ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HEAO Bedrijfseconomie LOI Hogeschool. CROHO nummer aan het NVAO Accreditatiekader

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HEAO Bedrijfseconomie LOI Hogeschool CROHO nummer aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 11 december 2003 en 27 april 2005 Inhoud van het verslag Identificatie...2 Managementsamenvatting...3 Bevindingen...4 Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam...27 Bijlage 2: Programma...28 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...30 Bijlage 4: Documenten...34 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...35 De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze, C.F.M. van Strien Certiked 27 juni 2005 Pagina 1 van 35

2 Identificatie LOI Hogeschool Postbus 4200, 2350 CA Leiderdorp Leidsedreef 2, 2352 BA Leiderdorp Telefoon Website: Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: mr. M.J. Kuipers Kwaliteitscoördinator: T.F. Steffens Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: LOI Hogeschool HEAO Bedrijfseconomie Deeltijd Locatie Leiderdorp (afstandsonderwijs). Het doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate de opleiding door het NVAO Beoordelingskader, daterende uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Extern deskundige: H.A. Klein Obbink Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid) Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding. Deze zelfevaluatie alsmede de bijlagen daarbij bleek een goede basis voor de visitatie. De visitatiedag heeft plaatsgevonden op 27 april Het conceptrapport is op 23 mei 2005 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 30 mei 2005 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot het onderhavige definitieve rapport. In de aanloop naar de visitatie is er viermaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle het karakter van kennismaking, voorlichting en planning. Pagina 2 van 35

3 Managementsamenvatting Op 11 december 2003 en 27 april 2005 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding HEAO Bedrijfseconomie van de LOI Hogeschool. De doelstelling van de visitatie was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. De LOI Hogeschool is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op een uiteenlopend gebied, waaronder economie, informatica, marketing & sales en management. Daarnaast biedt de LOI Hogeschool ook post- HBO opleidingen aan. Er studeren in totaal ruim studenten aan de LOI Hogeschool, die daarmee tot de grote hogescholen in Nederland behoort. De LOI Hogeschool verzorgt afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten onafhankelijk van plaats, tijd en studietempo de opleidingen kunnen volgen. Belangrijke pijlers van de LOI Hogeschool zijn de kwaliteit van de leerstof, de begeleiding van de studenten door de docent en innovatie van het onderwijs. De leerstof wordt samengesteld door inhoudsdeskundigen op het betreffende vakgebied, waarbij de Hogeschool veel aandacht besteedt aan de didactisering van de lesstof, juist met het oog op het afstandsonderwijs. De begeleiding van de studenten vindt plaats door de docent in de vorm van correctie van en commentaar op de ingezonden huiswerkopgaven van de student. De student heeft daarnaast de mogelijkheid additionele vragen aan de docent te stellen. De interactie tussen de student en de docent vindt plaats via de gewone post en in toenemende mate via de digitale leeromgeving van de Hogeschool. De innovatie van het onderwijs komt tot uiting in het hebben en ontwikkelen van de digitale leeromgeving, LOI Campus Pro. Deze leeromgeving biedt de student het overzicht over de opleiding, inzicht in de eigen vorderingen en mogelijkheden tot overleg met de docent en met medestudenten De opleiding HEAO Bedrijfseconomie wordt sedert 1997 door de LOI Hogeschool verzorgd. De zelfevaluatie met de bijlagen die de opleiding heeft geschreven had een goed niveau en bood het visitatieteam voldoende basis om mede aan de hand daarvan de opleiding te beoordelen. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de onderwerpen van het NVAO beoordelingskader Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Interne kwaliteitszorg en Resultaten alle voldoende zijn. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding HEAO Bedrijfseconomie van de LOI Hogeschool op het NVAO Beoordelingskader adequaat afdekt. Pagina 3 van 35

4 Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de blokken de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Pagina 4 van 35

5 Onderwerp: Doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De eindkwalificaties van de opleiding HEAO Bedrijfseconomie zijn ontleend aan het Beroeps- en opleidingsprofiel van de HBO-opleiding Bedrijfseconomie. Dit profiel is vastgesteld door het Landelijk Overleg Bedrijfseconomie Opleidingen (LOBE). LOBE is het samenwerkingsverband van de HBO-opleidingen bedrijfseconomie in Nederland. Het Beroeps- en opleidingsprofiel is in juni 1999 vastgesteld. Het Beroeps- en opleidingsprofiel HBO-Bedrijfseconomie is opgesteld conform het Stramien Opleidingskwalificaties HBO, dat is vastgesteld door de HBO-Raad in In dit Stramien staat een aantal voorschriften dat te maken heeft met het opstellen en valideren van het beroeps- en opleidingsprofiel. Zo is voorgeschreven dat het werkveld of de onderwijsinstellingen het profiel moeten opstellen, dat het werkveld het profiel moet vaststellen, dat sprake dient te zijn van externe validatie, dat werkveldeisen van afgestudeerden meegenomen moeten worden en dat een aantal vaste elementen in de beschrijving van de functies moet staan. LOBE heeft enerzijds een werkgroep in het leven geroepen om het toen bestaande beroeps- en opleidingsprofiel tegen het licht te houden. Dit werd ingegeven door de ontwikkelingen in het beroepenveld en in het hoger beroepsonderwijs. LOBE heeft anderzijds een werkgroep opgericht die een dialoog gevoerd heeft met het beroepenveld en wel om tot de validering van het Beroeps- en opleidingsprofiel te komen. Daarnaast is met dit beroepenveld een periodieke afstemming gerealiseerd. Het beroepenveld bestaat uit vertegenwoordigers van onder andere Philips, DSM, Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds, KPN Telecom, Belastingdienst en Centraal Instituut Middenen Kleinbedrijf. De resultaten van de activiteiten van de werkgroepen zijn in het Beroeps- en opleidingsprofiel HBO-Bedrijfseconomie van juni 1999 verwerkt. Binnen het Beroeps- en opleidingsprofiel HBO-Bedrijfseconomie zijn de taakgebieden van de bedrijfseconoom benoemd. Deze zijn het financieel-economisch management en de bestuurlijke informatieverzorging. In het licht van de taakgebieden zijn de beroepsspecifieke competenties, algemene competenties en reflectieve en gedragscompetenties geformuleerd. Ten aanzien van de eerste moet de bedrijfseconoom inhoudelijke kennis en vaardigheden hebben om de geldstromen en financiële aspecten van goederen- en dienstenstromen te beheersen, de informatievoorziening over de geldstromen te beheersen, zorg te dragen voor de kwaliteit van de informatievoorziening daaromtrent, te voorzien in informatie voor de duurzame besturing van bedrijfsprocessen, te beoordelen of de informatie over geld-, goederen- en dienstenstromen voldoet aan de normen en te voorzien in informatie aan interne en externe klanten over de genoemde activiteiten. De tweede categorie competenties zijn resultaatgerichtheid, klantgerichtheid, organisatiegerichtheid en communicatie en interactie. De gedrags- en reflectieve competenties zijn zelfkennis, zelfregulatie, reflectie en gerichtheid op de omgeving. In 2004 is een geactualiseerde versie van het Beroeps- en opleidingsprofiel HBO-Bedrijfseconomie verschenen. Omdat dit meest recente profiel nog niet is gevalideerd door het beroepenveld, heeft de opleiding besloten dit profiel nog niet te hanteren. De opleiding heeft wel vastgesteld dat het nieuwe profiel niet zodanig van het bestaande afwijkt dat tot een grondige herziening van het curriculum zou moeten worden besloten. Het nieuwe profiel en het bestaande komen grotendeels overeen. Pagina 5 van 35

