1 Ziekten, plagen en onkruiden Afwijkingen en oorzaken Ziekten en plagen Onkruiden Afsluiting 38
|
|
- Adriaan Beckers
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Ziekten, plagen en onkruiden Afwijkingen en oorzaken Ziekten en plagen Onkruiden Afsluiting 38 2 Geïntegreerde gewasbescherming Convenant Gewasbescherming Geïntegreerd telen Preventieve maatregelen Teeltmaatregelen Waarnemen, bestrijdingsdrempels en waarschuwingssystemen Niet-chemische gewasbeschermingsmaatregelen Chemische bestrijding in een geïntegreerd systeem Afsluiting 61 3 Chemische gewasbescherming De samenstelling van gewasbeschermingsmiddelen Natuurlijke gewasbeschermingsmiddelen Indeling en werking van gewasbeschermingsmiddelen Gewasbeschermingsmiddelen en milieu Gewasbeschermingsmiddelen en resistentie Afsluiting 89 4 Bestrijding van ziekten, plagen en onkruiden zonder chemie Bestrijding van ziekten en plagen Mechanische bestrijding van onkruiden Afsluiting Spuitapparatuur kiezen, gebruiken en onderhouden Keuze van spuitapparatuur Doppen en druppels Onderhouden van de machine Behandelen van zaden, knollen en bollen Afsluiting Het gewasbeschermingsplan, registreren en evalueren resultaten Het gewasbeschermingsplan Aspecten van het gewasbeschermingsplan 137 INHOUD 7
2 6.3 Evaluatie van de gewasbescherming Registratie, certificering en voedselveiligheid Afsluiting Arbeidsomstandigheden en wetgeving Veiligheid Arbowet Bestrijdingsmiddelenwet en Bestrijdingsmiddelenbesluit Lozingenbesluit Open Teelten en Besluit Glastuinbouw Keuring van de veldspuit en afvoer leeg fust Spuitlicenties Afsluiting 169 Bijlage 1 Het SKL-keuringsrapport 170 Trefwoordenlijst OP WEG NAAR GEZONDE TEELTEN
3 1 Ziekten, plagen en onkruiden Oriëntatie Op aarde leven op dit moment zo n kleine zeven miljard mensen. Al deze mensen leven grotendeels van producten uit land- en tuinbouw. Niet alleen mensen gebruiken deze gewassen als voedselbron, ook insecten, schimmels, virussen, bacteriën en andere organismen snoepen mee. Van nature hebben pionierplanten de neiging kale landbouwgrond te koloniseren. Dit soort planten, door ons onkruid genoemd, willen graag dezelfde standplaats gebruiken als het cultuurgewas. Onkruid concurreert met het cultuurgewas om ruimte, licht, vocht en voedingsstoffen. Als je weet hoeveel onkruiden, ziekten en plagen onze voedselproductie belagen, dan is het een wonder dat er elke dag weer voedsel op je bord ligt. Zonder planmatige aanpak van deze belagers zouden veel gewassen geen oogstbaar product opleveren. Fig. 1.1 Ziekten en plagen herken je aan symptomen. Je ziet links meeldauw in tarwe, in het midden spinselmot en rechts tripsschade roos. 1.1 Afwijkingen en oorzaken Gewassen kunnen door een groot aantal ziekten en plagen aangetast worden. Vaak weet een teler bij het opzetten van de teelt al met welke ziekten en plagen hij gedurende de teelt te maken zal krijgen. De verschillende ziekte- of schadebeelden symptomen die een aangetaste plant vertoont, noem je symptomen of ziekteverschijnselen. De teler herkent aan de symptomen met welke ziekte of plaag hij van doen heeft. Elke afwijking heeft een of meer oorzaken. Als je weet met welke veroorzaker je te maken hebt, kun je de bestrijding hierop aanpassen. In figuur 1.2 vind je de meest voorkomende symptomen en hun oorzaak of oorzaken. ZIEKTEN, PLAGEN EN ONKRUIDEN 9
4 Fig. 1.2 Elke afwijking heeft een of meer oorzaken. Afwijking Achterblijven in groei Wegvallen van planten Verkleuringen Vormveranderingen Beschadigingen Verwelking Afsterving/verrotting Aanwezigheid van dierlijke belagers Schimmelpluis, sporen en sclerotiën Bacterieslijm Wortelvervorming Oorzaak slechte bodemstructuur, aaltjes, te lage temperatuur, N-gebrek, watergebrek bodemschimmels, bodeminsecten, vorst, woelratten virusziekten, schimmelziekten, gebreksziekten gebreksziekten, bladluizen, galmijten, virussen, aaltjes dierlijke organismen, schimmels, virussen, wind, hagel, mechanische beschadiging aantasting wortelstelsel, beschadiging of vreterij aan de stengelvoet, droogte, vaatziekte bacterieziekten, woekering van weefsel, schimmelziekten, zuurstofgebrek insecten, mijten, slakken, muizen, ratten, vogels