Anti-Pestprotocol Nutsbasisschool

Transcriptie

1 Anti-Pestprotocol Nutsbasisschool We vertrouwen elkaar We helpen elkaar We werken samen, niemand speelt de baas We hebben plezier, niemand lacht uit We doen mee, niemand is of blijft zielig 1

2 Inhoudsopgave Doelstelling en definitie p. 3 Deel 1 Voorkomen van pestgedrag p. 4 - De Kanjerafspraken p. 4 - We hanteren schoolregels, groepsafspraken en protocollen p. 4 - Het volgen en begeleiden van de sociaal-emotionele ontwikkeling p. 4 - De vertrouwensjuf p. 5 - Voorbeeldgedrag van de leerkrachten p. 5 - Rol van de ouders p. 5 - Tussenschoolse opvang p. 5 Deel 2 Acties bij pestgedrag p Intern (binnen de school) p Intern en extern (met ouders en evt. anderen) p Schorsen en verwijderen p. 6 Deel 3 Ondertekeningspagina protocol p. 7 Bijlagen Bijlage 1 De Kanjerlessen p. 8 Bijlage 2 Verschil tussen plagen en pesten p. 10 Bijlage 3 Informatie en tips voor ouders p. 11 Bijlage 4 Tips voor de leerlingen p. 13 Bijlage 5 Rode lijn in de aanpak p. 14 Bijlage 6 Protocol vertrouwensjuf p. 16 Bijlage 7 Overzicht op sociaal-emotioneel gebied p. 18 Bijlage 8 Hoe kan de school mij helpen? P. 19 2

3 Doelstelling De Nutsbassisschool Voorschoten streeft er naar een school te zijn waar kinderen zich veilig voelen en waar dus niet wordt gepest. Alleen dan kunnen onze leerlingen zich optimaal ontwikkelen en de eigen talenten herkennen en erkennen. Hierdoor kunnen ze zelfverzekerd in het leven staan en een positieve bijdrage aan de maatschappij leveren. Pesten is een wezenlijk probleem. Pestgedrag is schadelijk voor kinderen, zowel voor de slachtoffers als voor de pesters. Pesten is in wezen een groepsverschijnsel, waarin kinderen verschillende rollen kunnen hebben. Voor een effectieve aanpak van pesten is samenwerking van alle betrokkenen bij de school noodzakelijk. In dit protocol geven we aan wat wij (bestuur, team, ouders en kinderen) doen om pestgedrag te voorkomen en hoe we handelen als er sprake is van pestgedrag. We hanteren hierbij de Kanjerafspraken (zie de bijlagen). Definitie van pesten Een kind wordt gepest wanneer het herhaaldelijk last heeft van negatieve acties van een ander (fysiek, verbaal of psychisch, direct of via internet of mobiel) die op hem of haar zijn gericht, en waarbij de macht ongelijk is verdeeld. (Voor het verschil tussen plagen en pesten, zie bijlage 2.) De belangrijkste regel bij het pesten luidt: word je gepest, praat er dan thuis en op school over. Je mag het niet geheim houden!! 3

4 Deel 1 Voorkomen van pestgedrag 1. De Kanjerafspraken (zie ook bijlage 1) De school streeft een positieve en opbouwende sfeer na en doet dat enerzijds binnen de kaders van de wet en bovendien binnen de kaders van de Kanjerafspraken. Deze aanpak is één van de pijlers van ons onderwijs. We vertrouwen elkaar We helpen elkaar We werken samen, niemand speelt de baas We hebben plezier, niemand lacht uit We doen mee, niemand is of blijft zielig Als een conflict zich afspeelt, zal de school kiezen voor een oplossingsgerichte aanpak. Dat wil zeggen: de school zoekt samen met de betreffende leerlingen een oplossing die alle partijen (zoveel mogelijk) recht doet en borgt gemaakte afspraken. 2. We hanteren schoolregels, groepsafspraken en protocollen Er zijn schoolregels met betrekking tot een veilig schoolklimaat die elk schooljaar weer onder de aandacht van de leerlingen gebracht worden. Deze hangen op zichtbare plekken in de school. Daarnaast zijn er groepsafspraken, die samen met de leerlingen opgesteld worden en tot doel hebben vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid een goede sfeer in de groep te hebben en te houden. Deze zijn zichtbaar in de klassen. Directie en team zien toe op naleving van de schoolregels en groepsafspraken en het regelmatig onder de aandacht brengen van deze regels onder betrokkenen bij de school. Daarbij hebben de teamleden een voorbeeldfunctie. Zij laten met hun eigen gedrag zien dat iedereen waardevol is en van gelijke waarde. Dit geldt ook voor de bij Smallsteps aangesloten TSO-krachten. De leerlingen van groep 7 en 8 krijgen elk jaar een protocol m.b.t. het gebruik van de computer, en internet: leerlingen krijgen advies over het verantwoord omgaan met de verschillende mogelijkheden van de computer en advies over het niet blootgeven van hun eigen identiteit aan andere computergebruikers (hiermee kan cyber-pesten voorkomen worden). 3. Het volgen en begeleiden van de sociaal-emotionele ontwikkeling (zie ook bijlage 7) Met behulp van de Kanjermethode wordt in iedere groep structureel aandacht gegeven aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen. Door middel van kringgesprekken en Kanjerlessen worden verschillende aspecten van het sociaalemotionele welbevinden van de leerlingen besproken. Daarnaast doet de leerkracht, binnen het leerlingvolgsysteem, tweejaarlijks een observatie van de sociaalemotionele ontwikkeling van de leerlingen. In de groepen 7 en 8 kunnen de leerlingen door middel van de Schoolvragenlijst uitdrukking geven aan hun welbevinden op school. Ieder schooljaar wordt er in de groepen 3 t/m 8 twee keer een sociogram afgenomen om de sociale kaart van de groep te kunnen overzien: kinderen die eenzaam in de groep staan, kunnen aan de hand van deze informatie in kaart gebracht worden, waarna de leerkracht gerichte hulp kan geven. Ook biedt het sociogram de mogelijkheid om de pesters in kaart te brengen. Met behulp van het sociogram kan een individueel of groepshandelingsplan opgesteld worden. Voor hulp hierbij kan de school een beroep doen op de schoolbegeleidingsdienst, de verschillende instanties die bij de school betrokken zijn of de schoolarts. Het sociogram is voor intern gebruik. Uitkomsten kunnen (ter beoordeling aan de leerkracht en in overleg met directie) op individuele basis met ouders besproken worden. 4

