Advies Kleinschalige innovaties MKB en leefbaarheid landelijk gebied; sturen op dynamiek vanuit het midden!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Advies Kleinschalige innovaties MKB en leefbaarheid landelijk gebied; sturen op dynamiek vanuit het midden!"

Transcriptie

1 Advies Kleinschalige innovaties MKB en leefbaarheid landelijk gebied; sturen op dynamiek vanuit het midden! september

2 Inhoudsopgave Samenvatting pag Adviesaanvraag GS pag Aanpak SER pag Leren van de IDOP s pag Leren van de stedelijke aanpak pag Hoofdboodschap: mental shift en focus op het middenveld pag Versterk autonome ontwikkelingen pag Basis op orde (ruimte, regels, breedband) pag Innovatieve financieringsaanpak pag Conclusies en aanbevelingen pag. 11 Bijlage: overzicht deelnemers expertmeeting 4 juli 2012 pag. 13 2

3 Samenvatting Met de IDOP-aanpak (integrale dorpsontwikkelingsplannen) heeft provincie de opmaat gegeven voor een vernieuwende aanpak van de leefbaarheid in het landelijk gebied. De SER adviseert die aanpak de komende jaren een vervolg te geven en te intensiveren (IDOP 2.0), hetgeen zeer goed aansluit bij de nieuwe provinciale koers van Stad en Platteland. Gemeenschappelijk uitgangspunt is dat er meer ruimte wordt geboden voor ondernemerschap en voor private initiatieven. Om het platteland leefbaar te houden is economische activiteit noodzakelijk, bedrijven zijn actoren voor vernieuwing en houden de sociale cohesie mede in stand. De vervolgaanpak vraagt echter wel een bredere scope om MKB-gedragen innovaties te stimuleren. Het vraagt in het algemeen een sterker interdisciplinaire aanpak met meer gerichte aandacht voor de economische en ruimtelijke aspecten. Rode draad door dit advies is dat de tijdgeest om een fundamenteel andere aanpak vraagt. Veel minder aanbodgestuurd en vanuit zware structuren, zoals in het reconstructieproces, veel meer vanuit een hybride, lichtvoetige aanpak met slimme verbindingen in de lokale gemeenschap. Op dat punt kan worden geleerd van de aanpak in de steden, als voorbeeld wordt verwezen naar het starterscentrum West-Brabant. Het vizier wordt daarmee gericht op de kracht van het maatschappelijk middenveld. Daar zit veel potentiële dynamiek, uit recent onderzoek blijkt dat Brabant relatief goed scoort ten aanzien van nieuw ondernemerschap. Interessant is ook het autonoom ontstaan van nieuwe coöperatieve bedrijvigheid in het landelijk gebied, bijvoorbeeld in de zorg- of energiesector. Het uitlokken van initiatieven begint echter wel met een heldere en uitnodigende gemeentelijke visie waar potentiële ondernemers (vaak ook zzp ers) brood in zien. Gezien de schaalgrootte van de gemeenten in het landelijk gebied verdient het aanbeveling om dit als gezamenlijke gemeenten in regionaal verband uit te werken. De nieuwe aanpak vraagt een mental shift, niet alleen bij de provincie maar zeker bij de in het algemeen kleinere gemeenten en ook bij ondernemers. Juist ook daarom is het zeer gewenst dat de provincie dit vernieuwingsproces de komende jaren langs diverse lijnen blijft ondersteunen. Het verdient aanbeveling daar ondernemingsorganisaties en partijen als de Vereniging Kleine Kernen bij te betrekken en medeverantwoordelijkheid te geven. De aanbevelingen in dit advies zijn divers van karakter, ze variëren van het ondersteunen van oliemannetjes tot het toestaan van de mogelijkheid van experimenteerruimte in de provinciale Verordening Ruimte, bijvoorbeeld door een vrijstellingsbevoegdheid voor colleges van B&W. Last but not least blijft het van belang dat de provincie het proces ook financieel aanjaagt door middel van het participatief en vooral ook innovatief inzetten van de beschikbare 10 mln. Hier maakt het SER-advies onderscheid tussen de financiering van (startende) bedrijfjes en het steunen van overige initiatieven. Voorgesteld wordt een provinciale verdubbelaar in te zetten voor het stimuleren van MKB-gedragen innovaties vanuit het maatschappelijke midden. 3

4 1. Adviesvraag GS De provincie vernieuwt de komende jaren haar inzet t.a.v. het stimuleren van de leefbaarheid van het landelijk gebeid. Richtinggevend is het koersdocument De transitie van stad en platteland; een nieuwe koers. Voor de bestuursperiode is een budget beschikbaar van 10 miljoen. 1 De nieuwe koers leefbaarheid bevat drie beleidsrichtingen: 1. Uitvoering IDOP s (integrale dorpsontwikkelingsplannen) tot een succes maken 2. Regionale aanpak leefbaarheid opstarten 3. Burgerparticipatie en leefbaarheid een plek geven in de provinciale kernopgaven In de adviesaanvraag wordt gevraagd onze visie te geven op de voorgenomen aanpak. Daarbij in het bijzonder de vraag hoe, door het MKB er sterker bij te betrekken, extra kansen kunnen worden benut. Het gaat dan niet zozeer om grootschalige initiatieven, maar om de vraag hoe binnen de context van leefbaarheid initiatieven van ondernemers gericht op kleinschalige economische innovatie meer en beter gestimuleerd kunnen worden. Afgeleide vraag is hoe het MKB betrokken kan worden bij behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit, in het bijzonder tegen de achtergrond van de afname van het aantal agrarische bedrijven. 2. Aanpak SER Bij het opstellen van dit advies hebben wij gekozen voor de weg van consultatie en interactie met het bredere netwerk van het bedrijfsleven. Dat is als volgt gebeurd: Gestart is met het inwinnen van advies van deskundigen van de Kamer van Koophandel. De Kamer is immers via diverse invalshoeken betrokken bij het stimuleren van economische vitaliteit, uiteraard ook in het landelijk gebied. Denk daarbij aan de inbreng voor gemeentelijke ruimtelijke plannen, de inzet van instrumenten als de ruimteverkenner en het opzetten van centrummanagement. Als tweede stap is samen met MKB Brabant op 4 juli 2012 een expertmeeting georganiseerd met deelnemers uit het brede veld van ondernemers, politiek, banken en intermediaire organisaties. Voor een overzicht van de deelnemers aan deze expertmeeting verwijzen wij naar de bijlage. Het na deze interacties opgestelde concept-ser advies is op 30 augustus jl. ter advisering voorgelegd aan onze themacommissie Economie & Innovatie. Dat gaf aanleiding tot verdere aanscherping op onderdelen. 1 Ter vergelijking: in de vorige periode heeft de provincie ca. 50 mln. geïnvesteerd, volgens berekening is daarmee meer dan 300 mln. aan investeringen gegenereerd 4

5 Alvorens onze visie stapsgewijs uiteen te zetten, nu eerst enkele algemene opmerkingen. Ten eerste willen wij wijzen op het belang van een goede analyse en definiëring. De provincie wordt geadviseerd helder aan te geven wat moet worden verstaan onder landelijk gebied en wat het beeld is van kleinschalige innovaties. Gaat het bijvoorbeeld alleen over de kernen of ook over het echte buitengebied? Wij gaan in het kader van dit advies uit van de eerste lezing i.c. de kernen. Voorts is het goed dat we ons realiseren dat het landelijk gebied economisch betekenisvol is. Het zou verkeerd zijn het beeld op te roepen van een krimpend restgebied, want grofweg gaat het om ca. 30% van het Bruto Regionaal Product. Het betreft met andere woorden een niet te verwaarlozen deel van de bedrijvigheid in de provincie en, zoals dat voor de gehele Brabantse economie geldt, gaat het om een grote diversiteit aan bedrijvigheid. En dat neemt de komende jaren alleen maar verder toe, bijvoorbeeld als gevolg van het nieuwe werken en de ontwikkelingen rond zzp ers. Ergo, ook in het landelijk gebied moet worden ingespeeld op nieuwe economische verschijningsvormen en dat biedt nieuwe kansen voor vitaliteit en leefbaarheid. 3. Leren van de IDOP s Er kan veel worden geleerd van de provinciale aanpak via de IDOP s (integrale dorpsontwikkelingsplannen). Dit wordt bevestigd door actuele analyses van EIM/Panteia 2 met de pakkende ondertitel Krachtig krimpen. Zowel over de effectiviteit als over de doelmatigheid van de aanpak worden positieve conclusies getrokken. Daarnaast kunnen voor de vervolgaanpak lessen worden getrokken uit een aantal kanttekeningen van de onderzoekers. Dit bevestigt onze visie dat de IDOP s als een opmaat moeten worden gezien voor een sterk vernieuwende aanpak in het landelijk gebied, een ambitie die wij ook terugzien in het koersdocument Stad en Platteland. Hieronder zetten wij de leermomenten kort op een rij. Effectiviteit De formule van de IDOP s kenmerkt zich door het mobiliseren van burgers bij hun omgeving. Dat blijkt erg goed te werken, want 81% van de gemeenten heeft plannen ingediend en de deelname door burgers was opvallend groot. Kennelijk werkt het als de ownership wordt overgeheveld van overheid naar particulieren. Hier speelde uiteraard ook mee dat er een zak provinciaal geld op de plank lag, en geld blijft van belang om zaken in beweging te krijgen. Ook is de samenwerking tussen provincie en gemeenten door de IDOP s verbeterd en overall is het effect op de leefbaarheid gestegen van 6,3 naar 7,3. Maar er zijn ook minpunten te noteren: het integrale karakter van de plannen laat vaak te wensen over, de economische aspecten komen veelal niet aan bod en ook tussen de IDOP s is niet of nauwelijks samenwerking. Efficiency Het multipliereffect van de provinciale impuls is relatief groot en het werken met cofinanciering blijkt een succesformule. Met een plafond van per IDOP konden veel kernen worden gestimuleerd. Daar staat tegenover dat er tot dusver weinig gebruik van is gemaakt door ondernemers of hun netwerken. 2 EIM/Panteia Krachtig krimpen,

