RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP OPENBARE BASISSCHOOL DE WIZZERT

Transcriptie

1 RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP OPENBARE BASISSCHOOL DE WIZZERT School : openbare basisschool De Wizzert Plaats : Zeeland BRIN-nummer : 27UE Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 15 en 17 juni 2009 Datum vaststelling rapport : 23 september 2009

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 ONDERZOEK BEVINDINGEN CONCLUSIE...11 BIJLAGE

4

5 1 ONDERZOEK Op 15 en 17 juni 2009 heeft de inspectie openbare basisschool De Wizzert bezocht in het kader van het vierjaarlijks bezoek. Tijdens dit onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs beoordeeld aan de hand van een aantal indicatoren. In het kader van haar verplichting om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken, beoordeelt de inspectie scholen met een beperkte, vaste set van indicatoren, waarmee zij conform de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben in ieder geval betrekking op de kwaliteitszorg, de zorg en begeleiding, de resultaten, de ontwikkeling van leerlingen en enkele aspecten betreffende de naleving van de wet- en regelgeving, waaronder de onderwijstijd. De bevindingen uit dit onderzoek worden gebruikt bij de eerstvolgende risicoanalyse. Deze analyse gaat vooraf aan de beslissing of het toezichtarrangement van de school eventueel aangepast dient te worden. De inspectie heeft op een aantal basisscholen naast het vierjaarlijkse onderzoek ook een thematisch onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van het onderwijs in schrijven van teksten (stellen). Het beleid van de overheid is er op gericht om het niveau van de basisvaardigheden taal en rekenen te verbeteren. In dat kader voert de inspectie op scholen onderzoek uit naar (aspecten van) het onderwijs in deze basisvaardigheden. In 2009 is dit onderzoek voor taal gericht op de kwaliteit van het onderwijs in het schrijven van teksten. Openbare basisschool De Wizzert maakt deel uit van de landelijke steekproef van scholen voor dit onderzoek. Tijdens het themaonderzoek heeft de inspectie op de school het vakgebied schrijven van teksten onderzocht. Hiervoor heeft de inspectie gebruik gemaakt van een waarderingskader met indicatoren en criteria. Het doel is om op landelijk niveau een beeld te geven van de kwaliteit van het onderwijs in het schrijven van teksten. De bevindingen van het onderzoek op de school worden daarom in dit rapport alleen op hoofdlijnen weergegeven. In hoofdstuk 2 van dit rapport vermeldt de inspectie in algemene zin de sterke en minder sterke kanten van het onderwijs op openbare basisschool De Wizzert. Bij de aangeduide verbeterpunten is tevens een onderbouwing van deze constatering opgenomen. Dit hoofdstuk beschrijft tevens kort de belangrijkste bevindingen van het themaonderzoek schrijven. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie over het vierjaarlijks onderzoek. 5

6 Onderzoeksmethode vierjaarlijks bezoek Deze rapportage is gebaseerd op: De indicatoren uit het bestaande waarderingskader primair onderwijs van de inspectie. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; gesprekken met de directie en de intern begeleider(s)/zorgcoördinator(en) zijn gevoerd. Onderzoeksmethode themaonderzoek schrijven Het themaonderzoek schrijven bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen schrijven. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen Spinnenslot (6/7/8), Vliegend Tapijt (3/4/5), Geheime Kamer (6/7/8) en Elfenkring (3/4/5); schooldocumenten zijn bestudeerd; gesprekken met de directie, de leraren en leerlingen zijn gevoerd. 6

