Schitterend Schinnen. Schitterend Schinnen GRATIS. > 9 Wandelroutes. door een onontdekte gemeente

Transcriptie

1 Schitterend Schinnen Schitterend Schinnen > 9 Wandelroutes door een onontdekte gemeente GRATIS

2 Welkom op de 9 wandelwegen in Schitterend Schinnen Inhoudsopgave We noemen onze gemeente trots: Schitterend 6 8 Voorwoord Gemeente Schinnen Landschapspark de Graven Overzichtsplattegrond Schinnen. Wie ons landelijke gebied met zijn mooie dorpen kent, zal dat grif beamen. Voor hen is dit wandelboekje een bevestiging van wat ze al weten. Landschap Sweikhuizen Gemeente Schinnen Voor alle anderen, toeristen en onze eigen inwoners, > Graaf Lambertroute 1,5 km > Kleine-kernenroute 16,6 km > St. Rosaroute 16, km > Wanenbergroute 11,5 km 5 > Plateauroute 11,5 km 6 > Danikerbergroute 6,5 km 7 > Rengeloateroute 5 km 8 > Beekdalroute 8 km 9 > Panoramaroute 1, km Natuurmonumenten Colofon Meer informatie T ( 1,- p.g) I. is dit boekje de opening naar een verbluffend mooi stukje Limburg. Er worden in dit wandelboekje negen routes door dorpen en platteland van de gemeente Schinnen beschreven, met kleine stukjes door Sittard-Geleen, Onderbanken en de Duitse gemeente Selfkant. Wie één van deze negen routes bewandelt, krijgt op een schitterend presenteerblaadje aangeboden wat veel mensen onder tijdsdruk najagen. Ontspanning, beweging en fitness; spelen met kinderen en ze opvoeden; genieten van natuur, monumentale kastelen en boerderijen met hun weilanden, akkers en boomgaarden; bijkomen in gezellige cafés en herbergen; de dagelijkse boodschappen doen in de (boerderij)-winkels... In Schinnen hoort dat allemaal tot de aangenaam hoge kwaliteit van het leven van alledag. Met dit boekje in de hand kunt ook u delen in die kwaliteit. U zult op elk van de negen routes een Schitterend Schinnen aantreffen en als die schittering zich weerspiegelt in uw gezicht, dan hebben de routes hun doel bereikt. Mijn dank gaat uit naar Landschapspark De Graven dat de aanleg van de routes mede heeft gefinancierd en naar de samenstellers en uitgever van deze gids, VVV Zuid-Limburg, Natuurmonumenten, IVN, Vereniging istorie Schinnen, de Monumentencommissie en naar de omliggende gemeenten voor hun medewerking en vooral naar de leden van de Werkgroep Toerisme. Graag verwelkom ik u in onze schitterende gemeente. Ik wens u veel wandelgenot. De Burgemeester, B..M. Link E. info@vvvzuidlimburg.nl

3 Schitterend Schinnen Elke gewone dag is een dagje uit In Schinnen treft u alle ingrediënten voor een afwisselend dagje uit: natuur, sport en spel, cultuur, lekker eten, folklore en monumenten. De gemeente ligt centraal in de schitterende omgeving van het Geleenbeekdal, Stammenderbos en de Groenmetropool. 'Landschapspark de Graven' is één van de mooiste wandelgebieden van Zuid-Limburg. Diverse wandelroutes, zoals het Pieterpad, doorkruisen de wandelgebieden. De gemeente Schinnen heeft meer dan 00 monumenten. et bekende, elegante 17e-eeuwse Fabritiushuis, het indrukwekkende, eind 18e-eeuwse Kasteel Amstenrade met zijn unieke park en het oude Kasteel Terborgh met zijn huiveringwekkende Bokkenrijdersgeschiedenis zijn de moeite waard. In Kasteel Amstenrade geeft de jonge gravin groepsrondleidingen op afspraak. In Kasteel Doenrade kunt u heerlijk eten en comfortabel overnachten. De culinaire tradities van Schinnen zijn befaamd. Moderne agrariërs laten zien hoe belangrijk een vitaal platteland is voor deze culinaire tradities. Enkele restaurants bereiken grote culinaire hoogte met producten van lokale agrariërs. In het pittoreske gehucht Thull kunt u bij de bierbrouwerij het brouwersambacht bekijken én het resultaat proeven. et oude ambacht kenmerkt ook Stroopfabriek Canisius waar al meer dan honderd jaar stroop wordt gestookt. Sweikhuizen heeft een bijzonder oud pruimenras: de Sjweikeser rengeloate, een variant van de Reine Claude en één van de lekkerste pruimen van Nederland. oeve Krekelberg in Schinnen heeft niet alleen een natuurcamping, er wordt ook spelt verbouwd, een traditioneel graan dat door de plaatselijke windmolen wordt gemalen en door de dorpsbakker wordt verwerkt. Bourgondische Limburg is in Schinnen verbonden met een vitaal platteland, waar bezoekers en inwoners evenveel van genieten, waar het leven van alledag voor veel mensen een dagje uit is. Schitterend Schinnen 5

4 5 zie kaart pag. 8 Landschapspark De Graven Gehuisvest in de voormalige steenfabriek Plinthos, centrum voor natuur, educatie en zorg. Daniken 1, 617 RA Schinnen, T , F , I. E. info@degraven.nl Mensen waarderen het buitengebied steeds meer. Die waardering gaat verder dan het eigen belang: toeristen, recreanten, agrarische ondernemers, projectontwikkelaars, natuurbeschermers en gemeenten vinden elkaar ondanks hun soms tegengestelde interesses. Brede groepen van de bevolking zien in dat het buitengebied van levensbelang is voor economie, voedselvoorziening, cultuur en recreatie van iedereen. Samenwerking tussen verschillende partijen biedt nu dan ook perspectief op duurzame, gezamenlijk gedragen oplossingen. Landschap Sweikhuizen Landschapspark De Graven werkt sinds 1999 als samenwerkingsverband van de gemeente Sittard-Geleen en Schinnen, de landbouwsector, de Provincie Limburg, het Waterschap Roer en Overmaas en de natuurorganisaties. Landschapspark De Graven realiseert nieuwe natuur en daardoor een duurzame balans tussen rood en groen, tussen bebouwd terrein en buitengebied. In het sterk verstedelijkte gebied van de regio heeft het Landschapspark een oppervlak van ha. et beslaat daarmee het grootste deel van het buitengebied van de gemeente Schinnen en Sittard-Geleen. Landschapspark De Graven versterkt de kwaliteit van de groene ruimte in de buitengebieden, voorziet in de recreatieve behoeften van de inwoners en versterkt de ecologische structuur. Landschapspark De Graven werkt op het snijvlak van stad en platteland. De stichting rust qua taken op drie pijlers: natuur, economie en educatie. Projecten die Landschapspark De Graven initieert hebben altijd met deze drie aspecten te maken. Bij de realisatie van projecten komen, naast de verbetering van natuur en natuurwaarden, ook economische aspecten (de verbetering van de positie van de landbouw) en educatieve elementen aan de orde. Landschapspark De Graven ontwikkelde op die manier in de afgelopen tijd tal van projecten. De realisatie van het project Beekdalen Schinnen is één van de meest bekende projecten. De aanpak van de recreatieve routes in Schinnen is ook zo n project. Momenteel wordt gewerkt aan o.a. de verdere ontwikkeling van het dal van de Geleenbeek. 1 zie kaart pag. 8 VVV Limburg Winkel Sittard Rosmolenstraat, 611 X Sittard-Geleen T ( 1,- p.g.), F De basisvoorziening informatieverstrekking staat natuurlijk voorop, maar daarnaast vindt u ook een uitgebreid E. info@vvvzuidlimburg.nl I. assortiment met echte Limburgse streekproducten. De Limburg Winkels zijn dé informatie- en cadeauwinkels van VVV Zuid-Limburg. De thema s grenzeloze regio, wellness, onbeschaamd genieten, op avontuur/buiten zijn en indrukken verzamelen komen naar voren in deze inspirerende winkels. 6 Schitterend Schinnen 7

