Nachtmerries van Srebrenica
|
|
- Lotte Wauters
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nachtmerries van Srebrenica Volgens onderzoek van de Koninklijke Landmacht is het aantal psychische klachten bij de veteranen van Dutchbat 3 twee keer zo hoog als bij militairen die aan andere vredesoperaties in het buitenland deelnamen. Terwijl ook die andere missies veel psychische verwondingen veroorzaakten. Enkele jaren geleden bleek al dat een op de vijf (20,4 procent) uitgezonden militairen met psychische klachten kampt. Bij 4,3 procent zijn de klachten zo ernstig dat er sprake is van een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Een PTSS ontstaat als iemand blootgesteld is geweest aan een zeer ingrijpende gebeurtenis, die gepaard ging met intense vrees, machteloosheid en schrik. Het kan daarbij om een oorlogssituatie gaan, maar ook om een ongeval of ramp als in Enschede of Volendam. De traumatische ervaring wordt voortdurend herbeleefd, met soms angstaanjagende flashbacks, gedachten of nachtmerries. Mensen met een PTSS proberen tegelijkertijd juist de gedachten aan het trauma uit te bannen. Ook voelen ze zich soms emotioneel afgestompt en vervreemd van het dagelijks leven. Daarnaast kan er sprake zijn van slecht slapen en prikkelbaarheid. De duur van de PTSS kan varieren van kort tot levenslang. Soms is het psychische lijden zo ernstig dat alleen zelfdoding nog als een uitweg wordt gezien. Het aantal zelfdodingen onder beroepsmilitairen van de landmacht is 66 procent hoger dan bij een vergelijkbare groep burgers, zo bleek eind vorig jaar uit een eerste verkennend onderzoek van het Veteraneninstituut. Het onderzoek werd gehouden onder militairen die tussen 1996 en 2002 in dienst waren. Het is nog onduidelijk waarom het aantal zelfdodingen onder deze groep hoger is dan bij burgers. Het Veteraneninstituut gaat dit nader onderzoeken. Een mogelijke verklaring is dat je bij militairen vaker een ander persoonlijkheidstype aantreft dan bij niet-militairen. Ze zijn wellicht meer gericht op daden dan op woorden en praten, oppert Jos Weerts, hoofd van het Veteraneninstituut.
2 PTSS EN ARBEIDSONGESCHIKTHEID Er moet een kwaliteitsonderzoek komen naar de wijze waarop door de jaren heen de hulpverlening aan Nederlandse veteranen heeft plaatsgevonden, vindt advocaat Henk van der Meijden, die onder meer ondersteuning biedt aan militairen die vanwege lichamelijke of psychische klachten arbeidsongeschikt zijn geraakt. Volgens Van der Meijden heeft het ministerie van Defensie met name in de eerste helft van de jaren negentig te weinig aandacht besteed aan de zorg voor militairen die door hun werk gezondheidsklachten kregen. De zorg was uitermate beperkt, zegt de advocaat. Inmiddels heeft Defensie geleerd van de fouten die in het verleden zijn gemaakt. Maar tot 1995 is de zorg niet goed geweest. Met een kwaliteitsonderzoek naar de zorg die vanaf 1990 geboden is, zou voor eens en altijd aangetoond kunnen worden of Defensie het goed dan wel verkeerd heeft gedaan. Eerst dient de norm te worden vastgesteld waaraan de nazorg diende te voldoen. Vervolgens kan worden getoetst of daaraan is voldaan. Voor de veteranen die destijds gezondheidsproblemen kregen, zal het bevrijdend zijn om te weten of Defensie tekortgeschoten is. Als dat zo is, kan de schade op passende wijze worden gecompenseerd. Hoewel Defensie tegenwoordig betere hulp verleent aan militairen die door een uitzending psychische klachten oplopen, neemt het ministerie nog onvoldoende zijn verantwoordelijkheid bij de financiele compensatie daarvan, vindt Van der Meijden. Het meest eenvoudige zou zijn om veteranen met een posttraumatische stressstoornis (PTSS) aan te merken als mensen die een beroepsziekte hebben opgelopen. Defensie erkent hierin wel enige verantwoordelijkheid, maar beperkt zich daarbij tot het toekennen van een militair invaliditeitspensioen en het aanbieden van enkele voorzieningen. Deze compensatie is slechts gebaseerd op risicoaansprakelijkheid. Daarmee wordt slechts een klein deel van de schade vergoed, waarbij er geen aandacht is voor de gederfde groeikansen in de maatschappij. Want veel mensen worden afgekeurd en belanden in de WAO. Een bijkomend probleem is dat de WAO-uitkering met het invaliditeitspensioen wordt verrekend omdat beide uitkeringen dezelfde oorzaak hebben. Veteranen worden dus gekort. Terwijl in de burgermaatschappij een werkgever schade moet vergoeden als een werknemer door een beroepsziekte is uitgeschakeld. Machteloosheid is een van de belangrijkste veroorzakers van psychische klachten bij militairen, vertelt kolonel Wil Martens, hoofd van de Afdeling Individuele Hulpverlening van de landmacht. In Srebrenica mochten de Dutchbatters niet gericht terugschieten als zij onder vuur genomen werden. Ze mochten alleen te hoog of te laag terugschieten. Onder de Nederlandse SFORmilitairen die nu in Bosnie de vrede bewaken, bestaan minder psychische klachten. Dat komt voor een belangrijk deel omdat er andere afspraken over hun mandaat zijn gemaakt. De instructies zijn steviger en er worden bijvoorbeeld ook tanks meegenomen. De militairen hoeven niet meer alleen machteloos toe te kijken. Naast machteloosheid spelen ook ingrijpende gebeurtenissen een rol. Als een collega op patrouille zwaar gewond raakt, is dat een schokkende ervaring. Hetzelfde geldt voor het aanschouwen van groepen mensen die totaal ontredderd zijn, niets meer hebben en met elkaar vechten om wat ze bij het afval vinden. Of dat er bij een wegversperring een wapen tegen je hoofd wordt gezet en je je voertuig moet afstaan. Het zijn indrukken die een deel van de uitgezonden militairen na terugkeer blijven achtervolgen.
