Kenniskring IJsselmeer-/Binnenvisserij

Transcriptie

1 Verslag bijeenkomst Datum: Tijd: 19:00 22:00 Locatie: Restaurant De Vrijheid, Grou Kenniskring IJsselmeer-/Binnenvisserij Aanwezig: D.J.T. Berends (Voorzitter KK IJsselmeervisserij), D.W. van Tuinen (Secretaris KK IJsselmeervisserij), A. Heinen (Voorzitter KK Binnenvisserij), J.K. Nooitgedagt (PO IJsselmeer), W. Zaalmink (LEI), M. de Graaf (IMARES), G. Kruitwagen (Witteveen & Bos), J. Spijkstra (interim-voorzitter Friese Bond), B. Visser (Friese Bond), J. van Triest (HK 17/EB 68), J.H. Westerink (HK 17/EB 40), J. Piek (Alg. Bond NW Overijssel), S. Lok (Alg. Bond NW Overijssel), J. de Haan (WON 38), H.F. Bootsma (WON 32), B. Last (HN 3), A. Last (HN 2), J. Last (HN 35), E. Boersma (Min. EL & I), J. de Beer (HN 20), A. de Beer (HN 20), A. Klaassen (EH 49), K. Visser (Friese Bond), G. Postma (CVB), F. Visserman (Friese Bond), A. de Jager (Friese Bond), A. van der Meulen (Friese Bond), A. Stellema (Friese Bond), A. de Wit (Samen Sterk), B. Bekendam (GM 18), M. Bekendam (GM 18), J. Kampen (ATKB), P. Buis (EH 15), G.A. Schilder (VD 104), P. Schilder (VD 64) en J. Schilder(VD 119). Afwezig m.k.: N. Bolt (Prov. Flevoland), E. de Vries (Gem. Urk), P. Bootsma (HI 35) en J. Schilder (VD 84). Agenda: 1. Opening 2. Vaststellen van de agenda 3. Vaststellen van de notulen van 14 februari 2011 en 16 mei Mededelingen en ingekomen stukken 5. Wetenschappelijk aal 6. Beleid aal 7. Korte pauze 8. Project aal 9. Discussie ervaringen aal seizoen Rondvraag 11. Sluiting 1. Opening. Voorzitter opent de gezamenlijke kenniskring bijeenkomst IJsselmeer- en Binnenvisserij met als thema aal om 19:00 uur. Een speciaal welkom voor de sprekers dhr. A. Heinen, dhr. M. de Graaf, dhr. J. Spijkstra en dhr. G. Kruitwagen. Voordat de bijeenkomst start worden er een aantal huisregels doorgenomen gezien de grote opkomst. 2. Vaststellen van de agenda. De agenda wordt onder dankzegging vastgesteld. 1

2 3. Vaststellen van de notulen van 14 februari 2011 en 16 mei Zowel de notulen van 14 februari 2011 als de notulen van 16 mei 2011 worden onder dankzegging vastgesteld waarna de actiepunten worden behandeld: Actiepunten notulen 14 februari 2011 Kenniskring IJsselmeer-/Binnenvisserij, thema wolhandkrab: AP : Dhr. Van Tuinen beantwoordt dat de dichtheid van de wolhandkrab moeilijk is vast te stellen op dit moment. Dhr. De Graaf vult aan dat er geen gegevens zijn uit bemonsteringen waaruit de dichtheid van de wolhandkrab kan worden bepaald. Vissers kunnen vangstgegevens van wolhandkrab versturen naar dhr. De Graaf om op die manier de vangsten van wolhandkrab inzichtelijk te maken. AP : Voorzitter benoemt dat het rapport van G4S nog niet is verkregen na herhaaldelijk verzoek. AP : Afgerond. AP : Afgerond. AP : Afgerond. AP : Afgerond. AP : Afgerond. AP : Afgerond. AP : Niet afgerond, het rapport over dioxinewaarden in wolhandkrab wordt in december 2011 gepubliceerd. AP : Afgerond. Actiepunten notulen 16 mei 2011 Kenniskring IJsselmeervisserij, thema nettenvisserij: AP : Afgerond. AP : Dhr. Boersma geeft aan dat de legeskosten voor de vergunning van de IJsselmeervisserij hoger liggen dan de vergunning garnalenvisserij omdat het de IJsselmeervisserij bewerkelijker is voor het Ministerie van EL & I. AP : Afgerond. AP : Afgerond. AP : Niet afgerond, dhr. M. de Graaf geeft aan dat de netten zijn besteld. December 2011 wordt er gevist met de multi-mesh netten. AP : Afgerond. 4. Mededelingen en ingekomen stukken. Secretaris deelt mee dat mevr. M. Snijdelaar van het Ministerie van EL & I met kennisgeving afwezig is, agendapunt 6. vervalt. 