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Vierjaarlijks bezoek In de bijlage van dit rapport treft u een overzicht van de bij dit onderzoek betrokken indicatoren aan, en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op openbare basisschool De Wizzert de kwaliteit van het onderwijs voor de meeste onderzochte indicatoren voldoende is. Bij de tussentijdse en eindopbrengsten is sprake van risico's, maar deze opbrengsten zijn gemiddeld nog voldoende. De school kan echter nog onvoldoende verantwoorden dat leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zich ontwikkelen naar hun mogelijkheden. De kwaliteitszorg en de zorg en begeleiding kennen geen of nauwelijks tekortkomingen. Verdere groei in kwaliteit binnen deze aspecten is op onderdelen echter zeker nog mogelijk. Opbrengsten Voor de opbrengsten aan het einde van de schoolperiode baseert de inspectie haar oordeel op de resultaten van de door de school in de afgelopen drie jaren afgenomen Entreetoets in groep 7. Niet alle leerlingen hebben aan deze toetsen deelgenomen en enkele leerlingen hebben de toets voor één of meer leergebieden op een ander niveau gemaakt. Om deze reden betrekt de inspectie de resultaten van het leerlingvolgsysteem (lvs) voor begrijpend lezen en rekenen en wiskunde bij het oordeel. De resultaten voor de huidige groep 7 zijn voldoende voor zowel de entreetoets als de lvs-toetsen. Hierbij is een leerling buiten de berekening gehouden omdat de school voor deze leerling een ontwikkelingsperspectief heeft. De resultaten op de entreetoets groep 7 van de huidige en vorige groep 8 zijn eveneens voldoende. Omdat echter niet alle leerlingen hebben deelgenomen, is gekeken naar de resultaten op de bovengenoemde lvs-toetsen. Deze zijn voor de huidige en vorige groep 8 onvoldoende. De inspectie beoordeelt de resultaten van de laatste drie schooljaren als gemiddeld op het niveau dat van de school verwacht mag worden. Ook de resultaten op de tussentijdse toetsen zijn als voldoende beoordeeld. De inspectie baseert zich hierbij op de resultaten van schooljaar op het gebied van technisch lezen (groep 3 en 4), rekenen en wiskunde (groep 4 en 6) en begrijpend lezen (groep 6). De resultaten in de groepen 3 en 4 liggen ruim boven het verwachte niveau. De school geeft aan dat ook de groep 5 goede resultaten behaalt. De resultaten op de lvs-toetsen van de groep 6 liggen echter significant onder het te verwachten niveau. De recent beschikbaar gekomen resultaten op de entreetoets van groep 6 bevestigen dit beeld. De school zal nog een nadere analyse van deze resultaten uitvoeren. De school kent met name in de bovenbouwgroepen veel zorgleerlingen met een individuele naar beneden afbuigende leerlijn. Deze leerlingen behalen voor één of meer leergebieden maximaal het eindniveau van groep 7. Voor slechts een enkele leerling die daar voor in aanmerking komt bevat het dossier schriftelijke informatie over een ontwikkelingsperspectief waarin het na te streven didactische eindniveau en de daarvan afgeleide tussendoelen die tot het eindniveau moeten leiden staan beschreven. 7

8 Openbare basisschool De Wizzert kan nog dan ook nog onvoldoende aantonen dat álle leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zich naar verwachtingen (dus volgens de gestelde tussendoelen) ontwikkelen. De school heeft tot nu toe vanuit het samenwerkingsverband nog geen informatie ontvangen over een dergelijk ontwikkelingsperspectief. Kwaliteitszorg In de afgelopen jaren hebben twee factoren een belangrijke rol gespeeld in de schoolontwikkeling. Op de eerste plaats was het een onrustige periode voor wat betreft de aansturing. Na het vertrek van de directeur is er ruim een half jaar een interimdirecteur geweest. Sinds begin van dit schooljaar is er sprake van een managementteam bestaande uit directeur, intern begeleiders en bouwcoördinatoren. De huidige directeur is sinds februari van dit jaar aan de school verbonden. Op de tweede plaats betreft het de huisvesting waarbij gebruik wordt gemaakt van vier locaties. Alhoewel de locaties niet heel ver uit elkaar liggen, is deze situatie niet geschikt voor intensief contact tussen leraren. Vanuit de visie werd gewerkt met stam- en instructiegroepen. Mede door het gemis van intensief contact vonden leraren het moeilijk om zicht te blijven houden op de leerlingen uit de eigen stamgroep. Daarnaast ging het wisselen tussen de groepen ten koste van de effectieve leertijd. Mede om deze redenen is nu toch voor een andere opzet gekozen. Ondanks deze belemmerende factoren wordt er op de school hard en planmatig gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. De school werkt op basis van een jaarplan aan haar verbeteractiviteiten. Het jaarplan bevat allereerst een terugblik op het vorige schooljaar. Hierin staan de in de evaluatieve teamvergadering vastgestelde behaalde resultaten en het vervolg in grote lijnen beschreven. Voor het vaststellen van de onderwijskwaliteit maakt de school onder andere gebruik van enquêtes bij ouders, leerlingen en personeel. Daarnaast staan de conclusies op basis van de jaarlijkse evaluatie van de toetsresultaten beschreven. De conclusies leiden indien noodzakelijk tot acties op groeps- of bouwniveau of tot schoolbrede verbeteractiviteiten. Een voorbeeld hiervan is de extra aandacht voor spelling. Op de tweede plaats bevat het jaarplan de verbeteractiviteiten voor het nieuwe schooljaar die op een SMART-wijze verder zijn uitgewerkt. Belangrijke items zijn het traject rondom het werken in heterogene groepen en instructie op maat, het aanbod van spelling en het maken van groeps- en handelingsplannen. Ook de borging van gerealiseerde schoolontwikkeling is een belangrijk speerpunt van de school. Dit vindt onder andere plaats door het gebruik van standaardformulieren, klassenbezoeken, groeps- en leerlingbesprekingen en bouw- en teamoverleg. De school rapporteert het bestuur en de medezeggenschapsraad door middel van het jaarplan over de kwaliteit van haar onderwijs. Dit plan bevat op enkele punten conclusies over de eigen kwaliteit, maar beschrijft voor het merendeel vooral kengetallen of ondernomen activiteiten. De verslaglegging kan zich verder ontwikkelen door meer gebruik te maken van objectieve conclusies en oordelen op schoolniveau. Ouders worden geïnformeerd via de schoolgids en nieuwsbrieven. 8

