Strategisch Plan April 2014 <

Transcriptie

1 Strategisch Plan April 214

2 Inhoud Onze ambitie Onze ambitie Enexis is sinds 29 een zelfstandig bedrijf. Enexis beheert het energienetwerk in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland. In de eerste strategische periode is veel werk verzet om zelfstandigheid vorm te geven en de gestelde doelen te realiseren. Met trots kijkt Enexis terug op het werk dat het bedrijf en haar medewerkers de afgelopen jaren verzet hebben. Onze ambitie 3 Trendanalyse 4 Strategie 6 Doelstellingen 9 De omgeving is continu in beweging en vraagt om perio dieke bijstelling van de doelen. Dankzij een uitgebreid en zorgvuldig proces met vele stakeholders zijn trends en verwachtingen in kaart gebracht. Bij een solide bedrijf past een solide financiële basis. Enexis stuurt daarom op financiële ratio s gekoppeld aan het profiel van een A-flat rating. Dit garandeert voldoende en goedkope toegang tot de kapitaalmarkt. Betrouwbaar 1 Blijvend betrouwbare en veilige netten 11 Veilig werken 14 Vakmanschap en leiderschap 15 Betaalbaar 16 Zo laag mogelijke tarieven 17 Sectorordening 18 Klantvriendelijke medewerkers en aandacht voor duurzaam omgaan met energie zorgen voor tevreden klanten. Gekoppeld aan een blijvend veilige, betrouwbare en betaalbare energievoorziening vormt dit het uitgangspunt voor de strategie van Enexis. Enexis is een monopolist die niet als monopolist herkend wil worden. Met de ambitie Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis en vier strategische pijlers betrouwbaar, betaalbaar, klantgericht en duurzaam geeft het bedrijf hier rechtstreeks invulling aan. In dit document wordt het Strategisch Plan gedetailleerd beschreven en toegelicht. Deze nieuwe strategie behoudt een excellente uitvoering van de kerntaak en versterkt de aandacht voor duurzaamheid. Dit sluit aan bij de kracht van Enexis en de veranderende energievoorziening. De uit dagende doelen geven een ambitieus antwoord op de verwachtingen van stakeholders. Enexis heeft het vertrouwen hiermee een passende en uitdagende richting in te zetten. < Klantgericht 2 Klanttevredenheid 21 Inzicht in data 23 Duurzaam 24 Duurzaam transport 25 Enexis Duurzaam 26 Enexis en omgeving 27 Financieel verantwoord 28 Toekomstige wensen De veranderingen in de energievoorziening zorgen ervoor dat de toekomstige groene energiestromen anders zullen zijn dan de huidige stromen. Beschikbaarheid van voldoende en goedkope energie is niet meer vanzelfsprekend. Consumenten veranderen van passieve gebruikers naar actieve producenten. Het netwerk wordt slimmer en ICT zal een belangrijke rol spelen. Enexis houdt bij de aanleg of vervanging van infrastructuur daarom nadrukkelijk rekening met toekomstige wensen en omstandigheden. Enexis besteedt veel aandacht aan veilig werken en heeft de gewenste bedrijfscultuur gedefinieerd als Enexis Manier van Werken ; een open, resultaatgerichte cultuur, gebaseerd op vakmanschap van medewerkers en leidinggevenden. Met de ambitie Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis en vier strategische pijlers betrouwbaar, betaalbaar, klantgericht en duurzaam geeft het bedrijf invulling aan de strategie. 3

3 Trendanalyse Trendanalyse Met een nieuwe strategie formuleert Enexis een antwoord op de vraag hoe ze haar rol vervult in een omgeving die verandert. De strategie is daarom gebaseerd op een grondig extern onderzoek van trends en ontwikkelingen. Op basis van gesprekken met 65 stakeholders uit verschillende geledingen van de maatschappij en het Energieakkoord voor duurzame groei heeft Enexis de belangrijkste ontwikkelingen bij elkaar gebracht. De relatie tussen grote bedrijven en hun klanten verandert. Klanten willen in toenemende mate de regie nemen over de diensten die ze afnemen. Hun wensen gaan daarbij verder uiteenlopen. Een groot deel van de klanten wil volledig ontzorgd worden. Een kleinere, maar actieve groep, is bewust bezig met energie en vraagt volledig inzicht. Klanten worden kritischer, accepteren minder tegenslagen en delen hun mening via social media. Bedrijven reageren hierop met toenemende openheid over hun handelen. De economische ontwikkeling is een onzekere factor. De meerderheid van de stakeholders verwacht dat de economie stabiliseert op het huidige niveau. Investeringen en groei blijven uit. Het politieke landschap is minder stabiel, ondanks de roep om visie en continuïteit van beleid. Lokale over heden zoeken creatieve manieren om geld vrij te maken bij de aanhoudende bezuinigingen. Eén op de zes huiseigenaren denkt de komende twee jaar te investeren in energiebesparende maatregelen voor zijn woning. Het internationale emissiehandelssysteem en de verdere integratie van netwerken zorgen ervoor dat energiebeleid steeds meer op Europese schaal moet worden afgestemd. Dit leidt tot grotere complexiteit. De aandacht voor duurzaamheid beperkt zich voor veel mensen tot economisch rendabele vormen. Voor hen zijn prijsprikkels nodig om duurzaamheid te bevorderen. Rol consument In de overgang naar een duurzame energievoorziening speelt de consument een grote rol. Steeds meer energie wordt lokaal opgewekt met zonnepanelen. Ook windenergie groeit sterk. In het Energieakkoord is afgesproken de energieproductie uit wind op land en op zee met ruim 1. MW te laten groeien tot 223. Ook alternatieve duurzame bronnen als biogas, geothermie en restwarmte zijn in opkomst. Een kenmerk van veel duur zame bronnen is de lagere voorspelbaarheid van het aanbod. De betrouw baarheid van de energievoorziening mag hierdoor echter niet in gevaar komen. Circa 7% van de Nederlanders is actief op social media. Steeds meer klanten gaan zelf duurzame energie opwekken. In één jaar is het aantal Enexis-klanten met zonnepanelen verdrievoudigd. Veranderende vraag naar energie Ook de energievraag verandert. In het Energieakkoord is veel aandacht voor energiebesparing in de gebouwde omgeving en de industrie. Steeds vaker zal energieneutraal gebouwd worden. Deze nieuwe woningen en gebouwen hebben minder behoefte aan gas. Dit heeft invloed op het gasnetwerk, dat niet meer overal zal worden aangelegd. De vraag naar elektriciteit zal juist stijgen door een toename van elektrisch vervoer en het gebruik van warmtepompen. In buurtgerichte initiatieven en energiecoöperaties bundelen klanten hun krachten. Er ontstaat meer aandacht voor energiebesparing. Technologie staat niet stil. ICT krijgt op alle fronten een sleutelrol. De energiesector is hierop geen uitzondering. Slimme energienetten passen de energiestromen automatisch aan de vraag- of aanbodpatronen aan. De toename van ICT kent ook risico s, zoals cybercrime en privacy. Door deze snelle ontwikkelingen zal de levensduur van verschillende componenten van de netten afnemen, omdat deze sneller verouderd zijn. Oude, maar vooral nieuwe vormen van energieopslag gaan een hoofdrol spelen in deze nieuwe netwerken. Elektrische auto s lijken het meeste perspectief te bieden voor grootschalige energieopslag, maar ook andere vormen van opslag ontwikkelen zich. Stakeholders verwachten van Enexis een actieve rol, waarbij de betrouwbaarheid en veiligheid van de netten en de betaalbaarheid en kwaliteit van de dienstverlening gewaarborgd blijven. < 4 5

