SOCIAAL ECONOMISCHE VERKENNING ROERMOND Maastricht, december S.C.A. Knoors MSc. J. de Quillettes MSc. R. Van Zandvoort Msc.

Transcriptie

1 SOCIAAL ECONOMISCHE VERKENNING ROERMOND 2014

2 SOCIAAL ECONOMISCHE VERKENNING ROERMOND 2014 Maastricht, december 2014 S.C.A. Knoors MSc. J. de Quillettes MSc. R. Van Zandvoort Msc.

3 INHOUDSOPGAVE Pagina SAMENVATTING 3 1 INLEIDING Aanleiding Strategische Visie Roermond 2020 en Keyport Leeswijzer 6 2 BEVOLKING EN ARBEIDSMARKT Inleiding Bevolking Beroepsbevolking Werkloosheid Uitkeringen en gesubsidieerde arbeid Gemiddeld persoonlijk inkomen 16 3 ECONOMISCHE STRUCTUUR Inleiding Werkgelegenheidsstructuur Bedrijvendemografie Toerisme, recreatie en detailhandel Binnenvaart Aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt Pendelstromen 27 4 STEDELIJKE ONTWIKKELING Inleiding Werklocaties Bedrijfsonroerendgoed Woningmarkt 32 LIJST VAN BIJLAGEN Bijlage 1a Administratieve indeling in wijken en buurten 35 Bijlage 1b Oppervlaktegegevens wijken en buurten 36 Bijlage 2a Burgerlijke staat bevolking gemeente Roermond, Bijlage 2b Aantal inwoners naar wijk en buurt, Bijlage 2c Particuliere huishoudens en niet-westerse allochtonen naar wijk en buurt, Bijlage 3 Werkloosheidsontwikkeling, Bijlage 4 Inkomensontvangers per wijk en buurt, Bijlage 5 Indeling economische sectoren volgens de Standaard Bedrijfsindeling 43 Bijlage 6a Vestigingen- en werkgelegenheidsstructuur en ontwikkeling, Bijlage 6b Werkgelegenheidsstructuur en ontwikkeling, Bijlage 6c Vestigingen- en werkgelegenheidsstructuur per wijk en buurt, Bijlage 6d Vestigingen- en werkgelegenheidsontwikkeling per wijk en buurt, Bijlage 6e Vestigingen- en werkgelegenheidsontwikkeling per vestigingsmilieu, Bijlage 6f Vestigingen en werkgelegenheid naar werklocaties, Bijlage 7 Vestigingen- en werkgelegenheidsstructuur en -ontwikkeling toeristisch-recreatieve sector, Bijlage 8 Personeelskrapte voor elementaire, lagere, middelbare en hogere beroepsgroepen, Limburg en Midden-Limburg, eind Bijlage 9 Pendelmatrix Roermond, Bijlage 10 Aanbodontwikkeling bedrijfsonroerendgoed, Bijlage 11 Referentieset branche-indeling detailhandel 57 Bijlage 12a Winkelaanbod naar wijk, Sociaal Economische Verkenning Roermond december

4 Bijlage 12b Winkels in belangrijke winkellocaties, Bijlage 13 Woningbestand naar wijk en buurt, ontwikkeling Bijlage 14 Begrippenlijst 61 LIJST VAN STATEN Staat 2.1 Bevolkingsontwikkeling, Staat 2.2 (Potentiële) beroepsbevolking en participatie naar geslacht, Staat 2.3 Ontwikkeling uitkeringen, Staat 2.4 Aantal WSW-werkplekken, Staat 2.5 Gemiddeld persoonlijk inkomen per wijk, Staat 3.1 Aantal werkzame personen, gemeenten Midden-Limburg, Staat 3.2 Vestigings- en werkgelegenheidsstructuur naar vestigingsmilieus, Staat 3.3 Bedrijvendynamiek, Staat 3.4 Verkoopoppervlakte horeca- en cateringbedrijven, Staat 3.5 Aantal kamers, bedden en overnachtingen, Staat 3.6 Vestigings- en werkgelegenheidsstructuur toeristische sector, Staat 3.7 Detailhandelstructuur, Staat 3.8 Goederen overslag over water, Staat 3.9 Perspectief op baan voor schoolverlaters naar opleidingstype, Limburg en Midden-Limburg, eind Staat 4.1 Openbare werklocaties, 1 januari Staat 4.2 Uitgifte openbare werklocaties in ha, Staat 4.3 Marktontwikkeling bedrijfsonroerendgoed, Staat 4.4 Woningvoorraad naar woningtype LIJST VAN FIGUREN Figuur 2.1 Bevolkingsstructuur, januari Figuur 2.2 Aantal inwoners naar wijken, januari Figuur 2.3 Ontwikkeling arbeidsparticipatie, Figuur 2.4 Arbeidsmarktparticipatie, 1 januari Figuur 2.5 Werkloosheidsontwikkeling: werkloosheidspercentage, Figuur 2.6 Werkloosheidsduur, niet-werkende werkzoekenden, Roermond, Figuur 2.7 Werkloosheidsduur, januari Figuur 2.8 Samenstelling werklozenbestand naar leeftijd, januari Figuur 3.1 Werkgelegenheid naar sector, Figuur 3.2 Top 10 grootste werkgevers naar aantal arbeidsplaatsen, Figuur 3.3 Werkgelegenheidsontwikkeling binnen de gemeente Roermond, Figuur 3.4 Starters en faillissementen Roermond, Figuur 3.5 Pendel 27 Figuur 4.1 Aanbodontwikkeling, (m 2 ) 32 Figuur 4.2 Woningvoorraadontwikkeling, Sociaal Economische Verkenning Roermond december