3 Meestal ontwikkelt een PTSS zich kort na een traumatische gebeurtenis. Soms treedt er echter een vertraging op van maanden of zelfs jaren en steekt de stoornis pas de kop op door iets dat aan de ervaring herinnert. Martens: Ik ken iemand die 25 jaar geleden in Libanon nare dingen had gezien waarbij hij machteloos moest toekijken. Toen zijn vrouw van hem wilde scheiden, kwam die machteloosheid weer naar boven. Hij dook onder het bed want hij dacht dat hij weer onder vuur werd genomen. Partners en kinderen lijden eveneens als een militair in psychische moeilijkheden verkeert. Opgekropte frustraties leiden soms tot irritaties, woedeuitbarstingen en agressief gedrag. Als iemand terugkeert van een oorlogsgebied waar mensen voedsel zochten op een vuilnisbelt en thuis eet zijn kind zijn bord niet leeg, kan dat enorme woede veroorzaken, weet Martens. Zijn afdeling biedt daarom niet alleen hulpverlening aan militairen, maar ondersteunt ook het thuisfront. Een probleem is echter dat de zorg niet iedereen bereikt die hulp nodig heeft. Voor sommige jonge veteranen is de weg naar hulpverlening een heel moeizame. Ze zoeken hulp als het bijna te laat is. De stap wordt pas gezet als er vanuit hun omgeving grote druk op hen wordt uitgeoefend. Bijvoorbeeld als hun partner met echtscheiding dreigt of hun werkgever met ontslag, vertelt Martens. Als veteranen met verwerkingsproblemen zitten en ze er niet uitkomen, zijn ze geneigd zich af te sluiten. Ze voelen zich onbegrepen en delen hun gevoelens daarom niet met vrienden. Het omgekeerde komt ook voor: een militair is zo uit evenwicht geraakt dat vrienden geen contact meer met hem willen en zich terugtrekken. Veteranen vereenzamen dan en raken in een isolement. Daarom vinden we het belangrijk om de drempel voor die mensen zo laag mogelijk te maken. Een actieve benadering is dan ook van belang. Aan het eind van hun uitzending krijgen alle militairen een eindgesprek met een psycholoog. Defensie benadert hen daarna nog tweemaal actief. Na twee tot drie maanden volgt een uitnodiging voor de verplicht gestelde
4 terugkeergesprekken met de Maatschappelijke Dienst Defensie of met geestelijk verzorgers. In deze gesprekken wordt met name de aanpassing aan de werken gezinssituatie besproken. Wie moeilijkheden ondervindt, krijgt hulp aangeboden. Negen maanden na terugkeer ontvangen de uitgezonden militairen een nazorgvragenlijst. Hierin wordt navraag gedaan naar ervaringen tijdens de uitzending en de periode erna. Op een afzonderlijke vragenlijst kan het thuisfront ervaringen aangeven. Ook hier geldt dat hulp wordt aangeboden als uit de antwoorden blijkt dat er moeilijkheden zijn. Minder dan de helft van de militairen (46 procent) stuurt deze vragenlijst terug. Uit nonresponsonderzoek bleek weliswaar dat als belangrijkste reden voor het nietterugsturen werd aangegeven dat er op dat moment geen problemen waren. Toch valt niet uit te sluiten dat sommige militairen die de vragenlijst niet terugsturen, wel degelijk in psychische nood verkeren, waarschuwt Jos Weerts, hoofd van het Veteraneninstituut. Een van de kenmerken van een PTSS is vermijdingsgedrag. Het invullen van de vragenlijst kan voor sommigen narigheid oproepen. Ouders hebben ons wel eens een vragenlijst laten zien van een militair die de lijst tot halverwege had ingevuld en daarna was gestopt. Later heeft die jongen suicide gepleegd. Behalve door vermijdingsgedrag wordt actieve nazorg ook bemoeilijkt doordat veel militairen uit zicht verdwijnen nadat zij de dienst verlaten, terwijl klachten zich soms pas na vele jaren openbaren. Van de ongeveer veteranen die deelnamen aan vredesmissies, is nog geen kwart (10.500) bekend bij het Veteraneninstituut. De rest kennen we niet. We weten ook niet waar ze zijn. Als iemand na zijn diensttijd verhuist, is hij zoek. Want wij hebben niet de bevoegdheid om het nieuwe adres na te trekken. Wij kennen alleen de mensen die bij ons een Veteranenpas hebben aangevraagd. Ik ben daarom voorstander van een veteranenvolgsysteem waardoor meer ex-militairen actief begeleid kunnen worden. Bij de nazorg voor Dutchbat 3 was er het probleem dat de groep lang met vakantie is geweest, waardoor het een hele tijd duurde eer de militairen elkaar weer zagen. Die jongens hebben elkaar lang moeten missen, zegt Bart Hetebrij. Intussen was de mening in de pers en publieke opinie omgeslagen van positief naar negatief.