4 Strategie 214 leunen, maar een uitdaging om zelf scherp te blijven. Enexis benadrukt dit met de ambitie Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis. Kerntaak De kerntaak van een netbeheerder is het transport van elektriciteit en gas. Een veilig en goed werkend netwerk is hiervoor cruciaal. Dit netwerk is ook het platform voor de met elkaar concurrerende energieleveranciers. De net beheerder draagt zorg voor een gelijk speelveld en een goede facilitering van de vrije energiemarkt. Enexis kiest ervoor om het onderhoud aan de netten en de storingsoplossing zelf uit te voeren. Dit geeft inzicht in de staat van het netwerk en zorgt voor cruciale infor matie om tijdig te kunnen investeren. En dat is belangrijk. Te vroeg investeren kost geld, te laat investeren geeft storingen en ontevreden klanten. Door de wensen van klanten goed te kennen is optimale dienstverlening mogelijk. Gerichte innovatieve projecten en goede relaties met onderzoeksinstituten zorgen dat Enexis op de hoogte is van de toekomstige mogelijkheden. Zo onderzoekt ze de nieuwe mogelijkheden van ICT, smart grids en van energieopslag. En onderzoekt het bedrijf of klanten bereid zijn hun gedrag aan te passen. Enexis benut deze kennis om bij de aanleg of vervanging van infrastructuur rekening te houden met toekomstige wensen. Gekoppeld aan efficiënte werkwijzen zorgt dit ervoor dat ook in een veranderende energievoorziening het gevraagde transport mogelijk en betaalbaar blijft. Energiebesparing is de eerste pijler van het Energieakkoord. Een energiebedrijf heeft ook een taak hierbij te helpen. Enexis zal energiebesparing bevorderen, gekoppeld aan de plaatsing van de slimme meter. En doordat netverzwaringen kunnen uitblijven, draagt energiebesparing zowel bij aan het betaalbaar houden van de energievoorziening als geheel, als aan het betaalbaar houden van de energienetten. Fudura In de zakelijke markt opereert Enexis onder de merknaam Fudura. Fudura biedt de zakelijke markt een portfolio van infrastructuur gerelateerde diensten, zoals meten van energiestromen, ontwerp en realisatie van infrastructuur, verhuur en onderhoud van bedrijfsmiddelen en advies diensten. Het voeren van een afwijkende merknaam benadrukt dat de klant hier een keuze heeft. Strategie > Energie vormt de basis van de moderne maatschappij. Zonder energie staat alles stil. Dit maat schappelijk belang is het uitgangspunt geweest voor de strategie van Enexis. Klantgerichte processen en klantvriendelijke medewerkers zijn randvoorwaardelijk voor een goede dienstverlening. Veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid van het netwerk zijn vanzelfsprekend. Maar energie is ook een schaars goed. Bewust omgaan met energie is daarom noodzakelijk. Zowel om de beschikbare groene energie optimaal te benutten als om de energievoorziening betaalbaar te houden. Missie. Iedereen wil altijd en overal energie kunnen gebruiken.. Efficiënt gebruik van energie uit steeds meer duurzame opwekking is hiervoor noodzakelijk. Visie. Wij transporteren energie, veilig, betrouwbaar, betaalbaar en klantgericht.. Samen werken we aan duurzame en verantwoorde energie, voor vandaag en morgen. De Elektriciteits- en Gaswet kennen de netbeheerders een monopolie toe. Zij zijn de enigen die in hun gebied gas en elektriciteit mogen transporteren. Maar wel binnen strikte kaders. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) ziet zowel toe op de kosten als op de kwaliteit van de dienstverlening. De ACM stelt maximum tarieven vast en vergelijkt en publiceert de prestaties van de verschillende netbeheerders. Deze benchmarking stimuleert netbeheerders om, ondanks hun monopolie, hun prestaties te verbeteren. Enexis wil echter verder gaan. Klanten hebben geen keuze, maar Enexis wil een monopolist zijn die niet als monopolist herkend wordt. Enexis wil een scherpe prijs bieden en meer service leveren dan je verwacht. Een monopolie is geen reden om achterover te Klanten hebben geen keus, maar Enexis wil een monopolist zijn die niet als monopolist herkend wordt. Toekomst De milieubelasting en de afnemende voorraden van fossiele brandstoffen maken het noodzakelijk op een andere manier naar de energievoorziening te kijken. Beschikbaarheid van voldoende en goedkope energie is niet meer vanzelfsprekend. Daarom moeten we er bewust mee om gaan. Enexis heeft hier een voorbeeldfunctie en versterkt deze. Zo zal het bedrijf door haar energie lokaal in te kopen een impuls geven aan de productie van duurzame energie in Nederland. Strategie. We kennen onze klanten en sluiten aan bij hun wensen ten aanzien van energie.. We werken efficiënt en zodanig dat onze netten klaar zijn voor het gevraagde transport.. We zijn energiebewust en we helpen anderen energie te besparen. 6 7