6 Het Beroeps- en opleidingsprofiel HBO-Bedrijfseconomie is door de opleiding als uitgangspunt genomen voor de eindkwalificaties van de opleiding HEAO Bedrijfseconomie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eindkwalificaties van deze opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties van de opleiding gebaseerd zijn op de eisen van het beroepenveld en op de eisen van vakgenoten. Niveau: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. In het Beroeps- opleidingsprofiel HBO-Bedrijfseconomie zijn de eindkwalificaties van de opleiding beschreven. Hier wordt nagegaan of en in hoeverre de eindkwalificaties van de opleiding HEAO Bedrijfseconomie overeenkomen met algemeen geldende beschrijvingen van de kwalificaties, zoals deze volgens de Dublin descriptoren van toepassing zijn. De onderwerpen die de afgestudeerde op financieel-economisch gebied moet beheersen zijn volgens het Beroeps- en opleidingsprofiel kostenvraagstukken, jaarrekeningsvraagstukken, begrotingen, financieringskwesties, investeringsanalyses, kosten-batenanalyse en belastingen en sociale verzekeringen. Op het gebied van de bestuurlijke informatievoorziening zijn de onderwerpen informatievraagstukken, informatiesystemen, kentallen, logistieke en kwaliteitsvraagstukken. Daarnaast dient de afgestudeerde kennis en inzicht te hebben op ondersteunende domeinen zoals organisatie en strategie, marketing en logistiek en algemene economie. De afgestudeerde dient de onderwerpen op financieel-economisch gebied en op bestuurlijk-informatievoorzieningsgebied zodanig te beheersen dat hij deze kan uitvoeren en beoordelen. De breedte van de onderwerpen en diepgang van de kennis waarover de afgestudeerde moet beschikken, stemmen overeen met het HBObachelorniveau. De afgestudeerde dient de hiervoor genoemde kennis en inzichten op het financieel-economisch gebied en op het gebied van de bestuurlijke informatievoorziening te kunnen toepassen in de zin dat hij daarover kan informeren en kan adviseren. Dat vereist dat hij de kennis zo kan toepassen dat hij de gevraagde competenties in de zin van het beheersen van geldstromen en de financiële aspecten van goederen- en dienstenstromen, het beheersen van de informatievoorziening en het verstrekken van de relevante informatie ook daadwerkelijk weet te realiseren. De afgestudeerde beschikt over kennis en inzicht op een wijze dat hij in staat is de vraagstukken die daarmee samenhangen, op kan lossen. Daarvoor wordt van hem ook een pro-actieve instelling gevraagd, dient hij risico s te onderkennen, problemen te kunnen identificeren, kritisch te kunnen denken en zaken integraal te kunnen benaderen. Deze kwaliteiten hangen mede samen met het feit dat de afgestudeerde in staat moet zijn vraagstukken klantgericht en organisatiegericht te benaderen en op te lossen. De afgestudeerde dient in staat te zijn tot communicatie en interactie in de zin van het schriftelijk en mondeling rapporteren, inclusief het maken van ethische afwegingen. Van belang daarbij is het vermogen van de afgestudeerde om anderen over de onderwerpen en taakgebieden te informeren en daar ook over te adviseren. Deze taken vergen goede communicatieve en sociale vaardigheden, waarbij de afgestudeerde zowel binnen als buiten de organisatie op verschillende niveaus weet te communiceren. Pagina 6 van 35

7 De afgestudeerde beschikt over zelfkennis in termen van kennis over de eigen sterke en zwakke kanten. Hij is in staat zijn eigen gedrag te sturen zodat hij komt tot het plannen, bewaken en toetsen van de eigen activiteiten. Daarnaast is hij in staat tot zelfreflectie waardoor hij inzicht heeft in praktijksituaties die zich voordoen. Tot slot is de afgestudeerde gericht op de omgeving en weet hij op verschillende niveaus te functioneren. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende. De eindkwalificaties komen in voldoende mate overeen met het niveau van HBO-bachelor, zoals dat in de Dublin descriptoren wordt weerspiegeld. Oriëntatie HBO: de eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Oriëntatie HBO: een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. In het Beroeps- en opleidingsprofiel HBO-Bedrijfseconomie staan de competenties waarover de afgestudeerde dient te beschikken. Deze competenties komen voort uit de beschrijving van het beroep van de bedrijfseconoom en de kenmerkende beroepssituaties van de bedrijfseconoom. Het beroepsprofiel is gevalideerd door het relevante beroepenveld. De eindkwalificaties sluiten om die reden aan bij het beroepenveld. De opleiding heeft als doelstelling op te leiden voor functies die gericht zijn op het uitvoeren van taken op financieel-economisch en informatievoorzieningsgebied. Deze functies zijn onder andere treasurer, controller, assistent-accountant, financieel manager, kredietadviseur, beleggingsadviseur, medewerker administratieve organisatie en medewerker financiële administratie. In elk van deze functies zijn de beide gebieden herkenbaar, zij het dat de verhouding tussen beide per functie kan verschillen. Het Beroeps- en opleidingsprofiel geeft aan dat het gaat om de beginnend beroepsbeoefenaar die op grond van de kennis en het inzicht in de taakgebieden van de bedrijfseconoom kan doorgroeien binnen de organisatie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties zijn ontleend aan het beroepenveld en dat zij zich richten op de beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau. Pagina 7 van 35