6 Fundamentele conclusie naar aanleiding van het onderzoek van Panteia/EIM is dat de aanpak in het landelijk gebied niet alleen gekenmerkt zou moeten worden door het bestrijden van effecten, bijvoorbeeld van de bevolkingskrimp, maar dat het er vooral om dient te gaan gaat dat er economisch perspectief wordt geboden aan burgers en bedrijven. Wij onderstrepen de relevantie van deze conclusie. Ook in het landelijk gebied moet door (samenwerkende) gemeenten meer worden gestuurd op economisch perspectief. Voor de vervolgaanpak van de IDOP s houdt dat in dat moet worden nagedacht over de economische structuur c.q. de economische inkleuring van een gebied. Wezenlijk is het om een visie te hebben waar bedrijven en burgers een goed gevoel bij hebben, waar men zich door uitgedaagd voelt. En die visie ontwikkel je samen, de overheid is dus niet meer alleen probleemeigenaar. Overigens houdt dit wat ons betreft niet in dat iedere gemeente of kern nu een eigen sociaaleconomische visie moet gaan ontwikkelen. Vaak is het slimmer om dat als samenwerkende gemeenten of regionaal te doen. Bovendien voorkomt het dat het proces tevoren volledig dichtgetimmerd wordt. En dit sluit aan bij een andere wezenlijke conclusie, namelijk dat burgers en bedrijven zich kennelijk meer aangetrokken voelen door een open en flexibele IDOP-aanpak dan door een zware en ingewikkelde planontwikkelingsprocessen als de reconstructieaanpak. Essentieel is ook hier een gedeelde ownership : burgers en bedrijven willen samen met de overheid probleemeigenaar zijn. Kijk daarom samen wat je met een gebied wilt, betrek ondernemers concreet bij de gebiedsontwikkeling en biedt ondernemingsruimte. Dat is voor ons de lering uit de IDOP s. 4. Leren van de stedelijke aanpak De aanpak in het landelijk gebied kan een vliegende start maken door zoveel mogelijk gebruik te maken van de ervaringen in de stedelijke gebieden. Het wiel is daar soms al uitgevonden, bijvoorbeeld als het gaat om het scheppen van de juiste voorwaarden voor startende of doorstartende bedrijven. Als good practice verwijzen wij naar de aanpak in West-Brabant. Starters Centrum West-Brabant i.o. In dit kader is in Roosendaal en Bergen op Zoom gestart met een lichte en laagdrempelige aanpak, die snel weerklank heeft gevonden in West-Brabant en daarbuiten. Einde 2012 is er een heel lichtvoetig Starters Centrum West-Brabant. Jonge starters worden geholpen met advisering, er worden thema-avonden en bedrijfsbezoeken georganiseerd en er worden door de woningbouwcorporaties (Aramis/Allée Wonen) huisvestingsmogelijkheden gecreëerd in leegstaande panden tegen bijzondere voorwaarden. Ook het onderwijs (ROC s) is betrokken en jongeren worden ingeschakeld bij het opknappen van die panden (leerervaringsplaatsen), de deels opgeknapte panden worden vervolgens voor een zeer lage prijs 50 per vierkante meter/jaar) verhuurd. Ook wordt aan iedere starter een ondernemer als (gratis) coach gekoppeld. Deze laagdrempelige aanpak werkt, want in een tijdsbestek van enkele weken zijn wel 20 ruimtes aan bijna evenveel nieuwe bedrijfjes verhuurd. Binnenkort wordt gestart met een derde pand waar weer 10 starters beginnen. Inmiddels zijn er diverse particuliere partijen die zich hebben aangemeld om mee te doen of mogelijk zelfs de aanpak willen overnemen. Dus de inktvlekwerking is groot. 6

7 Wat leert deze aanpak nu vooral volgens de oorspronkelijke initiatiefnemers? Het vraagt wat hen betreft vooral om om-denken : niet meer denken vanuit de overheid als enige probleemeigenaar, maar vanuit (ook hier weer!) gedeelde ownership. Wacht dus niet op initiatief van de overheid, maar pak als burgers en bedrijven de eigen verantwoordelijkheid en kom met concrete plannen, heb ook geloof en vertrouwen in elkaar. Zet geen zware structuur op en zorg goed voor de communicatie, laat positieve reuring ontstaan. Wat zijn de overige lessen van de stedelijke aanpak: - probeer te bundelen en ga slim verbinden ( anders denken ) - kies focus voor een gebied, probeer niet overal alles - zorg dat je ondernemers en burgers mobiliseert, bind je aan partijen - doe het vooral ook als gemeenten samen en leer van elkaar - zet geen zware structuur op - zorg voor actieve communicatie, laat positieve reuring ontstaan 5. Hoofdboodschap: mental shift en focus op middenveld Uit voorgaande paragrafen is een heldere boodschap te destilleren, namelijk dat de tijdgeest vraagt om een fundamenteel andere aanpak dan in het verleden. Er wordt een mental shift gevraagd. Bij de oude aanpak was de overheid per definitie aan zet, niet alleen in de ontwerpfase maar ook in de uitvoering. Soms ook gebaseerd op ingewikkelde structuren, zoals in het reconstructieproces. De nieuwe aanpak, die meer bij deze tijd past, zal veelkleuriger zijn, zowel in de aard van de initiatieven als in de verdeling van verantwoordelijkheden. Hier kan aansluiting worden gevonden bij de bekende driehoek van Wim van de Donk, hoogleraar maatschappelijke bestuurskunde en uiteraard ook commissaris van de Koningin in Noord-Brabant. Dit denkmodel met de dynamiek in het centrale middengebied - had weliswaar betrekking op de positie van maatschappelijke organisaties, maar in de kern ging het om eenzelfde type van vernieuwd positioneren: 7