5 Strategie 214 Doelstellingen Onze betrouwbaarheid en veiligheid blijven op het huidige hoge niveau. Wij hebben inzicht in de veranderende energievoorziening en passen onze netten daar tijdig op aan. Enexis kiest ervoor om commerciële activiteiten binnen een netwerkgroep alleen uit te voeren als deze synergie met de netbeheertaken opleveren. Enexis ziet deze keuze als vanzelfsprekend en zal haar portfolio van activiteiten beperken tot de kerntaak van de netbeheerder en kern versterkende activiteiten. Gelet op de beperkte wederzijdse toegevoegde waarde blijft het de inzet om deze niet-kernversterkende activiteiten op termijn af te stoten. goede prestaties leveren aan beroeps- en bedrijfstrots. Tevreden klanten, trotse medewerkers, een solide bijdrage aan de energietransitie en een gezond financieel resultaat, daarmee zorgen we voor een bedrijf dat niet alleen vandaag, maar ook morgen succesvol is. Met als uitgangspunt het overtreffen van de verwachting, verwoord in de ambitie: Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis. < Wij brengen partners, overheden en onze kennis samen bij het realiseren van het Energieakkoord. Wij stimuleren klanten actief meer energie te besparen dan de slimme meter kost. Wij werken emissieneutraal. Wij zorgen dat 14% van de net- en lekverliezen additioneel duurzaam zijn opgewekt in Nederland. Wij zijn de netbeheerder met zo laag mogelijke tarieven. Onze aandeelhouders krijgen het redelijk rendement uit de gereguleerde activiteiten. Enexis Manier van Werken Enexis besteedt veel aandacht aan de manier van werken: Wat gaat goed? Hoe kunnen we het beter doen? Op welke manier kunnen we het werk veilig uitvoeren? Enexis heeft onder de noemer Enexis Manier van Werken de gewenste bedrijfscultuur gedefinieerd. Een open, resultaatgerichte cultuur, gebaseerd op vakmanschap van medewerkers en van leidinggevenden. Eigen verantwoordelijkheid nemen en krijgen binnen vooraf vastgestelde kaders staan hierbij centraal. Deze manier van werken koppelt Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis, want Klanten die contact met ons hebben gehad, waarderen ons met een 7,5. Wij zijn transparant en stellen onze gegevens maximaal beschikbaar. PROVINCIES EN GEMEENTEN ze helpt onze duurzaamheidsdoelen realiseren. ze geeft het goede voorbeeld op duurzaamheid. zo is de infrastructuur klaar voor de toekomst. ze behaalt een voorspelbaar dividend. Doelstellingen Een gezonde ambitie vertaalt zich in uitdagende doelen. Enexis heeft aan de hand van de vier kernwoorden Betrouwbaar, Betaalbaar, Klantgericht en Duurzaam negen kerndoelstellingen geformuleerd voor dit Strategisch Plan. CONSUMENT EN ZAKELIJKE MARKT ze rekent lage tarieven. ze heeft weinig storingen. ze helpt mij met energiebesparing. er werken vakbekwame medewerkers. Deze doelstellingen geven een reflectie van het belang van de verschillende stakeholders en de maatschappelijke taak van een netbeheerder. Ambitie Met deze ambitieuze kerndoelstellingen geeft Enexis invulling aan haar belofte aan de maatschappij. De doelstellingen reflecteren de continue aandacht voor de kwaliteit van de kerntaak van Enexis. Maar ook de wil om - vanuit de rol van netbeheerder - bij te dragen aan de doelstellingen van het Energie akkoord. En om daarmee een stap te zetten in de energietransitie. Om de externe doelstellingen te realiseren moet het bedrijf ook intern de zaken goed op orde hebben. Thema s als veilig werken, tevredenheid van medewerkers, efficiëntie en een gezonde financiële positie blijven veel aandacht krijgen. Deze thema s zijn randvoorwaardelijk voor het behalen van de externe doelstellingen. < 8 9

6 Betrouwbaar Blijvend betrouwbare en veilige netten Betrouwbaar Doelstellingen: 1. Onze betrouwbaarheid en veiligheid blijven op het huidige hoge niveau. 2. Wij hebben inzicht in de veranderende energievoorziening en passen onze netten daar tijdig op aan. Hoe de maatschappij zich ook ontwikkelt, een hoog betrouwbaarheids- en veiligheidsniveau van de energievoorziening is belangrijk. De infrastructuur moet aan toenemende eisen voldoen. Netten die ontworpen zijn voor transport naar de gebruiker toe, faciliteren nu ook het terugleveren van energie. Niet alleen elektriciteitsnetten krijgen te maken met teruglevering, ook de invoeding van groen gas neemt toe. Tegelijkertijd worden patronen van opwekking en afname minder voorspelbaar. En de tolerantie voor overlast door werkzaamheden daalt. Het is aan de netbeheerder om een balans te vinden tussen kwaliteit, veiligheid en kosten. Enexis kiest ervoor om het huidige hoge niveau van betrouwbaarheid en veiligheid te handhaven. De stakeholderanalyse toonde overtuigend aan dat alle partijen het belangrijk vinden dat er weinig storingen zijn en het huidige niveau zien als een verworven recht. Verdere verhoging is echter niet zinvol. De kosten voor kwaliteitsverbetering zijn te hoog ten opzichte van de kwaliteitswinst. Het handhaven van het huidige niveau betekent echter geen stilstand. Een uitgekiend vervangings programma houdt de bedrijfsmiddelen up-to-date. Met gerichte inzet van moderne middelen zoals distributie automatisering, kan Enexis storingen sneller opsporen en verhelpen. De veranderingen in de energievoorziening zorgen ervoor dat de toekomstige energiestromen anders zullen zijn dan de huidige stromen. Een optimaal investerings- en onderhoudsbeleid houdt niet alleen rekening met vandaag, maar ook met morgen. Door de hoeveelheid werkzaamheden te beperken wordt zo goed mogelijk gebruik gemaakt van de lange levensduur van de componenten in de elektriciteits- en gasnetten. Hierdoor wordt geld bespaard en hoeft de straat maar één keer open. Klaar voor de toekomst De veranderingen in de energievoorziening zorgen ervoor dat de toekomstige energiestromen anders zullen zijn dan de huidige stromen. Duurzame bronnen zorgen voor lokale, groene, opwekking, waardoor de transportbehoefte vermindert. Maar duurzame bronnen zijn beperkt stuurbaar. De energie wordt opgewekt op het moment dat het waait of dat de zon schijnt, niet automatisch op het moment van de energievraag. Dit leidt tot een groeiende behoefte aan flexibiliteit van de energievraag bij klanten en aan opslag capaciteit. De netten moeten daar ook geschikt voor zijn. Deze ontwikkelingen brengen veranderingen met zich mee, zowel in de rol van energienetten in de energievoorziening als in de rol en taken van netbeheerders. Consumenten veranderen van passieve gebruikers naar actieve producenten, die hun vraag aanpassen aan het energieaanbod. En het netwerk wordt slimmer. ICT zal een belangrijkere rol gaan spelen. Niet alleen om het netwerk te besturen en te bewaken, maar ook om producenten en afnemers van de benodigde informatie te voorzien. Hierdoor zijn in een moderne smart grid-omgeving niet alleen energie stromen belangrijk; informatiestromen worden minstens even belangrijk. Alleen door beide adequaat te faciliteren kan het complexe systeem blijven functioneren. De netbeheerder zal zich daarbij ontwikkelen en naast transporteur ook leverancier van datadiensten worden. > 11