5 Als je geen erkenning krijgt terwijl je getraumatiseerd bent, draagt dat niet bij tot de verwerking daarvan. Jongens komen dan niet zo gemakkelijk met hun verhaal. Volgens Hetebrij waren er veel klachten over een gebrek aan nazorg. Die klachten heb ik vertaald als een gebrek aan erkenning, want het aanbod van nazorg was er wel. Er is toen besloten nazorgconferenties te organiseren. Daar konden de Dutchbatters elkaar het gevoel geven dat zij niet alleen stonden met hun klachten. En dat die klachten een normale reactie waren op een abnormale situatie, aldus Hetebrij. Naast de individuele zorg zou meer accent op dergelijke groepsverwerking moeten worden gelegd. Defensie mag nooit meer zo n onderdeel in dergelijke omstandigheden zo snel uit elkaar laten vallen. Want de kracht van zo n bataljon is juist de groepsbinding. Het is goed om elkaar in rustig vaarwater alle verhalen te kunnen vertellen. De mensen die op kazernes zitten, kunnen hun ervaringen nog bij elkaar kwijt. Maar veruit de meeste militairen die Srebrenica hebben meegemaakt, zijn daarna heel snel uit dienst gegaan, de burgermaatschappij in. Daar konden ze hun verhaal bij niemand kwijt.
Posttraumatische stressstoornis na uitzending
Posttraumatische stressstoornis na uitzending Factsheet Inleiding Een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking (ongeveer 80%) krijgt ooit te maken met één of meer potentieel traumatische gebeurtenissen.
Nadere informatieOnderzoeksvragen. Het UNIFIL onderzoek was opgezet om de volgende vragen te beantwoorden: 1. Hoe is het met de gezondheid van de UNIFIL ers gesteld?
Korte samenvatting UNIFIL-onderzoek Onderzoeksvragen. Het UNIFIL onderzoek was opgezet om de volgende vragen te beantwoorden: 1. Hoe is het met de gezondheid van de UNIFIL ers gesteld? 2. Wat vinden de
Nadere informatieDames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee,
Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, In de ruim zeven maanden dat ik nu Inspecteur der Veteranen ben, heb ik in ieder geval één ding geleerd: Veteranen komen vooral naar een reünie
Nadere informatieRapport. Rapport betreffende een klacht over het Ministerie van Defensie te Den Haag. Datum: 5 maart 2012. Rapportnummer: 2012/030
Rapport Rapport betreffende een klacht over het Ministerie van Defensie te Den Haag. Datum: 5 maart 2012 Rapportnummer: 2012/030 2 Klacht Verzoeker klaagt er over dat: Veteranen voor (her)keuringen voor
Nadere informatieEMDR. Eye Movement Desensitization and Reprocessing
EMDR Eye Movement Desensitization and Reprocessing Wat is EMDR Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapie voor mensen die last houden van de gevolgen van een schokkende
Nadere informatieDe minister van Defensie Mevrouw drs. A.Th.B. Bijleveld-Schouten Postbus ES Den Haag. Geachte mevrouw Bijleveld,
De minister van Defensie Mevrouw drs. A.Th.B. Bijleveld-Schouten Postbus 20701 2500 ES Den Haag Geachte mevrouw Bijleveld, Aanleiding Op 15 januari 2016 werd de Veteranenombudsman telefonisch benaderd
Nadere informatieDebriefing. Opvang na een schokkende gebeurtenis. Geert Taghon 2013
Debriefing Opvang na een schokkende gebeurtenis Geert Taghon 2013 Definitie schokkende gebeurtenis Een gebeurtenis die buiten het patroon van gebruikelijke menselijke ervaringen ligt en duidelijk leed
Nadere informatiePraktische informatie. Oud worden met de oorlog. Herinneringen die pijn blijven doen. http://www.cogis.nl/ouderen/
Praktische informatie Oud worden met de oorlog Herinneringen die pijn blijven doen Oorlogservaringen In Nederland leven nog ongeveer drie miljoen mensen voor wie de Tweede Wereldoorlog een deel van hun
Nadere informatieEMDR. Afdeling Psychiatrie en Medische Psychologie
EMDR Afdeling Psychiatrie en Medische Psychologie Wat is EMDR? Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van
Nadere informatieEMDR Therapie voor mensen met een traumatische ervaring
EMDR Therapie voor mensen met een traumatische ervaring Wat is EMDR Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen
Nadere informatieOPVANG EN NAZORG BRANDWEER. Collegiale opvang en Steunpunt Brandweer
OPVANG EN NAZORG BRANDWEER Collegiale opvang en Steunpunt Brandweer Door je werk bij de brandweer kom je in veel verschillende situaties terecht. Sommige gebeurtenissen hebben een grote impact. Bijvoorbeeld
Nadere informatieBedrijfsmaatschappelijk werk is er voor u
Bedrijfsmaatschappelijk werk is er voor u Wat kunnen wij voor u betekenen? We zijn altijd bereikbaar 2 Bedrijfsmaatschappelijk werk ondersteunt u bij het voorkomen en oplossen van persoonlijke of werk
Nadere informatieLibanon laat ons nooit helemaal los
Libanon laat ons nooit helemaal los Samenvatting en aanbevelingen van onderzoek naar de gezondheid en het welzijn van UNIFIL ers die in de periode 1979-1985 naar Libanon zijn uitgezonden UNIFIL-projectgroep:
Nadere informatieTerrorisme en dan verder
Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.