5. Wetenschappelijk aal Voorzitter geeft het woord aan dhr. Heinen. Beoordeling aalstand n.a.v. ICES dhr. A. Heinen (Combinatie van Beroepsvissers) Dhr. A. Heinen benoemt dat ICES nog geen advies heeft uitgebracht ten aanzien van het toekomstig aalbeheer. Het huidige aalbeheerplan zal worden aangehouden tot einde jaar Dit houdt in dat de sluiting van de najaarsmaanden september, oktober en november van kracht blijven. Dhr. H. Bootsma antwoordt dat veel vissers met dit aalbeheerplan niet meer kunnen wachten tot eind 2013, vele bedrijven kunnen dit financieel niet dragen. Heinen vervolgt dat ook de landelijke organisaties het proces moeilijk kunnen versnellen. Op korte termijn zullen vertegenwoordigers van de Nederlandse aal vissers stappen dienen te zetten om inspraak te krijgen in het Europese besluitvormingsproces. Heinen geeft aan dat Nederland voor 30 juni 2012 dient te rapporteren over de voortgang ten aanzien van het Europees aalbeheerplan. Een probleem op het gebied van het Europees besluitvormingsproces kan volgens Heinen zijn dat ook landen mee mogen stemmen die geen aalvisserij hebben omdat de Raad van ministers bij meerderheid gaat besluiten. De EC en ICES werden in het verleden geïnformeerd over de Nederlandse visserij door dhr. Klein Breteler. Heinen legt uit dat er te weinig informatie beschikbaar is over de palingvisserij. Wetenschappelijk onderbouwde gegevens over uittrek van schieraal zouden ons kunnen helpen. Uit een grafiek blijkt dat de intrek van glasaal na 1980 drastisch is afgenomen. Daarnaast zijn de vangsten van aal aantoonbaar langzamer gedaald. Opmerkelijk is dat er blijkens de vangstgegevens meer schieraal wordt 2

3 gevangen door de vissers de laatste jaren, gedachte kan zijn dat er dan ook meer schieraal uittrekt. Uit deze zelfde grafiek blijkt dat de dikke schieraal vangsten constant zijn gebleven, overige aal sorteringen zijn afgenomen. Dhr. J. Last merkt op dat de vangstgegevens van het jaar 2010 niet zijn verwerkt terwijl dezen naar alle waarschijnlijkheid een ietwat positiever beeld schetsen. Daarnaast heeft dhr. J. Last de verwachting dat er in 2010 meer kleine aal is gevangen dan voorgaande jaren. Dhr. J. Kampen antwoordt dat tijdens de bemonsteringen in de buurt van de Flevocentrale Lelystad een opmerkelijk aantal kleine alen werd aangetroffen. Heinen verklaart dat de vangsten uit 2010 niet meegenomen zijn omdat er toen een 3 maanden gesloten tijd gold. Dan krijg je automatisch dat de vangsten lager worden maar dat zegt niets over het bestand. Mevr. M. Bekendam merkt op dat de glasaalvisserij ontbreekt in dit schema. Dhr. B. Bekendam vult aan dat deze cijfers wel degelijk van belang zijn. Voorzitter geeft aan deze discussie voort te zetten onder agendapunt 9. Actuele onderzoeksresultaten Dhr. M. de Graaf (IMARES) Dhr. M. de Graaf zal de aal- en glasaalbemonsteringen toelichten die uit worden gevoerd door Imares in opdracht van het Ministerie van EL & I. In de praktijk schakelt Imares vissers en sluismedewerkers in voor het nemen van monsters van glasaal, het management is in handen van Imares. Uit een getoonde grafiek blijkt dat er een minimale hoeveelheid glasaalintrek is gemeten bij de sluizen van Den Oever. Helaas bestaat deze zelfde minimale glasaalintrek bij andere inlaatplaatsen. Het meest recente rapport met betrekking tot de glasaalintrek zal geplaatst worden op de website van de Nederlandse Vissersbond, (AP ). De Graaf concludeert dat er tussen de aanlandgegevens van aal van IJsselmeervissers verschillen zitten in de vangstregistratie van het