7 Betrouwbaar Onderzoek Enexis initieert en participeert in meerdere smart grid-pilotprojecten en doet ervaring op met de toekomstige technologie. Zo krijgt ze inzicht in de wensen en eisen van consumenten. Zijn mensen bereid om hun energieverbruik aan te passen aan het energieaanbod? Hoe sterk is de wens om zelf in je eigen energie te voorzien? Hoe beïnvloedt elektrisch rijden de vraag naar stroom? En hoe zorgen we ervoor dat er ondanks deze uitdagingen een veilig en betrouwbaar netwerk blijft? Enexis is hier actief mee bezig en weet zodoende wat in de toekomst mogelijk en wenselijk is. En daar kan het bedrijf nu al rekening mee houden. Om de doelstellingen te bereiken hanteert Enexis een strikte interne rolscheiding. De bewaking van de maatschappelijke doelstellingen, het opstellen van het optimale investerings- en onderhoudsportfolio en het zorgen voor een kwalitatief goede en efficiënte uitvoering is bij verschillende organisatieonderdelen ondergebracht. Deze rolscheiding zorgt ervoor dat ieder aspect voldoende aandacht krijgt en voorkomt een vermenging van belangen en verwatering van aandacht. Inschatting toekomstige situaties In de vertaling naar concrete investeringsplannen maakt Enexis gebruik van scenariostudies om het effect van verschillende mogelijke toekomstige situaties in te kunnen schatten. Tweejaarlijks stelt het bedrijf in een strategische studie het Strategisch Asset Management Plan op. Hierbij analyseert Enexis vier toekomstbeelden, die zich onderscheiden qua snelheid van economische ontwikkeling en qua snelheid van verduurzaming. Bij haar keuzes houdt Enexis rekening met deze toekomstbeelden en houdt daarbij voldoende ruimte om op veranderingen in te kunnen spelen. Kwaliteit en veiligheid Zo ook bij het samenstellen van het optimale investerings- en onderhoudsbeleid. Enexis baseert zich op een risico gebaseerde afweging, conform de kwaliteitsnorm NTA 812. Met de criteria in deze risk based asset management-methodiek bepaalt Enexis welke investeringen de grootste bijdrage leveren tegen de laagste kosten. Betrouwbaarheid, veiligheid, wettelijkheid, maar ook klanttevredenheid en duurzaamheid spelen hierbij een rol en worden tegen elkaar afgewogen. Dankzij inzicht in de kwaliteit van componenten kan Enexis een portfolio van investeringen samenstellen, dat garant staat voor kwaliteit en veiligheid. Bij de uiteindelijke beslissing spelen ook lokale factoren een rol. Infrastructuur is immers per definitie lokaal. De juiste keuze maken vergt daarom een goed beeld van de lokale ontwikkelingen. Naast gedegen kennis van wensen van de klanten is het afstemmen met de gemeenten en met andere infrastructuurbeheerders hiervoor cruciaal. Deze afstemming zorgt voor lage kosten en minimale overlast. De doelstellingen om de betrouwbaarheid en veiligheid te Enexis initieert en participeert in meerdere smart grid-pilotprojecten en doet ervaring op met de toekomstige technologie. handhaven op het huidige hoge niveau en om de netten tijdig aan te passen aan de veranderende energievoorziening, geven de hoofdrichting van het beleid. Periodiek wordt gekeken of het bedrijf op koers ligt om deze doelstellingen te realiseren. De belangrijkste indicatoren zijn daarbij de jaarlijkse uitvalduur van het elektriciteitsnet en de veiligheidsindicator gas. De eerste is een maat voor het aantal en de duur van storingen. De tweede is een maat voor het aantal en de ernst van onveilige situaties die zich hebben voorgedaan. Hierdoor kan Enexis bijsturen als zich afwijkingen voordoen. > Jaarlijkse uitvalduur per e-aansluiting (in minuten) Veiligheidsindicator gas (VIG) score Enexis realisatie Nederland realisatie Enexis prognose Enexis realisatie Nederland realisatie Enexis prognose 12 13

8 Betrouwbaar Veilig werken Vakmanschap en leiderschap Enexis wil het huidige hoge niveau van betrouwbaarheid en veiligheid handhaven. Niet alleen veilige netten, maar ook het veilig werken aan de netten is een belangrijke component. Bij de uitvoering van werkzaamheden staat de veiligheid van klanten en medewerkers voorop. De veiligheid en gezondheid van de medewerkers en de omgeving, maar ook de zorgvuldigheid voor het milieu zijn in de bedrijfscultuur van Enexis verankerd. Het motto we werken veilig of we werken niet gebruikt Enexis om continu aandacht te vragen voor dit onderwerp. Binnen de Enexis Manier van Werken is veilig werken vanzelfsprekend en staat dit niet ter discussie. Veiligheid is verankerd in strikte regels en is onderdeel van het vakmanschap van de medewerker. Het is tenslotte een gedeelde verantwoordelijkheid van Enexis en haar medewerkers samen. DART-rate Enexis en DART-rate aannemers 2, 1,5 1,,5 Enexis stuurt op een voortdurende vermindering van het aantal ongevallen en onveilige situaties. Aandacht Veiligheid vereist de juiste aandacht en het juiste leiderschap. De organisatie blijft investeren in veiligheid met opleidingen, trainingen en instructies voor leidinggevenden en medewerkers. En vooral ook door de continue aandacht voor veiligheid. Enexis stuurt op een voortdurende vermindering van het aantal ongevallen en onveilige situaties. De internationaal gestandaardiseerde DART-rate is hiervoor een belangrijke indicator. Enexis trekt voortdurend lering uit onveilige situaties en wil die op deze manier in de toekomst voorkomen. Elkaar aanspreken is de norm, zodat incidenten zeldzaam worden en ernstige ongevallen niet meer optreden. Uiteraard strekt de zorg van Enexis zich niet alleen uit tot haar medewerkers, maar ook tot haar aannemers en andere partijen die voor haar werken. Jaarlijks kent Enexis een prijs toe aan het beste initiatief of de beste verbetering op het gebied van veiligheid, gezondheid, welzijn of milieu binnen en buiten Enexis. Niet alleen aanspreken, maar ook belonen DART-rate Enexis DART-rate derden DART-rate Enexis prognose DART-rate derden prognose > Enexis is een solide en maatschappelijk betrokken bedrijf. Een organisatie die staat voor integriteit en degelijkheid. Dit weerspiegelt zich in de bedrijfscultuur en het handelen van alle medewerkers. De Enexis Manier van Werken staat voor een open en resultaatgerichte cultuur, gebaseerd op het vakmanschap van medewerkers en leidinggevenden. Samen zorgen zij ervoor dat iedereen elke dag met plezier, trots en passie aan de slag gaat. Investeren in vakmensen Voldoende vakmensen hebben is niet vanzelfsprekend. In de nabije toekomst zal een groot aantal vakmensen met pensioen gaan en ligt een krapte op de arbeidsmarkt aan nieuwe technische en ICT-collega s in de lijn der verwachtingen. Om deze krapte het hoofd te kunnen bieden, heeft Enexis eigen opleidingen ontwikkeld. Deze opleidingen borgen cruciale kennis bij huidige en nieuwe vakmensen. Een medewerker kan op elk niveau instromen, afgestemd op zijn of haar huidige kennis en ervaring. De Enexis Vakschool is opgericht voor schoolverlaters tussen de 18 en 25 jaar met een vmbo-diploma of een opleiding op mbo-2-niveau. Dankzij deze opleiding met intensieve begeleiding en training-on-the-job, krijgt ook deze doelgroep de kans om leren en werken te combineren met zicht op een vaste baan na afloop. Tevreden medewerkers Niet alleen nieuwe medewerkers krijgen aandacht. Duurzame inzetbaarheid van de huidige medewerkers is een van de belangrijkste randvoorwaarden voor de continuïteit van de dienstverle- Naast visie en richting tonen, is de Enexis leiderschapsstijl gericht op samenwerking, het creëren van het wij-gevoel, voorbeeldgedrag, het ontwikkelen van vakmanschap en de ruimte geven voor eigen initiatief en beslissingen. ning. Langer doorwerken, een grote uitstroom, en veranderende functie-eisen brengen uitdagingen met zich mee. Hoe blijft iedereen gemotiveerd en gezond aan het werk? Enexis stimuleert voortdurend de persoonlijke en professionele ontwikkeling bij haar medewerkers, zodat zij gezond en met plezier blijven presteren. Medewerkers zijn hierdoor in staat te groeien binnen hun huidige functie, of naar een nieuwe functie. Leidinggevenden helpen hen bij hun ontwikkeling met coaching en door het gericht bespreken van mogelijkheden voor hun groei. Leiderschap Medewerkers vormen de basis voor een betrouwbare en veilige bedrijfsvoering. Zij worden ondersteund door leidinggevenden en stafafdelingen. Goed leiderschap staat aan de basis voor de Enexis Manier van werken. De leidinggevende is de verbindende en sturende schakel in het realiseren van de strategie, doelstellingen en cultuur van Enexis. Hij of zij vertaalt de strategie naar concrete doelstellingen en duidelijkheid in gedrag en taken. Medewerkers weten daardoor wat van hen verwacht wordt. Vanuit hun eigen vakmanschap en verantwoordelijkheid dragen zij met plezier en passie bij aan het succes van de organisatie. Naast visie en richting tonen, is de Enexis leiderschapsstijl gericht op samenwerking, het creëren van het wij-gevoel, voorbeeldgedrag, het ontwikkelen van vakmanschap en de ruimte geven voor eigen initiatief en beslissingen. Vertrouwen en integriteit spelen hierbij een belangrijke rol. >! 14 15

