Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland"

Transcriptie

1 Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland Dit document Dit document of spoorboekje - is gemaakt om alle partijen die in Noord-Nederland bij innovatie betrokken zijn, vroegtijdig inzicht te bieden in het pakket aan subsidieinstrumenten dat vanaf 2016 voor innovatie in Noord-Nederland beschikbaar is. Het SNN heeft vooral voor ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf (MKB) verschillende soorten subsidies en financieringsmogelijkheden beschikbaar. Onder meer het type innovatie, de soort samenwerking en afstand tot de markt, bepalen welk subsidieinstrument het meest geschikt is voor de betreffende ondernemer. Een belangrijk deel van de ondersteuning wordt aangeboden via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling: het OP EFRO. Aanvullend is er het zogeheten MIT: het MKB innovatie-instrumentarium Regio en Topsectoren. Sinds 2015 werken het Rijk (RVO) en de regio (het SNN) nauw samen bij de uitvoering van het MIT. Aan dit spoorboekje ligt een streven ten grondslag de samenhang en de herkenbaarheid van het subsidieaanbod te vergroten. Het beoogt een helder pakket aan instrumenten te presenteren, dat in onderlinge samenhang een belangrijk deel van de behoefte aan innovatiefinanciering dekt. Het instrumentarium dat met ingang van 2016 wordt aangeboden kent een vaste kern Dit is een rode draad van instrumenten die periodiek, dat wil zeggen jaarlijks of vaker, terugkeren. De instrumenten zijn opgebouwd uit verschillende modules, met specifieke subsidiemogelijkheden. Naast de vaste kern worden er aanvullende subsidie-instrumenten aangeboden die per jaar kunnen variëren. Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland Rode draad : kenmerken - Subsidieregeling Kennisontwikkeling - Laagdrempelige regeling voor kennisuitwisseling tussen MKB en kennisinstellingen, MKB en grote bedrijven en MKB onderling - Relatief korte trajecten - Specifieke aandacht voor promovendi - Aanvullend uit MIT: o Kennisvouchers Voor kennisvragen bij kennisinstellingen o Innovatieadvies Voor innovatieconsultancy ( business development ) o Haalbaarheidsprojecten haalbaarheidsonderzoek - Call Kennisontwikkeling - Voor innovatieve projecten die ertoe bijdragen dat meer MKB-ers aan kennisontwikkeling en uitwisseling gaan doen - Voor concrete kennisontwikkelings- (onderzoeks-) en kennisuitwisselingsprojecten met een Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

2 - Subsidieregeling Valorisatie (VIA 2016) (maatschappelijke) meerwaarde - Relatief grote projecten - Samenwerking - Innovatie in netwerken - Maatwerk - Laagdrempelige regeling voor product-, dienst- en procesontwikkeling MKB - Relatief kleine trajecten - Individueel of in samenwerking - Tender Valorisatie - Voor het doorvoeren van product-, dienst- en procesinnovaties - Extra stimulans voor innovaties gericht op CO 2 -reductie - Grotere projecten - Veelal in samenwerking - Specifieke aandacht voor cross-overs - Ook voor testen van innovaties in een praktijkomgeving (proeftuinen) - Vanaf juli 2016 gecombineerd met MIT: R&D Samenwerkingsprojecten Aanvullend in 2016: - Call Proeftuinen - Voor het opzetten, uitbouwen, verbeteren of onderling (beter) verbinden van proeftuinfaciliteiten. - Gaat om open innovatieomgevingen voor het MKB - Alle relevante stakeholders dienen betrokken te zijn - Indieners veelal consortia van kennisinstellingen en MKB/grootbedrijven - Call Human Capital Nog in ontwikkeling. Opening voorzien voor zomer Voor projecten die knelpunten wegnemen op het vlak van vraag en aanbod van hoogopgeleid personeel (HBO en WO) - Voor samenwerkingsprojecten tussen vooral onderwijsinstellingen en het georganiseerde MKB - Voor relatief omvangrijke initiatieven Ondernemers kunnen er met de nieuwe werkwijze op vertrouwen dat dezelfde soort subsidiemogelijkheden jaarlijks beschikbaar zijn, zodat zij kunnen anticiperen op een openstelling. Het systeem biedt daarnaast flexibiliteit doordat de inhoud van modules jaarlijks tegen het licht wordt gehouden en gespiegeld aan de exacte behoefte van het MKB. Zo wordt ingespeeld op positieve en negatieve trends en beweegt het subsidie instrumentarium mee met de soms grillige markt waarmee ondernemers te maken hebben Kortom, de instrumenten keren jaarlijks terug, toegespitst op de behoefte van het moment. Verder wordt het instrumentarium jaarlijks geijkt op de andere subsidiemogelijkheden. In 2016 gaat het dan specifiek om het MIT. Maar ook afstemming met provinciale, nationale en andere Europese regelingen vindt plaats. Verderop in dit document laten we zien hoe de verschillende instrumenten ten opzichte van elkaar functioneren. Ambities OP EFRO N-NL De nadruk van het Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland ( OP EFRO ) ligt nog sterker dan voorheen op het behalen van betekenisvolle resultaten voor de regio. Dat betekent dat bedrijven, kennisinstellingen en overheden worden uitgedaagd om Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

3 te komen met innovaties die niet alleen van belang zijn voor de betrokken partijen zelf, maar ook een maatschappelijke betekenis hebben. Het gaat bij dan om een bijdrage aan zogeheten maatschappelijke uitdagingen, die spelen binnen de domeinen: Gezondheid, demografie en welzijn; Voedselzekerheid, duurzame landbouw en bio-economie; Zekere, schone en efficiënte energie; en Schone, veilige watervoorziening. Deze domeinen moeten niet opgevat worden als een sectorale afbakening. Partijen uit elke sector worden uitgenodigd te innoveren binnen deze domeinen. De maatschappelijke ambities zijn uitgebreid beschreven in de Regionale Innovatiestrategie voor Noord-Nederland (de RIS3 ), de Noordelijke Innovatie Agenda (NIA) en het OP EFRO In dit document worden de maatschappelijke ambities vertaald in concrete subsidie-instrumenten. De instrumenten zijn gegroepeerd per zogeheten specifieke doelstelling (SD). Deze specifieke doelstellingen, vier in getal, komen uit het OP EFRO en vormen feitelijk een uitwerking van de hoofddoelstelling van het programma: een innovatiever Noord-Nederlands midden- en kleinbedrijf. Elke specifieke doelstelling kent een aantal instrumenten. Per SD beschrijven we naar welk soort projecten we op zoek zijn, wat we per instrument willen bereiken en voor wie het instrument bedoeld is. Aansluiting instrumentarium Het OP EFRO beoogt valorisatie in het MKB te ondersteunen: meer business uit kennis halen. Daarvoor is goede afstemming tussen vraag en aanbod van personeel nodig (SD A), moet aan kennisontwikkeling worden gedaan, voor en door het MKB (SD B) en meer valorisatie van kennis en kunde plaatsvinden (SD C en D). Het OP EFRO stelt bedrijven, kennisinstellingen en overheden hiertoe in staat. Op de volgende pagina zijn twee figuren opgenomen met een overzicht van het instrumentarium. In figuur 1 worden de verschillende instrumenten gepresenteerd, geordend naar de specifieke doelstelling waar zij onder vallen. Figuur 2 plaatst deze instrumenten in het innovatieproces. De funnel met gekleurde bollen geeft het innovatieproces in drie fasen weer. In ieder van die fasen zijn verschillende zogenaamde Technology Readiness Levels (TRL s) te onderscheiden. Zowel de funnel als de TRL s duiden in welke fase een innovatie zich bevindt. Iedere fase van innovatie kent eigen behoeften aan financiering en ondersteuning. Daar spelen we het instrumentarium op in. Belangrijk om op te merken is dat zowel de TRL als funnel methodiek hulpmiddelen zijn, in de praktijk zullen veel ontwikkelingen zich afspelen binnen meerdere TRL levels en zich ontwikkelen van de fase 1 naar fase 2 en van fase 2 naar fase 3. Het vervolg van dit document maakt per specifieke doelstelling duidelijk waar we naar op zoek zijn en wat het instrumentarium is dat we daar voor inzetten. Soorten subsidie-instrumenten Het SNN biedt in hoofdlijnen drie typen instrumenten aan: subsidieregelingen, tenders en zogenoemde calls. Een subsidieregeling biedt subsidietrajecten aan voor relatief kleine projecten. Subsidieregelingen zijn de meest laagdrempelige instrumenten die het SNN aanbiedt. Als een indiener voldoet aan een aantal objectieve criteria en er is nog budget beschikbaar, dan krijgt hij/zij subsidie. Een tender is bedoeld voor meer complexe projecten. Bij een tender wordt voor een bepaalde periode een budget beschikbaar gesteld. De aanvragen die binnen deze periode worden ingediend, worden beoordeeld én als ze aan een aantal objectieve criteria voldoen- onderling vergeleken. De hoogst scorende projecten krijgen subsidie. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