schimmelziekten bacterieziekte wortelknobbelbacterie, parasitaire aaltjes Op grond van hun eigenschappen zijn de belangrijkste veroorzakers van ziekten, plagen en andere afwijkingen onder te verdelen in twee hoofdgroepen: oorzaken van niet-biologische aard; oorzaken van biologische aard. Beide hoofdgroepen zijn verder te verdelen. Dat zie je in figuur 1.3. Fig. 1.3 Oorzaken van ziekten, plagen en andere afwijkingen in een normaal gewas Oorzaken van niet bodeminvloeden structuur, waterhuishouding, biologishe aard voedingstoestand, ph (combinaties van) gewas- persistente middelen, onjuist beschermingsmiddelen gebruik luchtverontreiniging ammoniak, fluorwaterstof, lood, zwaveldioxide, ozon weersinvloeden temperatuur, licht, neerslag, wind/storm, hagel, vorst, wintervorst, zonnebrand Oorzaken van dierlijke oorsprong insecten, mijten, aaltjes, slakken, biologische aard ratten, muizen, mollen, wild, vogels plantaardige oorsprong bactgeriën, schimmels, kruiden overige virussen, mycoplasma's, viroïden monoculturen Bij de teelt van veel gewassen is sprake van monoculturen. Dat wil zeggen dat planten die genetisch nauw verwant zijn, bij elkaar staan. Met andere woorden: planten met veel dezelfde erfelijke eigenschappen staan bij elkaar. Is een gewas, ras of cultivar 10 OP WEG NAAR GEZONDE TEELTEN
5 micro-organismen gevoelig voor een (stam van een) bepaalde ziekte, dan kan deze ziekte zich enorm snel in het gewas uitbreiden. Alle planten zijn immers genetisch gelijk en dus even gevoelig voor de betreffende ziekte. Veel van deze plaagorganismen zijn met het blote oog niet te zien. We noemen ze daarom micro-organismen. De meeste micro-organismen zijn nuttig, zij zorgen voor de afbraak van alle organische materialen als bladresten, plantendelen en mest. Een aantal micro-organismen leeft als parasieten, zij tasten de gewassen aan. Bekende groepen van schadelijke microorganismen zijn bacteriën, schimmels en virussen. pathogenen Hoe meer ziekteverwekkers (pathogenen), hoe sterker de verschijnselen zichtbaar zijn en hoe meer kans op infectie van andere planten. Je moet ervan uitgaan dat er altijd ziekteverwekkers in het gewas aanwezig zijn. Onder gunstige omstandigheden vermeerderen zij zich sterk. Als je deze gunstige omstandigheden weet te voorkomen, kun je het aantal ziekteverwekkers en de kans op schade verminderen. Soms zijn gunstige groeiomstandigheden voor het gewas ook gunstige omstandigheden voor de ziekteverwekker. In dat geval moet je de ziekteverwekker op een andere manier bestrijden. Het komt zelden voor dat er maar één plant aangetast is. Het zijn er gewoonlijk veel meer. De aangetaste planten staan tussen de gezonde planten. Het aantal aangetaste planten en de wijze waarop ze tussen de gezonde planten staan, kunnen aanwijzingen zijn voor het vinden van de veroorzaker van de schade. Fig. 1.4 Verspreiding van afwijkingen. Aan de hand van de verspreiding is het mogelijk de veroorzaker vast te stellen. Verspreidingspatroon plekken met grillige vorm plekken die groter worden banen perceel- of gewasranden verspreid door het gewas de hele kas, het hele perceel Oorzaak bodem- en bemestingsgebreken aaltjes-, virus- en schimmelziekten te kort gedoseerd of overdosering van bestrijdingsmiddelen of meststoffen invlucht van insecten, temperatuur en vochtigheidsverschil besmet uitgangsmateriaal doseringsfouten, klimaatinvloeden, massale verspreiding van een ziekte Vragen 1.1 a In een gewas of plantvak is een afwijking zichtbaar in de vorm van stroken of banen. Noem een aantal mogelijke oorzaken. b Wat is de waarschijnlijke oorzaak van verspreid voorkomen van een ziekte in een gewas? AFWIJKINGEN EN OORZAKEN 11
