Informatie uit wiki OpenCourseWare Digitaal Toetsen
|
|
- Leona de Lange
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Informatie uit wiki OpenCourseWare Digitaal Toetsen Deze reader bevat informatie uit de wiki OpenCourseWare Digitaal Toetsen. Deze wiki is niet meer online. De informatie is deels verouderd en bevat niet-werkende links. Op de volgende pagina staat de inhoudsopgave van dit document.
2 1. Cursus Digitaal Toetsen ontwikkelen Cursus Digitaal Toetsen publiceren Open CourseWare Pilot Open CourseWare OCW Digitaal Toetsen Platform selecteren Platform SURFacademy Projectteam formeren Projectteam Digitaal Toetsen Workflow OCW ontwikkeling Workflow OCW Digitaal Toetsen Leerdoelen Leerdoelen Digitaal Toetsen Globaal ontwerp Globaal ontwerp Digitaal Toetsen Auteursrechten Auteursrechten Digitaal Toetsen Materialen verzamelen Materialen Digitaal Toetsen Kwaliteit materialen Materialen aanpassen Detailontwerp Implementatie Controle Acceptatie Release Beheer
3 Cursus Digitaal Toetsen ontwikkelen Cursus Digitaal Toetsen publiceren Publiceren onder een Creative Commons licentie Voorafgaand aan de workshops en seminar over digitaal toetsen is door Anne Floor met de sprekers afgestemd dat hun materialen onder een Creative Commons 3.0 licentie worden gepubliceerd. Dit geldt ook voor de video s die door een commerciële partij zijn ontwikkeld. Open CourseWare Een onderdeel van het SURF programma Open Educational Resources is ervaringen opdoen met de ontwikkeling van Open CourseWare (online open cursussen) binnen SURFacademy. In een pilot gaan experts uit instellingen, onder de regie van SURF, experimenten met de ontwikkeling van Open CourseWare voor SURFacademy bijeenkomsten. Het doel van de pilot is drieledig: Ervaringen opdoen met de ontwikkeling van Open CourseWare en deze ervaringen, waaronder een procesbeschrijving, breed delen. Practice what you preach : het is de verantwoordelijkheid van SURF om kennis openlijk te delen. SURF moet binnen het programma OER het goede voorbeeld geven. SURFacademy zorgt voor nationale krachtenbundeling en uitwisseling van kennis binnen het hoger onderwijsveld. Nu blijft de kennis veelal beperkt tot de bijeenkomsten zelf. Open CourseWare biedt de mogelijkheid om deze kennis te verduurzamen en toegankelijk te maken voor een breed publiek. De eerste pilot die wordt uitgevoerd is de ontwikkeling van een Open Course Digitaal Toetsen. Op deze wiki vindt u een beschrijving van de stappen die zijn doorlopen en de keuzes die zijn gemaakt om te komen tot een Open Course Digitaal Toetsen. 0. Pilot Open CourseWare Een onderdeel van het SURF programma Open Educational Resources is ervaringen opdoen met de ontwikkeling van Open CourseWare (online open cursussen) binnen SURFacademy. In een pilot gaan experts uit instellingen, onder de regie van SURF, experimenten met de ontwikkeling van Open CourseWare voor SURFacademy bijeenkomsten. Het doel van de pilot is drieledig: Ervaringen opdoen met de ontwikkeling van Open CourseWare en deze ervaringen, waaronder een procesbeschrijving, breed delen. Practice what you preach : het is de verantwoordelijkheid van SURF om kennis openlijk te delen. SURF moet binnen het programma OER het goede voorbeeld geven. SURFacademy zorgt voor nationale krachtenbundeling en uitwisseling van kennis binnen het hoger onderwijsveld. Nu blijft de kennis veelal beperkt tot de bijeenkomsten zelf. Open CourseWare biedt de mogelijkheid om deze kennis te verduurzamen en toegankelijk te maken voor een breed publiek. OCW Digitaal Toetsen Vanuit het SURF programma Toetsing en Toetsgestuurd Leren worden drie bijeenkomsten in SURFacademy georganiseerd omtrent het thema Digitaal Toetsen in het voorjaar van Het betreft twee workshops over formatief en summatief digitaal toetsen en een seminar over digitaal toetsbeleid. Het doel is om de resultaten van de bijeenkomsten over Digitaal Toetsen in de vorm van Open CourseWare duurzaam en breed toegankelijk aan te bieden, zodat geïnteresseerden deze kunnen gebruiken voor zelfstudiedoeleinden of als naslagwerk. Er worden een aantal uitgangspunten gehanteerd: de resultaten van de bijeenkomsten over Digitaal Toetsen dienen als basis voor de Open CourseWare; de resultaten worden aangevuld met bestaande Open Educational Resources over Digitaal Toetsen; de Open CourseWare Digitaal Toetsen is bedoeld als zelfstudie middel of als naslagwerk door geïnteresseerden. Interactie, begeleiding, toetsing en certificering zijn expliciet geen kenmerken van Open CourseWare. de Open CourseWare Digitaal Toetsen wordt gepubliceerd onder een open licentie. waardoor reuse, revising, remixing en
4 redistributing mogelijk is. 1. Platform selecteren Om de CourseWare te ontwikkelen en te ontsluiten is een platform (CMS) benodigd. Eisen OCW-platform De volgende eisen worden aan een dergelijk platform gesteld: Het platform moet de workflow voor Open CourseWare ontwikkeling ondersteunen. Deze workflow onderscheidt minimaal drie rollen, die gedurende het ontwikkelproces met elkaar samenwerken: 1. een inhoudsdeskundige is verantwoordelijk voor de inhoud van de cursus; 2. een cursusontwikkelaar is verantwoordelijk voor de technische ontwikkeling van de cursus; 3. een auteursrechten specialist die checkt of de inhoud vrij is van auteursrechtelijk beschermde materialen, alvorens de cursus wordt gepubliceerd. Het kan zijn dat er meerdere rollen betrokken zijn bij het ontwikkelproces, zoals een didacticus, die verantwoordelijk is voor de didactische opbouw, of een tweede inhoudsdeskundige, die de inhoud reviewt.om deze workflow te ondersteunen moet het platform de mogelijkheid bieden om de cursus tussentijds als draft op te slaan, onzichtbaar voor het publiek. De auteursomgeving (back-end van het platform) moet intuïtief werken en met geringe kennis van HTML te gebruiken zijn. Daarnaast moet het mogelijk zijn gebruik te maken van (embedded) video s, afbeeldingen en audio fragmenten. Bestaande digitale cursussen moeten eenvoudig vanuit andere omgevingen kunnen worden overgezet naar de Open CourseWare omgeving en vice versa. Dit geldt met name voor onderwijsinstellingen, waarbij digitaal leermaterialen veelal zijn gepubliceerd binnen een ELO zoals Blackboard. Denk hierbij aan een importfunctie, wat gebruik maakt van uitwisselingsstandaarden als IMS of SCORM. Uitwisselingsstandaarden zorgen er tevens voor gebruikers de content (of delen ervan) laagdrempelig kunnen hergebruiken. Het platform moet het gebruik van standaarden voor metadatering, zoals IEEE-LOM of NL-LOM, ondersteunen. Standaarden zorgen ervoor dat de content vindbaar kunnen worden gemaakt, bijvoorbeeld via LOREnet of Wikwijs. Rating (en review): gebruikers hebben de mogelijkheid de cursussen te beoordelen en eventueel van commentaar te voorzien. Dit is een eerste stap om de kwaliteit van de Open CourseWare inzichtelijk te maken. Gebruikersgegevens (user-analytics). Om inzicht te krijgen in het gebruik van de cursussen moeten minimaal de volgende gegevens van gebruikers verzameld worden: aantal (unieke) bezoekers, pageviews, tijdsduur van het bezoek en de geografische locatie van de bezoeker. Typen platformen De platformen voor de ontwikkeling