5 Plattegrond gemeente Schinnen illensberg Jabeek 6 > nummer op de kaart 11 > paginanummer voor meer informatie GELEEN Windraak Wanenberg Lippenberg Puth Daniken Daniker- 5 Geleenbeek Abshoven berg Sweikhuizen 1 N58 Munstergeleen et oge Roth N76 N580 Klein Doenrade Doenrade Oirsbeek Viel N580 Bingelrade Merkelbeek Gasterie de Bokkereyer Bruin Café Boyens Biesenhof Geleen Natuurmonumenten Landschapspark de Graven Kasteel Doenrade Janssenmolen Oirsbeek Café Pierre Oirsbeek Gastronomie Smeets Kasteel Amstenrade Alfa Bierbrouwerij oeve Krekelberg Gemeentehuis Schinnen VVV Zuid-Limburg Boerderijrestaurant Aan Sjuuteeänjd Kasteel Terborgh Oude Kerk 16 Wolfhagen Schinnen 1 N orecagelegenheid O Overnachtingaccommodatie Start Start route oog Veld N58 Spaubeek egge Nagelbeek A76 E1 Geleenbeek 11 Thull Kathagen Vaesrade Amstenrade N58 N98 EERLEN Tip > VVV Zuid-Limburg beschikt over vele unieke themawandelingen en fietstochten in de Grensmaasvallei. Vraag bij uw VVV Kantoor naar de mogelijkheden! Beleef de Grensmaasvallei > Actief & Sport > Attracties & > Bourgondisch Bezienswaardigheden Genieten > Kuren & Wellness > Musea & Cultuur > Natuur & Water > Spiritualiteit > Inclusief handige plattegrond Beleef de Grensmaasvallei Sprankelend Stein Wandelen in de Maaskentj GRATIS > 5 Nieuwe wandelroutes in en om de Gemeente Stein > Inclusief handige plattegrond Sprankelend Stein GRATIS 8 Schitterend Schinnen 9

6 Route 1 > Graaf Lambertroute N580 Viel Bingelrade Doenrade De Bisschop Op de route 1 > Graaf Lambertroute Kasteel Amstenrade Klein Doenrade RAADUISSTRAAT MOLE NWE G LIMIETWEG O ULTERWEG KAMPGATS Oirsbeek P ROVINCIALE WE G OUTSTRAAT 5 OLTE RWE G MISWEG 6 Merkelbeek OUDE MISWEG MGR Knolberg. MANNE NSSTRAAT 7 AKKE RWE G KLOOSTERSTRAAT J ULIANASTRAAT Route in twee delen Start > Parkeerplaats agendorenweg, Amstenrade (tegenover Kasteel Amstenrade) Duur > ca. uur Lengte > ca. 1,5 km Routeaanduiding > paaltjes met wit gekleurde ring Deze route is genoemd naar de in 007 onverwacht overleden Nederlandse diplomaat Lambert, graaf d Ansembourg, in Amstenrade kortweg der graaf genoemd. LIMIETWEG N58 N581 OMMERTER ALLEE KEMKENSWEG 1 start AGENDORENWEG Amstenrade N76 De route begint bij de voor Nederland ongekende pracht van kasteel Amstenrade en voert langs lanen en dorpen die vol zijn van Limburgse cultuur en geschiedenis, langs natuur, weiland en akkers, langs lage beekdalen en hooggelegen vergezichten. De route is in twee delen. U kunt in de plaats Merkelbeek afslaan naar het beginpunt bij Kasteel Amstenrade. Vaesrade N98 EERLEN 10 Schitterend Schinnen 11

7 Route 1 > Graaf Lambertroute 1 Kasteel Amstenrade De ommerter Allee is de oude oprijlaan van Kasteel Amstenrade. et kasteel wordt bewoond door de familie d Ansembourg. De internationale uitstraling van het gebouw en de familie geven het geheel een bijzonder aura. et kasteel is het mooiste voorbeeld van neoclassicisme in Nederland. De achttiende-eeuwse architect Digneffe tekende een symmetrisch gebouw, maar zijn plan is niet helemaal uitgevoerd, wat de bijzondere L-vorm verklaart. Al in de 1e eeuw lag hier een burcht. Vanaf 150 was dit het woonhuis van de familie uyn van Amstenraed, later van de prinsen De Ligne. Charles Joseph De Ligne, de Grand Seigneur, diplomaat, veldheer, filosoof en essayist moest het kasteel verkopen wegens schulden. De nieuwe eigenaar, Nicolaas Willems, die carrière maakte aan het hof van de Luikse Prinsbisschop, liet het huidige kasteel bouwen. Via vererving en huwelijk kwam het in bezit van de familie d Ansembourg. Deze begon met de aanleg van het kasteelpark in Engelse landschapsstijl. De oranjerie is nu onderdeel van een tuincentrum. Boven in het park ligt de Kloes, een grot uit mergelsteen en veldbrandsteen, onderdeel van de Engelse landschapstuin. De circa 65 soorten bomen maken een bezoek aan het kasteelpark meer dan de moeite waard. et park is in de winterperiode (1 oktober tot 1 mei) geopend van tot uur en in de zomerperiode (1 mei tot 1 oktober) van tot uur. Deel 1 > Ga vanaf de agendorenweg rechtsaf de Allee in. Ga meteen links de ommerter Allee in richting Nuth. Loop over de ommerter Allee en ga bij de vijfde kruising naar rechts, de Limietweg in. Schepenbank, Oirsbeek Oirsbeek Door de Grachtstraat in Oirsbeek stroomt een ondergrondse beek, de Vloot. et woord Oir komt waarschijnlijk van de ijzerhoudende grond in deze buurt. De kerk in het centrum is in 195 gebouwd naar ontwerp van Peutz. De toren is uit 151. In de Schepenbank werd vroeger recht gesproken. Enkele van de geruchtmakendste veroordelingen van de bokkenrijders hebben in dit gebouw plaatsgevonden. Onder de Schepenbank is nog een Romeinse waterput. et bronzen beeld op de markt herinnert aan de zelfstandige gemeente Oirsbeek. De Fatimagrot in de omgeving van de Janssenmolen aan de Boompjesweg is in 196 gebouwd in één van de holle wegen van Oirsbeek uit dankbaarheid dat Oirsbeek gespaard is gebleven tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Janssenmeule uit 1878 (bovenkruier met stenen romp) is nog in bedrijf en maalt onder andere het spelt dat in de regio wordt verbouwd. > Bij de Janssenmolen gaat u naar rechts de Provincialeweg Zuid op. Steek deze over en sla vervolgens de eerste weg in naar links, de ulterweg. Zomereiken Op de Limietweg heeft u een mooi vergezicht op de kerk van Puth. Langs deze weg staan zomereiken. > Vervolg de Limietweg en loop door de Schoolstraat tot aan de Dorpstraat. Ga hier links tot in het centrum van Oirsbeek. Ga dan via de markt (en langs de Schepenbank) naar de Raadhuisstraat tot aan Romenkamp. Ga hier rechtsaf en meteen linksaf de Molenweg in richting de Janssenmolen. Panorama Als u de ulterweg omhoog heeft gelopen, kunt u even rusten en genieten van het uitzicht naar alle streken. > Loop verder over de ulterweg, onder de Provincialeweg Noord door naar Merkelbeek, en sla via het Plein rechtsaf de outstraat in. Vervolgens gaat u over de Steenweg. Tegenover Eetcafé Smeets gaat u naar rechts en aan het einde van de weg links. Deze weg blijft u volgen tot u weer in Amstenrade bent. 1 Schitterend Schinnen 1