5 4. Vertrouwensjuf Op school is een vertrouwensjuf aanwezig (juf Gerda Jongewaard, zie bijlage 6). Deze kan naar behoefte door leerlingen geconsulteerd worden. Zij maakt aan het begin van een schooljaar een rondje langs de groepen 5 t/m 8, biedt leerlingen een luisterend oor en helpt bij het zoeken naar oplossingen. 5. Voorbeeldgedrag leerkrachten Leerkrachten van de school gaan respectvol om met de leerlingen, de ouders en elkaar. Doet zich een probleem voor op school, dan wordt van de leerkrachten verwacht dat ze daarmee oplossingsgericht aan de slag gaan. De leerkrachten hebben de ouders nodig om tot een oplossing te komen die goed is voor het betreffende kind, voor de andere kinderen, de betreffende ouders, de leerkracht, de school en de buurt. Ze laten iedereen in hun waarde. 6. Rol van de ouders (zie ook bijlage 3) Het oplossen van een probleem is zelden een probleem als men zich houdt aan bovenstaande afspraken en op die wijze met elkaar in gesprek gaat. Voor ouders gelden daarbij de volgende richtlijnen: Als ouders zich zorgen maken om het welzijn van hun kind, of het welzijn van andermans kind, overleggen de ouders met de school. Uitgangspunt daarbij is dat de insteek van het gesprek is tot een oplossing te komen die goed is voor alle betrokken kinderen. De school is hierin medestander; Ouders spreken in positieve zin over andermans opvoeding en andermans kind. Dat doet de school ook over de ouders en over de leerlingen. Als ouders dat niet kunnen, houden ze hun mond; Ouders oefenen zich in zelfbeheersing. Dat betekent dat een ouder niet het recht heeft andermans kind, een andere ouder of een leerkracht verbaal of fysiek te overdonderen/aan te vallen, zeker niet als daar kinderen bij aanwezig zijn. 7. Tussenschoolse opvang (zie ook bijlage 5) Ter voorkoming van pestgedrag tijdens overblijf of pauzes waarbij de leerkrachten niet aanwezig zijn, wordt dezelfde aanpak gehanteerd als wanneer de leerkracht er wel bij is. De TSO-krachten kennen de inhoud van dit protocol en handelen ernaar. 5