5 SAMENVATTING Bevolking en arbeidsmarkt Het eerste hoofdstuk in de Sociaal Economische Verkenning Roermond staat in het teken van bevolking en arbeidsmarkt. De bevolkingsontwikkeling is hierbij het uitgangspunt. Van daaruit wordt gekeken hoeveel inwoners van Roermond op de arbeidsmarkt participeren en welk deel hiervan werkloos is of anderszins een uitkering heeft. Verder wordt gekeken naar het gemiddeld inkomen van de inwoners van Roermond. Op 1 januari 2014 telde Roermond ruim inwoners. In tegenstelling tot in grote delen van Limburg is er in Roermond nog steeds sprake van bevolkingsgroei. De belangrijkste oorzaak van deze stijging is een positief migratiesaldo. Een zeer klein deel van de stijging komt door de natuurlijke aanwas. Ten opzichte van het Limburgs gemiddelde onderscheidt Roermond zich door relatief aanzienlijk meer inwoners tussen de 25 en 45 jaar. Dit is de leeftijdscategorie waarin de meeste gezinnen kinderen krijgen. Hierdoor is ook het aantal 0- tot 9-jarigen relatief groot. De bevolkingstoename was in 2014 in vrijwel alle wijken terug te zien. Alleen in Maasniel en Donderberg/Hoogvonderen was sprake van een afname. Doordat het aantal jarige inwoners van Roermond (de potentiële beroepsbevolking) toeneemt, neemt ook de beroepsbevolking toe. De groeiende bevolking is hiervoor niet de enige verklaring, ook de participatiegraad is de afgelopen jaren toegenomen; van 67,9% in 2009 tot 71,1% in Roermond heeft (net als de rest van Limburg) op dit gebied nog een inhaalslag te maken: de participatie ligt ook in 2014 nog onder het landelijk gemiddelde van 72,1%. Wel is de participatie in Roermond iets hoger dan het regionaal gemiddelde (70,4%). Net als elders in de regio en in Limburg, is het vooral de lagere participatie onder vrouwen die ervoor zorgt dat de totale participatie achterblijft bij het landelijk gemiddelde. In en rond Roermond is de participatie onder vrouwen 62-63%, ten opzichte van 66% landelijk. De participatie onder vrouwen neemt wel relatief sneller toe dan de participatie van mannen. De werkloosheid nam in Roermond tussen 2005 en 2011 vrijwel alle jaren af. Dit is opmerkelijk, aangezien de huidige economische crisis reeds in 2008 begon. Dat jaar was wel sprake van een stabilisatie van de werkloosheid, maar daarna daalde de werkloosheid weer. Hieraan is in 2012 een einde gekomen. In de periode is de werkloosheid weer gestegen. Met 7% lag het werkloosheidspercentage van Roermond tussen dat van Limburg en Midden-Limburg. Het aantal WAO-uitkeringen lag in 2013 lager dan een jaar eerder. Daarentegen is het aantal WAZ-, Wajong-, WW- en WWB-uitkeringen wel iets toegenomen. Het totale aandeel personen met een uitkering ligt hoger dan het provinciale gemiddelde. Evenals de afgelopen jaren wordt het verschil tussen Roermond en (Midden-)Limburg voornamelijk veroorzaakt door het relatief hoge percentage WWB ers. Economische structuur In het hoofdstuk Economische structuur wordt dieper ingegaan op de werkgelegenheid naar sector, de ontwikkelingen in termen van werkgelegenheidstoe- of afname en bedrijvendemografie. Roermond bekleedt als centrumgemeente een belangrijke positie in de regionale werkgelegenheid. Het aantal arbeidsplaatsen binnen de gemeentegrenzen overstijgt het daadwerkelijk aantal werkende Roermondenaren. Dit komt door de grote inkomende pendelstroom. Meer dan de helft van de arbeidsplaatsen in Roermond wordt ingenomen door mensen die niet in de gemeente wonen. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

6 Tussen 2013 en 2014 is de werkgelegenheid in Roermond sterker afgenomen dan in het voorgaande jaar. De afname in Roermond (-3,4%) was groter dan het Limburgs gemiddelde (-1,7%). Hierbij wordt opgemerkt dat er sectorale verschillen bestaan. De sectoren met de grootste werkgelegenheidsafname waren Vervoer en opslag (-18%), Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas (-13%) en Winning/distributie van water, afval(water)beheer (-12%). Daarentegen kenden de sectoren verhuur van en handel in onroerend goed (+10%), informatie & communicatie en advisering (+6%), onderzoek & specialistische zakelijke dienstverlening (+4%) de grootste toename. De afname van de werkgelegenheid komt vooral door de daling van de werkgelegenheid bij bedrijven en in mindere mate door verhuizingen en opheffingen. Enkele belangrijke ontwikkelingen binnen Roermond waren: de verplaatsing van Westrom vanuit de Roerstreek naar de buurt Roer en Roer-Zuid, waarbij er ook werknemers van andere vestigingen in de regio zijn overgekomen; het verlies van banen bij enkele grote werkgevers zoals De Zorggroep en PostNl; en de toename van de werkgelegenheid door centralisering bij enkele bedrijven naar één locatie in Roermond zoals Wonen Limburg en Koenen en Co. De verdere doorontwikkeling van Midden-Limburg als toeristische regio heeft zich ook het afgelopen jaar voortgezet. Afgelopen jaar is het aantal (direct) aan toerisme gerelateerde bedrijfsvestigingen (+2,5%) toegenomen. Ook de werkgelegenheid in de toeristische sector groeide in dezelfde periode met 1,1%. Gekeken naar de detailhandel (volgens de in der tijd door HBD ingestelde afbakening) nam ook hier het aantal vestigingen (+0,3) en de werkgelegenheid (+1,7%) toe. Al met al omvat de sector detailhandel ruim 13% van de vestigingen en ruim 14% van de werkgelegenheid in Roermond. Ook de verkoopoppervlakte van de fastservicesector en restaurants nam toe, terwijl die van de hotels en drankensector nagenoeg gelijk bleef. De nieuwe perspectieven voor schoolverlaters op de arbeidsmarkt laten zien dat het perspectief voor VMBO schoolverlaters in Midden-Limburg over het algemeen goed te noemen is. Ook schoolverlaters in de richtingen MBO groen en MBO gezondheidszorg hebben een goed perspectief op een baan, evenals schoolverlaters in de richtingen HBO onderwijs en HBO groen. Voor de opleidingen die zich richten op de economische of sociaal-culturele sectoren is de toekomstige arbeidsmarktsituatie voor schoolverlaters ongunstig, ongeacht het opleidingsniveau. De werkgevers bevinden zich in een situatie waarin er op korte termijn vrijwel geen personeelstekorten worden verwacht. Alleen voor zeer specialistische beroepen en beroepen waar bepaalde kennis of vaardigheden voor nodig zijn, kan er sprake zijn van arbeidsmarktkrapte. Stedelijke ontwikkeling Passend bij de rol als centrumgemeente heeft Roermond ook enkele werklocaties van bovengemeentelijk en zelfs bovenregionaal belang. Het gaat hierbij om bedrijventerreinen, stedelijke dienstenterreinen en bijzondere retaillocaties. Vooral op de bedrijventerreinen is nog uitbreiding mogelijk. Afgelopen jaar is er 7,3 hectare aan nieuwe bedrijventerreinen uitgegeven, waarvan het meest op Roerstreek Zuid. Dit is een hogere uitgifte dan in de afgelopen jaren, maar lager dan in de periode voor de crisis. Het achterblijven van de uitgifte hangt waarschijnlijk samen met de economische crisis waarin het land zich bevindt. Op 1 januari van dit jaar was er nog bijna 52 hectare aan bedrijventerreinen beschikbaar voor uitgifte, waarvan 22 hectare terstond uitgeefbaar. Op de stedelijke dienstenterreinen heeft in 2013 geen uitgifte plaatsgevonden, waardoor er (evenals vorig jaar) nog bijna 7 hectare uitgeefbaar is, waarvan 2 terstond. Vergeleken met 1 januari 2013 is het aanbod van bedrijfsonroerend vastgoed in vloeroppervlakte afgenomen. Dit in tegenstelling tot de toename van het totale aanbod in de afgelopen jaren. Toch is het aanbod kantoorruimte en winkelruimte wel nog toegenomen. De gemiddelde jaarhuurprijs per Sociaal Economische Verkenning Roermond december

