Uitgangspunten. 2011/33241 Concept Burgerparticipatie en de participatieladder. Inhoud:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Uitgangspunten. 2011/33241 Concept Burgerparticipatie en de participatieladder. Inhoud:"

Transcriptie

1 2011/33241 Concept Burger en de ladder Uitgangspunten Inhoud: 1. Inleiding - pag Wat is burger - pag Rollen, bestuursstijlen en competenties - pag IJsselsteinse ervaringen en mogelijkheden - pag Hoe werken we er mee: De ladder - pag. 7 - Uitgangspunten en afsprakenkader - De ladder als instrument 6. Toepassing en uitwerking - pag Afwegingskader - Plan van aanpak: advies en besluitvorming Bijlage: Uitwerking van de treden van de ladder PHK/SR/HM/Concernstaf, IJsselstein, 15 november

2 1. Inleiding: Wij bevorderen en professionaliseren burger Het college heeft in het collegeprogramma aangegeven dat burger een belangrijk instrument is in de interactie met inwoners: Wij willen dat inwoners, ondernemers en samenwerkingspartners ons als betrouwbaar en deskundig ervaren. Zij krijgen tijdig informatie over beleidsvoornemens. Zij hebben daarbij gelegenheid hun mening te geven en invloed uit te oefenen op de ontwikkeling van hun stad. De mate waarin inwoners, ondernemers en samenwerkingspartners invloed hebben, kan variëren en is nader uitgewerkt in de ladder. Dit instrument gaan wij invoeren. Helder moet zijn waar in de ladder betrokkenen invloed kunnen uitoefenen. Wij bevorderen en professionaliseren burger. Onze communicatieprocessen richten wij daarop in. Verschillende belangen moeten daarin op inzichtelijke wijze kunnen worden afgewogen. Dan bevordert communicatie een transparant democratisch proces. Op wijkniveau wil het gemeentebestuur de inwoners informeren over ontwikkelingen in de buurt. Het is belangrijk dat mensen weten wat er om hen heen gebeurt. Als het gaat om het zoeken naar oplossingen, zijn zij deskundig. Zij kennen hun buurt immers goed, weten wat er speelt en wat er beter kan. Wij zorgen ervoor dat bestuur en inwoners met elkaar in gesprek zijn om samen te werken in het belang van de stad. Daarvoor gebruiken wij verschillende werkvormen, zoals omschreven in de ladder. Wijkregie is hier een voorbeeld van, maar ook e-. Wij investeren in de communicatieve vaardigheden van onze medewerkers. Er is veel aandacht voor de kwaliteit van communicatie via internet. De kansen die nieuwe media bieden, benutten wij optimaal Wat is burger? Burger is het door de overheid samen met belanghebbenden ontwikkelen van beleid of het gezamenlijk uitvoeren ervan. Een vorm van interactieve beleidsvorming waarbij we als gemeente het initiatief nemen om inwoners en organisaties te betrekken bij de voorbereiding van plannen, beleid of projecten en deze samen met hen te ontwikkelen. Burger is ook van toepassing bij initiatieven van inwoners zelf: actief burgerschap. Inwoners kunnen gestimuleerd worden om met eigen plannen te komen die bijvoorbeeld de leefbaarheid in de wijken verbeteren. Inwoners kunnen ook spontaan met eigen initiatieven komen. Kaders worden meegegeven zodat de plannen niet strijdig zijn met gemeentelijk beleid en randvoorwaarden. Het begrip burgerinitiatief kennen we ook als de mogelijkheid voor burgers om eigen voorstellen bij de gemeenteraad op de politieke agenda te krijgen. Beide vormen van burgerinitiatief vragen een interactieve houding van ambtenaren en bestuurders. Essentieel is, dat de keus voor al vroeg in een proces gemaakt wordt. Door al in het beginstadium van een proces of project na te denken over communicatie en, is het mogelijk inwoners 'mee te nemen' in dat proces. Belangrijk daarbij is, dat alle betrokkenen weten welke invloed zij hebben, welke trede van de ladder van

3 toepassing is, wat de randvoorwaarden zijn en wat het uiteindelijke doel of het gezamenlijke product is. Niet alle projecten en onderwerpen lenen zich voor burger. Een interactief proces is niet zinvol als het geen bijdrage kan leveren aan een oplossing die aansluit bij de betrokkenen. Ook moet de gemeente soms kiezen voor algemeen belang boven individueel of groepsbelang. Bovendien vraagt tijd, capaciteit en middelen. Het is geen wondermiddel, waarbij de neuzen na verloop van tijd vanzelf wel dezelfde kant op staan. Ongeacht of wel of niet voor gekozen wordt, blijft het van groot belang om betrokkenen tijdig en open te informeren: wat gaat er gebeuren, waarom en wanneer? Onderscheid tussen en inspraak Er is onderscheid te maken tussen processen en inspraakprocedures. Inspraak is afdwingbaar recht, neergelegd in wet- en regelgeving, en vaak verplicht. Het biedt inwoners wel de mogelijkheid tot het uiten van opvattingen over een plan, maar geeft vaak weinig mogelijkheden voor wezenlijke beïnvloeding. Als dat wel de verwachtingen zijn, kan dit bij inwoners leiden tot teleurstelling en frustratie. Op de ladder laat inspraak zich vergelijken met de trede van raadplegen. Bij burger en interactief beleid nodigt de gemeente belanghebbenden al in een vroeg stadium uit om mee te denken en mee te praten over een bepaald onderwerp. Ook worden belanghebbenden in bepaalde gevallen in de gelegenheid gesteld om mee te beslissen en samen met de gemeente te werken aan de uitvoering van de plannen. Waarom burger? Er zijn meerdere redenen voor. Verbeteren relatie tussen burger en bestuur: Het beleid sluit beter aan bij de ervaren problemen en realiteit en wint daardoor aan legitimiteit. Gezamenlijk product: Het draagvlak bij, en de betrokkenheid van burgers, deelnemers neemt toe. Het beleid wordt daardoor meer gezien als een gezamenlijk product. Verbeteren van de kwaliteit van beleid: Het benutten van beschikbare kennis, ervaring en creativiteit van belanghebbenden. Twee weten meer dan één. Betere communicatie en wederzijds begrip tussen betrokken partijen waarbij de tevredenheid over het proces en het resultaat toe kan nemen. Soepelere uitvoering/verkorten van de tijdsduur van het proces: Hoewel de voorbereiding van interactief beleid meer tijd kan kosten, wordt dat ruimschoots goedgemaakt door een soepeler verloop van vervolgfases en de uitvoering. Door meer samenhang te brengen in alle initiatieven, processen en producten waarbij sprake is van ( meedenken, meepraten en meedoen ), willen wij er voor zorgen dat inwoners: beter geïnformeerd zijn en zich meer betrokken voelen; weten welke invloed en zeggenschap ze hebben; zelf actief zijn en zich inzetten samenwerken met de gemeente. 3

4 4

5 3. Rollen, bestuursstijlen en competenties Participatie heeft verschillende verschijningsvormen en niveaus (treden op de ladder). De rol en de betrokkenheid van deelnemers varieert naar gelang de vorm die is gekozen. Rol van het College van B&W De formele rol van het college van B&W is dat zij voor interactief werken en burger opdrachtgever is en dat gedurende het hele proces ook blijft. Het is van belang dat deze rol vanaf het begin zuiver wordt opgepakt. Onderscheid wordt gemaakt tussen de portefeuillehouder die verantwoordelijk is voor burger als communicatie instrument (de portefeuillehouder communicatie) en de portefeuillehouder die een f proces begeleidt en daar opdrachtgever voor is. Uitgangspunten voor het college van B&W: - Het college van B&W is verantwoordelijk voor de keuze óf interactief werken wordt ingezet en zo ja, welke stijlen gebruikt worden. De gemaakte keuzes zijn gebaseerd op ambtelijk advies, verwoord in een advies. - Het college van B&W is gedurende het proces bestuurlijk verantwoordelijk voor de gemaakte afspraken en de hieruit voortvloeiende resultaten van het interactieve proces. - Het college van B&W legt aan de gemeenteraad en de deelnemers verantwoording af over het interactieve proces. B&W verplicht zich om besluiten transparant te maken, zodat de gemaakte keuzes voor alle betrokken partijen helder zijn. Naast de formele rol van opdrachtgever, vervult het college de representatieve rol. In het interactieproces met allerlei belanghebbenden, is het college het gezicht van de gemeente. In deze rol is het van belang dat het college of de portefeuillehouder publiekelijk laat zien in het interactieve proces te geloven en externe partijen stimuleert eraan deel te nemen. Rol van Gemeenteraad De gemeenteraad stelt kaders voor de wijze waarop het college het gewenste beleid interactief ontwikkelt en de gemeenteraad controleert achteraf. Zo heeft de raad, om te voldoen aan zijn wettelijke verplichting, in de Verordening Burger vastgelegd, in welke gevallen en wanneer in èlk geval, interactieve beleidsontwikkeling of inspraak wordt toegepast. Bij besluitvorming laat de raad het resultaat van interactief werken expliciet meewegen. De controlerende rol van de raad maakt het tevens mogelijk dat de raad toetst of interactieve beleidsprocessen zorgvuldig zijn voorbereid en uitgevoerd. Als de samenleving er behoefte aan heeft om onderwerpen via een interactief traject te ontwikkelen, kan dat via het indienen van een burgerinitiatief. Van burgers, bedrijven, maatschappelijke instellingen en organisaties wordt verwacht, dat zij beseffen dat de gemeente degene is die het algemeen belang afweegt tegenover het individueel belang. Dit betekent dat de kaders die tijdens een interactief proces zijn gesteld door alle betrokken partijen worden geaccepteerd, en dat het uiteindelijke besluit aan B&W of aan de gemeenteraad is. Bestuursstijlen Burger heeft gevolgen voor de houding en bestuursstijl van de betrokken bestuurders. 5