6 1.2 Ziekten en plagen De belangrijkste oorzaken van ziekten en plagen zie je steeds weer terug op de bedrijven. Goed inzicht in de leefwijze van de veroorzakers en de symptomen die ze voortbrengen helpt je bij het gezond houden van je gewas. De volgende veroorzakers komen in deze paragraaf aan de orde: ongewervelde dieren zoals insecten, mijten, duizendpootachtigen, slakken en plantparasitaire aaltjes; lagere planten zoals de schimmels en bacteriën; virussen; abiotische veroorzakers. Ongewervelde dieren Dit zijn dieren zonder wervelkolom. Hun lichaam ontleent zijn vorm en stevigheid niet aan een geraamte, maar bijvoorbeeld aan een stevige huid (bij insecten) of aan stevige spieren (bij slakken). Telers hebben de meeste last van insecten, mijten, duizendpootachtigen en slakken. Insecten Van de 9 miljoen diersoorten op aarde behoort ruwweg 75 procent tot de insecten. Ongeveer de helft daarvan leeft op planten. Slechts een klein deel hiervan is schadelijk. Veel insecten zijn nuttig. Je kunt denken aan insecten die was, zijde, lak of honing leveren. Maar ook aan insecten die planten bestuiven, voedsel voor andere dieren vormen en ziekteverwekkers bestrijden. Telers richten zich in de praktijk vooral op insecten die schade aanrichten in hun gewas. Koolplanten kunnen zo aangevreten worden door rupsen van het koolwitje, dat er weinig meer over blijft dan wat stronken en nerven. Trips in rozen leidt tot misvorming van de bladeren. Zwarte bonenluizen kunnen soms hele stengeldelen bezetten. Je begrijpt dat er dan van gewasgroei weinig terechtkomt. symptomen De beschadigingen die insecten veroorzaken worden zichtbaar in de vorm van veel verschillende symptomen. Symptomen zijn ziektebeelden. Afhankelijk van het soort insect zul je een symptoom vinden. De aantastingen kun je verdelen in: directe schade; indirecte schade. directe schade We geven hierna een aantal voorbeelden van directe schade. gewone vreterij Dit is schade die bijvoorbeeld veroorzaakt wordt door rupsen en kevers. De schade bestaat in het algemeen uit het wegvreten van de groene bladdelen van de plant. Ook zijn er insecten die onder de grond aan je planten vreten zoals ritnaalden en emelten. mineren Sommige insecten leggen eieren op of in het blad. De larven vreten gangen in het blad, waardoor blazen kunnen ontstaan. Mineervliegen veroorzaken deze vorm van schade in diverse gewassen. 12 OP WEG NAAR GEZONDE TEELTEN
Bedrijfsvoeren gewasbescherming
CURSUSboek Bedrijfsvoeren gewasbescherming AUTEURS Wied Hendrix Jan van den Langenberg colofon Auteurs Wied Hendrix en Jan van den Langenberg Resonans Willem Ottema en Koos van Splunter Redactie Anneke
Nadere informatie1 Gewasbescherming op het bedrijf Inleiding Ziekten en plagen Onkruiden 24
Inhoud Voorwoord 5 1 Gewasbescherming op het bedrijf 9 1.1 Inleiding 9 1.2 Ziekten en plagen 12 1.3 Onkruiden 24 2 Gewasbescherming en beleid 26 2.1 Het middel erger dan de plaag 26 2.2 Wettelijke bepalingen
Nadere informatieGewasbescherming A open teelt Antwoorden Uitvoeren gewasbescherming. P. Admiraal W. Hendrix
Gewasbescherming A open teelt Antwoorden Uitvoeren gewasbescherming P. Admiraal W. Hendrix eerste druk, 2002 Artikelcode: 27089.2 & 27089.1 2002 Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieAfwijkingen in de teelt. Verkleuringen
Afwijkingen in de teelt In paragraaf heb je geleerd welke onderdelen aan de planten moeten zitten. Je hebt ook geleerd welke stadia een plant kent. Je moet nu nog nagaan hoe de plant heet om zo zijn kenmerken
Nadere informatieZiekten en plagen. Emelten (Tipulidae)
Ziekten en plagen Planten kunnen door levende ziekteverwekkers worden aangetast. Je gewas dient dan als voedsel voor de veroorzakers. Het zijn de plantparasitaire veroorzakers. Meestal breidt de aantasting
Nadere informatieAfwijkingen bestrijden
Afwijkingen bestrijden De ziekte- of schadeveroorzaker is al aanwezig en je bent tot de conclusie gekomen dat er bestreden moet worden. Welke methode ga je dan hanteren? Er zijn verschillende methoden
Nadere informatieZiekten, plagen en afwijkingen 6
Inhoud Voorwoord 5 Ziekten, plagen en afwijkingen 6 1 Schimmels 11 1.1 Wat zijn schimmels? 11 1.2 Bouw, verspreiding en levenswijze 12 1.3 Ziektebeelden en schade 14 1.4 Enkele plantenparasitaire schimmels
Nadere informatiePlaagbestrijding als teamsport
Plaagbestrijding als teamsport Een inleiding over Natuurlijke Vijanden Jerre de Blok Oktober 2007 Werken met natuurlijke vijanden Natuurlijke vijanden: dieren of micro-organismen die van nature plagen
Nadere informatieBloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal
Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.