7 m² winkelruimte van het op 1 januari beschikbare aanbod bedroeg 114. Dit is hoger dan de prijs per m² kantoorruimte ( 109 per jaar) en de prijs voor bedrijfsruimte ( 41 per jaar/per m²). Naast de commerciële kant van de stedelijke ontwikkeling is er ook de woningmarkt. De woningvoorraad van Roermond bestaat uit circa woningen, waarvan 46% huurwoningen en 53% koopwoningen (van 1% is dit niet bekend). Het meest voorkomende woningtype betreft appartementen gevolgd door tussenwoningen (staat 4.4). In 2013 zijn 180 woningen toegevoegd, 10 woningen onttrokken, dat neerkomt op een netto toevoeging van 170 woningen. Van de woningtoevoegingen betreft het 58% huurwoningen en 42% koopwoningen. De meerderheid van de nieuwe woningen zijn eengezinswoningen (56%). In 2013 vond bij circa 2% van de Roermondse koopwoningen een transactie plaats. Eind 2013 werd 5% van de Roermondse koopwoningvoorraad aangeboden. Dit is één procent minder dan een jaar eerder. Bovenop dit aanbod is er een planvoorraad van netto woningen (13,7% van de bestaande woningvoorraad). Daarmee heeft Roermond relatief de grootste planvoorraad van Limburg. Conclusie De afgelopen drie jaar werd geconcludeerd dat het Roermond, ondanks de crisis, voor de wind was gegaan. Dat kan in mindere mate over worden gezegd, waarin Roermond steeds meer gevolgen van de crisis ondervindt. De werkgelegenheid nam af, de werkloosheid is toegenomen, het aantal uitkeringen groeide, de woningbouwontwikkeling nam af en er heeft een beperkte uitgifte van werklocaties plaatsgevonden. Toch staat Roermond er niet slecht voor. Ondanks dat de werkgelegenheid in in zijn geheel afnam, nam de werkgelegenheid in een aantal sectoren nog toe, waaronder de voor Roermond belangrijke toeristische sector. Daarnaast groeide de bevolking, in tegenstelling tot andere gemeenten in Limburg. Ook de opbouw van de bevolking biedt, met een relatief groot aandeel personen in de vruchtbare en werkzame leeftijd, perspectief voor de toekomst. Daarnaast is er in het aanbod aan vastgoed een eerste teken van herstel te zien. Hieruit ontstaat het beeld van een gemeente die zich in crisistijd op sociaal-economisch gebied relatief goed heeft ontwikkeld. Het is geen onverdeeld positief beeld, maar toch lijkt Roermond de crisis redelijk goed te doorstaan. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

8 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding Een gemeente is voortdurend in beweging. Zeker bij een centrumgemeente als Roermond is het voor beleidsmakers dan ook voortdurend een spreekwoordelijke vinger aan de pols nodig bij demografische, economische en conjuncturele ontwikkelingen. Voor het leggen van de basis voor sociaal- en ruimtelijk-economisch beleid heeft de Gemeente Roermond in 2001 voor het eerst aan Etil gevraagd om sociaal- en ruimtelijk-economische kerncijfers over de gemeente Roermond te verzamelen en te monitoren. Door dit jaarlijks te herhalen ontstaat een duidelijk beeld van de veranderingen die van jaar tot jaar plaatsvinden. Sinds de verschijning van de eerste rapportage in 2001 is de voorliggende rapportage de veertiende uitgave: Sociaal Economische Verkenning Roermond In dit rapport wordt op basis van diverse thema s een beeld geschetst van de sociaal- en ruimtelijkeconomische structuur van de gemeente Roermond. De meest recente momentopname van de Roermondse gegevens in deze rapportage heeft betrekking op de structuur per 1 januari Indien dit niet mogelijk is, wordt dit aangegeven. Omdat sommige gegevens over het voorgaande jaar een voorlopig karakter hebben, kunnen zij in de loop van het jaar met terugwerkende kracht gecorrigeerd worden. Derhalve moet Etil achteraf in een beperkt aantal gevallen kleine correcties doorvoeren. Het betreft te allen tijde dusdanig marginale aanpassingen dat ze weinig tot geen invloed hebben op de conclusies die getrokken zijn. Dit is veelal het geval bij gegevens over vestigingen en werkgelegenheid, afkomstig uit het Vestigingenregister Limburg (VRL). 1.2 Strategische Visie Roermond 2020 en Keyport 2020 Roermond heeft de Strategische Visie Roermond 2020 vastgesteld. Hierin is de overkoepelende doelstelling geformuleerd dat Roermond in 2020 een stad is voor mensen van alle leeftijden voor alle bevolkingsgroepen, waar het goed wonen, werken, vertoeven en recreëren is. Naast de gemeentelijke strategische visie werkt Roermond ook mee in het regionale programma Keyport Roermond heeft de handen ineengeslagen met de gemeenten Echt-Susteren, Leudal, Maasgouw, Nederweert, Roerdalen, Weert, Cranendonck en ondernemers, kennis- en onderwijsinstellingen om de economische structuur van de regio duurzaam te versterken en het vestigingsklimaat te verbeteren. Keyport 2020 is (naast onder andere LED en Greenport Venlo) één van de samenwerkingspartners binnen Brainport 2020 Zuidoost-Nederland, de strategie en het programma om Zuidoost-Nederland koploper van de internationale kenniseconomie te maken. 1.3 Leeswijzer In het hoofdstuk Bevolking en arbeidsmarkt (hoofdstuk 2) staan de inwoners van Roermond centraal: hoe heeft de totale bevolking zich ontwikkeld? Hoe is de bevolking samengesteld? En hoe zal deze zich ontwikkelen? Daarbij wordt een duidelijke link gelegd naar de arbeidsmarkt: welk aandeel van de bevolking heeft werk of stelt zich hiervoor beschikbaar (beroepsbevolking), hoe groot is de werkloosheid en hoeveel inwoners van Roermond krijgen een uitkering? In het hoofdstuk economische structuur (hoofdstuk 3) wordt de aandacht verplaatst van personen naar bedrijven. In welke sectoren is de meeste werkgelegenheid en hoe heeft deze zich ontwikkeld? Daarbij wordt er nader ingezoomd op de detailhandel en de toeristische sector. Tevens is er Sociaal Economische Verkenning Roermond december

9 aandacht voor de pendelstromen vanuit en naar de gemeente Roermond. Het vierde hoofdstuk stedelijke ontwikkeling focust op de stedelijke ontwikkeling van de gemeente Roermond. Daarbij wordt ingegaan op werklocaties, bedrijfsonroerendgoed en de woningvoorraad. In de bijlagen zijn meer gedetailleerde overzichten opgenomen van de thema s die in de aparte hoofdstukken aan bod komen. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

