E... F P RO S ISBN

Transcriptie

1 NA A M: F P R E R SS IN E ALL S GESCHIEDENIS WERKBEK ISBN _M_GS_GR7_WBindd :30

2

3 Eindredacteur: Annemarie Können Leerlijnauteur: Yolande Potjer, APS Auteurs: Michal Janssen, Sacha van der Veen-van Zijp Inhoudelijk corrector: Joke Noordstrand Beeldauteur: Charlotte van Regenmortel Werkkamer en verhalen van Argus Clou Beeldauteur: Charlotte van Regenmortel Adviseur schrijfstijl: Jan Paul Schutten Malmberg s-hertogenbosch

4 thema 5 Hevige strijd en koude oorlog tijd van wereldoorlogen tijd van televisie en computer les orlog in Europa Moord Waarmee begon de Eerste Wereldoorlog? Kruis het goede antwoord aan Servische studenten protesteerden tegen de regering Kroonprins Frans Ferdinand wilde Servië veroveren De kroonprins van ostenrijk-hongarije werd in Servië vermoord 2 Een grote oorlog 2a Welke landen hoorden bij de centralen? Kruis de goede antwoorden aan Servië ostenrijk-hongarije Rusland Duitsland Verenigd Koninkrijk Frankrijk België 2b Bekijk de kaart hiernaast Kleur het land met naam rood als het bij de geallieerden hoorde 2c Nederland was neutraal Bekijk de twee uitspraken hieronder Met welke uitspraak ben jij het eens? Kruis je antwoord aan Gelukkig maar Dan deden we dus niet mee aan de oorlog Dat is juist niet goed Want zo konden we andere landen ook niet helpen

5 3 Duitsland krijgt de schuld 3a Vul de woorden op de goede plek in Kies uit: centralen geallieerden Duitsland De Eerste Wereldoorlog werd gewonnen door de De waren de verliezers De grootste verliezer was 3b Zet de zinnen in de goede volgorde Zet de nummers tot en met 3 ervoor Duitsland moest veel geld betalen aan de andere landen De winnende landen gaven Duitsland de meeste schuld van de oorlog Duitsland had geen geld om de andere landen te betalen 4 De nazi s 4a Wat beloofde de nazipartij? 4b mcirkel de goede antwoorden De nazi s zeiden: De problemen in ons land komen door mensen die anders zijn / de centralen Hitler discrimineerde Joden en homoseksuelen / katholieken In 933 werd Adolf Hitler de baas van Duitsland / Europa NU

6 thema 5 Hevige strijd en koude oorlog les 2 Tweede Wereldoorlog Hitler is de baas a In 933 kwam Hitler in Duitsland aan de macht Wat was zijn grootste doel? b Er hoorden al twee landen bij Duitsland toen Hitler Polen binnenviel Bekijk de kaart en kleur die twee landen rood 2 Bijna heel Europa is bezet 2a Welke landen veroverde Duitsland nog meer? Schrijf vier landen op b Bekijk de poster hiernaast Voor wie is deze boodschap bedoeld? Kruis het goede antwoord aan voor de mannen van de bezette landen, die in de wapenfabrieken moesten gaan werken voor de Duitse mannen, die in het leger moesten vechten voor de geallieerde soldaten, die tegen de Duitsers moesten vechten

7 3 Hitler is de baas in Nederland 3a mcirkel de goede antwoorden In het begin / Aan het einde van de oorlog was er veel werk voor Nederlandse bedrijven Aan het einde van de oorlog deden de Duitse soldaten steeds gemener / aardiger tegen de Nederlandse bevolking 3b Wat gebeurde er eerst? En wat gebeurde daarna? Zet de zinnen in de goede volgorde Zet de nummers en 2 ervoor Ik werk in een fabriek Er is nu genoeg werk Zelfs meer dan voor de oorlog! Ze namen mijn varkens mee en ik mocht niet zeggen dat ik het er niet mee eens ben! 4 Jodenvervolging 4a Wat gebeurde er eerst? Wat gebeurde daarna? Zet de zinnen in de goede volgorde Zet de nummers tot en met 3 ervoor De Joden werden door de nazi s opgepakt De nazi s beloofden de Joden met rust te laten De nazi s verboden de Joden van alles 4b Hiernaast zie je een niet-joodverklaring Vul aan Als je de verklaring ondertekende, liet je weten dat De Duitsers wilden weten NU