Nadere informatieProgramma voor vandaag: Bespreking toets Graanteelt deel 1 Ziekten in wintergranen Plagen en legering Werkopdracht Ziekten, plagen en legering
Plantenteelt Graan Programma voor vandaag: Bespreking toets Graanteelt deel 1 Ziekten in wintergranen Plagen en legering Werkopdracht Ziekten, plagen en legering Huiswerk Werkopdracht Ziekten, plagen en
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt open teelten CSPE BB
landbouw en natuurlijke omgeving 2010 plantenteelt open teelten CSPE BB minitoets bij opdracht 5 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie GT-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en
Nadere informatie( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE
BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE Een krop sla zonder gif Biologische aardappelen, granen en groenten
Nadere informatieAspecten van het gewasbeschermingsplan
Aspecten van het gewasbeschermingsplan In het gewasbeschermingsplan moeten de volgende aspecten aandacht krijgen: preventie; teelttechnische maatregelen; waarschuwings- en adviessystemen; niet-chemische
Nadere informatieGewasbeschermingsplan
tel. (418) 65 59 44 Gewasbeschermingsplan Boomkwekerij 215 Waardenburg, januari 215 GEWASBESCHERMINGSPLAN Versie: boomkwekerij (januari 214) Naam: Gewas: Laanboom pot Laanboom vlg Adres: Heester pot Heester
Nadere informatieOnkruidbestrijding en Gewasbescherming
CURSUSboek Onkruidbestrijding en Gewasbescherming voor de Hovenier & Groenvoorziener AUTEURS Wied Hendrix Jan van den Langenberg colofon Auteurs Wied Hendrix en Jan van den Langenberg Redactie Linda Kleverlaan,
Nadere informatie1 Gewassen en hun afwijkingen Kennismaking met de plant Afwijkingen in de teelt Afsluiting 24
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Gewassen en hun afwijkingen 9 1.1 Kennismaking met de plant 10 1.2 Afwijkingen in de teelt 17 1.3 Afsluiting 24 2 Afwijkingen voorkomen en bestrijdingsmethoden 25 2.1 Niet-parasitaire
Nadere informatieUitvoeringsrichtlijn Overige Bolgewassen
Het bestuur van de Stichting Bloembollenkeuringsdienst, gelet op richtlijn 98/56/EG, artikel 9 van het Landbouwkwaliteitsbesluit 2007 en de toelichting behorende bij de Landbouwkwaliteitsregeling 2007,
Nadere informatie2 Zand, klei, humus en kalk 25 2.1 Zandgrond 25 2.2 Kleigrond en zavelgrond 29 2.3 Humus en kalk 32 2.4 Afsluiting 36
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Grondonderzoek 13 1.1 Wat kan er mis zijn met de grond? 14 1.2 Vervuilde grond 14 1.3 Bodemziekten 15 1.4 Bodemprofiel en bodemstructuur 18 1.5 Resultaten van het onderzoek
Nadere informatieBloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg
Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.
Nadere informatieAardvlooien. Plagen in de tuin
Aardvlooien Zeer kleine kevers (2.5mm). Donkere, glanzende, staalblauwe kleur. Maakt grote sprongen. Legt eitjes in de grond. Larven vreten aan de plantenwortels en eten van de blaadjes tot ze groot genoeg
Nadere informatieRelatie bodemstructuurbodemschimmels
Relatie bodemstructuurbodemschimmels? PCS Destelbergen 30 november 2011 Fons Vanachter Schimmels : wat? Wat zijn schimmels of zwammen? Microscopische organismen : micro-organismen Vruchtlichamen soms zichtbaar
Nadere informatieSamenstelling en eigenschappen
Samenstelling en eigenschappen Mest is onder te verdelen in kunstmest en natuurlijke mest. Natuurlijke mest is op zijn beurt weer onder te verdelen in mest van dierlijke herkomst en mest van plantaardige
Nadere informatieHerkennen van ziekten en plagen in tomaat. Productschap Tuinbouw
Herkennen van ziekten en plagen in tomaat Wageningen UR Glastuinbouw Wageningen UR Glastuinbouw Productschap Tuinbouw Virussen Pepinomozaïekvirus (PepMV) Tomatenbronsvlekkenvirus (TSWV) Tomatengeelkrulbladvirus
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieVERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens INHOUD
VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee
Nadere informatieOptimale groei met medewerking van bodem, bodembiologie en bemesting. Wilma Windhorst Boomteeltcursus Vlamings BV
Optimale groei met medewerking van bodem, bodembiologie en bemesting Wilma Windhorst Boomteeltcursus Vlamings BV 130116 Schimmelziekten algemeen Chemisch systeem: brandjes blussen Ziekte vinden middel
Nadere informatieWeerbaar telen. Wat zijn de instrumenten?
Weerbaar telen. Wat zijn de instrumenten? INHOUD PRESENTATIE 1. Indeling type producten biostimulatoren en andere producten die we op het gewas toepassen 2. Natuurlijke bodemweerbaarheid: relevantie organische
Nadere informatieGewasbeschermingsmonitor
Gewasbeschermingsmonitor Algemene informatie Gewasbeschermingsmonitor vervangt gewasbeschermingsplan Bij de gewasbeschermingsmonitor gaat het om diverse teeltmaatregelen. Denk hierbij aan teeltfrequentie
Nadere informatieWAARNEMINGS- EN WAARSCHUWINGSSYSTEMEN
WAARNEMINGS- EN WAARSCHUWINGSSYSTEMEN Els Lapage Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling KVIV-studiedag, 24 april 2014 Inhoud Wat? Financiering en uitvoerders Waarnemingen
Nadere informatie5.2.4 Rhizoctonia. 5.2.4.3 De ziekte. In deze paragraaf wordt verwezen naar foto s. Deze kunt u vinden op de website als bijlage bij 5.2.4.