8 Het vizier moet dus op de kracht en dynamiek in het maatschappelijke midden, daar zit veel potentieel ondernemerschap. Brabanders zijn overigens van oudsher al ondernemend, zeker in het landelijk gebied. Het platteland is in het verleden de kraamkamer geweest van innovatieve ontwikkelingen, het meest sprekende voorbeeld daarvan is wel het ontstaan van DAF in Deurne. Daar ontwikkelde de dorpssmid zich tot een internationaal bedrijf dat zich in Eindhoven vestigde voor de verdere ontwikkeling van zijn bestaan. Maar ook op het platteland zelf ontwikkelden zich belangrijke bedrijven, zoals Bavaria in Lieshout. En dat Brabanders een ondernemend volk zijn wordt onderstreept door actueel onderzoek, bijvoorbeeld van het EIM 3, dat ondernemerschap in Zuidoost-Brabant heeft vergeleken met de rest van Nederland. Het aandeel mensen dat pas is gestart of bezig is met de start van een bedrijf blijkt relatief hoog te zijn. Ook de houding van de bevolking ten opzichte van ondernemerschap scoort positiever dan in de rest van het land. Het kenmerk van die ondernemers is bovendien dat men zich in het algemeen zeer betrokken voelt bij het eigen gebied en dat is naar onze mening de gouden formule voor het tot een succes maken van de provinciale vervolgaanpak leefbaarheid landelijk gebied. Dat onderstreept onze stelling dat voor het stimuleren van kleinschalige innovaties in het landelijk gebied de kracht en dynamiek van het maatschappelijke midden moet worden aangeboord. Eerst en vooral vraagt dit om om-denken en een conceptuele aanpak die gekenmerkt wordt door gedeelde ownershnip. Daarnaast moet uiteraard de basis op orde zijn en dienen de juiste generieke randvoorwaarden te worden geschapen. Zo vraagt het een veel meer uitnodigend beleid, gebaseerd op vertrouwen in plaats van wantrouwen. Provincie en gemeenten staan samen aan de lat bij het doorvoeren van deze mental shift in het beleid (zie verder par. 6). Voorts is hulp bij het starten van het bedrijf een welkom en ook noodzakelijk onderdeel van een ondernemersvriendelijke aanpak. Dat kan door gebruik te maken van de afgeleide structuur van de reconstructie, waarbij in een aantal regio s onafhankelijke streekmanagers zijn aangesteld om bedrijven te ondersteunen bij nieuwe initiatieven. Deze oliemannetjes zijn cruciaal onderdeel van de door ons bepleite, hybride aanpak, zij moeten zorgen voor slimme verbindingen. Provincie en gemeenten doen er goed aan het mogelijk te maken dat zij de komende jaren deze rol kunnen blijven spelen bij het sturen op economisch perspectief vanuit het maatschappelijke midden. 5.1 Versterk autonome ontwikkelingen In het landelijke gebied tekent zich autonoom, al dan niet als gevolg van de bevolkingskrimp, een aantal nieuwe ontwikkelingen en initiatieven af die perspectiefrijk zijn voor het versnelt doorvoeren van de nieuwe aanpak zoals hiervoor bepleit. Interessant is dat het gaat om bewegingen die bottomup, vanuit burgers of maatschappelijke organisaties, worden geïnitieerd. Vanwege dit gegeven beveelt de SER aan om in het nieuwe provinciale beleid bij voorrang in te spelen op juist deze autonome bewegingen vanuit het middenveld. Wij belichten hieronder enkele interessante voorbeelden. 3 EIM/Panteia, Ondernemerschap in Zuidoost-Brabant in perspectief, februari

9 Een zeer interessante ontwikkeling is dat er in Brabant in snel tempo nieuwe bedrijvigheid in coöperatief verband ontstaat op economisch-maatschappelijke gebieden als de zorg & welzijn, IT, energie en leisure. Vooral in het landelijk gebied is dat het geval, alleen al in Zuidoost-Brabant is bijvoorbeeld al een 16-tal zorgcoöperaties actief. Ook in West-Brabant wordt het thema zorg en leefbaarheid opgepakt, ondermeer de 16 Rabobanken zetten er in West-Brabant en Zeeland hun schouders onder. Voorts vragen wij aandacht voor het nieuwe denken bij een belangrijke maatschappelijke partij als de ZLTO, die sterk vernieuwend wil inzetten op de communicatie en samenwerking tussen agrariërs en hun maatschappelijke omgeving. Men wil in dat kader contracten afsluiten. Behalve over het aanpakken van hinderproblemen kan deze aanpak ook interessant zijn voor het ontwikkelen van nieuwe economische dragers voor vrijkomende agrarische gebouwen. Zoals bekend gaat de bedrijfsbeëindiging de komende jaren door en daarmee ook de verdere schaalvergroting in de landbouwsector. 6. Basis op orde (ruimte, regels, breedband) Naast de filosofie van het om-denken moet ook aan een aantal meer traditionele voorwaarden worden voldoen om kleinschalige innovaties en ondernemerschap uit te lokken. Kort gezegd dienen gemeenten ervoor te zorgen dat de basis op orde is. Daarbij denken wij vooral aan het scheppen van de juiste voorwaarden op gebieden als de ruimtelijke ordening, regelgeving en voorzieningen op het gebied van breedband (glasvezel). De provincie kan op die terreinen een belangrijke faciliterende rol spelen, actueel voorbeeld is de Digitale Agenda voor Brabant die ook voor de vitaliteit van het landelijk gebied van grote betekenis zal zijn. Cruciaal is helderheid over de regelgeving. Belangrijk signaal in dit verband: ondernemers hebben in het algemeen niet zoveel moeite met regels, maar ze hebben vooral behoefte aan duidelijkheid over wat in de visie van de gemeente wel/niet mogelijk is. Daar ontbreekt het dikwijls aan, gemeenten verschuilen zich nogal eens achter de provincie en dat is vaak zeer ten onrechte. Die onduidelijkheid is fnuikend voor ondernemerschapinitiatieven. Rigide bepalingen in bestemmingsplannen (kernrand en buitengebied) verhinderen bovendien vaak innovatieve ontwikkelingen. Nieuwe bedrijven, vooral starters, lopen tegen allerlei regels en wetten aan die een enorme vertraging opleveren. Wat nu vooral nodig is, is het maken van bestemmingsplannen op maat en het bieden van experimenteerruimte om ondernemers de kans te geven snel te kunnen starten met bedrijvigheid, in plaats van allerlei dure onderzoeken en onderbouwingen te moeten aanleveren. Bij de Provincie zou moeten worden nagegaan of in de Verordening Ruimte de mogelijkheid van experimenteerruimte kan worden toegestaan, bijvoorbeeld door vrijstellingsbevoegdheid te geven aan colleges van B&W om snel te kunnen schakelen. Belangrijk is dus dat gemeenten een heldere en uitnodigende visie hebben op de ruimte voor ondernemerschap. Aan (potentiële) ondernemers moet meteen duidelijk kunnen worden gemaakt wat/waar mogelijk is, maar daar ontbreekt het vaak aan. Ook vragen nieuwe ondernemingsvormen, zoals bijvoorbeeld zzp ers om een inventiever opererende overheid (beleid op maat). 9

10 Ook hier kan de provincie mogelijk een waardevolle faciliterende rol spelen. Als good practice voor een sterk ondernemersgerichte aanpak kan worden verwezen naar de aanpak in de gemeente Laarbeek, waar wordt gewerkt met een locatietoets. Met deze aanpak kan de gemeente aan (potentiële) ondernemers de gewenste duidelijkheid geven over wat op de desbetreffende locatie mogelijk is. 7. Innovatieve financieringsaanpak Tot slot besteden we in dit advies kort aandacht aan de gewenste financieringsaanpak. Want naast al die andere hiervoor beschreven randvoorwaarden blijft de beschikbaarheid van (provinciaal) aanjaaggeld van wezenlijke betekenis voor het uitlokken van initiatieven. Maar ook hier is innovatie van beleid geboden, want zowel aan overheidszijde (afschaffing subsidies) als in de markt (ketens, netwerken) is een nieuwe werkelijkheid ontstaan. Voordat we dit verder uitwerken in aanbevelingen voor de provinciale financiering, willen we er op wijzen dat onderscheid gemaakt zou moeten worden tussen de financiering van (startende) bedrijfjes en de financiering van overige initiatieven. Bij de strikte bedrijfs- of startersfinanciering zou naar ons oordeel zoveel mogelijk aansluiting moeten worden gezocht bij reeds in de markt beschikbare financieringsmogelijkheden. Bijzondere aandacht vragen wij hierbij voor het door BOM en Provincie aangekondigde Brabantbrede ontwikkelfonds voor innovatieve projecten, waar ook in het landelijk gebied op kan worden ingespeeld. Ook in het SRE-gebied is een soortgelijk fonds beschikbaar. Heel wezenlijk is het om bij de financieringsaanpak te denken in termen van ketens en netwerken. Want anno 2012 is de economie georganiseerd als een netwerkeconomie, de situatie in het landelijk gebied werkt daar niet echt van af. Naast de grotere Brabantse clusters, zoals bijvoorbeeld agrofood, high tech systems of logistiek, kan het ook gaan om netwerken op een kleinere regionale schaal. Ook in het landelijk gebied is dat clusterdenken herkenbaar voor ondernemersinitiatieven. Hier zou de provinciale financiering op moeten worden ingericht. Wij voelen ons daarbij gesterkt door opvattingen van Rabobank Nederland, die aangeeft dat de financiering nadrukkelijker in een keten zou moeten worden georganiseerd, waarmee beter kan worden ingespeeld op de verschillende fases van bedrijfsontwikkeling (preseed, seed, herfinanciering). Het provinciale IDOP-aanjaaggeld zou zeer goed kunnen worden ingezet op het stimuleren van publiek-private initiatieven vanuit het maatschappelijk midden in het landelijk gebied. Denk ter vergelijking aan netwerkachtige ondernemersinitiatieven zoals in het kader van de startersaanpak in West-Brabant. Voor het ondersteunen van dergelijke intitiatieven in het landelijk gebied zou als stimulans een provinciale verdubbelaar kunnen worden ingezet, dus als cofinanciering van lokaal geld. Het is wel van wezenlijk belang dat dit op een zeer laagdrempelige manier gebeurt, zonder ingewikkelde regels en bepalingen. De gemeenten kunnen toezien op het juist besteden van het geld en uiteraard wordt door de uitvoerende partij achteraf gerapporteerd over de besteding van de middelen. 10

