In front of you lies the most recent theme

Transcriptie

1 E d i t o r i a l W o r d s Wealth In front of you lies the most recent theme edition of Faces. As you can see from the cover, our theme this time is Wealth. In the current business environment wealth is under a heavy debate. Salary payments, especially bonuses, of the executives from a company were too high is the most heard opinion. But that s just one aspect of wealth, it is not just about money, you can have a much broader view of wealth. Your personal health, love life and your happiness in life are just some examples of other aspects to think about when wealth is being discussed. This theme is chosen because everybody knows what it is and the fact that there is a debate going on. This debate is about what wealth actually is and what the consequences are and the downsides of it. When you look at the monetary aspect of wealth everyone clearly sees the benefits from it. You can buy all sorts of things you otherwise couldn t do. The downsides are most of the time a bit underexposed; a study shows that lottery winners are not more satisfied after they won the price money than people that have not won. This shows money can t buy you all the happiness in the world; you also need some of the above mentioned aspects like health. Especially in the current crisis the downsides of wealth become clearer. There tends to be a split up in society. On the one hand you have people who are rich and become richer and on the other hand there are people who suffer from the crisis, they lose their jobs and have to go to the food bank. In this theme edition we have a lot of interviews, all concerning wealth. First we have the interview with Ronald Plasterk, a dutch politician from the labour party (PvdA). Of course the ongoing crisis is discussed with him and especially how to tackle it. His opinion on wealth is that we have to share the wealth. He thinks not just one person has to have a million but it is better for society that ten people have Euros. The second interview is with Dick Flink from Holland Casino. His company suffers hard from the crisis and he explains how they try to turn that around. The fight against gambling addiction is one of the best at Holland Casino. Nowhere on earth there is such a strict policy. Michael van Beers is a self-made millionaire, he earned his money with a variety of websites. He is very successful with it, we talked about the influence of such wealth on your personal life and also how it feels when suddenly you appear in the magazine Quote. We interviewed one of the co-founders of Wealth Management Partners, Bas Nienhaus. His company manages the assets of primarily very wealthy people. We talked about how they treat such clients and also about how they try to get a steady return for their clients. Last but not least we interviewed Evelijn Bak from Staatsloterij and she told us how a lottery is operated. Also the role with the government, the only shareholder is discussed. For the most of us the time has finally come to say goodbye to the study books and welcome your swimming trunks. I hope everyone has passed all their exams and I want to wish everybody a wonderful summer to relax and have some of your most memorable experiences so far on a deserved foreign trip. Furthermore I want to thank all the writers and my fellow committee members for this great theme edition of Faces. See you next year! Robert Hahn Editor- in-chief Faces Faces - 1

2 ADVERTENTIE Faces - 2

3 C o n t e n t s Colophon Faces is a magazine published by Asset Accounting & Finance for members, both Activum and Financials, relations of Asset Accounting & Finance, and other persons interested. Faces is published four times a year. Editor-in-Chief Robert Hahn Copy Editor Tijmen Kampman Editors Manou van Dijk, Lieke Jessen, Sjors Hoekstra, Luy Dam, Zahra Afzal, Paula Ruesen, Marissa Bonants, Camiel Rietbergen Contributions D. Flink, B. Nienhaus, A. Bergsma, M. van Beers, R. Plasterk, S. Qayyum, dr. M. Van Tuijl, Mr. Drs. B. Thuysbaert, Prof. dr. R.J.M. Dassen, S. Zweiphenning, E. Bak, R. Leijten, G. Wiersma, S. Dewitte, L. Dam, E. Wiertz, R. van Maanen BSc., J. Box BSc. Correspondence Asset Accounting & Finance, p.a. Universiteit van Tilburg, Kamer E106, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg, Telefoon: , Fax: , info@asset-accountingfinance.nl, Internet: Membership Students and alumni 7,50 per year Lay-out Mark Koevoets, Michel Lerou Contributions Editorial Words Opinions Column Accountancy R. Dassen Flexroom Flashback Column Finance B. Thuysbaert Stock Exchange Column Van Tuijl About us Articles Interview met Dick Flink Dick Flink van Holland Casino gaat in op de deregulering van de casinomarkt. Daarnaast komen de moeilijkheden aan bod die Holland Casino ondervindt door de crisis en de kansen die daardoor ontstaan. De bestrijding van gokverslaving is een ander belangrijk onderwerp. Interview met Evelijn Bak De overheid is enig aandeelhouder van de Nederlandse Staatsloterij, de rol van de Nederlandse Staatsloterij met de overheid wordt besproken. Ook de financiele kant van het runnen van een loterij komt aan bod. Printing Orangebook almanakken & verenigingsbladen, info@orangebook.nl ISSN X Circulation 1100 copies Nothing from this edition of Faces may be copied and/ or made public using press, microfilm, photocopy, or whatever other means, without authorisation from the Editor-in-Chief. Advertisements cover NIBC 02. ABAB 06. Govers 16. Foederer DFK 20. Wesselman 24. PwC 30. HLB van Daal & Partners 40. Department of Accountancy 46. Ernst & Young 48. Deloitte 50. Duisenberg School of Finance cover KPMG Interview met Bas Nienhaus Bas Nienhaus is medeoprichter van Wealth Management Partners. We bespreken hoe het is om met vermogende particulieren om te gaan. Ook bespreken we de manier van werken waarmee Wealth Management Partners een mooi resultaat voor haar klanten poogt te behalen. Werken aan geluk Interview met Michael van Beers Michael van Beers is oprichter van verschillende websites waaronder vakantieveilingen.nl. Hij heeft dit zo goed gedaan dat hij een echte selfmade miljonair is. We bespreken de gevolgen die dit heeft op je leven. Interview met Ronald Plasterk Ronald Plasterk is tweede kamerlid en financieel woordvoerder voor de PvdA. We bespreken de mogelijke oplossingen voor de crisis die door de PvdA worden aangedragen. Ook zijn visie op ons thema Wealth komt aan bod. 40. Working Conditions in Vietnamese factories Faces - 3

4 Dick Flink is CEO van Holland Casino. In dit interview bespreken we onder andere hoe het is om Holland Casino te leiden, de relatie tussen Holland Casino en de overheid, en de economische crisis. Tekst L. Jessen en R. Hahn * Faces - 4