10 2 BEVOLKING EN ARBEIDSMARKT 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de bevolkings- en arbeidsmarktsituatie van de gemeente Roermond. In de onderstaande figuur zijn de belangrijkste samenhangende onderdelen van de bevolking en de arbeidsmarkt schematisch weergegeven. Het uitgangspunt is de totale bevolking en de ontwikkeling hiervan (dit wordt behandeld in paragraaf 2.2). Alleen de mensen van 15 tot en met 64 jaar worden gerekend tot de potentiële beroepsbevolking. Niet iedereen in die leeftijdsgroep participeert echter op de arbeidsmarkt. De participatiegraad bepaalt de omvang van de daadwerkelijke beroepsbevolking (paragraaf 2.3). De beroepsbevolking bestaat uit zowel de mensen met een baan, als de personen die actief op zoek zijn naar werk (paragraaf 2.4). Het overige deel van de potentiële beroepsbevolking is niet (actief) op zoek naar werk, bijvoorbeeld vanwege arbeidsongeschiktheid, men een opleiding doet, vervroegd gepensioneerd is, zorgtaken heeft of om een andere reden. In paragraaf 2.5 van dit hoofdstuk wordt een deel van de niet-beroepsbevolking aan de hand van uitkeringen in beeld gebracht, evenals de gesubsidieerde arbeid. Het gemiddeld persoonlijk inkomen wordt in paragraaf 2.6 belicht. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

11 2.2 Bevolking 1 De Roermondse bevolking groeide in 2013 met 0,4 procent. Ten opzichte van de jaren neemt de mate van groei iets af, maar is de uitgesproken groeiambitie wederom gehaald. Het geboorteoverschot bedroeg 3, terwijl in de jaren voor 2013 het aantal levendgeborenen om en nabij de 10% hoger lag dan het aantal overledenen. De bevolkingsgroei van Roermond in 2013 komt dan ook door een positief migratiesaldo. Het saldo van inkomende en uitgaande migraties was in Hierdoor groeide de bevolking met 239 personen (na saldocorrectie). Staat 2.1 Bevolkingsontwikkeling, Abs. In % Abs. In % Abs. In % Abs. In % Abs. In % Bevolking per Levendgeborenen 551 1, , , , ,00 Overledenen 508 0, , , , ,99 Geboorteoverschot 43 0, , , ,04 3 0,01 Inkomende migratie , , , , ,61 uit binnenland 426 0, , , , ,79 uit buitenland , , , , ,82 Uitgaande migratie , , , , ,08 naar binnenland 348 0, , , , ,68 naar buitenland , , , , ,40 Migratiesaldo 408 0, , , , ,53 Saldocorrectie 30 0, , , , ,11 Bevolkingsgroei 481 0, , , , ,42 Bevolking per Bron: CBS, Etil, Met deze mate van bevolkingstoename week Roermond licht af van de regionale ontwikkeling. In Midden-Limburg nam de bevolking beperkt af met 0,1%. Binnen Midden-Limburg daalde de bevolking in 2013 het sterkst in Roerdalen (-0,8%). Roermond kende de grootste groei, gevolgd door Weert (0,3%). Limburg als geheel kende een bevolkingsafname van 0,2%. Daarmee wordt de dalende bevolkingstrend van de afgelopen jaren voortgezet. Ook in 2013 werd deze afname met name veroorzaakt door een bevolkingsdaling in Zuid-Limburg (-0,3%). De gemeente Roermond heeft een relatief jonge leeftijdsopbouw (figuur 2.1). Wat opvalt is het relatief grote aandeel jarigen in de gemeente Roermond ten opzichte van het provinciaal en regionaal gemiddelde. Dit is ook de leeftijdsgroep waarin de meeste mensen kinderen krijgen. Hetgeen is terug te zien in het relatief grote aantal kinderen in de leeftijdsgroep 0-9 jaar. De jarigen zijn daarentegen relatief ondervertegenwoordigd vergeleken met de provincie en de regio Midden-Limburg. Er is dus minder sprake van vergrijzing. 1 De CBS-cijfers inzake het aantal bewoners op 1 januari (staat 2.1) wijken (enigszins) af van de cijfers van de Gemeente Roermond (bijlage 2). Om de bevolkingsontwikkeling op gemeenteniveau te kunnen vergelijken met de regionale en provinciale ontwikkeling, gebruikt Etil in de voorliggende paragraaf de cijfers van het CBS. Voor de bevolkingsontwikkeling op wijk- en buurtniveau (figuur 2.2) hanteert Etil echter de gemeentelijke cijfers. 2 De gegevens over het jaar 2012 zijn met terugwerkende kracht gecorrigeerd. 3 De gegevens over het jaar 2013 zijn voorlopige gegevens. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

12 Leeftijdsgroepen Figuur 2.1 Bevolkingsstructuur, januari e.o % 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% Roermond Midden-Limburg Limburg Bron: CBS, Etil, In de afgelopen jaren was zichtbaar dat het aantal ongehuwde burgers en het aantal gescheiden burgers in Roermond toeneemt, terwijl het aantal gehuwde burgers juist daalt. In 2013 zet deze trend zich voort. Er zijn meer ongehuwde dan gehuwde burgers (exclusief gescheiden en verweduwde burgers). Het aantal verweduwde burgers in de totale bevolking bleef in het afgelopen jaar nagenoeg stabiel. In 2014 was 39% van de burgers gehuwd, 45% ongehuwd, 9% gescheiden en 6% verweduwd. Van de verweduwden was 21% man en 79% vrouw (zie bijlage 2a). In 2014 kenden twee wijken een afname van de bevolking en zeven een toename (figuur 2.2 en bijlage 2b) 4. De wijken waar de bevolking in 2014 afnam, zijn Donderberg/Hoogvonderen (-1,0%) en Maasniel (-1,1%). De wijk Donderberg/Hoogvonderen werd ook in het voorafgaande jaar al 4 In bijlage 2 is meer informatie op wijk- en buurtniveau opgenomen. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

