Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary)
|
|
- Gert van der Meer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) In dit proefschrift ontwikkel ik een poëtica van het scenario als dramatekst voor het maken van een speelfilm. In het proefschrift betekent de term scenario dramatekst als grondslag voor het maken van een speelfilm bestemd voor vertoning in een bioscoop. De beschrijving en de analyse van het scenario in verband met de ontwikkeling van de poëtica baseer ik op de beschrijving en de analyse van de tekst van het traditionele drama voor theater dat een gesloten structuur heeft en dat in de westerse dramaturgie algemeen ingang heeft gevonden. Ik behandel geen lichtvoetige dramateksten, bijvoorbeeld komische teksten, omdat deze wat betreft inhoud en vorm fundamenteel verschillen van ernstige dramatische werken als de tragedie. Ik gebruik de klassieke Griekse tragedie als het prototype van het traditionele toneelstuk met een gesloten structuur, die wordt gekenmerkt door een helder begin, midden en einde, hierna kortweg gesloten drama genoemd. De poëtica van Aristoteles (330 v.c.) is een belangrijke bron van informatie voor het ontwikkelen van de poëtica van het scenario. Ik behandel drie hoofdthema s in het beschrijven van de gesloten dramastructuur, als basis voor het beschrijven van het scenario: - de structuur van de plot als belangrijkste dramatisch werkende kracht in het scenario; - het wezen van de hoofdbestanddelen waaruit het scenario is opgebouwd; - de methoden die worden gebruikt in het proces van het creëren van vorm en inhoud van het scenario. In het behandelen van het gesloten drama voor theater als grondslag van het ontwikkelen van de poëtica van het scenario concentreer ik mij op de ontwikkeling van de dramatische handeling in de dramatekst en op het belangrijkste doel van de tekst, de beoogde vertoning van de handeling voor toeschouwers. Op deze basis streef ik naar het ontwikkelen van een poëtica van het scenario die twee functies kan vervullen: - het expliciteren van het onderliggende systeem van dramatische principes op een manier die het mogelijk maakt de elementen van het scenario te beschrijven en te analyseren, in het bijzonder de beoogde dramatische effecten van het scenario; - het expliceren van de principes van het gebruik van dramatische tekens in het scenario waarmee de werkelijkheid van het drama wordt gecreëerd. Het belangrijkste doel van de poëtica is lezers van een scenario in staat stellen de dramatische werkelijkheid in het scenario alsmede de personages en hun handelingen in die werkelijkheid te interpreteren in verband met de beoogde transformatie van het scenario in een film. Ik behandel in de hoofdstukken 1 tot en met 3 de tekst van het gesloten drama geschreven voor theater. Het eerste hoofdstuk begint met de beschrijving van enkele basisbegrippen die nodig zijn voor het formuleren van een voorlopige definitie van
2 SUMMARY 164 drama. Tevens bespreek ik waarom ik ervoor gekozen heb het gesloten drama te gebruiken als grondslag voor het ontwikkelen van de poëtica van het scenario. De belangrijkste reden voor deze keuze is dat drama als geheel een complex verschijnsel is en dat er veel verschillende dramatische genres bestaan. Als gevolg van deze complexiteit en veelomvattendheid is het niet mogelijk een theoretisch onberispelijke werkdefinitie van drama in het algemeen te formuleren die tegelijkertijd voldoende hanteerbaar is om te kunnen dienen als basis voor het beschrijven en analyseren van dramateksten. Het gesloten drama kan wel omvattend worden samengevat in zo n definitie. Bovendien heeft het algemeen ingang gevonden in de westerse dramaturgie. Vervolgens bespreek ik het tweeledige karakter van een dramatekst. De tekst presenteert twee van elkaar te onderscheiden soorten van communicatie die tezamen een eenheid vormen: interne en externe communicatie. De interne communicatie is met name de dialoog tussen de personages. De externe communicatie betreft de manier waarop de tekst zich richt tot lezers, met name acteurs omdat zij de functie hebben als tussenpersonen de interne communicatie in de tekst te presenteren aan een publiek van toeschouwers, op een toneel of in een film. Interne en externe communicatie vormen een geheel. Personages handelen in hun eigen werkelijkheid waar zij deel van uitmaken (dramatisch handelen). De dramatekst geschreven voor theater heeft als doel dat acteurs het dramatisch handelen tonen aan toeschouwers (geïntendeerd theatraal handelen). De dramatische dialoog is het belangrijkste middel voor het creëren van het handelen op beide niveaus. Het handelen is het doel, dialoog het middel. Drama zonder dialoog is mogelijk. Drama zonder handeling niet. De dramatische werkelijkheid waarin de personages leven en handelen alsmede de personages en het handelen zelf worden gecreëerd door deiktische elementen in de dramatekst. De term deixis betekent wijzen naar en tonen. Deiktische elementen in de tekst zijn tekens. Het gebruik van deze tekens in het creëren van drama kan worden beschreven en geanalyseerd met behulp van elementen van de semiotiek of tekenleer, een wetenschap die zich bezighoudt met de waarde en het gebruik van tekens van verschillende tekensystemen, bijvoorbeeld woorden, gebaren en gelaatsuitdrukkingen in respectievelijk taal en mimische systemen. Ter inleiding introduceer en behandel ik daarom elementen van de semiotiek die een belangrijke functie hebben in het ontwerpen en gebruiken van methoden voor het analyseren van een dramatische dialoog. Het gebruik van tekens betreft het verband tussen teken en datgene waarnaar het teken verwijst (dat het representeert, het object). Het derde element is het (beoogde) resultaat van het waarnemen van het teken (de interpretant). Op basis van de relatie tussen teken en object onderscheidt Peirce drie soorten tekens: icoon, index en symbool. Mijn inleiding in enkele belangrijke semiotische begrippen is een voorbereiding op de volgende hoofdstukken waarin ik methoden voor het analyseren van het dramatisch handelen beschrijf in samenhang met het beoogde theatrale handelen. De geïntendeerde transformatie van tekst naar voorstelling vindt plaats door middel van een bijzonder gebruik van tekens. De kern van dit proces bestaat uit indexicaliseren, contextualiseren en karakteriseren. De interpretant, het resultaat van het lezen en het interpreteren van de dramatekst, is de basis van het creëren van een voorstelling op basis van de tekst. De tekst bestaat uit symbolen die in en door het proces van interpreteren functioneren als indexen (indexicalisering). Deze tekens krijgen tegelijkertijd een iconische kwaliteit op grond waarvan ze gehoord en gezien kunnen worden. Evenals symbolen hebben iconen een algemene en geen individuele, specifieke betekenis. In het proces van indexicalisering 164