en ontsluiting van Open CourseWare zijn onder te verdelen in course management systemen en content management systemen. Course Management Systemen Met een course management systeem wordt in dit kader een open source elektronische leeromgeving bedoeld, waarbij gebruikers zonder identificatie of authenticatie toegang hebben tot de cursussen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Blackboard, wat niet open source is en waarbij gebruikers alleen door middel van een persoonlijk account toegang hebben tot de cursussen. De drie meest gebruikte course management systemen voor Open CourseWare zijn: educommons is een Zope/Plone-gebaseerde applicatie voor het publiceren van Open CourseWare, wordt gebruikt door een aantal Open CourseWare projecten. Het werd oorspronkelijk ontwikkeld aan de Utah State University. educommons is speciaal ontworpen voor het publiceren van materiaal, niet voor samenwerking of leeractiviteiten. Het is mogelijk om content over te zetten van commerciële ELO s, zoals Blackboard en WebCT, naar educommons. Toch blijkt in de praktijk dat de ontwikkeling van educommons achterloopt op de ontwikkeling van commerciële ELO s, waardoor het overzetten van content vaak lastig is. Het is onduidelijk hoe actief de ontwikkelgemeenschap is achter educommons. Eind 2010 zou er een nieuwe versie worden gelanceerd. Tot op heden is dit nog niet gebeurd. Sommige projecten hebben Moodle, een open source elektronische leeromgeving, uitgebreid met functies die het publiceren van Open CourseWare ondersteunen. De Open University UK gebruikt Moodle voor het publiceren van Open CourseWare. Het Rice University's Connexions project heeft een platform ontwikkeld dat een aantal specifieke functies bevat wat het samenwerken aan de ontwikkeling van content mogelijk maakt (co-creatie). Het doel hiervan is om gebruikers in staat te stellen hun materiaal middels dit platform te delen, te wijzigen en uit te breiden. Gebruikers ontwikkelen Open CourseWare op het platform van Connexions. Er is dus geen eigen platform benodigd. Het nadeel hiervan is dat de cursussen worden gepubliceerd buiten de eigen instelling. Daarnaast hebben de cursussen de look and feel van Connexions en niet van de eigen instelling. Het voordeel van course management systemen is dat het, in tegenstelling tot content management systemen, een aantal extra functionaliteiten biedt die de gebruiker in zijn leerproces ondersteund. Te denken valt aan (formatieve) toetsmodules met feedback, discussiefora, chatrooms, e.d. Het nadeel is dat een course management systeem, naast de bestaande communicatiekanalen (lees: websites) van een instelling of organisatie, een extra systeem is wat geïmplementeerd en beheerd moet worden. Daarnaast kan de hoeveelheid aan (ongewenste) opties als gevolg hebben dat ontwikkelaars en gebruikers afhaken. Content Management Systemen Een content management systeem is, in tegenstelling tot een course management systeem, niet zozeer geënt op het leerproces als wel op de informatievoorziening. Veel websites, waaronder de corporate websites van instellingen, maken gebruik van een content management systeem. Toch worden content management systemen ook gebruikt voor de ontwikkeling en ontsluiting van Open CourseWare:
5 De Open Universiteit Nederland startte de ontwikkeling van Open CourseWare op educommons, maar maakte later de overstap naar de eigen corporate website. Het voordeel is dat de informatie over opleidingen en Open CourseWare op één website geïntegreerd en in dezelfde look and feel aan bezoekers wordt aangeboden. Ook de TU Delft maakt binnen het Open CourseWare project gebruik van het content management systeem van de eigen website, wat is gebaseerd op het open source CMS Typo3. De belangrijkste reden voor de TU Delft is dat zij zelf snel nieuwe functionaliteiten kunnen doorvoeren, zoals het overzetten van cursussen vanuit Blackboard. Voor de Open CourseWare omgeving moet er een keuze worden gemaakt tussen een course management systeem of een content management systeem. Platform SURFacademy Voor de Open CourseWare omgeving voor SURFacademy moet er een keuze worden gemaakt tussen een course management systeem of een content management systeem. Voor SURFacademy lijkt een content management systeem de meest geschikte oplossing: De doelgroep van SURFacademy is op zoek naar informatie, en in mindere mate geïnteresseerd in online trainingen voorzien van oefenvragen en feedback. De extra functionaliteiten die een course management systeem daarvoor biedt boven een content management systeem zijn voor SURFacademy minder bruikbaar. Course management systemen maken veelal gebruik van uitwisselingsstandaarden zoals IMS of SCORM. Voor SURFacademy zijn deze standaarden minder interessant, aangezien er geen uitwisseling met andere ELO s wordt beoogd. Wel moet het voor gebruikers mogelijk zijn om de Open CourseWare van SURFacademy laagdrempelig te kunnen (her)gebruiken. Om dit hergebruik mogelijk te maken gaat het niet zozeer om het gebruik van uitwisselingsstandaarden, als wel om het publiceren van de content in toegankelijke formaten. Te denken valt aan het gebruik van RTF en HTML in plaats van PDF. Er zijn twee mogelijke content management systemen interessant voor SURFacademy: 1. De Typo3 omgeving van de TU Delft De Open CourseWare omgeving van de TU Delft wordt als pilotomgeving gebruikt door de Universiteit Leiden en op korte termijn ook door de Universiteit Maastricht. De TU Delft maakt hiervoor een kopie van de eigen omgeving en past de look and feel aan de desbetreffende instelling aan. Het voordeel om te kiezen voor deze oplossing is dat de TU Delft een kant en klare stabiele omgeving levert in de huisstijl van SURFacademy, wat direct bij oplevering is te gebruiken. Daarnaast sluit het aan op de initiatieven van de Universiteit Leiden en de Universiteit Maastricht. Het nadeel is dat er, naast de bestaande informatievoorzieningen van SURF, een nieuwe website wordt gelanceerd voor Open CourseWare van SURFacademy. De integratie tussen het (fysieke) cursusaanbod en de Open CourseWare van SURFacademy ontbreekt, aangezien het via twee verschillende websites wordt aangeboden. De kosten voor een kopie van de Typo3 omgeving van TU Delft, aangepast aan de huisstijl van SURFacademy, bedragen voor de eerste twee jaar ,- exclusief BTW. 2. De website van SURFacademy Om de website van SURFacademy gereed te maken voor Open CourseWare moeten er een aantal aanpassingen aan het CMS worden gedaan door Uselab, de ontwikkelaar van de website. Aan de front-end moet er een katern komen waar de Open CourseWare is te vinden, gerubriceerd op thema. Dit katern moet vanaf de startpagina van SURFacademy duidelijk vindbaar zijn. Aan de back-end moet een ontwikkelomgeving voor Open CourseWare worden ontwikkeld, rekening houdend met de workflow van Open CourseWare. Daarnaast moeten functionaliteiten zoals rating en review, user-analytics worden toegevoegd. De eenmalige kosten voor de aanpassingen bedragen 8.305,- exclusief BTW. Het voordeel van deze oplossing is dat er geen nieuwe omgeving hoeft te worden opgezet om Open CourseWare te ontwikkelen en te ontsluiten. Daarnaast betreft het