8 thema 5 Hevige strijd en koude oorlog les 2 Tweede Wereldoorlog 5 Tegen de Duitsers 5a Schrijf twee dingen op die mensen van het verzet deden 2 5b Mensen pleegden verzet Wat zijn vormen van verzet? Kruis de goede antwoorden aan een persoonsbewijs vervalsen een niet-joodverklaring invullen een aanslag op Duitse soldaten plegen een verzetskrant maken niets verkopen aan Joden Joden helpen om onder te duiken 6 Verraders en profiteurs 6a Behalve verzetsstrijders en mensen die niks deden, waren er ook mensen die samenwerkten met de Duitsers Wat deden zij? Schrijf twee voorbeelden op 2 6b Van wie zijn deze uitspraken? Trek lijnen profiteur iemand die niks deed Ik verklap de schuilplaats van een Joods gezin Ik heb een persoonsbewijs gestolen voor een Joodse vrouw verzetstrijder verrader Deze Joodse familie is weg, hun huis is leeg Ik verkoop de meubels Ik houd me maar stil, dan doen ze mij niks

9 7 Samen tegen Hitler 7a Welke landen behoorden tot de geallieerden? Schrijf er vier op b Bekijk de kaart hiernaast Welk deel van Nederland was al bevrijd in de herfst van 944? Kleur dat deel groen 8 De bevrijding 8a Nederland was niet in één keer helemaal bevrijd Wanneer werd het laatste deel van Nederland bevrijd? 8b Deze twee plaatjes gaan over de Hongerwinter Maak bij elke plaatje een onderschrift van twee regels 8c De winter van 944/945 wordt de Hongerwinter genoemd Bedenk een goede naam voor de zomer van NU

10 thema 5 Hevige strijd en koude oorlog tijd van wereldoorlogen tijd van televisie en computer les 3 Spionnen! Help spion 5 om zijn informatie het land uit te smokkelen! Het moet veilig gebeuren, de vijand mag de informatie niet vinden! Los de puzzels op en je hebt een veilige en goede manier gevonden om spion 5 te helpen Succes, maar let op Je weet nooit wie er meekijkt Lees bron A, C, D en H Hoort het bij Amerika, de Sovjetunie of allebei? Kruis de goede antwoorden aan Volg daarna de pijl en schrijf de aangekruiste letters in de oplossing Amerika bevrijdde West-Europa bevrijdde het oosten van Europa kapitalistisch communistisch Kritiek op de regering is verboden stuurde spionnen je mag denken en doen wat je wilt bouwde een muur dwars door de stad Berlijn bouwde het IJzeren Gordijn Michail Gorbatsjov vond het niet erg als mensen in West-Berlijn kwamen wonen viel uit elkaar in 99 Sovjetunie V k e l u r s e i p a o d p k o a f f e t n t r 2 Lees bron C en D Kraak de code Maak de vragen op de volgende pagina In de paarsgekleurde vakjess komen letters te staan Zoek in de codelijst hiernaast de letter op en je e komt tot een oplossing Welk wo woord lees je? TP S EC Codel ijst: a=f b=c c=i d=t e=b f=g g=h h=u i=j j=k k=x l=m m=l n=o o=p p=q q=r r=s s=e t=d u=v R ET 500 v=w w=n x=y y=z z=a

11 Amerika en de Sovjetunie lieten informatie verzamelen De Koude orlog speelde tussen de landen Amerika en de Europa deed ook mee aan de Koude orlog Sovjetunie Berlijn was de -Europa was het eens met Amerika en -Europa met de van Duitsland Berlijn werd in stukken verdeeld De ost-berlijners woonden liever in West-Berlijn, omdat het in West-Berlijn steeds tegen te houden, liet de Sovjetunie bouwen De Berlijnse muur werd het ging met de mensen m de mensen door Berlijn een van de Koude orlog 3 Bekijk bron B, E, F en G De Sovjetunie bouwde op de grens tussen ost-europa en West-Europa een hek met prikkeldraad Dit hek werd het IJzeren Gordijn genoemd Teken het IJzeren Gordijn op de kaart Trek een lijn door de letters o f d b Welk woord lees je dan van boven naar beneden? n a c e m plossing Vul de woorden in van opdracht, 2 en 3 Wat doe je met de informatie van de spion? de informatie in een met NU

12 thema 5 Hevige strijd en koude oorlog les 4 Een verenigd Europa Beter samenwerken a mcirkel het goede antwoord Samenwerking zou Europa meer welvaart / armoede brengen Nederland, België en Luxemburg vormden samen al de EGKS / Benelux Kolen en staal / lie en ijzer waren belangrijke producten voor de industrie b Welke zes landen richtten in 95 de EGKS op? c Welk logo hiernaast was van de EGKS? Leg uit 2 2 Het gaat steeds beter 2a Wat hoort bij elkaar? Trek een lijn EU Kolen en staal EGKS Handel en economie EEG Brede samenwerking 2b Vul de tijdlijn in Zet EGKS EU EEG bij het goede jaartal