5 Zou u eerst iets over uzelf kunnen vertellen, zoals over uw studie en uw loopbaan voor uw huidige functie bij Holland Casino? Voordat ik werd gevraagd als bestuursvoorzitter van Holland Casino was ik directeur Business Area Consumers bij de Schiphol Group. Hier was ik verantwoordelijk voor alle commerciële activiteiten betreffende consumenten, zoals See Buy Fly, winkels, horeca en parkeren. Ik vind het leuk dat ik wederom voor een sterk Nederlands merk werk dat belevingen voor consumenten creëert en stappen vooruit wil maken. Het langzamerhand toch wat gedateerde casinoproduct heeft nieuwe impulsen nodig en dit leek mij zeer uitdagend. Bovendien was de functie van bestuursvoorzitter bij Holland Casino voor mij een persoonlijke uitdaging, gezien mijn eerdere functies nog nooit daadwerkelijk bestuursfuncties waren en ik met deze baan de mogelijkheid kreeg om zelf eindverantwoordelijkheid te dragen. Ik ben inmiddels alweer bijna vijf jaar werkzaam bij Holland Casino. Hiervoor heb ik dus tien jaar gewerkt bij Schiphol verbouwd hebben. Dat vind ik leuker dan wanneer ik de hele dag op kantoor ben, maar als je in het bestuur zit dan is goede communicatie een belangrijk onderdeel van je baan. Heeft u op de vestigingen nog specifieke werkzaamheden? Nee, wanneer ik op de vestigingen aanwezig ben, ben ik daar echt voor de casinomanager. Met hem of haar bespreek ik dan wat goed en niet goed gaat, en waar ik iets kan betekenen. Daarnaast probeer ik op vestigingen aan te schuiven bij een managementoverleg of bij een andere specifieke afdeling. Hierbij bekijk ik wat het management tegenkomt bij hun functie en of dit aansluit bij het beeld dat wij voor ogen hadden en of dit in de praktijk anders werkt. Dus ik probeer niet alleen op kantoor te zitten, maar echt met het personeel te praten en ik loop altijd een rondje door de vestiging om te kijken; is het druk, wat gebeurt er, Interview met Dick Flink CEO Holland Casino en daarvoor vijftien jaar bij Center Parcs. Ik heb altijd iets met consumenten en belevenissen creëren van doen gehad. Oorspronkelijk kom ik uit het noorden, waar ik me heb ontwikkeld in een familiebedrijf. Ik heb de studie commerciële economie afgerond, dus commercie ligt me wel. Wat zijn uw dagelijkse werkzaamheden? Er zijn veel dagen die ik op kantoor doorbreng. Mijn functie bestaat uit veel communiceren en praten en ik heb dus veel vergaderingen. Ik spreek veel met stakeholders. Ik kom veel in Den Haag voor politiek overleg, omdat we natuurlijk vaak te maken hebben met het Ministerie van Financiën en het Ministerie van Veiligheid & Justitie. We hebben ook met de Tweede Kamer te maken door besluitvoeringen die over ons plaatsvinden. Er wordt dus veel energie in het onderhouden van relaties gestoken. Ik probeer zo nu en dan ook het hoofdkantoor te verlaten om naar de vestigingen te gaan, want daar wordt ons product gemaakt en daar gaat het uiteindelijk om. Ook probeer ik zo veel mogelijk zelf aangesloten te blijven met wat er in de vestigingen gaande is. Zo ben ik gisteren nog in Eindhoven geweest, waar we staat het er netjes bij? Dit vind ik eigenlijk ook het leukste om te doen. Het kabinet wil bekijken of er andere casino s zich legaal op de Nederlandse markt kunnen vestigen. Ziet u dit als een bedreiging en hoe speelt u hierop in? Nee hoor, dit zien wij niet als een bedreiging. Wat wij in deze discussie altijd voorop stellen is dat gokken iets van alle tijden is. Maar wat we essentieel vinden: je moet dit wel op een correcte manier regelen. Dit heeft Nederland van oudsher goed gedaan. De Nederlandse visie is dat mensen af en toe een gokje mogen wagen, maar dan willen we wel dat dit veilig en verantwoord is. Er is daarom een sterk preventiebeleid en een sterk anti-witwasbeleid. Daar is Nederland goed in. Veel landen gaan veel liberaler met kansspelen om. Wij van Holland Casino kunnen er dan ook mee * Lieke Jessen en Robert Hahn zijn beiden bachelor student Bedrijfseconomie. Faces - 5

6 ADVERTENTIE Faces - 6

7 leven als de markt open gaat en er meer aanbieders komen. We denken zelfs dat dit goed zal zijn, mits deze nieuwe aanbieders op eenzelfde hoog niveau opereren betreffende de betrouwbaarheid en veiligheid van kansspelen. Op deze manier zal niet alleen Holland Casino een beleid hebben gericht op preventie en het tegengaan van witwassen, maar zal dit voor alle aanbieders gelden. Dat moet eerst goed worden geregeld en daarna kan iedereen onder zo n vergunning of voorwaarden de kans krijgen om casino s in Nederland te runnen. Daar zijn wij helemaal voor. Mocht dit in de politiek geregeld worden dan zullen wij hieraan meewerken, waarbij het onze wens natuurlijk is om een dominante positie te behouden. Dit willen we op twee manieren realiseren. Ten eerste door met met veel casino s bij elkaar te blijven en daarnaast willen we een vergunning krijgen voor het internetcasino. Dit heb je in deze tijd gewoon nodig, zonder deze vergunning wordt het heel lastig concurreren in die open markt. Speelt de internetmarkt hierbij nog een rol? Die speelt een hele dominante rol. Het zal niet zo zijn dat er over tien of twintig jaar helemaal geen behoefte meer is aan een fysieke verschijningsvorm van een casino, alleen zal die er wel anders uit moeten zien. Als het namelijk alleen om het spel gaat dan kan de consument de afweging maken waarom hij of zij de deur uit moet, terwijl je het spel ook thuis op de pc kunt spelen. Dus je moet in die fysieke casino s iets meer brengen om mensen te prikkelen voor een leuk avondje uit. Dat is de richting die wij ingeslagen zijn. Een modern casino is niet alleen maar tafelspel en een automaat, er moet een uitgaansgelegenheid worden geboden. In onze recente verbouwingen is ook te zien dat er meer horeca-afdelingen zijn met lounges en wijnbars. We willen iets meer aanbieden zodat je er een compleet avondje uit van kan maken. Daarnaast is er wisselwerking mogelijk tussen het internet en het fysieke casino, waarbij de consument bijvoorbeeld punten die hij heeft opgebouwd op internet later kan inzetten in het casino. Wij geloven dat dit een winnende strategie is in een open markt situatie, zolang we wel allemaal onder dezelfde regels vallen en veilig en verantwoord kansspelen blijven aanbieden. Is het de taak van de overheid om kansspelen mogelijk te maken? Ja, maar niet zo breed als dat ze nu doen. Ze zijn nu de regelgever, ze ontvangen het geld en ze zijn zelfs de uitbater. Dat is natuurlijk een rare vermenging. De overheid zal altijd richtinggever moeten zijn over hoe Nederland naar kansspelen kijkt. Wat we hiermee bedoelen is dat de overheid altijd het OP ONS PREVENTIEBELEID BEN IK ERG TROTS: ER IS GEEN CASINO IN DE WERELD DAT ER ZO MEE OMGAAT ZOALS WIJ DAT DOEN vergunningstelsel en de wetgeving mag ontwikkelen dat ervoor zorgt dat er niet teveel casino s komen en dat goed omschreven is waar aan moet worden voldaan. Denk daarbij vooral aan het tegen gaan van verslaving en witwassen. Wanneer een aanbieder niet aan deze vergunningeisen voldoet zal de vergunning worden ingetrokken. Dat zou de rol van de overheid moeten zijn. Nu speelt de overheid echter een dualistische rol. Daarom is het voor de overheid goed een beetje terug te treden in hun rol om zo wat minder petten op te hebben en zich sterk op de rol van regulator te richten. Schrijf voor hoe je wilt dat het gaat in het land en laat andere partijen, onder die voorwaarde, hun werk goed doen. Dit zorgt voor een betere scheiding van de machten. Hebt u het idee dat u voor de overheid werkt? Vanaf het moment dat ik hier werk heb ik voor het bedrijf Holland Casino gewerkt. Ik probeer het ook als een onderneming aan te sturen. Ik heb wel degelijk te maken met een aandeelhouder, die het Ministerie van Financiën heet. Als er dadelijk andere casino s de markt mogen betreden dan moet Holland Casino ook als een echt bedrijf worden geleid. Je moet niet gaan denken dat je een overheidsdienst bent. Formeel is ook geregeld dat wij een zelfstandige entiteit zijn en we hebben de overheid als aandeelhouder. Ik moet verantwoording afleggen aan de Raad van Commissarissen. We hebben een paar keer per jaar overleg met het Ministerie van Financiën. Als het over de privatisering van Holland Casino gaat dan neemt de intensiteit van die contacten toe. De aandeelhouder komt dus ook niet hierheen om te vertellen hoe wij het hier moeten doen. Hoe heeft Holland Casino de crisis doorstaan? De crisis heeft ons vrij sterk geraakt. Eerst hadden we natuurlijk de bankencrisis en daarna de schuldencrisis, maar hebben ook Faces - 7