6 Deel 2 Acties bij pestgedrag Op het overtreden van de regels staat een sanctie. Deze sanctie is afhankelijk van de situatie en kan variëren van een simpele waarschuwing, tot een straf (bv. een Oepsblad invullen en bespreken), tot het erbij betrekken van de ouders, en tenslotte kan het zelfs leiden tot schorsing of verwijdering. Op hoofdlijnen: 1. Intern (binnen de school, acties door de leerkracht) Bij flinke ruzies altijd beide partijen erbij halen, afkoelen, uitpraten (Kanjermanier, zie bijlage 1) en weer goed maken; Duidelijk maken dat dergelijk gedrag wordt afgekeurd. Zicht krijgen op de oorzaak en omvang van pestgedrag en de mogelijke gevolgen voor het slachtoffer; Het invoelend vermogen van de pester (en evt. de zwijgende middengroep) vergroten (als het jou overkwam...); Bij wangedrag of flinke overtreding van de regels geeft de leerkracht een straf passend bij het incident (bv. een oeps -blad). 2. Intern + extern (met ouders en evt. anderen, acties door de leerkracht + evt. IB/directie + evt. externe hulpverlening) Structureel pestgedrag en langdurig wangedrag wordt niet getolereerd. De leerkracht zal hierbij contact opnemen met de ouders, ook met de ouders van het gepeste kind. Er is sprake van een schriftelijke overdracht bij probleemsituaties in de middagpauze (waarbij de leerkracht niet aanwezig is) tussen de TSO en de school, waarbij o.a. wordt afgesproken wie de ouders op de hoogte zal stellen; Er wordt op dezelfde manier opgetreden bij een racistische en/of discriminerende houding in gedrag en taalgebruik; Binnen de poorten van de school wordt iedere vorm van fysiek en/of psychisch geweld, zowel door volwassenen als door kinderen, niet getolereerd; Bij zeer ernstig en langdurig pestgedrag zal de directie zoeken naar een passende aanpak. Deze aanpak kan bestaan uit het inroepen van externe hulp tot het opleggen van een schorsing. De school maakt onderscheid tussen onvermogen en onwil. 3. Schorsen en verwijderen (acties door directie/bestuur) De schorsing kan afhankelijk van de ernst van de situatie voor 1 tot 5 dagen (1 schoolweek) door het bevoegd gezag opgelegd worden. Dat wordt met de betreffende ouders besproken en ook schriftelijk bevestigd. Bij schorsing van meer dan 1 dag zal ook de inspecteur van het onderwijs ingelicht worden; Bij langdurig en ernstig wangedrag met gevaar voor anderen kan toegewerkt worden naar de verwijdering van een leerling. Zie ook de Schoolgids, H.5 Regels, disciplinaire acties. 6

7 Deel 3 Ondertekeningspagina De directie bespreekt jaarlijks met medezeggenschapsraad en bestuur het anti-pestprotocol, waarbij bekeken wordt of aanpassing van het protocol gewenst is. Wij hopen met dit anti-pestprotocol het pesten bespreekbaar te maken en onder de aandacht van de leerlingen, leerkrachten en ouders te brengen, zodat het pestgedrag vermindert. Ook willen we inzicht bieden in de wijze waarop de school zich inzet om pestgedrag te voorkomen en te verhelpen. Voor vragen kunt u contact opnemen met de leerkracht van uw kind, de directie of de medezeggenschapsraad. Een afschrift van dit protocol is bij de directie aanwezig. Tevens is het te vinden op de website van de school. Dit anti-pestprotocol is binnen team, bestuur en medezeggenschapsraad besproken. Ondertekend, d.d. november 2015 door: voorzitter voorzitter bestuur directeur Nutsbasisschool Medezeggenschapsraad Stichting Nutsschool Karin van Schalkwijk Nutsbasisschool Voorschoten 7

8 Bijlage 1 De Kanjerlessen De kaders De school streeft een positieve, opbouwende sfeer na en doet dat binnen de kaders van de wet enerzijds en binnen het kader van de Kanjerafspraken anderzijds. We vertrouwen elkaar We helpen elkaar Niemand speelt de baas Niemand lacht uit Niemand is of blijft zielig De school zet middels de Kanjerlessen in op het versterken van het onderling vertrouwen en het besef dat het goed is elkaar te helpen. Binnen dat kader speelt niemand de baas, hebben we plezier met elkaar, en ben je of blijf je niet zielig. Duidelijk wordt gesteld dat de leerlingen ten opzichte van elkaar niet de baas zijn. De leerkracht daarentegen is op school de baas/ het gezag en de ouders zijn dat thuis. Oplossingsgerichte aanpak Als een conflict zich tussen kinderen afspeelt dan zal de school kiezen voor een oplossingsgerichte aanpak. Dat wil zeggen: de school zoekt een oplossing die alle partijen (zo veel mogelijk) recht doet, en borgt gemaakte afspraken. Een oplossingsgerichte aanpak is te onderscheiden van een wraak- en haatgerichte aanpak (vormen van bedreiging en kwaadsprekerijen) of een zeurgerichte aanpak (indirecte kwaadsprekerijen en slachtofferschap). Kortom: doe elkaar recht. Het goede en het kwade Veel ouders verlangen van de school dat het kwaad (= de pester) moet worden bestreden, en dat het goede moet worden beschermd. De school kiest er echter niet voor om kinderen te beoordelen als behorend bij kwaad of goed. Ieder mens maakt wel eens fouten. Kinderen zijn in emotioneel opzicht onder en boven de wet. De weg van de mens, en die van het kind in het bijzonder, gaat met vallen en opstaan. Kinderen hebben het recht daarin te worden begeleid en te worden opgevoed. Ouders hebben die opvoedingsplicht evenals leerkrachten. In gesprek met kinderen (en ouders) wordt de voorwaarde gehanteerd dat binnen de kaders van de Nederlandse wetgeving veel mag zolang je rekening houdt met elkaar. Jij hoeft je niet onveilig te voelen door het gedrag van de ander, en die ander hoeft zich niet onveilig te voelen door jouw gedrag. Kortom: je gedraagt je. Deze anderen zijn: Je klasgenoten en andere leerlingen op school; De leerkrachten, de directie, de ouders van andere kinderen en andere volwassenen op school; Je ouders, die trots op je kunnen zijn. Omdat jij iemand bent die is te vertrouwen. Als je iets vertelt, dan vertel je het hele verhaal en niet toevallig het belangrijkste stukje even niet; Mensen die op eenzelfde manier doen als jij, maar ook mensen die anders doen dan jij. 8

