Sociale innovatie in de woonsector: tussen sociale noden en rechten

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Sociale innovatie in de woonsector: tussen sociale noden en rechten"

Petra de Haan
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Sociale innovatie in de woonsector: tussen sociale noden en rechten Prof. Dr. Stijn Oosterlynck Centrum OASeS Departement Sociologie Universiteit Antwerpen

Stijn Oosterlynck Stijn.Oosterlynck@uantwerpen.

2 Inhoud presentatie Woonnood in Vlaanderen Is er een oplossing? Sociale rechten herbekeken Argument geïllustreerd Afsluitend

3 Woonnood in Vlaanderen Noden niet afdoende gelenigd wachtlijsten sociale huisvesting private huurmarkt als vangnet, maar met slechte prijskwaliteitsverhouding marginale woonvormen

4 Woonnood in Vlaanderen Woonnood is ingebakken in woonorde focus op ondersteuning privaat woningbezit, dus nood gerealiseerd via woningmarkt, waar positie afgeleide is van arbeidsmarkspositie residualisering sociale huisvesting private huurmarkt als laatste opvangnet

woningmarkt, waar positie afgeleide is van arbeidsmarkspositie

5 Is er een oplossing? Zeer stabiele woonorde, met zware padafhankelijkheid bv.: reductie woonbonus maar geen verschuiving naar sociale huur bv.: onvermogen om meer sociale huisvesting te creëren (Formele) rechtenbenadering maakte niet het verschil Belgische Grondwet (art. 23, lid 3): recht op behoorlijke huisvesting als grondrecht (sinds 1994) Vlaamse Wooncode: iedereen heeft recht op menswaardig wonen (sinds 1997)

: onvermogen om meer sociale huisvesting te creëren (Formele) rechtenbenadering maakte niet het verschil

6 Is er een oplossing? in kloof tussen sociale noden op terrein en sociale rechten op papier duiken sociale innovaties op Community Land Trusts Solidair Wonen Kraken en bezettingen ter bede Housing First Co housing en gemeenschappelijke woonvormen

7 Is er een oplossing? sociale innovatie ontstaat uit onvrede met gebrek aan beterschap in woonproblematiek: We zochten woningen op de privémarkt. [ ] Ik zag geen resultaten en ik had niet het gevoel dat we met de essentie bezig waren. [ ] Wat we deden was zo een beetje actievoeren en zeggen hoe het moet zijn maar als je zegt er moeten meer sociale woningen zijn, zegt iedereen ja dat is waar en dan blijf je dat zeggen maar het is stom om dingen te zeggen die iedereen toch al weet. (sociale professional, Leeggoed project)

[ ] Ik zag geen resultaten en ik had niet het gevoel dat we met de essentie bezig waren.

8 Is er een oplossing? Wie had enkele jaren geleden gedacht dat de BBRoW een themanummer zou wijden aan tijdelijke bezettingen? Bezetten van leegstaande panden valt toch niet te rijmen met het recht op een degelijke woning voor iedereen? Zijn we als maatschappij niet meer in staat om het recht op wonen te garanderen? Moeten we als organisaties die ijveren voor het recht op wonen, nu ook gaan investeren in tijdelijke of minderwaardige oplossingen voor de wooncrisis? (Van Heesvelde, 2013: 3)

Bezetten van leegstaande panden valt toch niet te rijmen met het recht op een degelijke woning voor iedereen?

9 Is er een oplossing? sociale innovaties aan marges van woonorde en kwantitatief verwaarloosbaar wat mogen we ervan verwachten? kunnen dit als kwantitatieve kwestie bekijken: potentieel en strategieën voor opschalen meer fundamentele vraag: leiden ze tot een grotere maatschappelijke aanvaarding van verantwoordelijkheid voor woonnoden van iedere burger?

10 Sociale rechten herbekeken sociale rechten in welvaartstaat: formeel juridisch gegeven gegarandeerd door overheidsingrijpen veronderstelt publieke dienstverlening en voorzieningen sociale rechten herbekeken (cfr. H. Dean, 2015) in den beginne waren er noden sociale rechten worden niet gedecreteerd, maar sociaal geconstrueerd

dienstverlening en voorzieningen sociale rechten herbekeken (cfr. H.

11 Sociale rechten herbekeken rechten zijn sociaal onderhandelde uitingen van menselijke noden (Dean, 1995: 148) noden worden rechten door ze te benoemen, publiek te erkennen, te onderhandelen en collectieve handelingscapaciteit te creëren rond lenigen ervan focus op sociaal burgerschap als praktijk en proces

publiek te erkennen, te onderhandelen en collectieve handelingscapaciteit te

12 Illustratie #1 Housing First voor Gentse Roma: opvang daklozen niet aangepast aan noden van dakloze gezinnen Wat houdt recht op opvang in? onaanvaardbaarheid van leegstaande panden/sociale woningen Uitbreiding instrumenten om recht op wonen te realiseren

13 Illustratie #1 Housing First voor Gentse Roma: toegang tot wonen als basis voor integratietraject Prioriteit van woonnood en onvoorwaardelijkheid onaangepastheid van nationale rechten in context van Europeanisering Debat openbreken voor noden buiten formeel burgerschap in context van migratie

onvoorwaardelijkheid onaangepastheid van nationale rechten in context van

14 Illustratie #2 Leeggoed in Elsene innemen van lang leegstaande sociale woningen in vraag stellen van bureaucratische procedures vanuit bestaande sociale noden vestigen van solidaire woongemeenschap, geboren uit strijd voor huisvesting in vraag stellen individuele leniging van noden via sociale huisvestingsmaatschappijen en passieve rol van bewoners

van solidaire woongemeenschap, geboren uit strijd voor huisvesting in vraag stellen

15 Illustratie #3 Community Land Trusts creatie van lokaal verankerde eigendomsstructuur lokaal middenveld (ev. ook overheid) neemt lokaal verantwoordelijkheid voor woonnood op toegang tot wonen losgekoppeld van marktpositie en evoluties decommodificatie als reactie op sociale noden, erkenning van maatschappelijke verantwoordelijkheid

ook overheid) neemt lokaal verantwoordelijkheid voor woonnood op toegang tot wonen

16 Afsluitend Sociale innovaties in woonsector potentieel om van woonrecht praktijk te maken focus op mate waarin ze leiden tot publieke erkenning en onderhandelen van sociale noden en creatie van collectieve handelingscapaciteit Verhouding tussen overheid en middenveldsinitiatief cruciaal belang van actieve subsidiariteit, anders afschuiven verantwoordelijkheid centraal kader nodig om universele toegang te garanderen

handelingscapaciteit Verhouding tussen overheid en middenveldsinitiatief cruciaal belang van actieve

Vergelijkbare documenten

De stad en wijk als motor voor sociale mobiliteit

De stad en wijk als motor voor sociale mobiliteit Prof. Dr. Stijn Oosterlynck Stijn.Oosterlynck@uantwerpen.be Centrum OASeS & Urban Studies Institute University of Antwerp Inhoud Stad als oord van problemen?