8 Route 1 > Graaf Lambertroute 5 Merkelbeek De oude dorpskern heet Douvergenhout. Merkelbeek is de naam van het beekje dat (moeilijk herkenbaar) door het dorp stroomt. De neogotische kerk is uit de tweede helft van de negentiende eeuw en in 195 uitgebreid. In de tuin van het verlaten klooster staat een Mariagrot uit 1887 die vanaf het begin veel pelgrims trok. Deel Janssenmolen 8 Café Pierre > Als u alleen deel wilt lopen, neem dan bij Kasteel Amstenrade de Kemkensweg naar het noorden, via de olterweg tot in Merkelbeek. De olterweg gaat over in de Amstenraderweg, u bevindt zich nu in Merkelbeek. Vervolgens slaat u rechtsaf de Maarweg in. Aan het einde van deze straat gaat u linksaf de Steenweg in. Ga rechtsaf bij de Misweg, die in noordoostelijke richting het dorp verlaat. Neem de eerste weg naar rechts, de Oude Misweg. zie kaart pag. 8 Provinciale weg BJ Oirsbeek T I. E. Pierre@cafepierre.nl Café Pierre is een sfeervol, bruin café, mooi ingericht door uitbater en naamgever Pierre l Ortye. et is een gezellig café met zo nu en dan een knallend themafeest en daarmee een sfeervolle ontmoetingsplaats voor jong & oud! et café is met haar gerenoveerde feestzaal tevens zeer geschikt voor kleine en grote evenementen en partijen. 6 Lindebomen, meidoorn en nog veel meer Op de Misweg wandelt u tussen de lindebomen. In de verte ziet u de grote indoor-skibaan op de voormalige mijnberg en het windmolenpark in Duitsland. De Oude Misweg is een verharde holle weg. In de berm vindt u een eikenhaagbeuk, vlierbes, veldesdoorn en meidoorn. > Ga bij de T-splitsing naar links. Vervolg uw weg langs het kapelletje. De Julianastraat, waardoor u nu loopt, ligt in het oude beekdal van de Quabeek. Ga bij de volgende T-splitsing naar rechts en bij het kruispunt weer naar rechts. Vervolg uw weg over de Vogelsvalderenweg en steek het kruispunt over op de Mgr. Mannensstraat. Neem vervolgens de eerste weg links naar de Akkerweg, onder de brug door naar links. et café beschikt daarnaast over goede rookvoorzieningen en een terras met een speeltuin voor de kinderen in een bosrijke omgeving. et café is van woensdag tot en met zondag geopend. Al met al een ideale locatie om op en top te genieten van Bourgondisch Limburg! Iedere vrijdag After Work Borrel vanaf uur! 7 Bos en wei, oude steenberg, futuristische vergezichten Langs de Akkerweg staan winter- en zomereiken. Voor de tunnel staan essen. De bosschages van verschillende loofbomen eindigen in grote weilanden. Vanaf de agendorenweg ziet u de moderne constructies van de zendmast van Afnorth (NAVO) en de overdekte skibaan. Verder ziet u de watertoren van Vrieheide, diverse kerktorens en de oude steenbergen van Duitse steenkoolmijnen. > Op het einde van de Akkerweg neemt u rechtsaf het voetpad (evenwijdig aan afrastering) en blijf dit pad volgen tot aan de verharde weg. Ga hier naar links en loop de agendorenweg naar beneden tot u weer aankomt bij Kasteel Amstenrade. 1 Schitterend Schinnen 15

9 Route > Kleine-kernenroute Wehr B56 Rodebach Süsterseel L10 Duitsland 11 Wildpark route > Kleine-kernenroute Route in delen Start > Kasteel Doenrade; Limpensweg 0, 69 BE Doenrade Duur > ca. 5 uur Lengte > ca. 16,5 kilometer (zuidelijk deel: 9 km, noordelijk deel 7,5 km) Routeaanduiding > paaltjes met zwart gekleurde ring Landschap Doenrade Deze route voert door een nauwelijks ontdekt stukje Limburg vol bossen, adembenemende vergezichten tot diep in Duitsland, lieflijke beekdalen en eeuwenoud akkerland. De route brengt u langs dorpen en gehuchten met sprookjesachtige namen als Etzenrade, Bingelrade, Doenrade, Quabeek, Merkelbeek en Jabeek. De route bestaat uit twee delen. U kunt beide delen samen in ongeveer 5 uur lopen. U kunt ook één van beide delen lopen. N580 O illensberg ZWARTE GRAAF start 1 O KLEIN DOENENRADER- WEG VIELDER- WEG Doenrade GROENAAGWEG Klein Doenrade VIEL Viel Oirsbeek WAANDERWEG B OS CWE G Jabeek WIEGELRADER- STRAAT 5 6 ULTERWEG EIND- STRAAT DORPSTRAAT N KRUIS- STRAAT CLOUSERWEG GREYERTWEG 1 GRACT- WEG ROERWEG 7 Merkelbeek VEESTRAAT E TZE NRADERWEG Bingelrade GRACTWE G Op de Knolberg WEG 10 8 MASTRICTE RSTRAAT MOLTWE G ROE RMOLE N Etzenrade E TZE NRADE MOLEN- VIJFZILLEN- WEG De Bisschop BRUNSSUM 9 16 Schitterend Schinnen 17