8 Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp Doelstellingen als positief. De eindkwalificaties van de opleiding zijn gevalideerd door het beroepenveld. Ze komen overeen met de algemene kwalificaties voor het HBO-bachelorniveau. Daarnaast zijn ze in overeenstemming met de eisen die aan een beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau gesteld moeten worden. Pagina 8 van 35

9 Onderwerp: Programma Eisen HBO: kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. De kennisontwikkeling van de studenten vindt plaats aan de hand van het lesmateriaal en de daarbij horende begeleiding. Dit lesmateriaal wordt ontwikkeld en onderhouden door de projectleiding van de opleiding op basis van signalen uit het netwerk van overlegorganen met andere opleidingen en met het beroepenveld, marktverkenners, vakdeskundigen, auteurs en docenten. Deze ISO-gecertificeerde methodiek waarborgt dat het lesmateriaal actueel is en afgestemd op het beroepenveld. De modulen in de propedeuse omvatten Inleiding bedrijfsadministratie (11 ECTS), Inleiding bedrijfseconomie (11 ECTS), Inleiding statistiek (10 ECTS), Inleiding belastingrecht (11 ECTS) en Inleiding commerciële economie (16 ECTS). De opleiding heeft voor deze modulen zelf schriftelijk lesmateriaal samengesteld. Het niveau van de leerstof bevindt zich op een voldoende niveau. Uit de leerstof is duidelijk op te maken dat deze aan de beroepspraktijk is ontleend en dat deze in voldoende mate aansluit bij dat wat de studenten moeten weten om goed op de beroepspraktijk voorbereid te zijn. In de hoofdfase zijn in totaal 13 modulen opgenomen, waaronder Bedrijfseconomie (14 ECTS), Bedrijfscalculatie (9 ECTS), Inleiding bestuurlijke informatievoorziening (10 ECTS), Bestuurlijke informatievoorziening (10 ECTS), Belastingrecht (12 ECTS), Privaatrecht (10 ECTS) en Sociaal recht (4 ECTS). Ook hiervoor geldt dat het lesmateriaal door de opleiding zelf is samengesteld. Het niveau waarop het lesmateriaal zich bevindt, sluit aan bij de eisen van het beroep. Het materiaal getuigt van een voldoende aansluiting op de vraagstukken die voorkomen in de beroepspraktijk. Ook volgen de studenten practica, waaronder in de propedeuse Communicatie en maatschappelijke vorming (6 ECTS), Computervaardigheden (6 ECTS) en in de hoofdfase de Practica spreadsheets en database (beide 1 ECTS). In deze practica wordt van de studenten gevraagd de opgedane kennis in de vorm van werkstukken en presentaties aan te tonen en in de praktijk te brengen. De practica dragen aldus bij aan afstemming van de opleiding op de beroepspraktijk. Tijdens de stage vindt de studenten aansluiting bij de beroepspraktijk. De stage vindt plaats binnen een relevante werkkring. De opleiding ziet daarop toe door middel van de stageaanvraagprocedure. Alle auteurs van lesmateriaal en docenten zijn extern. Bijna allen zijn werkzaam binnen hun vakgebied naast hun docent- of auteurschap bij de opleiding. Docenten en auteurs leveren met een zekere regelmaat commentaar op de actualiteit van de opleiding en de relatie tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bij het lesmateriaal dat de auteur schrijft, is de praktijkgerichtheid een toetsingscriterium. Dat criterium komt onder meer tot uitdrukking in de mate waarin en de wijze waarop casussen zijn beschreven. Het lesmateriaal wordt door een beoordelaar gecontroleerd op de theoretische en praktische vakinhoud en actualiteit. De opleiding werkt met vakdeskundigen en marktverkenners. Deze externe medewerkers nemen ontwikkelingen op het vakgebied waar en beoordelen deze ontwikkelingen. Ze kijken naar de actualiteit van de opleiding, ontwikkelingen in het beroepenveld en de aansluiting bij de Pagina 9 van 35