een eenmalige investering. Het onderhoud van de website is reeds belegd bij SURFacademy. Er is ook nog een bijkomend voordeel: niet alleen de Open CourseWare wordt via de website van SURFacademy ontsloten, ook de losse resultaten van de bijeenkomsten van SURFacademy, zoals presentaties, weblectures, verslagen en foto s kunnen toegankelijk worden gemaakt. Voor geïnteresseerden is het nu vaak lastig deze materialen te vinden, omdat ze worden gepubliceerd op de SURFacademy website onder de specifieke bijeenkomst waar ze betrekking op hebben. Daarnaast kan er vanuit een cursus (automatisch op basis van tags) gelinkt worden naar een specifieke bijeenkomst, zodat gebruikers worden geattendeerd op de voor hen relevante bijeenkomsten. Het nadeel is dat SURF kiest voor een eigen oplossing en niet aansluit bij het initiatief van de TU Delft, Universiteit Leiden en de Universiteit Maastricht. Toch zal de keuze voor de website van SURFacademy niet van invloed zijn voor de bruikbaarheid van de procesbeschrijving voor de ontwikkeling van Open CourseWare. Het gaat er om welke stappen moeten worden doorlopen, welke keuzes moeten worden gemaakt en wie er bij betrokken zijn, en in mindere mate om de achterliggende techniek. SURF laat juist zien dat met minimale aanpassingen aan bestaande websites het mogelijk is om Open CourseWare te ontwikkelen en te ontsluiten. Conclusie Gezien de voor- en nadelen ligt het voor de hand te kiezen om de website van SURFacademy aan te laten passen voor Open CourseWare. Er zijn nog een aantal randvoorwaarden die aandacht behoeven: Metadatering Om de vindbaarheid van de Open Courseware en de losse materialen van SURFacademy te vergroten, is het van belang dat de cursussen niet alleen vindbaar zijn via de website van SURFacademy, maar ook via zoekportalen en zoekmachines, zoals Wikiwijs en Google. Hiervoor is het noodzakelijk dat de Open Courseware en de losse materialen zijn voorzien van een beschrijving. Deze beschrijving wordt metadata genoemd: het is informatie over de informatie. Vanuit het onderwijsveld is op basis van de internationale standaard voor metadatering, IEEE LOM (Learning Object Metadata), een afspraak ontwikkeld voor de Nederlandse onderwijssituatie: NL-LOM. De meeste course management systemen en content management systemen ondersteunen het gebruik van tags en keywords, maar voldoen nog niet aan de metadateringsstandaard LOM. Alleen
6 educommons ondersteunt IEEE-LOM in beperkte mate. Volgens Uselab is het betrekkelijk eenvoudig om in een later stadium NL-LOM toe te voegen aan de website van SURFacademy. Het is echter raadzaam te wachten met de implementatie van deze standaard, totdat de nieuwe versie van NL-LOM is vrijgegeven. Als tussenoplossing wordt er binnen SURFacademy, in navolging van de TU Delft en de OU, gekozen voor het gebruik van RSS-feeds. Om de Open Courseware en de losse materialen vindbaar te maken via zoekmachines en externe websites kunnen RSS-feeds worden gebruikt. Daarnaast bieden RSS-feeds de mogelijkheid om gebruikers te attenderen op nieuwe cursussen en materialen. Publiceren onder een open licentie De Open CourseWare in SURFacademy worden gepubliceerd onder een open licentie, waardoor reuse, revising, remixing en redistributing van de materialen mogelijk wordt. De Creative Commons 3.0 licentie wordt hiervoor gehanteerd. Naast Open CourseWare worden ook losse materialen toegankelijk gemaakt via de website van SURFacademy. Ook deze materialen moeten onder een open licentie (CC 3.0) beschikbaar worden gesteld. Dit vergt een goede voorlichting aan en begeleiding van de projectleiders van SURFacademy bijeenkomsten. Projectleiders moeten hier tijdens de intakegesprekken op worden geattendeerd, zodat zij op hun beurt dit kunnen communiceren naar de sprekers. Daarnaast zal in de toolkit van SURFacademy een hoofdstuk worden opgenomen over hoe het publiceren onder een CC 3.0 licentie werkt en wat de consequenties hiervan zijn. Disclaimer De website van SURFacademy moet worden voorzien van een disclaimer om zichzelf te beschermen tegen claims op auteursrechtelijke gronden. Wilma Mossink of SURFdirect kan helpen deze op te stellen. Zie ook het voorbeeld van de TU Delft: 2. Projectteam formeren Projectteam Voor de ontwikkeling van Open CourseWare moet er een projectteam worden geformeerd. Het projectteam bestaat uit de volgende rollen: Cursuseigenaar: de eigenaar van de cursus bepaalt mede de leerdoelen, is verantwoordelijk voor de acceptatie en het beheer van de cursus. Inhoudsdeskundige(n): verantwoordelijk voor de inhoud van de cursus Didacticus: ondersteunt de inhoudsdeskundige bij het formuleren van leerdoelen en geeft didactische begeleiding gedurende het ontwikkeltraject. Cursusontwikkelaar: zet het script, ontwikkeld door de inhoudsdeskundige en didacticus, om in een technisch ontwerp in de OCW-omgeving. Auteursrechtenspecialist: adviseert de inhoudsdeskundige en controleert of de gebruikte materialen niet auteursrechtelijk zijn beschermd. De auteursrechtenspecialist publiceert de de cursus onder een Creative Commons licentie. Functioneel beheerder OCW-omgeving: is verantwoordelijk voor de inrichting van de OCW-omgeving en ondersteunt de cursusontwikkelaar in het gebruik van de auteursomgeving. In de praktijk worden een aantal rollen veelal door een en dezelfde persoon vervuld. Projectteam Digitaal Toetsen Voor de ontwikkeling van Open CourseWare Digitaal Toetsen is het volgende projectteam geformeerd: Cursuseigenaar: Anne Floor Erdman, SURF projectmanager Toetsing en Toetsgestuurd Leren Inhoudsdeskundigen: Sharon Klinkenberg (UvA), Caspar Groeneveld (UvA) en Sylvester Draaijer (VU) Didacticus: Sharon Klinkenberg Cursusontwikkelaar: stagiaire (actie: Anne Floor) Auteursrechtenspecialist: SURFfoundation platform Onderzoek, SURFdirect Functioneel beheerder OCW-omgeving: moet nog een besluit over worden genomen. Mogelijke opties zijn: projectmanager OER/SURFacademy of projectondersteuner OER/SURFacademy. Op 17 januari jl. is er een startbijeenkomst geweest, waarbij de volgende personen aanwezig waren: Inhoudsdeskundige & onderwijskundige: Sharon Klinkenberg (UvA) Open CourseWare expert: Martijn Ouwehand (TU Delft) SURF projectmanager OER: Roel Sijstermans SURF projectmanager TTL: Anne Floor Erdman SURF projectmanager TTL technische infrastructuur: Alfred Hartoog Het doel van deze bijeenkomst was vast te stellen welke stappen doorlopen moeten worden bij de ontwikkeling van Open CourseWare Digitaal Toetsen en het opstellen van een lijst met eindtermen, oftewel leerdoelen, voor de Open CourseWare en een globale inhoudelijke opzet. Duidelijk werd dat stap 1 het opzetten van een Open CourseWare omgeving is voor het ontwikkelen en publiceren van Open CourseWare. Achteraf gezien had de bijeenkomst opgeknipt kunnen worden in een procesmatig deel en een inhoudelijk deel. In procesmatige gedeelte kan met medewerking van een OCW-expert worden vastgesteld welke stappen moeten worden doorlopen bij de ontwikkeling van Open CourseWare. In het inhoudelijke gedeelte stellen de inhoudsdeskundige en de onderwijskundige gezamenlijk de leerdoelen vast en maken een eerste globale opzet van de Open CourseWare.