9 Zorg en begeleiding Vanuit een samenhangend systeem van instrumenten en procedures volgen de leraren systematisch de vorderingen van hun leerlingen. De resultaten van methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsen worden inzichtelijk vastgelegd. De school signaleert op basis van de toetsresultaten en observaties welke leerlingen preventieve en curatieve zorg nodig hebben. Door de verschuiving van stam- en instructiegroepen naar heterogene groepen met instructie op maat is de school in het afgelopen jaar de zorg op een andere wijze vorm gaan geven. Aan het begin van dit schooljaar hebben de intern begeleiders een nieuwe opzet gemaakt van de handelingsplannen. De beginsituatie, de geplande uitvoering van de zorg en de evaluatie van de zorg worden per leerling vastgelegd in een handelingsplan. De beginsituatie bevat meestal een voldoende weergave van de analyse en eventueel nadere diagnose. Voor een enkele leerling is deze nog te beperkt terug te vinden in het handelingsplan. Voor de leerlingen die extra zorg nodig hebben, zijn handelingsplannen aanwezig. Deze worden door de leraren planmatig uitgevoerd. Ook voor de leerlingen met een individueel leerlijn is een dergelijk handelingsplan beschikbaar. Met name voor de leerlingen die maximaal het eindniveau van groep 7 halen voor één of meer leergebieden zal de school zoals bovengenoemd een ontwikkelingsperspectief moeten gaan opstellen. De school gaat na of de doelen van de extra zorg gerealiseerd zijn en of de hulp adequaat was. Deze evaluatie leidt tot beredeneerde keuzes voor het vervolgtraject. 2.2 Themaonderzoek schrijven Bij het themaonderzoek zijn verschillende kwaliteitsaspecten van het onderwijs in het schrijven van teksten onderzocht, namelijk het leerstofaanbod, de tijd, het didactisch handelen, de afstemming op verschillen tussen leerlingen en de kwaliteitszorg. De inspectie is nagegaan waaruit het aanbod voor schrijven bestaat, of de gerealiseerde leerinhouden dekkend zijn voor de kerndoelen, of de leerinhouden in de verschillende leerjaren op elkaar aansluiten, en of ze tot en met het niveau van groep 8 worden aangeboden. In het verlengde hiervan is nagegaan of de school voldoende tijd besteedt aan dit domein van het taalonderwijs. In lesobservaties is gekeken naar de didactiek. De inspecteur heeft beoordeeld of de leraren de schrijfopdracht in een betekenisvolle context plaatsen, of ze een duidelijke schrijfopdracht geven, of ze procesgerichte instructie geven over de aanpak van de schrijfopdracht, of ze leerlingen adequaat ondersteunen bij het schrijven en of ze zorgen voor gerichte feedback aan leerlingen. Daarnaast is nagegaan of in de schrijfactiviteiten van de leerlingen alle fasen van het schrijfproces herkenbaar zijn. Net als bij andere taalvaardigheden zijn er ook verschillen tussen leerlingen in hun schrijfvaardigheid. In het onderzoek is gekeken of de leraren de ontwikkeling van de schrijfvaardigheid van de leerlingen systematisch volgen en of dit ook leidt tot doelgerichte differentiatie in de lessen. Tot slot is nagegaan of de kwaliteitszorg van de school zo is ingericht dat de school de kwaliteit van het schrijfonderwijs systematisch kan bewaken en verbeteren, en of er aandacht is voor de deskundigheidsontwikkeling van de leraren op het gebied van onderwijs in schrijven. 9