4 Een call is ook voor relatief complexe projecten. Verschil met een tender is dat er bij de beoordeling binnen een call geen competitie met andere projecten. Aanvragen worden beoordeeld op volgorde van binnenkomst. Projecten die een bepaalde minimumscore halen, krijgen subsidie, zolang er budget beschikbaar is. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

5 Figuur 1: Schematische weergave instrumentarium per Specifieke Doelstelling Kennisvouchers MIT Innovatie advies MIT VIA Haalbaarheidsstudies MIT Detachering personeel Cross-sectorale kennis samenwerking R&D Samenwerking MIT Markt financiering Call Kennisontwikkeling Tender Valorisatie Call proeftuinen/ Living Labs TRL 1 3 TRL 3 4 TRL 5 6 TRL 6 7 TRL 8 TRL 9 Idee genera e Idee evalua e Ontwikkeling Test Produc e Marktlancering Fase 1 Fase 2 Fase 3 Figuur 2: Positie van de instrumenten in de Innovatiefunnel en TRL model Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

6 Specifieke doelstelling A - Human Capital Meer en structurelere samenwerking tussen triple helix partners, teneinde arbeidsvraag en arbeidsaanbod in het regionale innovatiesysteem permanent beter af te stemmen. Waar zijn we naar op zoek? De arbeidsmarkt verandert momenteel in rap tempo. Onder druk van digitalisering en robotisering verandert de manier waarop producten gemaakt worden, diensten worden aangeboden en mensen met elkaar en met robots en techniek samen werken. Dat biedt een veelheid aan kansen voor het Noord-Nederlandse MKB. Om kansen te benutten is innovatie en vernieuwing nodig op het gebied van kennis, techniek en business modellen. Mensen zijn daarbij cruciaal. Zij moeten zorgen voor nieuwe kennis, nieuwe technieken leren en ontwikkelen en de creativiteit inzetten om te komen tot nieuwe business modellen. Dat betekent dat in Noord-Nederland een arbeidsmarkt nodig is waar aanbod en vraag van dergelijke mensen bij elkaar komen. Om te komen tot een beter aanbod van passend opgeleide mensen is inzicht nodig in de vraag. Echter, voor veel MKB-bedrijven is nu nog niet duidelijk waar de medewerkers van de toekomst aan moeten voldoen. Ook zien veel MKB bedrijven nu nog geen prangend probleem. Dat betekent dat er (nog) geen duidelijke vragen (kunnen) worden geformuleerd aan HBO en WO instellingen, over de gewenste competenties van afgestudeerden. Tegelijkertijd weten we wel dat Noord- Nederland binnen afzienbare tijd met tekorten te maken krijgt. Met name medewerkers op HBO en WO niveau, met de juiste skills en expertise om de betekenisvolle innovatie die Noord-Nederland nastreeft, werkelijkheid te laten worden, zullen schaars(er) worden. Met specifieke doelstelling A willen we de toekomstige vraag beter én structureel boven tafel krijgen, vraag en aanbod van hoogopgeleid personeel beter op elkaar afstemmen en de kwaliteit van het aanbod toekomstbestendig maken. Deze doelstellingen horen bij elkaar en kunnen alleen in structurele samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en onderwijsinstellingen worden behaald. Bedrijven hebben de juiste mensen nodig, maar moeten daarvoor ook aangeven wat die mensen dienen te kunnen. Onderwijsinstellingen zijn primair verantwoordelijk voor de opleiding en scholing van studenten en werkenden. Om mensen met de juiste skills en expertise uit te rusten, moeten zij weten wat die skills en expertises zijn. De overheid heeft belang bij een goede afstemming, zodat werkloosheid wordt beperkt en de economie niet wordt vertraagd door een mismatch in vraag en aanbod. De projecten waar we naar op zoek zijn zetten in op nieuwe, structurele samenwerkingen tussen deze partners. De nadruk zal in deze samenwerkingen eerst liggen op het verduidelijken en scherp krijgen van de vraag, om inzicht te verkrijgen in de toekomstige behoefte en die te matchen met het aanbod. Dat betekent dat projecten vernieuwende methoden of technieken ontwikkelen of toepassen, om de arbeidsvraag van de toekomst op te halen bij het bedrijfsleven. Vervolgens worden in samenwerking nieuwe oplossingen gevonden om vraag en aanbod dichter bij elkaar te brengen. Dat kunnen op verschillende momenten, verschillende oplossingen zijn. Het doel is niet om one-sizefits-all oplossingen te vinden, maar juist om in dynamische afstemming steeds weer nieuwe oplossingen te vinden voor nieuwe uitdagingen. De meerwaarde van de projecten is gelegen in een vernieuwende, structurele samenwerking. De oplossingen zijn volgend. Aanvragers zijn veelal publiek-private samenwerkingsverbanden in alle sectoren van de economie. Naar verwachting zal een belangrijk deel van de projecten zich richten op technisch talent, aangezien dat een knelpunt is binnen alle maatschappelijke uitdagingen. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

7 Hoe kunt u daar aan bijdragen? A.1 Call Human Capital Dit subsidie-instrument is nog in ontwikkeling. Zodra de inhoud van het instrument bekend is naar verwachting voorjaar 2016 wordt dit document geactualiseerd. De call wordt naar verwachting in de zomer van 2016 geopend. Subsidiebudget call.. Subsidie per project.. % van de subsidiabele kosten minimaal.. ; maximaal.. Projectduur* maximaal.. jaar (vanaf datum beschikking) * Dit is de periode waarvoor subsidie wordt verleend. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

8 Specifieke doelstelling B Kennisontwikkeling MKB Betere kennispositie van het MKB, door samen met andere bedrijven en/of kennisinstellingen, kennis aan te boren, te genereren en naar binnen te halen, binnen de in de RIS3 geïdentificeerde maatschappelijke uitdagingen Waar zijn we naar op zoek? Kennis is een cruciale voorwaarde voor innovatie. Zonder kennis van nieuwe technieken, processen of verdienmodellen, komt innovatie niet tot stand. Met deze specifieke doelstelling willen we het ontdekkings- en absorptievermogen van het MKB vergroten. Dit betekent dat we het voor ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf makkelijker willen maken om kennis binnen te halen en te benutten. MKB-ers kunnen zelfstandig hun kennisniveau verhogen, maar ze worden nadrukkelijk uitgenodigd dit in samenwerking met anderen te doen. Verschillende onderzoeken hebben in de afgelopen jaren uitgewezen dat voor het verkrijgen en benutten van kennis, samenwerking een sleutelfactor is: samenwerking tussen MKB-bedrijven onderling, samenwerking tussen MKB-bedrijven en kennisinstellingen en samenwerking tussen MKB-bedrijven en grote bedrijven. Vaak gaat er aan concrete samenwerking een fase vooraf, waarin mensen elkaar ontmoeten in netwerken. Je moet immers jouw probleem of uitdaging delen met anderen, om erachter te komen wie kan bijdragen aan de oplossing ervan. MKBondernemers in Noord-Nederland participeren meer dan gemiddeld in uiteenlopende netwerken. Succes blijft echter vaak uit. Netwerkdeelname leidt te weinig tot concrete samenwerkingsprojecten en innovaties. En juist dat is cruciaal voor het innovatievermogen van Noord-Nederland. Vandaar dat we partijen in Noord-Nederland willen uitdagen om er voor te zorgen dat uiteenlopende contacten die MKB-ers in netwerken hebben, wél tot samenwerking gaan leiden. Dat MKB-ers samen kennisontwikkelingsprojecten gaan opzetten en uitvoeren, dat ondernemers meer strategisch over innovatie gaan nadenken en dat ondernemers daar ook naar gaan handelen. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