3 SUMMARY 165 krijgen symbolen en iconen individuele betekenis. Hierdoor ontstaan concrete dramatische omstandigheden (contextualisering) en de personages (karakterisering) en hun handelingen in die werkelijkheid. De handelingen van de personages zijn de bouwstenen van het handelingsverloop in het drama als geheel. Na dit algemene gedeelte beschrijf ik de belangrijkste karakteristieken van het gesloten drama. Het gesloten drama is voor een belangrijk deel herkenbaar aan de structuur van zijn plot. Het drama heeft een duidelijk begin, midden en eind. De introductie en de ontwikkeling van een conflict tussen personages vormen het middelpunt en de stuwende kracht in het verloop van de dramatische handeling. Het drama eindigt met de oplossing van het conflict. De plot bepaalt het gebruik van tijd en ruimte. Hij arrangeert wat zowel personages (intern) als toeschouwers (extern) op een bepaald moment in het verloop van de handeling kunnen zien en horen. De plot van de klassieke Griekse tragedie bespreek ik afzonderlijk. Hierbij ga ik uitvoerig in op de belangrijkste functie van de plot: het ontwikkelen en ordenen van het dramatische handelingsverloop in het drama als geheel, gericht op het presenteren van het drama voor een publiek. Vervolgens beschrijf ik de wijze waarop Aristoteles in zijn poëtica de belangrijkste principes van het opzetten en opbouwen van de plot behandelt. Hij beschouwt de plot als het belangrijkste dramatische principe, de ziel van de tragedie. Het woord ziel verwijst naar het drama als iets dat leeft, een organische entiteit, opgebouwd uit verschillende elementen in een geordend geheel. Zoals Beckerman het uitdrukt (1979, 17), drama is organisch verbonden met theater. In het gesloten drama zijn de dramatische handeling en de plot het hart en de ziel van de eenheid van interne en externe communicatie in het drama. Het belangrijkste voertuig in de dramatekst voor het creëren van de dramatische handeling en voor het ontwikkelen van de plot is de dialoog. Ik baseer de beschrijving en de analyse van de werking van dit voertuig en van de onderliggende dramatische principes van die werking op een model van de interne en externe communicatie. Dit model formuleer ik aan het eind van hoofdstuk 1 als een werkdefinitie van de dramatekst van het gesloten drama. De hoofdstukken 2 en 3 handelen over de methoden voor het analyseren van de dramatische dialoog als voertuig van de dramatische handeling, zowel op het niveau van de interne als van de externe communicatie. In deze hoofdstukken bespreek ik verschillende manieren waarop de dialoog gebruikt kan worden om drama te creëren. Ieder woord in een dramatische dialoog telt. De analyses die ik maak zijn gebaseerd op het feit dat vrijwel elke spreekbeurt van een personage informatie bevat over de omstandigheden waarin de dialoog plaats vindt, het personage dat spreekt, zijn of haar partner in het gesprek en de handeling die in de spreekbeurt opgesloten zit (inclusief taalhandeling). Ook kan een spreekbeurt informatie bevatten over een of meer andere personages die al of niet daadwerkelijk in het drama optreden, of over de wereld buiten de werkelijkheid waarin de personages leven. De analyse van de dramatische dialoog omvat de werking van dramatische principes die ten grondslag liggen aan het proces waarin de dramatische handeling in de dialoog gestalte krijgt en de dialoog de handeling voortstuwt. Een voorbeeld hiervan is het principe van motivatie dat ten grondslag ligt aan het handelen van personages. Motivatie van handelen vormt op haar beurt een belangrijke basis voor causaliteit en continuïteit in het handelingsverloop van het drama. Motivatie, causaliteit en continuïteit zijn drie principes van de werking van de dramatische plot in het creëren van eenheid in het totale handelingsverloop in het drama. Aan de hand van concrete voorbeelden, die ik gedetailleerd bespreek, laat ik zien hoe de dramatische dialoog zijn belangrijkste functie vervult: lezers van een 165
4 SUMMARY 166 dramatekst in staat stellen de tekst te interpreteren en zich op grond hiervan dramatische situaties, de personages en het handelingsverloop concreet voor te stellen. In dit proces staat het handelen van personages centraal. In hun handelen creëren de personages alles wat in het drama gebeurt, in een proces van actie-en-reactie, in henzelf en ten opzichte van elkaar. Elk woord in hun dialoog heeft dramatische betekenis. Voor het bestuderen van een dramatekst zijn een zeer gedetailleerde analyse en een grondige interpretatie van het proces van actie-en-reactie in de dramatische dialoog noodzakelijk. Die werkwijze is noodzakelijk om te kunnen tonen op welke manier een dramatekst lezers in staat stelt de complexiteit en de diepgang van de dramatische werking van de dialoog te begrijpen en zich concreet voor ogen te stellen. Die complexiteit en diepgang betreffen vooral de informatie in de dialoog die niet of niet op een directe, expliciete manier in de tekst van de dialoog wordt uitgedrukt maar die op een verborgen wijze aanwezig is achter of onder wat personages zeggen (de subtekst). Bij het ontwikkelen van methoden voor het grondig analyseren van de dramatische dialoog heb ik mij geconcentreerd op de kwestie van de beweging