13 3 Steeds meer landen doen mee Wat hebben de landen van de EU gemeen? mcirkel de goede antwoorden armoede / welvaart / willen helpen / vrijheid van meningsuiting / democratie / gesloten grenzen 4 Snel de grens over 4a Vul de zinnen aan Vrij verkeer van goederen betekent dat Vrij verkeer van personen betekent dat 4b Welke uitspraken zijn van de tijd voor de EU? Kruis de goede antwoorden aan Dat is dan tienduizend lires, alstublieft Welkom in Frankrijk Mag ik uw paspoort even zien? Ik verhuis naar Spanje Nee hoor, daar heb ik geen vergunning voor nodig Ik kan zo doorrijden bij de grens! 4c Noem één land in de EU waar je niet met de euro kunt betalen NU

14 thema 5 Hevige strijd en koude oorlog les 4 Een verenigd Europa 5 De euro 5a Welke voordelen heeft de euro? Kruis de goede antwoorden aan Je hoeft geen geld meer te wisselen Alle landen hebben dezelfde prijzen voor dezelfde producten Je hoeft geen extra geld meer te betalen om geld te wisselen Je kunt prijzen beter vergelijken Het geld is meer waard geworden 5b Bekijk de euromunten hiernaast Elk land heeft zijn eigen nationale zijde Wat is de overeenkomst in al die nationale zijdes? 6 Eerlijk zaken doen 6a mcirkel de goede antwoorden Voor de komst van de EU waren er meer / minder regels voor de handel Toen de EU kwam, konden EU-landen makkelijker / moeilijker zaken doen met elkaar De EU geeft geld aan landen waar meer / minder welvaart is 6b Een colamerk kreeg een boete van de EU omdat het cafés dwong alleen hun merkk te verkopen Aan welke afspraak hielden de mensen van de colafabriek zich niet? Kruis het goede antwoord aan vrij verkeer van goederen vrij verkeer van mensen democratie

15 7 Problemen? 7a Niet alle leden van de EU zijn het met elkaar eens Schrijf twee belangrijke onderwerpen op waarover de leden van mening verschillen 2 7b Is de maker van dit spandoek voor of tegen de hulp aan de armere landen van de EU? Leg uit 8 En buiten de EU? 8a Vul in Kies uit: moeilijk goedkoop laag duurder Door hulp van de EU kunnen Europese boeren hun prijzen houden Die producten worden dan Hetzelfde product uit een Afrikaans land bijvoorbeeld, is dan Het is voor Afrikaanse boeren om hun product hier te verkopen 8b Dat is raar: Afrikaanse boter is in Afrika soms duurder dan Europese boter Hoe kan dat? NU

16 thema 5 Hevige strijd en koude oorlog les 5 Kijkplaat Wereldoorlogen Wat hoort bij de Eerste Wereldoorlog? En wat bij de Tweede Wereldoorlog? Kruis het goede antwoord aan Tijdens de Hongerwinter hadden Nederlanders zo weinig te eten dat veel mensen stierven Eerste Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog De oorlog begon na de moord op kroonprins Frans Ferdinand van ostenrijk-hongarije Naast Nederland werden ook België, Luxemburg en Frankrijk bezet De centralen (Duitsland, ostenrijk-hongarije, de Turken en Bulgarije) vochten tegen de geallieerden (onder andere Servië, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, België, Rusland en Italië) De geallieerden (Verenigde Staten, Canada, Verenigd Koninkrijk, Sovjetunie en nog enkele landen) vochten tegen Duitsland Nederlanders gingen in het verzet, keken passief toe of werkten samen met de Duitsers De Duitsers kregen zo n beetje alle schuld van de oorlog en moesten daarom ook bijna alle kosten ervan betalen 2 Wanneer gebeurde het? Tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog gebeurde er van alles in Europa Wat gebeurde er eerst? Wat gebeurde daarna? Zet de zinnen in de goede volgorde Zet de nummers tot en met 5 ervoor De Eerste Wereldoorlog duurde van 94 tot 98 In 939 brak de Tweede Wereldoorlog uit ostenrijk sloot zich aan bij Duitsland In Duitsland was na de Eerste Wereldoorlog veel armoede Adolf Hitler werd lid van de nazipartij en kwam in Duitsland aan de macht

17 3 Na de Tweede Wereldoorlog Vul de woorden op de goede plek in Kies uit: Berlijn Berlijnse West-Berlijn muur Koude Sovjetunie communisme Amerika Na de Tweede Wereldoorlog was Europa verdeeld in twee gebieden die beïnvloed werden door de Sovjetunie met zijn met zijn kapitalisme en Tussen Amerika en de Sovjetunie woedde een orlog was de hoofdstad van Duitsland Het lag in ost-duitsland, waar de het voor het zeggen had Veel mensen in ost-berlijn waren het niet eens met de ideeën van de Sovjetunie en gingen in wonen De Sovjetunie vond dat niet goed en bouwde daarom een hoge dwars door Berlijn De muur werd het symbool van de Koude orlog 4 Europa Steeds meer landen sluiten zich aan bij de Europese Unie In 2002 kozen twaalf landen ervoor één munt te gaan gebruiken: de euro Waarom is dit zo handig voor die landen? NU