10 Route > Kleine-kernenroute 1 Kasteel Doenrade met hotel, restaurant en terras Kasteel Doenrade ligt in een adembenemend mooie omgeving. et 16e-eeuwse kasteel (verbouwd in de 18e eeuw) is in gebruik als hotel-restaurant, u kunt er slapen, eten en iets drinken. et kasteel ligt knus tussen zijn hoeven, die nog steeds als boerenbedrijf in gebruik zijn. De combinatie van een kasteel met een boerenhoeve als voorburcht is typisch voor Zuid- Limburg. Bij Kasteel Doenrade kunt u nog een goede indruk krijgen van het sociaal-economische leven op dergelijke plekken. Bij de kasteelboerderij staan twee oude linden, ook wel liefdesboom genoemd vanwege het hartvormig blad. Linden kunnen 50 jaar oud worden en 0 meter hoog. et hout is zacht en poreus, goed voor houtsnijwerk. et dorp Doenrade is oud, vermoedelijk uit de 1e eeuw. et ligt ongeveer 00 meter ten noorden van Kasteel Doenrade. De kerk van Doenrade is uit de tweede helft van de 19e eeuw. Deel 1 > Loop vanaf het kasteel de weg op, ga op het eind rechtsaf en neem de eerste weg links, de Groeneborgweg. Steek 100 meter na binnenkomst van het dorp Merkelbeek bij de eerste splitsing rechtdoor over en loop de Maastrichterweg in. U kunt ook even het dorp inlopen. Merkelbeek De oude dorpskern heet Douvergenhout. Merkelbeek is de naam van het beekje dat (moeilijk herkenbaar) door het dorp stroomt. De neogotische kerk is uit de tweede helft van de 19e eeuw en in 195 uitgebreid. In de tuin van het verlaten klooster staat een Mariagrot uit 1887 die vanaf het begin veel pelgrims trok. een stuk bos. Men begon beneden bij het dorp, dat gewoonlijk in een dal bij een waterloop lag. oger op de helling werd zelden gebouwd. Bij hevige regenval komt het voor dat goede, vruchtbare grond wegspoelt en de paden en wegen beneden in het dal ermee bedolven worden. > Vervolg het weggetje en sla na ongeveer 00 meter linksaf. olle weg Doenrade > Vervolg de route, als u Merkelbeek uitloopt, komt u in het Maastrichterstraatje, een kiezelpad. et Maastrichterstraatje en Limburgse graften Langs het Maastrichterstraatje staan fruitbomen. Eén van de bomen heeft een nestkast voor de steenuil. De perceelscheiding van meidorenhagen is typisch voor Limburg. De waterpoelen en graften zijn voor het waterbeheer en erosiebestrijding en horen al eeuwenlang bij het Limburgse landschap. Graften bieden ook een woon- of schuilplaats aan wild (dassen, marters en vogels). et zijn in feite oude bosranden die men heeft laten staan bij het ontginnen van De Wanderer De oude naam van dit gebied is de Wanderer. In de bosrand zitten bosuilen. Ze leven onopvallend, u zult er niet snel één zien. Ze zijn s nachts actief en kunnen zelfs bij weinig maanlicht goed zien. Bosuilen hebben een voorkeur voor loofbossen en oude bomen. Van daaruit speuren de uilen naar hun prooi. In één van de bospercelen broeden buizerds. Zowel vossen als dassen komen in dit gebied voor. > Vervolg de weg. Deze weg is na de ruilverkaveling aangelegd. Voor de ruilverkaveling was hier een veldweg. Ga beneden aan de splitsing rechts. Na een paar honderd meter komt u bij een bos. Neem het pad naar rechts, het bos in. 18 Schitterend Schinnen 19

11 Route > Kleine-kernenroute 5 et Knotbomenbos In dit bos staan statige beuken. De wilde kers is aangeplant. Ook tamme kastanjes komen hier voor. Aan het eind van het bos staan knotbomen, ze leverden aanmaakhout voor de bakovens en stutten voor fruitbomen. Deze bomen zijn al jaren niet meer geknot. Ze worden langzaam topzwaar en zullen afbreken. De grote kuilen in het bos zijn grindgaten. Boeren gebruikten dat grind voor de verharding van veldwegen. > Vervolg uw weg over het pad door het bos. Als u aan de bosrand komt, is er een T-splitsing. Ga naar rechts naar het uitzichtpunt. 6 7 Vergezicht tot in Duitsland De bosrand op de achtergrond is het stroomgebied van de Rode Beek en de grens met Duitsland. De Rode Beek is grotendeels weer in natuurlijke staat teruggebracht en zoekt meanderend een weg door haar dal. De windmolens staan op Duits grondgebied. Rechts ziet u de Brunssummerheide en in het midden de bossen van Schinveld. > Volg de weg verder omhoog, Bingelrade ligt links van u. Ga bij de verharde weg rechts af, de Geerstraat in. Loop verder, rechts aanhoudend, over deze weg tot aan de eerste huizen van Merkelbeek, ga dan naar links, u loopt door een dal. Bij de T-splitsing links. Droogdal met waterbassin Dit is één van de vele droogdalen in dit gebied. Droogdalen ontstonden aan het eind van de laatste ijstijd. Waar de zon scheen, smolt het ijs als eerste. Die kant had daardoor het meest te lijden van erosie. In de graften aan de rechterkant komen levendbarende hagedissen voor. Verderop ligt rechts van de weg één van de waterbassins die enkele jaren geleden zijn aangelegd om het water op te vangen dat na stortbuien van de heuvels afstroomt. 8 Deel > Loop rechtdoor het dorp weer uit. Neem na 00 meter het pad naar links. Aan het eind van het pad komt u op de Maastrichterweg. Ga naar rechts. Vliegend hert Met een beetje geluk ziet u in deze holle weg een vliegend hert: de grootste kever in Nederland. De larven leven van dood eikenhout, volwassen kevers van sap uit wondjes in stammen en takken van oude eiken. > Voor de tunnel rechts, vervolgens naar links, steek de provinciale weg over. U komt in Etzenrade. > Als u de hele route wilt wandelen loopt u bij het kruispunt aan de rand van Bingelrade rechtdoor, anders slaat u linksaf. U bent dan in Bingelrade, zie punt 1 van deze route. 9 Etzenrade et gehucht Etzenrade heeft een aantrekkelijk streekmuseum: de Etzenraderhoeve. et museum ligt in een rustieke omgeving. De hoeve en de watermolen bestonden al rond 1600 maar zijn mogelijk veel ouder. Door oorlogshandelingen werden rond 170 nogal wat boerderijen en mogelijk ook het kasteel Etzenrade ernstig vernield of beschadigd. Bewoners vluchtten naar Brunssum. De huidige hoeve is uit het begin van de 18e eeuw. et museum bevindt zich in het oudste gedeelte van de hoeve. 0 Schitterend Schinnen 1