9 Preventie Met behulp van de Kanjerlessen doet de school aan preventie. Kernpunten in de aanpak: 1. De Kanjerafspraken 2. Denk goed over jezelf en de ander 3. Pieker niet in je uppie, maar deel je zorgen met de ander, bij voorkeur met je ouders 4. Denk oplossingsgericht 5. Geef op een nette manier je mening en doe je voordeel met kritiek die je krijgt 6. De school maakt onderscheid tussen onvermogen en onwil. 6a. Is er sprake van onvermogen, dan mag deze leerling erop vertrouwen dat hiermee rekening wordt gehouden. Deze leerling heeft veel te leren in een moeizaam proces. De omgeving heeft daar begrip voor. 6b. Is er sprake van onwil, dan krijgt deze leerling een grens gesteld, ook als dat samengaat met onvermogen. Bij onwil kan geen beroep meer worden gedaan op begrip vanuit de omgeving. Die rek is eruit. Het kan namelijk niet zo zijn dat de omgeving overal rekening mee moet houden, en dat het onwillige kind om wat voor reden dan ook de eigen gang mag gaan. 7. Hulp in de vorm van een maatje/buddy/tutor (bemiddeling) 8. Duidelijk schoolbeleid en handhaving ervan. Aanpak A Het rollenspel De Kanjertraining richt zich op meer dan pesten alleen. Kinderen leren om te gaan met vervelend gedrag van een ander. Kinderen die zich misdragen worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid en hun verlangen het goede te doen. De meeste kinderen bedoelen het goed, maar het kan er behoorlijk brutaal uitkomen. Daarin wijkt een kind niet af van veel volwassenen. Als zoiets zich voordoet, dan is het goed dat het kind wordt gecorrigeerd. Omdat leerkrachten (en ouders) niet alles zien, is het van belang dat kinderen zelf ook enige zelfredzaamheid vertonen. Kinderen kunnen best aan elkaar vertellen dat ze last hebben van bepaald gedrag. Omdat kinderen, op een enkeling na, niet vervelend willen doen, zijn op dit niveau de meeste problemen op te lossen. In de Kanjertraining wordt expliciet geoefend in rollenspelen hoe je kunt reageren op vervelend gedrag. Dit gebeurt met gedragsrollen met behulp van verschillende petten. Kinderen leren rechtop te staan, de ander aan te kijken en te zeggen: Ik vind dit vervelend, wil je ermee stoppen? Vervolgens lopen ze naar een andere leerling die ze kunnen vertrouwen (een maatje, een buddy ). Daar gaat de leerling niet zeuren, maar gaat samen met de buddy/ het maatje iets anders doen. Als het op deze manier niet oplost, dan gaat de leerling samen met zijn maatje naar de juf of meester. Tijdens dit rollenspel hebben medeklasgenoten de neiging om te giechelen om het grensoverschrijdend gedrag van de uitdager. Aan deze leerlingen wordt duidelijk gemaakt dat dit giechelgedrag het pestgedrag van de uitdager versterkt. Ze geven als het ware benzine aan een vervelend lopend motortje. De leerlingen leren geen voeding (benzine) meer te geven aan vervelend gedrag. Zo oefent niet alleen de gepeste, maar ook de omstander. Om over na te denken (dit willen we voorkomen) Een extra moeilijkheid doet zich voor als ouders van de niet-pester van mening zijn dat hun kinderen slachtoffer zijn van de dader. Ouders uiten hun ongenoegen op Facebook, op het schoolplein enz. over de dader en eisen dat de school de vermeende slechterik van school verwijdert. Het vraagt uitzonderlijk veel talent van de school in de communicatie met ouders om deze vorm van samenspanning te pareren. Het vergt een specifieke aanpak. 9