8 nog ander leed meegemaakt. Zo is het kansspelbelastingtarief omhoog gegaan en hebben wij de bezoekersaantallen ook zien teruglopen toen het niet-rokers beleid werd ingevoerd. De internetcasino s zijn ook een probleem voor ons; deze zijn allemaal illegaal omdat er in Nederland nog niks geregeld is op dit vlak. Het bedrijfsresultaat is door al deze omstandigheden jaar op jaar gedaald, maar het goede nieuws is dat wij in 2011 deze beweging hebben weten te stoppen. Maar 2012 blijft uitdagend. De consumentenmarkt zit nu echt heel erg op slot, dus we moeten hard werken om weer een klein plusje te laten zien. We hebben door de omstandigheden de tering naar de nering moeten zetten. De organisatiestructuur hebben wij hard aangepakt en we hebben ook sterk op de kosten moeten besparen. Hierdoor hebben wij helaas afscheid moeten nemen van een hele hoop collega s. We hebben alles geprobeerd om de bezoekers terug te krijgen, maar in de tussentijd moeten er wel maatregelen worden genomen. Los van de crisis was het sowieso goed om op de kosten te gaan letten, want het is ook voor een staatsonderneming relevant om winst te maken. Dit gevoel is toch wat minder aanwezig als je onderdeel van de staat bent. We waren altijd heel goedgeefs met goede doelen en sponsoring van diverse evenementen. Als er op de kosten moet worden bespaard dan wordt je daar kritischer op dan voorheen. Wat voor maatregelen neemt Holland Casino tegen gokverslaving? Op ons preventiebeleid ben ik erg trots, want daar zijn we echt erg goed in. Er is ook geen casino in de wereld die er zo mee omgaat zoals wij dat doen. Ons beleid bestaat uit drie pijlers: registratie, monitoring en interventies waar nodig. Iedereen die binnenkomt moet zich registreren. We willen door middel van je identiteitsbewijs of je loyalty card vaststellen of je ook werkelijk bent wie je zegt dat je bent. Dit doen maar heel weinig casino s in de wereld; automaathallen in Nederland doen dat ook niet. Vervolgens kunnen we via dat systeem iemand volgen. Als iemand eerst een paar keer per jaar komt en dan opeens zes of zeven keer in de week komt en zijn speelgedrag daarbij ook nog eens verandert, dan kunnen we met zo iemand een gesprek aangaan. Na zo n gesprek zie je meestal dat de bezoekfrequentie afneemt. Als dit echter niet het geval is dan gaan wij een indringender gesprek aan. Deze gesprekken leiden per jaar tot ongeveer 4000 entreeverboden en nog eens 4000 bezoekbeperkingen. We gaan dan tegen gasten zeggen die financieel voor Holland Casino goed zijn dat het niet goed gaat met hun en dat ze er niet meer in komen. Dit systeem vind je in geen enkel ander casino in de wereld. Als er meerdere casino s op de markt worden toegelaten dan willen wij dat dezelfde scherpe regels voor iedereen gelden. Anders ontstaat er dadelijk de vreemde situatie dat als er iemand bij ons niet meer binnenkomt dat die persoon dan naar een ander casino op de hoek gaat en dat moeten we met zijn allen niet willen. We steken heel veel tijd in trainingen voor personeel. Lessen die we in de loop van de tijd geleerd hebben is dat we niet alleen naar frequentie moeten kijken maar ook naar gedrag. Er zijn bepaalde mensen, vaak wat oudere dametjes, die bijna elke dag een kop koffie komen drinken en dan niet of nauwelijks gokken. Deze mensen zullen een hoge frequentie hebben, maar niet zo snel een verslaving. Het beleid komt ook vanuit onszelf. Als we naar de wet- en regelgeving gaan kijken dan is er veel meer ruimte voor interpretatie en dan zouden wij dus niet zo n streng beleid hoeven toepassen. Ik vind het juist een prestatie van Holland Casino dat wij een sterk preventiebeleid hebben weten op te zetten. Dus als de dwang vanuit de overheid zou vervallen dan willen wij als bedrijf nog steeds zelf dit voortzetten. Ik zou hier dan ook niet kunnen werken als wij niet op deze manier met verslavingspreventie bezig zijn. Dus de praktijken zoals die in Las Vegas plaatsvinden, dat iedereen zomaar in en uit het casino kan lopen, zou ik niet in Nederland willen. In het boek van Mark Rosman komt onder andere naar voren dat er bijvoorbeeld ook bepaalde ruimtes zijn voor high rollers, hoe past dat in uw beleid? Er gelden dezelfde regels voor deze mensen als voor alle andere mensen. Ze hebben echter wel hun eigen gebied omdat ze Faces - 8

