1. Bent u ermee bekend dat sinds 6 januari 2007 enkele tientallen dode vogels zijn aangespoeld op de Noord-Hollandse stranden?

Transcriptie

1 abcdefgh De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG Contactpersoon - Datum 2 februari 2007 Ons kenmerk RWS/SDG/NW2007/112/43233 Onderwerp Aangespoelde vogels Doorkiesnummer - Bijlage(n) 1 Uw kenmerk Geachte voorzitter, Hierbij ontvangt u mijn antwoord op de vragen van het lid Duyvendak aan de Minister van Verkeer en Waterstaat en de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over aangespoelde vogels op de Noord-Hollandse kust. 1. Bent u ermee bekend dat sinds 6 januari 2007 enkele tientallen dode vogels zijn aangespoeld op de Noord-Hollandse stranden? 1. Ja. 2. Klopt het dat de vogels gedood zijn door een onbekende giftige substantie? Zo ja, welke stof betreft het? 2. De vogels zijn inderdaad gedood door een inmiddels deels bekende giftige substantie. Uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling (het RIZA) en de Vrije Universiteit blijkt dat de substantie voor 10% bestaat uit een giftig mengsel van zwavel, chemische schoonmaakmiddelen en metalen. Daarnaast bestaat de substantie voor 60% uit olie. Van de overige 30% zijn de bestanddelen onbekend. Voor het strafrechtelijk onderzoek is het niet noodzakelijk om de overige 30% vast te stellen. Om die reden is besloten dit onderdeel van de analyse niet uit te voeren. Postbus 20901, 2500 EX Den Haag Bezoekadres Plesmanweg 1-6, 2597 JG Den Haag Telefoon Fax bereikbaar met tram 9 (station hs en cs) en bus 22 (station cs)

2 Voor het strafrechtelijk onderzoek onderzoekt de Vrije Universiteit in Amsterdam momenteel om welk type chemisch schoonmaakmiddel het gaat. De uitkomsten van dit onderzoek worden eind januari 2007 verwacht. 3. Is door Rijkswaterstaat of een andere (overheids) dienst onderzocht of deze stof afkomstig is van een schip? Zo ja, is inmiddels achterhaald welk schip het betreft, en zijn er passende maatregelen getroffen? Zo neen, waarom niet en bent u in dat geval bereid alsnog alles op alles te zetten om het betreffende schip op te sporen en de dader(s) te vervolgen? 3. Rijkswaterstaat heeft onderzocht of deze substantie afkomstig is van een schip. Met behulp van het backtracking systeem van Rijkswaterstaat is onderzocht in welk gebied de substantie is geloosd. Rekening houdend met de locatie van de gevonden substantie, de windrichting en de stromingen kan er worden nagegaan welke schepen er op het vermoedelijke tijdstip in het gebied aanwezig zijn geweest en welke van die schepen een lading of restlading aan boord hadden die vergelijkbaar is met de aangetroffen substantie. De Waterpolitie van de KLPD spoort momenteel de schepen op die uit de backtracking naar voren zijn gekomen. Aan boord van het schip zal de KLPD zoeken naar sporen en deze vergelijken met de uitkomsten van het RIZA onderzoek en het onderzoek van de Vrije Universiteit naar het chemische schoonmaakmiddel. De dader is nog niet opgespoord. 4. Klopt het dat bij slecht weer, zoals wordt beweerd, meer illegale lozingen plaatsvinden? Zo ja, heeft er dan ook intensievere opsporing en handhaving van lozingen plaatsgevonden? Zo neen, waarom niet? 4. Uit de gegevens van Rijkswaterstaat blijkt dat er geen aanwijzingen zijn dat er bij slecht weer meer illegale lozingen plaatsvinden dan bij goed weer. Er wordt ongeveer elk etmaal een verkenningsvlucht uitgevoerd waarbij de route varieert binnen de exclusieve economische zone (het Nederlandse deel van de Noordzee). Uit onderzoek van het ministerie van Verkeer en Waterstaat blijkt overigens dat het aantal verontreinigingen van minerale olie en het aantal vogelslachtoffers de afgelopen jaren fors is afgenomen (zie grafieken in bijlage 1). 5. Ziet u in dit geval, waarbij de natuur flinke schade is toegebracht en dieren op kennelijk gruwelijke wijze zijn gedood, niet een extra aanleiding om alsnog een andere systematiek voor afvalinzameling door te voeren, waarbij giftig afval onder voorwaarden "gratis" kan worden ingeleverd, dat wil zeggen dat de kosten voor inzameling worden verrekend in het havengeld? Zo neen, waarom niet? 5. De huidige internationale regelgeving is gericht op enerzijds het voorkomen van illegale lozingen op zee (IMO Marpol-Verdrag) en anderzijds het stimuleren van afvalafgifte aan wal (EU Richtlijn Havenontvangstvoorzieningen). Eerstgenoemde regelgeving is in dit geval overtreden. 2