5.2.4 Rhizoctonia AUTEUR EN CONTACTPERSOON: HANS SCHNEIDER De bodemschimmel Rhizoctonia solani veroorzaakt wortelbrand en wortelrot in suikerbieten. Bij zware aantasting gaan hele percelen verloren. Rotte
Nadere informatieHST7 Ziektebestrijding op natuurlijke wijze
AFDELING HERENTALS Lesgever: Bert Peers 23-04-2017 Tekst: Bert Peers Verslag: M Peeters HST7 Ziektebestrijding op natuurlijke wijze 1.Inleiding In de tuin kweken we groenten, kruiden en siergewassen. Al
Nadere informatieVerzorging. Pireco. Delumbri. Ter voorkoming van wormenoverlast. Delumbri. Dosering en toediening. Samenstelling en werking
Ter voorkoming van wormenoverlast Wormen kunnen grote overlast bezorgen wanneer deze in te groten getale voorkomen in de land- en tuinbouw, tuinen en plantsoenen. Ook op sportvelden is het van belang om
Nadere informatieKomkommerbontvirus in komkommmer
Komkommerbontvirus in komkommmer Gewasbeschermingsdag voor adviseurs, 31 maart 2011 Ineke Stijger, Roel Hamelink, Daniel Ludeking, Wageningen UR Glastuinbouw Plantenvirussen algemeen Speciale en nauwe
Nadere informatieWorkshop Najaarsproblemen bieten en cichorei. Hoe stel ik de juiste diagnose?
Workshop Najaarsproblemen bieten en cichorei Hoe stel ik de juiste diagnose? Elma Raaijmakers, Bram Hanse, Peter Wilting, Ellen van Oorschot en Marco Bom Bergen op Zoom, 15 oktober 2015 Workshop Korte
Nadere informatieThuis bestuderen Aardappelen signalen blz. 52 t/m 85
Aardappelteelt Programma voor vandaag: De belangrijke aardappelziekten PowerPoint presentaties Thuis bestuderen Aardappelen signalen blz. 52 t/m 85 Planning Toets deel 2 Woe, 9. november (ziekten, plagen,
Nadere informatieGeeft bodemziekten geen ruimte!
Geeft bodemziekten geen ruimte! Een gezonde plant begint bij een gezond wortelstelsel Trianum is een nieuw middel dat de wortels van tal van gewassen versterkt en beschermt tegen ziekten als Fusarium,
Nadere informatieGezond tuinieren met tuin- & potplanten
Gezond tuinieren met tuin- & potplanten Home & Garden Handvest Een eco-logisch antwoord op plantenziekten en insectenplagen 2 Handvest bij de toepassing van de producten uit de Home and Garden Serie Algemene
Nadere informatieGuido sterk. Biobest Hoofd registratie en R&D IPM aardbeien Ontwikkeling database nevenwerkingen
IPM Impact Linter Agropolis Kinrooi Guido sterk Origine marien bioloog Opzoekingsstation van Gorsem (nu PCF Velm) 1983-1994 Registratie proeven hard- en zachtfruit insecticiden/acariciden/rodenticiden
Nadere informatieKomkommerbontvirus in komkommmer
Komkommerbontvirus in komkommmer Informatieavond Horticoop, 25 oktober 2010 Daniël Ludeking/Ineke Stijger, Wageningen UR Glastuinbouw Plantenvirussen algemeen Speciale en nauwe relatie tussen virus en
Nadere informatieVERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens
VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee
Nadere informatieoork omen v an ziekten en pl agen
Inhoud 3 1. Over deze brochure 4 2. Eerst wat geschiedenis 4 - Vroeger 4 - Het eerste bestrijdingsmiddel 4 - Meer middelen 4 - Bestrijdingsmiddelenwet 5 - Gevolgen voor het milieu 5 - Andere soorten bestrijdingsmiddelen
Nadere informatieGewasbeschermingsmonitor
Gewasbeschermingsmonitor 1. Bedrijfsgegevens en Bouwplan: Jaar Perceel Ras Bedrijf Gewas Maat Adres Zaai / plantdatum Hoeveelheid Postcode Teeltfrequentie Bodemanalyse aanwezig Woonplaats Voorvrucht Aaltjesanalyse
Nadere informatieBijen en zo. Villa Augustus 6 mei 2014. Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee
Bijen en zo Villa Augustus 6 mei 2014 Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee Maar eerst een BIJENQUIZ Alle antwoorden staan in Het lied van de honing Vraag 1: Hoe lang leeft een bijenkoningin? 1 jaar of 5 jaar
Nadere informatieWorkshop bodemplagen in de glastuinbouw en zomerbloemen
Workshop bodemplagen in de glastuinbouw en zomerbloemen Knelpunten en nieuwe oplossingsrichtingen 12-3-2015, Marjolein Kruidhof Welke beestjes behoren tot de bodemplagen? Definitie bodemplaag: dieren waarvan
Nadere informatieWillem Piet. Valse meeldauw Wat nu?
Willem Piet Valse meeldauw Wat nu? Het preventief beheersen van ziekten en plagen Door het ondersteunen van het natuurlijk herstellend vermogen van bodem en gewas WAAR STAAN WE VOOR? ONZE MISSIE Het versterken,
Nadere informatieCopyright Biocontrole. Partners in biologische plaagbestrijding.
