V4SK-H3. Willem de Zwijgerteam. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Willem de Zwijgerteam 28 February 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave paragraaf 3.1 De samenstelling van de atmosfeer paragraaf 3.2 Koolwaterstoffen Oefening naamgeving alkanen Oefenen met isomerie Oefening naamgeving halogeenalkanen paragraaf 3.3 Onverzadigde en cyclische koolwaterstoffen Oefening naamgeving alkenen Oefening naamgeving alkadienen Oefening naamgeving alkynen Oefening additie/substitutie Oefening naamgeving cycloalkanen Oefening naamgeving aromaten Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 paragraaf 3.1 De samenstelling van de atmosfeer Vraag 1. Uit Havo examen e tijdvak In de bovenste meters van de maanbodem is het gehalte helium-3 gemiddeld 0,01 massa-ppm. Voor het winnen van helium-3 wil men een speciaal ontworpen bulldozer inzetten die de bovenste laag van de maanbodem afgraaft, zeeft en verwerkt. De gezeefde bodemdeeltjes worden vermalen en sterk verhit. De gassen die daarbij vrijkomen, waaronder helium-3, worden onder druk opgeslagen. De energie voor deze processen zal worden gehaald uit zonne-energie. Bereken hoeveel ton maanbodem die 0,01 massa-ppm helium-3 bevat, nodig is om 100 ton helium-3 te winnen. Neem aan dat alle helium-3 wordt gewonnen. Vraag 2. 1 L iter wijn bevat 12,0 vol-% alcohol. Gegeven: de dichtheid van de wijn is 1,090 g/ml (T=293 K). Bereken het massapercentage alcohol in de wijn. antwoord: massa-% Vraag 3. Uit havo-examen e tijdvak In plaats van strooien met vast zout kan een wegdek ook besproeid worden met pekel. Pekel is een mengsel van zout en water. Vaak wordt hiervoor een mengsel met 22 massaprocent NaCl gebruikt. Bereken hoeveel kg natriumchloride gebruikt wordt voor een wegdek van 8,0 m breed en 15 km lang wanneer dit met NaCl-pekel wordt besproeid. Neem aan dat: - bij besproeien een dosering van 20 ml NaCl-pekel per m 2 wordt gebruikt; - de NaCl-pekel 22 massaprocent NaCl bevat; - de dichtheid van de pekel 1,16 g ml 1 is. Pagina 2

4 Pagina 3

5 paragraaf 3.2 Koolwaterstoffen Oefening naamgeving alkanen Vraag 4. Vraag 5. Vraag 6. Vraag 7. Pagina 4

6 Vraag 8. Geef de systematiche naam van de onderstaande verbinding. Oefenen met isomerie Vraag 9. Geef de systematische namen van de drie isomeren met de molecuulformule C5H12. I II III Vraag 10. Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C6H14. antwoord: Oefening naamgeving halogeenalkanen Vraag 11. Pagina 5

7 Vraag 12. Geef de systematsiche naam van de onderstaande verbinding. Vraag 13. Pagina 6

8 paragraaf 3.3 Onverzadigde en cyclische koolwaterstoffen Oefening naamgeving alkenen Vraag 14. Vraag 15. Vraag 16. Vraag 17. Pagina 7

9 Oefening naamgeving alkadienen Vraag 18. Vraag 19. Oefening naamgeving alkynen Vraag 20. Vraag 21. Pagina 8

10 Oefening additie/substitutie Vraag 22. Vraag 23. Als je propaan laat regeren met een overmaat chloor onder invloed van licht kunnen naast monochloorpropanen ook dichloorpropanen (en HCl) ontstaan. Hoeveel isomeren dichloorpropanen kunnen op deze wijze ontstaan? Antwoord: Vraag 24. Hoeveel reactieproducten kunnen er ontstaan als waterstofchloride reageert met but-2-een? a. 3 b. 4 c. 2 d. 1 Vraag 25. Hoeveel isomeren monobroompentaan ontstaan als waterstofbromide reageert met pent-2-een? a. 3 b. 4 c. 1 d. 2 Vraag 26. Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C4H9Cl? Pagina 9

11 Antwoord: Vraag 27. Er zijn twee isomeren met de molecuulformule C2H4Cl2. Geef de sytematische namen van deze isomeren I II Vraag 28. Bij de additie/substutie van chloor aan etheen ontstaat een stof met de molecuulformule C2H4Cl2. Er zijn twee isomeren met deze molcuulformule. I Kunnen beide isomeren door additie van chloor aan etheen zijn ontstaan? Licht je antwoord toe II Kunnen beide isomeren door substitutie van chloor aan etheen zijn ontstaan? Licht je antwoord toe. Oefening naamgeving cycloalkanen Vraag 29. Vraag 30. Pagina 10