9 ER ZIJN BEPAALDE MENSEN, VAAK WAT OUDERE DAME- TJES, DIE BIJNA ELKE DAG EEN KOP KOFFIE KOMEN DRINKEN EN DAN NIET OF NAUWELIJKS GOKKEN het prettig vinden om met elkaar te spelen in plaats van dat ze tussen de alle andere spelers zitten. Ze worden op dezelfde manier in hun frequentie en hun gedrag gevolgd. Ze kunnen zich echter wat meer veroorloven, dus daar moet je wel rekening mee houden. De spending power moet ook meegenomen worden als je tot een goed oordeel wilt komen over iemands speelgedrag. Hoe ziet u de toekomst van Holland Casino? Rooskleurig uiteraard. Als je kijkt naar het soort product wat wij aanbieden en hoe wij dat nu aan het ontwikkelen zijn dan geloof ik daarin. Wij zijn blijven investeren, want stilstand is achteruitgang. Wij hebben onze casino s in onder andere Amsterdam, Scheveningen, Zandvoort en Eindhoven verbouwd. Ik geloof heel erg in de markt en in het bedrijf. Als wij een beetje kunnen verbreden in de producten en diensten die wij mogen aanbieden in combinatie met een internetvergunning dan bestaan we nog een keer 35 jaar. Is de komst van de kansspelautoriteit sinds 1 april van dit jaar een aanvulling? Hier zijn we blij mee omdat wij hopen dat ze ook werk gaan maken van de handhaving van de huidige wet- en regelgeving. Dat betekent dat ze zich allereerst bezig moeten houden met de illegale casino s op het internet. Voor de bescherming van de consument moet dit beleid gehandhaafd worden en ze moeten ervoor zorgen dat illegale casino s hun diensten niet meer kunnen aanbieden. De autoriteit is een verrijking omdat er nu meer slagkracht is om illegaliteit te bestrijden. Internet is natuurlijk moeilijker te bestrijden dan fysieke casino s. Hier mag je je naar mijn mening echter niet door laten tegenhouden. Er zijn nog genoeg mogelijkheden om met onder andere providers en creditcard maatschappijen internetcasino s tegen te gaan, er zijn landen waar dit veel meer gebeurd. Als je echt wilt dan kom je er dus wel. Wat zijn uw adviezen voor studenten van Tilburg University? Je moet vroeg beginnen met activiteiten ernaast te doen. Probeer om ook andere vormen van ervaring op te doen. Je moet niet alleen gefocust zijn op de studie en de boeken, want de praktijk is toch ook een mooie, en een hele andere uitdaging dan de theorie. Wacht ook zeker niet te lang om ervaring op te doen want je moet datgene wat je leert ook in de praktijk gaan toepassen. Faces - 9

10 Interview met Evelijn Bak CFO Nederlandse Staatsloterij Evelijn Bak is Chief Financial Officer bij de Nederlandse Staatsloterij. Zij is als stagiair begonnen en heeft zich in 10 jaar opgewerkt tot deze functie. Zij is zeer tevreden en nog zeker niet van plan om weg te gaan. Tekst T. Kampman en S. Hoekstra * Faces - 10

11 De Nederlandse Staatsloterij kent een lange geschiedenis. Al in 1726 riepen de toenmalige bestuurders van de Zeven Provinciën deze loterij in het leven. Dit werd vooral gedaan om de grote wildgroei aan kleine en vaak illegale loterijen een halt toe te roepen. In 1992 werd de Nederlandse Staatsloterij voor het eerst een zelfstandige stichting die geen onderdeel meer was van het ministerie van Financiën. Het ministerie is echter nog volledig aandeelhouder en ontvangt vijftien procent van de omzet. Van het overige geld gaat minstens 60 procent van de inkomsten (vaak ook meer, in 2010 en 2011 was dit bijvoorbeeld 69,7 procent) als prijzengeld weer terug naar de kopers van de loten. Van de resterende omzet worden de lonen en andere kosten betaald. We praatten met Evelijn Bak, CFO van de Nederlandse Staatsloterij, en gingen verder in op de geschiedenis, het heden en de toekomst van de Nederlandse Staatsloterij. Allereerst kun je je afvragen of het wel de taak is van de overheid om een loterij te organiseren. Evelijn Bak: Er zijn twee perspectieven. Allereerst kun je opperen dat de overheid zich niet meer zou moeten bemoeien met kansspelen en de privatisering van de markt zijn gang moet laten gaan. Aan de andere kant is het ook zo dat het een taak van de overheid is om de burger zo goed mogelijk te beschermen, ook tegen zichzelf. Dit is een van de redenen dat de Nederlandse Staatsloterij bestaat; om zo de burger een eerlijke en legale manier van gokken te kunnen bieden. Daarbij zijn er in Nederland ook andere loterijen die aan dezelfde strenge eisen moeten voldoen als de Nederlandse Staatsloterij, hierdoor is een gezonde concurrentiepositie ontstaan en wordt aan beide perspectieven voldaan. Mochten mensen het geluk hebben dat ze een grote geldprijs hebben gewonnen, dan kunnen ze dit vanaf tienduizend euro op het hoofdkantoor in Den Haag komen ophalen. Evelijn Bak: Het winnende lot wordt geverifieerd en vervolgens kunnen wij het geldbedrag aan de gelukkige winnaar overmaken. Vanaf honderdduizend euro bieden wij de mensen ook begeleiding aan. Veel prijswinnaars kunnen dit erg waarderen. Het winnen van een groot geldbedrag is niet iets wat je in de koude kleren gaat zitten en de meeste mensen weten niet precies hoe ze hun leven moeten voortzetten. Wij kunnen dan advies en tips geven over hoe ze met het nieuwe geld om kunnen gaan. Vaak gaan deze adviezen over werk, vakanties, vrienden en familie. voor te zorgen dat we altijd genoeg geld beschikbaar hebben om alle prijzen uit te kunnen keren. Dit betekent dus dat we aan risicomanagement moeten doen. We hebben het bijvoorbeeld zo berekend dat we maanden achter elkaar de jackpot kunnen uitkeren, mocht deze toevallig vaak achter elkaar vallen. Om er voor te zorgen dat mensen meer kans hebben om veel geld te winnen zijn we een aantal maanden geleden gestart met het Miljoenenspel. In dit wekelijkse spel wordt de jackpot opgeknipt in delen van 1 miljoen euro. Als de jackpot valt keren we bijvoorbeeld niet één keer drie miljoen uit, maar drie keer één miljoen. Op deze manier kunnen we meer mensen blij maken en is de kans dat je een grote geldprijs wint wordt door het opknippen van de jackpot groter. We hebben gezien dat dit goed aanslaat bij de mensen, maar dat de Staatsloterij ook populair blijft. Blijkbaar is het idee dat je een enorm bedrag kunt winnen ook nog steeds iets wat mensen erg kunnen waarderen. En met gepaste trots kan ik zeggen dat we dit jaar tot en met de trekking van 10 mei alweer 24 mensen miljonair hebben gemaakt. Evelijn Bak is bij de Nederlandse Staatsloterij begonnen als stagiaire, maar is in tien jaar tijd opgeklommen tot CFO. Het zegt veel over het carrièreperspectief bij het bedrijf en ze is niet van plan om binnenkort weg te gaan. Voor de komende jaren hoop ik natuurlijk dat we nog vele prijzen kunnen uitkeren en dat ik en mijn collega s vele dromen hebben kunnen waarmaken. We hebben dit jaar alweer tientallen nieuwe miljonairs over de vloer gehad en dit is altijd weer een fantastische ervaring. Als advies aan de studenten uit Tilburg zou ik graag willen zeggen dat je altijd je dromen moet volgen. Als je dit doet dan kom je altijd ergens terecht waar je het naar je zin hebt. Verder moet je goed beseffen wat je functie is binnen een organisatie. Een mening vormen is belangrijk, maar heroverweeg ook steeds of dat standpunt goed is voor de organisatie. Het hoogste doel van een manager zijn de bedrijfsprestaties, niet het gelijk van de manager. Natuurlijk moet je altijd zeggen wat je denkt, maar door te luisteren naar je collega s zul je vaak je mening moeten bijsturen. Als je dan ziet dat de organisatie de goede kant uitgaat, geeft dat een erg goed gevoel. Dan het financiële aspect, wat betekent het om CFO van een loterij te zijn? Evelijn Bak: Voor een loterij als de Nederlandse Staatsloterij is het natuurlijk erg belangrijk om er * Tijmen Kampman en Sjors Hoekstra zijn beiden bachelor student Bedrijfseconomie. Faces - 11