10 Bijlage 2 Verschil tussen plagen en pesten? Wanneer is er nu sprake van plagen en wanneer is er sprake van pestgedrag? Het is belangrijk om het verschil duidelijk te hebben, ook voor de kinderen zelf. Het meest eenvoudig onderscheid is dit: plagen gebeurt in het zicht van de leerkrachten, pesten gebeurt achter de rug van leerkrachten. Daarom weet een leerkracht zelden uit zichzelf wat er zich precies afspeelt tussen de kinderen onderling. De leerkracht moet hierover worden geïnformeerd door de leerlingen zelf. Definitie van pesten: een kind wordt gepest wanneer het herhaaldelijk last heeft van negatieve acties van een ander (fysiek, verbaal of psychologisch, direct of via internet of mobiel) die op hem of haar zijn gericht, en waarbij de macht ongelijk is verdeeld. De Kanjertraining gaat ervan uit dat in de meeste gevallen dat een kind zich gepest voelt, de pester niet de bedoeling heeft de ander pijn te doen. Wanneer de gevolgen voor de gepeste duidelijk worden gemaakt aan de pester, zijn de meeste kinderen bereid hiermee te stoppen. En als dat niet voldoende is, dan wordt duidelijk gemaakt wat de sociale gevolgen voor de pester zelf zullen zijn. Cruciaal in het ontstaan en het in stand houden van pesten zijn de reacties van leeftijdsgenoten op de pester. Zolang deze het pesten blijven aanmoedigen, is het voor de pester moeilijker om hiermee te stoppen. Heerst er in een klas een mentaliteit van respect en vertrouwen, dan zal er minder gepest worden dan wanneer er een onveilige sfeer heerst, waarin kinderen zich moeten bewijzen en bezig zijn met hun status in de groep. Pesten gebeurt per definitie achter de rug van degene die kan ingrijpen, zoals een vader/moeder, juf of meester. Dat betekent dat er goed moet worden samengewerkt tussen school en ouders enerzijds en dat kinderen moet worden geleerd hoe zij kunnen aangeven dat zij zich gepest voelen, of merken dat er in hun omgeving wordt gepest. 10

11 Bijlage 3 Informatie en tips voor ouders Wat wordt van u als ouder verwacht? Het oplossen van conflicten tussen kinderen is zelden een probleem, als op basis van het voorgaande met elkaar wordt overlegd. Van de ouders wordt verwacht dat zij zich aan de volgende vuistregels houden: 1. Als u zich zorgen maakt om het welzijn van uw kind, of het welzijn van andermans kind, dan overlegt u met de school. Uitgangspunt daarbij is dat u in gesprek gaat met het doel een oplossing te zoeken die goed is voor u en uw kind, maar ook goed is voor de andere kinderen. De school is hierin uw medestander; 2. U spreekt in positieve zin over andermans opvoeding en andermans kind. Dat doet de school ook over u en uw kind. Kunt u dat niet, dan houdt u uw mond. Meent u toch het recht te hebben kwaad te spreken op basis van vermeend onrecht dat u is aangedaan, dan bent u waarschijnlijk de oorzaak van alle emotionele opwinding; 3. U oefent zich in zelfbeheersing. Dat betekent dat u het recht niet heeft andermans kind, een andere ouder of een leerkracht verbaal of fysiek te overdonderen/aan te vallen. Het wordt nog erger als u zich misdraagt in aanwezigheid van andere kinderen; 4. Als ouder kent u het verschil tussen overleg waarin zorg wordt gedeeld/een oplossing wordt gezocht, en kwaadsprekerij/achterklap; 5. U onthoudt zich van kwaadsprekerijen op internet. Aanvullend: Als u opvoedt uit angst (= met mijn kind zal het niet goed komen), dan plaatst u uw kind in een zwakke positie. U haalt uw kind hiermee onderuit. Als u corrigeert vanuit gevoelens van ergernis en irritatie, dan zal uw kind zich afgewezen voelen. Laat u zich door angst leiden in uw opvoeding, of door gevoelens van irritatie, dan is de kans aanwezig dat uw kind zelfbeschadigende gedachten zal ontwikkelen en opvattingen zoals: ik ben geen goed kind, mijn moeder/vader is niet trots op mij. In de praktijk A. Kinderen die handelen uit onvermogen, zijn goed te corrigeren als hun ouders goed samenwerken met de leerkrachten. B. Kinderen die handelen uit onvermogen zijn moeilijk te corrigeren als hun ouders dat onvermogen als excuus voor vertoond wangedrag gebruiken. C. Kinderen die zich willen misdragen zijn snel te corrigeren (omdat er geen onvermogen meespeelt) als ouders op dezelfde lijn zitten als de school. D. Kinderen die zich willen misdragen, zijn niet te corrigeren als ouders het een probleem van school vinden. Val ons niet lastig met gezeur over ons kind. Ons kind mag zijn zoals het is! Voor ouders: Ook mijn kind kan doen als de zwarte, rode of gele pet. Ook mijn kind kan pesten; Ook mijn kind kan worden gepest; Ik neem het probleem serieus; Ik raak niet in paniek; Ik straf niet fysiek en ga niet uit mijn dak als ik hoor dat mijn kind vaak doet als de zwarte pet; Ik probeer er achter te komen wat mogelijke oorzaken kunnen zijn van het gedrag van mijn kind; 11