11 8. Conclusies en aanbevelingen Met IDOP-aanpak heeft provincie de opmaat gegeven voor een vernieuwende aanpak van de leefbaarheid in het landelijk gebied. De SER adviseert die aanpak de komende jaren een vervolg te geven en te intensiveren (IDOP 2.0). Dat sluit ook erg goed aan bij de provinciale ambities als Stad en Platteland, met als uitgangspunt dat er meer ruimte wordt geboden voor ondernemerschap en private initiatieven. De vervolgaanpak vraagt wel een bredere scope. Met name de economische aspecten moeten meer expliciet aandacht krijgen om kleinschalige innovaties vanuit het MKB uit te lokken, het vraagt ook een sterker interdisciplinaire aanpak vanuit het Provinciehuis dan tot dusverre. Voorts komen wij in dit advies tot de conclusie dat de tijdgeest vraagt om een heel andere aanpak dan in het verleden. Veel minder overheidsgestuurd vanuit zware structuren (zoals in het reconstructieproces), veel meer op basis van lichtvoetige constructies en slimme verbindingen met het initiatief aan andere partijen dan de overheid. Op dat punt kan worden geleerd van de aanpak in de steden, als voorbeeld is verwezen naar het starterscentrum West-Brabant. De nieuwe aanpak vraagt een mental shift, niet alleen bij de provincie maar zeker bij de in het algemeen kleinere gemeenten en ook bij ondernemers. Juist ook daarom is het zeer gewenst dat de provincie dit vernieuwingsproces de komende jaren stevig blijft ondersteunen, met aandacht voor zowel sociale als economische en ruimtelijke faciliteiten. Gezien de lading van dit vernieuwingsproces zouden wij willen spreken van een Brabantse taskforce. Het verdient aanbeveling daar onderne-mersorganisaties en partijen als de Vereniging Kleine Kernen bij te betrekken en medeverantwoor-delijkheid te geven. Tot slot blijft het van belang dat de provincie het proces ook financieel faciliteert en ook daarbij kiest voor een innovatieve, op ketens en netwerken gerichte aanpak (inzet provinciale verdubbelaar). Belangrijkste aanbevelingen 1. De provincie trekt de IDOP-aanpak door, met een sterker accent op de economische en ruimtelijke aspecten om succesvol kleinschalige innovaties (MKB) uit te lokken. Het vraagt een sterker interdisciplinaire aanpak vanuit het provinciehuis dan voorheen. 2. Samen met de gemeenten stelt de provincie een Brabantse taskforce in, gericht op het ontwikkelen en uitdragen van de nieuwe koers leefbaarheid landelijk gebied en gekenmerkt door meer (experimenteer)ruimte en verantwoordelijkheid voor burgers en bedrijven. Er wordt gestuurd op sociaal-economische dynamiek vanuit het midden. 3. In plaats van een aanbod- en structuurgestuurde aanpak wordt gekozen voor een hybride, lichtvoetige aanpak. Ondernemersorganisaties, banken en partijen als de Vereniging Kleine Kernen worden actief betrokken bij de operationalisering. Het goede uit de reconstructie blijft behouden, door streekmanagers in staat te stellen te functioneren als oliemannetjes en streekhuizen te positioneren als broedplaatsen voor innovatieve concepten. 11

12 4. De provincie bevordert dat bij de gemeenten de basis op orde is (ruimte, regels, breedband). Essentieel is dat er overal in Brabant een heldere en vooral ook uitnodigende (inter) gemeentelijke visie is op ruimte voor kleinschalige MKB-gedragen innovaties. Op ruimtelijk terrein wordt vertragende regelgeving aangepakt. Naast bestemmingsplannen op maat wordt in de Verordening Ruimte de mogelijkheid geboden voor het bieden van experimenteerruimte, door Colleges van B&W vrijstellingsbevoegdheid te geven. 5. Het beschikbare provinciale budget van 10 mln. wordt innovatief ingezet. Er wordt een provinciale verdubbelaar ingezet als aanjaaggeld voor MKB-gedragen, netwerkachtige initiatieven in het landelijk gebied. Dit wordt een praktisch instrument waaraan zo weinig mogelijk regels zijn verbonden, zodat het echt als een versneller gaat werken. Voor strikte bedrijfsfinanciering wordt zoveel mogelijk aangesloten bij reeds bestaand financieringsmogelijkheden in de markt of bij het aangekondigde, Brabantbrede ontwikkelfonds voor innovatieve projecten. s-hertogenbosch, 13 september

13 Bijlage: overzicht deelnemers expertmeeting 4 juli Naam: de heer P. Feijtel, dagvoorzitter De heer P. Apeldoorn mevrouw L. Beduwé mevrouw A. de Brouwer de heer W. Donkers de heer A. Dominicus de heer G. Bosch De heer B. van Boxmeer de heer L. Dubbeldam de heer J. van der Dussen Mevrouw S. van Eenbergen de heer G. Enning de heer J. Franken de heer J. Gijsbers de heer K. van Heesbeen de heer M. van Hooff mevrouw C. Koolhout de heer W. Kraanen de heer H. van der Loo de heer H. Markus de heer P. Princen mevrouw W. van Rijt de heer M. de Rooij de heer F. van Rooij mevrouw V. Slegers mevrouw L. Smit de heer J. Smeekens de heer G.J. Swinkels de heer P. van der Tol Mevrouw A. van Uytrecht de heer J. Verschoor de heer E. van Vuuren Inleiders: Lia Smit / Wilma van Rijt Gijs Bosch Jan Smeekens Cindy Koolhout Organisatie: MKB Brabant Provincie Noord-Brabant, directie E&M MKB Brabant ZLTO Vereniging Kleine Kernen Noord-Brabant VMK Kamer van Koophandel Brabant Gemeente SER Brabant SOB Provincie Noord-Brabant, directie SCO Koninklijke Metaalunie Zuidoost-Nederland Please personeelsadm. en Streekproducten Croy Roba ZLTO Vertegenwoordiger MKB Peelnetwerk F&A Rabobank NL Recron Vereniging Kleine Kernen Noord-Brabant OVO NV Rewin West-Brabant Panteia / EIM AWVN Horeca Nederland Lid Provinciale Staten Brabant Panteia / EIM ex dir. NV REDE/ Starters Centrum West-Brabant SER Brabant Streekplatform De Peel Provincie Noord-Brabant Golfpark Almkreek Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland Panteia / EIM Kamer van Koophandel Brabant Starters Centrum West-Brabant, vh. Directeur NV Rede Rabobank NL 13

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' 'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' OPROEP VANUIT DE VRIJETIJDSSECTOR Opgesteld door: Vrijetijdshuis Brabant, TOP Brabant, Erfgoed Brabant, Leisure Boulevard, NHTV, MKB, BKKC, Stichting Samenwerkende

Nadere informatie

Voortzetting van de subsidieregeling

Voortzetting van de subsidieregeling Voortzetting van de subsidieregeling De huidige regeling Leefbaarheid en Gemeenschapsvoorzieningen is zo succesvol dat deze recht doet aan continuering. De 60 aanvragen bij de laatste tranche van deze

Nadere informatie

SER-advies over bevolkingskrimp Harry Garretsen 2 december 2010

SER-advies over bevolkingskrimp Harry Garretsen 2 december 2010 SER-advies over bevolkingskrimp Harry Garretsen 2 december 2010 00-00-2009 pagina 1/x Afdeling Communicatie Vooraf: Rol SER-adviezen Draagvlak voor beleid: commitment van sociale partners + kroonleden

Nadere informatie

Manifest. Input voor het coalitieakkoord. Gebaseerd op speerpunten vanuit het Gelderse platteland en de kleine kernen in onze provincie

Manifest. Input voor het coalitieakkoord. Gebaseerd op speerpunten vanuit het Gelderse platteland en de kleine kernen in onze provincie Manifest Input voor het coalitieakkoord Gebaseerd op speerpunten vanuit het Gelderse platteland en de kleine kernen in onze provincie Maart 2015 Geachte heer, mevrouw, Op het PlattelandsParlement Gelderland