van het handelen van de personages die aan de dialoog deelnemen, zowel in als tussen hun spreekbeurten in hun gesprek. Beweging van het handelen in de dialoog verwijst naar de geïntendeerde presentatie van de dialoog op het podium. Om dit verband tussen dialoog en de geïntendeerde voorstelling ervan zichtbaar te maken gebruik ik onder andere de beschrijvende methode van analyseren van drama die is ontwikkeld door Beckerman (1979), in het bijzonder omdat zijn manier van beschrijven zich richt op het beoogde optreden van acteurs. In verband met dit geïntendeerde optreden bespreek ik op welke manier de dramatische dialoog, expliciet en impliciet, de beoogde beweging op het toneel in zich draagt. Teneinde deze beweging in de dialoog zichtbaar te maken, introduceer ik in hoofdstuk 3 een methode voor het analyseren van deixis in de dramatische dialoog. De methode baseert zich op het feit dat beweging in de dramatische dialoog tot stand komt door wendingen in het gesprek tussen de personages. Het analyseren van deixis in de dramatische dialoog betreft in wezen wendingen in het dramatische handelingsverloop, een beweging die zowel plaats vindt in als tussen de personages die participeren in de dialoog. Iedere wending in de beweging tussen personages wordt ingezet door een van de personages en vervolgens al dan niet overgenomen door zijn of haar gesprekspartner. Zowel al of niet bewuste handelingen of pogingen van personages het gesprek een andere wending te geven als definitieve wendingen in de dialoog zijn tekens van beweging van handelen in iedere afzonderlijke spreekbeurt en in het gesprek als geheel. Het zijn tekens die verwijzen naar de motivatie van personages achter wat zij op welke manier zeggen, bijvoorbeeld hoe zij reageren op wat de gesprekspartner zegt of doet, of op wat er eerder gezegd of gebeurd is. Deze manier van analyseren resulteert in een gedetailleerde en betrouwbare beschrijving van de dramatische dialoog. De beschrijving concentreert zich op de essentie van drama: beweging van het dramatische handelingsverloop uitgedrukt door wendingen in de dialoog. Dit vormt de grondslag van de geïntendeerde beweging op toneel bij het spelen van de dialoog. Beweging van het handelen in de dialoog brengt tekens voort van wat er gebeurt in en tussen de personages die in de dialoog participeren. De resultaten van de hierboven besproken analyse van deixis toont de wendingen in de richting waarin het handelen in de dialoog zich beweegt. De resultaten van de 166
5 SUMMARY 167 analyse vormen een geschikte basis voor het maken en bespreken van interpretaties van de tekst. Ze vormen eveneens een basis voor het bestuderen van kwesties betreffende de geïntendeerde presentatie van de tekst in een voorstelling op het toneel. Om dit te demonstreren vergelijk ik de beschrijving en de analyse van non-verbale handelingen van personages in een toneelvoorstelling van een segment van de tekst van een dramatische dialoog met de onafhankelijk daarvan gemaakte tekstanalyse van dat segment. Het is mogelijk de analyse van deixis in een dialoog te verbreden en hierdoor te verdiepen door middel van het analyseren van andere elementen in de dialoog, bijvoorbeeld het hanteren van onderwerpen in een gesprek, of taalhandelingen en hun effect (illocutie en perlocutie). Voorbeelden van verbreding en verdieping behandel ik door het analyseren en beschrijven van een drama met een open structuur, de eenakter &DWDVWURSKH van Samuel Beckett (1984). Wat ik hier behandel, toont tevens dat alle in de vorige paragrafen en hoofdstukken behandelde concepten en alle methoden die ik besproken heb voor het analyseren van het gesloten drama ook gebruikt kunnen worden in het bestuderen van dramateksten met een open structuur. Mijn algemene conclusie is dat die concepten en methoden een sterke en betrouwbare basis vormen voor onderzoek en studie van communicatie in drama en theater. In hoofdstuk 4 behandel ik de kwestie of en zo ja op welke manier en met welk resultaat die concepten en methoden gebruikt kunnen worden bij het lezen, beschrijven en analyseren van scenario s. Ik bespreek in dit hoofdstuk het klassieke scenario dat dient ter vervaardiging van de traditionele Hollywoodfilm. Ik gebruik het klassieke scenario als model voor het ontwikkelen van een poëtica van het scenario omdat het klassieke scenario dient voor het vervaardigen van een massaproduct dat in de westerse wereld algemeen ingang heeft gevonden en dat dramaturgisch nauw verbonden is met het traditionele westerse drama en theater. De werkdefinitie van het klassieke scenario formuleer ik, als hypothese, analoog aan de werkdefinitie van het gesloten drama voor theater. Vervolgens behandel ik het dramatische handelingsverloop in het klassieke scenario. Een voorlopige conclusie van deze bespreking is dat de plot van het klassieke scenario in veel opzichten gelijk is aan die van het gesloten theaterdrama. Niettemin concludeer ik, eveneens voorlopig, dat de plot van het klassieke scenario ook een aantal fundamentele karakteristieken heeft die overeenkomen met die van het open drama voor theater. Het klassieke scenario wordt voor een belangrijk deel gekenmerkt door het gebruik van wat ik noem narratieve dramatekst. De functie van deze tekst is het creëren van context, personages en handeling, een functie die overeenkomt met die van de dramatische dialoog. De narratieve dramatekst beschrijft non-verbale handelingen van personages met inbegrip van eenvoudige vormen van non-verbale communicatie. Het creëren van uitgebreidere, complexere vormen van communicatie tussen personages is ook in het scenario de functie van de dramatische dialoog. In het laatste gedeelte van hoofdstuk 4 behandel ik de kwestie of de dramatische principes die ten grondslag liggen aan de plot van het gesloten theaterdrama ook het onderliggende systeem vormen van de plot van het klassieke scenario. Bij de behandeling van deze kwestie betrek ik conclusies van onderzoek naar inhoud en structuur van een groot aantal Hollywoodfilms (Bordwell at al. 1985; Bordwell en Thompson 2001). Mijn eindconclusie is dat het klassieke scenario voor een groot deel gegrondvest is op het onderliggende systeem van dramatische principes dat ook het fundament vormt van het gesloten drama voor theater. Tegelijkertijd heeft het klassieke scenario een aantal bijzondere eigenschappen die te maken hebben met het 167