12 Ik vraag mij af: Voelt mijn kind zich veilig thuis? Voelt mijn kind zich veilig op school? Pest mijn kind uit stoerheid of uit gewoonte? Pest mijn kind omdat het denkt dat het zo hoort? Pest mijn kind omdat het bij de groep wil horen? Welke t.v.-programma s kijkt mijn kind allemaal? Wat doet mijn kind allemaal op internet? Weet mijn kind wel wat het doet, wat het aanricht? Ik besteed extra aandacht aan mijn kind; Ik corrigeer agressieve buien; Ik stimuleer mijn kind om aan sport te doen of bij een club te gaan; Ik overleg met de school, ik ga niet zelf ingrijpen; Ik bied hulp aan mijn kind; Ik lees boeken over pesten en/ of vraag informatie op; Ik schakel eventueel een expert in als ik dat nodig vind of als de school dat aangeeft. Ik beheers me op de sociale media. Een behoorlijk aantal ouders is van mening alles te mogen twitteren en te Whatsappen over leerkrachten, klasgenoten en andere ouders met alle gevolgen van dien; Ook op de sociale media gelden normale sociale gedragscodes. 12

13 Bijlage 4 Tips voor de leerlingen 1. Spreek met respect over je ouders. Uiteindelijk bepalen jouw ouders wat wel en niet kan; 2. Spreek met respect over je school. Uiteindelijk bepalen de leerkrachten wat wel en niet kan op school; 3. Spreek met respect over je klasgenoten. Beheers jezelf. Blijf fatsoenlijk. Daar kom je het verst mee. Je juf/meester is hiervoor het aanspreekpunt als dit moeilijk voor je is; 4. Spreek met respect over jezelf. Ook jij mag er zijn. Als je daaraan twijfelt, spreek dan met je ouders en/of je juf/meester; 5. Beheers je op de sociale media. Gedraag je; 6. Wil ik stoer zijn? Dan ga ik op vechtsport; 7. Wil ik de baas spelen? Ik vraag een hond; 8. Verveel ik me? Dan verzin ik zelf een leuk plan. Ouders en leerkrachten zijn geen wandelende Efteling; 9. Pest ik omdat ik bang ben zelf gepest te worden? Dan stop ik daarmee! Kom je naar gedrag tegen? Zeg en doe dan dit: 1. Wil je ermee stoppen? Ik krijg een naar gevoel van jouw gedrag. Ik vind het vervelend dat je dit (schelden, achterna roepen, slaan enz.) doet; 2. Wil je er niet mee stoppen? Meen je dat? 3. Zoek het uit. Hier heb ik geen zin in. Je haalt je schouders op en gaat iets gezelligs doen. Je blijft rustig, je blijft eigen baas (je laat je gedrag/humeur niet beïnvloeden door een vervelend persoon). Je doet als de witte pet; 4. Ga weg bij vervelend gedoe. Zoek een maatje, doe iets gezelligs, maak een kletspraatje met iemand anders. Op die manier kom je meestal van pesters af; 5. Zorg ervoor dat je zelf geen benzine geeft. Ga je reageren dan wordt het alleen maar erger; 6. Stopt het niet? Dan wordt het alleen maar erger. 13

14 Bijlage 5 Rode lijn in de aanpak De leerkracht (evt. met de hulp van andere volwassenen) hanteert in het geval van pestgedrag de Kanjermanier: De gepeste: steun bieden: luisteren naar zijn of haar verhaal en hem of haar prijzen dat hij of zij het verhaal komt vertellen. De gevoelens van het kind erkennen; samen zoeken naar mogelijke oplossingen en de consequenties daarvan; samen werken aan oplossingen; indien nodig zoeken naar deskundige hulp (extern). De pester: bespreken wat het betekent om gepest te worden. Inzicht geven in de gevoelens van een ander. Ook de gevoelens van de pester inzichtelijk maken: waarom gedraagt hij of zij zich op deze manier?; leren om op een positieve manier relaties aan te gaan en veel positieve feedback geven als dit lukt; nagaan waar zijn of haar gedrag vandaan komt; leren om zich aan afspraken en regels te houden: een duidelijke structuur bieden met eenduidige sancties bij overtreden; indien nodig zorgen voor deskundige hulp (extern). De meelopers: praten over pesten en hun rol daarin. De groep aanspreken op de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het welbevinden van iedereen in de groep.; praten over oplossingen en hun eigen rol in de bijdrage aan deze oplossingen: leerlingen bewust maken van hun kracht door middel van kringgesprekken en/of rollenspellen; werken aan oplossingen waarbij zij zelf een actieve rol spelen; aanspreken op hun medeverantwoordelijkheid als zij pesten tolereren. De ouders: ouders die zich zorgen maken over hun kind serieus nemen; ouders informeren als hun kind bij pesten betrokken is; informatie en advies geven over de aanpak van pesten; samenwerken om het pestprobleem aan te pakken; ouders van de pester informeren over het gedrag van hun kind; indien nodig: doorverwijzen naar deskundige hulp (extern): dit geldt zowel voor de ouders van de gepeste als van de pester; de ouders vragen om signalen van pesten aan de school door te geven. Voor de school is het niet altijd eenvoudig om pesten te signaleren. De leerkrachten hebben de hulp van de ouders hierbij nodig. De school: de leerkrachten, de directie en het bestuur nemen een melding van pesten serieus; de leerkrachten informeren zich over pesten in het algemeen en ruimen in hun lesrooster tijd in om aandacht te besteden aan regels en omgangsnormen; de leerkrachten onderschrijven het pestbeleid en voeren actief actie om pesten te voorkomen: zij reageren adequaat en tijdig op de pestsignalen door een interventie te starten in lijn met de afspraken binnen dit protocol; 14