9 Hoe kunt u daar aan bijdragen? B.1 Subsidieregeling Kennisontwikkeling Wat willen we bereiken? We willen het MKB stimuleren om nieuwe kennis te ontdekken en te absorberen: kennis die bijdraagt aan hun innovatief vermogen. Met de regeling Kennisontwikkeling worden MKB-ondernemingen in staat gesteld om nieuwe kennis binnen te halen en kennis uit te wisselen met andere MKB-ers, met kennisinstellingen en met grote ondernemingen. Een deel van het subsidieaanbod is beschikbaar via het MIT. Via RVO wordt het instrument Kennisvouchers aangeboden. Regionaal biedt het SNN de MIT-instrumenten Innovatie-advies en Haalbaarheidsprojecten aan. - Kennisvouchers Een MKB-ondernemer formuleert een kennisvraag voor de vernieuwing van producten, productieprocessen of diensten. Vervolgens benadert de ondernemer een kennisinstelling die het antwoord op deze vraag kan verzorgen. - Innovatie-advies Een MKB-ondernemer kan hulp inschakelen van een onafhankelijke adviseur, die hem/haar kan helpen van bij het omzetten van een idee in een levensvatbare en vermarktbare innovatie. Ligt bij de kennisvouchers de nadruk op het verkrijgen van technische kennis, bij Innovatie-advies ligt het accent op business development. - Haalbaarheidsprojecten Een haalbaarheidsproject brengt de technische en economische risico s in kaart van een voorgenomen innovatieproject. Via het OP EFRO biedt het SNN, additioneel ten opzichte van het MIT, een subsidieregeling aan met drie modules op het gebied van uitwisseling van kennis: - Detachering hooggekwalificeerd personeel Subsidie voor een MKB-ondernemer bij wie een onderzoeksorganisatie, grote of MKB-onderneming tijdelijk hooggekwalificeerd personeel detacheert. De te detacheren persoon voert een opdracht uit op het gebied van technologische innovatie, organisatorische innovatie of het vermarkten van een innovatie ( business development ). Daar waar uitwisseling plaatsvindt tussen bedrijven wordt in het bijzonder de uitwisseling tussen bedrijven uit verschillende sectoren gestimuleerd. Verdere voorwaarden: o Te detacheren persoon (HBO of WO) dient voorafgaand aan de detachering minimaal 6 maanden in loondienst te zijn; o De detachering geldt voor een duur van minimaal 6 maanden en maximaal 18 maanden; o Minimaal de helft van de contracturen dient deze persoon bij de MKB-onderneming gedetacheerd te zijn, met een minimum van 12 uren per week; o De kosten van de gedetacheerde zijn subsidiabel (aangetoond door middel van facturen). - Plaatsen personeel MKB MKB, grote onderneming of onderzoeksorganisatie Subsidie voor een MKB-ondernemer die een medewerker op HBO- of WO-niveau tijdelijk detacheert bij een onderzoeksorganisatie, groot bedrijf of andere MKBonderneming, voor leerervaring. De medewerker voert een specifieke opdracht uit, waarbij kennis wordt vergaard Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

10 op het gebied van technologie, organisatievernieuwing en/of business development. Daar waar uitwisseling plaatsvindt tussen bedrijven wordt in het bijzonder de uitwisseling tussen bedrijven uit verschillende sectoren gestimuleerd. Verdere voorwaarden: o De te plaatsen persoon (HBO of WO) dient voorafgaand aan de plaatsing minimaal 6 maanden bij de MKB-onderneming in loondienst te zijn; o De plaatsing is minimaal voor 6 maanden en maximaal voor 18 maanden; o De persoon dient voor minimaal helft van de contracturen, bij een andere MKBonderneming, grote onderneming of onderzoeksorganisatie te worden geplaatst, met een minimum van 12 uren per week; o Het brutoloon en de kosten van de begeleider zijn subsidiabel. - Plaatsen promovendus bij MKB-onderneming Subsidie voor een MKB ondernemer bij wie tijdelijk een promovendus wordt geplaatst. De promovendus voert een specifieke opdracht uit, gerelateerd aan zijn/haar wetenschappelijke onderzoeksproject. De opdracht levert kennis op het gebied van technologische vernieuwing, organisatievernieuwing en/of business development die met de onderneming wordt gedeeld. Verdere voorwaarden: o De periode waarin de promovendus bij de MKB onderneming wordt geplaatst omvat minimaal 6 maanden en maximaal 18 maanden; o De plaatsing omvat minimaal helft van de contracturen, met een minimum van 12 uren per week; o De promovendus kan tijdelijk in dienst komen bij de MKB-onderneming. Dan is het brutoloon subsidiabel. Als de promovendus in dienst blijft bij de (onderzoeks- )organisatie, dan zijn de kosten die deze organisatie in rekening brengt, subsidiabel. Voor wie? De regeling is bedoeld voor kleine en middelgrote bedrijven. Wanneer? De regeling wordt begin mei geopend en loopt tot en met 31 december Subsidiebudget regeling Subsidie per project Projectduur* % tot 50 % van de subsidiabele kosten minimaal ; maximaal maximaal 18 maanden (vanaf datum beschikking) * Dit is de periode waarvoor subsidie wordt verleend. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

11 B.2. Call Kennisontwikkeling Wat willen we bereiken? Kennis is een cruciale voorwaarde voor innovatie. Zonder kennis van nieuwe technieken, processen of verdienmodellen, komt innovatie niet tot stand. Voor het verkrijgen en benutten van kennis is samenwerking een sleutelfactor. Dit geldt in het bijzonder voor het MKB. Kennisdeling vindt veelal plaats in netwerken. Binnen deze netwerken ontstaan nieuwe ideeën die idealiter uitmonden in samenwerkingsprojecten. Door samen te werken wordt nieuwe kennis uitgewisseld, (door)ontwikkeld en toepasbaar gemaakt. Waar MKB-ers in Noord-Nederland in behoorlijke mate participeren in netwerken, blijft het aantal samenwerkingsprojecten dat tot stand komt, beperkt. Met deze call willen we bevorderen dat meer MKB-ers aan kennisontwikkeling gaan doen: dat meer MKB-ers, samen met anderen, gaan uitvinden hoe zij nieuwe kennis kunnen opdoen, nieuwe kennis kunnen gebruiken en eventueel verder kunnen ontwikkelen. Waarbij het gaat om kennis met perspectief op een concrete innovatie. Voor het bereiken van dit doel kent de call twee modules. De eerste module is gericht op zogenoemde voorwaardenscheppende projecten. Het gaat hierbij om projecten die gunstige randvoorwaarden creëren voor het ontstaan van op kennisontwikkeling en op innovatie gerichte samenwerkingsprojecten. Vanuit de tweede module worden concrete kennisontwikkelings- en uitwisselingsprojecten ondersteund. Voorwaardenscheppende projecten Bij het creëren van gunstige randvoorwaarden doelen we in het bijzonder op projecten die verbeteringen aanbrengen in netwerken en netwerkstructuren, waarin MKB-ers participeren. Het gaat hierbij om verbeteringen die ervoor zorgen dat dergelijke netwerken zich meer gaan focussen op kennisontwikkeling, kennisuitwisseling en het doorvoeren van innovaties. Verbeteringen kunnen bijvoorbeeld zitten in het toevoegen van specifieke competenties (zoals, creativiteit, innovativiteit en het combineren van kennisgebieden), het anders benutten van netwerken en het onderling verbinden van netwerken over sectorgrenzen heen. In bijzondere gevallen kan ook het ontwikkelen van nieuwe netwerken worden ondersteund: daar waar netwerken aantoonbaar ontbreken en noodzakelijk zijn om de innovatie-infrastructuur van het MKB te versterken. Het gaat dan om laagdrempelige netwerken en om netwerken over sectorgrenzen heen (cross-overs). Het financieren van (de exploitatie van) netwerkorganisaties valt nadrukkelijk niet binnen de reikwijdte van de call. In algemene zin geldt dat projecten die voor subsidie in aanmerking komen, een antwoord geven op de vraag: hoe komen we van netwerken naar op kennisontwikkeling, kennisdeling en innovatie gerichte samenwerkingsprojecten? Hoe zorgen we ervoor dat voor meer en meer MKB-bedrijven innovatie een integraal en strategisch onderdeel van de bedrijfsvoering gaat worden? In de terminologie van het OP EFRO betekent dit dat meer volgers toepassers worden en meer toepassers, ontwikkelaars en koplopers worden. Kortom, meer en meer MKB-ondernemingen, nemen innoveren op in hun DNA. Goede projecten onderscheiden zich onder meer in de integrale aanpak die wordt gevolgd, met betrokkenheid van relevante partijen, en de bijdrage die wordt geleverd aan het dynamischer maken van het Noord-Nederlandse innovatie-ecosysteem. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

12 Kennisontwikkelingsprojecten Behalve voor voorwaardenscheppende maatregelen biedt de call ook ondersteuningsmogelijkheden voor concrete kennisontwikkelingsprojecten (onderzoeksprojecten) en kennisuitwisselingsprojecten. Dergelijke projecten komen voor subsidiëring in aanmerking als zij een overtuigend perspectief bieden op een concrete innovatie, die bijdraagt aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen, én als zij onderscheidend zijn. Het onderscheidende element kan zitten in het onderzoek zelf, bijvoorbeeld de bijzondere maatschappelijke betekenis die de resultaten kunnen hebben, of de duidelijke koppeling die er is met een opvolgend valorisatie-traject. Het onderscheidende element kan ook zitten in de samenwerking an sich : de partijen die samenwerken als het bijvoorbeeld gaat om kleine MKB-ers die tot nu toe nauwelijks bereikt worden - of de wijze waarop partijen elkaar gevonden hebben: de samenwerkingsvorm die als voorbeeld kan dienen voor anderen. Het bijzondere kan verder zitten in de aanpak en de methodiek: de manier waarop een project wordt opgezet, de manier waarop gebruik wordt gemaakt van een netwerk en de manier waarop een project wordt uitgevoerd; een manier die het voor een MKB-er aantrekkelijk maakt aan dergelijke projecten deel te nemen. Innovatie kan komen van de nieuwkomer die dingen helemaal anders aanpakt. Die met een andere kijk op de zaak zorgt voor nieuwe inzichten en werkwijzen. Ook andere elementen, die een project een voorbeeld of best practice laten zijn voor andere initiatieven, kunnen het een goede kandidaat maken voor de call Kennisontwikkeling. Projecten zullen een combinatie van onderscheidende elementen moeten bevatten om voor subsidie in aanmerking te komen. Voor wie? De call Kennisontwikkeling is primair gericht op samenwerkende MKB-bedrijven en kennisinstellingen. Ook andere partijen die deel uitmaken van het noordelijke innovatie ecosysteem, zoals netwerkorganisaties, worden uitgenodigd te participeren, in het bijzonder in die projecten waar deelname logisch volgt uit hun rol in het innovatieecosysteem. Wanneer? De call Kennisontwikkeling is geopend van 4 februari tot en met 31 mei Mocht er daarna nog voldoende budget beschikbaar zijn, dan volgt er een nieuwe ronde, die duurt van 1 september tot en met 30 december Subsidiebudget call Subsidie per project 40 % van de subsidiabele kosten minimaal ; maximaal Projectduur* Maximaal 3 jaar (vanaf datum beschikking) * Dit is de periode waarvoor subsidie wordt verleend. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