6 SUMMARY 168 medium film waarvoor het scenario geschreven wordt. Door deze eigenschappen heeft het klassieke scenario een epische kwaliteit en kan het wat betreft zijn plot fundamenteel afwijken van de basisstructuur van het gesloten drama. Deze conclusie past bij de traditie van Hollywoodfilms die definitieve geslotenheid vermijden en opteren voor ambiguïteit. Het fundamentele verschil tussen het klassieke scenario en het gesloten drama voor theater is geen belemmering gebleken voor het ontwikkelen van een poëtica van dat scenario gebaseerd op het gesloten drama als model. Integendeel, juist die fundering van de klassieke gesloten vorm van drama maakt het aannemelijk dat de poëtica van het klassieke scenario, die ik in mijn proefschrift beschrijf, gebruikt kan worden als leerboek voor het beschrijven en bestuderen van scenario s die voor een groter deel afwijken van het model van gesloten drama voor theater dan het klassieke scenario. 3HWHUYDQ6WDSHOH 'HLQGHVDPHQYDWWLQJJHQRHPGHEURQQHQ Aristotle 330 BC 3RHWLFV. In S.H. Butcher, $ULVWRWOH V7KHRU\RI3RHWU\DQG)LQH$UW. With a critical text and translation of the 3RHWLFV. Fourth Edition. With a prefatory essay Aristotelian Literary Criticism by John Gassner. New York 1951: Dover Publications, Inc., Beckerman, Bernard 1979 '\QDPLFVRI'UDPD7KHRU\DQG0HWKRGRI$QDO\VLV. New York: Drama Book Specialists (publishers) Beckett, Samuel 1984 &DWDVWURSKH. In Samuel Beckett, 7KH&RPSOHWH'UDPDWLF:RUNV. London and Boston 1986: Faber and Faber, Bordwell, David, Janet Staiger and Kristin Thompson KH&ODVVLFDO+ROO\ZRRG&LQHPD)LOP6W\OHDQG0RGHRI3URGXFWLRQWR. London, Melbourne and Henley: Routledge and Kegan Paul Bordwell. David and Kristin Thompson 2001 )LOP$UW$Q,QWURGXFWLRQ. Sixth Edition. New York etc.: Mc Graw-Hill Higher Education. A Division of the McGraw-Hill Companies Peirce, Charles Sanders &ROOHFWHG3DSHUV. 5 Volumes. Cambridge Massachusetts: The Belknap Press of Harvard Univrsity Press. Peirce, Charles S. :ULWLQJV$&KURQRORJLFDO(GLWLRQ. Volume!, Edited by Max H. Fisch (General Editor). Bloomington: Indiana University Press 168
Summary in Dutch: Bolzano s notie van fundering en het Klassiek Model van Wetenschap
Summary in Dutch: Bolzano s notie van fundering en het Klassiek Model van Wetenschap Dit proefschrift is een bijdrage aan de studie van de geschiedenis van de notie van wetenschappelijke verklaring als
Nadere informatieLaag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten
Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen
Nadere informatieCONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 h/v de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 h/v de betekenis
Nadere informatieInleiding op de Semiotiek
Samenvatting Literatuur: Van Zoest, Aart; Semiotiek. Over tekens, hoe ze werken en wat we er mee doen; Baarn, 1978 Inleiding op de Semiotiek semiotiek is de wetenschappelijke benadering die zich richt
Nadere informatieFRONT Polyphonie LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN. Deel II: Naverwerking. To see is to know
FRONT Polyphonie LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN Deel II: Naverwerking To see is to know Wij gaan er bij Publiekswerking steeds van uit dat er geen vaststaande antwoorden zijn wat de tekentaal van een opvoering
Nadere informatieKunst en cultuur (PO-havo/vwo)
Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo/vwo onderbouw exameneenheden havo/vwo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Produceren en presenteren 54:
Nadere informatieGust Gils' De Stem nader beluisterd. door Sébastien Vermeulen
Gust Gils' De Stem nader beluisterd door Sébastien Vermeulen Gust Gils is de oprichter van het tijdschrift Gard-sivik. De Antwerpenaar waagde zich aan allerlei media. Zo was hij beeldend actief (houtbewerking,
Nadere informatieMODEL B: Beoordelingsmodel PWS Binasvakken ( vernieuwde Tweede Fase ) De voorbereidingsfase: Zijn de leerlingen op zelfstandige wijze gekomen tot:
MODEL B: Beoordelingsmodel PWS Binasvakken ( vernieuwde Tweede Fase ) Bij de beoordeling van het PWS wordt uitgegaan van vier verschillende fasen, te weten: 1. De voorbereidingsfase 2. De onderzoeksfase
Nadere informatieExamenprogramma kunst (algemeen) havo/vwo
Examenprogramma kunst (algemeen) havo/vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Invalshoeken
Nadere informatieLemniscaat Kompas. 1 Vijf aspecten van communicatie geïntegreerd
http://lemniscaatacademie.com francis@lemniscaatacademie.be Lemniscaat Kompas 1 Vijf aspecten van communicatie geïntegreerd RELATIE Verhouding INHOUD FOCUS Het thema waar het echt om gaat CONTEXT Cultuur
Nadere informatieSAMENVATTING (Dutch summary)
(Dutch summary) 349 Dit boek is een onderzoek naar een bijzondere vorm van zelfrepresentatie: het creëren van een (publiek) zelf doorheen kunstwerken. Het onderwerp van het onderzoek is de Britse filmmaker
Nadere informatieNarrative Authority: From Epic to Drama. S. Willigers
Narrative Authority: From Epic to Drama. S. Willigers Samenvatting Narratieve Autoriteit: van Epos tot Drama Hoe is de Griekse tragedie ontstaan? Al sinds Aristoteles proberen geleerden antwoord op deze
Nadere informatieChecklist Synopsis. t.b.v. AV 1
Checklist Synopsis t.b.v. AV 1 Cursistenmap De Creatieve Onderneming De Studio Onderneming Dit project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van ESF EQUAL en Stadsdeel Amsterdam-Noord AV1 Synopsis
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/32149 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32149 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Renema, Jelmer Jan Title: The physics of nanowire superconducting single-photon
Nadere informatiebasiscompetenties 3de graad woordkunst-drama