15 in iedere groep is dit beleidsstuk aanwezig; structureel pestgedrag wordt door de leerkracht in de teamvergadering en aan de overblijfkrachten gemeld, zodat iedereen alert kan zijn (vooral in de vrije situaties zoals tijdens de pauzes); daarnaast stelt de leerkracht de ouders van de gepeste leerling en de pester op de hoogte en zoekt met hen naar een oplossing; bij ernstig en/of steeds terugkerend pestgedrag (ondanks waarschuwen, oepsbladen en informeren van ouders) kunnen voor de pester sancties als schorsing en uiteindelijk zelfs verwijdering van school genomen worden; ziet er op toe dat er geen transformatie plaatsvindt van gepest zijn naar pester worden. De overblijfkrachten: signaleren pestgedrag en pakken dit aan in lijn met de gemaakte afspraken binnen dit protocol; melden dit gedrag bij de leerkracht (er is daarbij sprake van een schriftelijke overdracht). 15

16 Bijlage 6 protocol vertrouwensjuf Wat is een vertrouwensjuf? Een vertrouwensjuf (of -meester) biedt een luisterend oor aan leerlingen van de school. Zij maakt tijd vrij voor leerlingen die ergens mee zitten en daar graag met een neutraal persoon over willen spreken. Onderwerpen kunnen bijvoorbeeld zijn: 1. je bedreigd/gepest voelen: fysiek of mentaal 2. machtsmisbruik: door leerlingen onderling of in de relatie tussen een leerling en een volwassene 3. verliefd zijn 4. problemen thuis 5. sombere gevoelens hebben 6. leerproblemen 7. faalangst Vervolgens kan zij, desgewenst, leerlingen begeleiden in het vinden van een oplossing. Zij heeft geen rol in het verwijzen naar externe instanties. Wel kan zij de leerlingen helpen in het vinden van de juiste wegen om het probleem op te lossen. Hierdoor draagt zij bij aan de evenwichtige ontwikkeling van onze leerlingen. Wat kan de vertrouwensjuf voor de leerlingen betekenen? Eén keer per jaar, aan het begin van het schooljaar, bezoekt de vertrouwensjuf de groepen 5 t/m 8 en vertelt ze wat zij voor de leerlingen kan betekenen. Dit doet zij aan de hand van een aantal voorbeelden van situaties waarbij je haar hulp kunt inroepen. Daarnaast licht zij toe hoe de leerlingen haar kunnen bereiken. Op een aantal plaatsen in de school staat aangegeven dat de vertrouwensjuf er voor de leerlingen is en hoe zij te bereiken is. Tijdens haar bezoek aan de groepen vertelt zij verder: - wat het verschil tussen pesten en plagen is; - dat als een leerling ziet dat iemand gepest wordt, deze leerling dat altijd moet melden; - dat een leerling dit zowel mondeling als schriftelijk kan melden, zowel persoonlijk als anoniem en zowel bij de eigen leerkracht als de vertrouwensjuf; - de wijze waarop de leerling het pestgedrag anoniem kan melden; - dat de leerkrachten halverwege het schooljaar deze informatie nog een keer herhalen tijdens het herhalen van de schoolregels. In het contact met de individuele leerling biedt de vertrouwensjuf de volgende mogelijkheden: 1. een luistergesprek: de vertrouwensjuf biedt een luisterend oor zonder dat er sprake is van het oplossen van problemen; 2. een hulpgesprek: de vertrouwensjuf laat de leerling oplossingen ontdekken/kiezen die niet tegen hun eigen belangen indruisen; 3. een verwijsgesprek: de vertrouwensjuf bespreekt met het kind de noodzaak van extra hulp door derden en legt uit welke mogelijkheden er zijn en wie bij de extra hulp betrokken moeten/kunnen worden. 16