Nadere informatieOud worden en sterven met de oorlog
Oud worden en sterven met de oorlog Mede mogelijk gemaakt door de Stichting 1940-1945 1 Oud worden en sterven met de oorlog Over wie gaat het Schokkende gebeurtenissen Kenmerken en stressreacties Verwerking
Nadere informatieKerngegevens veteranen Jessica Cozzi Melanie Dirksen Jacco Duel
Kerngegevens veteranen 2018 Jessica Cozzi Melanie Dirksen Jacco Duel Oordeel over veteranenbeleid en dienstverlening Over het algemeen zijn veteranen positief over het veteranenbeleid en de uitvoering
Nadere informatieEMDR. Behandeling bij de gevolgen van een schokkende ervaring
EMDR Behandeling bij de gevolgen van een schokkende ervaring EMDR betekent: Eye Movement Desensitization and Reprocessing. EMDR is een behandeling voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van
Nadere informatieNazorgonderzoek. voor militairen en thuisfront
Nazorgonderzoek voor militairen en thuisfront Iedere militair die langer dan 30 dagen uitgezonden is geweest, wordt uitgenodigd om deel te nemen aan het Nazorgonderzoek. De militair ontvangt zes maanden
Nadere informatieKerngegevens veteranen 2017
Kerngegevens veteranen 2017 Veteranenbeleid Veteranen zijn in het algemeen tevreden over het veteranenbeleid en de dienstverlening. Het meest positief zijn zij over het herdenken van omgekomen militairen,
Nadere informatieOverzicht 30 139. Veteranenzorg; Brief regering; Ondersteuning van Defensie aan herdenkingen Wageningen
Overzicht 30 139 Veteranenzorg; Motie; Motie van de leden Teeven en Eijsink over het sneller laten verlopen van de afwikkeling van schadeclaims 09-07-2015 Kamerstuk 30139 nr. 149 Tweede Kamer Veteranenzorg;
Nadere informatieKerngegevens veteranen Melanie Dirksen
Kerngegevens veteranen 2015 Melanie Dirksen 1 Veteranenbeleid Veteranen zijn over het algemeen tevreden over het veteranenbeleid en de dienstverlening. Het meest positief zijn zij over het herdenken van
Nadere informatieKoninklijke Hoogheid,
Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de medailleuitreiking op Veteranendag op 30 juni 2012 te Den Haag. LET OP: gesproken woord telt! Koninklijke Hoogheid, excellenties,
Nadere informatieWat is een veteraan? Hoe herken je een veteraan? Drie soorten missies en voorbeelden van missies
Veteranen Wat is een veteraan? Hoe herken je een veteraan? De krijgsmacht De VN en VN-missie Drie soorten missies en voorbeelden van missies Pro s en con s missie Veteranenbeleid Nederlandse Veteranendag
Nadere informatieKerngegevens veteranen Jacco Duel Melanie Dirksen
Kerngegevens veteranen 2016 Jacco Duel Melanie Dirksen Veteranenbeleid Veteranen zijn over het algemeen tevreden over het veteranenbeleid en de dienstverlening. Het meest positief zijn zij over het herdenken
Nadere informatieHaïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010
Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te
Nadere informatieKoninklijke Hoogheden, Ridder. Militaire Willemsorde, Excellenties, gewonde Nederlandse Militairen, zorgverleners, dames en heren,
Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, Generaal Middendorp, ter gelegenheid van de musical Soldaat van Oranje bij het Vliegkamp Valkenburg op 30 augustus 2012. Let op: Alleen gesproken woord geldt!