12 Route > Kleine-kernenroute > Loop door Etzenrade heen. Neem na ongeveer 00 meter de weg naar rechts (Molenweg) en loop langs de Roermolen door naar de beek Kastanjelaantje en Rode Beek De bomen in dit laantje zijn wilde kastanjes. U bent nu in het stroomgebied van de Rode Beek. et is zeer moerassig gebied. Al het water uit de hoger gelegen landbouwgronden komt hier samen. De moerasjes raken begroeid, er is sprake van verlanding. Dit gebied werd vroeger ook et Broek genoemd, de oude naam voor moerassig gebied. (Kasteel oensbroek is in moerassig gebied gebouwd.) Rond 1900 liep het Broek door tot achter Schinveld en ging daar over in een zeer groot moeras- en vengebied, het Leiffender Ven. Steek de beek over en u komt bij de grens met Duitsland. Sla bij de T-splitsing linksaf en bij de volgende T-splitsing weer linksaf, steek de beek weer over en loop richting Jabeek. Steenuilen Rechts en links ziet u weer kleine moerasgebieden. Rechts is een laan van knotwilgen. Vogels, onder andere steenuilen, nestelen graag in deze bomen. > Aan het eind van deze weg liggen de eerste huizen van Jabeek. Loop naar rechts het dorp binnen. 1 Essen en dassen In deze holle weg bij Jabeek treffen we zeer veel opgaande essen aan. Deze bomen werden vroeger veel geplant door boeren vanwege het harde hout. Takken werden gebruikt voor bezemstelen en dergelijke. De gaten langs deze holle weg zijn de pijpen van dassenholen. De das is het grootste roofdier in Nederland. > De weg gaat omhoog tot u bij een uitzichtpunt komt met twee forse populieren. Volg de weg. Landschap Doenrade 1 Jabeek 1 et kunstenaarsdorp Jabeek is een goed bewaard geheim. De naam Jabeek is een verbastering van Quabeek, het beekje dat ondergronds door het dorp loopt. Jabeek was tot 198 de kleinste gemeente van Nederland. Er is een echte Cuyperskerk, de. Gertrudiskerk. et dorp heeft verder veel monumenten en boerderijen. Enkele boerderijen zijn met een ondergronds gangenstelsel met elkaar verbonden. De bossen en Rode Beek van Jabeek vormen een indrukwekkend natuurgebied. Er liggen nog enkele monumentale watermolens. > Loop door tot de Dorpstraat, ga links richting Bingelrade. Vervolgens de tweede naar links (Eindstraat). Na de bocht in de weg naar rechts, de eerste weg links nemen, tussen huisnummers 15 en 17. Ga de holle weg omhoog, rechts af onder de tunnel door. Bingelrade Bingelrade is een dorp met lintbebouwing langs een aantal wegen. et dorp heeft vier afzonderlijke kernen: Bingelrade, Quabeek, Raath en Viel. et negentiende-eeuwse landhuis in Raath staat op de plek van het vroegere Kasteel Raath. De Lambertuskerk uit 195 is neogotisch met art-deco elementen in de westkant. Een rade (ook rode en rath ) is een in de middeleeuwen open gekapte en ontgonnen plek in een bos. > Neem in Bingelrade de e weg rechts, loop langs kasteel Raath. De e weg rechts is de Dorpstraat, hier komt de korte route (zie punt 8) erbij. Loop langs de kerk. Neem de weg naar links, de Wiegelraderstraat, en blijf deze weg volgen. Ga bij de Schutterij rechtdoor, Doenrade in. Neem de 1e weg links, de Zwarte Graaf, dan de e weg links, de Beekstraat. Ga aan het eind naar rechts en dan weer naar links. Buiten de bebouwde kom ligt aan de rechterkant weer Kasteel Doenrade. Schitterend Schinnen

13 LARSTRAAT Route > St. Rosaroute P UTSTRAAT Wehr KOLLENWEG AKERWEG LARWEG SITTARD route Recreëeren in de natuur illensberg MICAEL- STRAßE B E 5 BINGELRADER- STRAßE RGSTRAßE > St. Rosaroute Munstergeleen B E KKE RVELD- WEG KATTENBERG Start > Parkeerplaats Gemeenschapshuis Streektrefcentrum in Doenrade Duur > ca. 5 uur Lengte > ca. 16,5 km Routeaanduiding > paaltjes met grijs gekleurde ring Deze wandeling voert door prachtige natuurgebieden langs het mooie, oude vestingstadje Sittard en het schilderachtige Duitse plaatsje illensberg. De geologische breuklijn tussen het Zuid-Limburgse heuvelland en het middenterras van de Maas is goed te zien. U passeert het grootste reservaat in Nederland voor de korenwolf, een bedreigde hamstersoort, en de pelgrimskapel van Sint Rosa. De route voert van het plateau van Doenrade (ca. 105 meter boven NAP) naar Sittard (5 meter boven NAP). Ook een bezoek aan het historische Stadscentrum van Sittard is mogelijk via deze route. Windraak Wanenberg Lippenberg Puth et oge Roth Oirsbeek SITTARDERGATS 1 start N76 N580 Klein Doenrade KERK STRAAT Doenrade Viel Schitterend Schinnen 5

14 Route > St. Rosaroute 1 olle wegen: bijzondere planten en dieren De Sittarder Gats is een holle weg. olle wegen zijn door erosie en betreding uitgesleten paden. et bijzondere microklimaat en de grote verschillen in milieu (droog, nat, zon, schaduw en verschillende grondsoorten) zorgen voor een grote variatie aan bijzondere plantensoorten: slanke sleutelbloem, gevlekte aronskelk, bosanemoon en muskuskruid. U ziet ook klimplanten als bosrank en klimop. In de Sittarder Gats vallen de vele knotbomen op. Boeren gebruikten het snoeihout vroeger voor verschillende doelen. De holle bomen, steile hellingen en rust zijn ideaal voor uilen, vleermuizen, dassen en zangvogels. De gaten langs de weg zijn dassenholen. Als u goed kijkt, ziet u de wissels (paadjes) waar dieren de weg oversteken. Na hevige regenbuien ziet u het resultaat van erosie: de löss ligt centimeters dik op de weg. > Loop verder over de Sittarder Gats. Achter het bos na 100 m rechtsaf, over de akkerrand tot de weg. Ga linksaf langs de bosrand. Dan kunt u kiezen voor de lange of korte route. Voor de korte route: ga rechtsaf, houd links aan en ga de tweede weg naar rechts. Lees de routebeschrijving verder na punt. Als u de lange route volgt, ga dan bovenaan rechts, dan links over de Akerweg. De korenwolf in hamsterreservaten In het lagere deel van het plateau bij de Akerweg vindt u het belangrijkste hamsterreservaat van Zuid-Limburg. amsterreservaten zijn landbouwgebieden waar wilde hamsters, beter bekend onder hun Limburgse naam korenwolven, leven. Ecologische verbindingszones tussen de reservaten vergroten het leefgebied van de korenwolf. Elke korenwolf woont in een eigen stelsel van gangen: de burcht. Tijdens zijn winterslaap is de uitgang, een valpijp, dichtgemaakt. Tussendoor eet hij van zijn wintervoorraad. Korenwolven zijn vlijtige hamsteraars: in één burcht is ooit 65 kilogram graan gevonden, maar meestal hamsteren ze ongeveer 5 kilogram. In april komt de korenwolf weer boven de grond en gaat weer hamsteren. et hamsterreservaat wordt ook zeer gewaardeerd door akkervogels zoals de veldleeuwerik en de patrijs. Grauwe gorzen, geelgorzen, kneutjes en kepen fourageren hier soms met tientallen tegelijk. ier kunt u ook, met enig geluk, een kwartel horen slaan. > De route vervolgt over de Akerweg en Kolleberg naar de Sint Rosakapel en een bezoekje aan het historische stadscentrum van Sittard. een en terug is dit niet meer dan kilometer. Ga dan tegenover de kapel naar rechts, naar het pittoreske Duitse plaatsje illensberg. Sint Rosa en het oude vestingstadje Sittard Sinds 1671 staat er op het hoogste punt van Sittard, de Kollenberg, een kapel gewijd aan Sint Rosa. De aanleiding was een pestepidemie, vlak na de in Sittard uitbundig gevierde zaligverklaring van de dominicanes Rosa van Lima. De pest was vermoedelijk een dysenterieepidemie. Er waren zeer veel slachtoffers. De Sittardenaren beloofden dat ze, als de epidemie zou ophouden, een kapel voor Sint Rosa zouden bouwen en haar naamdag op 0 augustus elk jaar zouden vieren met een plechtige processie. Sindsdien staat de maand augustus in Sittard in het teken van Sint Rosa met als drukbezocht hoogtepunt de Sint Rosaprocessie op de laatste zondag in augustus naar de kapel op de Kollenberg. Meestal lopen er meer dan duizend pelgrims mee, zowel uit Sittard als van verre. Sittard koestert relieken van Sint Rosa in reliekhouders in verschillende kerken. et zijn prachtige voorbeelden van 17e eeuwse zilversmeedkunst. et historische centrum van Sittard heeft een prachtige markt, veel oude, smalle vestingstadhuizen en gezellige cafés. 6 Schitterend Schinnen 7