13 Specifieke doelstelling C - Valorisatie Meer innovatie en valorisatie in het MKB binnen de in de RIS3 geïdentificeerde maatschappelijke uitdagingen Waar zijn we naar op zoek? Veel MKB-bedrijven in Noord-Nederland hebben goede ideeën voor innovaties, maar ze komen er niet toe om deze ook om te zetten in concrete actie. Andere MKB-bedrijven innoveren al wel, maar maken daarbij vooral gebruik van kennis en toepassingen van elders. Wij willen beide typen MKB-bedrijven ondersteunen om goede ideeën om te zetten in concrete innovaties. We zoeken naar innovaties die (inter-)nationaal onderscheidend en vernieuwend zijn. Voor het betrokken bedrijf (of bedrijven) is de innovatie van strategisch belang en zorgt het project ervoor dat innovatie een structureler onderdeel wordt van de organisatie, wat tot uiting komt in de business case. Het gaat dus niet om het aanbrengen van een kleine verbetering in het bedrijfsproces of een minieme aanpassing van een bestaand product. Kennis en innovatieve ideeën leiden niet vanzelf(sprekend) tot nieuwe producten of diensten waar de markt op zit te wachten én tegelijkertijd een bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. Juist in de fase tussen productontwikkeling en marktintroductie is ondersteuning nodig die bedrijven in staat stelt om kennis om te zetten in innovatieve toepassingen waar de markt behoefte aan heeft. Dat verstaan wij onder vraaggerichte ontwikkeling. Deze specifieke doelstelling richt zich op het omzetten van kennis in innovatie, oftewel op valorisatie. De projecten waar we naar op zoek zijn bevinden zich relatief dicht bij de markt. Op korte termijn moet het mogelijk zijn om de innovatie te implementeren. Het gaat niet om de oplossingen van de toekomst, maar om de oplossingen van morgen. Die moeten nu worden ontwikkeld én waar nodig getest in real-life omgevingen, zoals proeftuinen. Als hulpmiddel voor de fase waarin de innovatie zich bevindt gebruiken we het TRLmodel. TRL staat voor Technology Readiness Level. De ontwikkeling van een innovatie is vanzelfsprekend weerbarstig en laat zich hierin maar ten dele vangen. Het doel van het gebruik van het TRL-model is om aan te kunnen geven waar de ontwikkeling zich ongeveer bevindt en dat te onderbouwen. Deze SD richt zich op innovaties waarvan de mogelijke werking in eerste aanleg reeds is bewezen en de eerste, kleinschalige, tests zijn gedaan. De ondersteuning vanuit het OP is gericht op het bewijzen dat een innovatie ook werkt in een levensechte omgeving en het demonstreren dat het in de praktijk kan worden toegepast. De nadruk ligt op de latere fasen van de ontwikkeling van nieuwe producten, diensten en processen. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

14 Hoe kunt u daar aan bijdragen? C.1. Subsidieregeling Valorisatie: Versneller Innovatieve Ambities (VIA) Wat willen we bereiken? Kennis is macht, maar zonder valorisatie economisch waardeloos. Valorisatie vraagt om tijd en investeringen waardoor voor veel midden- en kleinbedrijven er niet toe komen. Gekoppeld aan het risico dat inherent is aan innovatie zien we vooral bij de kleinere MKB-ers een drempel om hun bestaande kennis door te ontwikkelen richting de markt of nieuwe kennis elders te gaan halen om een innovatie verder te brengen. De VIA 2016 is de opvolger van de VIA en heeft als doel valorisatie en innovatie bij het midden- en kleinbedrijf in Noord-Nederland te stimuleren door deze ondernemers op een laagdrempelige manier op weg te helpen op het innovatiepad. Er wordt subsidie beschikbaar gesteld voor: - Het inschakelen van een onafhankelijke organisatie die kan ondersteunen bij het ontwikkelen van een nieuw product, proces of procedé. Denk aan het uitwerken van een business case en een marktonderzoek. - Materialen, machines en apparatuur die nodig zijn om een prototype te bouwen. - Loonkosten van medewerkers voor het ontwikkelen van een nieuw product, proces of procedé. - Organisatie- en procesinnovatie bij de MKB-onderneming. Subsidie wordt uitsluitend verstrekt voor een activiteit die leidt tot de ontwikkeling van een nieuw product, dienst of procedé en daarnaast een maatschappelijke betekenis heeft, door bij te dragen aan één of meer van de vier in het OP EFRO genoemde uitdagingen. De VIA 2016 is afgestemd op het MIT. De MIT-regeling Noord-Nederland stimuleert innovatie bij het midden- en kleinbedrijf door het subsidiëren van innovatieadviesprojecten en haalbaarheidsprojecten (Zie specifieke doelstelling B). Als de uitkomst van een dergelijk adviesproject positief is, komt de VIA 2016 in beeld om de eerste vervolgstappen te zetten naar daadwerkelijke innovatieve ontwikkeling(en). Voor wie? De regeling richt zich op kleine en middelgrote bedrijven. Wanneer? De Versneller Innovatieve Ambities 2016 (VIA 2016) zal naar verwachting aansluitend op de VIA in mei 2016 worden opengesteld. Subsidiebudget regeling Subsidie per project Projectduur* * 30 % tot 50% van de subsidiabele kosten minimaal ; maximaal Maximaal 18 maanden (vanaf datum beschikking) * Aanvullend vanuit Specifieke doelstelling D * Dit is de periode waarvoor subsidie wordt verleend. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

15 C.2. Tender Valorisatie Wat willen we bereiken? In de Tender Valorisatie zijn we op zoek naar innovaties die dusdanig vernieuwend zijn dat ze én impact hebben op een groot aantal mensen of bedrijven - omdat ze een oplossing bieden voor een maatschappelijke uitdaging - én marktpotentie hebben, zodat ze ook omzet en werkgelegenheid opleveren. Wij hebben in deze tender een sterke voorkeur voor zogeheten crossovers, projecten die het resultaat zijn van samenwerkingen tussen bedrijven uit diverse sectoren. Juist door crossovers te maken tussen sectoren, kunnen innovaties tot stand komen met een maatschappelijke betekenis. Zoals in figuur 2 is gevisualiseerd, richt de Tender Valorisatie zich op de latere fasen van het innovatieproces. Het gaat om de fasen direct voorafgaand aan het operationeel maken van een innovatie en de marktintroductie. We zijn dus op zoek naar projecten die bij succesvolle afronding direct de stap naar de markt kunnen maken. De Tender Valorisatie is bedoeld voor het laatste zetje. In de ondersteuning is een mogelijkheid inbegrepen voor het testen van innovaties in de praktijk. Voorwaarde is dat het testen een logisch onderdeel is van een innovatietraject. Het testen gebeurt bij voorkeur in een open innovatie-omgeving (proeftuin), samen met beoogde eindgebruikers. Voor het creëren van een dergelijke innovatie-omgeving waarbinnen getest gaat worden, is er met de call proeftuinen, een afzonderlijk subsidieinstrument beschikbaar (zie hieronder). Ondersteuning van innovatietrajecten die dicht bij de markt staan, roept de vraag op waarom subsidie benodigd is om de innovatie te doen. De aanvrager zal dan ook een stevige onderbouwing dienen aan te leveren waarom het project ondersteuning nodig heeft, en past binnen wet- en regelgeving op het gebied van staatssteun. Dat het aannemelijk is dat de laatste stap naar de markt daadwerkelijk gezet gaat worden, dient te blijken uit de bij de aanvraag gevoegde business case. Ervaring uit de eerste tender heeft geleerd dat een goede business case vaak het verschil maakt tussen een succesvolle en een niet-succesvolle aanvraag. Voor wie? De tender is gericht op het midden- en kleinbedrijf. Voor de hand ligt dat vooral samenwerkingen van MKB-bedrijven aanvragen indienen voor de tender. Kennisinstellingen en grote bedrijven worden echter zeker niet uitgesloten. Zij kunnen participeren of zelfs als aanvrager fungeren als hun deelname waardevol is voor het project. Hierbij dient niet hun belang, maar het belang van de MKB-er(s) voorop te staan. Projecten waarbij wordt samengewerkt tussen ondernemingen uit verschillende sectoren (cross-overs), genieten een bijzondere belangstelling. Wanneer? De tender staat in eerste instantie open van 4 februari tot 1 mei Een tweede ronde is voorzien voor de periode 5 juli 2016 tot 1 september In deze tweede ronde wordt de EFRO-tender opengesteld in combinatie met de MIT-tender R&D Samenwerking. In de praktijk betekent dat het niet uitmaakt of een subsidieaanvraag bij het EFRO-loket of het MIT-loket wordt ingediend. Aanvragen worden gezamenlijk behandeld. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