Productschap Vis, Procenten Organisatie IJsselmeer en het Ministerie van EL & I. De Graaf werkt met de cijfers van het Ministerie van EL & I, hieruit blijkt dat er in kilo aal is aangeland door IJsselmeervissers. De totale aalvangsten in heel Nederland bevatten in kilo en in kilo. De Graaf vult aan dat het teleurstellend is dat visserijinspanning niet door de sector wordt gemeten. De Europese Aal verordening is niet gebaseerd op feiten maar op aannames en onzekerheden. De Graaf geeft uitleg over het ICES voorzorgsdiagram. In het diagram worden drie scenario s geschetst ten aanzien van de uitrek van schiere aal: de huidige situatie, de meest optimale situatie en de wenselijke situatie. Deze scenario s worden verwerkt in een schema welke aantoont hoeveel schiere aal niet kan uittrekken en wat de oorzaak daarvan is. In deze schema s zijn tot op heden de variabelen barrières, parasieten en vervuiling niet meegenomen door de hoge mate van onzekerheid. De Graaf deelt mee dat de Nederlandse aal vissers in het jaar 2010 hebben voldaan aan de eis dat 40% van de schiere aal moest kunnen uittrekken, 45% van de schiere aal heeft kunnen uittrekken. Naast de beroepsvisserij heeft ook de sportvisserij voldaan aan deze doelstelling. Hoewel Nederland haar 40% doelstelling behaald wordt er binnen de gehele Europese aal visserij maar 2% uitrek behaald. Voorzitter vat samen dat Nederland goed op weg is om haar doelstellingen te behalen maar dat Europees gezien het doel niet zal worden gehaald. De Graaf geeft aan dat tot op heden de sport- en beroepsvisserij haar steentje hebben bijgedragen in de vorm van het behalen van de 45% uittrek van schiere aal. Helaas blijven andere landen ver achter met deze ontwikkeling. Dhr. H. Bootsma kan het niet begrijpen dat ICES werkt met een ideaal situatie, bij deze situatie moet er ton schiere aal uittrekken. Hoe kan er nu een ideaal beeld worden geschetst wanneer deze er in de praktijk niet is? De Graaf beantwoordt dat er rondom dit getal een range is bepaald, het ideaal beeld is dat er tussen de en ton moet uittrekken. Bootsma vindt het uiterst kwalijk dat er met dergelijke grove 3

4 schattingen wordt gewerkt welke niet verenigbaar zijn met de praktijk. Dhr. De Graaf zal zich verder verdiepen in deze ideale situatie en de range daaromheen (AP ). Dhr. P. Buis ziet dat er diverse maatregelen worden geformuleerd maar dat er op tot op heden geen resultaten zijn geboekt. Dhr. De Graaf beantwoordt dat de maatregelen in de visserij ook geen garantie zijn tot succes. Dhr. G.A. Schilder ziet het probleem in de Kader Richtlijn Water. Door een tekort aan voedingsstoffen is er beperkt leven mogelijk in het IJsselmeer en Markermeer, ook voor vogels heeft dit gevolgen. 6. Beleid aal Ministerie van EL & I Agendapunt vervallen. 7. Korte pauze 8. Project Aal Voorzitter geeft het woord aan dhr. G. Kruitwagen. Decentraal aalbeheer in Friesland en mogelijke uitbreiding elders dhr. G. Kruitwagen (Witteveen & Bos) Dhr. G. Kruitwagen geeft een toelichting op het project Decentraal Aalbeheer, het project is in 2011 uitgevoerd in de provincie Friesland. Decentraal aalbeheer houdt rekening met de doelstellingen uit het Europees aalbeheerplan. Door te vissen met een quotum mag er af worden geweken van de gesloten maanden september, oktober en november. Voor de visserij bestaat het voordeel dat het gehele jaar van de bijvangstregeling gebruik kan worden gemaakt. Randvoorwaarden voor het decentraal aalbeheer zijn goedkeuring vanuit de Europese Unie, economische haalbaarheid, aanpassing in de visserijorganisatie en een sluitend