15 Route > St. Rosaroute istorische Markt Sittard > Vervolg de route over het pad Duustergats tot de T-splitsing, dan rechtsaf over de Lahrweg. Ga 50 meter voorbij de bebouwde kom rechtsaf en de 1e weg links. De Feldbiss: de aarde beweegt De helling langs het plateau van Doenrade is een geologische breuklijn, de Feldbiss. Dit is een breuk in de aardkost. De breuk loopt hier in de richting NW - ZO. et gebied ten noorden hiervan is de afgelopen twee miljoen jaar 00 meter gedaald (de Roerslenk), terwijl het gebied in het zuiden steeg (de Limburgse heuvels). Rivieren sleten de dalen uit, de meegevoerde aarde werd in het lage gebied neergelegd zodat het vlak werd. et resultaat kunt u hier goed zien. Elk jaar beweegt de breuk 0,1 millimeter. In 000 jaar is dat 0 centimeter. In 199 was er in deze streek een aardbeving met een kracht van 5,8 op de schaal van Richter. Schoorstenen braken af, voorraadblikken in kelders vielen van de schappen. > Neem de e weg naar links, de 1e naar rechts en ga rechtdoor naar illensberg. Volg in illensberg de verharde weg rechts ga weer naar rechts langs het Bürgerhaus tot aan de splitsing. Ga dan linksaf. 5 illensberg illensberg is een bergdorpje in de Duitse Selfkant. De prachtige vergezichten naar het Maasdal verhullen dat het maar om een bescheiden berg gaat: 100 meter hoog. De St. Michaelskerk is één van de oudste religieuze gebouwen in de regio, wat onder andere blijkt uit het bouwmateriaal: mergel, veldsteen en zelfs resten van Romeinse dakpannen. > Loop in illensberg bergaf en ga na 00 meter rechtsaf, de Bingelraderstrasse. Ga op het einde naar links, steek de weg over en volg de weg tot aan het startpunt in Doenrade. 8 Schitterend Schinnen 9

16 Route > Wanenbergroute WATERSLEYERWEG ELWEG WINDRAAK 5 SITTARDERWEG WINDRAAK 6 route Vakwerkhuis Puth Munstergeleen STE E NGRAAF PAD B OTKUILWE G Windraak 7 EEKERWEG > Wanenbergroute PUTERWEG Start > Parkeerplaats bij de kerk te Puth, hoek Kerkweg en Pastoor Albertsstraat Duur > ca. uur (een verkorte route is aangegeven) Lengte > ca. 11,5 km; ook een kortere route is beschreven Routeaanduiding > paaltjes met blauw gekleurde ring PUTERWEG VOGELZANG SITTARDE RWE G Wanenberg DAALWE G ROOTSWEG Deze route biedt u vergezichten en holle wegen, bossen en een wijngaard, lintdorpen en een dorp dat vroeger abdij was. Woorden als ondskerk, korenwolf en Wanenberg benadrukken de sprookjessfeer van het gebied, zelfs de zilverkleurig oplichtende chemische installaties aan de noordelijke horizon hebben iets magisch. Tijdens de hele wandeling ziet u hoe de unieke Limburgse geologie bepalend is voor zowel natuur als bebouwing. N58 GELEENSTRAAT VOGE LZANG 1 O start PASTOOR ALB E RTSSTRAAT SITTARDE RWE G Puth Lippenberg 0 Schitterend Schinnen 1

17 Route > Wanenbergroute 1 Puth et dorp Puth ligt centraal tussen Schinnen en Geleen. U vindt er markante vakwerkhuizen zoals de Vogelzang met een atelier van een edelsmid. Ooit was er midden in het dorp de waterput waar de bewoners van Onderste Puth en Bovenste Puth elkaar ontmoetten. Nu staat er de kerk, die in 190 werd gebouwd. et terras achter de winkel t Sfeertje geldt als één van de mooiere rustpunten voor wandelaars op het Pieterpad. > Loop vanaf de kerk de Geleenstraat in en ga na ongeveer 150 meter rechtsaf, de straat heet Vogelzang. Bij de driesprong gaat u naar links. De weg komt uit op de Geleenstraat. Loop enkele meters over deze straat, en neem vervolgens de eerste weg naar rechts, de Putherweg. Loop ongeveer 1 kilometer over deze weg en neem de tweede afslag naar rechts, de Eekerweg. olle wegen De Maas stroomde enkele honderdduizenden jaren geleden in een breed dal en sleet geleidelijk een steeds dieper dal in het landschap. De Maas zette verschillende lagen klei, leem en grind af. Door erosie is het vrij vlakke plateau veranderd in het huidige dalenlandschap met diepe dalen en vele geulen. Door afzetting van klei en leem werden oude erosiegeulen weer deels opgevuld. Op het eind van de IJstijden is de bevroren bovenlaag gaan ontdooien en weggegleden. Op deze wijze zijn aan de rand van het plateau droogdalen (grubben) ontstaan. In deze droogdalen ontstaan vaak holle wegen door betreding en erosie. U zult verschillende mooie holle wegen tegenkomen met een grote diversiteit aan planten en dieren. Diepe gaten duiden op dassenburchten. Acacia, populier, Spaanse aak, boskriek, haagbeuk, verschillende soorten eiken, kardinaalsmuts en vlier zorgen het hele jaar door voor grote afwisseling in het landschap. > Loop door, houd rechts aan bij de driesprong en ga aan het eind van de weg naar links. Ga aan de bosrand weer naar links. U bent in de ondskerk. Op hellingen liggen akkers en weilanden. Vroeger werd het hout van het bos gebruikt in het huishouden, het zogenoemde geriefhout. ier ligt ook de heemtuin Munstergeleen, waar u ruim 500 plantensoorten kunt bezichtigen, gegroepeerd in hun verschillende biotopen. > Vervolg uw weg langs het bos en laat de heemtuin links liggen. Na ruim 500 meter kunt u hier een verkorte route nemen door de weg naar rechts in te slaan, de Wanenberg. Neem dan de tweede weg rechts en ga op het eind hiervan links. oud bij de volgende splitsing links aan en ga bij de kleine kapel naar rechts. U komt weer bij de kerk van Puth. Als u de hele route loopt, gaat u hier rechtdoor en steekt bij de viersprong recht over. U loopt nu langs de rand van Munstergeleen. Pater Karel, Munstergeleen De ondskerk De ondskerk is een gevarieerd hellingbos vol loofbomen, struiken en kruiden. et bos ligt op de Wanenberg. De bovenlaag van de grond is hoofdzakelijk löss, daaronder zitten fijn, lichtgeel zand en grind. Dit werd vroeger uitgegraven en als bouwmateriaal gebruikt (o.a. voor de kerk van Puth). Munstergeleen De naam Munstergeleen (gemeente Sittard-Geleen) komt wellicht van de proosdij die er ooit lag. Van die proosdij rest niet veel. De St. Pancratiuskerk is uit 195 en bevat glas-in-loodramen van de kunstenaar Jacques Verheyen. In Munstergeleen ligt de monumentale 17e-eeuwse Chorushoeve, een boerderij met vakwerk in leem, wat uniek is voor Limburgse boerderijen. Munstergeleen is verder bekend om de onlangs heilig verklaarde Pater Karel, wiens kapel hier nog terug te vinden is. Schitterend Schinnen