6 Bij de niveaus van (zie de ladder op pagina 9 en 10) kunnen bijpassende bestuursstijlen worden aangegeven. Van deze bestuursstijlen zijn er vier interactief, namelijk de faciliterende bestuursstijl bij trede 6: zelf organiseren de samenwerkende bestuursstijl bij trede 5: meebeslissen de delegerende bestuursstijl bij trede 4: coproduceren de ve bestuursstijl bij trede 3: adviseren Twee stijlen zijn niet-interactief, namelijk: de consultatieve bestuursstijl bij trede 2: raadplegen de open autoritaire bestuursstijl bij trede 1: informeren Interactief betekent dat de deelnemers voldoende ruimte hebben om in een vroeg stadium invloed uit te oefenen op het beleid. Het is niet meer interactief als het bestuur de deelnemer raadpleegt over een gesloten vraagstelling en het beleid al min of meer kant en klaar is. Vanzelfsprekend is er ook geen sprake van een interactieve bestuursstijl als het bestuur zelfstandig beleid voert en daarna probeert doelgroepen te overtuigen. In de ladder zijn verschillende bestuursstijlen van de initiatiefnemer onderscheiden die bij elke trede hoger corresponderen met een grotere rol en toenemende betrokkenheid van participanten. Bij de uitwerking per trede (bijlage) komt dit aspect ook terug. Rol van de ambtelijke organisatie Zoals in het Uitwerkingsplan Wijkregie staat aangegeven is bewoners iets van alle ambtenaren. Wijkregie en communicatie ondersteunen en kunnen adviseren in dit proces. Participatie vraagt specifieke vaardigheden: een open houding, afspraken nakomen, goed kunnen luisteren, meedenken en zoeken naar gezamenlijke oplossingen, duidelijk zijn in je antwoorden, bewoners en organisaties (op tijd) betrekken bij wat je wilt gaan doen, de stedelijke schaal los durven laten om in te zoomen op een gebied. Ook het loslaten van je eigen expertise, deze niet op de eerste plaats te stellen maar soms volgend te laten zijn, is voor sommigen een nieuwe vaardigheid. In het eerste kwartaal van 2012 wordt een aanvullende notitie ontwikkeld om een cultuur- en ontwikkelingstraject te starten voor de medewerkers die deelnemen aan proefprojecten. In trajecten zijn verschillende medewerkers betrokken. Ieder heeft daarbij zijn eigen rol met bijbehorende taken. Van belang is dat medewerkers hierop aanspreekbaar zijn. De verschillende rollen en taken zijn: - Projectleider/beleidsadviseur: de projectleider/beleidsadviseur is verantwoordelijk voor het opstellen van het advies. Tijdens het interactieve proces is de projectleider/beleidsadviseur het ambtelijk gezicht van de gemeente en is hij verantwoordelijk voor terugkoppeling aan betrokken in- en externe partijen. - Ondersteunende functies:. medewerkers die in het interactieve proces een ondersteunende en adviserende rol hebben of een control-functie vervullen. Hun taak is er op gericht om het proces in goede banen te leiden; met de inhoud dienen zij zich zo min mogelijk te bemoeien. - Management: de afdelingen zijn zelf verantwoordelijk voor de communicatie van projecten, de inspraak en. Afdelingshoofden hebben een stimulerende rol. Zij stimuleren en controleren het hanteren van de leidraad/plan van aanpak om (vroegtijdige) inbreng van bewoners en/of andere belanghebbenden te bevorderen. Zij promoten interactief werken door het binnen het werkoverleg te bespreken en zorg 6

7 7 te dragen voor goede interne communicatie. Het management beoordeelt onder andere of bij interactieve trajecten voldoende capaciteit en middelen beschikbaar zijn.

8 Professionals met competenties en vaardigheden Van de professionals die bij burger worden ingezet, worden competenties gevraagd op het gebied van oriëntatie en attitude én op het vlak van proces- en communicatievaardigheden. Oriëntatie/attitude: - Verantwoordelijkheid willen/kunnen nemen voor de kwaliteit van het proces. Hierop aanspreekbaar zijn. - Samenwerking: bijdragen aan gezamenlijk resultaat, delen van informatie en ondersteunen van anderen. - Inzicht in en betrokkenheid bij andere werkvelden voor een integrale benadering en aanpak. - Omgevingsbewust: bekend zijn met de maatschappelijke en politieke omgeving en ontwikkelingen en ander omgevingsfactoren. Een externe en klantgerichte houding tonen. - Goed oog hebben voor positie en belangen van politiek en bestuur en hiermee rekening houden bij adviezen en handelen. Proces- en communicatievaardigheden: - In staat om met argumentatievaardigheden draagvlak te krijgen voor gekozen aanpak. - Houdt rekening met positie en belangen van anderen, luistert goed naar argumenten en zienswijzen van deelnemers. - Focus op het stimuleren van, actief burgerschap en zelforganiserend vermogen van deelnemers in het proces. - Creëert een respectvolle omgeving en werkt aan samenwerking en samenhang. - Hanteert een gevarieerd repertoire van proces- en communicatiemethoden en - technieken. - Benut daarbij niet alleen gebaande paden, maar is vindingrijk met nieuwe middelen en methoden. 4. IJsselsteinse ervaringen en mogelijkheden Ervaringen uit het wijkgericht werken Met het Wijkgericht werken in IJsselstein zijn de afgelopen veertien jaar veel ervaringen met burger opgedaan. Via bewonersgroepen en samenwerkingspartners hebben wijkinitiatieven vorm gekregen en zijn gemeentelijke voornemens en plannen op wijkniveau voorgelegd. Met andere woorden: op wijkniveau heeft IJsselstein al veel met burger gewerkt. In het visiedocument Wijkregie, schakelen naar buiten en binnen en in het bijpassende raadsbesluit van 18 februari 2010, zijn verworvenheden geschetst en ervaringen aangegeven voor communicatie, samenwerkingsinstrumenten en personele inzet. Ook zijn door de deelnemers (gemeente, samenwerkingspartners en bewonersgroepen) suggesties/aanbevelingen gedaan voor de verdere aanpak in de wijken. Een aantal kan worden toegepast op de aanpak van de brede burger: - afspraken maken tussen professionals en bewonersgroepen over informatievoorziening; - verwachtingen managen: wensen bewoners toetsen op haalbaarheid en verwachtingen en mogelijkheden vanuit gemeente duidelijker aangeven; - handleiding maken voor communicatie met bewoners en partners; - beleidsontwikkeling kan starten bij beleidsafdeling, maar daarna interactief uitwerken; 8