13 geconfronteerd met een daling van het aantal inwoners. In de resterende wijken was in 2014 sprake van een bevolkingstoename: Roermond-Oost (3,2%), Asenray (0,9%), Centrum (0,9%), Herten (0,7%), Donderberg/Roosendael (0,2%), Roermond-Zuid (0,2%) en Maasniel (0,1%). De wijk Maasplassen was per 1 januari 2012 een nieuwe wijk in Roermond en blijft qua inwonertal stabiel 5. Figuur 2.2 Aantal inwoners naar wijken, januari Maasplassen Asenray Donderberg/Roosendael Donderberg/Hoogvonderen Roermond-Zuid Roermond-Oost Herten Maasniel Swalmen Centrum Bron: Gemeente Roermond, Etil, Beroepsbevolking De potentiële beroepsbevolking in Roermond is in de periode toegenomen met 0,6%, tot circa personen in Dit is opvallend, aangezien het aantal jarigen in zowel de regio Roermond (-3%), als in Limburg (-3,2%) daalde over dezelfde periode. Landelijk daalde de potentiële beroepsbevolking met 0,6%. De beroepsbevolking daarentegen, liet in de periode landelijk een groei zien, van 1,5%. Dit is het gevolg van een stijgende arbeidsparticipatie, die landelijk steeg naar 72,1% in Ook in Limburg steeg de arbeidsparticipatie, maar dit is onvoldoende om te compenseren voor de dalende potentiële beroepsbevolking. Als gevolg hiervan daalde de beroepsbevolking op provinciaal niveau met 0,8%. In Roermond en de regio Roermond steeg de beroepsbevolking echter, met respectievelijk 6,2 en 0,3%. In Roermond ligt de 5 Deze wijk komt voort uit de voormalige buurt Maas/Maashaven en delen van de buurten Merum en Verspreide Huizen Swalmen. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

14 participatiegraad in 2014 nog altijd onder het landelijk gemiddelde, al is het verschil kleiner geworden, vergeleken met Staat 2.2 (Potentiële) beroepsbevolking en participatie naar geslacht, (peildatum: 1 januari) jarigen b Beroepsbevolking a Participatie Beroepsbevolking Participatie (%) jarigen b (In %) Nederland Totaal , ,1 Mannen , ,5 Vrouwen , ,6 Limburg Totaal , ,4 Mannen , ,3 Vrouwen , ,5 Regio Roermond 6 Totaal , ,4 Mannen , ,1 Vrouwen , ,4 Roermond Totaal , ,1 Mannen , ,2 Vrouwen , ,7 a Raming Etil op basis van CBS-gegevens. b Potentiële beroepsbevolking. Bron: CBS, Etil, Figuur 2.3 Ontwikkeling arbeidsmarktparticipatie, (in %) % Nederland Limburg Regio Roermond Roermond Bron: CBS, Etil, De arbeidsparticipatie ligt in Roermond (71,1%) iets hoger dan in Midden-Limburg (70,9%). Vergeleken met de overige gemeenten in Midden-Limburg, kennen alleen Nederweert en Weert een hogere arbeidsparticipatie dan Roermond. In de gemeenten Maasgouw, Leudal, Roerdalen en Echt- Susteren ligt de arbeidsparticipatie juist lager. Binnen Midden-Limburg ligt de participatiegraad dus hoger in de westelijke gemeenten. Wellicht heeft dit te maken met de forenzen die dagelijks vanuit Weert en Nederweert richting Eindhoven gaan. 6 De gemeenten Roermond, Roerdalen, Leudal, Maasgouw en Echt-Susteren. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

15 Figuur 2.4 Arbeidsmarktparticipatie, 1 januari % 70% 72,9% 72,1% 71,1% 71,0% 70,9% 70,2% 70,1% 69,2% 65% 60% 55% 50% Bron: CBS, Etil, Werkloosheid In 2013 lag de werkloosheid in Roermond gemiddeld op bijna 8,6% van de beroepsbevolking. Dit was gelijk aan het landelijk gemiddelde. In Limburg was de gemiddelde werkloosheid hoger, namelijk 9%, terwijl de werkloosheid in Midden-Limburg (7%) juist lager lag dan Roermond. Tot 2010 lag het werkloosheidspercentage in Roermond hoger dan het landelijk en provinciaal gemiddelde. De werkloosheid in Midden-Limburg was ongeveer gelijk aan het landelijk gemiddelde. Sinds het uitbreken van de economische crisis eind 2008 zijn er echter wat verschuivingen opgetreden: in Roermond (en daarmee Midden-Limburg als geheel) is de werkloosheid vooral tussen 2009 en 2010 afgenomen, terwijl er landelijk juist sprake was van een toename. Het effect van de crisis was dus nog beperkt in Midden-Limburg. Sinds 2011 is de werkloosheid echter gestegen en ook voor 2014 wordt een toename verwacht. Figuur 2.5 Werkloosheidsontwikkeling: werkloosheidspercentage, (jaargemiddelde) 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Bron: UWV, Etil, Nederland Limburg Midden-Limburg Roermond Sociaal Economische Verkenning Roermond december

16 De grote toename van de werkloosheid sinds 2011 is goed te zien in figuur 2.6, waarin een uitsplitsing is gemaakt naar werkloosheidsduur voor de gemeente Roermond: het aantal werklozen dat minder dan een half jaar zonder werk zit, is explosief toegenomen. Maar ook in de meeste andere categorieën is het aantal niet-werkende werkzoekenden groter dan in het voorgaande jaar. Daarmee is er een einde gekomen aan de trend van afnemende werkloosheid. De veel grotere werkloosheid in januari 2014 kan namelijk niet uitsluitend aan seizoensschommelingen worden toegeschreven: hier is sprake van een direct gevolg van de recessie waarin Nederland zich bevindt. Figuur 2.6 Werkloosheidsduur niet-werkende werkzoekenden, Roermond, Bron: UWV, Etil, <= 0,5 jaar 0,5-1 jaar 1-2 jaar 2-3 jaar >= 3 jaar Er waren op 1 januari 2014 kleine verschillen tussen Roermond en Limburg in de opbouw van het NWW-bestand naar werkloosheidsduur (figuur 2.7). Het aandeel korter dan 0,5 jaar werklozen is in Roermond kleiner dan in Limburg (38 tegen 40%), evenals het aandeel 0,5 tot 1 jaar werklozen (14 tegen 17%). Het aandeel 3 jaar of langer werklozen is in Roermond groter dan in Limburg (22 tegen 18%). Figuur 2.7 Werkloosheidsduur, januari 2014 Roermond 38% 14% 18% 8% 22% Limburg 40% 17% 18% 8% 18% Bron: UWV, Etil, % 20% 40% 60% 80% 100% <= 0,5 jaar 0,5-1 jaar 1-2 jaar 2-3 jaar >= 3 jaar Sociaal Economische Verkenning Roermond december