18 thema 5 Hevige strijd en koude oorlog tijd van wereldoorlogen tijd van televisie en computer Spionnen! Je helpt spion 5 om zijn geheime informatie veilig Europa uit te smokkelen Zo n avontuur kan natuurlijk misgaan Bedenk een veilige manier om de informatie het land uit te smokkelen Zonder dat de verkeerde mensen het in handen krijgen les 3 Wat ga ik doen? Je gaat bronnen lezen en vragen beantwoorden Dan ga je een slimme manier bedenken om de informatie voor spion 5 het land uit te krijgen Hoe ga ik het doen? Lees bron A Wat hoort bij een communistisch land? Kruis het goede antwoord aan Je mag een eigen bedrijf beginnen en de winst houden Je mag denken en doen wat je wilt Iedereen moet alles eerlijk delen Dit gebruik je pen (kleur)potloden Lees bron C Wat was de Koude orlog? Lees bron D Bekijk bron E Waarom bouwde de Sovjetunie een muur dwars door Berlijn? Lees bron H Bekijk bron F en G Wat was het IJzeren Gordijn?

19 Spionnen gebruikten allerlei geheimzinnige apparaten, voorwerpen, opbergvakken en geheimtaal om hun informatie door te geven Mobiele telefoons en computers bestonden nog niet tijdens de Koude orlog Hoe zou jij dan geheime informatie doorgeven? Praat erover met elkaar Bedenk een handig apparaat dat de vijand niet zomaar kan vinden en help spion 5! Ik doe mijn werk Je hebt nu bedacht hoe je je informatie door gaat geven Laat in een tekening zien hoe je apparaat eruitziet en hoe hij werkt Ik kijk mijn werk na mcirkel je antwoord Heb je op alle vragen een antwoord gegeven? ja / nee Heb je een apparaat bedacht waarmee je informatie het land uit kunt krijgen? ja / nee Ben je er tevreden over? ja / nee Wat zou je anders willen? Denk je dat de manier waarop jij de informatie het land uit wilt smokkelen echt gebruikt kan worden door spion 5? ja / nee NU

20 thema 5 Hevige strijd en koude oorlog Kijkplaat Belangrijke bevrijdingen in de 20e eeuw Dat zou de kop van de kijkplaat kunnen zijn Maar dan weet je nog niets, want welke bevrijdingen waren het? En waarom waren ze zo belangrijk? Daar ga jij over schrijven les 5 Wat ga ik doen? Bekijk de kijkplaat Je ziet twee keer een bevrijding Stel je voor dat deze plaatjes in 945 en 989 in de krant stonden Je schrijft bij één van deze plaatjes het krantenartikel dat bij dat plaatje stond Bij het andere plaatje schrijf je alleen een onderschrift Kruis je keuzes aan bij de plaatjes Dit gebruik je pen schrijfpapier onderschrift artikel onderschrift artikel Hoe ga ik het doen? nderschrift Kijk wat er op het plaatje gebeurt Bedenk één of twee zinnen waarin je het belangrijkste zegt over de gebeurtenis 92 Artikel Schrijf je antwoorden hiernaast op Gebruik steekwoorden Wat gebeurt er? Waar gebeurt het? Wanneer gebeurt het? Waardoor is dit zo gekomen, wat is er eerder gebeurd? Welke personen hebben met deze gebeurtenis te maken? Wat is het doel van de mensen op het plaatje, waar hopen ze op? Wat gaat er hierna gebeuren? Wat wordt de titel voor het artikel?

21 Ik doe mijn werk Ben je klaar met je antwoorden? Schrijf op schrijfpapier je artikel Ik kijk mijn werk na mcirkel je antwoord Is je onderschrift duidelijk? ja / nee Staat er een titel boven je artikel? ja / nee Vind je dat je artikel duidelijk beschrijft wat er gebeurd is? ja / nee Denk je dat de lezer van de krant ook begrijpt wat er gebeurd is als hij alleen het plaatje ziet? ja / nee Denk je dat de lezer van de krant ook begrijpt wat er gebeurd is als hij alleen je artikel leest? ja / nee NU

22 NA A M: F P R E R SS IN E ALL S GESCHIEDENIS WERKBEK ISBN _M_GS_GR7_WBindd :30