16 Subsidiebudget tender * voor de eerste openstelling in 2016 Subsidie per project 30% van de subsidiabele kosten minimaal ; maximaal Projectduur* maximaal 2 jaar (vanaf datum beschikking) * Aanvullend vanuit Specifieke doelstelling D **Dit is de periode waarvoor subsidie wordt verleend. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

17 C.3. Call Proeftuinen Wat willen we bereiken? Wij willen het innovatieve MKB stimuleren om snel de stap te maken van de tekentafel naar een proefopstelling, naar een prototype en dat te testen in een real-life omgeving. Om dit te kunnen bereiken zijn er proeftuinfaciliteiten nodig. Een proeftuin (of living lab) is een open innovatie-omgeving, die over een langere periode aan meerdere ondernemers ruimte biedt voor het testen van technologische innovatie of marktinnovatie van nieuwe of vernieuwde producten of diensten. Het dient te gaan om nieuwe of vernieuwde producten of diensten die zich in het ontwikkelstadium bevinden. Er dient ten minste een eindgebruiker en ondernemer bij de proeftuin betrokken zijn. De proeftuin kenmerkt zich door een realistische omgeving, waarbij de proeftuin een bijdrage levert aan het versnellen van de marktintroductie van nieuwe producten of diensten door MKB-ers. Noord-Nederland kent al een omvangrijk aantal proeftuinen. In de NIA zijn deze benoemd. De faciliteiten bevinden zich echter in verschillende stadia van ontwikkeling. Bovendien is het waarschijnlijk dat er op verschillende terreinen nog witte vlekken zijn. De uitdaging bestaat er verder uit dat bestaande concepten verbonden worden en dat proeftuinen onderdeel worden van de Noord-Nederlandse manier van werken. Via de call proeftuinen zijn er mogelijkheden om proeftuinfaciliteiten op te zetten, uit te bouwen, te verbeteren of onderling (beter) te verbinden. Subsidie kan worden verleend voor de opzet, (fysieke) realisatie en exploitatie gedurende een bepaalde periode. Voor dit laatste geldt dat uit de aanvraag dient te blijken dat de exploitatiesubsidie als aanloopsubsidie noodzakelijk is, en dient uit de business case te blijken hoe in de vervolgfinanciering wordt voorzien. Het gaat bij deze call dus om de faciliteit, niet om het testen zelf. Het testen valt binnen de mogelijkheden van de tender Valorisatie. Belangrijk aandachtspunt is de schaal van de proeftuin-faciliteiten. Om te zorgen dat MKB-bedrijven ook daadwerkelijk gebruik kunnen maken van de faciliteiten, is het van belang dat ze voldoende laagdrempelig zijn. Dit kan bijvoorbeeld blijken uit de faciliteiten en diensten die worden aangeboden en de gebruikersbijdrage die wordt gevraagd. Bij de beoordeling van de subsidie-bijdrage aan een nieuwe of verbeterde proeftuin zal worden beoordeeld: - of een dergelijke proeftuin, of een sterk vergelijkbare proeftuin, die in de behoefte van het Noord-Nederlandse MKB voorziet, al bestaat; - of de proeftuin aansluit bij een duidelijke vraag vanuit het bedrijfsleven; - er sprake is van een open innovatie omgeving. Hierbij geldt dat proeftuinen alleen voor subsidiëring in aanmerking komen als overtuigend is uiteengezet op welke wijze de door de betrokken partijen verkregen kennis openlijk wordt gedeeld. - het niet gaat om een eenmalig project/activiteit, maar om een testfaciliteit die aan meerdere ondernemers, over een langere periode, ruimte biedt om hun product te testen; - de testfaciliteit een bijdrage levert aan het versnellen van de marktintroductie van nieuwe diensten/producten door MKB-ers; - de proeftuin voldoende laagdrempelig is voor het MKB; - het doel van de proeftuin is het testen van technologische of marktinnovatie van nieuwe of vernieuwde producten of diensten; - het om innovaties gaat die zich in het ontwikkelstadium bevinden (dus geen onderzoek); Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

18 - alle relevante stakeholders bij de proeftuin betrokken zijn; - de proeftuin duidelijk gebruikers georiënteerd is; - of er een realistische business case is voor de lange termijn; Voor wie? De call richt zich met name op consortia van MKB-ondernemingen en kennisinstellingen. Ook andere partijen, zoals grootbedrijven, kunnen betrokken zijn. Wanneer? De call staat in 2016 open van 4 februari tot en met 31 mei Mocht er daarna nog voldoende budget beschikbaar zijn, dan volgt een nieuwe ronde, die duurt van 1 september tot en met 30 december Subsidiebudget call * Subsidie per project 40% van de subsidiabele kosten minimaal ; maximaal Projectduur** Maximaal 3 jaar (vanaf datum beschikking) * Aanvullend vanuit Specifieke Doelstelling D ** Dit is de periode waarvoor subsidie wordt verleend. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

19 Specifieke doelstelling D Innovaties in CO 2 -reductie Een groter aandeel van de innovaties in Noord-Nederland is specifiek gericht op CO 2 - reductie Waar zijn we naar op zoek? In de overgang naar een koolstofarme economie zijn vernieuwingen nodig om de benodigde uitstootreductie van broeikasgassen te realiseren. Het gaat om vernieuwingen in technologie, producten, diensten, processen of organisatievormen. SD D van het OP EFRO is er om dit soort innovaties te ondersteunen. Met als gevolg dat meer en meer innovaties binnen het Noord-Nederlands MKB, CO 2 -reductie als doel hebben. De ambities voor specifieke doelstelling D zijn identiek aan specifieke doelstelling C: meer valorisatie van innovaties. Het verschil zit hem erin dat specifieke doelstelling D zich uitsluitend richt op het komen tot innovaties die bijdragen aan CO 2 -reductie met behulp van koolstofarme technologieën. Simpel gezegd is SD D gelijk aan SD C plus een label voor CO 2 -reductie. Benadrukt wordt dat koolstofarm en CO 2 -reductie zich niet beperken tot opgaven in termen van hernieuwbare en schone energie. Innovatieprojecten in deze doelstelling kunnen het volledige spectrum van de maatschappelijke uitdagingen omvatten, die zijn benoemd in de RIS3. Tegelijkertijd is het van belang om te vermelden dat de term koolstofarm niet volledig synoniem is met duurzaamheid. Duurzaamheid kan worden gezien als een overkoepelende doelstelling die hangt boven elke maatschappelijke uitdaging. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

20 Hoe kunt u daar aan bijdragen? Voor specifieke doelstelling D worden dezelfde instrumenten ingezet als voor specifieke doelstelling C. D.1. Subsidieregeling Valorisatie: Versneller Innovatieve Ambities (VIA 2016) De module innovaties in CO2-reductie vormt een apart luik binnen de subsidieregeling Versneller Innovatieve Ambities (VIA 2016). Inhoudelijk en qua criteria sluit deze module volledig aan bij de regeling zoals die vanuit SD C wordt aangeboden. Subsidiebudget regeling Subsidie per project Projectduur* % tot 50% van de subsidiabele kosten minimaal ; maximaal maximaal 18 maanden (vanaf datum beschikking) * Dit is de periode waarvoor subsidie wordt verleend. D.2. Tender Valorisatie De tender Valorisatie die vanuit SD D wordt aangeboden sluit, met uitzondering van de CO 2 -component, volledig aan bij de tender in SD C. De ambitie om niet alleen innovaties tot stand te brengen, maar juist innovaties tot stand te brengen die bijdragen aan CO 2 - reductie, wordt in SD D beloond met een hoger subsidiepercentage. Subsidiebudget tender voor de eerste openstelling in 2016 Subsidie per project 35% van de subsidiabele kosten minimaal ; maximaal Projectduur* maximaal 2 jaar (vanaf datum beschikking) * Dit is de periode waarvoor subsidie wordt verleend. D.3. Call Proeftuinen De call Proeftuinen die vanuit SD D wordt aangeboden sluit, met uitzondering van de CO 2 -component, volledig aan bij de call in SD C. De ambitie om proeftuinfaciliteiten tot stand te brengen, voor het testen van innovaties die bijdragen aan CO 2 -reductie, wordt in SD D beloond met een hoger subsidiepercentage. Subsidiebudget call * Subsidie per project 45% van de subsidiabele kosten minimaal ; maximaal Projectduur** maximaal 3 jaar (vanaf datum beschikking) * Dit is de periode waarvoor subsidie wordt verleend. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