9 - bij werving van ambtenaren letten op communicatieve kwaliteiten; werken aan training en bewustwording ; vanuit samenleving/inwoners denken; - wijkregisseurs en communicatie een actieve rol geven bij de deskundigheidsbevordering en advisering van beleidsambtenaren bij wijkcommunicatie en ; - de gemeente moet de eindregie houden; - inzetten van praktische instrumenten en faciliteiten voor bewoners (budgetten, media, advies, ondersteuning), zodat een actieve rol ook waargemaakt kan worden. Gegevens en ervaringen uit stedelijk beleid en projecten - Herstructurering Utrechtse weg /bewonersavonden Overwaard - Project Verbeter de Binnenstad / bewonersavonden, klankbordgroep Verkeerscirculatieplan en invoeren Gereguleerd Parkeren - Toekomstvisie - Beleidsnotitie Stadspromotie - Woonvisie - Vernieuwing Clinckhoef Ambities en mogelijkheden, rekening houdend met actuele opgaven De maatschappelijke trend van een terugtredende, maar wél samenwerkende en regisserende overheid zien we ook in IJsselstein. Om in te kunnen spelen op die maatschappelijke trend is het nodig een wendbare organisatie in te richten, een organisatie die zich vooral met regie bezighoudt, met het wat en minder met de daadwerkelijke uitvoering: - Bestuur richten op samenwerking met inwoners, bedrijven, instellingen en andere partners. - IJsselstein zien als een regisserende gemeente. - Op hoofdlijnen en hoofdzaken sturen. - Inwoners en organisaties stimuleren en ondersteunen om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor duurzame initiatieven en gedrag. - Inzetten op, via een aantal proefprojecten in Die proefprojecten worden na afloop geëvalueerd. Bij een geslaagde evaluatie van de proefprojecten wordt f werken in de rest van de organisatie ingevoerd en wordt waar nodig de Verordening Burger aangepast. 5. Hoe werken we met burger? De ladder. Uitgangspunten en afsprakenkader Bij behoorlijke gaat het volgens de Nationale Ombudsman om drie elementen: Maak heldere keuzen vooraf over de vorm van ; Zorg voor een constructieve houding; de gemeente moet ook echt geïnteresseerd zijn in en waarde hechten aan de inbreng van bewoners; Zorg voor actieve en adequate informatie tijdens het hele proces; die is cruciaal. Participatie verloopt soepeler wanneer de uitgangspunten uitgewerkt worden in een afsprakenkader over communicatie en waarop de deelnemers elkaar kunnen aanspreken. De afspraken sluiten aan bij het Kwaliteitshandvest van de gemeente. 1. De gemeente beoordeelt bij plannen vooraf de mogelijkheden voor. Geen proces als er niets te beïnvloeden valt. In dat geval volgt wel informatie. 9

10 10 2. De gemeente legt vooraf de voorwaarden voor (bijvoorbeeld rolverdeling, tijdsplanning) vast in een voor inwoners begrijpelijke startnotitie. 3. De gemeente zorgt dat inwoners tijdig kunnen beschikken over alle informatie die zij in het proces nodig hebben en biedt deze op verschillende manieren aan. 4. Participatie betekent voor alle partijen: een open en attente houding, serieus luisteren naar wat elke partij te zeggen heeft en zoeken naar mogelijkheden. 5. De gemeente gebruikt begrijpelijke taal. 6. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij bereid zijn om aan het proces deel te nemen, erin te investeren en daarbij ook een open opstelling tonen. 7. Bij tussentijdse wijzigingen laat de gemeente dit vroegtijdig aan inwoners weten. 8. De gemeente informeert betrokkenen over de uitkomst van het traject, de besluitvorming en het vervolg.

11 De ladder als centraal instrument Een bekend en beproefd hulmiddel voor van burgers is de ladder. Het toepassen van dit instrument vraagt om een weloverwogen voorbereiding van het proces. zelf organiseren---- Met de ladder geven wij meer duidelijkheid in welke mate inwoners betrokken worden bij beleid en beheer en hebben bewoners meer inzicht in hun invloed daarop. Ook geven wij inwoners meer ruimte om zelf met initiatieven te komen. We maken daarvoor een extra trede op de ladder: het zelf organiseren. Hoe hoger op de ladder, hoe meer invloed betrokkenen kunnen uitoefenen. De bovenste treden van de ladder (met de hoogste inzet van ) zijn niet altijd de beste. Het gaat om de reële ruimte voor invloed van bewoners op plannen. En die kan beperkt zijn door allerlei randvoorwaarden of omstandigheden (tijd, wetgeving, etc.) Dan kan alleen adviseren of raadplegen een betere keuze zijn dan bijvoorbeeld (mee-)beslissen. Het gaat om duidelijkheid vooraf en een afgewogen aanpak. 11

12 De laddder Vorm van Rol van het College Bestuursstijl 1. Informeren Gemeente bepaalt zelf en informeert betrokkenen. 2. Raadplegen Gemeente bepaalt agenda en vraagt betrokkenen reactie. Gemeente is niet gebonden aan uitkomst. 3. Adviseren Gemeente bepaalt agenda, maar adviezen spelen een volwaardige rol. Gemeente kan hiervan gemotiveerd afwijken. open autoritaire stijl Het bestuur voert zelfstandig beleid en verschaft hierover informatie aan doelgroep. consultatieve stijl Raadplegen van deelnemers: horen reacties op een plan. Hiermee rekening houden in het vervolgproces. ve stijl Het bestuur stelt de agenda samen. Geeft veel ruimte voor inbreng en discussie. Vraag aan het college Rol raad Rol inwoners/ stakeholders Je vraagt de mening van de inwoners. Hoe ontvankelijk ben je voor die mening? Er is sprake van deskundigheid en inhoudelijke kennis aan beide kanten. Ben je als bestuurder in staat om ter plekke te concretiseren en toezeggingen te doen? Directe communicatie met inwoners. Raad ziet toe op besluiten en haalt direct info bij inwoners, of via achterban eigen partij. Raad ziet toe dat proces goed verloopt, is kaderstellend. Met nadruk rol van procesbewaker. Raad gaat in discussie met inwoners. Raad kan afwijken van gekozen route. Toehoorder Levert geen bijdrage aan het proces. Geconsulteerde Reageert in een laat stadium op een uitgewerkt plan. Klankbord, gesprekspartner. Inbreng van mening of kennis. Adviseur Kan problemen aandragen en oplossingen formuleren. Rol medewerkers Bekend maken van vastgesteld beleid Moet aantoonbaar rekening houden met de mening in het vervolgproces. Vereist een open houding, goed kunnen luisteren, in gesprek gaan. Moet in staat zijn de discussie te leiden, samenvattingen te maken en terug te koppelen. 4. Coproduceren Gemeente en betrokkenen komen delegerende stijl Ziet de burger als partner en laat het Gezamenlijk plan van aanpak opstellen. Welke grenzen legt het college Raad laat inbreng inwoners zwaar meewegen. Raad heeft eigen traject hierin en Samenwerkingspart ner Werkt mee aan Medewerker begeleidt het proces. Medewerker moet kunnen uitleggen waarom 12

13 Vorm van Rol van het College Bestuursstijl gezamenlijk een agenda overeen, waarna gezamenlijk naar oplossingen wordt gezocht. 5. Meebeslissen zelf beslissen op onderdelen binnen de kaders van de gemeente. De ambtelijke organisatie vervult een adviserende rol. resultaat zwaar wegen in de besluitvorming. Bij afwijking aandacht voor motivatie. samenwerkende stijl Samenwerken op basis van gelijkwaardigheid met andere partijen. Resultaten hebben een bindende werking, de gemeente neemt de resultaten over. 6. Zelf organiseren faciliterende stijl College faciliteert en stelt kaders, maar is bij de totstandkoming en uitvoering niet direct betrokken. Ondersteuning bieden (tijd, geld, deskundigheid, hulpmiddelen). Vraag aan het college Rol raad Rol inwoners/ stakeholders voor zichzelf vast (bepaald door het collegeprogramma). Wat zijn de randvoorwaarden? College kan alleen met zeer goede argumentatie afwijken. Rugdekking geven aan je medewerkers. Notie moet er zijn dat men samen in het karretje zit. Kan het college loslaten? Ervan bewust zijn dat inwoners wellicht iets willen dat bestuurlijk niet past. College moet loslaten, alleen de kaders vaststellen. Alles delegeren. Is het voltallige college het er mee eens? kan zelf initiatieven nemen voor de eigen rol. zelf initiatieven nemen voor de eigen rol. zelf initiatieven nemen voor de eigen rol. plannen en aan oplossingen; werkt op basis van gelijk waardigheid. Medebeslisser krijgt de bevoegdheid om binnen randvoorwaarden zelf beslissingen te nemen. Initiatiefnemer Ontwikkelt eigen plannen; voert zelf plannen uit Rol medewerkers hij afwijkt. Motivatie heel helder en duidelijk kunnen geven. Rugdekking van het college is hierbij vereist. Kaderstellend. Medewerkers moeten in deze fase kunnen loslaten. Coachen op proces. Goede afstemming hierover tussen portefeuillehouder en ambtenaar. De uitgangspunten moeten echt helder zijn. Medewerker is er niet bij. Initiatief komt van bewoners zelf. Medewerker kan zijn expertise en enthousiasme inbrengen. 13