9 Rendement op eigen vermogen Betaalbaar FFO / netto rent 8% 4% 6% 3% 4% 2% Betaalbaar Doelstellingen: 1. Wij zijn de netbeheerder met zo laag mogelijke tarieven. 2. Onze aandeelhouders krijgen het redelijk rendement uit de gereguleerde activiteiten. 2% % Zo laag mogelijke tarieven Consumenten zien de laatste jaren een toenemend gedeelte van hun inkomen opgaan aan de energie rekening. De prijs van stroom en gas en de energie belasting veroorzaken oplopende energiekosten. De tarieven voor het transport van energie zijn maar een klein gedeelte van de totale energierekening. Dat neemt niet weg dat klanten met stijgende rekeningen geconfronteerd worden en ook voor het netwerk geen hoge prijzen willen betalen. De netbeheerder is een monopolist. Klanten hebben geen keuze. Ze kunnen geen prijzen vergelijken en het voor hen beste aanbod uitkiezen. Daarom beschermt de toezichthouder Autoriteit Consument & Markt hen tegen misbruik van het monopolie. Hierbij gebruikt de toezichthouder een systeem van onderlinge vergelijking van netbeheerders. Dit systeem is zo ontworpen dat klanten kunnen rekenen op lage tarieven en dat het netbeheerders prikkelt om hun prestaties te verbeteren. Netbeheerders hebben de keuze om hun daadwerkelijke tarieven lager vast te stellen dan het door de toezicht houder toegestane maximum. Zo bracht Enexis in 212, 213 en in lijn met haar Enexis bracht in 212, 213 en 214 niet de maximum tarieven in rekening. Tarieven netbeheerder 15% 125% 1% 75% CPI ontwikkeling Consumenten tarief strategie - niet de maximum tarieven in rekening. In plaats daarvan heeft ze gekozen voor een tariefontwikkeling in lijn met de consumentenprijsindex. Hierdoor werden grote tariefschommelingen voorkomen en konden klanten rekenen op stabiele, lage tarieven. Het niet in rekening brengen van de toegestane maximum tarieven was mogelijk door continue aandacht voor interne efficiencyverbetering. Niet-gemaakte kosten worden ook niet gefactureerd. Daarmee ziet Enexis het als een continue plicht om op de kosten te letten en geen maatschappelijk geld te verspillen. 1% % Omzet Doelratio Deze lijn wil Enexis voortzetten. Ze heeft daarom de doelstelling om een netbeheerder te zijn met zo laag mogelijke tarieven voor klanten. Enexis heeft het belang van de klant hoog in het vaandel > 17

10 Betaalbaar Sectorordening staan. Een belang dat zich zowel uit in hoge kwaliteit en goede dienstverlening als in lage tarieven. De klant moet waar voor zijn geld krijgen. Hiermee geeft Enexis invulling aan de ambitie als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis. Behalen doelen Aandeelhouders hebben geïnvesteerd in het bedrijf en verwachten rendement van hun investering. Bij de vaststelling van de maximum tarieven zorgt de ACM ervoor dat een efficiënt bedrijf een redelijk rendement kan behalen. Dit redelijk rendement is daarmee maatgevend voor de winstgevendheid van een netbeheerder. Enexis belooft haar aandeelhouders dit rendement te zullen behalen. Dit zal tot stand komen in een combinatie van dividend en in waardestijging van het bedrijf. Scherpe tarieven houden rechtstreeks verband met het rendement voor aandeelhouders. Lage tarieven verlagen de winstgevendheid van het bedrijf. Enexis ziet in dit spanningsveld een extra stimulans om haar efficiëntie te verbeteren. Alleen als het bedrijf efficiënter werkt dan de andere netbeheerders kunnen beide doelen gecombineerd worden zonder de andere strategische doelen uit het oog te verliezen. < Gebiedsindeling speelt een belangrijke rol bij de doelstelling om zo efficiënt mogelijk te werken. De huidige gebiedsindeling van de regionale netbeheerders is een gevolg van een reeks van fusies en overnames van geïntegreerde energiebedrijven. Hierbij heeft het verwerven van een sterke positie op de vrije energiemarkt een dominante rol gespeeld. Zo verschilt het gebied waar Enexis netbeheerder voor elektriciteit is, sterk van het gebied waar Enexis netbeheerder voor gas is. Zonder deze verschillen is de efficiëntie groter. Eerdere stappen van Enexis, zoals de integratie van Intergas, hebben laten zien dat deze voordelen ook daadwerkelijk te realiseren zijn. Enexis is daarom voorstander van een herverkaveling van de gebieden van de regionale netbeheerders langs provinciale grenzen. Enexis is voorstander van een herverkaveling van de gebieden van de regionale netbeheerders. Criteria Dergelijke transacties dienen echter zorgvuldig vorm te krijgen. Het betreft immers transacties tussen overheden onderling. Daarnaast kan alleen door zorgvuldige vormgeving geborgd worden dat er ook daadwerkelijk voordelen voor alle partijen ontstaan. Enexis heeft zes criteria geformuleerd, waaraan transacties volgens haar moeten voldoen: Beoogde gebiedsverdeling Nederland: Voordelig voor klanten. Een heldere gebiedsindeling.. Klanten profiteren mee van de synergievoordelen. Voordelig voor het bedrijf. Maximale benutting van de synergie tussen elektriciteit en gas.. Binnen de financiële mogelijkheden van het bedrijf. Voordelig voor aandeelhouders. In iedere provincie slechts één netbeheerder passend bij de aandeelhoudersstructuur.. Dividendgroei in het eerste jaar na de transactie. Enexis Alliander Stedin Delta Netwerk De combinatie van deze voorwaarden is een waarborg voor het bereiken van een win-winsituatie. Enexis heeft de overtuiging dat het eindplaatje zoals weergegeven in de landkaart, bereikt kan worden met kleine stappen, die elk voor zich voldoen aan de geschetste criteria en zal zich hier actief voor inzetten. < 18 19