12 Bas Nienhaus is directeur en een van de oprichers van Wealth Management Partners, een bedrijf dat zich specialiseert in het beheren en beleggen van grotere vermogens. In het interview met de heer Nienhaus bespreken we onder andere de bedrijfsvoering, de effecten van de crisis op het beleggingsleven en een speciaal programma genaamd 'Young wealth education'. Tekst T. Kampman en R. Hahn * Faces - 12

13 Zou u eerst iets over u zelf kunnen vertellen, zoals over uw studie en uw loopbaan voor uw huidige functie bij Wealth Management Partners? Ik ben begonnen in Amsterdam aan de Vrije Universiteit, waar ik bedrijfskunde van de financiële sector heb gestudeerd. Die opleiding is gericht op een loopbaan in de financiële sector. Daar ben ik toevallig mee in aanraking gekomen tijdens een open dag. In deze opleiding zat ook een stage, wat niet heel gebruikelijk is voor een universitaire studie. De opleiding is opgezet door het bedrijfsleven omdat ze een tekort hadden aan bedrijfskundigen die al verstand hadden van het bankwezen. Het was toen ook een onderdeel van het programma dat je een week langs de financiële wereld in Londen ging, wat destijds erg bijzonder was. Mijn stageplaats was bij effectenbank Stroeve. Ik vond aandelen al van jongs af aan interessant dus daarom heb ik daarvoor gekozen. Het werk dat ik daar deed vond ik erg boeiend en het klikte ook goed met de mensen daar. Je bezocht bedrijven en analistenpresentaties en moest voor de cliënten van de bank gaan beoordelen of de aandelen van deze bedrijven gekocht moesten worden of niet. Het klikte dusdanig goed dat ze mij meteen een baan hebben aangeboden. Ik was nog niet klaar met mijn studie maar ik ben toen daar gaan werken en heb in de avonduren mijn studie afgerond. Daar heb ik ongeveer twee jaar gewerkt en ben toen overgestapt naar Kempen en Co, ook een effectenbank maar met een afdeling vermogensbeheer. Ik ben gaan werken bij het Orangefund, een gerenommeerd beleggingsfonds dat belegde in lokale Nederlandse bedrijven. Daar was ik in eerste instantie analist en na verloop van tijd ben ik daar portfolio manager geworden, zodat ik ook de verantwoordelijkheid kreeg om vermogen te beleggen namens het fonds. Ik heb toen al vrij jong het vak van portfoliomanager geleerd met een analytische invalshoek. Na een aantal jaren ben ik binnen Kempen en Co overgestapt naar het particulier vermogensbeheer. Ik vond het aantrekkelijke van deze stap om ook direct met klanten om te gaan die beleggen, en niet alleen van een afstand naar een belegging te kijken. Ik heb daar een aantal jaren gezeten en in 2004 heb ik met een aantal collega s van die afdeling besloten om voor onszelf te beginnen en toen zijn we dit bedrijf gestart. We zijn letterlijk met nul klanten begonnen en we hebben het ondanks dat vanaf dag één relatief groot opgezet om toch bepaalde klantengroepen te kunnen bedienen. We zijn met 7 mensen begonnen wat natuurlijk een hogere kostenbasis met zich meebrengt en dan duurt het langer voordat je door het break-evenpunt heen gaat. Wij geloofden er echter in dat wij op die manier een bepaalde positie in de markt konden veroveren die wij voor ogen hadden. Cruciaal daarbij was onze onafhankelijkheid en alignment met de klant. Tot op de dag van vandaag zijn de meeste mensen bij WMP aandeelhouder en als ze zelf beleggen, dan is het verplicht dezelfde selectie aan te houden als wat WMP haar cliënten adviseert, zodat wij dezelfde ups and downs meemaken. Tegenwoordig werken wij hier met 19 mensen en hebben wij ongeveer een miljard euro onder beheer van met name vermogende particulieren. Wij hebben op het moment rond de 150 klanten dus wij gaan niet voor de grote aantallen. Samen met twee anderen neem ik plaats in de directie waarbij ik verantwoordelijk ben voor het beleggingsbeleid en een aantal zaken die te maken hebben met de interne organisatie. Verder ben ik direct betrokken bij een aantal klanten. Interview met Bas Nienhaus Mede-oprichter Wealth Management Partners Waar let Wealth Management Partners op bij het beleggen van vermogens en wat maakt uw bedrijf zo succesvol? Waar wij als bedrijf vaak tegen aanlopen is dat klanten moeite hebben om een beleggingsrapportage te doorgronden. Vaak is het veel te uitgebreid en complex. Als je bij ver- * Tijmen Kampman en Robert Hahn zijn beiden bachelor student Bedrijfseconomie. Faces - 13

