Autisme, inleiding. Motivatie en beloning. Gevolgen voor het gedrag. Wat is motivatie? Soorten motivatie. Intrinsieke drijfveren 13/11/2013

Transcriptie

1 Autisme, inleiding Motivatie en beloning Steven Degrieck Autisme Centraal Zwakke centrale coherentie Moeilijke executieve functies Een probleem in theory of mind Contextblindheid Gevolgen voor het gedrag Wat is motivatie? Communicatie anders (receptief en expressief) Abstracte zaken en lange termijn Sociale krijgt andere inkleuring Egocentrisch Verbeelding is moeilijk Gevolgen op lange termijn zien Hoe zit het dan met de beloningen? Een interne toestand (de wil, het verlangen, de bereidheid) om in beweging te komen (om zich in te spannen) om een activiteit te doen om een bepaald doel te bereiken. Richting, duur en intensiteit Soorten motivatie Intrinsieke drijfveren Intrinsiek De beloning ligt in de activiteit zelf Geïnternaliseerd Voldoen aan regels, waarden en verwachtingen Extrinsiek De beloning ligt buiten de activiteit, op langere termijn (eventueel als secundair effect) Nieuwsgierigheid Nood aan competentie Zelfbepaling en controle Prestatiemotivatie en faalangst Stimulatie, arousel 1

2 Extrinsieke beloningen Dus Complimenten Status Geld Vrije tijd Goed willen doen Eten en drinken Totale motivatie is een wisselwerking tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. Redenen om het niet te doen Redenen om het wel te doen (intrinsiek én extrinsiek) En nu even goed opletten (want het wordt ietsje moeilijker, maar nog altijd logisch hoor!) En nu even goed opletten (want het wordt ietsje moeilijker, maar nog altijd logisch hoor!) We gaan pas extrinsiek motiveren als de intrinsieke motivatie niet groot genoeg is EN er niet aan gewerkt kan worden. Bij initiële intrinsieke motivatie kan het gebruik van extrinsieke motivatie de intrinsieke motivatie wegnemen (Deci)! Bij een extrinsieke beloning voor een (te) moeilijke activiteit zal er geen intrinsieke motivatie komen. Maar een extrinsieke beloning voor een haalbare activiteit kan intrinsieke motivatie opwekken! (en da s toch wat we willen?) Motivatie verhogen Motivatie verhogen Motivatie is altijd gelinkt aan een activiteit en een doel Formule van Vroom: (expectancy theory of motivation) Motivatie = V x I x E Waarde van het doel (V) Link tussen activiteit en doel (I) Verwachting van succes (E) 2

3 Motivatie verhogen: TIPS Wat is het doel? Betrokkenheid verhogen Wie kiest? Gecontroleerde controle Onderzoek doen naar hun noden en behoeften Wat is het doel? Functioneel maken: Wat levert het op, wat is hun winst? Maak dat concreet en visueel Wat is het doel? Haalbaarheid Niet te ver weg? Niet te hoog gegrepen? Waarom geen 5 stappen in plaats van 1? Wat is de activiteit? Logisch zinvol Link tussen activiteit en doel verduidelijken Gezagsfiguur Feiten, wetenschap! Wat is de activiteit? Aantrekkelijk maken Autistische interesses Wat is de activiteit? Haalbaarheid Kleine stapjes? Eén doel per activiteit Met hulp? 3

4 Belonen Belonen Pas NADAT we werken aan intrinsieke motivatie door aanpassing van de omgeving! WAT WANNEER WAAR WIE HOE Door concrete communicatie zoals - Dagschema s - Activiteitenschema s - Taakorganisaties - WAAROM Beloning Belonen: basisvoorwaarden Concreet! Link begrijpen, oorzaak gevolg Voldoende verbeelding voor de toekomst Intrinsieke motivatie voor de beloning! Voor welke activiteit Welke beloning Hoe duidelijk maken Belonen: waarvoor? Soorten beloning Uitvoeren van de activiteit Goed uitvoeren van de activiteit Bepaald gedrag bij de activiteit Concreet vs abstract Onmiddellijk vs uitgesteld In de context vs uit de context 4

5 UITGESTELD UIT CONTEXT IN CONTEXT UITGESTELD SNEL SNEL In de praktijk UIT CONTEXT IN CONTEXT UITGESTELD SNEL Begripsniveau van de leerling Sensatie Presentatie Representatie Metarepresentatie Coherentie in het team! 5

6 Voor alle niveaus Beloning op sensatieniveau Coherentie in het team! Concept beloning bestaat niet Iets doen om iets te krijgen, oorzaak-gevolg vaak te moeilijk Beloning als sensatie om de omgeving aangenamer te maken Kan op voorhand gegeven worden Belonen op presentatieniveau Belonen op representatieniveau In de context Link tussen goed uitvoeren en beloning is vaak moeilijk Op voorhand visualiseren? Duidelijke afspraken, concreet gecommuniceerd Visualisatie Link tussen gedrag en effect uitleggen Gradaties Abstracte verwijzers kunnen (in de context) Spaarsystemen Opgelet Hoeveelheid of termijn? Realistisch? Geen grote beloningen Gewenning, dus variatie Geen vrije toegang, extra Verschil tussen recht op en verdienen Individualiseer! Afbouwen? 6

7 Belonen versus straffen Vermijden van iets negatief is ook beloning Beloning werkt beter dan straf Zelfde auti-principes Visueel Link Afspraken Op niveau Als beloning voor uw aandacht mag u nu naar huis! (zoek de fout) Autisme Centraal 7