11 Klantgericht Klanttevredenheid Klantgericht Doelstellingen: 1. Klanten die contact met ons hebben gehad, waarderen ons met een 7,5. 2. Wij zijn transparant en stellen onze gegevens maximaal beschikbaar. Veel van wat een netbeheerder doet, gebeurt buiten het zicht van klanten. Kabels en leidingen liggen onder de grond en onderhoud wordt zo veel mogelijk uitgevoerd zonder dat de klant er last van heeft. Een goede, betrouwbare en betaalbare infrastructuur zorgt voor tevreden klanten. Ook de serviceprocessen zijn belangrijk. Een klant die iets wil, moet dat gemakkelijk kunnen regelen. Dus zonder ingewikkelde procedures, maar juist met klantgerichte processen én medewerkers. Enexis heeft ongeveer drie miljoen klanten in haar verzorgingsgebied. Zij hebben uiteenlopende wensen. Het klantenbestand van Enexis loopt uiteen van consumenten tot grote industrieën. Van mensen en bedrijven die geen aandacht aan energie geven tot mensen en bedrijven die actief met energie bezig zijn. De een wil volledig ontzorgd worden en zo min mogelijk contact hebben met het bedrijf, de ander wil juist geholpen worden zo veel mogelijk energie te besparen. Hoe uiteenlopend de wensen ook zijn, alle klanten kunnen rekenen op een goede dienstverlening. Enexis onderscheidt daarom meerdere klantsegmenten, met als hoofdsegmenten de consumentenmarkt, de zakelijke markt, actieve voorlopers en de grootmarkt. Met goed meedenken kan Enexis alle segmenten op maat bedienen, passend bij hun specifieke wensen. Luisterend naar de klant past Enexis haar processen aan op de veranderende wensen. Zo blijft de dienstverlening up-to-date en kan iedereen op passende service rekenen. Klantcontact via internet Doen wat je belooft blijft de basis van goede dienstverlening. Maar klanten willen meer. Consumenten willen contact met het bedrijf als het hen uitkomt, onafhankelijk van plaats en tijd. Daarbij maken ze meer en meer gebruik van mobiele communicatie. Consumenten willen contact met het bedrijf als het hen uitkomt, onafhankelijk van plaats en tijd. De laatste jaren krijgt internet daardoor een belangrijkere plaats in de dienstverlening. Dit kanaal past goed bij de wens van de klant en is relatief goedkoop. Klanten worden kritischer en willen zelf regie hebben, zelf bepalen wat wanneer gebeurt. Zij willen dat werkzaamheden uitgevoerd worden wanneer het hen uitkomt, niet wanneer het past in de planning van het bedrijf. Enexis anticipeert op deze toenemende wensen met haar programma Klant aan de knoppen. Hierbij is de eigen regie van de klant het uitgangspunt en kijkt Enexis diepgaand hoe zij haar processen daarop kan aanpassen. Klantgerichte, uniforme en efficiënte processen zijn nodig om aan deze klantwens te voldoen en tevens aandacht te houden voor de betaalbaarheid. < Hoe uiteenlopend de wensen ook zijn, alle klanten kunnen rekenen op een goede dienstverlening. 21

12 Klantgericht Inzicht in data Tevreden klanten Vaak maken kleine dingen een groot verschil. Medewerkers die met de klant meedenken zijn daarom onontbeerlijk. Via de Enexis Manier van Werken zorgt Enexis voor vakbekwame, gemotiveerde medewerkers, die zorgen voor klantvriendelijke afhandeling van het contact. Dit geldt uiteraard voor de medewerkers die direct contact met de klant hebben. Maar het geldt ook voor de andere medewerkers. Samen maken ze het verschil. Klanten die contact hebben gehad met het bedrijf, waarderen Enexis gemiddeld met een 7,5. Deze doelstelling geeft een directe koppeling tussen klanttevredenheid en de servicekwaliteit. Door te sturen op een waarde boven de 7 toont Enexis dat zij een blijvend positieve klantervaring nastreeft. Ze zorgt ervoor dat zij op selectieve momenten de klantverwachting overtreft, passend bij de ambitie Als ik kon kiezen, dan koos ik voor Enexis. < inzicht bedrijf apps windenergie slimme meter consument zonne-energie De groep klanten die efficiënt omgaat met energie en zelf energie opwekt, wordt steeds groter. Er ontstaan nieuwe organisatievormen, waarbij klanten samen - in lokale coöperaties - werken aan verduurzaming van hun eigen energievoorziening. Gemeenten en woningbouwcorporaties ondersteunen deze nieuwe vormen van lokale samenwerking met gericht beleid en participatie. Beschikbaarheid van goede informatie over energiestromen is essentieel voor deze initiatieven. Enexis helpt hierbij met toenemende transparantie. Naast transporteur van energie, ontwikkelt het bedrijf zich tot leverancier van datadiensten. Klanten kunnen erop rekenen dat Enexis vanuit haar centrale rol in de energievoorziening zorgt voor inzicht in data. Zowel op het niveau van de individuele klant, als op het niveau van straten en wijken. Bij consumenten plaatst Enexis slimme meters, die voor hen het energieverbruik inzichtelijk maken. Samen met deze klanten zet het bedrijf zich in om de slimme meter rendabel te maken. Zakelijke klanten hebben al langer energiemeters en datadiensten die inzicht bieden, zodat zij gericht kunnen investeren in energiebesparing. Ook gemeenten en woningcorporaties hebben baat bij inzicht in de data. Daarom krijgen zij inzicht in het energieverbruik van buurten. Hiermee kunnen ze doelgericht stimuleren of maatregelen nemen. < 22 23