14 6. Toepassing en uitwerking Afwegingskader Voor de afweging òf er sprake is van burger en op welk niveau, wordt gebruik gemaakt van een afwegingskader: leent het proces zich ervoor en welke trede is dan van toepassing? Bij het afwegingskader moet een aantal vragen doorlopen worden. In de Verordening Burger is vastgelegd, in welke gevallen en wanneer in èlk geval, interactieve beleidsontwikkeling of inspraak wordt toegepast. A. Bepalen of het onderwerp, project zich leent voor burger Loop de vragen door voor het beoordelen of het project wel of niet in aanmerking komt voor deelname van inwoners aan een traject. Onderwerp 1. Zijn er uitsluitingen? 1a Gaat het om individuele kwesties? 1b. Beroeps- en bezwaarprocedures? 1 c. Gemeentelijke vergunningen of belastingen? 1 d. Wettelijke regelingen zonder locale beleidsruimte? 1 e. Onvermijdelijk spoedeisende besluitvorming? 2. Valt er daadwerkelijk iets te beïnvloeden? 3. Is het belangrijk en herkenbaar voor inwoners? Biedt het beleid of project voldoende ruimte voor verschillende opties? (Meedenkende inwoners en organisaties moeten wel kunnen meepraten en keuzes kunnen maken.) Is het voor inwoners -individueel of collectiefvan belang en ook herkenbaar? (Technische, juridische, organisatorische onderwerpen zijn vaak minder geschikt.) 4. Is er commitment? 4a. Is er politiek, bestuurlijk en ambtelijk commitment (onderwerp, proces) om ruimte te geven en rekening te houden met uitkomsten? 4b. Is er bij inwoners en/of deelnemers een positieve instelling en bereidheid om aan proces mee te werken? Ja > geen Ja > geen Ja > geen Ja > geen Ja > geen Ja > ga door naar 3 Ja > ga door naar 4 Ja > ga door naar 4b Ja > ga door naar 5 Nee > ga door naar 1b Nee > ga door naar 1c Nee > ga door naar 1d Nee > ga door naar 1 e Nee > ga door naar 2 Nee > geen Nee > geen Nee > geen Nee > geen 5. Is er nut en/of Ja > ga door Nee > geen 14

15 meerwaarde? naar 6 6. Verdere Nee > geen randvoorwaarden Welke middelen (geld, tijd, capaciteit, etc.) zetten we in. Zijn deze beschikbaar? Kunnen we zorgen dat deze wel beschikbaar komen? Ja > Ga door naar B: bepalen van et niveau / trede van de ladder B. Bepalen van het niveau van We onderscheiden zes niveaus van. Zie ook het eerdergenoemd schema uit hoofdstuk 4 (punt 4.2.: De treden). 1. Informeren: Willen we alleen informeren of ook met burgers/betrokkenen in gesprek gaan? 2 en 3. Raadplegen en adviseren: Willen we inbreng verwerken in verdere voorstellen en besluiten of willen verdere interactie? 4 en 5. Coproduceren en meebeslissen: Willen we verdere samenwerking en samen iets van de grond krijgen? Speelt gelijkwaardigheid daarbij belangrijke rol? Maken we vooraf afspraken over inhoud, proces en verwerking van uitkomst? 6. Zelf organiseren/zelf beheren: Laten we initiatieven en/of uitvoering over aan burgers/betrokkenen en beperken we ons tot randvoorwaarden en faciliteren? In onderstaand hulpschema zijn de mogelijkheden aangegeven; deze zijn afhankelijk van de mate van interactie: Activiteit Op de hoogte houden Trede 1. Informeren 2. Raadplegen 3. Adviseren Agend a/plan meebe -palen Inbreng in beleidsontwikkeling Ontwikkeling beleid Burger/ maatsch. org. als gespreks -partner Burger draagt probleme n en opl. aan Politiek verbindt zich aan resultate n Ja Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Ja Nee Ja Nee Nee Nee Nee Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Nee Voorzieningen in eigen beheer tot stand 4. Coproduc e-ren 5. Meebeslis -sen Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee 15

16 6. Zelf organiseren Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Plan van aanpak: Advies en besluitvorming Als de trede bekend is, maak je een plan van aanpak voor je project of proces, dat de opmaat is voor het collegeadvies, waaraan een vaste rubriek Participatie wordt toegevoegd. Het plan van aanpak bestaat uit de volgende onderdelen. 1. Omschrijving: Onderwerp, beleidsproces of project. Welke trede wordt toegepast, omschrijving en argumentatie/toelichting 2. Wie zijn er bij betrokken: Actoren/omgevingsanalyse. Breng betrokkenen in beeld. Betrokkenen hoeven niet alleen individuele inwoners te zijn; het kan ook gaan om organisaties: verenigingen, instellingen, adviesraden, bewonersgroepen in de wijken. Soms zijn deze al opgenomen in een wettelijk verplichte adviesprocedure. Daarbij kan aan deze organisaties ook gevraagd worden mee te denken over het proces: de gemeente bijvoorbeeld adviseren wie stakeholders /belanghebbenden zijn en hoe het vraagstuk leeft onder groepen inwoners. Gevraagd kan ook worden hoe de in specifieke gevallen het beste aangepakt kan worden, wat de kwaliteit van het proces ten goede komt. Rollen van college, raad, medewerkers, instellingen, burgers. 3. Welke algemene voorwaarden, kaders en spelregels gelden: Wettelijk/financieel Organisatorisch/capaciteit Bereidheid en mogelijkheid om mee te doen. Toepassing afsprakenkader (zie 4.2.) De aanpak van burger moet worden geborgd in het besluitvormingsproces en bestuurlijk worden ingebed. Het gewenste niveau van interactie wordt vastgesteld via een bestuursbesluit. Basis voor dit besluit is het plan van aanpak. Het betreffende bestuursorgaan krijgt hiervoor een beargumenteerd advies, gebaseerd op de afwegingsinstrumenten en de toepassing van de treden. Op basis van het gekozen interactieniveau wordt de - en communicatiestrategie bepaald. Bijlage: Uitwerking van de treden. 16

Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader

Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader Burger- en overheidsparticipatie Theoretisch kader Inleiding Deze notitie beschrijft het theoretisch kader van de begrippen burger- en overheidsparticipatie. Het is tegelijkertijd bedoeld als agenda voor

Nadere informatie

Burgerparticipatie in Alkmaar. Gemeente Alkmaar

Burgerparticipatie in Alkmaar. Gemeente Alkmaar Burgerparticipatie in Alkmaar Gemeente Alkmaar 1 Burgerparticipatie in Alkmaar Aanleiding en ambitie In het kader van het programma Harmonisatie is ook het burgerparticipatiebeleid opnieuw bekeken. Voor

Nadere informatie

De Utrechtse Participatiestandaard

De Utrechtse Participatiestandaard De Utrechtse Participatiestandaard Participatie leidt tot betere projecten, betere afwegingen en besluitvorming en tot meer draagvlak. Bij ieder project is de vraag aan de orde wanneer en in welke mate

Nadere informatie

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol]

VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] VRAGENBOOM INTERACTIEF WERKEN [IBO-protocol] Inleiding De vragenboom is een hulpmiddel om weloverwogen te bepalen of en in welke vorm interactief wordt gewerkt. Bij het aanbieden van de ingevulde vragenboom

Nadere informatie

Werkstijl Oog voor kwaliteit, zorgvuldigheid en timing (vorm en inhoud)vanuit eigen expertise ingezet

Werkstijl Oog voor kwaliteit, zorgvuldigheid en timing (vorm en inhoud)vanuit eigen expertise ingezet 2011/33242 Bijlage Uitwerking van treden van de participatieladder Trede 1: Informeren De gemeente bepaalt in grote mate zelf de agenda voor besluitvorming en houdt betrokkenen hiervan op de hoogte. Het

Nadere informatie

Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen

Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen Wijkraad Lent - Rekenkamer Nijmegen Hieronder een eerste en tweede reactie van de Rekenkamer. 1 Bijlage: Ambitiedocument Burgerparticipatie met bijbehorende Verordening te downloaden via deze link. Eerste

Nadere informatie

De Utrechtse Participatiestandaard

De Utrechtse Participatiestandaard De Utrechtse Participatiestandaard Participatie leidt tot betere projecten, betere afwegingen en besluitvorming en tot meer draagvlak. Bij ieder project is de vraag aan de orde wanneer en in welke mate

Nadere informatie

BURGERPARTICIPATIE April 2013 (2 e versie)

BURGERPARTICIPATIE April 2013 (2 e versie) BURGERPARTICIPATIE April 2013 (2 e versie) Inleiding: De gemeente Zederik wil haar burgers betrekken bij het beleid met als motto: De burger centraal. Deze nota gaat over de rol van de gemeente in relatie

Nadere informatie

Strategisch Communicatie Beleidsplan

Strategisch Communicatie Beleidsplan Strategisch Communicatie Beleidsplan Op weg naar moderne, actieve en open communicatie met onze inwoners gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Communicatie Afdeling Bestuurszaken Visie op communicatie: De gemeente

Nadere informatie

gfedcb Besluitenlijst d.d. d.d.

gfedcb Besluitenlijst d.d. d.d. Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Eenheid/Cluster/Team ST/PU/CO Participatieladder 1- Notagegevens Notanummer 2007.40363 Datum 21-11-2007 Portefeuillehouder Burgemeester 2- Bestuursorgaan

Nadere informatie

Leidraad Participatie binnen waterschap Noorderzijlvest

Leidraad Participatie binnen waterschap Noorderzijlvest Leidraad Participatie binnen waterschap Noorderzijlvest februari 2018 1. Inleiding Als waterschap opereren we in een steeds mondiger wordende omgeving die openheid en verantwoording van ons verlangt. En

Nadere informatie

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen

Nadere informatie

Afdeling Samenleving November Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem

Afdeling Samenleving November Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Afdeling Samenleving November 2011 Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Wat is burgerparticipatie? 3 2. Doelen burgerparticipatie 3 3. Participatievormen

Nadere informatie

Burgerparticipatie. 22 mei 2008

Burgerparticipatie. 22 mei 2008 Burgerparticipatie mei 008 Inleiding De gemeente Terneuzen laat meer en meer zien, dat de burger de belangrijkste 'klant' van de gemeente is. De overtuiging wint veld, dat samenwerking met en participatie

Nadere informatie

Ridderkerk dragen we samen!