Nadere informatie

Statenmededeling aan Provinciale Staten

Statenmededeling aan Provinciale Staten Statenmededeling aan Provinciale Staten Onderwerp Voortgang streeknetwerken 2012-2014 Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant, Kennisnemen van De voortgang van de streeknetwerken Aanleiding In de vergadering

Nadere informatie

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 BEÏNVLOEDING TOEKOMSTIG GEMEENTELIJK BELEID In maart 2014 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Het is daarom van belang dat u nu al begint met het uitoefenen van belangenbehartiging

Nadere informatie

Statenmededeling aan Provinciale Staten

Statenmededeling aan Provinciale Staten Statenmededeling aan Provinciale Staten Onderwerp Beleidsevaluatie art. 217a Provinciewet van het programma Leefbaarheid@Brabant 2012-2015 Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant, Kennisnemen van de beleidsevaluatie

Nadere informatie

PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2015

PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2015 PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2015 BEÏNVLOEDING TOEKOMSTIG PROVINCIAAL BELEID In maart 2015 zijn er weer provinciale statenverkiezingen. Het is daarom van belang dat u nu al begint met het uitoefenen van belangenbehartiging

Nadere informatie

Glasvezel Ommen-Hardenberg Nieuwsbrief januari 2014

Glasvezel Ommen-Hardenberg Nieuwsbrief januari 2014 Glasvezel Ommen-Hardenberg Nieuwsbrief januari 2014 Afgelopen jaar bent u geïnformeerd over de mogelijkheden voor aanleg van glasvezel in de buitengebieden van de gemeenten Ommen en Hardenberg. In de tweede

Nadere informatie

Meerjarenplan BOM Advies op hoofdlijnen. 1. Inleiding

Meerjarenplan BOM Advies op hoofdlijnen. 1. Inleiding Meerjarenplan BOM 2017-2020 Advies op hoofdlijnen 1. Inleiding Met het voorliggende briefadvies reflecteert BrabantAdvies/SER Brabant op het inmiddels door het College van GS vaststelde Meerjarenplan BOM

Nadere informatie

Stellingen Provinciale Staten

Stellingen Provinciale Staten Stellingen Provinciale Staten Thema s en onderwerpen Toelichting... 2 Algemene informatie... 3 Thema: Economie... 3 1.1 Samenwerking Duitsland *... 3 2.1 Landbouw... 3 3.1 Recreatie en toerisme... 4 Thema

Nadere informatie

Samenstelling bestuur

Samenstelling bestuur Presentatie KvO 2.0 Samenstelling bestuur Krachtteam Peter Beckers : voorzitter Jan van Loon : initiatiefnemer Theo Vinken : initiatiefnemer Paul Jansen : aanvoerder werkorganisatie 2a Karel Jan van Kesteren

Nadere informatie

Gemeente ñ Bergen op Zoom

Gemeente ñ Bergen op Zoom Gemeente ñ Bergen op Zoom Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom 3 0 SEP 2015 Uw kenmerk Ons kenmerk U15-015951 Datum Uw brief Beh. door P.C.C. van de Watering Doorkiesnr.

Nadere informatie

Digitale Agenda voor Brabant; over belang, legitimiteit en keuzes van de provinciale inzet

Digitale Agenda voor Brabant; over belang, legitimiteit en keuzes van de provinciale inzet ADVIES Digitale Agenda voor Brabant; over belang, legitimiteit en keuzes van de provinciale inzet Ultrasnel internet is de digitale zuurstof voor mensen en organisaties in de 21 eeuw Neelie Kroes, bij

Nadere informatie

Quick scan coalitieprogramma s Land van Cuijk

Quick scan coalitieprogramma s Land van Cuijk Quick scan coalitieprogramma s 2014-2018 Land van Cuijk 28 mei 2014 De Rekenkamercommissie heeft de coalitieprogramma s van de vijf gemeenten in het Land van Cuijk naast elkaar gelegd en gekeken of en

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 -

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 - PS2008MME13-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 6 mei 2008 Nummer PS : PS2008MME13 Afdeling : ECV Commissie : MME Registratienummer : 2008int221948 Portefeuillehouder : Ekkers Titel

Nadere informatie

Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis

Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Innovatie-instrumenten voor bedrijven

Nadere informatie

Werkende bedrijventerreinen

Werkende bedrijventerreinen Werkende bedrijventerreinen Dr. Cees-Jan Pen, programmamanager Platform31/Lector Vastgoed Fontys 1 Mijn agenda Bedrijventerreinen hoger op de politieke agenda: banen, mkb, leefbaarheid, economisch belang

Nadere informatie

Ondernemerschap in Zuidoost-Brabant in perspectief

Ondernemerschap in Zuidoost-Brabant in perspectief M201208 Ondernemerschap in in perspectief Ondernemerschap in vergeleken met en de rest van Ro Braaksma Nicolette Tiggeloove Zoetermeer, februari 2012 Ondernemerschap in in perspectief In zijn er meer nieuwe

Nadere informatie

Statenmededeling aan Provinciale Staten

Statenmededeling aan Provinciale Staten Statenmededeling aan Provinciale Staten Embargo tot woensdagmiddag 12 maart 14.00 uur Onderwerp Landschappen van Allure: sbesluit tweede tender. Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant, Kennisnemen van

Nadere informatie

llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Gemeente f Bergen op Zoom Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Uw kenmerk Uw brief Onderwerp: Jaarverslag 2016 StartersCentra

Nadere informatie

Profielschets. Voorzitter Sociaal-Economische Raad (SER) Brabant / Lid bestuur BrabantAdvies. Provincie Noord-Brabant

Profielschets. Voorzitter Sociaal-Economische Raad (SER) Brabant / Lid bestuur BrabantAdvies. Provincie Noord-Brabant Profielschets Voorzitter Sociaal-Economische Raad (SER) Brabant / Lid bestuur BrabantAdvies Provincie Noord-Brabant ERLY the consulting company Opdrachtgever: Provincie Noord-Brabant Datum: september 2015

Nadere informatie

Houtskoolschets Asten april 2017

Houtskoolschets Asten april 2017 Houtskoolschets Asten2030 14 april 2017 Opzet Asten2030 Start A Verkenning B Verbreding C 3 Verankering Dag van de Toekomst Besluit vorming 1. Werk Conferentie intern 2. Werk Conferentie intern Internet

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet

Nadere informatie

Kansen voor Noord-Drenthe Triple P-monitor: onderzoek naar de duurzaamheid in Tynaarlo en Aa en Hunze.

Kansen voor Noord-Drenthe Triple P-monitor: onderzoek naar de duurzaamheid in Tynaarlo en Aa en Hunze. Kansen voor Noord-Drenthe Triple P-monitor: onderzoek naar de duurzaamheid in Tynaarlo en Aa en Hunze. Rabobank Noord-Drenthe. Een bank met ideeen. www.rabobank.nl/noord-drenthe Triple P-onderzoek Rabobank

Nadere informatie

Concept agenda woordvoerdersoverleg thema Ruimte 23 november Opening en mededelingen. 1. Bespreekpunten. A. Doorkijk

Concept agenda woordvoerdersoverleg thema Ruimte 23 november Opening en mededelingen. 1. Bespreekpunten. A. Doorkijk Concept agenda woordvdersoverleg thema Ruimte 23 november 2018 Opening en mededelingen 1. Bespreekpunten A. Doorkijk Lange termijn planning GS, met een concrete blik op de komende zes maanden B. Door fracties

Nadere informatie

Vergaderen in West Betuwe. Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie

Vergaderen in West Betuwe. Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie Vergaderen in West Betuwe Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie Herindelingsadvies Par.4.3.: Samen met de samenleving West Betuwe Voert haar wettelijke

Nadere informatie

Voor wie doet u het allemaal? Ontdek het met uw eigen Verdienmodel

Voor wie doet u het allemaal? Ontdek het met uw eigen Verdienmodel Voor wie doet u het allemaal? Ontdek het met uw eigen Verdienmodel Voor wie doet u het eigenlijk allemaal? Veel ondernemers werken met passie aan hun product of dienst. Dan komt het weleens voor dat ondernemers

Nadere informatie

Toekomst Europese programma s. Ivka Orbon Commissie Europa 13 oktober 2006

Toekomst Europese programma s. Ivka Orbon Commissie Europa 13 oktober 2006 Toekomst Europese programma s Ivka Orbon Commissie Europa 13 oktober 2006 Inhoud - Operationeel Programma Zuid (doelstelling 2, EFRO) - Stand van zaken andere Europese programma s: - Doelstelling 3, grensoverschrijdende