10 beroepspraktijk. Ze brengen hun bevindingen ter kennis aan de studieleiding van de opleiding. Deze besluit in voorkomende gevallen tot aanpassing van de opleiding. De opleiding HEAO Bedrijfseconomie is voldoende actueel. Dat wordt geborgd door het contact dat de opleiding heeft met het relevante werkveld. De actualiteit van de opleiding blijkt onder meer uit het feit dat de opleiding sinds het ontstaan in 1997 is vernieuwd in 1998, in 2000, in 2001 en in 2003/2004. De aangeboden leerstof van de opleiding is voldoende actueel. De internationale component in de opleiding is bewust bescheiden gehouden, omdat de opleiding zich primair op het Nederlandse beroepsleven richt. Niettemin wordt aandacht aan internationale zaken besteed in de modulen Engels en Communicatie en maatschappelijke vorming in het curriculum. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-eisen als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de inhoud van de modulen door voldoende is afgestemd op de beroepspraktijk en in voldoende mate aansluit bij de actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma: het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De eindkwalificaties uit het Beroeps- en opleidingsprofiel HBO-Bedrijfseconomie op het gebied van de voornaamste gebieden, zijnde financieel-economisch en bestuurlijke informatievoorziening, worden weerspiegeld in de modulen van de hoofdfase Bedrijfseconomie (14 ECTS), Belastingrecht (12 ECTS), Bedrijfscalculatie (9 ECTS), Inleiding bestuurlijke informatievoorziening (10 ECTS), Bestuurlijke Informatievoorziening (10 ECTS), Privaatrecht (10 ECTS), Sociaal recht (4 ECTS) en Externe verslaggeving (10 ECTS). In de propedeuse hebben de modulen Inleiding bedrijfsadministratie (11 ECTS), Inleiding bedrijfseconomie (11 ECTS) en Inleiding Belastingrecht (11 ECTS) betrekking op deze gebieden. De beroepscompetenties die in de eindkwalificaties benoemd zijn, komen alle in deze modulen aan bod. Het niveau en de breedte waarmee in deze modulen de leerstof wordt behandeld is voldoende. Ten aanzien van de bovenstaande modulen zijn er twee kanttekeningen te maken. In de module Bestuurlijke informatievoorziening is het onderwerp risicoanalyse als basis voor de interne controle in beperkte mate aanwezig. In de module Bedrijfseconomie kan het onderwerp sturen op financiële en niet-financiële indicatoren een belangrijkere plaats krijgen. De modulen Inleiding commerciële economie (propedeuse, 16 ECTS), Algemene economie (hoofdfase, 9 ECTS) en Hoger management (hoofdfase, 23 ECTS) sluiten voldoende aan bij de ondersteunende domeinen. Deze modulen stemmen voldoende overeen met de eindkwalificaties. De module Engels (hoofdfase, 17 ECTS) verwijst naar het belang van de internationale component in het werk van de bedrijfseconoom. Daarnaast kent de opleiding enkele practica. Deze zijn van een adequaat niveau. Door de aandacht die wordt besteed aan de toepassing van kennis door middel van te maken analyses en berekeningen, komt de toepassing van kennis en inzicht in deze modulen ook op een adequate Pagina 10 van 35

11 wijze aan de orde. De lesstof is zo ingericht dat het oefenen van analyses en berekeningen en ook het tussentijds toetsen daarvan een prominente plaats in het programma inneemt. In de eisen die de opleiding aan de afstudeeropdracht stelt, komen de eindkwalificaties op het gebied van de algemene competenties in voldoende mate aan bod. In de modulen wordt middels opgaven en situaties aan dit aspect ook aandacht besteed. Overigens brengt het karakter van het afstandonderwijs met zich mee dat studenten zich algemene competenties als resultaatgerichtheid door de aard van de studie zelf eigen maken. In de stage (30 ECTS) en de afstudeeropdracht (20 ECTS) worden aan de student de eisen gesteld om de communicatieve vaardigheden te laten zien, zowel in woord als geschift. De afstudeerscriptie gaat vergezeld van een mondelinge verdediging. Ook de module Communicatie en maatschappelijke vorming (propedeuse, 6 ECTS) richt zich op communicatieve vaardigheden. Aan de stage is een drietal opdrachten verbonden die met name gericht zijn op het aanleren van en oefenen met gedrags- en reflectieve competenties. In de eisen op het gebied van de afstudeeropdracht wordt ook expliciet geformuleerd dat de student in staat moet zijn de door hem aangedragen oplossingsrichtingen te analyseren en daarop kritisch te reflecteren. Ook daarin blijkt de aandacht voor de gedrags- en reflectieve competenties. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen doelstellingen en programma als voldoende. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de eindkwalificaties in voldoende mate aan de orde komen in de verschillende modulen. Ook het niveau en de breedte van de modulen is voldoende, al bieden twee modulen ruimte voor nadere uitwerking. Samenhang programma: studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. De samenhang van het curriculum van de opleiding HEAO bedrijfseconomie is mede gewaarborgd door de doorlopende lijn tussen de propedeuse en de hoofdfase. In de propedeuse komen de modulen voor op een inleidend niveau die later in de hoofdfase op een hoger niveau uitgewerkt worden. Dat geldt met name voor het vakgebied bedrijfseconomie. Doordat de studenten reeds in de propedeuse kennismaken met de belangrijke vakgebieden van de opleiding, biedt de propedeuse op een afdoende wijze een eerste oriëntatie op het totale vakgebied en vervult deze functie dan ook adequaat. De kernvakken nemen in de propedeuse 32 ECTS van de in totaal 60 ECTS in beslag. Dat is iets meer dan 50%. De relevantie van de opbouw van de propedeuse is zo aangetoond. In de hoofdfase nemen de kernmodulen Bedrijfseconomie (14 ECTS), Belastingrecht (12 ECTS), Privaat recht (10 ECTS), Sociaal recht (4 ECTS), Bedrijfscalculatie (9 ECTS), Inleiding bestuurlijke informatievoorziening (10 ECTS), Bestuurlijke informatievoorziening (10 ECTS) en Externe verslaggeving (10 ECTS) in totaal 79 ECTS van de 130 ECTS (hoofdfase minus stage en afstudeeropdracht) in. Dat is iets meer dan 60%. Het grootste deel van het curriculum is aldus bestemd voor de kernvakken. Een groot deel van de overige ruimte in de hoofdfase is bestemd voor de overige relevante vakken, zoals Algemene economie (9 ECTS) en Hoger management (23 ECTS). Binnen de hoofdfase sluiten de verschillende modulen goed op elkaar aan. Dat geldt onder meer voor de stof die behandeld wordt bij Bedrijfsadministratie en Externe verslaggeving en bij Pagina 11 van 35