Ridderkerk dragen we samen! Ridderkerk dragen we samen! Inleiding In mei 2015 heeft de gemeenteraad de startnotitie vastgesteld met de titel Ridderkerk dragen we samen! De subtitel luidt: van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie.

Nadere informatie

Startdocument participatieproces LAB071

Startdocument participatieproces LAB071 Startdocument participatieproces LAB071 Dit startdocument beschrijft het participatieproces in het kader van de Verkenning Leidse Agglomeratie Bereikbaar (LAB071). Het bevat de nadere uitwerking van hoofdstuk

Nadere informatie

Startnotitie Interactieve Beleidsvorming

Startnotitie Interactieve Beleidsvorming Startnotitie Interactieve Beleidsvorming Status: concept Bestuurlijk opdrachtgever: Drs J.F.N. Cornelisse Ambtelijk opdrachtgever: Drs H.J. Beumer Ambtelijk opdrachtnemer: Drs M.M.H. de Boer Datum 17-03-2010

Nadere informatie

Afdeling Samenleving Februari Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem

Afdeling Samenleving Februari Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Afdeling Samenleving Februari 2012 Concept-nota burgerparticipatie gemeente Woudrichem Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Wat is burgerparticipatie? 3 2. Doelen burgerparticipatie 3 3. Participatievormen

Nadere informatie

PARTICIPATIE VOLGENS FONTYS

PARTICIPATIE VOLGENS FONTYS PARTICIPATIE VOLGENS FONTYS BELANG VAN PARTICIPATIE Wie studeert of werkt bij Fontys, weet: wij hechten veel waarde aan de mening van onze studenten en medewerkers. Bij het maken van beleid en bij het

Nadere informatie

Kadernota Burgerparticipatie 2013 Investeren in betrokkenheid. Gemeente Reusel-De Mierden

Kadernota Burgerparticipatie 2013 Investeren in betrokkenheid. Gemeente Reusel-De Mierden Kadernota Burgerparticipatie 2013 Investeren in betrokkenheid Gemeente Reusel-De Mierden 1 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 1. Inleiding... 4 1.1 Aanleiding... 4 1.2 Probleemstelling... 4 1.3 Doelstelling...

Nadere informatie

Interactief werken gemeente Zeist:

Interactief werken gemeente Zeist: Interactief werken gemeente Zeist: 'Samen doen door interactie' 1. Inleiding Eén van de projecten van Op Weg Naar De Kern ging om het vormgeven van interactieve planvorming. In dat kader hebben we het

Nadere informatie

PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016

PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016 PROCESPLAN INTERACTIEF WERKEN LANGEDIJK ONTWIKKELT MET WATER Vastgesteld door college van B&W d.d. 26 april 2016 Conform: De Langedijker werkwijze, Notitie interactief werken gemeente Langedijk op basis

Nadere informatie

Raamwerk communicatiebeleid gemeente Heusden 2007-2010

Raamwerk communicatiebeleid gemeente Heusden 2007-2010 Raamwerk communicatiebeleid gemeente Heusden 2007-2010 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Thema Profilering gemeente(-bestuur) 3. Thema Communicatie en samenwerking met inwoners 4. Thema Communicatief bewustzijn

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel klankbordgroepen

Initiatiefvoorstel klankbordgroepen Initiatiefvoorstel klankbordgroepen Inleiding In Langedijk lopen momenteel een aantal grote, ingrijpende projecten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van door de gemeente ingestelde klankbordgroepen. Daarnaast

Nadere informatie

Kaders voor burgerparticipatie

Kaders voor burgerparticipatie voor burgerparticipatie 1 Inhoud Pagina Hoofdstuk 3 1. Inleiding 1.1 Doel van deze notitie 1.2 Opbouw van deze notitie 4 2. Algemeen 2.1 Twee niveaus: uitvoering en meedenken over beleid 2.2 Tweerichtingsverkeer

Nadere informatie

Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk!

Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk! NOTA BEWONERSPARTICIPATIE GEMEENTE BEST Bewonersparticipatie: de rode draad in ons werk! Refnummer: INT12-0110 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Waarom bewonersparticipatie? 3 3. Maatwerk 4 4. Kaders Best

Nadere informatie

Deelnemers: denktank uit de samenleving, gemeenteraad, college en ambtelijk managementteam

Deelnemers: denktank uit de samenleving, gemeenteraad, college en ambtelijk managementteam Samen bouwen aan het huis van de democratie in Bloemendaal Verslag werkatelier over participatie en samenspel tussen samenleving en gemeentebestuur op 4 juni 2015 van 20:00 tot 23:00 uur in het Dorpshuis

Nadere informatie

Notitie Burgerparticipatie en Wijkgericht werken

Notitie Burgerparticipatie en Wijkgericht werken Notitie Burgerparticipatie en Wijkgericht werken Gemeente Middelburg Afdeling Stedelijk Sociaal Beleid in samenwerking met een afvaardiging van de wijkbeheergroepen 1 mei 2013 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1

Nadere informatie

Naam project. Participatie- en communicatieplan. Versie concept dd-mm-jjjj

Naam project. Participatie- en communicatieplan. Versie concept dd-mm-jjjj Kerngegevens Hier kan je een uitspraak of overkoepelende tekst over je onderwerp plaatsen, met evt. de naam van degene die de uitspraak heeft gedaan. Maar dat hoeft niet; je kunt deze tekst ook gewoon

Nadere informatie

Participatie in Nederlandse cases. Publieksparticipatie. The Bridge. Toren. De Overspanning. Toren

Participatie in Nederlandse cases. Publieksparticipatie. The Bridge. Toren. De Overspanning. Toren Participatie in Nederlandse cases Rolf Müller Regio regiodirecteur DLG Gelderland Berthe Jongejan Landschapsarchitect DLG Utrecht Centraal The Bridge ISSUES De Overspanning PROCESSEN EN FASERING MENSEN

Nadere informatie

Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009. Dames en heren,

Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009. Dames en heren, Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009 Dames en heren, Een maand geleden mocht ik in Utrecht samen met vertegenwoordigers van 47 Europese landen

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord 2. Samenvatting Doelstellingen van burgerparticipatie Definitie Onderscheid inspraak en participatie 6

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord 2. Samenvatting Doelstellingen van burgerparticipatie Definitie Onderscheid inspraak en participatie 6 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 2 Samenvatting 3 1. Inleiding 4 2. De kaders voor burgerparticipatie 6 2.1 Doelstellingen van burgerparticipatie 6 2.2 Definitie 6 2.3 Onderscheid inspraak en participatie 6 2.4

Nadere informatie

Samen werken aan Roerdalen. Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming

Samen werken aan Roerdalen. Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming Samen werken aan Roerdalen Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming Gemeente Roerdalen Oktober 2012 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding.. 3 2. Definitie Burgerparticipatie..

Nadere informatie

OMGEVINGSCONVENANT. Handreiking. Juli In opdracht van BrabantAdvies opgesteld door: Esma Mekrani, student Juridische Hogeschool Avans-Fontys

OMGEVINGSCONVENANT. Handreiking. Juli In opdracht van BrabantAdvies opgesteld door: Esma Mekrani, student Juridische Hogeschool Avans-Fontys OMGEVINGSCONVENANT Handreiking Juli 2018 In opdracht van BrabantAdvies opgesteld door: Esma Mekrani, student Juridische Hogeschool Avans-Fontys BrabantAdvies Brabantlaan 3 5216 TV s-hertogenbosch info@brabantadvies.com

Nadere informatie

I Inleiding. Startnotitie Burgerparticipatie binnen de gemeente Cuijk. Vastgesteld in de rekenkamercommissie van 23 februari 2010.