Nadere informatieOnbezorgdvliegen SVL- vragenlijst
Onbezorgdvliegen SVL- vragenlijst Om uw deelname zo goed mogelijk voor te bereiden en uw kans op een succesvolle deelname te vergroten vinden wij het belangrijk om te weten of u iets heeft meegemaakt dat
Nadere informatieNederlanders aan het woord
Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2014 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-14-066a Belangrijkste inzichten Nederlander hecht
Nadere informatieInvaliditeitspensioen. voor gewezen militairen
Invaliditeitspensioen voor gewezen militairen Inhoudsopgave pagina Uw aanvraag 4 Het onderzoek 6 Invaliditeitspensioen 8 Blijvende invaliditeit 11 Garantiepensioen 15 Zorgloket 17 Meer informatie 18 ABP
Nadere informatieEen veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk.
Toespraak staatssecretaris Van der Knaap ter gelegenheid van de Opening van de veteranententoonstelling Veteranen. Ingezet in dienst van de vrede. Maandag 7 mei 2007, Stadskantoor Eindhoven. U weet ongetwijfeld
Nadere informatieOntwerprapport CICA. Bas Rutjes Fabio D Apice Mauke Rodermond Jesper Post Annemarie de Kroon Erkan Kaman Job Poels
Ontwerprapport CICA Bas Rutjes Fabio D Apice Mauke Rodermond Jesper Post Annemarie de Kroon Erkan Kaman Job Poels Introductie Intro Your Song is in het kort een organisatie die zich met name inzet voor
Nadere informatieTraumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie
Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie Krijg je (binnenkort) traumabehandeling vanuit zorgprogramma Angst & stemming van Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie? Ben je 6 tot 18 jaar? Dan is
Nadere informatieNazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders
Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Uw kind heeft een ongeluk gehad en is behandeld op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Radboudumc. Naast lichamelijke gevolgen kan het ongeluk
Nadere informatieTrauma en verslaving. Patiënten
Trauma en verslaving Patiënten Trauma en verslaving Informatie voor patiënten Als u naast uw verslaving ook last heeft van een nare of ingrijpende gebeurtenis uit uw verleden Trauma en verslaving 1 Trauma
Nadere informatieMaar wat als het toch gebeurt? TRAUMAVERWERKING BMW MEDIATION COACHING TRAININGEN
Maar wat als het toch gebeurt? Bedrijfspresentatie D.O.e.N. Hoe te handelen bij Cor van Alderwegen Hulpverlener / Coach / Trainer Doel van Directe Opvang en Nazorg: Het verminderen van psychische problemen
Nadere informatieTSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant:
TSCYC Ouderversie Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen ID 256-18 Datum 24.12.2014 Informant: Mieke de Groot-Aerts moeder TSCYC Inleiding 2 / 10 INLEIDING De TSCYC is een vragenlijst die
Nadere informatieECLI:NL:RBDHA:2016:1523
ECLI:NL:RBDHA:2016:1523 Instantie Rechtbank Den Haag Datum uitspraak 16-02-2016 Datum publicatie 05-04-2016 Zaaknummer AWB - 14 _ 6047 Rechtsgebieden Ambtenarenrecht Bijzondere kenmerken Eerste aanleg
Nadere informatieHulp nodig binnen uw organisatie? Wij staan voor u klaar!
www.emergenz.nl Gespecialiseerd in: 24/7 Trauma opvang & Nazorg Bedrijfsmaatschappelijk werk Trainingen EMDR Vertrouwenspersoon Management coaching Hulp nodig binnen uw organisatie? Wij staan voor u klaar!
Nadere informatieKamervragen over de psychische gevolgen van uitzending naar Uruzgan ( )
Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 20 maart 2008 Ons kenmerk D/2008005159
Nadere informatieSecundaire traumatisering
SECTORFONDSEN ZORG EN WELZIJN Secundaire traumatisering In de welzijnssector Informatie voor werknemers Weer een verhaal over incest: ik kan er niet meer tegen Als ik zo n lieve vader op de crèche zie,
Nadere informatieTSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie
TSCYC Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen HTS Report ID 15890-3156 Datum 18.07.2017 Ouderversie Informant: Jeroen de Vries Vader INLEIDING TSCYC 2/8 Inleiding De TSCYC is een vragenlijst
Nadere informatievra2005def-24 Lijst van vragen De vaste commissie voor Defensie heeft naar aanleiding van deze brief de navolgende vragen aan het kabinet gesteld.
vra2005def-24 Lijst van vragen Brief van de staatssecretaris van Defensie d.d. 15 november 2005 over integrale zorgplicht militaire oorlogs- en dienstslachtoffers (26 933,nr. 2). De vaste commissie voor
Nadere informatieTerrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag?
Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Publieksversie Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie. Dit is ook
Nadere informatieInkomen bij arbeidsongeschiktheid, invaliditeit en ziekte
Inkomen bij arbeidsongeschiktheid, invaliditeit en ziekte Inhoudsopgave pagina Waar kan ik op rekenen? 4 Arbeidsongeschiktheidspensioen 7 Invaliditeitspensioen 9 Ziek als uw contract afloopt 10 Extra
Nadere informatiePost-traumatische stress na bevalling. Máasja Verbraak GZ-psycholoog Cognitief Gedragstherapeut VGCt
Post-traumatische stress na bevalling Máasja Verbraak GZ-psycholoog Cognitief Gedragstherapeut VGCt Literatuur Stramrood (2011): - Westerse landen PTSS na bevalling 1-2% - In Nederland is dat 1.2% - PTSS
Nadere informatieInformatie over materiële hulp voor veteranen, militaire dienstslachtoffers
Informatie over materiële hulp voor veteranen, militaire dienstslachtoffers en hun relaties. Veteranenloket is onderdeel van het Veteraneninstituut Inhoud Het Veteranenloket... 4 Meer over de zorgverlening...
Nadere informatieSoms gebeurt het toch...
Soms gebeurt het toch... Informatie over stressreacties na schokkende gebeurtenissen K E N N I S E R VA R I N G K U N D E 25 jaar kennis, ervaring, kunde Verbijsterd, machteloos, angstig, verdrietig en
Nadere informatieRapport. Rapport naar aanleiding van een klacht over de minister van Defensie. Datum: 12 mei Rapportnummer: 2014/045
Rapport Rapport naar aanleiding van een klacht over de minister van Defensie. Datum: 12 mei 2014 Rapportnummer: 2014/045 2 Klacht Verzoekster is een moeder die zich ernstig zorgen maakt over het welzijn
Nadere informatieSOCIALE COMMUNICATIE 3. Les 5: Thema 9 Reageren op onvoorzien en crisissituaties
SOCIALE COMMUNICATIE 3 Les 5: Thema 9 Reageren op onvoorzien en crisissituaties Vorige les/ vandaag Hoofdstuk 13 Intimiteit en ongewenste intimiteit Hoofdstuk 19 tot en met 19.5 Reageren op onvoorziene
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel HERSTEL EN NAZORG. LONGKANKER Herstel en nazorg
Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel HERSTEL EN NAZORG LONGKANKER Inhoud Nazorg... 3 Telefonisch verpleegkundig consult... 4 Praten over wat u bezighoudt... 4 Vermoeidheid
Nadere informatieLEIDRAAD VOOR LEIDINGGEVENDEN. Samenwerken om te verwerken
LEIDRAAD VOOR LEIDINGGEVENDEN Samenwerken om te verwerken LEIDRAAD VOOR LEIDINGGEVENDEN Voor het begeleiden van medewerkers die het slachtoffer zijn geworden van een schokkende gebeurtenis.mensen die geconfronteerd
Nadere informatieLibanon. laat ons nooit helemaal los publiekssamenvatting
Libanon laat ons nooit helemaal los publiekssamenvatting Resultaten van onderzoek naar de gezondheid en het welzijn van UNIFIL ers die in de periode 1979-1985 naar Libanon zijn uitgezonden Voorwoord De
Nadere informatieBMW voor leidinggevenden
BMW voor leidinggevenden Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Wat kunnen wij voor u betekenen? Bedrijfsmaatschappelijk werk ondersteunt leidinggevenden bij het voorkomen en oplossen van persoonlijke
Nadere informatiePubliekssamenvatting PRISMO. - De eerste resultaten-
Publiekssamenvatting PRISMO - De eerste resultaten- Inleiding In maart 2005 is de WO groep van de Militaire GGZ gestart met een grootschalig longitudinaal prospectief onderzoek onder militairen die werden
Nadere informatie...de draad weer oppakken
...de draad weer oppakken Na de schok... Volwassenen Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende gebeurtenis Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis, dat laat niemand
Nadere informatieInformatie over materiële hulp voor veteranen, militaire dienstslachtoffers en hun relaties.
Informatie over materiële hulp voor veteranen, militaire dienstslachtoffers en hun relaties. Veteranenloket is onderdeel van het Veteraneninstituut Inhoud Het Veteranenloket... 4 Meer over de zorgverlening...
Nadere informatiePsychosociale problemen bij kanker
Psychosociale problemen bij kanker mogelijkheden voor begeleiding in het azm Psychosociale problemen bij kanker Inleiding 3 Reacties 3 Begeleiding 3 Wanneer hulp inschakelen 4 Vroegtijdige herkenning 4
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Reactie op verzoek 32123 en 30139-11/2009D48549
Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 13 november 2009 Ons kenmerk P/2009017886
Nadere informatieGeachte Commissaris van de Koning in Zeeland, Burgemeesters en wethouders en raadsleden van de Zeeuwse gemeenten, Vertegenwoordigers van defensie,
1. Geachte Commissaris van de Koning in Zeeland, Burgemeesters en wethouders en raadsleden van de Zeeuwse gemeenten, Vertegenwoordigers van defensie, Beste Veteranen, familieleden, vrienden en kennissen
Nadere informatieEn, als het bij jou blijft smeulen
En, als het bij jou blijft smeulen 1 Voorwoord: Traumatische gebeurtenissen doen de fundamenten van een mens trillen op hun grondvesten: ze wijken af van onze gebruikelijke belevingen en veroorzaken vrijwel
Nadere informatieOmgaan met littekens. Els Vandermeulen. Psychologe BWC Neder-over-Heembeek Februari 2014
Omgaan met littekens Els Vandermeulen Psychologe BWC Neder-over-Heembeek Februari 2014 1. Huid 2. Brandwonden 3. Littekens 4. Traumatische gebeurtenis 5. Onzichtbare littekens 6. Psychische problemen 1.