12 Vraag 31. Oefening naamgeving aromaten Vraag 32. Vraag 33. Pagina 11

13 Antwoorden Vraag 1. Uit Havo examen e tijdvak In de bovenste meters van de maanbodem is het gehalte helium-3 gemiddeld 0,01 massa-ppm. Voor het winnen van helium-3 wil men een speciaal ontworpen bulldozer inzetten die de bovenste laag van de maanbodem afgraaft, zeeft en verwerkt. De gezeefde bodemdeeltjes worden vermalen en sterk verhit. De gassen die daarbij vrijkomen, waaronder helium-3, worden onder druk opgeslagen. De energie voor deze processen zal worden gehaald uit zonne-energie. Bereken hoeveel ton maanbodem die 0,01 massa-ppm helium-3 bevat, nodig is om 100 ton helium-3 te winnen. Neem aan dat alle helium-3 wordt gewonnen. Het antwoord is ton 1 ppm = deel van de massa 0,01 ppm = van de massa 1 ton maanbodem bevat ton Helium-3 je kunt een verhoudingsschema maken: Vraag 2. 1 L iter wijn bevat 12,0 vol-% alcohol. Gegeven: de dichtheid van de wijn is 1,090 g/ml (T=293 K). Bereken het massapercentage alcohol in de wijn. antwoord: massa-% 1 L iter wijn bevat 12,0 vol-% alcohol. Gegeven: de dichtheid van de wijn is 1,090 g/ml (T=293 K). Bereken het massapercentage alcohol in de wijn. antwoord: 8,81 (alternatieven: 8,8) massa-% Vraag 3. Uit havo-examen e tijdvak Pagina 12

14 In plaats van strooien met vast zout kan een wegdek ook besproeid worden met pekel. Pekel is een mengsel van zout en water. Vaak wordt hiervoor een mengsel met 22 massaprocent NaCl gebruikt. Bereken hoeveel kg natriumchloride gebruikt wordt voor een wegdek van 8,0 m breed en 15 km lang wanneer dit met NaCl-pekel wordt besproeid. Neem aan dat: - bij besproeien een dosering van 20 ml NaCl-pekel per m 2 wordt gebruikt; - de NaCl-pekel 22 massaprocent NaCl bevat; - de dichtheid van de pekel 1,16 g ml 1 is. Het juiste antwoord is 6,10 2 kg. Het oppervlak dat besproeid moet worden is: 8 m bij 15 km = 8 m * m = 1, m 2 20 ml per m 2 betekent: 1, * 20 ml voor het gehele oppervlak = 2, ml pekel. 1 ml pekel = 1,16 gram 2, ml pekel komt overeen met: 2, * 1,16 gram = 2, gram pekel. pekel bevat 22 massa-% NaCl 2, gram pekel bevat 0,22 * 2, gram NaCl = 6, gram = 6, kg Vraag 4. xmethylhexaan (alternatieven: 3-methylhexaan) Vraag 5. Pagina 13

15 -trimethylhexaan (alternatieven: 2,3,5-trimethylhexaan) Vraag 6. Pagina 14

16 xdimethylheptaan (alternatieven: 4-ethyl-3,3-dimethylheptaan) Vraag 7. xethyl-2-methyl-5-propyloctaan (alternatieven: 4-ethyl-2-methyl-5-propyloctaan) Vraag 8. Pagina 15

17 Geef de systematiche naam van de onderstaande verbinding. Geef de systematiche naam van de onderstaande verbinding. xyz (alternatieven: 5-ethyl-4-isopropyl-2-methylheptaan) Vraag 9. Geef de systematische namen van de drie isomeren met de molecuulformule C5H12. I II III Geef de systematische namen van de drie isomeren met de molecuulformule C5H12. I pentaan (alternatieven: n-pentaan, methylbutaan, dimethylpropaan) II methylbutaan (alternatieven: pentaan, n-pentaan, dimethylpropaan) III dimethylpropaan (alternatieven: methylbutaan, pentaan, n-pentaan) Pagina 16

18 Vraag 10. Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C6H14. antwoord: Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C6H14. antwoord: 5 Vraag 11. xdibroom-1-chloorbutaan (alternatieven: 2,3-dibroom-1-chloorbutaan) Vraag 12. Geef de systematsiche naam van de onderstaande verbinding. Pagina 17

19 Geef de systematsiche naam van de onderstaande verbinding. xchloor-4-ethyl-45-difluor-5-methyloctaan (alternatieven: 3-chloor-4-ethyl-4,5-difluor-5- methyloctaan) Vraag 13. xchloor-4-fluor-556-trimethylheptaan (alternatieven: 6-chloor-4-fluor-2,3,3- trimethylheptaan) Pagina 18