21 Bijlage: Toelichting duurzaamheidsbeoordeling OP EFRO Inleiding Voor de beoordeling van projecten die in aanmerking komen voor financiering door het OP EFRO Noord-Nederland is een landelijk uniform kader vastgesteld van vijf beoordelingscriteria. De invulling van de beoordelingscriteria is overgelaten aan de managementautoriteiten per regio, voor Noord-Nederland is dat het SNN. Eén van de vijf criteria is duurzaamheid. In deze bijlage wordt kort toegelicht hoe de beoordeling op duurzaamheid is vormgegeven en vanuit welke uitgangspunten dit gebeurt. Twee-staps-aanpak De beoordeling op duurzaamheid binnen het OP EFRO Noord-Nederland gebeurt in twee stappen. De eerste stap is bedoeld om te beoordelen of een project voldoet aan basisvereisten die de Europese Commissie heeft geformuleerd op het gebied van duurzaamheid. Het gaat om vereisten op het gebied van milieu, non-discriminatie en gelijke kansen voor mannen en vrouwen. Uit Europese en nationale richtlijnen volgt dat geen projecten mogen worden gesubsidieerd die een negatief effect hebben op één van deze aspecten. Dat betekent dat een project minimaal een neutraal effect dient te hebben op het milieu, dus geen schadelijke effecten dient te genereren. Ook moet een project voldoen aan het bieden van gelijke kansen voor mannen en vrouwen en mag er op geen enkele wijze discriminatie plaatsvinden. Aanvragers dienen in hun projectplan aan te geven op welke wijze zij borgen dat het project voldoet aan deze voorwaarden. Waar stap 1 gericht is op uitsluiting van niet-passende projecten, nodigen we in stap 2 projecten uit om hun onderscheidende bijdrage aan duurzaamheid voor het voetlicht te brengen en zo een hogere score op het criterium duurzaamheid te realiseren. Hiervoor gebruiken we de aspecten van people, planet en profit. Achterliggende gedachte hierbij is dat duurzaamheid meer is dan alleen milieu. Duurzaamheid gaat ook over sociale en economische aspecten. Duurzame innovaties zijn vooral ook sociale innovaties. In jargon: bij de beoordeling op duurzaamheid gaat het om de bijdrage die projecten leveren aan de totstandkoming van een circulaire en inclusieve economie in Noord- Nederland Aanvragers mogen zelf bepalen welke van de drie aspecten zij willen uitwerken. Dat mogen alle drie de aspecten zijn, wanneer zij van mening zijn dat ze op alle drie een onderscheidende bijdrage leveren. Maar dat is niet verplicht, niet elk element is voor elk project even relevant. Ook een onderscheidende bijdrage op één van de aspecten kan leiden tot een maximale score op het duurzaamheidscriterium. Om aanvragers te helpen bij het bepalen van hun bijdrage is hieronder een kort overzicht opgenomen met elementen die een project onderscheidend kunnen maken op het gebied van duurzaamheid. Overzicht drie P s People De investering die wordt gedaan in de opleiding en ontwikkeling van mensen die het project gaan uitvoeren (personeel, zzp-ers en flexkrachten); De bijdrage aan arbeidsvitaliteit, gezondheid en sociale mobiliteit; De extra werkgelegenheid die wordt gegenereerd, voor respectievelijk hoger opgeleiden, lager opgeleiden en mensen met beperkingen, of een afstand tot de arbeidsmarkt; De maatschappelijke impact. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

22 Planet De bijdrage aan CO 2 -reductie en reductie van overige broeikasgassen; De bijdrage aan energiebesparing en/of de omschakeling naar schone energie; De bijdrage aan het verminderen van grondstofgebruik en watergebruik; De omgang met afval en restmaterialen; De impact op het omringende ecosysteem en de omringende ruimte en leefomgeving. Profit De bijdrage die het project levert aan regionale bewustwording, over de noodzaak van en het streven naar een circulaire en inclusieve economie; De bijdrage die het project levert aan de profilering van het bedrijf als een sociaal en duurzaam /maatschappelijk verantwoorde onderneming; De manier waarop de onderneming zich maatschappelijk verantwoordt (bijvoorbeeld in het jaarverslag, op de website of naar leveranciers, klanten en andere stakeholders). Extra motivatie: MVO-certificering Het overzicht hierboven is gebaseerd op een checklist die gebruikt wordt door de MVO-alliantie Noord-Nederland voor het uitreiken van MVO-certificaten. Wanneer een bedrijf Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in de bedrijfsvisie heeft opgenomen en op elk van de drie P s een goed praktijkvoorbeeld kan laten zien, dat past bij de aard en omvang van het bedrijf, komt het in aanmerking voor een dergelijk certificaat. Het certificaat kan worden gezien als een relatief eenvoudige manier om het bedrijfsimago op dit terrein te versterken en waardering bij kianten en opdrachtgevers te vergroten. In toenemende mate wordt ook bij aanbestedingen gevraagd om sociaal en duurzaam ondernemen zichtbaar te maken. Een MVO-certificaat helpt daarbij. Het goed uitwerken van de bijdrage van een project aan de drie P s kan daarmee voor bedrijven, naast een goede beoordeling binnen het OP EFRO, ook een breder belang dienen. Spoorboekje Innovatie-instrumentarium Noord-Nederland

23 2016 OP EFRO PROGRAMMERING - raming (co-)financiering x 1 mln SUBSIDIE A BUDGET EFRO RIJKSCOF EZ MIT PROV KENNISINST PRIVAAT tot EFRO % call human capital * 2,0 2,0 0,5 1,0 0,5 4,0 50% 50% B regeling kennisontwikkeling 6,0 4,0 2,0 2,5 6,5 15,0 40% 27% call kennisontwikkeling 6,0 6,0 1,0 4,0 5,0 16,0 38% 38% C VIA ,5 3,5 10,5 17,5 40% 20% tender valorisatie (1) 4 4,0 1,0 2,5 6,0 13,5 30% 30% tender valorisatie (2) 2,7 1,7 1,0 0,7 1,2 4,5 9,1 30% 19% call proeftuinen 7,0 1,8 5,3 1,0 4,0 2,0 14,0 50% 13% D VIA ,5 1,5 4,5 7,5 40% 20% tender valorisatie (1) 2,5 2,5 0,3 1,5 3,0 7,3 34% 34% tender valorisatie (2) 1,3 0,8 0,5 0,3 0,5 1,2 3,3 40% 25% call proeftuinen 3,0 0,8 2,3 0,2 1,7 1,1 6,0 50% 13% tot 44,5 28,5 7,5 1,5 12,0 18,9 44,8 113,2 25% 7,5 1,5 7, * NB alleen bedragen voor 2016 opgenomen (call loopt door tot in 2017) LH

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie oktober 2014 In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Inzet op innovatie en een koolstofarme economie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Inzet op innovatie en een koolstofarme economie Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie oktober 2014 In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren

Nadere informatie

Voorlichtingsbijeenkomst OP EFRO Tender Valorisatie 2015. Joep Hoveling

Voorlichtingsbijeenkomst OP EFRO Tender Valorisatie 2015. Joep Hoveling Voorlichtingsbijeenkomst OP EFRO Tender Valorisatie 2015 Joep Hoveling Inhoud presentatie OP EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Budget en doel van de Tender Valorisatie 2015 Subsidiebedragen en percentages

Nadere informatie

Hoe financier ik de vernieuwing. Subsidies landschap & regelingen TCNN Dennis Carton

Hoe financier ik de vernieuwing. Subsidies landschap & regelingen TCNN Dennis Carton Hoe financier ik de vernieuwing Subsidies landschap & regelingen TCNN Dennis Carton TCNN Innovatie-expert voor MKB in N-NL Begeleiding tot daadwerkelijke vernieuwde of nieuwe producten, diensten en processen

Nadere informatie

Subsidies in de regio

Subsidies in de regio Subsidies in de regio Noord Nederland Subsidies in de regio -- Noord-Nederland Om bepaalde regio s binnen Nederland direct of indirect te versterken zijn er verschillende regionale, nationale en Europese

Nadere informatie

Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en

Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en Beleidsregel MKB-Regeling Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; gelet op de Verordening (EU) nr. 1301/2013 van het Europees Parlement

Nadere informatie

Overzicht (nieuwe) subsidiemogelijkheden Noordoost-Fryslân

Overzicht (nieuwe) subsidiemogelijkheden Noordoost-Fryslân Overzicht (nieuwe) subsidiemogelijkheden Noordoost-Fryslân Inleiding Eind vorig jaar/begin dit jaar zijn er weer een aantal nieuwe subsidieregelingen beschikbaar gekomen. Voor ondernemers maar ook voor

Nadere informatie

Inhoud presentatie Cohesiebeleid 2014-2020 Situatie 2007-2013 Uitdaging 2014-2020 EU2020

Inhoud presentatie Cohesiebeleid 2014-2020 Situatie 2007-2013 Uitdaging 2014-2020 EU2020 OP EFRO OOST-NEDERLAND 2014-2020PRESENTATIE KENNISPARK, 23 APRIL 2014 JOLANDA VROLIJK, PROGRAMMAMANAGER EFRO OP EFRO Oost-Nederland 2014-2020 Inhoud presentatie 1. Inleiding Europese Fondsen: cohesie beleid