7 3. Workflow OCW ontwikkeling Hieronder staan de verschillende stappen beschreven in het proces van de ontwikkeling van een Open Course. In deze wiki is er een hoofdstuk gewijd aan iedere processtap. Workflow OCW Digitaal Toetsen De stand van zaken met betrekking tot de ontwikkeling van de Open Course Digitaal Toetsen (peildatum 1 april 2011):
8 4. Leerdoelen Een leerdoel geeft aan wat men met het cursus wil bereiken. Soms wordt leerdoel gebruikt als synoniem van de term eindterm. Een leerdoel specificeert duidelijk en concreet wat men beoogt zichzelf of anderen eigen te maken op het gebied van kennis, inzichten en vaardigheden. Waarom leerdoelen formuleren? Een aantal voordelen zijn: Leerdoelen bieden een handvat voor het kiezen van een geschikte strategie, leermiddelen en werkvormen. De leerdoelen vormen een korte en bondige samenvatting van de cursus. Door deze samenvatting voorafgaan aan de cursus te geven, kan deze dienen als begrippenkader of als kapstok voor het leren. Gebruikers die de leerdoelen kennen zijn actiever in het zoeken en vragen naar informatie. Ze zijn in staat hun eigen prestaties te beoordelen en zichzelf te corrigeren.
9 Betrokkenen Bij het formuleren van leerdoelen voor een Open Course zijn de volgende rollen betrokken: Tips Cursuseigenaar: wat is het beoogde resultaat van de cursus? Inhoudsdeskundige: wat moeten gebruikers van welk onderwerp leren? Didacticus: formuleren van SMART-leerdoelen op basis van de input van de cursuseigenaar en de inhoudsdeskundige. Richtlijnen m.b.t. het formuleren van leerdoelen (TU Delft) Voorbeelden van leerdoelen (UvA) Leerdoelen Digitaal Toetsen 5. Globaal ontwerp Op basis van de leerdoelen wordt een globaal ontwerp gemaakt. Betrokkenen Bij het maken van een globaal ontwerp zijn de volgende rollen betrokken: Inhoudsdeskundige: benoemen van onderwerpen die aan bod moeten komen in de cursus, afgeleid van de leerdoelen. Didacticus: op basis van de onderwerpen de globale opzet en structuur van de cursus bepalen. Hoe kunnen de onderwerpen het beste didactisch worden gepresenteerd? Cursusontwikkelaar: Denkt mee over de (technische) presentatie van de onderwerpen in de online cursus. Functioneel beheerder OCW-omgeving: adviseert de overige betrokkenen over de (on)mogelijkheden van het systeem. Globaal ontwerp Digitaal Toetsen 6. Auteursrechten Auteursrechten en het gebruik van materialen Richtlijnen Aan de volgende richtlijnen bij het materiaal in de cursussen wordt aandacht geschonken: Waar mogelijk wordt aan referenties en bronvermelding gedaan en dus tegemoet gekomen aan de morele rechten van een auteursrechthebbenden. Bronvermelding moet altijd-ook als is de bron onbekend (niet traceerbaar). Kun je de naam van de auteur/fotograaf/etc. niet vinden, dan volstaat het noemen van de website (titel + url) waar de informatie vanaf gehaald is Citaten worden op de juiste manier gebruikt (functioneel, passend in de context en ondergeschikt aan het verhaal) Portretrecht Het Portretrecht wordt geen geweld aangedaan: Staat een persoon zo op de foto dat het redelijk belang van deze persoon wordt geschaad, gebruik de foto dan niet. Een voorbeeld van redelijk belang is financieel- of privacybelang. Vraag zo mogelijk toestemming aan de geportretteerde om de foto te gebruiken voor onderwijsdoeleinden (niet commercieel) Leg de afspraken voor het gebruik vast Herkomst Er wordt kritisch gekeken naar de herkomst van het materiaal. De richtlijnen zijn: Maak gebruik van van eigen foto s Maak gebruik van foto s waarvan bekend is dat deze met toestemming mogen worden gebruikt Zoals materiaal met een CC-licentie Websites met beeldmateriaal FreeFoto.com FreediDigitalPhotos.net
10 PowerhouseMuseum.com flickr.com (Creative Commons) gettyimages.com (royalty free) Auteursrechten en het publiceren van een Open Course Open CourseWare wordt gepubliceerd onder een open licentie, waardoor reuse, revising, remixing en redistributing mogelijk is. Dit is mogelijk door de cursus te publiceren onder een Creative Commons licentie. De cursus moet voorzien zijn van de licentie-informatie, zoals de afbeelding hieronder. Deze is te verkrijgen via de website van Creative Commons. Met een Creative Commons licentie hebben de eindgebruikers de vrijheid om het materiaal te hergebruiken. De gebruiker mag met een Creative Commons 3.0 licentie: het werk kopiëren, verspreiden en doorgeven remixen - afgeleide werken maken Onder de volgende voorwaarden: Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de door de maker of de licentiegever aangegeven naam te vermelden (maar niet zodanig dat de indruk gewekt dat zij daarmee instemmen met uw werk of uw gebruik van het werk). Niet-commercieel. De gebruiker mag het werk niet voor commerciële doeleinden gebruiken. Gelijk delen. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie of een gelijksoortige licentie worden verspreid. Bij hergebruik of verspreiding dient de gebruiker de licentievoorwaarden van dit werk kenbaar te maken aan derden. De beste manier om dit te doen is door middel van een link naar deze webpagina. De gebruiker mag afstand doen van een of meerdere van deze voorwaarden met voorafgaande toestemming van de rechthebbende. Niets in deze licentie strekt ertoe afbreuk te doen aan de morele rechten van de auteur, of deze te beperken. Auteursrechten Digitaal Toetsen Voorafgaand aan de workshops en seminar over digitaal toetsen is door Anne Floor met de sprekers afgestemd dat hun materialen onder een Creative Commons 3.0 licentie worden gepubliceerd. Dit geldt ook voor de video s die door een commerciële partij zijn ontwikkeld. 7. Materialen verzamelen De volgende aandachtspunten moeten in acht worden genomen bij het verzamelen van materialen, wat als basis dient voor de Open CourseWare: Kwaliteit van het cursusmateriaal Het cursusmateriaal wordt in de etalage van de organisatie of instelling geplaatst, waardoor het onderwijsmateriaal aan bepaalde kwaliteitseisen moet voldoen. Weblectures dienen goed verstaanbaar en slides goed leesbaar te zijn. Volledigheid Er is voldoende materiaal aanwezig om het materiaal als cursus te publiceren. Zorg ervoor dat er minimaal slides en bij voorkeur weblectures aanwezig zijn, zodat de rode draad van het onderwerp realistisch kan worden weerspiegeld in Open CourseWare. Auteursrechten Cursusmateriaal mag alleen met toestemming van de rechthebbenden en met vermelding van de auteur en bron als OpenCourseWare worden gepubliceerd. Ook voor beeldmateriaal in slideshows en weblectures moet er toestemming van de rechthebbenden zijn, vergezeld van auteur- en een bronvermelding. Zie het hoodstuk over Auteursrechten voor meer informatie. Materialen Digitaal Toetsen Verzamelen van materialen Tijdens de workshops en het seminar over digitaal toetsen zijn de volgende materialen verzameld (links toevoegen & aanvullen): alle presentaties (indien mogelijk) zijn opgenomen als weblecture; de cursusmaterialen, waaronder de presentaties, zijn door de sprekers uitgewerkt in tekst; experts en deelnemers zijn door een commerciële partij kort geïnterviewd, wat heeft geresulteerd in een aantal korte
11 instructievideo s over specifieke (deel)onderwerpen. Gebruik maken van open materialen De sprekers zijn erop geattendeerd om louter gebruik te maken van auteursrechtelijk vrije materialen of van materialen die onder een Creative Commons licentie beschikbaar zijn gesteld. Dit betreft met name teksten, afbeeldingen en video s die sprekers gebruiken in hun presentaties. 8. Kwaliteit materialen 9. Materialen aanpassen 10. Detailontwerp 11. Implementatie 12. Controle 13. Acceptatie 14. Release 15. Beheer