13 Duurzaam Duurzaam Doelstellingen: 1. Wij brengen partners, overheden en onze kennis samen bij het realiseren van het Energieakkoord. 2. Wij stimuleren klanten actief meer energie te besparen dan de slimme meter kost. 3. Wij werken emissieneutraal. Wij zorgen dat 14% van de net- en lekverliezen additioneel duurzaam zijn opgewekt in Nederland. Duurzaam transport Eén van de pijlers van de strategie van Enexis is het ondersteunen van duurzaamheid. Enexis heeft een centrale rol in de energievoorziening en neemt haar maatschappelijke verantwoordelijkheid bij de realisatie van het Energieakkoord. Enexis geeft daarmee een impuls aan duurzaamheid. Enexis werkt aan verduurzaming in drie focusgebieden: Duurzaam transport, Enexis Duurzaam, Enexis en omgeving. De kernactiviteit van Enexis is het transporteren van elektriciteit en gas. De toenemende rol van groene energie in de energievoorziening is hierin een belangrijke factor. Dit zorgt voor een verandering van het gevraagde transport, zowel in hoeveelheid als in richting. Een energiesysteem met veel decentrale opwekking van duurzame energie, elektrische auto s en energieneutrale woningen en gebouwen stelt andere eisen aan het netwerk. Het is voor een netbeheerder daarom van cruciaal belang om voldoende aan te sluiten bij deze ontwikkelingen. Het hoofdstuk Betrouwbaarheid gaat in op de inspanningen van Enexis om de energietransitie te faciliteren door de ontwikkeling van onder meer smart grids. Duurzaam inkopen van het elektrische netverlies maakt echt een verschil: Enexis maakt daarmee een volume gelijk aan het energie verbruik van circa 3. huishoudens groen. Net- en lekverliezen Energie transporteren kost ook energie. In elektriciteitskabels gaat een deel van de energie verloren door elektrische weerstand. In gasleidingen lekt een deel van het gas weg op de koppelingen, maar ook door schades die ontstaan bij graafwerkzaamheden. Dit is slechts een klein percentage van de getransporteerde energie, maar in een netwerk met ongeveer drie miljoen grote en kleinere klanten gaat het toch om een aanzienlijk volume. Duurzaam inkopen van het elektrische netverlies maakt echt een verschil: Enexis maakt daarmee een volume gelijk aan het energieverbruik van circa 3. huishoudens groen. Uit het gasnet lekt jaarlijks ongeveer het verbruik van 5. huishoudens. Enexis werkt aan reductie van net- en lekverliezen. Enexis moet de verloren energie zelf inkopen in de energiemarkt en kiest daarbij bewust voor duurzame energie. Een toenemend deel zal worden gekocht uit additionele Nederlandse duurzame opwekking. Dit deel zal parallel aan de Nederlandse doelstellingen uit het Energieakkoord oplopen naar 14% voor 22, voor zowel elektriciteit als gas. Dit volume is niet per direct beschikbaar, dus zo geeft Enexis een impuls aan de bouw van windmolens, zonnecentrales en waterkrachtcentrales in Nederland. De rest van de duur zame energie wordt ingekocht in het buitenland. Zo wordt de energievoorziening steeds groener. < 25

14 Duurzaam Enexis Duurzaam Enexis en omgeving Het tweede focusgebied is de eigen bedrijfsvoering. Ook die wordt steeds duurzamer. De eigen bedrijfsvoering blijft emissieneutraal. Enexis blijft werken aan de reductie van haar eigen footprint aan de hand van de Trias Energetica en geeft daarmee het goede voorbeeld. Er zijn al de nodige stappen gezet op dit gebied. Naast reductie en verduurzaming van het netverlies is er volop aandacht voor energiebesparing in de gebouwen, het vervoer van medewerkers en het energieverbruik in de keten. Kernelement is bewustzijn bij medewerkers, die door hun gedrag het verschil maken. Naast reductie en verduurzaming van het netverlies is er volop aandacht voor energiebesparing in de gebouwen, het vervoer van medewerkers en het energieverbruik in de keten. In haar rol als netbeheerder wil Enexis bijdragen aan een duurzame maatschappij. Samenwerking met de verschillende groepen uit de samenleving is daarbij essentieel. Enexis is binnen haar verzorgingsgebied betrokken bij tal van initiatieven op het gebied van energie. Om de doelen uit het Energieakkoord dichterbij te brengen, helpt Enexis daarom door partners, overheden en haar eigen kennis samen te brengen. Dit zal leiden tot snellere verspreiding van kennis en ervaringen met nieuwe oplossingen. Duurzaam transport. Gereguleerde activiteiten en benodigde innovatie voor een duurzaam net in de toekomst. Enexis Duurzaam. Verduurzamen van onze eigen activiteiten en ons dagelijks gedrag. In 213 heeft Enexis drie energieneutrale kantoren geopend, die allemaal in de top tien van meest duurzame gebouwen in Nederland kwamen volgens de BREEAM-NL-methodiek. Daarnaast heeft ze in haar bestaande kantoren met allerlei maatregelen energiebesparing gerealiseerd. In de komende jaren zet Enexis dat beleid voort. In de bestaande gebouwen volgt ze het energieverbruik en werkt ze verder aan reductie. Uiteraard wordt groene stroom gebruikt. Voor nieuwe kantoren gelden eisen op het gebied van duurzaamheid en de principes van Het Nieuwe Werken. Vervoer is voor Enexis niet te vermijden. Medewerkers in de buitendienst moeten op elk moment in de gelegenheid zijn naar een storing toe te gaan. Daarom is er doorlopend aandacht voor bewust gebruik van vervoermiddelen. Voor medewerkers die niet gebonden zijn aan een bedrijfsauto zijn alternatieven voorhanden als videoconference, openbaar vervoer en thuiswerken. En de emissie die dan nog resteert? Die compenseert Enexis met betrouwbare Gold Standard CO 2 -certificaten. Deze certificaten, die mede onder verantwoordelijkheid van het Wereld Natuurfonds worden uitgegeven, maken CO 2 -reductieprojecten in ontwikkelingslanden mogelijk. Zo werkt Enexis emissieneutraal. Keteninitiatieven Enexis beperkt het werken aan een verantwoorde energie voorziening niet tot de eigen organisatie. Via keteninitiatie ven werkt ze met leveranciers, aannemers en de afvalverwerker aan verdere verbetering in de keten. Enexis verwacht van partijen waar ze mee samenwerkt een vergelijkbare houding ten aanzien van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. < Ook toenemend inzicht in de energiestromen helpt klanten bij het realiseren van energiebesparing. Met het programma Buurkracht ondersteunt Enexis lokale initiatieven, gericht op energie besparing en duurzame opwek. Na een voorzichtige start in 213 is voor de jaren daarna een verdere groei voorzien. Scholen die zonne-energie opwekken, kunnen gebruik maken van slimme energiedisplays en een uitgebreid lespakket. Slimme Meter Enexis gaat slimme meters plaatsen bij consumenten. Ze draagt bij aan energiebewustzijn door klanten te stimuleren gebruik te maken van de mogelijkheden hiervan. Als onderdeel van het energie systeem van de klant geeft de meter inzicht in het eigen energieverbruik en de eigen opwekking van duurzame energie. Samen met de klant zet Enexis zich in om de slimme meter rendabel te maken. Er wordt dan zoveel energie bespaard dat de meer kosten van plaatsing van slimme meters worden terugverdiend. Enexis en omgeving. Activiteiten gericht op energie besparing en verduurzaming opwek in ons voorzienings gebied. Zakelijke klanten kunnen rekenen op de expertise van het Enexis onderdeel Fudura bij hun streven om bewuster met energie om te gaan. Het inzicht dat het product Data-direct hen brengt, laat direct zien waar potentieel is voor energiebesparing. Gemeenten en woningbouwcorporaties kunnen blijven rekenen op Enexis. Enexis helpt hen inzicht te krijgen in het verbruik van hun bewoners. Ook draagt Enexis bij aan de lokale energiedoelstellingen. < Samen met de klant zet Enexis zich in om de slimme meter rendabel te maken