17 Ook qua leeftijdsopbouw van het werklozenbestand wijkt de gemeente Roermond op enkele punten af van het provinciaal gemiddelde (figuur 2.8). Het aandeel jarigen is in Roermond iets groter dan in Limburg. Dit komt ook overeen met de leeftijdsopbouw in Roermond, aangezien een relatief groot deel van de bevolking in de leeftijdsgroep jaar valt. Het aandeel werklozen in de leeftijdscategorie >55 jaar is kleiner dan het provinciaal gemiddelde. Figuur 2.8 Samenstelling werklozenbestand naar leeftijd, januari 2014 Roermond 8% 42% 28% 22% Limburg 7% 40% 28% 25% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% < 27 jaar jaar jaar >55 jaar Bron: UWV, Etil, Uitkeringen en gesubsidieerde arbeid Het percentage uitkeringsgerechtigden lag in Roermond op 1 januari 2014 iets boven het provinciaal en ruim boven het regionaal gemiddelde (staat 2.3). Ten opzichte van 2013 blijft het verschil met Limburg en Midden-Limburg daarmee nagenoeg gelijk. Evenals de afgelopen jaren wordt het verschil tussen Roermond en (Midden-)Limburg voornamelijk veroorzaakt door het relatief hoge percentage WWB ers. Met betrekking tot de overige uitkeringen ontlopen de provincie, regio en gemeente elkaar niet veel. Uitzondering hierop is het relatief lage aandeel WAO ers en WW ers in Midden- Limburg. Staat 2.3 Ontwikkeling uitkeringen, (peildatum 1 januari) WAO WAZ Wajong WW WWB Totaal Abs. % a Abs. % a Abs. % a Abs. % a Abs. % a Abs. % a Roermond ,0 70 0, , , , , ,6 60 0, , , , , ,2 60 0, , , , ,9 Midden-Limburg , , , , , , , , , , , , , , , , , ,2 Limburg , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 a Aantal uitkeringen afgezet tegen het aantal jarigen (potentiële beroepsbevolking). Bron: CBS, Etil, Het totaal aantal gesubsidieerde WSW-werkplekken nam tussen 2013 en 2014 met 3% af tot 566 (staat 2.4). Een jaar eerder nam het aantal WSW-werkplekken met 3% af. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

18 Staat 2.4 Aantal WSW-werkplekken, Begin: WSW % Bron: Gemeente Roermond, Gemiddeld persoonlijk inkomen Het gemiddeld persoonlijk inkomen 7 per persoon bedroeg in Roermond in In 2012 steeg dit inkomen met 1,9% ten opzichte van Verder bestaan er tussen de wijken in de gemeente Roermond aanzienlijke verschillen in het gemiddeld persoonlijk inkomen per persoon. Het hoogste gemiddelde inkomen kwam in 2012 in de wijk Centrum voor ( ) en het gemiddeld laagste inkomen in de wijk Donderberg/Roosendael ( ). Staat 2.5 Gemiddeld persoonlijk inkomen per wijk 9, / /2012 In In % Centrum ,7 1,5 Roermond-Oost ,6 3,0 Roermond-Zuid ,5 3,4 Maasniel Donderberg/Roosendael ,9 1,2 Donderberg/Hoogvonderen ,7 2,3 Asenray Herten Swalmen Maasplassen Gemeente Roermond ,8 1,9 Bron: CBS, Etil, Het gemiddeld persoonlijk inkomen heeft betrekking op personen in particuliere huishoudens met inkomen uit Nederland. Het persoonlijk inkomen omvat inkomen uit arbeid, inkomen uit eigen onderneming, uitkering inkomensverzekeringen en uitkering sociale voorzieningen (met uitzondering van kinderbijslag). 8 De meest recente informatie betreft Het betreft hier de nieuwe wijkindeling ( ), vandaar dat niet alle velden gevuld kunnen worden. Vanwege de nieuwe indeling zijn de aantallen niet meer te achterhalen en zijn optellingen niet mogelijk. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

19 3 ECONOMISCHE STRUCTUUR 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk staat de economische structuur van de gemeente Roermond centraal. Roermond wordt gezien als een centrumstad voor de regio. Omgekeerd is de regio ook belangrijk voor Roermond. Er is dan ook altijd sprake geweest van een grote wederzijdse overloop in wonen, werken, voorzieningen en winkels. In dit hoofdstuk worden deze economische aspecten nader beschreven. Hierbij wordt achtereenvolgens ingegaan op de werkgelegenheidsstructuur, bedrijvendemografie, toerisme en recreatie, binnenvaart, de aansluiting onderwijs-arbeidmarkt en pendelstromen. Dit hoofdstuk is grotendeels gebaseerd op het Vestigingenregister Limburg (VRL) dat door Etil beheerd wordt. De meest actuele VRL-gegevens hebben als peildatum 1 januari Werkgelegenheidsstructuur Op 1 januari 2014 waren circa personen werkzaam in de gemeente Roermond 10, daarmee heeft Roermond het grootste aantal arbeidsplaatsen van alle gemeenten in Midden-Limburg (staat 3.1). De Roermondse werkgelegenheid is daarmee in de periode met ruim arbeidsplaatsen afgenomen (-3,4%). Deze daling is iets groter dan in het voorafgaande jaar toen de werkgelegenheid met 2,2% daalde. In de provincie Limburg daalde de werkgelegenheid in de periode met 1,7% naar arbeidsplaatsen. Staat 3.1 Aantal werkzame personen, gemeenten Midden-Limburg, 2013 Gemeente Werkzame personen Echt-Susteren Leudal Maasgouw Nederweert Roerdalen Roermond Weert Bron: Etil (VRL), Ondanks de daling in de afgelopen jaren is het aantal werkzame personen in de afgelopen 10 jaar met ruim 5% gegroeid. Hierbij wordt aangetekend dat er sectorale (CBS indeling) verschillen bestaan (figuur 3.1). De sector gezondheids- en welzijnszorg is sinds 2010 de grootste sector, gevolgd door de groot- en detailhandel en industrie. In de periode vond relatief de grootste werkgelegenheidstoename plaats in de sectoren verhuur van en handel in onroerend goed (als gevolg van de centralisering van Wonen Limburg), informatie & communicatie (als gevolg van de groei van verschillende kleinere vestigingen) en advisering, onderzoek & specialistische zakelijke dienstverlening (als gevolg van de centralisering van Koenen en Co). In de sector vervoer & opslag nam de werkgelegenheid het sterkst af (-18,0%). Daarnaast was er sprake van een relatief grote werkgelegenheidsafname in de sectoren productie, distributie & handel in elektriciteit en aardgas (-12,9%), en winning/distributie van water & afval(water)beheer (-12,4%). In absolute zin was dit echter een beperkte afname (respectievelijk -24 en -21). Gekeken naar de werkgelegenheidsstructuur van de gemeente Roermond (bijlage 6b) blijkt dat de sectoren gezondheidszorg (20,9%), industrie (17,1%) en de detailhandel (15,2%) de grootste sectoren 10 Dit is exclusief uitzendkrachten (zie bijlage 6a). Sociaal Economische Verkenning Roermond december