controlesysteem. Naar aanleiding van de pilot in Friesland zal worden gerapporteerd aan het Ministerie van EL & I. Kruitwagen werkt ook aan een project geïnitieerd vanuit DUPAN, project Duurzaam aalbeheer op basis van kansberekeningen. Volgens Kruitwagen zijn er diverse kansen om de kweeksector te betrekken om de doelstellen te behalen voortvloeiend uit het Europees aalbeheerplan. Opties zijn om glas- of pootaal uit te zetten, daarnaast kan de visser hulp bieden om schiere aal uit te laten trekken. Dhr. De Graaf vult aan dat er ook geïnvesteerd kan worden in het buitenland om bijvoorbeeld barrières voor de trekkende schiere aal te beperken. Voorzitter noemt dat het opmerkelijk is dat er geen groep is geformeerd onder vissers die input kunnen leveren aan de beleidsmaker zowel op nationaal als op Europees gebied. Voorzitter trekt de vergelijking met de Noordzee RAC. Kruitwagen noemt dat Dupan dit initiatief ook als kans ziet. Voorzitter zal de kansen onderzoeken (AP ). Ervaringen decentraal aalbeheer Friesland dhr. J. Spijkstra (interim-voorzitter Friese Bond) Dhr. J. Spijkstra geeft aan dat de Friese vissers in maart 2011 zijn gestart met het project. Het quotum is vastgesteld op basis van de vangsten welke in 2010 zijn gerealiseerd. De centrale vraag is hoe met je quotum om te gaan. Spijkstra benoemt dat er een omschakeling in het visplan moet worden geformuleerd door de deelnemende vissers. De vissers hebben te kennen gegeven dat men liever een gereguleerde visserij heeft middels een quotum dan de gesloten periode van drie maanden. Een voorlopige conclusie is dat de Friese vissers redelijk tevreden zijn over het decentraal aalbeheer ten opzichte van het vangstverbod. 9. Discussie ervaringen aal seizoen 2011 dhr. D.J.T. Berends (Voorzitter) Voorzitter wil graag aan de hand van een drietal stellingen de discussie starten. Doelstelling is om vanuit de stellingen een aantal actiepunten te formuleren voor een volgend overleg. 4

5 Stelling 1: Het uitzetten van (glas) aal is goed voor de aalstand Mevr. M. Bekendam antwoordt dat ze het eens is met de stelling. Het heeft een positief effect op de aalstand in Nederland. Aanvullend kunnen vissers bijdragen om aal langs barrières te helpen. Dhr. J. de Beer vraagt zich af waarom er nog nimmer (glas) aal is uitgezet in het Markermeer? Dhr. A. Heinen geeft aan dat er verschillende soorten projecten lopen. Zo wordt er vanuit private middelen geïnvesteerd in de uitzet van glasen pootaal maar ook publieke middelen in de vorm van EVF subsidiering. Met subsidieprojecten wordt er gekeken waar de aal de meeste overlevingskansen heeft en kans heeft om met zo min mogelijke vervuiling uit te trekken. Uit dit onderzoek zijn een drietal gebieden geselecteerd, namelijk: Binnenwater Friesland, Randmeren en het Veerse meer. Voorwaarde aan de uitzet van aal via subsidieprojecten is dat de visserij er niet direct profijt mag hebben van de uitzet. Volgens Heinen is het probleem dat het Markermeer en IJsselmeer worden gezien als één gebied. Wellicht bestaan er kansen voor het Markermeer wanneer het los wordt gezien van het IJsselmeer. Dhr. Heinen zoekt dit uit en onderzoekt de kansen om aal uit te zetten in het Markermeer (AP ). Dhr. J. de Haan merkt op dat we in Europa moeten stoppen met de glasaalvisserij om deze elders uit te zetten. Dhr. M. de Graaf antwoordt dat we hier in Nederland weinig invloed op uit kunnen oefenen. Nederland dient zich te focussen op de doelstellingen vanuit het Europees aalbeleid. Dhr. H. Bootsma vraagt zich af of er geen aal moet worden uitgezet in het IJsselmeer omdat