basiscompetenties 3de graad woordkunst-drama 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 3de graad woordkunst-drama Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor de 3 de graad van de langlopende
Nadere informatieDe Taxonomie van Bloom Toelichting
De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog
Nadere informatieeenheid van tijd, plaats en handeling
Terminologie Een shot of take is één ononderbroken filmopname Een scène is een combinatie van verschillende shots, ceze shots groeperen één handeling of gebeurtenis en zijn allemaal op dezelfde locatie
Nadere informatieAutonoom als vak De zelf
Aangezien ik de indruk heb gekregen dat er een opkomst is van een nieuw vakgebied dat nog niet zodanig als vak bestempelt wordt, wil ik proberen dit vak te expliceren, om het vervolgens te kunnen betitelen
Nadere informatiebasiscompetenties 2de graad woordkunst-drama
basiscompetenties 2de graad woordkunst-drama 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 2de graad woordkunst-drama Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor de 2 de graad van de langlopende
Nadere informatieExamenprogramma kunst (algemeen) (voorheen ckv2)
Examenprogramma kunst (algemeen) (voorheen ckv2) Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden
Nadere informatieBeste mededisputanten,
Beste mededisputanten, Wat volgt is bedoeld als een poging om de tekst van Aristoteles te hertalen. Geen vertaling dus, maar een poging om het betoog van A zo te verwoorden dat we met elkaar serieus kunnen
Nadere informatieKwaliteitskaarten vragenstructuren
4 ì6cðt Kwaliteitskaarten vragenstructuren Het geheel is meer dan de som der delen. Van deel... Van bouten en moeren...via plaatmateriaal...naar constructie......naar geheel....en brug. Kind...kinderen...gezin......en
Nadere informatieInformatiebrochure. Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano
Informatiebrochure Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano 2011-2012 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Het profielwerkstuk 4 Beoordelingsmomenten 6 Het schriftelijk verslag 7 Eindbeoordeling profielwerkstuk 8 2
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Module 9
Samenvatting Nederlands Module 9 Samenvatting door een scholier 1519 woorden 26 juni 2004 7,5 55 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Kiliaan Module 9: A3 Tekstsoorten A4 Structuur van de boodschap C4
Nadere informatieToelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 1
Toelichting bij de Korte Verhandeling van Spinoza Nummer 1 Deel 1, Hoofdstuk 1 - Dat er iets buiten ons bestaat. Rikus Koops 8 juni 2012 Versie 1.1 In de inleidende toelichting nummer 0 heb ik gesproken
Nadere informatieHOTEL MALARIA LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN DEEL II: NAVERWERKING
HOTEL MALARIA LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN DEEL II: NAVERWERKING!! OPGELET!! Wij gaan er bij Publiekswerking steeds van uit dat er geen vaststaande antwoorden zijn op onderstaande vragen. De associaties
Nadere informatieWorkshop voorbereiden Authentieke instructiemodel
Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft
Nadere informatieIntroduceren thema Het menselijk lichaam. Thema: Het (menselijk) lichaam. centraal: 1. Maak een vergelijking tussen het menselijk lichaam en het
Natuur & Techniek Het (menselijk) lichaam Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Het (menselijk) lichaam Introduceren thema Het menselijk lichaam In deze lessen staan
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/53232 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hill, J.M. Title: On the road to adulthood. Delinquency and desistance in Dutch
Nadere informatieTaxanomie van Bloom en de kunst van het vragen stellen. Anouk Mulder verschil in talent
Onthouden Kunnen ophalen van specifieke informatie, variërend van feiten tot complete theorieën Opslaan en ophalen van informatie (herkennen) Kennis van data, gebeurtenissen, plaatsen Kennis van belangrijkste
Nadere informatieMODERNE VREEMDE TALEN - ASO DUITS Het voorliggende pakket eindtermen beantwoordt aan de decretale situatie waarbij in de basisvorming in de derde
MODERNE VREEMDE TALEN - ASO DUITS Het voorliggende pakket eindtermen beantwoordt aan de decretale situatie waarbij in de basisvorming in de derde graad ASO, Duits als tweede moderne vreemde taal kan worden
Nadere informatieSamenvatting. (Summary in Dutch)
(Summary in Dutch) 142 In dit proefschrift is de rol van de gezinscontext bij probleemgedrag in de adolescentie onderzocht. We hebben hierbij expliciet gefocust op het samenspel met andere factoren uit
Nadere informatieVERSLAG N.A.V. DERDE CONSULTATIEFASE (16 OKT 14 NOV 2018) Ontwikkelteam Mens & Natuur
VERSLAG N.A.V. DERDE CONSULTATIEFASE (16 OKT 14 NOV 2018) Ontwikkelteam Mens & Natuur 1. Achtergrond In maart 2018 zijn negen ontwikkelteams met daarin leraren en schoolleiders uit het primair en voortgezet
Nadere informatieHet onderzoeksverslag
Het onderzoeksverslag Rian Aarts & Kitty Leuverink Onderzoeksverslag (zie ook handboek blz. 306) Titel en Titelpagina Voorwoord Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding (ook wel: Aanleiding) Probleemstelling
Nadere informatieFilmische middelen Aspecten Extra aanwijzingen
FILMVORMGEVING in de filmwetenschap wordt deze indeling gehanteerd: Art-direction (Enscenering) Kwaliteit en Belichting ontbreken in het cve model. Geluid Decor, Rekwisieten, attributen Licht en belichting
Nadere informatieBloom. Taxonomie van. in de praktijk
Bloom Taxonomie van in de praktijk De taxonomie van Bloom kan worden toegepast als praktisch hulpmiddel bij het differentiëren in denken en doen. Het helpt je om in je vraagstelling een plaats te geven
Nadere informatieExamenprogramma Klassieke Talen vwo
Examenprogramma Klassieke Talen vwo Ingangsdatum: schooljaar 2014-2015 (klas 4) Eerste examenjaar: 2017 Griekse taal en cultuur (GTC) vwo Latijnse taal en cultuur (LTC) vwo Griekse taal en cultuur (GTC)
Nadere informatieSTEM academies voor kwetsbare jongeren in Brussel.