20 zijn gebleven. Ondanks dat het de grootste sectoren zijn gebleven kenden de Zorg en industrie een afname van de werkgelegenheid. Figuur 3.1 Werkgelegenheid naar sector, Landbouw, bosbouw en visserij Winning van delfstoffen Industrie Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas Winning/distributie van water; afval(water)beheer Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto s Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek, special. zakelijke dienstverlening Verhuur van roerende goederen, overige zakel. dienstverl. Openbaar bestuur, overheid, sociale verzekeringen Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Bron: Etil (VRL), In Roermond wordt de werkgelegenheid bepaald door werkgevers die actief zijn in diverse sectoren (figuur 3.1). De Zorggroep is veruit de grootste werkgever. Daarachter vormen het Laurentius Ziekenhuis, Westrom en Rockwool de subtop, op gepaste afstand gevolgd door de rest van de top 10. Faurecia is nieuw in deze top 10 en laat in de afgelopen 5 jaar een gestage groei zien. Het aantal arbeidsplaatsen bij de tien grootste werkgevers is in de periode 1 januari januari 2014 met gemiddeld 6,4% afgenomen. De afname was relatief het grootst bij De Zorggroep, gemeente Roermond en Westrom. Proteion Thuis en Stichting Onderwijs Midden-Limburg kenden daarentegen de grootste toename van de werkgelegenheid in Als geheel behoort het Designer Outlet Center ook tot één van de grootste werkgevers van Sociaal Economische Verkenning Roermond december

21 Roermond. Begin 2014 waren hier ruim arbeidsplaatsen, een groei van 4% ten opzichte van een jaar eerder. Figuur 3.2 Top 10 grootste werkgevers naar aantal arbeidsplaatsen, PROTEION THUIS FAURECIA GILDE OPLEIDINGEN SEKISUI GEMEENTE ROERMOND STG. ONDERWIJS MIDDEN LIMBURG ROCKWOOL WESTROM LAURENTIUS ZIEKENHUIS DE ZORGGROEP Bron: Etil (VRL), De werkgelegenheidstoename heeft het afgelopen jaar redelijk verspreid door de gemeente plaatsgevonden (figuur 3.3). in vijftien wijken nam de werkgelegenheid toe. De werkgelegenheidscentra met de grootste groei binnen de gemeente Roermond zijn Roer en Roer- Zuid (vanwege de nieuwe vestiging van Westrom), Roerzicht-Voorstad (beveiligingsbedrijf Red Security kende een sterke groei) en Willem-Alexander (de groei vond plaats bij verschillende bedrijven, met name in de sectoren: groot- en detailhandel, industrie en logies-, maaltijd- en drankverstrekking). In negentien wijken nam de werkgelegenheid af. Ook de afname vond redelijk verspreid door de gemeente plaats (figuur 3.3). De absoluut grootste dalingen waren er in De Wijher en omgeving en de Roerstreek. In De Wijher en omgeving is de helft van de krimp te verklaren door de aanwezigheid van het hoofdkantoor van De Zorggroep. Zij hebben te maken met een afname van het aantal personeelsleden. De andere helft van de krimp in De Wijher en omgeving heeft te maken met de 11 Het gaat om het aantal werkzame personen exclusief uitzendkrachten op één of meerdere vestigingen binnen de gemeente Roermond. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

22 opheffing van de vestiging van PostNL aan de Kerkeveldlaan 4 en de samenwerking tussen Westrom en Risse Groen uit Weert, waarbij de medewerkers van de voormalige vestiging van Westrom aan de Oranjelaan worden gedetacheerd bij het nieuwe samenwerkingsverband Risse-Westrom Groen VOF gevestigd in Weert. Ontwikkelingen in buurten hangen vaak met elkaar samen. De krimp van de Roerstreek hangt grotendeels samen met de groei in Roer en Roer-Zuid, het betreft namelijk de verhuizing van de vestiging van Westrom uit de Roerstreek naar de nieuwbouw van Westrom op Businesspark De Hanze. De krimp in de kern Maasniel heeft te maken met de verhuizing van opleidingsbedrijf Installatiewerk Zuid-Oost naar De Wijher en omgeving (inmiddels gevestigd in het voormalige pand van PostNL). In bijlage 6c en 6d zijn de aantallen per buurt vermeld. Figuur 3.3 Werkgelegenheidsontwikkeling binnen de gemeente Roermond, Bron: Etil (VRL), In de gemeente Roermond kennen de winkelgebieden absoluut gezien de meeste vestigingen. Hiertoe worden niet alleen de winkels gerekend, maar ook de horeca en andere dienstverlening op die werklocaties. Op bedrijventerreinen daarentegen zijn de meeste werkzame personen te vinden (staat 3.2). In de periode is de werkgelegenheid alleen gegroeid op stedelijk dienstenterreinen (0,2%). De werkgelegenheid op bedrijventerreinen daalde met 6,4%, terwijl de winkelgebieden een daling van de werkgelegenheid zagen van 1,4%. Een verdere uitsplitsing van de vestigingsmilieus wordt vermeld in bijlage 6e. De werklocaties met de meeste vestigingen waren in 2014 Roermond-Centrum (615 vestigingen) en Designer Outlet Roermond (162 vestigingen, bijlage 6f). In 2014 was de grootste werkgelegenheid op de werklocaties Roerstreek Noord (3.860 werkzame personen), Roermond-Centrum (3.710 werkzame personen) en Spickerhoven I (3.380 werkzame personen). Sociaal Economische Verkenning Roermond december

23 Staat 3.2 Vestigings- en werkgelegenheidsstructuur naar vestigingsmilieus, Vestigingen Werkzame personen Abs Abs In % Bedrijventerreinen ,4 Stedelijke dienstenterrein ,2 Winkelgebied ,4 Totaal ,1 Bron: Etil (VRL), Bedrijvendemografie Een belangrijke indicator van de economische structuur van Roermond is de bedrijvendemografie binnen de gemeente. De gemeente Roermond investeert in de kwaliteit van de woon-, cultuur- en leefomgeving, omdat dit als vestigingsplaatsfactor voor bedrijven en instellingen van steeds groter belang wordt. Deze investeringen dragen bij aan een zo gezond mogelijk bedrijvenklimaat. Hierna zal verder worden ingegaan op de ontwikkeling van de demografie van bedrijven in Roermond. In de periode nam het aantal vestigingen met 96 toe (+2%, staat 3.3). De werkgelegenheid nam daarentegen af met ruim arbeidsplaatsen (-3%). De toename in het aantal vestigingen is vooral het gevolg van het feit dat er meer oprichtingen (426) dan opheffingen (340) waren. De opgeheven bedrijven waren echter groter dan de nieuwe oprichtingen, per saldo gingen er hierdoor bijna 320 arbeidsplaatsen verloren. Daarnaast waren er ook iets meer nieuwvestigers dan vertrekkers. De vertrekkers waren in termen van werkgelegenheid groter dan de vestigers, waardoor bijna 310 arbeidsplaatsen verloren gingen. Bij 342 bedrijven (ruim 7% van het totaal) nam de werkgelegenheid toe. Hierdoor kwamen er circa arbeidsplaatsen bij. Bij 406 vestigingen nam de werkgelegenheid af en hierdoor nam het aantal arbeidsplaatsen af met bijna Per saldo nam de werkgelegenheid bij reeds aanwezige bedrijven hierdoor met ruim 590 arbeidsplaatsen af. 12 Door een wijziging in de indelingen wijken de gegevens af ten opzichte van voorgaande jaren. Sociaal Economische Verkenning Roermond december