Nadere informatie

Mkb Innovatiestimulering Topsectoren (TKI mkb-versterking en Mkb innovatiestimulering Topsectoren) - Subsidieregeling sterktes in innovatie

Mkb Innovatiestimulering Topsectoren (TKI mkb-versterking en Mkb innovatiestimulering Topsectoren) - Subsidieregeling sterktes in innovatie Mkb Innovatiestimulering Topsectoren (TKI mkb-versterking en Mkb innovatiestimulering Topsectoren) - Subsidieregeling sterktes in innovatie Doel van het onderdeel Mkb Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

Nadere informatie

17 februari 2016 Hans Ahoud, Daniël ten Holder, Tom Verhoef

17 februari 2016 Hans Ahoud, Daniël ten Holder, Tom Verhoef 17 februari 2016 Hans Ahoud, Daniël ten Holder, Tom Verhoef 15.30 uur: ontvangst 15.45-16.45 uur: Presentatie regelingen OP 2016 16.45-17.30 uur: Presentatie Businesscases 17.30-18.00 uur: drankje en snack

Nadere informatie

Workshop Projectvoorbereiding

Workshop Projectvoorbereiding Regionale voorlichtingsbijeenkomst OPZuid 2014-2020 Workshop Projectvoorbereiding Inhoud Subsidieaanvraag in detail Beoordelingsproces Subsidieaanvraag in detail Uit welke documenten bestaat de aanvraag?

Nadere informatie

PROVINCIAAL BLAD. Gelet op de artikelen 4, 6 en 32 van de Algemene subsidieverordening provincie Utrecht;

PROVINCIAAL BLAD. Gelet op de artikelen 4, 6 en 32 van de Algemene subsidieverordening provincie Utrecht; PROVINCIAAL BLAD Officiële uitgave van provincie Utrecht. Nr. 935 3 maart 2017 Besluit van gedeputeerde staten van Utrecht van 21 februari 2017, nr. 81A700C3, tot wijziging van de Uitvoeringsverordening

Nadere informatie

Informatiesessie. OPZuid 2014-2020. Workshop Projectvoorbereiding

Informatiesessie. OPZuid 2014-2020. Workshop Projectvoorbereiding Informatiesessie OPZuid 2014-2020 Workshop Projectvoorbereiding Pieter Liebregts, programmamanager Stimulus Programmamanagement Terneuzen, 3 maart 2015 Inhoud Subsidieaanvraag in detail Beoordelingsproces

Nadere informatie

1.1 SAMENWERKINGSPROJECT NOORD-NEDERLANDSE INNOVATIEMONITOR

1.1 SAMENWERKINGSPROJECT NOORD-NEDERLANDSE INNOVATIEMONITOR 1 1. INLEIDING 1.1 SAMENWERKINGSPROJECT NOORD-NEDERLANDSE INNOVATIEMONITOR Dit rapport is opgesteld in kader van de Noord-Nederlandse Innovatiemonitor. De monitor, die in juni 2016 wordt gelanceerd, is

Nadere informatie

24 maart Met dank aan de gemeente Almelo

24 maart Met dank aan de gemeente Almelo 24 maart 2016 Met dank aan de gemeente Almelo R&D projecten R&D samenwerkingsprojecten Grote R&D- samenwerkingsprojecten Stimuleren proeftuinen Stimuleren cluster- en netwerkactiviteiten Wbso regelingen

Nadere informatie

OP EFRO Noord-Nederland

OP EFRO Noord-Nederland OP EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Luc Hulsman (programmabeheerder) OP EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Luc Hulsman (programmabeheerder) Inhoud: - Voortraject - Totstandkoming OP EFRO - Inhoud & organisatie

Nadere informatie

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland;

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; Beleidsregel OP EFRO Kennisontwikkeling 2016 Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; gelet op de Verordening (EU) nr. 1301/2013

Nadere informatie

EFRO 2014 2020. Ed Meijerink

EFRO 2014 2020. Ed Meijerink EFRO 2014 2020 Ed Meijerink EFRO 2014-2020: waar staan we? OP EFRO RIS3 Noord-Nederland (4 maatschappelijke opgaven, living lab, geïntegreerde projecten) Focus op inzet MKB Innovatie Koolstofarm Beschikbare

Nadere informatie

MIT2015 beknopte toelichting. Voorbehoud: dit betreft beknopte toelichting MIT2015 officiële tekst in De Staatscourant is leidend

MIT2015 beknopte toelichting. Voorbehoud: dit betreft beknopte toelichting MIT2015 officiële tekst in De Staatscourant is leidend MIT2015 beknopte toelichting Voorbehoud: dit betreft beknopte toelichting MIT2015 officiële tekst in De Staatscourant is leidend 1 update dd 6 mei 2015 Afspraken MKB samenwerkingsagenda gezamenlijke instrumentenkoffer

Nadere informatie

Ga in de Businesscase ook in op het bredere economisch/financieel perspectief en denk daarbij aan:

Ga in de Businesscase ook in op het bredere economisch/financieel perspectief en denk daarbij aan: In deze toelichting vindt u een handreiking voor een businesscase specifiek gericht op innovatie (met uitsluiting van fieldlabs) (1) of fieldlabs (2) of koolstofarme economie (3). 1. Voor Innovatie: Het

Nadere informatie

1-5-2015. 1. Programma OP Oost - Prioriteiten - Resultaat- en 0utputindicatoren - Selectie. 2. Instrumenten. 3. Budget en planning. 4.

1-5-2015. 1. Programma OP Oost - Prioriteiten - Resultaat- en 0utputindicatoren - Selectie. 2. Instrumenten. 3. Budget en planning. 4. 22 april 2015 Bastiaan de Jonge 1. Programma OP Oost - Prioriteiten - Resultaat- en 0utputindicatoren - Selectie 2. Instrumenten 3. Budget en planning 4. Tips Aan deze presentatie kunnen geen rechten worden

Nadere informatie

Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020. SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt

Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020. SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020 SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt Noordelijke specialisatie in beeld Samengestelde behoeften Samengestelde oplossingen Achtertuin als proeftuin/

Nadere informatie

Doelstellingen Innovatie Monitor

Doelstellingen Innovatie Monitor Doelstellingen Innovatie Monitor Stimuleren en coördineren van academisch onderzoek naar Innovatie in Noord NL In kaart brengen van innovatie competenties van een brede groep van Noord Nederlandse MKB

Nadere informatie

MIT2015 MKB Innovatiestimulering Topsectoren 2015

MIT2015 MKB Innovatiestimulering Topsectoren 2015 Beknopte toelichting MIT2015 MKB Innovatiestimulering Topsectoren 2015 Voorbehoud: dit betreft beknopte toelichting MIT2015 officiële tekst in De Staatscourant is leidend 15-4-2015 I 1 Afspraken MKB samenwerkingsagenda

Nadere informatie

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland;

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; Beleidsregel Subsidieregeling Kennisontwikkeling 2016 Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; gelet op de Verordening (EU) nr. 1301/2013

Nadere informatie

Regels topsectoren en innovatie - provincie Gelderland -

Regels topsectoren en innovatie - provincie Gelderland - Regels topsectoren en innovatie - provincie Gelderland - Het doel van de Regels topsectoren en innovatie (VITGETOPINNO2014) is het stimuleren van projecten binnen de prioritaire Programma's Topsectoren

Nadere informatie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale

Nadere informatie

Gedeputeerde staten van Drenthe, Fryslân en Groningen. gelet op de ASV SNN 2016;

Gedeputeerde staten van Drenthe, Fryslân en Groningen. gelet op de ASV SNN 2016; Subsidieregeling van 20 december 2016 houdende regels betreffende de subsidiering van kennisontwikkeling in het midden- en kleinbedrijf in de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen. Gedeputeerde staten

Nadere informatie

Workshop Openstelling Koolstofarme economie. Eline de Graaff 20 juni 2019

Workshop Openstelling Koolstofarme economie. Eline de Graaff 20 juni 2019 Workshop Openstelling Koolstofarme economie Eline de Graaff 20 juni 2019 Programma Workshop Koolstofarme economie 16:15 17:15 Inhoudelijk kader van de openstelling Stappenplan Toelichting projectplan en

Nadere informatie

16 februari 2017 Aan deze presentatie kunnen geen rechten ontleend worden

16 februari 2017 Aan deze presentatie kunnen geen rechten ontleend worden 16 februari 2017 Aan deze presentatie kunnen geen rechten ontleend worden 09.30 uur: Welkom (Johan Janssen MA-Oost) 09.35 uur: Toelichting Openstellingen 2017 ( Hans Ahoud MA-Oost) 10.20 uur: Presentatie

Nadere informatie

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland;

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; Uitvoeringsregeling OP EFRO Human Capital A 2016 Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; gelet op de Verordening (EU) nr. 1301/2013

Nadere informatie

gelet op het Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland ; besluiten

gelet op het Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland ; besluiten Gedeputeerde staten van Drenthe, Fryslân en Groningen gelet op de ASV SNN 2016; gelet op artikel 25 van verordening nr. 651/2014 van de Commissie van 17 juni 2014 (gewijzigd bij verordening van 14 juni

Nadere informatie

Subsidiemogelijkheden (MKB)

Subsidiemogelijkheden (MKB) Subsidiemogelijkheden (MKB) Inleiding Bedrijven die investeren in product- of procesontwikkeling of in inzet van externe deskundigheid voor strategische vraagstukken weten dat de kosten voor de baten uitgaan.