Prowise Presenter (online digibordsoftware)
Prowise Presenter (online digibordsoftware) Kevin Van Eenoo november 2015 COPYRIGHT Niets uit dit werk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband,
Nadere informatieInventarisatie QTI Toetsspeler
Inventarisatie QTI Toetsspeler Versie: 1.0 Datum: 16 januari 2008 Colofon Inventarisatie QTI Toetsspeler Dit document is opgesteld door het project Inventarisatie van afspraken over digitaal toetsmateriaal
Nadere informatiePowered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF DE ISS-KRANT. Introductieles bij het project Ruimteschip Aarde VOORTGEZET ONDERWIJS. Science Center NEMO/NSO
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF DE ISS-KRANT Introductieles bij het project Ruimteschip Aarde Science Center NEMO/NSO VOORTGEZET ONDERWIJS 1 Colofon Ruimteschip Aarde is een project van de Nederlandse
Nadere informatieNaam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion
Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Inleiding In het kader van het Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) is afgesproken dat alle decentrale
Nadere informatieThe Courseware Company BV Postbus 394 3500 AJ UTRECHT Tel: 030 2399 090 Fax: 030 2399 091 www.courseware.nl BTW: 80.63.88.407.B.
Articulate Studio 13 PRO Algemeen Maak snel e-learningmodules, quizzen en andere interactieve content met een auteurstool waarmee je meteen aan de slag kunt! Onderdelen Studio PRO Articulate Studio PRO
Nadere informatieCursusontwikkeling / Centrale ELO
Cursusontwikkeling / Centrale ELO Leo Wagemans 7 september 2011 Overleg met Leeuwenborgh opleidingen Agenda Uitgangspunten van de OU Onderwijsontwerp en ontwikkeling ADDIE-cyclus Ontwikkelteam / Cursusteam
Nadere informatieTYPO3 redacteuren cursus w3.tue.nl
TYPO3 redacteuren cursus w3.tue.nl Inleiding Voorstellen docent Communicatie Expertise Centrum (CEC) Voorstellen cursisten Aanwezigheidsformulier Evaluatieformulier / e-mailadres Reden: verbeteren cursus
Nadere informatieSteden omvormen voor een betere kwaliteit van leven bevorderen van samenwerking door Living Labs. Deel 6: LEVER
Steden omvormen voor een betere kwaliteit van leven bevorderen van samenwerking door Living Labs Deel 6: LEVER 1 Samenvatting Nadat je gefocused hebt op de thema s en geformuleerde oplossingen, zijn de
Nadere informatiegebruik van Creative Commons licenties in interne projecten
c gebruik van Creative Commons licenties in interne projecten c C hoofdlijnen van het auteursrecht C het creative commons licentie model C voorwaarde voor het gebruik van cc licenties binnen waag society
Nadere informatieHordenloop naar open en online onderwijs. Wilfred Rubens Robert Schuwer
Hordenloop naar open en online onderwijs Wilfred Rubens Robert Schuwer 36 punts 28 punts http://www.flickr.com/photos/gowestphoto/3955671300/sizes/o/ http://www.flickr.com/photos/sophistechate/2777266738/sizes/l/
Nadere informatieOpen & Online. De (mogelijke) rollen van bibliotheken. Onderwijs
Open & Online De (mogelijke) rollen van bibliotheken Onderwijs Enthousiasme om mee te werken aan het onderzoek De opkomst hier vandaag Vragen en nieuwsgierigheid Leidraad met vragen opgesteld Telefonische
Nadere informatiePROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D
PROJECT PLAN VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN STANDAARD SITE VOOR DE VERENIGING O3D Auteur : P. van der Meer, Ritense B.V. Datum : 17 juli 2008 Versie : 1.3 2008 Ritense B.V. INHOUD 1 VERSIEBEHEER...1 2 PROJECT
Nadere informatieTHEMA 3 WEER & KLIMAAT. LES 2 Klimaten en het weer op aarde. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook: Klimaatzones op aarde
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 3 WEER & KLIMAAT LES 2 Klimaten en het weer op aarde Deze les gaat over: Klimaatzones op aarde Bij dit thema horen ook: Les 1 Een echte meteoroloog Les 3 Invloed
Nadere informatieWikiwijs. Hoe metadateer je materiaal in Wikiwijs om hun plaats in een leerlijn vast te leggen? Ruud de Moor Centrum
Wikiwijs Hoe metadateer je materiaal in Wikiwijs om hun plaats in een leerlijn vast te leggen? Ruud de Moor Centrum Inleiding De in 2006 ingevoerde eindtermen en kerndoelen voor het voortgezet onderwijs
Nadere informatieWerken met Studienet. Louise Stijnen, Steven Verjans, Leo Wagemans Kees Pannekeet, Khaled Zamani 22 maart 2012 Open Universiteit
Werken met Studienet Louise Stijnen, Steven Verjans, Leo Wagemans Kees Pannekeet, Khaled Zamani 22 maart 2012 Open Universiteit Doelstellingen Begrijpen hoe Studienet werkt Perspectief docent/ontwikkelaar
Nadere informatieComputerrekenpakket Maple zesde jaar
Computerrekenpakket Maple zesde jaar M CREATIVE COMMONS Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 3.0 (CC BY-NC-SA) Dit is de vereenvoudigde (human-readable) versie van de volledige licentie. De volledige
Nadere informatieCreative Commons in. Informatie voor projectleiders bij hogeronderwijsinstellingen. CC BY: Creative Commons Mountain View HQ
Creative Commons in SURF-projecten Informatie voor projectleiders bij hogeronderwijsinstellingen CC BY: Creative Commons Mountain View HQ 3 Creative Commons in SURF-projecten Creative Commons in SURF-projecten
Nadere informatieQuickstart Wikiwijsarrangement maken
Quickstart Wikiwijsarrangement maken - 2017 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Team Wikiwijs 23 september 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/100803 Dit lesmateriaal
Nadere informatieVan Wikipedia naar Onderwijs, de kracht van het open domein. sambo-ict conferentie 27 januari 2017
Van Wikipedia naar Onderwijs, de kracht van het open domein sambo-ict conferentie 27 januari 2017 Even Voorstellen Jan-Bart de Vreede Domeinmanager Leermiddelen & Metadata, Stichting Kennisnet 9 jaar lang
Nadere informatieWerken met Studienet Workshop BKO A-0211B
Werken met Studienet Workshop BKO A-0211B Leo Wagemans, Louise Stijnen, Kees Pannekeet 24 september 2013 Open Universiteit Doelstellingen Begrijpen hoe Studienet werkt Perspectief docent/ontwikkelaar
Nadere informatieWikiwijs in het HBO/WO
Wikiwijs in het HBO/WO Diny Ebrecht Open Universiteit/CELSTEC SOP 22 juni 2012 10-1-2013 1 1 steekproef 10-1-2013 2 2 Wat is Wikiwijs.nl? Een platform voor het zoeken, maken en delen van digitaal onderwijsmateriaal
Nadere informatieTeleTrainer: training in de e van het leren
TeleTrainer: training in de e van het leren TeleTrainer voor elke docent die betrokken is bij ICT in het onderwijs geschikt voor beginner, gevorderde en specialist geschikt voor verschillende rollen rondom
Nadere informatieSpecial interest group Blended learning KICK-OFF BIJEENKOMST
Special interest group Blended learning KICK-OFF BIJEENKOMST 18 april 2016 Welkom en inleiding Wat is een SIG? Special interest groups (SIG's) van SURF zijn kennisgemeenschappen (communities) rondom specifieke
Nadere informatieVergunningen op Internet IPM 4.0: Aanbevelingen voor de zaakpagina Versie 1.0 april 2009
Vergunningen op Internet IPM 4.0: Aanbevelingen voor de zaakpagina Versie 1.0 april 2009 Zaakpagina en metadata In het Informatie Publicatie Model (IPM) 4.0 staat beschreven hoe u als deelnemer aan Vergunningen
Nadere informatieCEL. Bouwstenen voor een elektronische leeromgeving
CEL Bouwstenen voor een elektronische leeromgeving FACTSHEET CEL VERSIE 1.0 DECEMBER 2001 CEL - Bouwstenen voor een elektronische leeromgeving Inhoudsopgave Wat is CEL? 1 Uitgangspunten 1 De eindgebruiker
Nadere informatieOpen content in het onderwijs Succesfactoren en praktijkervaringen Bart Knubben, VKA (bart.knubben vka.nl) Robert Schuwer, OU (robert.schuwer ou.