STEM academies voor kwetsbare jongeren in Brussel Jan.Sermeus@odisee.be Jelle.DeSchrijver@odisee.be http://odifiks.odisee.be/ 1 STEM academies 9 14 jaar, 4 x 2 uur aandacht voor kansengroepen focus op
Nadere informatieThe Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse
The Value of Deliberate Metaphor W.G. Reijnierse Samenvatting De waarde van opzettelijke metaforiek Proefschrift W. Gudrun Reijnierse In de afgelopen dertig jaar zijn metaforen voornamelijk bestudeerd
Nadere informatieCompetentie-invullingsmatrix
Competentie-invullingsmatrix masterprf Master of Science in de wiskunde Academiejaar 2016-2017 Legende: W=didactische werkvormen E=evaluatievormen Competentie in één of meerdere wetenschappen Wetenschappelijke
Nadere informatie3D Topografie. Inhoud presentatie
3D Topografie Promotie-onderzoek naar een 3D datamodellering Studiedag 3D Topografie 03 April 2007 1 ir. Friso Penninga sectie GIS Technologie Onderzoeksinstituut OTB Technische Universiteit Delft Inhoud
Nadere informatieOnderzoek de spreekkamer!
Onderzoek de spreekkamer! Lennard Voogt Inleiding Het wetenschappelijk fundament van de manuele therapie wordt sterker. Manueel therapeuten krijgen steeds meer inzicht in de effectiviteit van hun inspanningen
Nadere informatieOnderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee.
Onderwijsvernieuwing We doen er allemaal aan mee. Maar. Welke kant willen we op? Wat speelt er in mijn team? Wil iedereen mee? Waar liggen de interesses? Waar zit de expertise? WAARIN GA IK INVESTEREN?
Nadere informatieExamenprogramma Griekse taal en literatuur vwo Latijnse taal en literatuur vwo
Examenprogramma Griekse taal en literatuur vwo Latijnse taal en literatuur vwo Griekse taal en literatuur Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma
Nadere informatieKennisdeling in lerende netwerken
Kennisdeling in lerende netwerken Managementsamenvatting Dit rapport presenteert een onderzoek naar kennisdeling. Kennis neemt in de samenleving een steeds belangrijker plaats in. Individuen en/of groepen
Nadere informatieRevision Questions (Dutch)
Revision Questions (Dutch) Lees pagina s 1-44 van New Media: A Critical Introduction (2008). Maak bij het lezen de onderstaande vragen. Print je antwoorden uit en lever deze in bij de Vergeet niet je naam
Nadere informatiebasiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten
basiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 3de graad beeldende en audiovisuele kunsten Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties voor
Nadere informatieHoe schrijf ik een Recensie
Hoe schrijf ik een Recensie Een recensie is een kritisch artikel geschreven voor een krant of tijdschrift om degene die het leest te informeren over een voorstelling. Jij bent voor deze gelegenheid journalist
Nadere informatieExamenprogramma CKV havo en vwo. nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling
Examenprogramma CKV havo en vwo nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Examenprogramma CKV havo en vwo Concept 17 juni 2014 Examenprogramma CKV havo en vwo Concept Versie 17 juni 2014 Het eindexamen
Nadere informatiePROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING Vak: Kunstvakken II drama. Inleiding
PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING 2015-2017 Vak: Kunstvakken II drama Inleiding In het derde en vierde leerjaar bereid je je voor op het Centraal Schriftelijk Eindexamen Drama in de vierde klas. Omdat
Nadere informatieInleiding. Competenties
1 Richtlijnen cursusdraaiboek TTC- STW versie 15 januari 2015 Inleiding De NVRG kent twee opleidingen: de opleiding tot systeemtherapeut (ST) en de opleiding tot systeemtherapeutisch werker (STW). Beide
Nadere informatieKEN JE BIJBEL. Een introductie in bijbel lezen
KEN JE BIJBEL Een introductie in bijbel lezen Lezen als Volgen Mat. 22:37-40 Één van de hoofddoelen van de Bijbel is om een liefdevolle relatie met God te onderhouden Gods woord staat centraal in het leven
Nadere informatieRijke Lessen. zetten je aan het denken. Handleiding(etje) Minka Dumont 26 november 2009 SLO - Landelijke Plusklasnetwerkdag
Rijke Lessen zetten je aan het denken Minka Dumont 2009 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com Handleiding(etje) Minka Dumont 26 november 2009 SLO - Landelijke Plusklasnetwerkdag Onthouden Kunnen ophalen
Nadere informatieCover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:
Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/68261 Author: Eijk, R.J. van Title: Web privacy measurement in real-time bidding systems.
Nadere informatieDans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015
Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.