I Inleiding. Startnotitie Burgerparticipatie binnen de gemeente Cuijk. Vastgesteld in de rekenkamercommissie van 23 februari 2010. Startnotitie Burgerparticipatie binnen de gemeente Cuijk Vastgesteld in de rekenkamercommissie van 23 februari 2010 I Inleiding De Rekenkamercommissie doet onafhankelijk onderzoek naar het gevoerde beleid

Nadere informatie

Bestuursopdracht. Centrumvisie

Bestuursopdracht. Centrumvisie Bestuursopdracht Centrumvisie Bestuursopdracht Centrumvisie Opdrachtgever: Auteur: gemeente Scherpenzeel afdeling Ruimte en Groen W. Hilbink/W.Algra Datum: 2 december 2014 Centrumvisie Scherpenzeel -1-

Nadere informatie

Handreiking bewonersparticipatie in de wijkplancyclus

Handreiking bewonersparticipatie in de wijkplancyclus Handreiking bewonersparticipatie in de wijkplancyclus Inleiding Het wijkgericht werken heeft in de afgelopen twee decennia een vogelvlucht genomen in Nederland. Veel gemeenten zien in wijkgericht werken

Nadere informatie

BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN

BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN Projectleider Afdeling Iris van Gils Kerngroep Visie/Missie Datum 28 november 2014 Planstatus Vastgesteld in de Fusieraad 24 november 2014 Opdrachtgever Stuurgroep

Nadere informatie

Doel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030

Doel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030 Projectvoorstel Projectopdracht / -voorstel Datum: 8 juli 2010 Versie: definitief t.b.v. definitiefase en ontwerpfase Pagina: 1 / 9 Soort project Extern/Lijn Projectnaam MijnBorne2030 (Herijking Toekomstvisie)

Nadere informatie

Samenvatting : In deze startnotitie worden de uitgangspunten en het proces om tot een Basisdocument Burgerparticipatie te komen beschreven.

Samenvatting : In deze startnotitie worden de uitgangspunten en het proces om tot een Basisdocument Burgerparticipatie te komen beschreven. Voorstel aan : Gemeenteraad van februari 2011 Nummer : 9 Onderwerp : Burgerparticipatie Bijlage(n) : 1. Overzicht participanten 2. Manieren van participeren 3. Concept raadsbesluit Samenvatting : In deze

Nadere informatie

Roerdalen luistert! Wat vindt u? Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming. www.roerdalen.nl.

Roerdalen luistert! Wat vindt u? Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming. www.roerdalen.nl. Roerdalen luistert! Wat vindt u? Praktische handleiding voor burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming oktober 2012 www.roerdalen.nl Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Definitie Burgerparticipatie 9

Nadere informatie

RAADSBIJEENKOMST BESPREKING RESULTATEN FOTO GEMEENTE VOORST LOKALE DEMOCRATIE. 20 november 2017 Erik Koopman Vincent van Stipdonk

RAADSBIJEENKOMST BESPREKING RESULTATEN FOTO GEMEENTE VOORST LOKALE DEMOCRATIE. 20 november 2017 Erik Koopman Vincent van Stipdonk RAADSBIJEENKOMST BESPREKING RESULTATEN FOTO LOKALE DEMOCRATIE GEMEENTE VOORST 20 november 2017 Erik Koopman Vincent van Stipdonk Agenda 19.30 uur Opening door burgemeester 19.35 uur Presentatie foto lokale

Nadere informatie

MONITOR BURGERPARTICIPATIE 2013 ENQUÊTE

MONITOR BURGERPARTICIPATIE 2013 ENQUÊTE MONITOR BURGERPARTICIPATIE 2013 ENQUÊTE De Monitor Burgerparticipatie wordt tweejaarlijks uitgevoerd om het gemeentelijk beleid en activiteiten op het gebied van burgerparticipatie landelijk in kaart te

Nadere informatie

Imrat Verhoeven Uva/AISSR. Vormgeven aan overheidsparticipatie

Imrat Verhoeven Uva/AISSR. Vormgeven aan overheidsparticipatie Imrat Verhoeven Uva/AISSR Vormgeven aan overheidsparticipatie In een notendop Activerende verzorgingsstaat leidt tot meer nadruk verhoudingen burgers onderling Hoe democratisch zijn die verhoudingen eigenlijk?

Nadere informatie

Vergaderen in West Betuwe. Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie

Vergaderen in West Betuwe. Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie Vergaderen in West Betuwe Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie Herindelingsadvies Par.4.3.: Samen met de samenleving West Betuwe Voert haar wettelijke

Nadere informatie

Inleiding. De Utrechtse participatiestandaard. DE UTRECHTSE PARTICIPATIEAANPAK IN HET KORT - stand van zaken 2016

Inleiding. De Utrechtse participatiestandaard. DE UTRECHTSE PARTICIPATIEAANPAK IN HET KORT - stand van zaken 2016 DE UTRECHTSE PARTICIPATIEAANPAK IN HET KORT - stand van zaken 2016 Inleiding In deze notitie is de bestaande participatieaanpak, die we hanteren in 2016, op de rij gezet. Deze vormt het startpunt voor

Nadere informatie

Een wijk- of dorpsplan ontvangen en dan?

Een wijk- of dorpsplan ontvangen en dan? Een wijk- of dorpsplan ontvangen en dan? handleiding voor gemeenten handleiding voor bewoners z.o.z. Voorwoord In 2013 ontwikkelde de Gemeente Winsum deze werkwijzer omdat we burgers wilden helpen bij

Nadere informatie

Convenant Wijk en Buurtgericht Werken in de Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht

Convenant Wijk en Buurtgericht Werken in de Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Convenant Wijk en Buurtgericht Werken in de Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Partijen de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht, op grond van artikel 171 van de Gemeentewet vertegenwoordigd door de portefeuillehouder

Nadere informatie

Gereedschapskist co-creatie

Gereedschapskist co-creatie Gereedschapskist co-creatie Samen werken aan een betere samenleving Mei 2018 Mayke ten Bos Carine Kleine Haar Kate Snellens Beste collega, Heel goed dat je erover denkt om een project in co-creatie te

Nadere informatie

Leiderschapscompetenties ( niet vakmanschap of inhoudelijke professionaliteit)

Leiderschapscompetenties ( niet vakmanschap of inhoudelijke professionaliteit) Leiderschapscompetenties ( niet vakmanschap of inhoudelijke professionaliteit) We delen de competenties in drie groepen in, zij het dat we de volgorde enigszins hebben gewijzigd, conform het model dat

Nadere informatie

Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente. Korte versie

Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente. Korte versie Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente Korte versie Inleiding Oldebroek voor Mekaar is samenwerken aan een sterke en leefbare samenleving. Inwoners, ondernemers, maatschappelijke

Nadere informatie

Burgerparticipatie in Oirschot

Burgerparticipatie in Oirschot Burgerparticipatie in Oirschot Samengesteld door: Ella-Marie van Vijfeijken Communicatieadviseur In overleg met: David van Geijn Raymond Smit Willy Evers Communicatieadviseur Afdelingshoofd Bedrijfsvoering

Nadere informatie

Bijlage 4. Procesvoorstel samenspraak Voorweg-Noord

Bijlage 4. Procesvoorstel samenspraak Voorweg-Noord Bijlage 4 Procesvoorstel samenspraak Voorweg-Noord B&W-voorstel Onderwerp Procesvoorstel Samenspraak lokatieontwikkeling Voorweg- Noord Zaaknummer -2016-000173 Documentnummer DOC-2016-001530 Versie Auteur

Nadere informatie

Zo kijkt VVJ naar participatie 1

Zo kijkt VVJ naar participatie 1 Zo kijkt VVJ naar participatie Groeien naar meer participatief besturen Groeien naar, want kun je niet snel snel, en niet in je eentje Participatief besturen : is voor VVJ een voorwaarde voor goed beleid

Nadere informatie

Stichting Beter Zeist Studiebijeenkomst BURGERPARTICIPATIE

Stichting Beter Zeist Studiebijeenkomst BURGERPARTICIPATIE Stichting Beter Zeist Studiebijeenkomst BURGERPARTICIPATIE Maandag, 14 juni 20:00 22:10 uur Gemeentehuis Zeist 1 Agenda 20:00 Opening 20:05 Inleiding De praktijk van Interactieve Planvorming (Hans v d

Nadere informatie

Samenwerken aan welzijn

Samenwerken aan welzijn Samenwerken aan welzijn Richting en houvast 17 november 2017 Het organiseren van welzijn Het afgelopen jaar hebben we met veel inwoners en maatschappelijke partners gesproken. Hiermee hebben we informatie

Nadere informatie

Edith van Dijk 3427

Edith van Dijk 3427 Agendapunt commissie: steller telefoonnummer email Edith van Dijk 3427 edith.van.dijk@valkenswaard.nl agendapunt kenmerk 29-5-2019 987621/1006276 portefeuillehouder Wethouder Kees Marchal onderwerp Startnotitie

Nadere informatie

Participatiewijzer gemeente De Bilt

Participatiewijzer gemeente De Bilt Participatiewijzer gemeente De Bilt Stap 1: Inventarisatie Je staat aan de start van een project/ beleidstraject, maar vraagt je af of en hoe je inwoners en/of ondernemers moet betrekken bij je project.