deze zeker uit kunnen trekken. Voorzitter stelt naar aanleiding van de discussie een tweetal kennisvragen op: Kennisvraag 1: Wat wordt er in andere Europese landen gedaan op het gebied van beperking visserijdruk (AP )? Kennisvraag 2: Levert de uitzet van glasaal een positieve invloed op de aalstand, en in wat voor mate? (AP )? Dhr. J. Piek is het eens met de stelling. Wel moet er rekening worden gehouden met gemalen en andere barrières. Wanneer de visserij ze laat uittrekken en de mortaliteit stijgt door andere factoren gaat dit ten koste van het doel. Dhr. J.K. Nooitgedagt vult aan dat wanneer je het eens bent met deze stelling je het ook eens bent met de glasaalvisserij. In de presentaties is het effect van de glasaalvisserij ook onvoldoende verwerkt. Mevr. M. van Bekendam is van mening dat zuidelijke landen wel mogen blijven vissen op glasaal als dat maar gereguleerd gebeurt. Dhr. J.K. Nooitgedagt vult aan dat er dan wel één lijn moet worden getrokken in de beperkingen. Wanneer de visserij op rode en schiere aal wordt beperkt zal ook de glasaalvisserij moet beperken. Voorzitter vraagt aan dhr. M. de Graaf of hij deze visie mee kan nemen in de working group eel (AP ). Dhr. Bekendam besluit met het feit dat we door hoge prijzen van de glasaal niet meer hebben gekocht. We dienen geld te zoeken en te zorgen voor een gezond bestand in Nederlandse wateren! Dhr. G.A. Schilder benoemt dat het scheef is dat de IJsselmeervisserij continu aan het beperken is geweest en dat andere landen vrolijk door hebben kunnen vissen. Dhr. P. Schilder is benieuwd welke landen slechter af zijn dan Nederland. Dhr. M. de Graaf beantwoordt dat de Republiek Ierland (niet Noord-Ierland dat onder Groot Brittannië valt) de hele aalvisserij heeft gesloten. In verband met dioxine is de aalvisserij ook op een aantal Franse rivieren verboden. In Duitsland mag je er wel op vissen alleen niet verkopen. Stelling 2: Een quotum voor aal heeft toekomst Dhr. B. Last licht toe dat een quotum gerust toekomst heeft maar de visser afhankelijk wordt van de wetenschappers die een quotum vaststellen. Dhr. G.A. Schilder vult aan dat bij een te lage aalstand mogelijk de hele visserij kan worden gesloten. Dhr. B. Visser geeft aan dat alles afhangt van de perspectieven binnen een quotum. 5

6 Dhr. Rotgans ziet als meerwaarde van een quotum dat er flexibeler kan worden gevist. Dhr. M. de Graaf benoemt dat de quotumvissers in Friesland het qua inkomsten minder hebben gehad ten opzichte van de andere Nederlandse aal vissers die zonder een quotum hebben gevist. Deze uitspraak is enkel gebaseerd op aal vangsten. Dhr. A. Heinen is het hier niet mee eens en wacht graag de definitieve resultaten af van de pilot Decentraal Aalbeheer. Dhr. Rotgans vult aan dat vissen met een quotum eerlijker is gezien de belangen van schieraalvissers en vissers die zich concentreren op de rode aal. Dhr. Bekendam benoemt dat de visser met een quotum meer rendement kan halen uit het materiaal en bijbehorende inspanning. Dhr. J. de Beer vraagt zich af hoe een quotum wordt vastgesteld? Dhr. G. Kruitwagen geeft aan dat hier nog niets over kan worden gezegd, we zitten in de verkennende fase. Dhr. G.A. Schilder wijst aanwezigen erop dat met een quotum het mogelijk is dat vissers zich concentreren op de schiere aal visserij. Wanneer dit gebeurd zijn we gezien de Europese doelstellingen weer terug bij af. Voorzitter benoemt dat we het rapport afwachten van het project Decentraal Aalbeheer en deze bespreken in de eerst volgende gezamenlijke kenniskringbijeenkomst waarin het thema aal aan de orde komt. Stelling 