12 Bedrijfseconomie en Bedrijfscalculatie. Ook wordt in de hoofdfase in de Inleiding bestuurlijke informatievoorziening en Bestuurlijke informatievoorziening deze stof op samenhangende wijze aangeboden. Bij de afstudeeropdracht wordt van de studenten gevraagd tot een complexere behandeling en toepassing van de leerstof te komen. In de afstudeeropdracht is sprake van een integrerende benadering en oplossing van een door de student geformuleerde probleemstelling. De opleiding laat een geleidelijke opbouw van complexiteit zien van de propedeutische fase naar de hoofdfase, waarbij onderwerpen op verschillende niveaus aan de orde komen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de samenhang in het curriculum als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de propedeuse een oriënterend beeld van de opleiding biedt. In de propedeuse en de hoofdfase besteedt de opleiding voldoende aandacht aan de relevante vakgebieden. Het programma kent een oplopende moeilijkheidsgraad. De afstudeerscriptie toont dat mede aan. Studielast: het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. In de Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding zijn helder en concreet opgesomd de eindtermen van de modulen waaruit de opleiding bestaat. De termijn voor het inzenden van de correctie van inzendopgaven wordt bewaakt. De interne norm voor het inzenden is 2 tot 3 dagen per en 5 dagen per post. Deze norm worden overigens niet naar buiten gebracht. Er komen geen klachten binnen van studenten over de inzendtermijnen. Er is een termijn gesteld door de opleiding waarbinnen de examenuitslag bij de studenten moet zijn. Deze termijn is maximaal 3 maanden. Gewoonlijk gebeurt het sneller: om en nabij 6 weken. Studenten zijn in de gelegenheid om voorafgaande aan een hoofdstuk van een module een online assessment via Campus Pro te doorlopen. Als de uitslag van het assessment meer dan 85% goed is, krijgt de student het advies het hoofdstuk over te slaan. Dat is een verantwoorde manier om met de studielast van de studenten om te gaan. Het overslaan van leerstof laat onverlet dat de studenten de betreffende examens moeten afleggen. De studenten kunnen naast het krijgen van antwoorden op hun inzendopgaven ook in het geval van andere vragen en problemen over de leerstof contact opnemen met de docent. Deze geeft gewoonlijk binnen een korte termijn een antwoord. De antwoorden zijn van dien aard dat de studenten met hun studie weer verder kunnen. Tijdens mondelinge lesdagen zijn de studenten in de gelegenheid om ook persoonlijk vragen aan docenten te stellen. Het aantal examenmomenten per module is twee per jaar. De studenten vinden dat weinig en zouden graag zien dat er meer examenmomenten in een jaar waren. Pagina 12 van 35

13 Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studeerbaarheid van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studenten binnen een korte termijn een antwoord krijgen op hun ingeleverde huiswerkopgaven en dat zij ingeval van problemen met de studie vragen kunnen stellen aan docenten die daar een adequaat antwoord op geven. Instroom: het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Studenten met HAVO, VWO en MBO-4 worden tot de opleiding toegelaten. Daarmee wordt voldaan aan dit formele vereiste. Studenten die ouder dan 21 jaar zijn en relevante kennis en/of ervaring hebben opgedaan, worden ook tot de opleiding toegelaten. De opleiding beziet middels de toetsingcommissie of de kennis en ervaring voldoende zijn om toegelaten te worden. Bij de toelating kijkt de opleiding wel of de student in een relevante werkomgeving werkzaam is. Het niet aanwezig zijn daarvan leidt niet tot een negatief advies bij het begin van de opleiding. Mogelijke vrijstellingen op grond van EVC s (extern verworven competenties) staan in de studiegids van de opleiding aangegeven. De toetsingscommissie verleent deze vrijstelling na bestudering van het verzoek daartoe. De propedeuse van de opleiding is voldoende breed en oriënterend dat de instromende student met de genoemde instroomkwalificaties de aansluiting met dit programma kan maken. Daarnaast is het zo dat de moeilijkheidsgraad van de propedeuse dusdanig is dat het volgen van de propedeuse geen onoverkomelijke moeilijkheden mag opleveren. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de aansluiting met de instroomkwalificaties als voldoende. Duur: de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. De omvang van het curriculum bedraagt in totaal 240 ECTS, waarvan 60 ECTS voor de propedeuse en 180 ECTS voor de hoofdfase. De LOI biedt de student de mogelijkheid deze opleiding in drie jaar af te ronden. Studenten die geen relevante werkplek hebben, dienen een aanvullende stage te lopen van een half jaar. Gezien het feit dat vrijwel alle studenten wél een relevante werkplek hebben, betekent dit een studieduurverkorting van een half jaar ten opzichte van de reguliere vier jaar. Daarnaast duurt een studiejaar bij de LOI niet 42 weken, zoals in het bekostigd onderwijs gebruikelijk is, maar heeft een student de Pagina 13 van 35

14 mogelijkheid alle weken van het jaar te studeren. Dit levert, over de gehele opleiding bekeken, nogmaals een studieduurverkorting van een half jaar op. Daarnaast is er sprake van een efficiencyfactor. Deze factor levert een versnelling in het leertraject op doordat de student onder andere geen tijd hoeft te besteden aan (de voorbereiding van) hoor- of werkcolleges. De efficiencyfactor is ten tijde van de aanwijzing van de LOI Hogeschool in de procedure ter beoordeling voorgelegd aan de Onderwijsinspectie en het Ministerie van OC&W. Voor de Open Universiteit is de efficiencyfactor destijds zelfs wettelijk vastgesteld op 1,5. De efficiencyfactor bedraagt tegenwoordig 1,2 en toepassing ervan betekent dat studenten bij een studiebelasting van 32 in plaats van 40 uur per week binnen de beoogde drie jaar de benodigde 240 ECTS kunnen behalen. Dit blijft echter een relatief begrip, aangezien de belastbaarheid per individu kan verschillen. In de Onderwijs- en examenregeling (OER) van HBO SPD Bedrijfsadministratie is aangegeven dat de aansluiting tussen de werksituatie en de opleiding kenmerkend voor de deeltijdopleiding is. De studenten dienen werkzaam te zijn in de administratieve sector. Tijdens de opleiding krijgen de studenten een theoretisch kader aangeboden in bedrijfseconomische, bedrijfsadministratieve en juridische vakken. Er is sprake van een samenhangend leerproces. Theorie en praktijk vormen tijdens de opleiding een onlosmakelijk geheel en ook dit draagt bij aan de efficiency. Uit onderzoek door de LOI blijkt, dat het gemiddelde aantal studie-uren van actieve studenten 15 tot 20 uur per week bedraagt. Uit recent onderzoek onder alle afgestudeerde studenten aan de LOI Hogeschool blijkt dat de gemiddelde studieduur op dit moment 3,5 jaar te bedragen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studieduur als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de toepassing van het concurrency-beginsel en de efficiencyfactor een afdoende verklaring biedt voor de afwijkende verhouding tussen studie-uren en studiepunten. Afstemming tussen vormgeving en inhoud: het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen van het visitatieteam: Het didactisch concept is geënt op het afstandsonderwijs. Dit houdt in dat de opleiding veel aandacht besteedt aan de didactisering van het lesmateriaal en de opgaven die de studenten als huiswerk inzendt. Het lesmateriaal geeft niet alleen de vakinhoud maar ook de uitleg over de toepassing daarvan, zodat de student zich de lesstof zelf eigen kan maken. De opleiding slaagt erin de uitleg in het lesmateriaal zo te laten zijn, dat de studenten hoofdzakelijk met zelfwerkzaamheid door de lesstof heen kunnen gaan. De leerstof is in hoge mate gestructureerd en opgedeeld in modulen, die bestaan uit vakken, die bestaan uit onderdelen, die bestaan uit hoofdstukken, die bestaan uit paragrafen, die bestaan uit kernbegrippen, die bestaan uit trefwoorden. Door deze structuur is de lesstof voor de studenten gemakkelijk te doorgronden. In het lesmateriaal zijn na elke les opgaven opgenomen die de studenten kunnen gebruiken om zelf hun vorderingen te toetsen. Ook zijn inzendopgaven opgenomen die door de docent kunnen worden gecorrigeerd. Pagina 14 van 35