20 Vraag 14. pent-2-een Vraag 15. xdimethylhex-3-een (alternatieven: 2,3-dimethylhex-3-een) Vraag 16. Pagina 19

21 xixxyy (alternatieven: 4-isopropylhept-2-een) Vraag 17. Pagina 20

22 xethyl-47-dimethyloct-1-een (alternatieven: 6-ethyl-4,7-dimethyloct-1-een) Vraag 18. xdimethylhexa-13-dieen (alternatieven: 5,5-dimethylhexa-1,3-dieen) Vraag 19. Pagina 21

23 xdiethylhepta24dieen (alternatieven: 4,5-diethylhepta-2,4-dieen) Vraag 20. pent-2-yn Vraag 21. Pagina 22

24 xmettylhex-2-yn (alternatieven: 5-methylhex-2-yn) Vraag 22. xethyl-44-dimethylhept-1-yn (alternatieven: 3-ethyl-4,4-dimethylhept-1-yn) Vraag 23. Als je propaan laat regeren met een overmaat chloor onder invloed van licht kunnen naast monochloorpropanen ook dichloorpropanen (en HCl) ontstaan. Hoeveel isomeren dichloorpropanen kunnen op deze wijze ontstaan? Pagina 23

25 Antwoord: Als je propaan laat regeren met een overmaat chloor onder invloed van licht kunnen naast monochloorpropanen ook dichloorpropanen (en HCl) ontstaan. Hoeveel isomeren dichloorpropanen kunnen op deze wijze ontstaan? Antwoord: 4 Vraag 24. Hoeveel reactieproducten kunnen er ontstaan als waterstofchloride reageert met but-2-een? 1. 3 Als HCL addeert aan but-2-een ontstaat alleen 2-chloorbutaan 2. 4 Als HCL addeert aan but-2-een ontstaat alleen 2-chloorbutaan 3. 2 Als HCL addeert aan but-2-een ontstaat alleen 2-chloorbutaan 4. 1 Als HCL addeert aan but-2-een ontstaat alleen 2-chloorbutaan Vraag 25. Hoeveel isomeren monobroompentaan ontstaan als waterstofbromide reageert met pent-2-een? 1. 3 Als HBr addeert, ontstaan 2-broompentaan en 3-broompentaan Als HBr addeert, ontstaan 2-broompentaan en 3-broompentaan Als HBr addeert, ontstaan 2-broompentaan en 3-broompentaan Vraag 26. Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C4H9Cl? Antwoord: Pagina 24

26 Hoeveel isomeren zijn er met de molecuulformule C4H9Cl? Antwoord: 3 Vraag 27. Er zijn twee isomeren met de molecuulformule C2H4Cl2. Geef de sytematische namen van deze isomeren I II Er zijn twee isomeren met de molecuulformule C2H4Cl2. Geef de sytematische namen van deze isomeren I xx-dichloorethaan (alternatieven: 1,2-dichloorethaan, 1,1-dichloorethaan) II xxxxxvgh (alternatieven: 1,1-dichloorethaan, 1,2-dichloorethaan) Vraag 28. Bij de additie/substutie van chloor aan etheen ontstaat een stof met de molecuulformule C2H4Cl2. Er zijn twee isomeren met deze molcuulformule. I Kunnen beide isomeren door additie van chloor aan etheen zijn ontstaan? Licht je antwoord toe II Kunnen beide isomeren door substitutie van chloor aan etheen zijn ontstaan? Licht je antwoord toe. I Het juiste antwoord is: bij additie van chloor aan etheen, komt aan ieder C-atoom een Chlooratoom en wordt de dubbele C=C binding een enkele C-C binding. Er ontstaat dan 1,2- dichloorethaan. II Het juiste antwoord is: bij een substitutiereactie vervang je een atoom of atoomgroep door en ander atoom of atoomgroep. Als er substitutiereactie van chloor aan etheen optreedt, ontstaat er chlooretheen en HCl. Geen van de isomeren dan dus op deze wijze ontstaan! Vraag 29. Pagina 25

27 xethyl-2-methylcyclopropaan (alternatieven: 1-ethyl-2-methylcyclopropaan) Vraag 30. xxx (alternatieven: 2-ethyl-1-methyl-3-isopropyloctaan) Pagina 26

28 Vraag 31. xxxxxxxx (alternatieven: 1-ethyl-1,3-dimethylcyclopentaan) Vraag 32. Pagina 27

29 xxxxxxxxxxxxx (alternatieven: 1,3-dimethylbenzeen, m-dimethylbenzeen) Vraag 33. cccccccccccccccccc (alternatieven: 1-broom-4-chloor-3-methylbenzeen) Pagina 28

30 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Willem de Zwijgerteam Laatst gewijzigd 28 February 2016 om 21:09 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 4; Leerinhoud en doelen Scheikunde; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Gebruikte Wikiwijs Arrangementen Willem de Zwijgerteam. (2015). H4SK-H3. Pagina 29