Nadere informatieRichtlijn 4401 Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot informatietechnologie
Richtlijn 4401 Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot informatietechnologie Inleiding 1-3 Doel van de opdracht tot het verrichten van overeengekomen
Nadere informatieBeoordeling van het PWS
Weging tussen de drie fasen: 25% projectvoorstel, 50% eindverslag, 25% presentatie (indien de presentatie het belangrijkste onderdeel is (toneelstuk, balletuitvoering, muziekuitvoering), dan telt de presentatie
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wietmarschen, Herman van Title: A systems approach to sub-typing of rheumatoid
Nadere informatieLeren Filosoferen. Tweede avond
Leren Filosoferen Tweede avond Website Alle presentaties zijn te vinden op mijn website: www.wijsgeer.nl Daar vind je ook mededelingen over de cursussen. Hou het in de gaten! Vragen n.a.v. vorige keer
Nadere informatieCONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo
Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 vmbo de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 vmbo de betekenis
Nadere informatieSamenvatting Zoeken naar en leren begrijpen van speciale woorden Herkenning en de interpretatie van metaforen door schoolkinderen
Samenvatting Zoeken naar en leren begrijpen van speciale woorden Herkenning en de interpretatie van metaforen door schoolkinderen Onderzoek naar het gebruik van metaforen door kinderen werd populair in
Nadere informatiePWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten
PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten Beoordeling Te behalen Behaald 1. Past het onderwerp/ontwerp bij het vak/de vakken? 1 Herkenbaarheid van het vak of de vakken. Past het onderwerp
Nadere informatieCoalitielid met hart en ziel
Coalitielid met hart en ziel Samenwerken vind ik belangrijk omdat... Peter Rooze 29 januari 2011 Teambuilding en samenwerking. Resultaten: 1. Kennismaking met - motieven van - collega s. 2. Betere samenwerking.
Nadere informatiePaper beschrijft het probleem (de wens) en motiveert de keuze hiervoor, zij het enigszins schetsmatig.
Paper 1 Ontwerpplan Criterium Onvoldoende Voldoende Ruim voldoende Excellent Probleembeschrijving Paper maakt niet duidelijk welk probleem (welke wens) centraal staat en om welke reden. Paper beschrijft
Nadere informatieEindexamen Filosofie havo I
Opgave 2 Denken en bewustzijn 8 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een omschrijving van het begrip bewustzijn 2 argumentatie aan de hand van deze omschrijving of aan Genghis bewustzijn kan
Nadere informatieOnderzoekscompetenties (OC) in de 1e graad
Onderzoekscompetenties (OC) in de 1e graad Wat zijn OC's? Een eenvoudige definitie van OC is niet voorhanden. Op het internet vind je maar liefst 16 betekenissen voor 'onderzoek' en 31 voor 'competentie'!
Nadere informatieSamenvatting Literatuurkunde Cursus 1 Literatuur en lezer
Samenvatting Literatuurkunde Cursus 1 Literatuur en lezer Samenvatting door M. 1143 woorden 24 januari 2016 9 21 keer beoordeeld Vak Methode Literatuurkunde Laagland Nederlands literatuur cursus 1 1 Lezers
Nadere informatie1. Drie uitgangssituaties
Het communicatieplan 1. Drie uitgangssituaties Er zijn drie situaties mogelijk waarin het nodig is een communicatieplan op te stellen voor een organisatie: 1. bij het opzetten van beleid voor een nieuwe
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Introductie In dit proefschrift evalueer ik de effectiviteit van de academische discussie over de ethiek van documentaire maken. In hoeverre stellen wetenschappers de juiste
Nadere informatieEINDTERMEN Bosbiotoopstudie
EINDTERMEN Bosbiotoopstudie Eerste graad A-stroom Vakgebonden eindtermen aardrijkskunde De mens en het landschap Het landelijk landschap 22 milieueffecten opnoemen die in verband kunnen gebracht worden
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20171 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kazemi, Hamid Title: Carrier s liability in air transport with particular reference
Nadere informatieEthische optiek = hoe is de benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.
Samenvatting door A. 1576 woorden 4 december 2014 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Paragraaf 2 De ethische optiek 1 inleiding Ethiek gaat over goed en kwaad in het menselijk handelen. Onderscheid
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 1
Samenvatting Dit proefschrift onderzocht manieren om community ontwikkeling in opleidingsscholen te stimuleren. De vier studies leverden inzichten op in de manier waarop docentenin-opleiding (dio s) samenwerken
Nadere informatieFormat voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster
Format voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster Uitwerking Domein Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht Honoursforum GZ Onderwerp / thema: Naam student: Studentnummer: Opleiding: Studiejaar
Nadere informatieMaster in de westerse literatuur. Masterinfoavond 7 maart 2018
Master in de westerse literatuur Masterinfoavond 7 maart 2018 Master in de westerse literatuur 1. Inhoud 2. Focus 3. Programma 4. Taalpolitiek 5. Toelatingsvoorwaarden 6. Uitstroom/Doorstroom 2 1. Inhoud
Nadere informatieWerkopdracht vijfde ontwikkelsessie. Opbrengsten ontwikkelsessie 5. Wat zijn bouwstenen?
Werkopdracht vijfde ontwikkelsessie Wat hebben onze leerlingen nodig om uit te groeien tot volwassenen die bijdragen aan de samenleving, economisch zelfstandig zijn én met zelfvertrouwen in het leven staan?
Nadere informatieOnderwijs- en examenregeling
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Taalwetenschap Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de
Nadere informatiebasiscompetenties 3de graad muziek
basiscompetenties 3de graad muziek 1 CONCORDANTIETABEL Basiscompetenties 3de graad muziek Concordantie tussen: - de specifieke basiscompetenties muziek voor de 3 de graad van de langlopende studierichtingen
Nadere informatieAnalyse & Voorstel 'Terminologie Versterken'
Analyse & Voorstel 'Terminologie Versterken' In de vergadering van 9 maart 2015 is gesteld dat voor wat betreft het versterkingsprogramma de terminologie door elkaar begint te lopen. We zijn begonnen met
Nadere informatieCultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Drama -
Cultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Drama - In de vaardigheidslijn drama wordt gebruik gemaakt van spelvaardigheden, verbeelden en vormgeven in een opbouwende lijn voor de groepen
Nadere informatie10-8 7-6 5. De student is in staat om op navolgbare wijze van vijf onderwijskundige (her)ontwerpmodellen de essentie te benoemen;
Henk MassinkRubrics Ontwerpen 2012-2013 Master Leren en Innoveren Hogeschool Rotterdam Beoordeeld door Hanneke Koopmans en Freddy Veltman-van Vugt. Cijfer: 5.8 Uit je uitwerking blijkt dat je je zeker
Nadere informatieVereniging van leraren in de Economisch/maatschappelijke vakken
Vereniging van leraren in de Economisch/maatschappelijke vakken Schelluinen, 5 juli 2018 Feedback vanuit Vecon voor het ontwikkelteam M&M Geacht ontwikkelteam M&M, Hierbij een reactie van de Vecon. Inleiding
Nadere informatiePraktijkplein Titel: Toepassing: Koppeling met het Operational Excellence Framework: Implementatiemethodieken: ontwerpen en ontwikkelen.