Copyright Biocontrole Partners in biologische plaagbestrijding. Ad van Bruggen, Accountmanager Biocontrole BV, Hazerswoude-Dorp. Woonplaats is Meppel Verantwoordelijk voor onderzoek, advies en plaagdierbestrijding,
Nadere informatieversie: maart 2012 9. Diagnostiek CONTACTPERSONEN: ELMA RAAIJMAKERS EN BRAM HANSE
9. Diagnostiek CONTACTPERSONEN: ELMA RAAIJMAKERS EN BRAM HANSE Het verricht diagnostisch onderzoek naar ziekten, plagen en gebreksverschijnselen in suikerbieten. Telers kunnen via de medewerkers van de
Nadere informatieBestrijding bodeminsecten in rettich 2015
Bestrijding bodeminsecten in rettich 2015 april 2016 PT projectnummer: 14967.07 Proefnummers: 150148 H. de Vries Proeftuin Zwaagdijk Tolweg 13 1681 ND Zwaagdijk-Oost Telefoon (0228) 56 31 64 Fax (0228)
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie GT-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en
Nadere informatieVragen & Antwoorden over toepassing BIO 1020
Vragen & Antwoorden over toepassing BIO 1020 Biologisch insecticide op basis van de schimmel Metarhizium anisopliae Aan de hand van een twintigtal concrete vragen wordt een advies gegeven hoe het product
Nadere informatieBijlage VMBO-KB biologie CSE KB. tijdvak 1
Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 1 biologie CSE KB. KB-0191-a-12-1-b Glastuinbouw informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38 tot en met 46. Bij het beantwoorden van die vragen
Nadere informatieDiagnose van bladvlekken
Diagnose van bladvlekken De rol van Alternaria solani, A. alternata & ozon LeafSpot Alumni bijeenkomst 2016-10-27 Rozemarijn de Vries Jan Spoelder Lo Turkensteen Renate Ellens Bladziekten in aardappel
Nadere informatieTeeltwisseling en komkommerbontvirus
Teeltwisseling en komkommerbontvirus Hygiënemaatregelen ook voor andere pathogenen 30 oktober 2013, Ineke Stijger Ken je vijanden Herkenning en verspreidingswijze Problemen in de komkommerteelt door: Komkommerbontvirus
Nadere informatieDe principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld
De principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld Piet M. Boonekamp Foodlog symposium Landbouw zonder chemie, hoe dan? Ommeren 15 april, 2019 Stelling: Gewasbescherming
Nadere informatieBiologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,
Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, 2000-2008 Indicator 4 oktober 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieHet begint met ons. www.kws.com
www.kws.com KWS Benelux BV Einsteinstraat 33 3281 NJ Numansdorp tel.: 0186-657506 fax: 0186-657507 E-mail J. Buis@kws.de www.kws.com Het begint met ons. Inleiding Inhoudsopgave Bladgezondheid is een belangrijk
Nadere informatieRelaties tussen organismen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 08 April 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63327 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatiePlantenteelt maïs. Docent: Muhtezan Brkić
Plantenteelt maïs Docent: Muhtezan Brkić Programma Ziekten plagen en beschadigingen in snijmaïs Werkopdrachten PowerPoint presentatie snijmaïs Ma. 10 april 2 de toets Plantenteelt Granen Do. 20 april -
Nadere informatieVeilig werken. Duurzaam bodemgebruik in de landbouw
Veilig werken Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Programma voor vandaag: Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Kahoot Oefentoets bodemgebruik Veilig werken & Duurzaam bodemgebruik? Veilig werken & Duurzaam
Nadere informatieBacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Pseudomonas. Bacterieziekten. Klein en steenfruit
Klein en steenfruit Diverse soorten in groot- en kleinfruit: Rob Derikx Boekel, 17 februari 2016 Xanthomonas (o.a. aardbeien, kersen, pruimen) Erwinia (o.a. peren, ook wel bacterievuur genoemd) (o.a. kersen,
Nadere informatieBiologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,
Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, 2000-2012 Indicator 30 maart 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieDilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf.
Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf. Gewasbescherming en FAB: Functionele Agro Biodiversiteit: Conflicterend of aanvullend? Gewasbescherming en FAB: De akkerrand als oplossing?
Nadere informatieWorkshop Voorjaarsproblemen
Workshop Voorjaarsproblemen Hoe stel ik de juiste diagnose? Bram Hanse, Peter Wilting, Ellen van Oorschot en Marco Bom Valthermond, 24 juni 2015 Workshop Korte uitleg: hoe stel ik de juiste diagnose? Aan
Nadere informatie5,5. Samenvatting door M woorden 10 juni keer beoordeeld Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop.
Samenvatting door M. 1285 woorden 10 juni 2013 5,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 13.1 Allemaal nodig? Wij maken deel uit van de voedselkringloop. Consumenten dieren en mensen Afvaleters
Nadere informatieSchimmels. Schimmelziektes in sportvelden en gazons
Schimmelziektes in sportvelden en gazons Brown patch Brown Patch Symptomen: Donkere ringen van afstervend gras Droogte plekken Wit verkleuring van het aangetaste gras Brown Patch Infectie: Juni tot september
Nadere informatieWorkshop Najaarsproblemen bieten en cichorei
Workshop Najaarsproblemen bieten en cichorei Hoe stel ik de juiste diagnose? Elma Raaijmakers, Peter Wilting, Ellen van Oorschot, Bram Hanse en Marco Bom Rolde, 2 september 2014 Workshop Korte uitleg:
Nadere informatieBeestige bundel van: 1
Beestige bundel van: 1 2 Ordening van organismen organisme = een levend wezen, iets wat leeft. Er zijn meer dan anderhalf miljoen soorten organismen. Om een overzicht te krijgen worden deze organismen
Nadere informatieHet platform voor behandelingstechnologie
Het platform voor behandelingstechnologie voor groentezaden Conservenerwt Ziektebestrijding WAKIL XL: Cymoxanil, Fludioxonil, Mefenoxam Insectenbestrijding Cruiser 350 FS Thiametoxam Bodem- en zaadgebonden
Nadere informatieinhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Kassen en tuinbouw 4 3. Soorten kassen 6 4. In de kas 8 5. Voor en nadelen Het Westland 13 7.