24 Staat 3.3 Bedrijvendynamiek, (peildatum: 1 januari) Bedrijvendynamiek , in aantallen Bedrijvendynamiek , in % Vestigingen Werkgelegenheidseffect Vestigingen Werkgelegenheidseffect Oprichtingen ,3% 1,8% Opheffingen ,4% -2,7% Saldo ,9% -0,9% Vestiging ,5% 0,5% Vertrek ,3% -1,3% Saldo ,2% -0,9% Vestigingen met wp ,5% 3,6% Vestigingen met wp ,9% -5,2% Saldo ,4% -1,7% Correcties ,0% 0,0% Groei ,1% -3,4% Bron: Etil (VRL), Een deel van de oprichtingen betreft starters en slechts een klein deel van de opheffingen zijn het gevolg van faillissementen. In het Vestigingenregister Limburg worden sinds 2009 ook actief de registratie van deze starters en faillissementen bijgehouden. Uit de cijfers blijkt dat er in starters waren en 23 faillissementen (figuur 3.4). In de aantallen starters en faillissementen is er nauwelijks sprake van een crisiseffect. Het aantal oprichtingen schommelt sinds 2009 tussen de 340 en 4390, terwijl het aantal faillissementen rond de 20 blijft. Voor 2014 wordt verwacht dat het aantal starters rond de zal liggen. De meeste oprichtingen vinden in januari plaats en de faillissementen vooraal aan het eind van het jaar. Figuur 3.4 Starters en faillissementen Roermond, Bron: Etil (VRL), Starters Faillissementen Sociaal Economische Verkenning Roermond december

25 3.4 Toerisme, recreatie en detailhandel Toerisme, recreatie en detailhandel zijn voor de gemeente Roermond belangrijke economische pijlers. De gemeente investeert dan ook onder andere in de gezamenlijke ontwikkeling van het toeristisch-recreatief van de Maasplassen en (duurzaam) toerisme en recreatie in de stad zelf en in de directe omgeving. Hier wordt daarom ingegaan op de Roermondse toeristische sector en de detailhandel. Evenals de voorgaande jaren is de totale verkoopoppervlakte van de horeca- en cateringbedrijven in Roermond in 2013 weer gestegen en wel met bijna 14% (staat 3.4). De grootste stijging was er in de drankensector (27,5%). Ook de restaurantsector kende een stijging (12,6%). De fastfoodsector en hotelsector bleven in verkoopvloeroppervlakte nagenoeg gelijk. Staat 3.4 Verkoopoppervlakte horeca- en cateringbedrijven (m 2 ), Drankensector ,5% Fastfoodsector ,1% Restaurantsector ,6% Hotelsector ,0% Totaal ,7% Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering, In 2013 bedroeg het aantal kamers in Roermond 355 en het aantal bedden 700 (staat 3.5). Dit is een kleine toename ten opzichte van 2012, respectievelijk 0,9 en 0,4%. De ontwikkelingen in de hotelsector worden ook zichtbaar als gekeken wordt naar het aantal overnachtingen. Staat 3.5 Aantal kamers, bedden en overnachtingen, Aantal kamers ,9% Aantal bedden ,4% Aantal overnachtingen - op het land NB -100,0% - op het water NB -100,0% Totaal overnachtingen NB -100,0% Bron: Bedrijfschap Horeca & Catering, Gemeente Roermond, NB De cijfers over het aantal overnachtingen zijn over 2013 nog niet bekend. In de toeristisch-recreatieve sector was er in de periode een werkgelegenheidstoename van 1,1% te zien (staat 3.6 en bijlage 7), terwijl de algehele werkgelegenheidsontwikkeling in Roermond in deze periode daalde (-3,4%). Het aantal vestigingen in de toeristische sector groeide in dezelfde periode met 2,5%. De grootste procentuele werkgelegenheidstoename was er in de Overige toeristische sector, gevolgd door de detail- en groothandel. Het aandeel van de toeristisch-recreatieve sector in de totale werkgelegenheid in Roermond bedraagt ongeveer 8%. Dat is een toename ten opzichte van Sociaal Economische Verkenning Roermond december

26 Staat 3.6 Vestigings- en werkgelegenheidsstructuur toeristische sector, (peildatum: 1 januari) Vestigingen Werkgelegenheid Activiteitengroepen '13/' '13/'14 Abs. Abs. In % Abs. Abs. In % 1. Detail- en groothandel , ,6 2. Logiesverstrekking , ,9 3. Horeca , ,7 4. Vervoer , ,1 5. Cultuur, recreatie en amusement , ,7 6. Sport , ,2 7. Overige , ,8 Totaal , ,1 N.B. Indeling naar afbakening T&R-sector door NRIT. Bron: Etil/VRL, Tussen 1 januari 2013 en 1 januari 2014 nam het aantal winkels met 0,3% toe. Al met al omvat de sector detailhandel ruim 13% van de vestigingen in Roermond. De werkgelegenheid in de detailhandel is, met 1,7%, sterker gestegen dan het aantal vestigingen. Er waren in 2014 ongeveer personen werkzaam. De detailhandel, zoals in staat 3.7 volgens de HBD-definitie geformuleerd, is daarmee goed voor ruim 14% van de Roermondse werkgelegenheid. In Limburg is dit gemiddeld ruim 10%. Staat 3.7 Detailhandelstructuur, Vestigingen Werkgelegenheid ' '14 Abs. % Abs. % Voedings- en genotmiddelen , ,9 Kleding, modeart. en textiel , ,2 Schoenen, lederwaren en reisart , ,9 Persoonlijke verzorging , ,9 Wonen en wooninrichting , ,0 Huishoudelijke artikelen , ,0 Consumentenelectronica , ,9 Doe-het-zelf , ,2 Vrijetijd en educatie , ,7 Warenhuizen , ,4 Overige detailhandel non-food , ,1 Totaal , ,7 N.B. De indeling komt overeen met de Referentieset 2002, een nieuwe standaard van het HBD (2002) 14. Bron: Etil/VRL, % van alle winkels en 36% van de werkgelegenheid in de detailhandel bevindt zich in Roermond Centrum (bijlage 12). Deze aandelen zijn in vergelijking met voorgaande jaren afgenomen. Dit komt met name vanwege de toename van het aantal vestigingen in het DOC en Noord Oostelijke stadsrand. Van de aanbieders van non-food artikelen bevindt zich nog steeds 50% van de vestigingen in het centrum. De aanbieders van food artikelen daarentegen zijn meer verspreid over de gemeente; bijna 36% van deze aanbieders is gevestigd in het centrum. 13 Exclusief apotheken, detailhandel via postorder en internet, markthandel, reparatie t.b.v. particulieren en autodealers. 14 Zie bijlage 11. Sociaal Economische Verkenning Roermond december