Open content in het onderwijs Succesfactoren en praktijkervaringen Bart Knubben, VKA (bart.knubben vka.nl) Robert Schuwer, OU (robert.schuwer ou.nl) Overzicht 1. Wat is open content? 2. Wat zijn succesfactoren?
Nadere informatieTHEMA 1 MENS & AARDE. LES 3 Lekker kwartetten. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook:
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 1 MENS & AARDE LES 3 Lekker kwartetten Deze les gaat over: Het verwerken van de informatie uit les 1 en 2 door een eigen kwartetspel te maken Bij dit thema
Nadere informatie10 stappen. naar een. doeltreffende bedrijfspresentatie
10 stappen naar een doeltreffende bedrijfspresentatie 10 STAPPEN NAAR EEN DOELTREFFENDE BEDRIJFSPRESENTATIE Hoofdstuk 1: Content bepalen 1. Wat is de doelgroep en het kennisniveau? 2. Welke doelstelling
Nadere informatieDigitaal lesmateriaal zoeken, maken en delen met
Digitaal lesmateriaal zoeken, maken en delen met Trainerscursus deel 1 Open Universiteit / CELSTEC 10-1-2013 1 1 Leermiddelen Taak van private sector of toch (deels) publiek? Wet gratis schoolboeken (scholen
Nadere informatieIK WIL DE MOGELIJKHEDEN VAN ONLINE ONDERWIJS VERKENNEN WAAR BEGIN IK?
IK WIL DE MOGELIJKHEDEN VAN ONLINE ONDERWIJS VERKENNEN WAAR BEGIN IK? Dit stappenplan neemt je mee langs vragen die relevant zijn als je online onderwijs wilt ontwikkelen: waarom wil je inzetten op online
Nadere informatieInvoerhandleiding Rechtentabblad Adlib. KADER: Status. Versie: 14 november 2018 Door: Lotte Baltussen en Caecilia Thoen. Rechtenstatus (VERPLICHT)
Versie: 14 november 2018 Door: Lotte Baltussen en Caecilia Thoen Invoerhandleiding Rechtentabblad Adlib KADER: Status Rechtenstatus (VERPLICHT) Label waarmee aangegeven wordt of er rechten op het object
Nadere informatieMASTERCLASS. SharePoint in het Onderwijs
MASTERCLASS SharePoint in het Onderwijs MASTERCLASS SharePoint in het Onderwijs De drie daagse MASTERCLASS SharePoint in het Onderwijs heeft als doel deelnemers kennis en vaardigheden bij te brengen daar
Nadere informatieWebquest groep 8 mls apeldoorn
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Johan van Doeselaar 04 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/55467 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieVerslagen maken. Feenstra & Houter. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/75072
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Feenstra & Houter 15 april 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/75072 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieNormen en waarden vmbo12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/77317
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 juni 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/77317 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieBEGRIPPENKADER ONLINE ONDERWIJS
BEGRIPPENKADER ONLINE ONDERWIJS INHOUDSOPGAVE In het begrippenkader geven we een voor de volgende begrippen: ONLINE ONDERWIJS 4 BLENDED LEARNING 5 MASSIVE OPEN ONLINE COURSES (MOOC S) 6 OPEN ONDERWIJS
Nadere informatieTHEMA 2 ALLES WAT LEEFT. LES 2 Exoten in Nederland. Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook: Exotische dieren die in Nederland leven
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 2 ALLES WAT LEEFT LES 2 Exoten in Nederland Deze les gaat over: Exotische dieren die in Nederland leven Bij dit thema horen ook: Les 1 Ecosystemen en voedselketens
Nadere informatieNationaal Archief joins Wikipedia
Nationaal Archief joins Wikipedia Effectmeting 2012 Inhoudsopgave Inleiding! 2 Samenvatting eerste deel van de effectmeting! 3 Langetermijneffecten! 4 Conclusies! 6 Aanbevelingen! 6 Bronnen! 7 Colophon!
Nadere informatieDe training bestaat uit verschillende onderdelen. Deze onderdelen kunnen zowel afzonderlijk als gecombineerd gevolgd worden:
Algemeen In deze Interactieve training leer je de belangrijkste functies van Articulate Storyline en de andere producten van Articulate 360 (optioneel) op een actieve manier kennen en gebruiken. Stel uw
Nadere informatieFTP met Filezilla. Installatie
FTP met Filezilla FTP is de naam van het protocol waarmee bestanden op een webserver kunnen worden gezet. Dit document beschrijft hoe je met Filezilla, het broertje van de Mozilla browser, je eigen webiste
Nadere informatieOffice 365 Implementeren. Joël de Bruijn
Office 365 Implementeren Joël de Bruijn Programma Inleiding Waar komen we vandaan? Waar willen we heen? Hoe denken we dat te bereiken? Wat is daar voor nodig? Welke uitdagingen zien we? Welk afspraken
Nadere informatieTraining Wikiwijs Maken
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Het Hooghuis locatie TBL 12 January 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/70766 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieSIG Digitaal Toetsen Jaarplan 2015
SIG Digitaal Toetsen Jaarplan 2015 Mission statement Bevordering van kwantiteit en kwaliteit van digitale toetsing in het Hoger Onderwijs, door het bij elkaar brengen van experts en belangstellenden en
Nadere informatieDe voordelen van Drupal
Drupal is een open source Content Management System (CMS). Daarnaast kun je Drupal zien als een framework, dit betekent dat je modules (oftewel mini-applicaties) kunt implementeren in je installatie van
Nadere informatieOpen onderwijs in het Nederlandse hbo
Open onderwijs in het Nederlandse hbo Trends, kansen en vraagstukken Robert Schuwer Agenda Enkele begrippen Trends en kansen Onderzoek Wat nu? 2 1 Enkele begrippen CC-BY Hester Jelgerhuis 3 Wat is open?