In de kas inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Kassen en tuinbouw 4 3. Soorten kassen 6 4. In de kas 8 5. Voor en nadelen 12 6. Het Westland 13 7. Bijzondere kassen 14 8. Filmpjes 16 Pluskaarten 17 Bronnen en
Nadere informatieOnderzoek naar de gebruikswaarde van door bollenmijten beschadigde gladiolenknollen in de bloementeelt
Onderzoek naar de gebruikswaarde van door bollenmijten beschadigde gladiolenknollen in de bloementeelt Voortgezet diagnostisch onderzoek in 2006 Peter Vink Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen
Nadere informatieKansen voor weerbaar telen
Kansen voor weerbaar telen Literatuuronderzoek : Werkingsmechanismen en toepassingen 6 september 2011 1 : Wat verstaan we hieronder? Condities aanleggen waardoor het gewas weerbaarder wordt tegen ziektes
Nadere informatieMinisterie van Landbouw, Veeteelt en Visserij
Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij Onderdirectoraat Landbouw Afdeling Algemene Agrarische Voorlichting 1 Samengesteld door: Ritesh Panchoe Inleiding Wat is een moestuin?? Een moestuin of een
Nadere informatie1 Voedingselementen Voedingselementen Zuurgraad Elektrische geleidbaarheid (EC) Afsluiting 14
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Voedingselementen 9 1.1 Voedingselementen 9 1.2 Zuurgraad 12 1.3 Elektrische geleidbaarheid (EC) 13 1.4 Afsluiting 14 2 Kunstmeststoffen 15 2.1 Indeling kunstmeststoffen
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inhoud
Inhoud Voorwoord 5 1 Handel in duurzame producten 11 1.1 Duurzame of traditionele productie? 11 1.2 Logo s en keurmerken 13 1.3 Kosten van duurzame teelt 18 1.4 Relatie prijs - kwaliteit - afzet 19 1.5
Nadere informatieVOORKOMEN EN BEHEERSEN VAN PLAGEN: EEN KUNST APART
VOORKOMEN EN BEHEERSEN VAN PLAGEN: EEN KUNST APART J.C. van Lenteren en M. Dicke Laboratorium voor Entomologie, Wageningen Universiteit Vanaf het ontstaan van de landbouw - zo n 10.000 jaar geleden - tot
Nadere informatieLEVENDE BODEM. Natasja Poot
LEVENDE BODEM Natasja Poot 1 Introductie Biologische bodemkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en bewustzijn onder telers Wet- en regelgeving Minder gewasbeschermingsmiddelen toegelaten
Nadere informatielandbouw en natuurlijke omgeving 2011 plantenteelt gesloten teelten CSPE BB minitoets bij opdracht 5
landbouw en natuurlijke omgeving 2011 plantenteelt gesloten teelten SPE minitoets bij opdracht 5 variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef
Nadere informatieJaarplan Gewasbescherming
Jaarplan Gewasbescherming Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek Jaarplan Gewasbescherming De Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek (BSNC) presenteerde
Nadere informatieIntroductie. Zin en onzin van microbieel verrijkte producten. Onderwerpen. Het bodemleven. Rol van het bodemleven in de grond
Zin en onzin van microbieel verrijkte producten Gera van Os Lector Duurzaam Bodembeheer, CAH Dronten Onderzoeker Gewas- en bodemgezondheid, PPO Lisse Introductie Bodem is de basis voor een goede teelt:
Nadere informatieKENNISBUNDEL. Biologische aardappelen. Mei 2013 ZIEKTEN EN PLAGEN / INSECTEN. www.dlvplant.nl TEELTTECHNISCHE ASPECTEN LOOFDODEN
KENNISBUNDEL Biologische aardappelen Mei 2013 TEELTTECHNISCHE ASPECTEN LOOFDODEN ZIEKTEN EN PLAGEN / VIRUSZIEKTEN ZIEKTEN EN PLAGEN / PHYTOPHTHORA INFESTANS ZIEKTEN EN PLAGEN / RHIZOCTONIA SOLANI DE SMAAK
Nadere informatieVerteren en fermenteren. havo/vwo 3-4
Verteren en fermenteren havo/vwo 3-4 Bij onze spijsvertering en voedselproductie spelen microben een belangrijke rol. Het gebruik van microben om voedsel te maken, heet fermentatie. Veel van ons eten en
Nadere informatieBodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem
Bodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem Gera van Os PPO-Bollen, Bomen & Fruit Introductie Bodem is de basis voor een goede teelt: Opbouw en afbraak organische stof
Nadere informatieInsecticiden binnenshuis
Insecticiden binnenshuis Tegen vliegende insecten in huis Vliegen, wespen, muggen en motten kunnen worden geweerd met spuitbussen. Spar U kan plakstrippen en elektrische verstuivers gebruiken. Tegen muggen
Nadere informatieBestrijding van Fusarium in lisianthus
Bestrijding van Fusarium in lisianthus 2014 PT nummer.: 14980 Proef nummer: 13485 Proeftuin Zwaagdijk Tolweg 13 1681 ND Zwaagdijk Phone +31 (0)228 56 31 64 Fax +31 (0)228 56 30 29 E-mail: proeftuin@proeftuinzwaagdijk.nl
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2015 69 Besluit van 6 februari 2015, houdende wijziging van het Besluit gewasbeschermingsmiddelen en biociden in verband met de invoering van een
Nadere informatieZiekten en plagen ERWINIA. Veroorzaakt door: Bacterie.