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio

Nadere informatie

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB High Tech Systems & Materials Life Sciences & Health Agro-Food Logistiek BEDRIJVEN Water Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB Creatieve Industrie Energie Meer geld en betere dienstverlening

Nadere informatie

VOORSTEL INHOUD. Portefeuille: P. Gach Wethouder. No. B Dronten, 11 september 2012

VOORSTEL INHOUD. Portefeuille: P. Gach Wethouder. No. B Dronten, 11 september 2012 Portefeuille: P. Gach Wethouder Dronten, 11 september 2012 Sociaal Economische Agenda, opdrachtformulering kerngroepen Aan de gemeenteraad VOORSTEL Wij stellen u voor: 1. de uitwerkingsopdrachten van de

Nadere informatie

Starters zien door de wolken toch de zon

Starters zien door de wolken toch de zon M201206 Starters zien door de wolken toch de zon drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2012 Starters zien door de wolken toch de zon Enkele jaren nadat zij met een bedrijf zijn begonnen, en met enkele jaren financieel-economische

Nadere informatie

Onderwerp: voortzetting lokale internationale ontwikkelingssamenwerking

Onderwerp: voortzetting lokale internationale ontwikkelingssamenwerking Secretariaat: E. Doornebal-Deenik, Maalkoppelweg 6, 4105 HH Culemborg E-mail: e.doornebal@live.nl Tel. 0345 515747 Rabo: 312596502 Aan de (leden van de) Raad van de gemeente Culemborg d.t.v. het College

Nadere informatie

Profielschets Voorzitter Provinciale Omgevingscommissie / Lid bestuur BrabantAdvies Provincie Noord-Brabant

Profielschets Voorzitter Provinciale Omgevingscommissie / Lid bestuur BrabantAdvies Provincie Noord-Brabant Profielschets Voorzitter Provinciale Omgevingscommissie / Lid bestuur BrabantAdvies Provincie Noord-Brabant ERLY the consulting company Opdrachtgever: Provincie Noord-Brabant Datum: mei 2015 Adviseur:

Nadere informatie

Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid

Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid Griffie Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid Datum commissievergadering : - DIS-stuknummer : 1258251 Behandelend ambtenaar : T.M.J. van de Schoot Directie/afdeling : Economie en Mobiliteit

Nadere informatie

De kunst van samen vernieuwen

De kunst van samen vernieuwen De kunst van samen vernieuwen Cultuuragenda gemeente Zutphen 2016 Kunst, cultuur en erfgoed geven kleur aan Zutphen. Ze zorgen voor een leefbare en dynamische samenleving, sociale en economische vitaliteit

Nadere informatie

Visie op Gemeenten Update 2014

Visie op Gemeenten Update 2014 Visie op Gemeenten Update 2014 Transitiemanagement in het sociale domein Meer medebewindstaken en horizontale verantwoording Bedrijfsvoering naar een nieuw evenwicht Trends en ontwik k elingen T ran s

Nadere informatie

Leegstand agrarisch vastgoed

Leegstand agrarisch vastgoed Leegstand agrarisch vastgoed Aard, omvang, duiding en oplossingsrichtingen 26 mei 2016, Edo Gies, Alterra Wageningen UR 2 Een stille revolutie op het platteland Dynamiek in de landbouw (1950 2016) 4 x

Nadere informatie

Succesvol samenwerken in de Regio Eindhoven. Plaats voor een heading

Succesvol samenwerken in de Regio Eindhoven. Plaats voor een heading Succesvol samenwerken in de Regio Eindhoven Plaats voor een heading Jean Paul Kroese 26 april 2012 Opbouw presentatie 1. Kenmerken Regio Eindhoven 2. Regionale ambitie en inhoudelijke opgave 3. Governance

Nadere informatie

Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:

Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: STATENBRIEF Eindverslag EFRO-programma GO 2007-2013 Portefeuillehouder: M. Scheffer Kerntaak/plandoel: Economie Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale

Nadere informatie

BOUWNETWERK. Kiezen en uitblinken. Bouwnetwerk is hét netwerk voor vrouwen die werken aan de gebouwde omgeving

BOUWNETWERK. Kiezen en uitblinken. Bouwnetwerk is hét netwerk voor vrouwen die werken aan de gebouwde omgeving BOUWNETWERK Kiezen en uitblinken Bouwnetwerk is hét netwerk voor vrouwen die werken aan de gebouwde omgeving Kiezen en uitblinken Aan mevrouw Schultz van Haegen, minister van infrastructuur en milieu,

Nadere informatie

Welkom bij De provinciale staat van cultuurbeleid! Tilburg, 4 maart 2015

Welkom bij De provinciale staat van cultuurbeleid! Tilburg, 4 maart 2015 Welkom bij De provinciale staat van cultuurbeleid! Tilburg, 4 maart 2015 Loek Sijbers Dagvoorzitter twitter mee via #PS15 Ocker van Munster Directeur LKCA Brigite van Haaften-Harkema Gedeputeerde provincie

Nadere informatie

Gemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening

Gemeente Houten Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening ** Vastgesteld oktober 2014 Cluster Ontwikkeling, Sectie Ruimtelijke Ordening Visie verplaatsing nietagrarische bedrijven binnen het buitengebied Status: vastgesteld door de gemeenteraad van Houten d.d.

Nadere informatie

Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren?

Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Brigit Gijsbers - Directeur Maritieme Zaken, Ministerie van Infrastructuur en Milieu De Nederlandse Maritieme Strategie 2015-2025

Nadere informatie

Het Bedrijfslevenbeleid

Het Bedrijfslevenbeleid Het Bedrijfslevenbeleid NAAR DE TOP! Sjoerd Visser Programmadirectie Topsectoren i.o. Inhoud Regeerakkoord Bedrijfslevenbeleid - ambitie - topsectoren - ruimtelijke aspecten - financiering - Proces fasering

Nadere informatie

Lokaal economisch beleid

Lokaal economisch beleid Lokaal economisch beleid Op weg naar een dynamische agenda voor de toekomst Tweede ondernemersavond 13 oktober 2014 Programma Opening 19:30 Doel van de avond 19:35 Terugblik 1 e ondernemersavond 19:40

Nadere informatie

Ruimte voor de maatschappij van morgen BRAINPORT SMART VILLAGE

Ruimte voor de maatschappij van morgen BRAINPORT SMART VILLAGE Ruimte voor de maatschappij van morgen BRAINPORT SMART VILLAGE Ruimte voor de maatschappij van morgen De maatschappij van morgen is fundamenteel anders dan die van gisteren. De wereld wordt kleiner door

Nadere informatie

Commissie Ruimte en Milieu

Commissie Ruimte en Milieu Griffie Commissie Ruimte en Milieu Datum commissievergadering : - DIS-stuknummer : 159551 Behandelend ambtenaar : M.H.M. Timmermans Directie/bureau : Ruimtelijke Ontwikkeling & Handhaving/ Bureau Ontwikkeling

Nadere informatie

IMPRESSIEVERSLAG. Directeur BrabantAdvies Leo Dubbeldam en CvdK Wim van de Donk geven het officiële startschot voor BrabantAdvies.

IMPRESSIEVERSLAG. Directeur BrabantAdvies Leo Dubbeldam en CvdK Wim van de Donk geven het officiële startschot voor BrabantAdvies. IMPRESSIEVERSLAG KICK-OFF BRABANTADVIES 13 APRIL 2016 Bois le Duc zaal van het provinciehuis Brabant Sinds 1 januari 2016 vormen de Provinciale Raad Gezondheid, de Provinciale Raad voor de Leefomgeving,

Nadere informatie

Doel Doel van het programma VvW:

Doel Doel van het programma VvW: Doel Doel van het programma VvW: Een strategie en bijbehorende actielijnen opleveren en (laten) uitvoeren ten behoeve van de gewenste economische structuurversterking van de Vierkant voor Werk regio. Dit

Nadere informatie

Onderwerp: Lokale Ontwikkelingsstrategie voor de regio Holland Rijnland Besluitvormend

Onderwerp: Lokale Ontwikkelingsstrategie voor de regio Holland Rijnland Besluitvormend VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 9 juni 2015 Besluit nummer: 2015_BW_00466 Onderwerp: Lokale Ontwikkelingsstrategie voor de regio Holland Rijnland 2015-2020 - Besluitvormend Beknopte samenvatting: LEADER

Nadere informatie

LEADER Kempenland. Samen investeren in een leefbaar platteland

LEADER Kempenland. Samen investeren in een leefbaar platteland LEADER Kempenland Samen investeren in een leefbaar platteland Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling; Europa investeert in zijn platteland Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling;