14 schillende vermogensbeheerders zit dan kan je die rapportages ook niet vergelijken, dat is appels met peren vergelijken. Die informatievoorziening was reeds kort na de oprichting voor ons een strategisch actieplan. Wij wilden de klant de mogelijkheid geven om rapportages van andere beheerders ook door ons rapportagesysteem te laten gaan waardoor wij één overzichtelijke rapportage konden gaan aanbieden. Wij hebben daarvoor fors geïnvesteerd in een geavanceerd automatiseringssysteem dat wij naar onze visie hebben ingericht, wat ons sinds die tijd een belangrijk strategisch voordeel geeft. Hierdoor kunnen we onze klanten op dagbasis van actuele informatie voorzien, zonder dat men nog hoeft te wachten tot het kwartaal voorbij is en de bank alsnog gaat rapporteren. Hiervoor hebben we een aparte dienstverlening ontwikkeld en er zijn ook klanten die alleen voor het samenbrengen van hun rapportages bij ons klant zijn. Dat product heet vermogensregie, wat voor ons een unieke succesfactor bleek te zijn. De rode draad bij deze dienstverlening is onze onafhankelijke positie en het feit dat wij met hele ervaren krachten werken, dat geeft ons een voorsprong in de relatie met de klant. Op uw website staat dat Wealth Management Partners gespecialiseerd is in het beheren van grotere vermogens. Wat houdt dit precies in en wat zijn de duidelijke verschillen met bedrijven die kleinere vermogens beheren? Wij zagen een gat in de markt doordat de klant met een groter vermogen niet beter wordt bediend door een private bank dan mensen met een kleiner vermogen. Mensen met een groter vermogen raken dan ondergesneeuwd in de dienstverlening doordat er zoveel standaard wordt aangeboden. Deze groep mensen is op zoek naar een stukje maatwerk en wij denken dat daar vaak onvoldoende mee wordt gedaan in de markt. Wij doen als bedrijf het discretionair beheer van een effectenportefeuille. Dat wil zeggen dat wij nadat een contract is getekend met de cliënt, vrij zijn te handelen in zijn of haar effectenportefeuille. Wij hoeven dan niet voor elke transactie die wij van plan zijn te doen, goedkeuring te vragen. Dat geeft als voordeel dat wij beter in staat zijn om de portefeuillestructuur te bewaken. Het is ook duidelijk dat wij aan de knoppen zitten dus als er verkeerde beslissingen worden genomen dan zijn wij daar verantwoordelijk voor en andersom. Wij richten ons alleen op discretionair beheer en we hebben dan ook alleen klanten die daarvoor komen. Deze doelgroep heeft meestal geen tijd om met het vermogen bezig te zijn omdat ze bijvoorbeeld een bedrijf hebben, bestuurder van een beursfonds met een complianceregeling, etcetera. Ook hebben wij familievermogens onder beheer, waar de familie bewust een externe en onafhankelijke vermogensbeheerder aanstelt om de familiebelangen te behartigen. Mensen hebben er soms ook simpelweg geen verstand van omdat het vak van beleggen in de loop der jaren steeds complexer is geworden. Al onze relaties hebben in ieder geval doelbewust het besluit genomen om het beheer uit te besteden en dat is een heel belangrijk onderscheid van onze positie in de markt. Waar haalt uw bedrijf zijn klanten vandaan en hoe zorgt u er voor dat u deze klanten zo goed mogelijk kunt assisteren met hun vermogen? Vanaf dag één zijn we samen met de bank NIBCapital begonnen en hebben we het bedrijf samen opgezet. Na twee jaar hebben we hen uitgekocht en zijn we als partners verder doorgegaan. In het begin hebben we de meeste klanten gekregen door te netwerken en door het op- en uitbouwen van je naam onder potentiële relaties. Reclame inzetten heeft voor ons weinig zin, omdat de doelgroep relatief klein is. Onze klanten zijn voornamelijk Nederlanders en Nederbelgen die over de grens in België wonen. We hebben op dit moment nog geen internationale uitbreidingsplannen. We zijn een Nederlands bedrijf en de kans dat we in het buitenland klanten vinden en aan ons kunnen binden is erg klein. De Nederlandse markt is nog groot genoeg voor ons om in te kunnen groeien. U heeft een speciaal programma genaamd Young Wealth Education dat zich richt op een jonger segment in de markt. Wat houdt dit precies in en waarom is dit programma interessant voor deze doelgroep? Dit is een heel leuk programma speciaal voor de (volwassen) kinderen van onze klanten. Zij komen op termijn ook in aanraking met het grote vermogen van hun ouders. Deze kinderen willen graag meer over het begrip vermogen weten en hoe je hier het beste mee om kunt gaan. Wij hebben hier een tweedaags programma voor ontwikkeld. In dit programma hebben wij het uiteraard over beleggen zelf, maar vooral ook over alle andere zaken die bij het hebben van een vermogen komen kijken. Wat houdt dit nou eigenlijk in en wat komt er op je af? Denk dan aan estate planning, met zaken als een testament of huwelijkse voorwaarden. Ook wordt er ingegaan op het belang van een lange termijn visie bij de opbouw van een vermogen, zoals de impact van de lange en korte rente, inflatie, belasting en welk effect dit heeft op je vermogen. Ook wordt er verteld wat mensen terug kunnen doen voor de maatschappij, bijvoorbeeld in de sfeer van een (eigen) goede doelen fonds. Het gaat eigenlijk helemaal niet direct over de cijfers, maar veel meer om de deelnemers na te laten denken en nieuwe inzichten te bieden over hoe je met een vermogen om zou kunnen gaan. Tijdens Faces - 14

15 deze twee dagen komen de kinderen ook met elkaar in aanraking en kunnen ze alle ervaringen die ze al hebben gehad met het beheren van een vermogen uitwisselen. Dit is typisch iets wat wij als relatief klein bedrijf kunnen aanbieden en wat voor de grotere, op massa ingestelde spelers in onze markt niet zo eenvoudig is. Het is een stukje persoonlijke service die onze klanten zeer kunnen waarderen. Het werkt ook goed om een band op te bouwen met de klant en zijn kinderen. Wat doet Wealth Management Partners aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen? Binnen ons bedrijf kun je hier op twee manieren naar kijken. Aan de ene kant hebben wij een beleggingsbeleid ontwikkeld waarbij wij rekening houden met een aantal eisen van duurzaamheid. Wij toetsen beleggingsfondsen of daar bedrijven in zitten die niet verantwoord bezig zijn. Wij toetsen deze fondsen aan een lijst afspraken die de Verenigde Naties heeft opgesteld. De VN heeft een programma opgesteld met tien punten waar bedrijven maar ook beleggers zich aan kunnen commiteren. Denk hierbij aan afspraken over kinderarbeid, arbeidsomstandigheden, wapenproductie, omgang met het milieu en andere relevante zaken. Als wij zien dat fondsen beleggen in bedrijven die zich niet aan deze regels houden, dan zullen wij het beleid aanpassen. Wij worden ook extern bijgestaan door een onafhankelijk, gespecialiseerd bureau dat ook pensioenfondsen adviseert om er voor te zorgen dat wij dit beleid goed uitvoeren. Soms hebben klanten ook eigen eisen over waar ze wel en niet in willen beleggen. Hier houden wij uiteraard ook rekening mee. Aan de andere kant zijn we ook intern bezig om er voor te zorgen dat we bijvoorbeeld minder energie gebruiken en minder afval produceren door zo min mogelijk te printen en zo veel mogelijk digitaal te doen. Heeft Wealth Management Partners last gehad van de crisis en de dalende beurskoersen? Zo ja, wat hebben u en uw collega s gedaan om sterker uit de crisis te komen? Het belangrijkste wat je moet doen in een crisis is je klanten goed informeren. Van dalende koersen wordt niemand blij, maar het hoort er wel bij dat aandelen op- en neergaan. Ik zeg wel eens gekscherend: als de beurs niet kan dalen, dan kan hij ook niet stijgen. Een crisis is een goede test om te kijken of je portefeuillestructuur nog wel intact is en dan zal ook blijken of je niet te grote risico s loopt. Als deze structuur goed is, dan profiteer je vervolgens ook weer van de stijging van de beursen. Waar je voor moet oppassen is dat je niet in een soort schrikreactie alles maar gaat verkopen na een forse daling. Je moet je focussen op de kwaliteit van jouw beleggingen en als dat nog steeds het geval is, dan kun je er doorgaans op vertrouwen dat deze bij een herstel ook weer zullen stijgen. Als je op een dieptepunt toch uit de markt stapt, dan mis je dit herstel. Wat we hebben gezien is dat onze klanten wel wat voorzichtiger zijn geworden en dat het in de regel meer moeite kost om klanten in moeilijke tijden te overtuigen dat de weg die we zijn ingeslagen de goede was, want de berichtgeving is dan vaak ook erg somber. Juist dan heb je goede argumenten nodig om de klanten te overtuigen van je keuzes. Wat hoopt u over 10 jaar met Wealth Management Partners bereikt te hebben? Ik hoop dat we over een jaar of tien nog steeds in grote mate hetzelfde doen als dat we nu doen, namelijk het gespecialiseerd beheren van grotere vermogens op onafhankelijke wijze voor vermogende particulieren. Ik denk dat we dan nog meer vermogen onder beheer hebben, waarschijnlijk zo n twee miljard en ons klantenbestand zal dan verder zijn uitgebreid. Het beste wat we zouden kunnen bereiken is dat onze naam in de doelgroep gemeengoed wordt, zodanig dat als iemand met een groter vermogen zich op een nieuwe beheerder oriënteert, onze naam dan tenminste wordt genoemd. Het begint nu al een beetje te komen, maar ik hoop dat we over een jaar of tien de standaard zijn. Tot slot, heeft u nog adviezen voor de studenten van Tilburg University? Als ik een advies mag geven dan zou ik willen zeggen: begin voor jezelf. Doe eerst ervaring op bij een goed bedrijf en begin daarna voor jezelf. Ik denk dat studenten te vaak blijven hangen bij op het oog mooie bedrijven, totdat ze er na een jaar of tien achterkomen dat ze blijven steken in hun ontwikkeling. Wat je dan vaak ziet is dat men inmiddels te veel twijfels heeft om nog voor zichzelf te beginnen. Ik denk dat het goed voor Nederland en goed voor henzelf is als meer mensen na een tijdje gewerkt te hebben het lef hebben om een eigen bedrijf te starten. Op een gegeven moment moet je het gewoon durven. Je hoeft niet een gat in de markt te ontdekken, wel moet je je goed afvragen waarin je onderscheidend wilt zijn. Daarna moet je een plan maken en dat plan uitvoeren. De eerste maanden zijn altijd lastig, dus laat je niet ontmoedigen als het in het begin nog niet goed loopt. Kennis van de markt is uiteraard erg belangrijk, daarom ook mijn advies om eerst ervaring op te doen bij een werkgever en daar te leren hoe een markt werkt. Je begrijpt dat ik uit ervaring spreek! Faces - 15