Praktijkplein Titel: Implementatiemethodieken: ontwerpen en ontwikkelen. Toepassing: Beknopte samenvatting van twee implementatiemethodieken en hun toepassing bij het implementeren van een operational
Nadere informatieHandleiding Nederlandse Besteksystematiek
Handleiding Nederlandse Besteksystematiek Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 NBS... 3 1.2 De NBS Catalogus... 3 2 Bestek, algemeen... 4 2.1 Het bestek... 4 2.2 De beschrijving van het werk... 4 2.3 De
Nadere informatieSamenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld
Samenvatting Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld om hen heen. Zo hebben vele mensen een natuurlijke neiging om zichzelf als bijzonder positief te beschouwen (bijv,
Nadere informatiePeMeTRaS. Author: L.K.J. Roos. Personal Medical Tracking and recording software.
PeMeTRaS Personal Medical Tracking and recording software. Author: L.K.J. Roos Opmerking [W1]: Raamwerk voor Word 2007: U kunt de opmerkingentekst (on)zichtbaar maken onder Controleren optie Markeringen
Nadere informatieWISKUNDE D VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
WISKUNDE D VWO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de
Nadere informatieCapaciteitentest HBO. Denkvermogen en denkstijl
Denkvermogen en denkstijl Naam: Ruben Smit Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. De uitslag... 4 3. Bijlage: Het lezen van de uitslag... 5 Pagina 2 van 7 1. Inleiding Op 5 april 2016 heeft Ruben Smit een
Nadere informatieINTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA)
INTERNATIONAL STANDARD ON AUDITING (ISA) ISA 720, DE VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN DE AUDITOR MET BETREKKING TOT ANDERE INFORMATIE IN DOCUMENTEN WAARIN GECONTROLEERDE FINANCIËLE OVERZICHTEN ZIJN OPGENOMEN
Nadere informatieTijdzones. geschiedenis. In dit thema verdiepen kinderen zich in een van de tijdvakken. onderstaand filmpje bekijken over het maken van een digitale
geschiedenis Tijdzones Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Tijdlijn In dit thema kiezen de kinderen een tijdvak uit om zich verder in te verdiepen. Voor dit tijdvak staat de volgende hogere
Nadere informatieTake Home Examen. Het stijlbegrip volgens Nelson Goodman. i Postvak 54 6 juni 2008 Blok BA CW 1 E Vraag II
Take Home Examen Het stijlbegrip volgens Nelson Goodman i444049 Postvak 54 6 juni 2008 Blok BA CW 1 E Vraag II De Amerikaanse filosoof Nelson Goodman heeft een boek geschreven, genaamd Ways of Worldmaking.
Nadere informatieMevr. Rockx en Dhr Verdaasdonk
Welkom op Graaf Engelbrecht bij het vak Theater, Het is je gelukt om door de eerste 2 jaar heen te komen. Nog even en je moet de keuze van je profiel maken en wie weet bestaat die wel uit een pakket met
Nadere informatieExamenprogramma Profielvak: dienstverlening & producten
Examenprogramma Profielvak: dienstverlening & producten De kern a. Algemene kennis en vaardigheden b. Professionele kennis en vaardigheden c. Loopbaanoriëntatie en -ontwikkeling De vier profielmodulen
Nadere informatieEEN VISIE, WAT IS DAT?
EEN VISIE, WAT IS DAT? Visie is een vervuild begrip. Niet alleen bestaat er een oerwoud van begrippen die allen min of meer hetzelfde aanduiden ( missie, ondernemingsfilosofie, guiding principles, leidend
Nadere informatieBijgeloof en half geloof
Bijgeloof en half geloof Psychologie van de Magie week 2 Opbouw presentatie Bijgeloof volgens Hill Gallagher en Lewis half geloof Bruggetje Saher en Lindemans ontologische verwarring Intermezzo: Feng Shui
Nadere informatieSysteemvisie op Organisatie en Management
Systeemvisie op Organisatie en Management E.J. Mol 16 Mei 2012 1 Inhoudsopgave 1 SYSTEEMVISIE OP ORGANISATIE EN MANAGEMENT 2 1.1 De organisatie als open systeem.................. 2 1.2 De rol van de manager
Nadere informatieControle- en onderzoeksprotocol Ketenzorg CZ 2013
Controle- en onderzoeksprotocol Ketenzorg CZ 2013 1 Doelstelling In het kader van de NZA beleidsregel BR/CU-7074 Integrale bekostiging multidisciplinaire zorgverlening chronische aandoeningen (DM type
Nadere informatieModel Checklist voor beoordelen kwaliteit kwalificatiedossiers brandweerfuncties. Versie: 11 december 2014
Model Checklist voor beoordelen kwaliteit kwalificatiedossiers brandweerfuncties Versie: 11 december 2014 Instituut Fysieke Veiligheid Postbus 7010 6801 HA Arnhem Kemperbergerweg 783, Arnhem www.ifv.nl
Nadere informatie5.3 SAMENVATTEND SCHEMA SOORTEN VERBANDEN
10.2.9 Andere verbanden Soms worden ook nog de volgende verbanden onderscheiden: 1 toelichtend verband (komt sterk overeen met het uitleggend verband) 2 argumenterend verband 3 verklarend verband Deze
Nadere informatieHandreiking Teamkwaliteitsportret
Handreiking Teamkwaliteitsportret Als team hart voor onderwijskwaliteit tonen Met de handreiking Teamkwaliteitsportret kunnen teams hun ambities om de kwaliteit van hun onderwijs te versterken bepalen
Nadere informatie