3: Vangstgegevens van de beroepsvisserij zijn van belang voor het beheer Dhr. M. de Graaf antwoordt dat er op dit moment te weinig vangstgegevens beschikbaar zijn. Bij voorkeur werkt Imares naar een uitwerking van de catch per unit effort. Dhr. J. Last zou graag zien dat gegevens uit het verleden zoveel mogelijk worden verzameld om op deze manier een beeld te kunnen schetsen van de vangsten in de laatste tien jaar. Dhr. H. Bootsma vraagt zich af wat er wordt gedaan om de uittrek van schiere aal te monitoren? Dhr. M. de Graaf beantwoordt dat er word gewerkt aan een schieraalindex. Dhr. H. Bootsma vult aan dat dit waarschijnlijk te laat komt voor de vissers. Dhr. J. Last vraagt wat de bevindingen zijn van de marktbemonstering van Imares? Dhr. M. de Graaf beantwoordt dat er resultaten worden geboekt. Bij voorkeur wordt dit programma voortgezet door dhr. E. Kuijs. Dhr. J.K. Nooitgedagt geeft aan dat de sector op dit moment in zwaar weer verkeerd. Acties dienen daadkrachtig te worden uitgevoerd. Internationale samenwerking tussen aal vissers is wellicht een optie om meer input te leveren gericht op het Europees beleid. Op dit moment mist een relevant level playing field tussen de verschillende landen. Dhr. G. Kruitwagen informeert bij DUPAN wat hier op korte termijn aan wordt gedaan (AP ). 10. Rondvraag Voorzitter vraagt aan de aanwezigen of er inbreng is voor de rondvraag: Dhr. P. Schilder: Mag Nederland alternatieven aanbieden ten aanzien van de drie maandelijkse sluiting? Dhr. M. de Graaf beantwoordt dat plannen kunnen worden gepresenteerd mits deze zijn goedgekeurd door het nationale beleid. Dhr. P. Schilder: Waarom kan Duitsland minder schiere aal uit laten trekken ten opzichte van Nederland? Dhr. M. de Graaf beantwoordt dat Duitsland hoogstwaarschijnlijk een passende sanctie krijgt opgelegd van de Europese Unie. Dhr. J. Last: Er wordt gesproken over een drie maandelijkse sluiting gericht op de aalvisserij. In de praktijk kan er maar drie maanden worden gevist. Wellicht kan deze informatie eens worden geventileerd naar beleidsmakers. Dhr. E. Boersma reageert dat er reeds perioden waren gesloten naast de najaar maanden die er bij zijn gekomen. Dhr. B. Bekendam: Waarom worden er in het project Duurzaam aal beheer op basis van kansberekeningen niet meer gebieden mee genomen? Dhr. G. Kruitwagen benoemt dat verschillende gebieden worden meegenomen om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van de nationale situatie. 6

7 11. Sluiting Voorzitter sluit om 22:15 uur de bijeenkomst en wenst ieder wel thuis. Secretaris zal zorgen voor een vervolgbijeenkomst van de gezamenlijke kenniskringbijeenkomst thema aal welke in het voorjaar van 2012 zal plaatsvinden. 7

8 Besluiten/actielijst kenniskring IJsselmeer-/Binnenvisserij Bijgewerkt t/m 28 november 2011 Nr.: Datum: Besluit/actie: Actie door: Rapport G4S opvragen en publiceren Voorzitter Kennisvraag: dioxine in wolhandkrab Dhr. M. de Graaf Veldtest multimesh netten Dhr. M. de Graaf Rapport publiceren glasaalintrek Nederland Secretaris Verdiepen doelstelling uitrek schiere aal Dhr. M. de Graaf Onderzoek Europese vertegenwoordiging door vissers Voorzitter Onderzoek kansen uitzet glas- of pootaal Markermeer Dhr. A. Heinen Kennisvraag: situatie Europese landen t.o.v. beperking visserijdruk Dhr. M. de Graaf en Dhr. A. Heinen Kennisvraag: impact uitzet glas- of pootaal op aalbestand Dhr. M. de Graaf Visie beperking aalvisserij t.o.v. glasaalvisserij meenemen in Working Group Eel Dhr. M. de Graaf Informeren bij DUPAN m.b.t. actie Europees beleid Dhr. G. Kruitwagen 8