15 Het lesmateriaal dat de auteur schrijft, wordt voorafgegaan door een proefhoofdstuk. Dat wordt gecontroleerd door een beoordelaar op taalkundige aspecten en didactiek. Daardoor is bij het proces van schrijven van het lesmateriaal een toets ingebouwd op de didactische kwaliteit en uitwerking van het materiaal. De opleiding beschikt over een uitgebreid en uitgewerkt arsenaal aan instructies die aan auteurs worden overlegd om lesmateriaal te schrijven. Deze instructies vormen de didactische basis voor het schrijven van lesmateriaal. De opleiding heeft voldoende mechanismen om te bewaken dat de auteurs zich aan de instructies houden. De opleiding houdt dit bij door het inzetten van beoordelaars en redacteurs. De docenten werken voor hun correctiewerk met model-uitwerkingen. De kwaliteit van het correctiewerk door docenten wordt steekproefsgewijze bekeken door een beoordelaar. Als dat werk onvoldoende blijkt te zijn, neemt de afdeling Organisatie Opleidingen contact op met de docent om tot verbetering te komen. Het visitatieteam heeft waardering voor de mate waarin het afstandsconcept is toegepast op het curriculum. De lesmaterialen zijn goed gedidactiseerd. Daarbinnen is er een voldoende afwisseling van werkvormen (lesmateriaal met verschillende typen van vraagstellingen, verschillende opdrachtvormen). Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed. Beoordeling en toetsing: door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen van het visitatieteam: Het merendeel van de modulen van de opleiding HEAO Bedrijfseconomie wordt via extern gelegitimeerde examens getoetst. Dat geldt in de propedeuse voor 48 ECTS van totaal 60 ECTS, dat is 80%. De betreffende examens in de propedeuse leiden op tot certificaten van Moderne Bedrijfsadministratie (MBA) en NIMA-A. In de hoofdfase wordt een groot deel van de examens afgenomen door de Associatie voor Praktijkexamens in de vorm van SPD-examens. Dat geldt voor de examens Bedrijfseconomie, Bestuurlijke informatievoorziening, Belastingrecht, Bedrijfscalculatie, Algemene economie en Externe verslaggeving. Deze examens leiden tot SPD-certificaten. Het gaat hierbij om 64 ECTS van in totaal 130 ECTS (totaal minus stage en afstudeerscriptie), zijnde ongeveer 50%. Van de overige examens zijn ook Inleiding bestuurlijke informatievoorziening, Engels en Hoger management externe examens. Dat betreft 50 ECTS. Het niveau van deze examens is voldoende, waarbij op te merken is dat bij Hoger management, dat wordt afgenomen door NEMAS, een scriptie een verplicht deel van het examen is. Het niveau van de externe examens, met name dat van de SPD-examens, is stevig te noemen en beslist op het niveau van HBO-bachelor. De vorm van examinering sluit aan bij de aard van de module. Zo wordt de studenten onder meer bij Bedrijfscalculatie gevraagd berekeningen te maken op basis van uitgebreide casebeschrijvingen. De aansluiting van de examinering op de leerdoelen is voldoende. Pagina 15 van 35

16 De practica worden niet extern geëxamineerd, maar door de opleiding zelf afgenomen. De vorm en het niveau van toetsing van de practica zijn adequaat. Dat geldt in mindere mate voor het examen van Privaatrecht. Bij dit examen wordt sterk op kennis getoetst en blijft het toetsen van inzicht achter. De van de studenten gevraagde complexiteit en oordeelsvorming voor de afstudeerscripties zijn van een voldoende niveau. Verder is het van belang dat studenten de afstudeeropdracht in een mondelinge zitting dienen te verdedigen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de toetsing als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat alle extern gelegitimeerde examens aan de maat zijn en, met name in het geval van de SPD-examens zelfs stevig zijn te noemen. De door de opleiding zelf afgenomen examens zijn overwegend van een voldoende niveau. De eisen die aan de afstudeerscripties worden gesteld zijn van een voldoende complexiteit. Beoordeling van het onderwerp Programma Certiked beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp Programma als positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het programma voldoende aansluit bij de beroepspraktijk en voldoende actueel. De eindkwalificaties komen voldoende tot hun recht in het programma en dat gebeurt op het juiste niveau. De samenhang van het programma, de studielast, de studieduur, de instroom en de afstemming tussen vormgeving en inhoud zijn in de ogen van het visitatieteam voldoende. Bij de beoordeling en toetsing bedient de opleiding zich van externe toetsen die in de regel stevig zijn. Pagina 16 van 35