10 Schoolspecifieke toelichting De inspectie is nagegaan in hoeverre aandachtspunten al in de praktijk kunnen worden waargenomen. Bij de aspecten aanbod, differentiatie en kwaliteitszorg blijkt dit minder het geval als bij delen van het aspect didactisch handelen. Het beeld van het schrijfonderwijs op de school kan worden verklaard vanuit het gegeven dat de school de laatste jaren vooral aandacht heeft besteed aan het verbeteren van andere onderdelen van het taalonderwijs, in het bijzonder spelling. Mede om deze reden is er in het kader van de kwaliteitszorg en professionalisering vooral naar deze taalonderdelen gekeken. Het schrijfonderwijs is pas sinds kort onderwerp van kwaliteitsverbetering. Alhoewel leerlingen wekelijks verhalen schrijven, is dat vooral geïnitieerd vanuit het aanbod voor woordenschat en het oefenen van spelling. Het beredeneerde aanbod in de groepen 1 en 2 is nog in ontwikkeling. Op basis van bouw- en schoolafspraken wordt er zeer beperkt gebruik gemaakt van de beschikbare methode. Deze methode is volgens de school maar beperkt geschikt voor het schrijfonderwijs zoals de school dat wil gaan bieden. Alhoewel het schrijfonderwijs op de school nog in ontwikkeling is, zijn enkele onderdelen van de didactiek van schrijven herkenbaar in de praktijk. Leraren bieden ondersteuning aan de leerlingen tijdens het schrijven. Daar komt bij dat de door de leerlingen geschreven verhalen individueel worden besproken. Hierbij is aandacht voor met name de spelling, maar geven leraren ook feedback over bijvoorbeeld de gekozen titel, het gebruik van alinea's of de kwaliteit van de inleiding. Op basis van de feedback past de leerling zijn verhaal aan. Bij de instructie zijn enkele aandachtspunten minder waargenomen. Dit betrof het plaatsen van de schrijfopdracht in een betekenisvolle context én de aandacht voor tekstsoort, doel, beoogde lezer en de manier waarop de schrijfopdracht kan worden uitgevoerd. De leraren besteden veel tijd aan het nabespreken van de teksten, in het algemeen is er echter weinig tijd gepland voor instructie in het leren schrijven van teksten. De ontwikkeling van de schrijfvaardigheid wordt nog niet gevolgd. 10

11 3 CONCLUSIE De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op openbare basisschool De Wizzert op de in het vierjaarlijks onderzoek onderzochte onderdelen voldoende is. In het onderzoek is gebleken dat bij de tussentijdse en eindopbrengsten sprake is van risico's, maar dat deze gemiddeld voldoende zijn. De school kan echter nog onvoldoende verantwoorden dat leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zich ontwikkelen naar hun mogelijkheden. De kwaliteitszorg en de zorg en begeleiding kennen geen of nauwelijks tekortkomingen. Deze conclusie zal worden betrokken bij de eerstvolgende jaarlijkse risicoanalyse die voorafgaat aan de beslissing of het toezichtarrangement eventueel aangepast dient te worden. 11

12

13 BIJLAGE Overzicht indicatoren en bevindingen In de bevindingen wordt tot uitdrukking gebracht of de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1 draagt niet of nauwelijks bij; 2 draagt onvoldoende bij; 3 draagt voldoende bij; 4 draagt in hoge mate bij; 5. geen waardering. Dit oordeel wordt alleen toegekend indien de school zich niet kan verantwoorden met behulp van betrouwbare en valide opbrengstgegevens of, bij 13.2, geen leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften heeft. Het kwaliteitsprofiel van openbare basisschool De Wizzert Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. Zorg en begeleiding, inclusief toetsinstrumenten De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen De school voert de zorg planmatig uit De school gaat de effecten van de zorg na. Opbrengsten: resultaten van leerlingen en hun voortgang in de ontwikkeling De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 13

14 Wet- en regelgeving W1 De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd. W2 De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd. W3 Het bestuur heeft het vastgestelde zorgplan aan de inspectie toegestuurd. W4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten. ja nee 14