17 Soms is één gesprek genoeg, soms meerdere luistergesprekken, maar het kan ook zijn dat een leerling zowel een luister-, een hulp- als een verwijsgesprek heeft. In ieder gesprek bespreekt de vertrouwensjuf het volgende: de informatie die de leerling in het gesprek geeft is vertrouwelijk; het melden van pestgedrag vraagt altijd om actie; na ieder gesprek kunnen beide gesprekspartners om een volgend gesprek vragen; hoe de leerling en de luisterjuf elkaar het snelst en discreetst kunnen bereiken; of de leerling wil dat de gegeven informatie met anderen gedeeld wordt (bijvoorbeeld leerkracht, ouders): zo ja, wie gaat dit dan doen en hoe?; de vertrouwensjuf kan altijd, op anonieme basis, met de Intern Begeleider een gesprek nabespreken (bijvoorbeeld als zij zelf niet goed weet wat zij met het verhaal van de leerling aan moet); zij houdt een eigen administratie bij die haar persoonlijk bezit is en blijft. Zij zorgt er voor dat ieder gesprek op een discrete plaats in de school plaatsvindt. Juf Gerda Jongewaard (leerkracht groep 1A) is de vertrouwensjuf van de school. 17

18 Bijlage 7 Overzicht zorg op sociaal-emotioneel gebied Binnen de school: Leerkracht zorgt voor een goed en veilig sociaal-emotioneel klimaat in de groep en besteedt structureel aandacht aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen signaleert sociaal-emotionele problemen bij leerlingen (via het leerlingvolgsysteem, eigen observaties of signalen van ouders) zoekt samen met de leerlingen naar oplossingen voor eventuele problemen op sociaal-emotioneel gebied weet welke weg hij/zij of de betrokken leerling kan gaan (binnen de school) als er op groepsniveau geen oplossing gevonden wordt Intern Begeleider volgt via het leerlingvolgsysteem, gesprekken met ouders en groepsbesprekingen de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen is vraagbaak voor de leerkracht in het zoeken naar oplossingen kan op verzoek van ouders, leerkracht of kind gesprekken hebben met een leerling om oplossingen te zoeken voor sociaal-emotionele problemen Vertrouwensjuf praat, op hun verzoek, met leerlingen over zaken die zij graag met een neutraal persoon willen bespreken biedt een luisterend oor helpt desgewenst leerlingen met het zoeken naar/vinden van oplossingen voor eventuele problemen schakelt, met medeweten van de leerling, de Intern Begeleider in als externe hulp nodig is of als er sprake is van mishandeling (psychisch, seksueel of fysiek) Rouwcoördinator kan door school of ouders ingeschakeld worden als Externe vertrouwenspersoon er hulp nodig is m.b.t. rouw en rouwverwerking begeleidt de leerling en de leerkracht(en) in de periode voorafgaand (indien van toepassing) en aansluitend op het overlijden kan door ouders, school of betrokkenen bij de school ingeschakeld worden als er vermoedens zijn van mishandeling (psychisch, seksueel of fysiek) Jeugdgezondheidszorg Kindertelefoon Externe hulpverleners Buiten de school: Schoolarts en schoolverpleegkundige kunnen door ouders en team ingeschakeld worden. Leerlingen kunnen de kindertelefoon raadplegen als zij problemen hebben. Ernstige vermoedens van mishandeling kunnen bijvoorbeeld gemeld worden bij het AMK (Advies Meldpunt Kindermishandeling). 18

19 Bijlage 8 Hoe kan de school mij helpen? U vraagt een gesprek aan bij de leerkracht. Hoe gaat zo'n gesprek? U vertelt uw verhaal; De leerkracht luistert en stelt vragen; Samen bespreekt u wat het probleem is dat u op wilt lossen; Daarna bespreekt u : - Hoe kunnen we het oplossen - Wat heeft het kind al geprobeerd om het op te lossen? Hoe ging dat? - Wat heeft u al gedaan om het op te lossen? - Wat zou u kunnen doen? - Wie zou u daarbij kunnen helpen? Dan maakt u samen een plan; Door middel van gesprekken wordt vinger aan de pols gehouden of er verbetering van de situatie plaatsvindt; Op initiatief van u of de leerkracht kan de Intern Begeleider, een directielid of de vertrouwensjuf meehelpen in het zoeken van een oplossing; In overleg met de school kan ook een externe vertrouwenspersoon worden ingeschakeld. Op deze externe vertrouwenspersoon kan ook een beroep worden gedaan als u er niet met de school uitkomt. In de schoolgids van de school vindt u een verwijzing naar de externe vertrouwenspersoon. 19