Nadere informatieDe ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp
De ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp Nancy Van Loey Wetenschappelijk onderzoeker VSBN Corinne Reynders Onderzoekscoördinator België Inhoud
Nadere informatiePsychosociale problemen bij kanker
INTERNE GENEESKUNDE Psychosociale problemen bij kanker Mogelijkheden voor begeleiding in het Laurentius ziekenhuis Deze brochure is bedoeld voor mensen waarbij de diagnose kanker is gesteld en voor hun
Nadere informatieNa de schok... Informatie voor ouders
Na de schok... Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin. onderdeel ZIEKTEBELEVING. (NON) HODGKIN Ziektebeleving
Patiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin onderdeel ZIEKTEBELEVING (NON) HODGKIN Inhoud... 3 Emoties... 4 Omgaan met de ziekte... 4 Praten over uw gevoelens... 5 Uw gedachten opschrijven... 5 Andere
Nadere informatieTrauma en verslaving. Mondriaan. Verslavingszorg. Informatie voor patiënten
Verslavingszorg Trauma en verslaving Als u naast uw verslaving ook last heeft van een nare of ingrijpende gebeurtenis uit uw verleden Informatie voor patiënten Mondriaan voor geestelijke gezondheid Trauma
Nadere informatie28/01/2015. Achter het masker. Wie ben ik? Doelstellingen. Charlotte Nyssen
Achter het masker Van schokkende gebeurtenis tot posttraumatische stress stoornis Wie ben ik? Charlotte Nyssen Werkte 12 jaar bij Child Focus Life Space Crisis Intervention coach Zelfstandige praktijk
Nadere informatieKanker door uitzending naar de Balkan?
Kanker door uitzending naar de Kanker door uitzending naar de Balkan? Onderzoek naar kanker en sterfte tussen 1993 en 2008 onder militairen die zijn uitgezonden naar de Balkan Meer leukemie onder Balkan-militairen?
Nadere informatieGGzE centrum psychotrauma
GGzE centrum psychotrauma GGzE centrum psychotrauma Mensen helpen met complexe traumaproblematiek en het (her)vinden van hun weg in de samenleving. Algemene informatie >> COMPLEXE TRAUMA S KUNNEN GROTE
Nadere informatieVoor iedereen de juiste hulphond! Hulphond Nederland
Voor iedereen de juiste hulphond! Hulphond Nederland Voor een betere kwaliteit van leven 3 Ruim 30 jaar ervaring Een nieuw perspectief Hulphond Nederland reikt mensen met een fysieke beperking of geestelijke
Nadere informatieGaat het mis tussen een veteraan en een (overheids)instantie? Dan staan wij voor u klaar.
Gaat het mis tussen een veteraan en een (overheids)instantie? Dan staan wij voor u klaar. WAT DOET DE VETERANENOMBUDSMAN? Reinier van Zutphen de Veteranenombudsman Wat doet de Veteranenombudsman? Sinds
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin. onderdeel NAZORG. (NON) HODGKIN Nazorg
Patiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin onderdeel NAZORG (NON) HODGKIN 2 Inhoud... 4 Telefonisch verpleegkundige consult... 5 Praten over wat u bezighoudt... 5 Vermoeidheid en algehele malaise...
Nadere informatieGGzE centrum psychotrauma
GGzE centrum psychotrauma GGzE centrum psychotrauma Mensen helpen met complexe traumaproblematiek en het (her)vinden van hun weg in de samenleving. Algemene informatie >> Complexe trauma s kunnen grote
Nadere informatieversie 7 juni 2012 Nota van Toelichting Algemeen
Nota van Toelichting Algemeen Met de afkondiging van de Veteranenwet in het Staatsblad (2012, 133) is de grondslag voor de erkenning en waardering en de zorg aan veteranen door het parlement, en daarmee
Nadere informatieDSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016
DSM-5: Nieuw, maar ook beter? Arq Herfstsymposium vrijdag 25 november 2016 Psychotrauma en stressorgerelateerde stoornissen Marloes de Kok, GZ-psycholoog Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Psychotrauma
Nadere informatieVERZORGINGSINSTELLINGEN MODULE 1
VERZORGINGSINSTELLINGEN MODULE 1 WIE DOET WAT BIJ INGRIJPENDE EVENTS OF CALAMITEIT? An Martens, Klinische psychologe, Ziekenhuis Oost Limburg Prenne 18 september 2012 Kursaal Oostende PREBES VZW DIESTERSTERSTEENWEG
Nadere informatievoorkomen van verzuim
voorkomen van verzuim Samenwerken om te verwerken voorkomen van verzuim Verzuim reductie Snelle, werk gerelateerde zorginterventies binnen het uur.de meest voorkomende aanleiding tot werkverzuim is het
Nadere informatieHoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders
Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen
Nadere informatiePsychosociale problemen bij kanker
Psychosociale problemen bij kanker Deze brochure is bedoeld voor mensen waarbij de diagnose kanker is gesteld en voor hun partner, familie en/of vrienden. Het krijgen van de diagnose kanker is een schokkende
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Wetgeving voor veteranen
Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum Ons kenmerk Onderwerp Wetgeving voor
Nadere informatieWAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen
WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud
Nadere informatieLeren hoe om te gaan met de militairen van vandaag, die de veteraan van morgen is.
Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, op 7 september 2007 te Roermond ter gelegenheid van de jaarlijkse Nationale herdenking van de militairen van het Koninkrijk der Nederlanden die
Nadere informatieNederlanders aan het woord
Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2015 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-15-074a 1 Belangrijkste inzichten Nederlander hecht
Nadere informatiePsychosociale begeleiding
Borstkliniek Voorkempen Psychosociale begeleiding Borstkliniek Voorkempen Sofie Eelen psychologe AZ St Jozef Malle 9-12-2008 1 Diagnose van kanker Schokkende gebeurtenis Roept verschillende gevoelens en
Nadere informatieHOE WORD JIJ VERLIEFD OP DE WARE?
HOE WORD JIJ VERLIEFD OP DE WARE? HOE WORD JIJ VERLIEFD OP DE WARE? Voor singles en daters van 15 tot 85 CUPIDA AMORA Titel : Hoe word jij verliefd op de ware? Auteur : Cupida Amora ISBN : 9789402141368
Nadere informatieDe gevolgen van trauma en stress in de volwassenheid en uitgestelde klachten
De gevolgen van trauma en stress in de volwassenheid en uitgestelde klachten Cogis Symposium Trauma: late gevolgen voor kinderen en volwassenen 12 oktober 2011 Geert Smid Paul Celan: late gevolgen van
Nadere informatieVoor iedereen de juiste hulphond! Hulphond Nederland
Voor iedereen de juiste hulphond! Hulphond Nederland Voor een betere kwaliteit van leven 3 Ruim 30 jaar ervaring Een nieuw perspectief Hulphond Nederland reikt mensen met een fysieke beperking of geestelijke
Nadere informatieNA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS
NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Nachtmerrie. www.kinderneurologie.eu
Nachtmerrie Wat is een nachtmerrie? Een nachtmerrie is een slaapprobleem waarbij kinderen of volwassenen plotseling wakker worden nadat ze heel eng gedroomd hebben en deze droom nog heel goed kunnen herinneren.
Nadere informatieInvaliditeitspensioen voor gewezen militairen
Invaliditeitspensioen voor gewezen militairen Inhoudsopgave pagina Uw aanvraag 4 Het onderzoek 6 Invaliditeitspensioen 8 Blijvende invaliditeit 11 Garantiepensioen 15 Zorgloket 17 Meer informatie 18 ABP
Nadere informatieTraumasensitief lesgeven. Praten over trauma kan stress veroorzaken. Irena, 8 jaar. LOWAN-PO Studiedag 11 april 2017
Traumasensitief lesgeven LOWAN-PO Studiedag 11 april 2017 Praten over trauma kan stress veroorzaken Irena, 8 jaar Irena was 2 jaar toen de oorlog in het Syrische dorp waar ze woonde doordrong. Bij harde
Nadere informatieNa de schok... Niemand is echt voorbereid op een schokkende. gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen
Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen Na de schok... ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende gebeurtenis meemaken,
Nadere informatieIn het afgelopen jaar heeft een groot aantal professionals de workshop Kennismaken met Oplossingsgericht Werken gevolgd.
Beste nieuwsbrieflezer, Leuk dat je deze (korte) nieuwsbrief hebt geopend. Ik stel het erg op prijs dat je interesse hebt. Hierbij stel ik je in kennis van het workshopaanbod voor de komende periode. Heb
Nadere informatiePosttraumatische stress-stoornis
Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure
Nadere informatieEnkele zaken raakten meerdere afdelingen of andere RVE s binnen het sociaal domein. Die dossiers zijn dan op beide plaatsen opgenomen.
BESCHRIJVING VAN DE VERZOEKEN Enkele zaken raakten meerdere afdelingen of andere RVE s binnen het sociaal domein. Die dossiers zijn dan op beide plaatsen opgenomen. 3.1. Activering 3.1.1. Ingekomen vóór
Nadere informatieGeneeskundige verzorging voor (gewezen) militairen
Geneeskundige verzorging voor (gewezen) militairen Inhoudsopgave pagina Geneeskundige verzorging 4 Aanvullende verzorging 6 Aanvragen 8 Zorgloket 11 Meer informatie 14 ABP is er voor u 14 Veteranen 15
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieOpvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk
Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.
Nadere informatieNa de schok... de draad weer oppakken. Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis.
Na de schok... de draad weer oppakken Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok de draad weer oppakken Informatie voor volwassenen
Nadere informatieStemmingsstoornissen. Postpartum depressie. Depressie na bevalling
Stemmingsstoornissen Postpartum depressie Depressie na bevalling GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke psychische
Nadere informatie