16 ADVERTENTIE Faces - 16

17 Opinions Hungry for Money HUNGRY FOR MONEY This article attempts to provide an evolutionary explanation for humans' motivation to strive for money in present-day societies. The authors propose that people's desire for money is a modern derivate of their desire for food. DE SIGNAALWERKING VAN OUD GELD Oud en nieuw geld zijn twee begrippen die tegenwoordig vaak ter sprake komen. Het verschil hiertussen is zeer duidelijk. Mensen met nieuw geld laten dit het liefste aan iedereen zien terwijl dit in de oud geld kringen een schande is. WELVAART ZIT NIET IN JE PORTEMONNEE, MAAR OVERAL OM JE HEEN Veel mensen met hoge of middeninkomens zullen zeggen dat ze vrij tevreden zijn over hun privsituatie. Nederland is een rijk land. Maar als je buiten deze categorie mensen gaat kijken is de welvaart toch een stuk minder. B Y B. BRIERS, M. PANDELAERE, S. DEWITTE, AND L. WARLOP* food and the desire to obtain money as two different strivings. The relation between the two One of the strongest motivations for people must be asymmetric: Money can buy food, but living in modern societies is the desire to food cannot buy money. However, some neurological obtain money. The cultural dominance of money evidence suggests that the desires for is striking: It has been adopted irresistibly by money and food might be more entwined than any human society that has encountered it most economists would predict. (Lea&Webley, 2006). But despite the extraordinary There is behavioral evidence that is consis- power of money, for most of tent with the proposal that financial and ca- humankind s history, resources have connoted loric resources are closely related. Nelson and food rather than money (Diamond, 1997). Collecting Morrison (2005) found that compared with men or producing enough food to survive has who feel rich and satiated, men who feel ei- always been one of humans main challenges. ther poor or hungry prefer heavier women. The It seems reasonable, then, to consider a biological authors suggested that preference for women s basis for humans attraction to money. body weight is determined by the individual s The canonical economic model assumes that the experience of resource scarcity. This idea is utility from money is indirect, and that money consistent with the finding that in cultures with is valued only for the goods or services it can scarce resources, heavier women are preferred procure (e.g., Camerer, Loewenstein, & Prelec, to slim women (e.g., Pettijohn & Jungeberg, 2005). Standard economics views the desire for 2004; Symons, 1979). As both financial depri- vation and caloric deprivation among men appear to be related to their ideal female body weight, Briers et al. (2006) suggest that cues signaling scarcity in one domain might motivate people to acquire or maintain resources in the other domain. Thus, they claim that people are less likely to sacrifice money when they desire food than when they are satiated, and that people eat more when the desire for money is stronger. This article attempts to provide an evolutionary explanation for humans motivation to strive for money in present-day societies. The authors propose that people s desire for money is a modern derivate of their desire for food. In three studies, they show the reciprocal association between the incentive value of food and of money. In the first study, hungry participants were less likely than satiated participants to donate to charity. In the second study, participants in a room with an olfactory food cue, known to increase the desire to eat, offered less money in a give-some game compared with participants in a room free of scent. In the last study, participants desire for money affected the amount of M&M s they ate in a subsequent taste test. The symmetric association between food and money may help explain why poor people are especially vulnerable to overeating and have ill health as a result. In industrialized countries such as the United States (Drewnowski & Specter, 2004), as well as in developing countries (James, 2004), obesity is usually associated with poverty. Perhaps in present-day societies, the attraction to money is so powerful that people who, relatively speaking, fail in their quest for (more) money become frustrated. Accordingly, as financial and caloric resources are exchangeable, they might tend to appease their desire for money by consuming more calories than is healthy for them. * The authors all work at different universities. 1 This article is a summary of the paper "Hungry for Money" written by Briers, Penadelaere, Dewitte and Warlop. Their paper was published in the 17th volume of the journal "Psychological Science" (November 1, 2006). Faces - 17