Nadere informatieWilco te Winkel. De (digitale) toekomst van de readerregeling voor het wetenschappelijk onderwijs
De (digitale) toekomst van de readerregeling voor het wetenschappelijk onderwijs Wilco te Winkel Informatiemanager Coördinator auteursrechten 5 wetenschappelijke opleidingen Coördinator ICT Onderwijs Faculteit
Nadere informatieBREDA UNIVERSITY OF APPLIED SCIENCES
BREDA UNIVERSITY OF APPLIED SCIENCES Beschrijving leertraject Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB), inclusief de Basis Kwalificatie Examinering (BKE) Klik op een van onderstaande linken om direct
Nadere informatieSpreken - Presenteren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74577 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieOpleiden in het digitale tijdperk Mary Dankbaar
Opleiden in het digitale tijdperk Mary Dankbaar Online learning is the single biggest change in education since the printing press John Chubb and Terry Moe Inhoud Online leren Voordelen en aandachtspunten
Nadere informatieGeleerde lessen van zes pilotprojecten Eindrapport Regie in de Cloud -project werkpakket 3
Ervaringen en aanbevelingen op het gebied van datamanagement Geleerde lessen van zes pilotprojecten Eindrapport Regie in de Cloud -project werkpakket 3 Introductie Onderzoekers in zes pilotprojecten hebben
Nadere informatieRechtenvrije muziek. Bestaat niet. De maker van de muziek heeft de morele rechten hiervan.
Rechtenvrije muziek Bestaat niet De maker van de muziek heeft de morele rechten hiervan. De maker van de muziek heeft de morele rechten hiervan. De maker van muziek is vrij te doen wat hij wilt met zijn
Nadere informatieChecklist kwaliteit leermateriaal hbo-vpk Versie 2.1,
Checklist kwaliteit leermateriaal hbo-vpk Versie 2.1, 29-8-2017 Handleiding gebruik Deze checklist kan gebruikt worden door docenten (auteurs) en door kwaliteitscontroleurs. Docenten en auteurs kunnen
Nadere informatieTYPO3 redacteuren cursus
TYPO3 redacteuren cursus Inleiding Voorstellen docent Communicatie Expertise Centrum (CEC) Voorstellen cursisten Aanwezigheidsformulier Evaluatieformulier / e-mailadres Reden: verbeteren cursus Doel:TYPO3
Nadere informatie1 De drie hoofdlijnen: muziekdocenten, leerkrachten en leerlingen.
IKEI, MIK en het Leerorkest hebben bij elkaar opgeteld jaren ervaring met het geven van instrumentaal muziekonderwijs op de basisschool. Vanuit de overtuiging dat deze vorm van muziek educatie alleen verder
Nadere informatieTHEMA 2 ALLES WAT LEEFT. LES 3 Waarom biodiversiteit? Deze les gaat over: Bij dit thema horen ook: Ecosystemen
Powered by ESA NEMO NSO SPACE EXPO WNF THEMA 2 ALLES WAT LEEFT LES 3 Waarom biodiversiteit? Deze les gaat over: Ecosystemen Bij dit thema horen ook: Les 1 Lunchtrommel in de ruimte Les 2 Lunchtrommel op
Nadere informatieOnline samenwerken: discussie 1
Online samenwerken: discussie 1 in hoeverre zijn Hall s criteria door Nestor vervuld (of überhaupt van belang)? grote beschikbaarheid: geschikt voor verschillende soorten gebruikers scaleerbaarheid: toepasbaar
Nadere informatieMasterclass SharePoint Online. in het onderwijs. APS IT-diensten, Utrecht Pagina 1
Masterclass Office 365 - SharePoint Online in het onderwijs APS IT-diensten, Utrecht Pagina 1 Office 365 in het onderwijs Microsoft Office 365 biedt besturen en scholen de unieke mogelijkheid om samenhang
Nadere informatieBlended Learning met Canvas. De complete e-learning oplossing voor opleidingsinstituten
Blended Learning met Canvas De complete e-learning oplossing voor opleidingsinstituten Als opleider weet u als geen ander hoe belangrijk het is om kennis snel en succesvol over te dragen. Daarnaast wilt
Nadere informatieMasterclass SharePoint 2013 in het onderwijs
Masterclass SharePoint 2013 in het onderwijs APS IT-diensten Utrecht Pagina 1 SharePoint 2013 in het onderwijs SharePoint 2013 biedt onderwijsorganisaties de unieke mogelijkheid om samenhang aan te brengen
Nadere informatieVaardigheden - Enquête vmbo-kg12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61729
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 augustus 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61729 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieA creative commons presenteert: creatieve werken. delen met anderen - een strip. door alex roberts, rebecca royer en jon phillips
A creative commons presenteert: creatieve werken delen met anderen - een strip door alex roberts, rebecca royer en jon phillips A creatieve werken delen met anderen Met Creative Commons gaat voor iedereen
Nadere informatiePIT 1 AG: 'Ik en mijn beroep'
PIT 1 AG: 'Ik en mijn beroep' Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Team TA 28 Juni 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/79611 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieLeer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning
Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen
Nadere informatieEen droom wordt een doel wanneer actie wordt ondernomen om hem te realiseren.
Actiedoelen SMART formuleren Actiedoelen_SMART_formuleren_2014_02_27.doc Een droom wordt een doel wanneer actie wordt ondernomen om hem te realiseren. Bo Bennett. Inleiding Wanneer mensen of groepen voor
Nadere informatieSTIMULERINGSREGELING OPEN EN ONLINE ONDERWIJS 2018 VOORLICHTINGSBIJEENKOMST 18 SEPTEMBER Vragen? #SURF_OO
STIMULERINGSREGELING OPEN EN ONLINE ONDERWIJS 2018 VOORLICHTINGSBIJEENKOMST 18 SEPTEMBER 2017 Vragen? www.surf.nl/livestream STIMULERINGSREGELING OPEN EN ONLINE ONDERWIJS 2018 Online onderwijs Open leermaterialen
Nadere informatieEvaluatie AnatomyTOOL Effect op doelmatigheid
Evaluatie AnatomyTOOL Effect op doelmatigheid 26 sept 2017, O.P. Gobée, afd. Anatomie & embryologie, LUMC. Licentie: CC BY Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Samenvatting... 1 Doelstellingen en projectrealisatie...