Ziekten en plagen ERWINIA Veroorzaakt door: Bacterie. Erwinia Carotovora: bovengrondse delen of knollen verslijmen en vertonen rotte plekken (stinkend zachtrot). De knollen rotten geheel weg en verspreiden
Nadere informatieSchimmels in maïs Kiemschimmels Wortelverbruining Builenbrand Stengelrot Kolfsteelrot Bladvlekkenziekte Rhizoctonia Roest
Schimmels in maïs Er zijn verschillende schimmels die schade kunnen veroorzaken in maïs. Tot nu toe bestrijdt men alleen de kiemschimmels met chemische middelen. Bij de schimmelziekten stengelrot, kolfsteelrot
Nadere informatieINFOFOLDER. Geregistreerd verkoper en erkend gebruiker van fytofarmaceutische producten. NieuW 2011
INFOFOLDER Geregistreerd verkoper/ erkend gebruiker/ helper van de erkend gebruiker van: Ontsmettingsmiddelen en algemene biociden Biociden voor plaagbestrijding NieuW 2011 Geregistreerd verkoper en erkend
Nadere informatieSymbiont1.0. Tool voor biologische bodemkwaliteit. Daan Kuiper
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Symbiont1.0 Tool voor biologische bodemkwaliteit Daan Kuiper Biologische bodem
Nadere informatieCalifornische trips in lelie
Californische trips in lelie Hans Kok, Cor Conijn en Peter Vink Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen Juni 2004 PPO nr. 330803 2004 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Alle
Nadere informatieTeeltwisseling in de tomatenteelt
Teeltwisseling in de tomatenteelt Hygiënemaatregelen voor meerdere pathogenen 30 oktober 2013, Ineke Stijger Ken je vijanden Herkenning en verspreidingswijze Problemen in de tomatenteelt door: Pepinomozaiëkvirus
Nadere informatieConsultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen
Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 F 0317 46 04 00 In opdracht van: Begeleidende groep
Nadere informatieRAPPORT. Gevoeligheid van aardappelrassen voor schade door stengelaaltje (Ditylenchus dipsaci) Ing. Egbert Schepel
RAPPORT Gevoeligheid van aardappelrassen voor schade door stengelaaltje (Ditylenchus dipsaci) Ing. Egbert Schepel rapport 711 project 9071 december 2010 RAPPORT titel Gevoeligheid van aardappelrassen voor
Nadere informatieBehoud effectief middelenpakket: verantwoord gebruik en risico van einde toelating. Arjan de Bever Berkel Enschot 27 maart 2013
Behoud effectief middelenpakket: verantwoord gebruik en risico van einde toelating Arjan de Bever Berkel Enschot 27 maart 2013 Inhoud presentatie Emissie oppervlaktewater Normen & waarden Kaderrichtlijn
Nadere informatieEffectieve Micro-organismen. De praktijk van het maken van bokashi
Effectieve Micro-organismen De praktijk van het maken van bokashi De bokashi-emmer De emmer kan luchtdicht worden afgesloten. Onderin zit een rooster, waardoor de GFT niet op de bodem kan komen. Daar wordt
Nadere informatieMilieuproblemen: Stoffen worden in het milieu onttrokken (deel verwijderen) en er worden andere stoffen aan toegevoegd = veranderen van het milieu.
Biologie hoofdstuk 7 Mens en milieu Paragraaf 1 mens en het milieu de mens is afhankelijk van het milieu: - voedsel => voor de mens. - zuurstof => voor planten (fotosynthese) en om te ademen. - water =>
Nadere informatieDetectie van mijten Snellere detectie van mijten door middel van fluorescentietechniek. 25 maart 2019 Aron Boerefijn
Detectie van mijten Snellere detectie van mijten door middel van fluorescentietechniek in de glastuinbouw 25 maart 2019 Aron Boerefijn Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Onderzoek 3 2.1 Testen toepassing dino-lite
Nadere informatieVan Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit. Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree
Van Akkerranden tot Functionele-Agro-Biodiversiteit Dave Dirks, 26 januari 2017, Maasbree Inhoudsopgave: - Waarom bloemrijke akkerranden? - Verschillende randen voor verschillende doelen. - Natuurlijke
Nadere informatiePireco Productie BV. Motivatie van Pireco : Wet van het minimum Er zijn geen wondermiddelen Alle groeifactoren gelijkmatig omhoog halen!!
Pireco Productie BV Ondersteunen van het natuurlijk herstellend vermogen van bodem, plant en gewas Motivatie van Pireco : Zoektocht naar natuurlijk evenwicht dat zorgt voor betere weerbaarheid tegen aantasting
Nadere informatie