18 Route > Wanenbergroute > Loop door langs de rand van het dorp en sla bij de T-splitsing rechtsaf. Steek de provinciale weg over en loop rechtdoor over de Watersley. Na 500 meter komt u op een kruispunt. De route gaat rechtsaf. U passeert een gebied waar de korenwolf gedijt. 5 De korenwolf In het gebied tussen Watersley en Windraak is de korenwolf, die in Limburg dreigde uit te sterven, weer met succes uitgezet. Korenwolf klinkt nogal bedreigend, maar het is de Limburgse naam voor een wild hamstertje. Elke korenwolf woont in een eigen stelsel van gangen: de burcht. Tijdens zijn winterslaap is de uitgang, een valpijp, dichtgemaakt. Tussendoor eet hij van zijn wintervoorraad. Korenwolven zijn vlijtige hamsteraars: in één burcht is ooit 65 kilogram graan gevonden, maar meestal hamsteren ze ongeveer 5 kilogram. In april komt de korenwolf weer boven de grond en gaat weer hamsteren. > Loop de Sittarderweg helemaal af tot in Windraak. Ga dan scherp naar rechts over de hoofdstraat van Windraak en neem de eerste weg links. 6 Wint of wind? De vergezichten zijn in ieder geval magnifiek De hooggelegen lintbebouwing van Windraak ligt aan de provinciale weg op de rand van een plateau. U heeft een magnifiek uitzicht over de brede Maasvallei, de Kollenberg, Sittard-Geleen en de spectaculaire contouren van de chemische industrie. et buitenterras van het ijscafé ter plaatse biedt daarvoor een goede gelegenheid. et drie huizen tellende Schinnense deel van het gehucht heeft officieel Wintraak (met t ), de rest van het gehucht heet Windraak (met d ). Er is een klooster (van de Liefdezusters van het Kostbaar Bloed) aan de doorgaande weg Brunssum-Sittard. > Neem het eerste weggetje naar links, langs de parkeerplaats. U loopt door het recreatiegebied Windraak. Links van de weg ligt een wijngaard. 7 Wijngoed Wanenberg Wijngaard met vergezicht In de wijngaard op deze helling wordt een speciale druivensoort geteeld: de Wanenberger Pinot Gris Primeur. De ligging op het zuiden, de beschutting van het Danikerbos en de kiezelige ondergrond (kalk-löss) staan garant voor een zeer goed glas wijn. De rozen vooraan dienen als verklikker van meeldauw. De valkenkast dient om te voorkomen dat muizen aan de wortels gaan vreten. De Wanen-bergwijn heeft zich een heel eigen plekje veroverd tussen de Limburgse wijnen. Zowel in 001 als 00 werd de wijn in een Duitse keuring bijzonder geprezen. > De weg kronkelt naar beneden. Na ruim 500 meter komt u op een driesprong. oud links aan en ga na 50 meter bij het kruis naar rechts, het voetpad op. Ga bij de T-splitsing op dit pad naar links, richting eemtuin. Ga bij de T-splitsing met de verharde weg naar links. Volg deze weg, houd rechts aan en ga bij het eind van de weg naar rechts. Neem vervolgens de tweede weg rechts en ga op het eind hiervan links. oud bij de volgende splitsing links aan en ga bij de kleine kapel naar rechts. U komt weer bij de kerk van Puth. Schitterend Schinnen 5

19 Route 5 > Plateauroute Munstergeleen illensberg WINDRAAK WINDRAAK SITTARDERWEG 7 Windraak KLOOSTERWEG SITTARDER- GATSKE SITTARDERGATS N580 KE RKSTRAAT route 5 Kasteel Doenrade ONDSKE RK Wanen- et oge Roth Doenrade N76 start O ZWARTE GRAAF BEEK- STRAAT KLE IN CLOUSERWEG DOE N RADERWE G DAALWEG berg 1 > Plateauroute Start > Kasteel Doenrade, Limpensweg 0, 69 BE Doenrade Duur > ca.,5 uur Lengte > ca. 11,5 km Routeaanduiding > paaltjes met rood gekleurde ring ROOTSWEG SITTARDERWE G ONDERSTE PUT Lippenberg STEENSTRAAT Klein Doenrade BEUKENBERG BEUKENBERG De plateauroute voert u door een stukje Limburg met een heel eigen karakter. Verscholen in de plooien van de plateaus vindt u deftige monumenten naast herinneringen aan de gruwelijke tijd van de Bokkenrijders; liefdevol gekoesterde natuur naast spectaculaire industrie. Oude dorpjes en ongekend ruime vergezichten vormen het onvergetelijke decor van deze route. 6 Puth SCOLTISSEN OLENWEG Wolfhagen 5 Schinnen WOLFAGEN KOLLERSTRAAT Oirsbeek 6 Schitterend Schinnen 7

20 Route 5 > Plateauroute 1 Kasteel Doenrade met hotel, restaurant en terras Doenrade is een oud dorp, vermoedelijk al uit de 1e eeuw. De kerk van Doenrade is uit de tweede helft van de negentiende eeuw. Ongeveer 00 meter ten zuiden van het dorp ligt kasteel Doenrade in een adembenemend mooie omgeving. et 16e-eeuwse kasteel (verbouwd in de 18e eeuw) is in gebruik als hotel-restaurant, u kunt er slapen, eten en iets drinken. et kasteel ligt knus tussen zijn hoeven, die nog steeds als boerenbedrijf in gebruik zijn. De combinatie van een kasteel met een boerenhoeve als voorburcht is typisch voor Zuid- Limburg. Bij kasteel Doenrade kunt u nog een goede indruk krijgen van het sociaal-economische leven op dergelijke plekken. Bij de kasteelboerderij staan twee oude linden, ook wel liefdesboom genoemd, vanwege het hartvormig blad. Linden kunnen 50 jaar oud worden en 0 meter hoog. et hout is zacht en poreus, goed voor houtsnijwerk. > Loop van de parkeerplaats van kasteel Doenrade door de laan en ga dan rechtsaf richting Oirsbeek. Dit is de Klein Doenradeweg. Ga onder de brug door en houd rechts aan. Steek de Provinciale weg over naar de Beukenberg en loop deze helemaal uit. 6 zie kaart pag. 8 Beukenberg, een drukke holle weg De Beukenberg is een fraaie holle weg, maar nogal druk bereden. Let op! Er is geen trottoir voor voetgangers. olle wegen zijn ontstaan door betreding en erosie. Ze voeren het hemelwater af. Na een flinke regenbui kunt u beneden de uitgespoelde grond soms centimeters dik zien liggen. Kasteel Doenrade otel Restaurant Limpensweg 0, 69 BE Doenrade T , I. E. info@kasteeldoenrade.nl Uw locatie voor elke gelegenheid. > A la carte restaurant met een ruim nieuw terras > Diverse unieke zalen voor vergaderingen, koffietafels, familiediners en bedrijfsfeesten > Ridderzaal voor huwelijksvoltrekkingen Bezoek onze geheel vernieuwde website Nb. Combineer uw wandeling met een heerlijke high tea. Reservering mogelijk vanaf 6 personen! > U komt bij de dorpsrand van Oirsbeek. Loop langs de dorpsrand door het doodlopende straatje en sla dan rechtsaf richting Schinnen. et Ketelenbosje, erosie en graften Door erosie op de grens van het plateau en het dal Wolfhagen is een pakket löss weggespoeld, waardoor een sterk kiezelhoudende ondergrond aan de oppervlakte kwam in het zogenaamde Ketelenbosje. De bewoners van Oirsbeek en Schinnen gebruikten in het verleden deze kiezel om kuilen in de wegen op te vullen. In de helling aan de rechterzijde van de weg ligt een waardevolle graft. Graften horen al eeuwenlang bij het Limburgse landschap. Ze houden niet alleen erosie tegen, ze bieden ook een woon- of schuilplaats voor wild (dassen, marters, vogels, enz.). De graften zijn in feite oude bosranden die men heeft laten staan toen men een stuk bos ging ontginnen. Men begon beneden, dicht bij het dorp dat gewoonlijk in een dal bij een waterloop lag. oger op de helling werd zelden gebouwd. Sommige graften zijn beschermd of liggen in natuurreservaten. Ze vertragen de afvoer van het hemelwater. Bij hevige regenval komt het voor dat goede, vruchtbare grond wegspoelt en de paden en wegen beneden in het dal ermee bedolven worden. > Vervolg de weg tot bij de eerste huizen van Schinnen (buurtschap Wolfhagen). 8 Schitterend Schinnen 9