Nadere informatieSTIMULERINGSREGELING OPEN EN ONLINE ONDERWIJS Voorlichtingsbijeenkomst - 24 september 2018 #SURF_OO
STIMULERINGSREGELING OPEN EN ONLINE ONDERWIJS 2019 Voorlichtingsbijeenkomst - 24 september 2018 #SURF_OO www.surf.nl/livestream Stel je vragen via Twitter! Gebruik de hashtag #SURF_OO 2 Programma 10.00
Nadere informatieRichtlijn voor kwaliteitsborging voor open leermiddelen (OER)
Richtlijn voor kwaliteitsborging voor open leermiddelen (OER) Inhoudsopgave 1. Wat zijn open leermiddelen (OER)? 2. Zijn OER hetzelfde als e-learnings? 3. Overzicht van open licenties 4. Hoe kan ik mijn
Nadere informatieEen logo voor de OS vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 13 October 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63417 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieSuccesvol dankzij internet
Succesvol dankzij internet Gratis workshop voor Ondernemend Roombeek Enschede 24-4-2012 Jorik Heins Deze presentatie komt online beschikbaar op www.marketingman.nl/presentatie Vanavond Wat is een goede
Nadere informatieDidactische meerwaarde van de ELO in het Primair Onderwijs
Didactische meerwaarde van de ELO in het Primair Onderwijs Verkenning rondom mogelijkheden, meerwaarde en aandachtspunten 27 januari 2011 NOT Academie Presentatie: Arnout Vree a.vree@avetica.nl www.avetica.nl
Nadere informatieOpen en online onderwijs ROBERT SCHUWER ZUYD HOGESCHOOL
Open en online onderwijs ROBERT SCHUWER ZUYD HOGESCHOOL 27-05-2014 Agenda OER en MOOC Open Education: een model Kansen voor Zuyd Hogeschool MAAR EERST EEN PAAR FACTS & FIGURES CC-BY Pink Sherbet Photography
Nadere informatieEducatieve Contentcatalogus (ECC)
Educatieve Contentcatalogus (ECC) Handleiding vmbo Versie: 3.0 Handleiding ECC VMBO - update 4 oktober 2010 Pagina 1 van 11 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 ECC en inloggen 4 3 Zoeken in de ECC 5 4 Functionaliteiten
Nadere informatiePresenteren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/74547
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 18 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74547 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieUitslag marktonderzoek van de Nederlandse SCORM markt
Uitslag marktonderzoek van de Nederlandse SCORM markt Datum: 27 december 2010. Mark van de Haar mark@edia.nl Edia Pagina 1 van 12 Inhoudsopgave Uitslag marktonderzoek van de Nederlandse SCORM markt...
Nadere informatieHoe kun je onderwijs adaptief inrichten met behulp van ICT?
Hoe kun je onderwijs adaptief inrichten met behulp van ICT? 22 en 23 mei 2018 ` Veerle van Pinxteren Binnenkomst Zoek degene met het begrip dat/de definitie die bij jouw kaartje hoort. Stel jezelf voor
Nadere informatieVaardigheden - Enquête HV 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52705
Vaardigheden - Enquête HV 2 Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52705 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatieVaardigheden - Interview vmbo-kg12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61673
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 augustus 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61673 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieLeren in netwerken met OpenU. Wilfred Rubens
Leren in netwerken met OpenU Wilfred Rubens http://www.wilfredrubens.com Smartphone/tablet met internetaansluiting bij u? Inhoud Veranderende opvattingen over leren Voorbeelden leeractiviteiten OU Discussie
Nadere informatieWERKOMGEVING... 3 INSTELLINGEN... 3 BASISVAARDIGHEDEN... 3 INVOEREN GEGEVENS... 3 OPMAAK... 3
Competentieprofiel Excel Basis De gebruiker van dit document mag: het werk kopiëren, verspreiden en doorgeven, evenals afgeleide werken maken, onder de volgende voorwaarden: Naamsvermelding. De gebruiker
Nadere informatie1. Introductie...3 2. Verleden...4 2.1 De ENIAC... 4 2.2 ARPANET... 6
DEEL 1 E-LEARNING IN DE TIJD 1. Introductie...3 2. Verleden...4 2.1 De ENIAC... 4 2.2 ARPANET... 6 3. Heden... 10 3.1 Voor- en nadelen van e-learning...10 3.1.1 Voordelen van e-learning...10 3.1.2 Nadelen
Nadere informatieEen logo voor de OS vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63417
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 10 maart 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63417 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieDe Centrale ELO bij de Open Universiteit
De Centrale ELO bij de Open Universiteit Presentatie voor BKO-Kennismakingscursus nieuwe docenten 27 september 2011 Leo Wagemans Open Universiteit Agenda Achtergrond Studienet Blackboard Elluminate SafeAssign
Nadere informatiePRAKTISCHE HANDLEIDING
2 /8 1. Waarom dit spel? Doel van het spel Het spel Op Stap is bedoeld om gemeentelijke beleidsmakers en aanbieders van zorg en welzijn te helpen bij de voorbereiding op hun nieuwe taken in het kader van
Nadere informatieWebapplicatie mathcounts Trainer
Webapplicatie mathcounts Trainer Mt CREATIVE COMMONS Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen 3.0 (CC BY-NC-SA) Dit is de vereenvoudigde (human-readable) versie van de volledige licentie. De volledige
Nadere informatieSpreken - Presenteren HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52520
Spreken - Presenteren HV 1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52520 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatieReizen door Europa. Ed van den Heuvel. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Ed van den Heuvel 30 November 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/42536 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatieDrempelvrij samenwerken
Drempelvrij samenwerken Start ook met drempelvrij samenwerken. Door kennis en informatie te delen op een platform dat aan de webrichtlijnen voldoet kun je met heel Nederland samenwerken. In deze whitepaper
Nadere informatieReproductierechten. Publicatierechten
Rechtenvrije muziek Reproductierechten Reproductierechten Publicatierechten SABAM Reproductierechten Publicatierechten SABAM Beschermt de rechten van haar leden SABAM Beschermt de rechten van haar leden
Nadere informatieSchrijven - Krant vmbo-kg12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 31 October 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61736 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieHandleiding delicious HANDLEIDING DELICIOUS
HANDLEIDING DELICIOUS katrienschulz Pagina 1 22-10-2008 HANDLEIDING DELICIOUS... 1 1. Inleiding... 3 2. Wat is delicious?... 3 3. Waarom delicious gebruiken?... 3 4. Registratie... 4 5. Links op delicious
Nadere informatieSchrijven - Controleren en verbeteren vmbo-kgt34
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 augustus 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/74617 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieAnymeta training Advanced User Module
Anymeta training Advanced User Module Emina Sendijarevic 9 Juli 2010 Content Management System The principles of Anymeta Anything is a thing Metadata The principles of Anymeta Kinds, types and roles The
Nadere informatieStichting NIOC en de NIOC kennisbank
Stichting NIOC Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Stichting NIOC (www.nioc.nl) stelt zich conform zijn statuten tot doel: het realiseren van congressen over informatica onderwijs en voorts al hetgeen
Nadere informatieOpen Data. Themamiddag Actieve Openbaarheid
Open Data Themamiddag Actieve Openbaarheid Open Data Middag Actieve Openbaarheid 11 februari 2016 Agenda Wat is open data + wet- en regelgeving Beleid Open Data Nationaal Archief Hoe is het Nationaal Archief
Nadere informatieVaardigheden - Enquête HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52705 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieSpreken - Spreekbeurt HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52685 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieOnderwijsovereenkomsten en tripartite overeenkomsten
Onderwijsovereenkomsten en tripartite overeenkomsten Landelijke bijeenkomst Seats2Meet Utrecht 14 juni 2017 Patrick Leushuis Mededelingen Subsidieaanvragen extra tranche 2017 Aanvragen deelname experiment
Nadere informatieW onen en W erken op het W eb in het ZML
W onen en W erken op het W eb in het ZML Product 9: PR plan Datum: 27 juni 2007 Auteur: Stichting Kennisnet I CT op school P rojectregeling contentontw ikkeling (voortgezet) speciaal onderw ijs P rojectpartners:
Nadere informatie