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Agendanummer 10-112 Registratienummer raad 597161 Behorend bij het B&W-advies met registratienummer 595230 Moet in elk geval behandeld zijn in de raadsvergadering van de

Nadere informatie

Burgerbetrokkenheid in Beweging. Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente?

Burgerbetrokkenheid in Beweging. Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente? Burgerbetrokkenheid in Beweging Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente? 12/19/2017 Wie ben ik en wat doe ik? Burgerbetrokkenheid in beweging Waar hebben we het eigenlijk

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen

Raadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen Raadsvoorstel Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen 2014-2017 Datum raadsvergadering 06-02-2014 Portefeuillehouder(s) R.G. te Beest W.E. Westerman Registratienummer Rs13.00783 Ambtenaar K. Bruijns Datum

Nadere informatie

Omgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding

Omgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding Omgevingsvisie Giessenlanden Plan van aanpak V1.3 Inleiding De omgevingsvisie van de gemeente Giessenlanden moet inspireren, ruimte bieden en uitnodigen. Een uitnodiging aan burgers, bedrijven en instellingen

Nadere informatie

Samen werken aan betere zorg. Handreiking voor begeleiding van cliëntenraden betrokken bij verbetertrajecten

Samen werken aan betere zorg. Handreiking voor begeleiding van cliëntenraden betrokken bij verbetertrajecten Samen werken aan betere zorg van cliëntenraden betrokken bij verbetertrajecten INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Participatie van cliënten... 4 De rol van de cliëntenraad in verbetertrajecten... 6 Het stappenplan:

Nadere informatie

Zelfevaluatie Wmo-raden 2014

Zelfevaluatie Wmo-raden 2014 Zelfevaluatie Wmo-raden 2014 Deze evaluatie is gericht op het functioneren van de Wmo-raad tot nu toe: doen we de goede dingen? En doen we die dingen op de goede manier? Daarmee krijgt u zicht op het huidige

Nadere informatie

stap 1 stappen naar een lokaal democratisch akkoord 104 democratisch zakboekje 105 Beginpunt- Analyse van de lokale democratie: de bouwstenen

stap 1 stappen naar een lokaal democratisch akkoord 104 democratisch zakboekje 105 Beginpunt- Analyse van de lokale democratie: de bouwstenen In 5 stappen naar een lokaal democratisch akkoord stap Beginpunt- Analyse van de lokale democratie: de bouwstenen Maak eerst een foto van de lokale democratie: wat voor democratie past bij deze gemeente,

Nadere informatie

Routeplanner Right to Challenge

Routeplanner Right to Challenge Routeplanner Right to Challenge Netwerk Right to Challenge www.righttochallenge.nl Voor bewoners, maatschappelijke initiatiefnemers, gemeentebestuurders en ambtenaren Een praktische aanpak om als gemeente,

Nadere informatie

Procesvoorstel co-creatie.

Procesvoorstel co-creatie. Procesvoorstel co-creatie. Beleid voor mantelzorgers, vrijwilligers en ouderen. J. Heijdens en Mariska Belliot 21-03-2017 2017 Naam opsteller J. Heijdens en Mariska Belliot Datum vaststelling 16-03-2017

Nadere informatie

Beleidsparticipatie. Hier komt de titel van de presentatie

Beleidsparticipatie.  Hier komt de titel van de presentatie Beleidsparticipatie hannes.jossart@bataljong.be ellen.degrauwe@bataljong.be zita.depauw@bataljong.be Hier komt de titel van de presentatie 1 Participatie is een fundamenteel recht van kinderen en jongeren

Nadere informatie

Visie op toezicht Raad van commissarissen WBO Wonen

Visie op toezicht Raad van commissarissen WBO Wonen Visie op toezicht Raad van commissarissen WBO Wonen Versie: september 2018 Vastgesteld door raad van commissarissen en bestuur: 19 november 2018 Inleiding Met de invoering van de Woningwet per 1 juli 2015

Nadere informatie

Gemeente Leusden. Bomenplan 2012-2021. Module E: Bomen en burgers

Gemeente Leusden. Bomenplan 2012-2021. Module E: Bomen en burgers Gemeente Leusden Bomenplan 2012-2021 Module E: Bomen en burgers Colofon Gemeente Leusden 't Erf 1 3831 NA LEUSDEN september 2011 Samenvatting Goede communicatie is een van de peilers van goed bomenbeleid.

Nadere informatie

Delfts Doen! Delftenaren maken de stad

Delfts Doen! Delftenaren maken de stad Inhoud A Delfts Doen! Delftenaren maken de stad 1 Delfts Doen! Delftenaren maken de stad P lannen maken in de stad doe je niet alleen. Een goed initiatief vraagt samenwerking en afstemming met bewoners,

Nadere informatie

concept-algemene inspraak- en participatieverordening gouda

concept-algemene inspraak- en participatieverordening gouda Bijlage 3. regeling nummer 1.4.1 concept-algemene inspraak- en participatieverordening gouda nr. 1.4.1 g. indien het belang van inspraak of participatie niet opweegt tegen het belang van handhaving van

Nadere informatie

Wij. maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN. Wij maken Dordt Samen aan de slag met initiatieven

Wij. maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN. Wij maken Dordt Samen aan de slag met initiatieven Wij maken Dordt SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN SAMEN AAN DE SLAG MET INITIATIEVEN Waar mensen elkaar ontmoeten, ontstaan als vanzelf nieuwe netwerken en initiatieven. Inwoners die met elkaar samenwerken.

Nadere informatie

Van : L. de Ridder DMS nr: 11.04347 Aan : Gemeenteraad Datum : 19 mei 2011 Onderwerp : Start duurzaamheidsbeleid c.c. :

Van : L. de Ridder DMS nr: 11.04347 Aan : Gemeenteraad Datum : 19 mei 2011 Onderwerp : Start duurzaamheidsbeleid c.c. : INTERN MEMO Van : L. de Ridder DMS nr: 11.04347 Aan : Gemeenteraad Datum : 19 mei 2011 Onderwerp : Start duurzaamheidsbeleid c.c. : Aanleiding Duurzaamheid is een speerpunt in het coalitieakkoord en het

Nadere informatie

De parels benutten! Meedoen, meepraten en meedenken! Samenspraak! Medezeggenschap en participatie van vrijwilligers in de besluitvorming!

De parels benutten! Meedoen, meepraten en meedenken! Samenspraak! Medezeggenschap en participatie van vrijwilligers in de besluitvorming! Drie workshops over medezeggenschap en participatie van vrijwilligers in de besluitvorming 1. De parels benutten - voor leidinggevenden en medewerkers van organisaties 2. Meedoen, meepraten en meedenken

Nadere informatie

Meerjarenplan Stichting inzet voor Zorg

Meerjarenplan Stichting inzet voor Zorg Meerjarenplan Stichting inzet voor Zorg 2018-2021 Inleiding Het meerjarenplan 2016-2018 eindigt dit jaar, dat vraagt om een vervolg met inzicht naar een zeer dynamisch zorglandschap in een samenleving

Nadere informatie

Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving?

Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? PlattelandsParlement Gelderland 2017 3 februari 2016 Ben van Essen Ben van Essen: even voorstellen Senior-strateeg provincie Limburg (tot

Nadere informatie

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 1 Inhoudsopgave Pagina 1. Voorwoord 3 2. Missie, visie en uitgangspunten van de Adviesraad Wmo 2.1 De Verordening adviesraad Wmo 4 2.2 Missie 4 2.3 Visie 4 2.4 Uitgangspunten

Nadere informatie

Beleidsnotitie burgerparticipatie

Beleidsnotitie burgerparticipatie Beleidsnotitie burgerparticipatie Inleiding Gemeenteraad en college hebben besloten om het onderwerp burgerparticipatie opnieuw op de agenda te zetten. Bij burgerparticipatie gaat het over de manier waarop

Nadere informatie

De rekenkamercommissie heeft voor het onderzoek offertes gevraagd aan 3 adviesbureaus en heeft de opdracht gegund aan Partners+Pröpper.