21 Route 5 > Plateauroute 5 Wolfhagen Deftige renaissance, gruwelijke bokkenrijders, medicinale landschapstuin. et gehucht Wolfhagen kenmerkt zich door lintbebouwing. et verbluffende Fabritiushuis (renaissancehuis uit het begin van de 17e eeuw) is één van de oudste monumenten in de gemeente Schinnen. et huis is gebouwd door de familie Timmers (Latijn: Fabritius) die in Limburg generaties lang kerkelijke leiders en politieke bestuurders leverde. Nu is het in gebruik als kantoor en woonhuis. Eromheen liggen bijzonder mooie Limburgse boerderijen waarvan enkele in de 17e eeuw getuige waren van de oprichting van de eerste Bokkenrijdersbende. Door armoede gedreven vormden de mensen misdadige bendes die met brandbrieven, gewelddadige overvallen en duivelse rituelen de gevestigde orde flink onder druk zetten. Gevangen bokkenrijders werden opgehangen in het nabijgelegen Danikerbos. Vandaag is van die duivelse terreurperiode niets meer te merken, integendeel: in Wolfhagen ligt de Lijsterhof (gebouw met karakteristieke klokgevel uit 199), waar een grote medicinale kruiden- en landschapstuin de bezoekers in vredelievender sferen brengt. Van half mei tot en met half september open op zondag- en woensdagmiddag. > U loopt nu Schinnen binnen, buurt Wolfhagen, neem de eerste weg rechts, de Scholtissenholenweg. Scholtissenholenweg Schuilplaats voor dieren, vergezichten voor mensen. U loopt nu over de Scholtissenholenweg. Een schoolvoorbeeld van een holle weg met fraaie begroeiing. De weg is een schuilplaats voor vogels en vleermuizen. Aan het eind van de weg heeft u mooie vergezichten. > Vervolg de weg naar boven tot aan de T-splitsing bij het kruisbeeld. Sla linksaf en loop naar Puth. Let op! Neem het linkerdeel van het fietspad. Sla in Puth eerste straat (Onderste Puth) rechtsaf. 7 Fabritiushuis > Vervolg de weg, loop na Café Laurenske de eerste weg rechtsaf (Sittarderweg) richting voetbalveld langs de speeltuin. Sla na het voetbalterrein rechtsaf en neem de eerste weg links, deze is onverhard. Ga na 00 meter, bij het bankje aan het einde van de weg, rechtsaf. Neem dan de eerste weg linksaf, een bospad. Vervolg de route die door het bos kronkelt en ga rechts de trappen omhoog. Loop door tot u uit het bos bent en ga dan linksaf. Blijf langs de bosrand lopen, het bos ligt aan uw linkerhand. Bij de T-splitsing (met verharde weg) rechtsaf, vervolgens links, en dan de eerste verharde weg rechts. Op het einde, bij T-splitsing rechts. Links ligt ijsboerderij Coumans. Sla aan het einde van de weg rechtsaf, loop langs het tankstation en sla dan de eerste weg linksaf. Wint of wind de vergezichten zijn magnifiek De lintbebouwing van Wintraak ligt aan de provinciale weg op de rand van een plateau. U heeft magnifiek uitzicht over de brede Maasvallei, de Kollenberg, Sittard-Geleen en de spectaculaire contouren van de chemische industrie. et drie huizen tellende Schinnense deel van het gehucht heeft officieel Wintraak (met t ), de rest heet Windraak (met d ). Er is een klooster (van de Liefdezusters van het Kostbaar bloed) aan de doorgaande weg Brunssum-Sittard. 6 Puth et dorp ligt centraal tussen Schinnen en Geleen. U vindt er markante vakwerkhuizen (de Vogelzang, met een atelier van een edelsmid). Ooit was er midden in het dorp de waterput waar de bewoners van Onderste Puth en Bovenste Puth elkaar ontmoetten. Nu staat er de kerk, die in 190 werd gebouwd. et terras achter de winkel t Sfeertje geldt als rustpunt voor wandelaars van het Pieterpad. > Ga de eerste weg rechtsaf. U heeft een mooi uitzicht, in de verte ligt uize Watersley (voor invaliden) tussen zijn hellingen. Ga de tweede weg links, na het bassin. Op het einde rechts, onder de brug door. U komt nu in Doenrade, neem tweede weg links, de kerk ligt aan uw rechterhand. Tegenover café Bennelij gaat u rechtsaf. Ga vervolgens weer rechts, het pad Ut Schiefke in. Ga rechtsaf, vervolg de weg De Zwarte Graaf. Aan het einde links, vervolg de weg, die heet eerst Kruisstraat daarna Klein Doenraderweg. U ziet aan uw rechterhand Kasteel Doenrade liggen. 0 Schitterend Schinnen 1

22 Route 6 > Danikerbergroute GELEEN Geleenbeek Daniken VELDWEG Plinthos 11 route 6 DUISTER GATSKEN N58 Stammenhof Daniker- > Danikerbergroute Manege berg Kinderboerderij 8 9 GATSKE N 1 OGEWEG Start > Gasterie de Bokkereyer, Bergstraat 1, 617 RN Sweikhuizen Alternatieve start > Biesenhof, Biesenweg 1, 616 RA Geleen Duur > ca. 1,5 uur Lengte > ca. 6,5 kilometer Routeaanduiding > paaltjes met geel gekleurde ring. In dit gebied beginnen de Limburgse heuvels. En wat voor heuvels! De Danikerbergroute voert u langs steile bospaadjes met verrassende vergezichten naar boomgaarden met een unieke pruimensoort. Een monumentaal restaurant waar de Middeleeuwse Commanderij van de Duitse Orde was gevestigd, naast een berg waar ooit galgen voor de bokkenrijders stonden. Moderne zorg voor natuur en cultuurlandschap laten u genieten van dit eeuwenoude en unieke gebied alternatieve start 5 KERKSTRAAT BERGSTRAAT Sweikhuizen DUISTE R start 1 OGEWEG KEMPKENSWEG Schitterend Schinnen