17 Onderwerp: Inzet van personeel Eisen HBO. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. De (externe) medewerkers die met het onderwijs belast zijn, hebben als functie: auteur, beoordelaar, redacteur, docent, examinator, scriptiebegeleider, vakdeskundige en marktverkenner. De auteur stelt het lesmateriaal samen op grond van auteursinstructies. De beoordelaar controleert het werk van de auteurs op vakinhoud en didactiek. De redacteur kijkt het lesmateriaal na op schrijfstijl en didactiek. De docent begeleidt de student, wanneer deze bezig is in het leerproces. De examinator kijkt de examens van de student na. De scriptiebegeleider ondersteunt de student bij het schrijven van zijn afstudeerscriptie. De vakdeskundigen en marktverkenners gaan namens de instelling na of de inhoud conform de ontwikkelingen op het vakgebied en beroepenveld is. Alle personen die één of meer functies in het geven van onderwijs hebben, zijn opgenomen in de Externe Relatie Database (ERD) van de opleiding. In de selectiecriteria voor auteurs, docenten, beoordelaars en redacteurs zijn de eisen ten aanzien van ervaring in de beroepspraktijk expliciet opgenomen. Additionele eisen over de beroepservaring van examinatoren, scriptiebegeleiders, vakdeskundigen en marktverkenners zijn beschikbaar. De opleiding beoordeelt alle personen die een functie hebben als boven bedoeld, bij hun sollicitatie op basis van hun ervaring in de beroepspraktijk. Zij worden dan opgenomen in de ERD. Bij het voornemen tot het verstrekken van een opdracht om onderwijs te verzorgen, volgt een controle van het CV op onder meer praktijkervaring. Ook voert de projectleider of business-unitmanager een gesprek met de sollicitant. Ook in dat gesprek is de praktijkervaring één van de toetsingscriteria. Relevante opmerkingen in termen van sterke en zwakke kanten over een persoon die optreedt in één van de functies worden opgenomen het visitatieteam zijn beschikbaar. De opleiding beoordeelt alle personen die een functie hebben als boven bedoeld, bij hun sollicitatie op basis van hun ervaring in de beroepspraktijk. Zij worden dan opgenomen in de ERD. Bij het voornemen tot het verstrekken in de ERD. Uit de CV s van auteurs en docenten blijkt het aspect van beroepservaring in voldoende mate. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de eisen HBO ten aanzien van het personeel als voldoende. De binding die docenten met de beroepspraktijk hebben, wordt door de opleiding in voldoende mate onderzocht en vormt een selectiecriterium voor de aanstelling van docenten. Pagina 17 van 35

18 Kwantiteit personeel: er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Op basis van de ERD beschikt de opleiding over een overzicht van alle personen die geschikt zijn voor één of meer van de functies voor het geven van onderwijs. Als een opdracht voor een bepaalde functie open staat, raadplegen de projectleiders en businessunitmanager van de opleiding de ERD om een kandidaat te vinden. De opmerkingen in de ERD geven een aanwijzing bij de keuze. Aan het ontwikkelen van lesmateriaal gaat een projectplan vooraf, waarin projectfasen zijn onderscheiden. In de eerste fase, die van de projectopzet, staan onder andere de afspraken rond de beoogde productie en planning van de werkzaamheden. Het waarborgen van voldoende capaciteit van auteurs en de aanlevering van materiaal door auteurs is als afgeleide daarvan vastgelegd. De planning en de realisatie van de werkzaamheden van docenten en examinatoren zijn de verantwoordelijkheid van de afdelingen Organisatie Opleidingen en het Examenbureau. Zij zien erop toe dat de termijnen voor het corrigeren van huiswerk en examenopgaven in acht genomen worden. Bij uitval van een docent als gevolg van ziekte of anderszins wordt dat gesignaleerd en wordt een andere docent ingezet. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwantitatieve inzet van personeel als zijnde voldoende. Het visitatieteam komt tot dat oordeel na het inzien van de procedures rond planning en inzet van personeel en de effectuering van deze procedures. Kwaliteit personeel: het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. De personen die een functie ambiëren als onderwijsgevende worden zowel bij hun aanmelding als bij verstrekking van een opdracht gecontroleerd op hun theoretische en vakinhoudelijke kennis en ervaring en op hun didactische vaardigheden. Zij schrijven een proefhoofdstuk ingeval zij optreden als auteur, dat de beoordelaar nakijkt op vakinhoud en dat de redacteur nakijkt op didactiek. Ten aanzien van de organisatorische vaardigheden van onderwijsgevenden ligt de controle bij de afdeling Organisatie Opleidingen. In afstandsonderwijs is het volgens planning insturen van de correctie van huiswerkopdrachten van studenten van belang. De afdeling houdt bij of docenten dat binnen de gestelde tijd doen en maant hen, als zij over de normtijd heen gaan. Opmerkingen over regelmatige overschrijding van de geplande inlevertijd worden in de ERD vastgelegd. Een zelfde vorm van signalering van normtijden wordt gehanteerd door het Examenbureau. Ingeval van examens kijken twee examinatoren het werk van de student na en ook nog een derde, als de eerste twee een significant verschil hebben. Ook in dit geval worden overschrijdingen gesignaleerd en worden examinatoren gemaand. De termijn waarop bij overschrijdingen docenten worden gemaand, is vastgesteld op veertien dagen en zal in de nabije toekomst verder naar beneden worden bijgesteld. Pagina 18 van 35

19 De CV s van docenten en auteurs tonen een voldoende vakinhoudelijke en didactische ondergrond van hen aan. De studenten worden in de gelegenheid gesteld opmerkingen te maken over de inhoud van de lessen en over de correctie van hun antwoorden door de docenten. Opmerkingen over auteurs en docenten worden opgenomen in de ERD. De opleiding onderneemt in voorkomende gevallen actie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwaliteit van personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de CV s van de docenten van een voldoende vakinhoudelijke, didactische en organisatorische kennis en vaardigheden blijk geven. Beoordeling van het onderwerp Inzet van personeel Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Inzet van personeel als positief. De opleiding stelt de relevante eisen aan docenten en auteurs en ziet op de naleving daarvan toe. De docenten blijken aan de eisen van vakinhoudelijke, didactische en beroepsmatige kennis en ervaring te voldoen. Pagina 19 van 35