Nadere informatie

5 -minuten versie voor Provinciale Staten

5 -minuten versie voor Provinciale Staten 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2016-553033657 (DOS-2016-0003510) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 24 mei 2016

Nadere informatie

Memo. AAN Aan de leden van de regioraad. VAN Peter den Oudsten en Pieter van Zwanenburg. DATUM April AFDELING Leefomgeving

Memo. AAN Aan de leden van de regioraad. VAN Peter den Oudsten en Pieter van Zwanenburg. DATUM April AFDELING Leefomgeving AAN Aan de leden van de regioraad VAN Peter den Oudsten en Pieter van Zwanenburg DATUM April 2013 AFDELING Leefomgeving ONDERWERP Fonds Innovatie in gemeenten Memo Tijdens de regioraad van 13 februari

Nadere informatie

STRATEGISCHE AGENDA 2011-2015. Verbinden, inspireren en activeren

STRATEGISCHE AGENDA 2011-2015. Verbinden, inspireren en activeren STRATEGISCHE AGENDA 2011-2015 Verbinden, inspireren en activeren Radboud Vorage, juli 2010 ACHTERGROND Netwerkprogramma loopt af Rol GAN continueren, vanuit het bedrijfsleven Aansluiten bij behoefte deelnemers/participanten

Nadere informatie

Provinciale Staten van Noord-Holland

Provinciale Staten van Noord-Holland Provinciale Staten van Noord-Holland ` Voordracht Haarlem, Onderwerp: Kaderstelling Europabeleid door Provinciale Staten Inleiding Op 11 juni 2007 jl. is door de commissie FEPO de werkgroep Europa ingesteld.

Nadere informatie

Programma Kies voor de toekomst van Brabant

Programma Kies voor de toekomst van Brabant Programma 2019-2023 Kies voor de toekomst van Brabant Beste Brabander! Voor je ligt de samenvatting van het verkiezingsprogramma 2019-2023 van D66 voor de provincie Noord-Brabant. D66 wil in Brabant en

Nadere informatie

Geplaatst in het Financieele Dagblad van zaterdag 19 februari Denk niet langer in termen van gemeente- en provinciegrenzen

Geplaatst in het Financieele Dagblad van zaterdag 19 februari Denk niet langer in termen van gemeente- en provinciegrenzen Geplaatst in het Financieele Dagblad van zaterdag 19 februari 2011 Denk niet langer in termen van gemeente- en provinciegrenzen Economie vraagt om een beter passende ruimtelijke schaal Willem van der Velden

Nadere informatie

Helmond, stad van het doen. Programmabegroting gemeente Helmond HELMOND

Helmond, stad van het doen. Programmabegroting gemeente Helmond HELMOND Helmond, stad van het doen Het Helmond dat we voor ogen hebben is aantrekkelijk om te wonen, te leven en te werken. Er is plaats voor iedereen, ook voor hen die minder makkelijk meedoen in een samenleving

Nadere informatie

Subsidiëring Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland ten behoeve van de Drentse Participatie Maatschappij

Subsidiëring Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland ten behoeve van de Drentse Participatie Maatschappij 2004-98 Subsidiëring Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland ten behoeve van de Drentse Participatie Maatschappij Voorgestelde behandeling: - Statencommissie Bestuur, Financiën

Nadere informatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie BLANCO gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6463 Inboeknummer 15bst01200 Beslisdatum B&W 8 september 2015 Dossiernummer 15.37.551 Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie 2015-2018 Inleiding

Nadere informatie

Agendaformulier B&W-vergadering 1 november Raadsinformatiebrief *16.I000864* 16.I Programma. Ruimte, Bouwen en Wonen

Agendaformulier B&W-vergadering 1 november Raadsinformatiebrief *16.I000864* 16.I Programma. Ruimte, Bouwen en Wonen Agendaformulier B&W-vergadering 1 november 2016 Raadsinformatiebrief Programma Ruimte, Bouwen en Wonen Onderwerp Voorstel Tekst voor openbare besluitenlijst Integrale Strategie Ruimte De bijgevoegde raadsinformatiebrief

Nadere informatie

Iedereen doet mee Geleerde lessen

Iedereen doet mee Geleerde lessen Iedereen doet mee Geleerde lessen Context Subsidieprojecten Twee typen regelingen: ASV, gangbare mogelijkheid voor initiatiefnemers om projectaanvragen in te dienen in het kader van de beschikbare begrotingssubsidie

Nadere informatie

StadsDashboard. Staat van de Stad brengt slimme logistiek in beeld. Merle Blok 12 mei 2015

StadsDashboard. Staat van de Stad brengt slimme logistiek in beeld. Merle Blok 12 mei 2015 StadsDashboard Staat van de Stad brengt slimme logistiek in beeld Merle Blok 12 mei 2015 Missie TNO verbindt mensen en kennis om innovaties te creëren die de concurrentiekracht van bedrijven en het welzijn

Nadere informatie

Topsectoren. Hoe & Waarom

Topsectoren. Hoe & Waarom Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van

Nadere informatie

Visie toerisme en recreatie Noordoost Fryslân

Visie toerisme en recreatie Noordoost Fryslân 1 Visie toerisme en recreatie Noordoost Fryslân 1 ste stakeholdersbijeenkomst Dinsdag 27 november 2018 Programma 2 Welkom Korte toelichting op proces en resultaten tot nu toe Aanpak SWOT, ambitie en strategische

Nadere informatie

PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2015

PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2015 PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2015 AANDACHT VOOR VITALE KLEINE KERNEN IN TOEKOMSTIG GEMEENTELIJK BELEID In maart 2015 zijn er provinciale verkiezingen. In de provinciale verkiezingsprogramma s mogen de speerpunten

Nadere informatie

VERGADERING GEMEENTERAAD d.d. 9 januari 2012 AGENDA NR. 10. VOORSTEL tot oprichting NV Greenport Venlo Innovation Center. Aan de Gemeenteraad

VERGADERING GEMEENTERAAD d.d. 9 januari 2012 AGENDA NR. 10. VOORSTEL tot oprichting NV Greenport Venlo Innovation Center. Aan de Gemeenteraad VOORSTEL tot oprichting NV Greenport Venlo Innovation Center. Aan de Gemeenteraad VERGADERING GEMEENTERAAD d.d. 9 januari 2012 AGENDA NR. 10 Geachte raad, Het college van burgemeester en wethouders vraagt

Nadere informatie

Benadering van VAB s. Crijns Rentmeesters bv. Bianca Göertz. Rentmeester van nu. Klanten

Benadering van VAB s. Crijns Rentmeesters bv. Bianca Göertz. Rentmeester van nu. Klanten Benadering van VAB s Crijns Rentmeesters bv Bianca Göertz Rentmeester van nu Rentmeester: traditioneel beheerder onroerend goed Rentmeester van nu: ook ontwikkeling onroerend goed All-round adviseur ontwikkeling

Nadere informatie

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INHOUD 1. Uitgangspunten 2. Doelgroep - achtergrondkenmerken 3. IMVO - algemeen 4. IMVO voor het eigen bedrijf/ bedrijf waar het voor werkt

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

Kaders voor burgerparticipatie

Kaders voor burgerparticipatie voor burgerparticipatie 1 Inhoud Pagina Hoofdstuk 3 1. Inleiding 1.1 Doel van deze notitie 1.2 Opbouw van deze notitie 4 2. Algemeen 2.1 Twee niveaus: uitvoering en meedenken over beleid 2.2 Tweerichtingsverkeer

Nadere informatie

Dé ondernemingsvereniging van Brabant en Zeeland

Dé ondernemingsvereniging van Brabant en Zeeland Dé ondernemingsvereniging van Brabant en Zeeland VERBINDT VERSTERKT VERTEGENWOORDIGT BRABANT ZEELAND IS HET STERKSTE ONDERNEMINGSNETWERK VAN UW REGIO. We hebben een voortrekkersrol in vernieuwing en innovatie,

Nadere informatie

Welkom in het Horizon College

Welkom in het Horizon College Welkom in het Horizon College Bij het Horizon College maken we onze naam waar: we geven middelbaar beroepsonderwijs dat bij jou past en jouw horizon groter maakt. We leren je niet alleen een vak met toekomst,

Nadere informatie

Nieuwkoop. Zienswijze notitie Breedband. Geacht college,

Nieuwkoop. Zienswijze notitie Breedband. Geacht college, Nieuwkoop Zienswijze notitie Breedband Geacht college, Op 5 december 2014 ontvingen wij van u een brief over breedband Nieuwkoop. Hierin vraagt u ons, onze visie op breedband internet kenbaar te maken

Nadere informatie

Reimerswaal VERKIEZINGSPROGRAMMA RAADSPERIODE HET KAN ANDERS! STEM GEWOON CDA!