15 Financieel verantwoord Financieel verantwoord Bij een solide bedrijf past een solide financiële basis. Deze financiële basis is deels verankerd in de Elektriciteits- en Gaswet. Hierin zijn minimumwaarden opgenomen voor de financiële positie van een netbeheerder. Enexis ziet deze waarden als echte minimumwaarden en kiest voor een financieel beleid dat gericht is op voldoende en goed kope toegang tot de kapitaalmarkt. Hierbij hoeft het bedrijf niet over overdreven reserves te beschikken; goed is goed genoeg. Bij de vaststelling van de maximum tarieven zorgt de Autoriteit Consument & Markt ervoor dat een efficiënt bedrijf een redelijk rendement kan behalen. Enexis belooft haar aandeelhouders dit rendement te zullen behalen uit de gereguleerde activiteiten. Enexis koppelt haar financieel beleid en de daarbij behorende ratio s daarom aan het profiel van een A-flat rating. Dit profiel garandeert voldoende toegang tot de kapitaalmarkt, ook in tijden van spanning op de markt. Ook vanuit regulatorisch perspectief is een A-rating te prefereren. De ACM gaat bij het vaststellen van de vermogenskostenvergoeding uit van een A-rated netbeheerder. Door te kiezen voor een financieringsstructuur die dicht bij die referentie ligt, minimaliseert Enexis haar regulatorische risico s. De financiële crisis van de afgelopen jaren heeft geleid tot een transformatie van de financiële markten. Rating agencies hebben hun methodologie aangepast. Deze aangepaste metho dologie is de basis geweest voor de doelratio s van Enexis:. FFO / netto rentedragende schuld 16%. FFO rentedekking 3,5x. Netto rentedragende schuld/ (eigen vermogen + netto rentedragende schuld) 6% De definitie van vermelde ratio s komen overeen met de definities zoals gebruikt door de rating agencies. Hierbij staat FFO voor Funds from Operations en is de netto rentedragende schuld gedefinieerd als de rentedragende schulden gecorrigeerd voor liquide middelen en vrij ter beschikking staande beleggingen. De lange termijn investeringsprognose van Enexis laat voor de komende jaren een stijging van de investeringen zien. De veranderende energievoorziening, de plaatsing van slimme meters en de komst van slimme netten zorgen voor deze stijging. Deze investeringen hebben tot gevolg dat het balanstotaal van Enexis sterk groeit. Om te kunnen blijven voldoen aan het gewenste financieel profiel is het wenselijk dat de groei van het eigen vermogen maat houdt met de groei van het balanstotaal. Enexis kiest daarom voor een restrictief dividendbeleid, gebaseerd op de netto winst uit normale bedrijfsvoering: Dividendbeleid. Dividend bedraagt over de planperiode maximaal 5% van de netto winst, waarbij een minimum niveau van jaarlijks 1 mln. wordt nagestreefd. Dit percentage zal verlaagd worden als deze uitkering ertoe leidt dat het bedrijf binnen vijf jaar haar A-rating profiel kan verliezen. De lange termijn investerings prognose van Enexis laat voor de komende jaren een stijging van de investeringen zien. De veranderende energievoorziening, de plaatsing van slimme meters en de komst van slimme netten zorgen voor deze stijging. Dit dividendbeleid zorgt ervoor dat de aandeelhouders een voorspelbaar en stabiel dividend kunnen verwachten. Tegelijkertijd borgt het beleid voldoende eigen-vermogensgroei en toont het actieve steun van de aandeelhouders aan een gezonde financiële positie. Financiële uitwerking Enexis heeft de financiële uitwerking van het Strategisch Plan, inclusief het dividend- en financieringsbeleid, gemodelleerd met behulp van haar lange termijn financieel model. Het model gaat uit van algemene verwachtingen op basis van cijfers van het Centraal Planbureau en wordt jaarlijks aangepast aan de realisatiecijfers. Daarnaast vormen de investeringen en onderhoudskosten vanuit het Strategisch Asset Management Plan een belangrijke basis. De grafieken laten de reeds geschetste groei van de balans zien. De ratio s uit het financieel beleid ontwikkelen zich hierdoor in de eerste jaren negatief, maar stabiliseren op een niveau dat voldoende ruimte laat ten opzichte van de doelratio s. Het dividend vertoont een kleine daling in de eerste jaren, om daarna een gestage groei te laten zien. Dit geeft de overtuiging dat dit zal resulteren in het behoud van een A-rating. < 28 29

16 Financieel verantwoord Netto rentedragende schuld/ (eigen vermogen + netto rentedragende schuld) 8% Netto rentedragende schulden / Totaal vermogen 6% 6% Omzet 4% 4. Omzet 4. Vermogensontwikkeling 4% Dividend Dividend 2 2 2% % % % Doelratio Eigen + vreemd Eigen vermogen + vreemd vermogen Vreemd vermogen Vreemd vermogen Dividend 2 Rendement op eigen vermogen 8% FFO / netto rentedragende schuld 4% FFO rentedekking 8x Netto rentedragende schuld/ (eigen vermogen + netto rentedragende schuld) 8% Netto rentedragende schulden / Totaal vermogen 6% 15 6% 3% 6x 6% 4% 1 4% 2% 4x 4% 5 2% 1% 2x 2% 2% % % x % % Doelratio Doelratio Doelratio uld FFO rentedekking FFO rentedekking 8x 8x Netto rentedragende Netto rentedragende schuld/ schuld/ (eigen vermogen (eigen vermogen + netto rentedragende + netto rentedragende schuld) schuld) Netto rentedragende Netto rentedragende schulden schulden / / Totaal vermogen Totaal vermogen 8% 8% 6% 6% 6x 4x 2x 6x Tarieven netbeheerder 4x 15% 2x 6% 4% 2% 6% Omzet 4% 4. 2% 4% 2% 4% Vermogensontwikkeling 12. 2% Dividend x x 125% Doelratio Doelratio 1% % 3. % Doelratio Doelratio 1. % 9. % %

17 ENEXIS HOLDING N.V. Postbus AW s-hertogenbosch Disclaimer Dit document bevat cijfers uit de jaarrekening van Enexis, het document zelf werd echter niet beoordeeld door de accountants van Enexis. Enexis heeft de in dit document weergegeven informatie zorgvuldig samengesteld, maar geeft geen garantie voor de juistheid en de nauwkeurigheid van deze informatie. Er wordt geen garantie of verklaring gegeven, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend, over de redelijkheid, juistheid en volledigheid van de informatie in dit document. Iedere aansprakelijkheid voor eventuele schade ten gevolge van toegang tot of het gebruik van deze informatie wordt uitdrukkelijk uitgesloten door Enexis. Dit document bevat uitspraken met een toekomstgericht karakter. Omdat ze betrekking hebben op gebeurtenissen en afhankelijk zijn van omstandigheden die zich voordoen in de toekomst, al dan niet buiten de controle van Enexis, bevatten toekomstgerichte uitspraken logischerwijs bekende en onbekende risico s, onzekerheden en veronderstellingen. Afhankelijk van een veelheid van factoren kunnen werkelijke resultaten en ontwikkelingen wezenlijk verschillen van die uitgedrukt of gesuggereerd in dergelijke uitspraken en van historische trends.