De rekenkamercommissie heeft voor het onderzoek offertes gevraagd aan 3 adviesbureaus en heeft de opdracht gegund aan Partners+Pröpper. Inleiding De gemeente Zoetermeer profileert zich al enige jaren als ICT-stad. In de samenvatting van het Plan van aanpak Kenniseconomie en innovatie 2010 staat: Kenniseconomie en innovatie zijn, naast

Nadere informatie

Workhop 4 Participatie en medewerkersbetrokkenheid. Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat

Workhop 4 Participatie en medewerkersbetrokkenheid. Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat Workhop 4 Participatie en medewerkersbetrokkenheid Saraï Sapulete, Ecorys Camiel Schols, SBI Formaat 2 3 Vernieuwingen in de praktijk Directe participatie bevorderen 1. Modern werkoverleg 2. OR-leden als

Nadere informatie

Gewijzigd. Rolverdeling bij planvorming. Toelichting en praktische handvatten

Gewijzigd. Rolverdeling bij planvorming. Toelichting en praktische handvatten Gewijzigd Rolverdeling bij planvorming Toelichting en praktische handvatten Afdeling Bestuurszaken en Veiligheid, gemeente Sliedrecht Sliedrecht, 19 maart 2009 Inhoud 1 Inleiding 1 2 Burgerparticipatie

Nadere informatie

De Verordening Cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en Wet Investeren in Jongeren gemeente Tynaarlo vast te stellen

De Verordening Cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en Wet Investeren in Jongeren gemeente Tynaarlo vast te stellen Raadsbesluit nr. 22 Betreft: Vaststellen Verordening Cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en Wet Investeren in Jongeren gemeente Tynaarlo De raad van de gemeente Tynaarlo;

Nadere informatie

HANDREIKING DASHBOARD RAAD

HANDREIKING DASHBOARD RAAD Aanbevelingenboek HANDREIKING DASHBOARD RAAD UITWERKING HANDREIKING DASHBOARD RAAD VOOR DE GEMEENTERAAD VAN KAMPEN Aan Gemeenteraad Kampen Van Rekenkamercommissie Kampen Onderzoeksbureau Partners+Pröpper

Nadere informatie

Er zijn (grote) belangen van burgers gemoeid met het onderwerp: neen stop ja ga door. Er is voldoende beïnvloedingsruimte voor inbreng van betrokkenen

Er zijn (grote) belangen van burgers gemoeid met het onderwerp: neen stop ja ga door. Er is voldoende beïnvloedingsruimte voor inbreng van betrokkenen Stroomschema Burgerparticipatie Stap 1 situatieschets Omschrijf de beleidssituatie: Wat is het probleem? Breng de complexiteit in beeld. Wie zijn de spelers en wat zijn hun belangen? Maak een krachtenveldanalyse

Nadere informatie

Kadernota Ruimte voor bewonersparticipatie - Kaders voor inwoners en gemeentebestuur in planvorming en wijkgericht werken

Kadernota Ruimte voor bewonersparticipatie - Kaders voor inwoners en gemeentebestuur in planvorming en wijkgericht werken Concept Startnotitie Kadernota Ruimte voor bewonersparticipatie - Kaders voor inwoners en gemeentebestuur in planvorming en wijkgericht werken Status: Bespreekstuk t.b.v. gemeenteraadsvergadering 21 februari

Nadere informatie

Aan Provinciale Staten

Aan Provinciale Staten www.prv-overijssel.nl Aan Provinciale Staten Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 425 25 25 Telefax 038 425 26 85 Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk Datum PS/2003/872 d.d.

Nadere informatie

Besluit van de communicatieadviseur van de gemeente Oirschot houdende regels omtrent Burgerparticipatie in Oirschot

Besluit van de communicatieadviseur van de gemeente Oirschot houdende regels omtrent Burgerparticipatie in Oirschot GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Oirschot Nr. 151799 16 juli 2018 Besluit van de communicatieadviseur van de gemeente Oirschot houdende regels omtrent Burgerparticipatie in Oirschot Inleiding

Nadere informatie

(Burger) participatie. De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli 2015 Tessa van den Berg

(Burger) participatie. De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli 2015 Tessa van den Berg (Burger) participatie De raad aan zet!? ZomerRaad Dinsdag 14 juli Tessa van den Berg AGENDA - Welke soorten en vormen van (burger)participatie zijn er? - Een korte theoretische introductie - Wat is en

Nadere informatie

Onderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld

Onderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld Onderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld December 2011 1. Inleiding In 2003 bezocht de burgemeester van de gemeente Barneveld samen met de politie en de woningstichting de dorpskernen van de gemeente

Nadere informatie

COMMUNICATIE & PARTICIPATIE. Samenleven in Leiderdorp. Met elkaar voor een sterke samenleving

COMMUNICATIE & PARTICIPATIE. Samenleven in Leiderdorp. Met elkaar voor een sterke samenleving 3D COMMUNICATIE & PARTICIPATIE Samenleven in Leiderdorp Met elkaar voor een sterke samenleving 1 Inhoud De opgave... 3 Communicatiedoelstellingen... 3 Communicatieaanpak... 5 Doelgroepen, belangen en invloed...

Nadere informatie

20-05-2014. Filmpje http://www.youtube.com/watch?v=9s3nzal hcc4 Casus. ICT of WMO. Warming up

20-05-2014. Filmpje http://www.youtube.com/watch?v=9s3nzal hcc4 Casus. ICT of WMO. Warming up Emmen Revisited van 1.0 naar 3.0! Perspectief Eigenaarschap Wie regisseert wie? ER 3.0 en 4.0? Simon Henk Luimstra s.luimstra@emmen.nl Warming up Filmpje http://www.youtube.com/watch?v=9s3nzal hcc4 Casus

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel CDA Cranendonck. Cranendonck, krachtige kernen. Voorstel:

Initiatiefvoorstel CDA Cranendonck. Cranendonck, krachtige kernen. Voorstel: Initiatiefvoorstel CDA Cranendonck Cranendonck, krachtige kernen VOORSTEL AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE CRANENDONCK Registratienummer Datum raadsvergadering 11 maart 2014 Naam opsteller Fractie CDA Cranendonck

Nadere informatie

TOEZICHTSVISIE RAAD VAN TOEZICHT NOVA COLLEGE. 8 februari

TOEZICHTSVISIE RAAD VAN TOEZICHT NOVA COLLEGE. 8 februari TOEZICHTSVISIE RAAD VAN TOEZICHT NOVA COLLEGE 8 februari 2017 1 Inleiding In deze toezichtvisie geven wij als de Raad van Toezicht van het Nova College aan waarom wij toezicht houden, wat we daarmee willen

Nadere informatie

De facilitator begeleidt het horizontale beraad conform vastgestelde stappen:

De facilitator begeleidt het horizontale beraad conform vastgestelde stappen: Dialoog met externe belanghebbenden Stichting Zuidwester is een maatschappelijke organisatie die de dialoog met belanghebbenden een zodanige invulling geeft dat deze het mogelijk maakt om de ondersteuningsbehoefte

Nadere informatie

Aan de Gemeenteraad. 12 januari Betreft: Routeplanner Right to Challenge. Geachte leden van de Gemeenteraad,

Aan de Gemeenteraad. 12 januari Betreft: Routeplanner Right to Challenge. Geachte leden van de Gemeenteraad, www.righttochallenge.nl Aan de Gemeenteraad 12 januari 2019 Betreft: Routeplanner Right to Challenge Geachte leden van de Gemeenteraad, Right to Challenge (R2C) is het recht van bewonersinitiatieven om

Nadere informatie

Leidraad communicatie en participatie particuliere (bouw)initiatieven

Leidraad communicatie en participatie particuliere (bouw)initiatieven Leidraad communicatie en participatie particuliere (bouw)initiatieven Versie 1.0 Augustus 2018 Omwonenden en belanghebbenden eerder betrekken De gemeente Dalfsen wil dat inwoners in een vroeg stadium betrokken

Nadere informatie

Burgerparticipatie in Brunssum Richtlijnen voor interactieve beleidsvorming en -uitvoering

Burgerparticipatie in Brunssum Richtlijnen voor interactieve beleidsvorming en -uitvoering Burgerparticipatie in Brunssum Richtlijnen voor interactieve beleidsvorming en -uitvoering Versie 1 maart 2012 Afdeling Beleid en Strategie Afdeling AJZ 1 Inhoudsopgave Samenvatting 3 1. Inleiding 5 Structureel

Nadere informatie

HANDLEIDING INTERACTIEF WERKEN GEMEENTE HULST

HANDLEIDING INTERACTIEF WERKEN GEMEENTE HULST HANDLEIDING INTERACTIEF WERKEN GEMEENTE HULST 1. INLEIDING / CONCLUSIES OP HOOFDLIJNEN 1.1 Inleiding Interactief werken is één van de manieren om burgers meer bij het gemeentebestuur te betrekken en zo

Nadere informatie

Functieprofiel lid Raad van Toezicht

Functieprofiel lid Raad van Toezicht Functieprofiel lid Raad van Toezicht Bestuursbureau Postbus 245, 6710 BE Ede Bovenbuurtweg 27, 6717 XA Ede 088 020 70 00 aeres.nl info@aeres.nl Doel van de functie De Raad van Toezicht staat het College

Nadere informatie