Reimerswaal VERKIEZINGSPROGRAMMA RAADSPERIODE HET KAN ANDERS! STEM GEWOON CDA! Reimerswaal VERKIEZINGSPROGRAMMA RAADSPERIODE 2014-2018 HET KAN ANDERS! STEM GEWOON CDA! Reimerswaal Het kan anders Ons land verandert snel. Niet alleen kennen we op dit moment in Nederland financieel

Nadere informatie

BoZ! Bewoners op Zuid

BoZ! Bewoners op Zuid BoZ! Bewoners op Zuid Wie zijn wij? Noem ons de ambassadeurs of verbinders op Zuid. We zijn actieve bewoners en ondernemers die zich met plezier en naar eigen vermogen inzetten voor de gebieden IJsselmonde,

Nadere informatie

Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB)

Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB) Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB) Niels Crooijmans, advocaat bij Goorts & Coppens Advocaten in Deurne, houdt zich bezig met de ontwikkelingen in het buitengebied en met name de transitie van dit buitengebied.

Nadere informatie

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 AANDACHT VOOR VITALE KLEINE KERNEN IN TOEKOMSTIG GEMEENTELIJK BELEID

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 AANDACHT VOOR VITALE KLEINE KERNEN IN TOEKOMSTIG GEMEENTELIJK BELEID GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2014 AANDACHT VOOR VITALE KLEINE KERNEN IN TOEKOMSTIG GEMEENTELIJK BELEID In maart 2014 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Politieke partijen schrijven daarvoor hun verkiezingsprogramma

Nadere informatie

Bedrijven willen elkaar opzoeken, overheden faciliteren

Bedrijven willen elkaar opzoeken, overheden faciliteren Bedrijven willen elkaar opzoeken, overheden faciliteren Kempen broedplaats voor grensoverschrijdende samenwerking Meer dan 250 ondernemers, bestuurders en intermediairs uit Nederland en België waren aanwezig

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare budget

Nadere informatie

De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf

De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf Januari 2016 Justin Jansen, Erasmus Universiteit Rotterdam Occo Roelofsen, McKinsey & Company Poll: Hoe gaat het met ondernemerschap in Nederland?

Nadere informatie

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar

Nadere informatie

Verslag Verkiezingsdebat Provinciale Staten Regio Rivierenland 13 januari 2014

Verslag Verkiezingsdebat Provinciale Staten Regio Rivierenland 13 januari 2014 Verslag Verkiezingsdebat Provinciale Staten Regio Rivierenland 13 januari 2014 1. Inleiding Op dinsdag 13 januari j.l. heeft het eerste Provinciale Statenverkiezingsdebat in aanloop naar de verkiezingen

Nadere informatie

VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD

VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD Onderwerp: Zienswijze op Regionale Agenda 2015-2018 MRE Registratienummer: 00529485 Op voorstel B&W d.d.: 18 november 2014 Datum vergadering: 9 december 2014 Portefeuillehouder:

Nadere informatie

Onze gemeenschappelijke ambitie:

Onze gemeenschappelijke ambitie: 1 Concept-versie versnellingsafspraken vanuit de provinciale opgaven voor de regio Hart van Brabant d.d. 15 november Document ten behoeve van dialoog tussen het College van Gedeputeerde Staten van Noord

Nadere informatie

Provinciaal Omgevingsplan Limburg

Provinciaal Omgevingsplan Limburg Provinciaal Omgevingsplan Limburg Presentatie t.b.v. Regionalrat Düsseldorf, Provinciale Staten Gelderland en Provinciale Staten Limburg Arnhem, 7 maart 2012 POL POL = Provinciaal Omgevingsplan Limburg,

Nadere informatie

Handreikingen steden. Frank Wassenberg. frank.wassenberg@nicis.nl. Delft, 23 juni 2011

Handreikingen steden. Frank Wassenberg. frank.wassenberg@nicis.nl. Delft, 23 juni 2011 Handreikingen steden Frank Wassenberg Delft, 23 juni 2011 frank.wassenberg@nicis.nl Noodzaak herprogrammering Crisis woningmarkt Discrepantie vraag en aanbod Aanzienlijke overprogrammering Tekorten en

Nadere informatie

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie. Welkomstwoord van Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, bij het Lustrumcongres 'Geothermal Heat is Cool' van het Platform Geothermie, Den Haag, 24 oktober 2012 ---------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Onderwerp: evaluatie Stuurgroep Toerisme en Recreatie en planvorming 2009

Onderwerp: evaluatie Stuurgroep Toerisme en Recreatie en planvorming 2009 Agendapunt : Voorstelnummer : Raadsvergadering : 25 november 2008 Naam opsteller : Thea Olivier Informatie op te vragen bij : Thea Olivier Portefeuillehouders : Jan Mesu Onderwerp: evaluatie Stuurgroep

Nadere informatie

Aandacht voor voedsel bij Gelderse gemeenten. Resultaten digitale verkenning 22 september 14

Aandacht voor voedsel bij Gelderse gemeenten. Resultaten digitale verkenning 22 september 14 Aandacht voor voedsel bij Gelderse gemeenten Resultaten digitale verkenning 22 september 14 In het kort Doelgroep: Gelderse gemeenten Doel: verkennen behoefte aan provinciale ondersteuning bij faciliterende

Nadere informatie

Het vastgestelde huishoudelijk reglement bepaalt in de bijbehorende bijlage het volgende onder de kop:

Het vastgestelde huishoudelijk reglement bepaalt in de bijbehorende bijlage het volgende onder de kop: Innovatiefonds. Huishoudelijk reglement als basis In de toelichting bij het voorstel voor een nieuw Huishoudelijk Reglement voor KansPlus zoals vastgesteld op de 14 e algemene vergadering van 25 mei 2013,

Nadere informatie

Eerste tussentijdse effectevaluatie

Eerste tussentijdse effectevaluatie Eerste tussentijdse effectevaluatie In Noord-Brabant namen in 2013 en 2014 85 basisscholen en 3 middelbare scholen uit 27 gemeenten deel aan De Cultuur Loper. De Cultuur Loper helpt scholen om vanuit hun

Nadere informatie

Blijvend geld en aandacht nodig voor Nationale landschappen, Provincies doen meer dan het Rijk

Blijvend geld en aandacht nodig voor Nationale landschappen, Provincies doen meer dan het Rijk Nationale landschappen: aandacht en geld nodig! 170610SC9 tk 7 Blijvend geld en aandacht nodig voor Nationale landschappen, Provincies doen meer dan het Rijk De Rekenkamer Oost-Nederland heeft onderzoek

Nadere informatie

OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET

OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET Saskia Engbers strateeg Ruimte gemeente Zwolle 25 februari 2016 24-2-2016 wij presenteren u... 2 Opzet presentatie 1. Hoofdlijnen Omgevingswet 2. Hoe past OGW in transformatie

Nadere informatie

Sociale innovatie zoveel méér dan technologische vernieuwing: het gaat om de kwaliteiten van de mens in zijn omgeving

Sociale innovatie zoveel méér dan technologische vernieuwing: het gaat om de kwaliteiten van de mens in zijn omgeving Sociale innovatie zoveel méér dan technologische vernieuwing: het gaat om de kwaliteiten van de mens in zijn omgeving Marie- Thérèse Rooijackers en Frank Boss Inleiding Het behoeft inmiddels nauwelijks

Nadere informatie

Provinciaal blad van Noord-Brabant

Provinciaal blad van Noord-Brabant Provinciaal blad van Noord-Brabant ISSN: 0920-1408 Onderwerp Vragen inzake Antwoorden op vragen ex art. 3.2. Reglement van Orde over ontwikkelingen op het gebied van elektrisch rijden in Noord-Brabant.

Nadere informatie

Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:

Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: STATENBRIEF Onderwerp: Fonds Gelderse Vrijetijdseconomie uitwerking inzet revolverende middelen vrijetijdseconomie Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale

Nadere informatie

Onderwerp Reactie op het advies van BrabantAdvies betreffende het adviesrapport Brabant: testomgeving van de wereld van morgen

Onderwerp Reactie op het advies van BrabantAdvies betreffende het adviesrapport Brabant: testomgeving van de wereld van morgen Statenmededeling Onderwerp Reactie op het advies van BrabantAdvies betreffende het adviesrapport Brabant: testomgeving van de wereld van morgen Aan Provinciale Staten van NoordBrabant, Kennisnemen van

Nadere informatie