3 De Richtlijn havenontvangstvoorzieningen introduceert het principe van indirecte financiering waarbij elk schip dat een Europese haven aandoet, een bijdrage levert aan de inzamel- en verwerkingskosten van scheepsafval, ongeacht of het schip iets afgeeft of niet. Ik interpreteer het begrip gratis uit de vraag dan ook als 100% indirecte financiering gekoppeld aan onbeperkte afgifte. Indirecte financiering geeft een financiële reden aan reders om hun scheepsafval af te geven aangezien ze er toch indirect voor betalen. Overigens stellen de havens wel grenzen aan de maximale gratis afgifte om afvaltoerisme te voorkomen. Komt een schip boven de grens, dan dient voor dat deel te worden bijbetaald. Aldus wordt invulling gegeven aan het principe de vervuiler betaalt. Op dit moment is er (slechts) één land (Zweden) dat 100% indirecte financiering én onbeperkte afgiftegrenzen kent voor scheepsafval. Gezien de nadelen daarvan (afvaltoerisme) wordt dit systeem op dit moment heroverwogen. De indirecte financiering is destijds bewust beperkt gebleven tot scheepsafval (o.a. machinekamerolie en huisvuil). Ladingresiduen - ook wel slops genoemd - vallen buiten de indirecte financiering. Voor de verwerking dient rechtstreeks te worden betaald ( de vervuiler betaalt ). Hieraan liggen de volgende redenen ten grondslag: Ladingresiduen komen bij specifieke schepen voor en verschillen daarnaast sterk in aard en samenstelling. Ieder schip heeft machinekamerafval en huisvuil. En anders dan bij machinekamerafval en huisvuil, waar een redelijk constante samenstelling kan worden verwacht, is dit bij ladingresiduen geenszins het geval. Het residu is immers rechtstreeks gekoppeld aan het vervoerde product. Er zijn dus zeer grote verschillen in verwerkingskosten. Daarmee werd het niet rechtvaardig geacht om ladingresiduen onder te brengen onder een vorm van indirecte financiering, waar ieder binnenkomend schip - klein of groot, tanker of niet - meebetaalt aan de verwerking. De filosofie is dat de ladingeigenaar dient te betalen voor de verwerking van de restanten. Daarnaast hebben veel ladingresiduen nog een economische waarde en kunnen worden verhandeld. Wel wordt door middel van een korting voor schepen die milieuvriendelijk opereren (Green Award certificaten) een aanmoedigingspremie ingesteld om afgifte van ladingresiduen te stimuleren. Een eventuele aanpassing van de wijze van financiering van scheepsafval en ladingresiduen louter voor de Nederlandse havens zal overigens naar verwachting een verwaarloosbaar effect hebben op het voorkomen van illegale lozingen door schepen op de Noordzee. Een zeer groot deel van het scheepvaartverkeer op de Noordzee doet namelijk geen Nederlandse haven aan en geeft hier derhalve niets af. Daaraan zal niets veranderen als het afgeven gratis is. Het heeft louter, door de verhoogde tarieven (voor alle bezoekende schepen), een negatief effect op het level-playing field van de Nederlandse havens. 3

4 Wat betreft de EU dimensie van het dossier havenontvangstvoorzieningen evalueert de Europese Commissie op dit moment de werking van de betrokken regelgeving in de diverse havens. Mede op basis van de resultaten hiervan zal ik bezien of nationale aanpassingen geboden zijn. De EU-dimensie en het belang van een level playing field zal in deze beslissing worden meegewogen. Daarnaast is door de Raad Milieu van oktober jl. aan de Europese Commissie gevraagd de toereikendheid van bestaande regelgeving inzake afvalvervoer over zee te bezien. Hoogachtend, DE STAATSSECRETARIS VAN VERKEER EN WATERSTAAT, mw drs M.H. Schultz van Haegen 4

5 Bijlage 1 Grafiek 1: Omvang van de waargenomen verontreinigingen van minerale olie in (m3) op het Nederlandse deel van de Noordzee Noordzee-kust Waddenzeekust Grafiek 2: Percentage met olie besmeurde vogels (alle soorten) in de winter langs de Noordzeekust en Waddenzeekust. Bron: Camphuijsen 1. 1 Camphuysen, C.J.: Olieslachtoffers op de Nederlandse kust: gevonden vogels mei april 2002 en oliebevuilingspercentages in de winter 2001/02, CSR Report , CSR Consultancy, Oosterend, 5