20 Onderwerp: Voorzieningen Materiële voorzieningen: de huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Voor het afstandsonderwijs beschikt de instelling over een voldoende capaciteit om de postale verzending te beheersen. Daarnaast stelt de instelling een digitale leeromgeving ter beschikking aan de studenten in de vorm van LOI Campus Pro. Deze leeromgeving bieden faciliteiten voor het inzenden van huiswerk, interactie met docenten en terugkrijgen van de (gemotiveerde) correcties op hun huiswerk. Voor een verdere beschrijving hiervan wordt verwezen naar het facet Studiebegeleiding. In het geval van mondelinge lesdagen, praktijkdagen en examens draagt de opleiding zorg voor een adequate accommodatie, materiaal en apparatuur. Telefonisch contact van studenten met de instelling vindt plaats door het customer contact center van de instelling. Deze afdeling is specifiek voor deze activiteit gecertificeerd. De mogelijkheden die de studenten geboden worden om de studie met behulp van elektronische leermiddelen uit te voeren, zijn bij de tijd en leveren meerwaarde in het realiseren van de studie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de voorzieningen als goed. Studiebegeleiding: de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het beleid van de opleiding is gestoeld op de overweging dat studenten die voor afstandsonderwijs kiezen, zelfstandig hun studie willen doorlopen. Anderzijds wil de opleiding studenten behulpzaam zijn bij hun studie. Daar hoort bij het bieden van momenten waarop de student over het onderwerp van zijn studie kan overleggen met docenten en medestudenten. De verschillende vormen van begeleiding van de student bij de LOI Hogeschool zijn: begeleiding door de docent bij het corrigeren van huiswerk, aangeven van welke antwoorden fout zijn en waarom, geautomatiseerde beantwoording van inzendopdrachten met meerkeuzevragen, gelegenheid tot het stellen van vragen aan de docent inzake de inzendopgaven of de aangeboden leerstof, persoonlijk contact met docent tijdens mondelinge lessen, begeleiding voor en tijdens de periode van beroepspraktijkvorming of stage door een stagecoördinator en een praktijkmentor, voorts biedt de digitale leeromgevingen mogelijkheden tot assessment van kennis en ervaring door student zelf, op basis waarvan deze sommige stukken in de leerstof kan overslaan, alsmede de mogelijkheid tot contact met medestudenten. Pagina 20 van 35

21 Klachten van studenten over examens komen bij de examencommissie, die kan besluiten tot aanpassing van de gewraakte opgaven. De inhoud van de examens worden geëvalueerd op grond van opmerkingen van de examinatoren. De instelling heeft de volgende mechanismen om studenten bij achterblijvende resultaten daarop te attenderen: De digitale leeromgeving Campus Pro geeft studenten een signaal, wanneer ze niet tijdig hun huiswerk inzenden. Dit geldt alleen als studenten gebruik maken van Campus Pro. Dat is een toenemend aantal (minstens 70%). De instelling voert zogenaamde service calls uit naar studenten. Deze service calls vinden met een frequentie van tussen 3 en 6 maanden plaats. De docent kan de studievoortgang van de student in Campus Pro bekijken en desgewenst met de student over de voortgang communiceren. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studiebegeleiding als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Voorzieningen Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen als positief. De overwegingen daarbij zijn, dat de materiële voorzieningen goed zijn en dat de opleiding voldoende rekening houdt met de kenmerken van de studenten in termen van hun zelfstandigheid en hun beperkte behoefte aan begeleiding. Pagina 21 van 35

22 Onderwerp: Interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten: de opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. De instelling is ISO 9001-gecertificeerd ten aanzien de bedrijfsprocessen die te maken hebben met het concipiëren en ontwikkelen van opleidingen en examens voor het afstandsonderwijs. De relevante procedures en werkwijze van de instelling zijn in een kwaliteitshandboek beschreven. De opleiding kent een onafhankelijke Raad voor de Kwaliteitsbevordering die toeziet op de totstandkoming en naleving van het kwaliteitssysteem. De kwaliteit wordt op twee niveaus bewaakt, te weten enerzijds de kwaliteit van het (primaire) proces en anderzijds de kwaliteit van de producten. De streefdoelen voor de proceskwaliteit zijn ontleend aan de ISO 9001-normen. Centraal staan begrippen als kwaliteit, continuïteit, helderheid en eenvormigheid van de procedures. Het evalueren van de mate waaraan aan de normen wordt voldaan geschiedt op grond van periodieke audits. Deze vinden eenmaal per jaar plaats. De streefdoelen voor de productkwaliteit zijn integraal ontleend aan het beoordelingskader van de NVAO. De vier stappen in het proces om na te gaan of aan deze streefdoelen wordt voldaan, zijn de zelfevaluatie door de instelling, de visitatie door de VBI, beraadslaging over de visitatie en de reactie van de instelling door de Raad voor de Kwaliteitsbevordering en de rapportage aan de NVAO. Zowel de streefdoelen als de evaluatie daarvan komen tot stand binnen het raamwerk van de accreditatie conform de kaders van de NVAO. Het formuleren van doelstellingen en het evalueren vindt plaats onder diverse stakeholders. Sterk vindt het visitatieteam de positie van de Raad voor de Kwaliteitsbevordering, die een zwaarwichtig stempel drukt op het goed functioneren van de kwaliteitssystematieken van de hogeschool. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de interne kwaliteitszorg als goed. Maatregelen tot verbetering: de uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. De procedures van het kwaliteitssysteem worden getoetst in het kader van het door de instelling opgestelde vierluiktraject. Het gaat daarbij achtereenvolgens om de projectopzet, de projectuitvoering, de evaluatie van herzieningen en nieuwe projecten en de permanente evaluatie. Binnen de instelling zijn vormen van overleg op verschillende niveaus. Deze overleggen zijn ervoor bedoeld om de activiteiten binnen het vierluiktraject te bewaken en bij te sturen, waar dat nodig is. Naast het overleg zijn binnen de fasen van het vierluiktraject mijlpalen c.q. producten gedefinieerd. Dat zijn concrete activiteiten binnen een fase, waarvoor doel en inhoud zijn geformuleerd. Pagina 22 van 35