18 O O K E E N M E N I N G? M A I L D E R E D A C T I E: I N F O@A S S E T-A C C O U N T I N GF I N A N C E. N L De signaalwerking van Oud Geld D OOR G. WIERSMA* Een stapje omhoog zetten langs de maatschappelijke ladder. De hogere kringen betreden. Wie genoeg geld heeft, komt aardig in de buurt. Maar werkelijk doordringen in de kringen van Oud Geld, vraagt om een heel subtiel gevoel voor detail en een paar generaties geduld. De scheidslijn tussen nieuw geld en oud geld is haarscherp. Over het verschil tussen U (Upperclass) en Non-U. Het is duidelijk zichtbaar in tuincentra en warenhuizen: een enorme interesse voor het milieu van oud geld. Iets met historie, met waarde, betekenis en traditie. Het wordt massaal nagedaan. De Engels rustiek stijl vindt gretig aftrek in meubelzaken. Roestige kandelaars, tweedehands tafelzilver en vervalste oude familieportretten moeten een overerfde familierijkdom suggereren. Alsof we een enorme honger hebben naar puisante rijkdom, zwemmen in oud geld. Er is een duidelijke scheiding tussen oud geld en nieuw geld. Letterlijk betekent oud geld dat het geld al generaties lang in de familie zit. Nieuw geld is vaak op een heel snelle manier verworven. Door slim beleggen of door iets op de markt te brengen dat enorm aanslaat. Nieuw geld wil zichzelf laten zien, met een BMW of een goudkleurige jaguar. Nieuw geld heeft de signaalwerking van zie mij de duurste champagne bestellen en zie mij de mooiste auto rijden. Dat is in de ogen van oud geld ordinair. Oud geld is subtieler. In de kringen van oud geld loopt niemand te koop met bezit. Het is de habitus van het milieu om dat niet te doen. Zo worden kinderen ook opgevoed: geld is niet het belangrijkste in het leven. Over geld wordt niet gepraat. Hoe groot het familiekapitaal is, weet niemand. Het is een soort van gêne om daarover te praten. Juist daarin is oud geld herkenbaar. De sfeer wordt niet getekend door je bankrekening, maar door een absolute zelfverzekerdheid, onafhankelijkheid en nonchalance. Alsof de tijd heeft stilgestaan. In 1993 verscheen het boekje Vin-je dat we een hoed op moeten? van de hand van Jonkvrouw Agnies Pauw van Wieldrecht. Hierin zette zij allerlei gewoontes en omgangsvormen uiteen die twee generaties terug bonton waren bij de adel en de daaraan gelieerde kringen. Rode draad vormde het taalgebruik, bijvoorbeeld de gewoonte om taartje te zeggen in plaats van gebakje, WC in plaats van toilet of ijskast in plaats van koelkast. Deze manier van spreken berustte natuurlijk niet op taalkundige normen, maar op sociale normen: een eigen dialect om zich te onderscheiden van anderen. Hoe mensen praten, hoe ze zich uitdrukken, hoe ze formuleren. Voor wie er oor voor heeft is het direct herkenbaar en het zorgt voor een sterk netwerk. Een netwerk dat levenslang het fundament legt - van vrienden met geld op allerlei belangrijke posities om op terug te vallen. Iets van vroeger? Ileen Montijn, historica en ervaringsdeskundige, laat in haar boek Leven op stand (2008) zien hoe in de jaren voor de tweede wereld oorlog de cohesie in de wereld van oud geld sterk werd bevorderd door zomin mogelijk omgang buiten de eigen kring. Belangrijk en moeilijk onderdeel daarvan was het ontlopen van contacten met mensen die je niet kende. Het beste was het even te laten merken dat men iemand had gezien en daarna het hoofd af te wenden. Dat was alles. De Engelsen hadden daar zelfs een term voor: the cut. In onze tijd is ongetwijfeld een vrijere beweging mogelijk tussen de werelden van nieuw geld en oud geld. Voor wie het eens proberen wil: de bijbehorende juiste omgangsvormen mogen geen enkele merkbare inspanning vragen, het moet volkomen vanzelf gaan. Het komt van nature of niet. * G. Wiersma is (financieel) historica en publiciste. Faces - 18

19 O p i n i o n s Welvaart zit niet in je portemonnee, maar overal om je heen DOOR R. LEIJTEN* Vaak wordt in de Tweede Kamer gesproken over welvaart. Meestal is het in de context van bedreigingen. De uitgaven aan de gezondheidszorg worden bijvoorbeeld vaak gezien als een bedreiging voor onze welvaart. Hetzelfde geldt voor andere uitgaven zoals aan onderwijs of volkshuisvesting. Maar wat is welvaart? Volgens het woordenboek is welvaart een toestand van gunstige ontwikkeling in maatschappelijk en vooral economisch opzicht. Ons land is de afgelopen decennia steeds rijker geworden, alle recente paniek over het begrotingstekort ten spijt. Maar zijn we met zijn allen welvarender geworden? Als je mensen op straat vraagt of zij het gevoel hebben dat ons land zich in een toestand van gunstige ontwikkeling bevindt, zul je vooral negatieve antwoorden krijgen. Het veelbesproken onbehagen komt dan boven. Wanneer je welvaart definieert als (individuele) rijkdom, dan valt het onbehagen wel mee. Veel mensen met hoge of middeninkomens zullen zeggen dat ze vrij tevreden zijn over hun privésituatie. Nederland is een rijk land. Het onbehagen zit hem vooral in het maatschappelijke aspect van de term welvaart. Onlangs is door de vakbond weer een meldweek gehouden waar medewerkers uit de zorg misstanden konden melden. Het resultaat was duizend meldingen van ouderen die na een val urenlang op de grond bleven liggen omdat er niemand aanwezig was, bewoners van een verpleeghuis die het in hun broek moesten doen omdat er niemand was om hen tijdig naar het toilet te brengen, meldingen van ondervoeding en meldingen van uitdroging. Nederland is een rijk land, maar zijn we welvarend? Het is maar hoe je het bekijkt. De afgelopen decennia werd ons land, in verschillende coalities van met name VVD, CDA en PvdA, geregeerd door het neoliberalisme. Deze politieke ideologie, overgewaaid vanuit het Verenigd Koninkrijk van Thatcher en de Verenigde Staten van Reagan gaat uit van het motto meer markt, minder overheid. Het zoveel mogelijk bezuinigen op publieke uitgaven en het overlaten van de ordening van onze samenleving aan de wetten van concurrentie, vraag en aanbod, zou leiden tot de optimale welvaart. In die optiek zijn overheidsuitgaven een bedreiging voor de welvaart in plaats van een investering daarin. Woningcorporaties, vervoersbedrijven, zorg- en onderwijsinstellingen zijn verzelfstandigd of in handen gegeven van managers uit het bedrijfsleven. Nutsbedrijven, zoals de energie en de post zijn geprivatiseerd. Het ziekenfonds is afgeschaft en vervangen door een privaat stelsel van concurrerende zorgverzekeraars. De financiële sector is in internationaal verband gedereguleerd. Mijn partij stond jarenlang alleen in het verzet tegen dit neoliberalisme. Maar nu niet meer. De deregulering van de financiële markten heeft ons de kredietcrisis gebracht en in het klein zien we dezelfde verschijnselen bij woningcorporaties als Vestia en onderwijs-instellingen als Amarantis. In de zorg hadden we eerder al Meavita en thuiszorginstelling STN. Het hele systeem is in een rap tempo aan het ontrafelen. Is dit het einde van onze welvaart? Het hangt af van de vraag: wat is welvaart? Als we welvaart puur blijven beschouwen als particuliere rijkdom, dan kunnen we het neoliberale kapitalisme weer optuigen en monter op weg gaan naar de volgende crisis. Ik pleit ervoor dat we het begrip welvaart anders in gaan vullen: gegarandeerde bestaanszekerheid voor iedereen, fatsoenlijke volkshuisvesting, garantie op noodzakelijke zorg, ongeacht je inkomen. Ik pleit ook voor baanzekerheid en onderwijs dat het volk verheft. Twee landen kunnen een zelfde Bruto Nationaal Product hebben, maar een totaal verschillend geluksniveau onder de bevolking. Laten we de welvaart gaan zoeken in een zo hoog mogelijk Bruto Nationaal Geluk. Ware welvaart zit niet in je portemonnee, maar overal om je heen. * Renske Leijten is een politica voor de SP. Zij zit in de tweede kamer en is woordvoerder sport en jongerenzaken. Faces - 19

20 ADVERTENTIE Faces - 20