Nadere informatie

OP Zuid. Programmaperiode 2014-2020

OP Zuid. Programmaperiode 2014-2020 OP Zuid Programmaperiode 2014-2020 1 Europees kader Europees Programma 2014-2020 Cohesiebeleid EFRO OP -zuid 2 Programmagebied 3 Vertrekpunten voor het nieuwe programma Houtskoolschets OP-Zuid Schatgraven

Nadere informatie

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland;

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; Uitvoeringsregeling OP EFRO Proeftuinen D 2018 Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; gelet op de Verordening (EU) nr. 1301/2013

Nadere informatie

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland;

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; Uitvoeringsregeling OP EFRO Kennisontwikkeling 2017 Aangepaste versie juli 2018 Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; gelet op

Nadere informatie

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland;

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; Uitvoeringsregeling OP EFRO Kennisontwikkeling 2018 Aangepaste versie juli 2018 Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; gelet op

Nadere informatie

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS!

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! Innovatieplatform voor industrieel oppervlaktebehandelend Nederland SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! VOORSPRONG DOOR INNOVATIEGERICHTE SAMENWERKING Dat Nederland er economisch goed

Nadere informatie

besluiten: vast te stellen de Subsidieregeling Mkb innovatiestimulering regio en topsectoren Noord- Nederland 2016 luidende als volgt:

besluiten: vast te stellen de Subsidieregeling Mkb innovatiestimulering regio en topsectoren Noord- Nederland 2016 luidende als volgt: Regeling van 26 april 2016 houdende regels betreffende de subsidiëring van activiteiten op het terrein van innovaties in het midden- en kleinbedrijf in de provincies Drenthe, Fryslân, Groningen. Gedeputeerde

Nadere informatie

MKB Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT-regeling)

MKB Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT-regeling) Als iets van belang is voor een positieve ontwikkeling van de Nederlandse economie, dan is het wel innovatie. Dat verklaart waarom er zo sterk wordt ingezet op stimulering door middel van subsidiëring

Nadere informatie

Workshop Projectuitvoering

Workshop Projectuitvoering Regionale voorlichtingsbijeenkomst OPZuid 2014-2020 Workshop Projectuitvoering Inhoud Regelgeving algemeen Uitvoeringsregeling EFRO Subsidiabele kosten Urenregistratie EFRO Handboek Rapporteren Aandachtspunten

Nadere informatie

Beleidsregels subsidieverlening arbeidsmarkt - onderwijs - sociale innovatie

Beleidsregels subsidieverlening arbeidsmarkt - onderwijs - sociale innovatie Beleidsregels subsidieverlening arbeidsmarkt - onderwijs - sociale innovatie (geconsolideerde versie, geldend vanaf 29-4-2010 tot 1-1-2011) Gegevens van de regeling Overheidsorganisatie provincie Drenthe

Nadere informatie

Europese subsidie voor MKB-ers met slimme en duurzame ideeën. Tom Verhoef

Europese subsidie voor MKB-ers met slimme en duurzame ideeën. Tom Verhoef Europese subsidie voor MKB-ers met slimme en duurzame ideeën Tom Verhoef www.op-oost.eu slimme, duurzame & inclusieve groei slimme groei: R&D-investeringen naar 3% BBP groene groei uitstoot broeikasgassen

Nadere informatie

Inleiding RIS3 en OPZuid

Inleiding RIS3 en OPZuid Inleiding RIS3 en OPZuid Inhoud RIS3 OPZuid 2014-2020 Toekomst structuurfondsen Call Systeemversterking Human Capital (1B3) Regionale Innovatie Strategie voor Slimme Specialisatie (RIS3) OPZuid 2014-2020

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 23199 21 december 2011 Regeling van de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie van 13 december 2011, nr.

Nadere informatie

Topsectoren. Hoe & Waarom

Topsectoren. Hoe & Waarom Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van

Nadere informatie

Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de Verordening "Versneller Innovatieve Ambities"

Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de Verordening Versneller Innovatieve Ambities 30 juni 2015 Corr.nr. 2015-27.018, ECP Nummer 51/2015 Zaaknr. 581029 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de Verordening "Versneller Innovatieve

Nadere informatie

Beleidsregel Operationeel Programma EFRO 2014-2020 Oost-Nederland

Beleidsregel Operationeel Programma EFRO 2014-2020 Oost-Nederland Beleidsregel Operationeel Programma EFRO 2014-2020 Oost-Nederland (Geconsolideerde versie van de reeds op 3 februari 2015 vastgestelde beleidsregel en de op 21 april 2015 vastgestelde wijziging van deze

Nadere informatie

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland;

Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; Beleidsregel OP EFRO Proeftuinen D 2016 Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; gelet op de Verordening (EU) nr. 1301/2013 van het

Nadere informatie

Samenvatting Operationeel Programma Oost-Nederland

Samenvatting Operationeel Programma Oost-Nederland Samenvatting Operationeel Programma Oost-Nederland 2014-2020 1 Inleiding Het Operationeel Programma EFRO 2014-2020 Oost-Nederland (OP Oost) is een gezamenlijk subsidieprogramma van de provincies Overijssel

Nadere informatie

Aan de Statenleden van de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe. Groningen 30 juni 2015 Behandeld door bestuurszaken SNN Telefoonnummer 050 5224942

Aan de Statenleden van de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe. Groningen 30 juni 2015 Behandeld door bestuurszaken SNN Telefoonnummer 050 5224942 Aan de Statenleden van de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe Groningen 30 juni 2015 Behandeld door bestuurszaken SNN Telefoonnummer 050 5224942 E-mail bestuur@snn.eu Briefnummer UP-15-15096 Bijlage

Nadere informatie

THE POWER OF BEING UNDERSTOOD

THE POWER OF BEING UNDERSTOOD SUBSIDIEFLITS THE POWER OF BEING UNDERSTOOD AUDIT TAX CONSULTING SUBSIDIEFLITS December 2016 INNOVATIE Stimulus als eerste met MIT data 2017 voor zuidelijke provincies Mkb ers in de provincies Limburg,

Nadere informatie

5 -minuten versie voor Provinciale Staten

5 -minuten versie voor Provinciale Staten 5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2016-553033657 (DOS-2016-0003510) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 24 mei 2016

Nadere informatie

Workshop Openstelling Logistiek

Workshop Openstelling Logistiek Workshop Openstelling Logistiek Programma Workshop Logistiek Pieter Liebregts 16:15 17:15 u. Inhoudelijk kader van de openstelling Stappenplan Toelichting projectplan en beoordelingscriteria Gelegenheid

Nadere informatie

Deze subsidieregeling wordt medegefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

Deze subsidieregeling wordt medegefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Toelichting Deze subsidieregeling wordt medegefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Hoofdstuk 1 Dit hoofdstuk geeft algemene bepalingen. De hoofdstukken 2 en 3 spitsen zich toe

Nadere informatie

innovatiebevordering RIS3 MKB OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland overheden living labs koolstofarme economie cross-overs design

innovatiebevordering RIS3 MKB OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland overheden living labs koolstofarme economie cross-overs design OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland BIObased logistiek maintenance hightech systems agrofood overheden RIS3 innovatiebevordering duurzaamheid schone energie welzijn samenwerking gezondheid

Nadere informatie

Flexibele subsidies 2018: Thema - Positieve Gezondheid

Flexibele subsidies 2018: Thema - Positieve Gezondheid Flexibele subsidies 2018: Thema - Positieve Gezondheid Aanvraagperiode 22 maart tot en met 6 mei 2018 Flexibele subsidies 2018 Net als in voorgaande jaren kunnen vrijwilligersorganisaties ook in 2018 subsidie

Nadere informatie

SUBSIDIEREGELING THE HAGUE SECURITY DELTA (HSD) STIMULERINGSFONDS DEN HAAG 2014

SUBSIDIEREGELING THE HAGUE SECURITY DELTA (HSD) STIMULERINGSFONDS DEN HAAG 2014 Gemeente Den Haag Ons kenmerk DSO/2014.542 RIS 274416 SUBSIDIEREGELING THE HAGUE SECURITY DELTA (HSD) STIMULERINGSFONDS DEN HAAG 2014 HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS, Besluit: I. Vast te stellen

Nadere informatie

Veelgestelde vragen subsidieregeling MKB innovatiestimulering topsectoren Zuid-Holland

Veelgestelde vragen subsidieregeling MKB innovatiestimulering topsectoren Zuid-Holland Veelgestelde vragen subsidieregeling MKB innovatiestimulering topsectoren Zuid-Holland Projectaanvraag 1. Hoe kan ik mijn aanvraag indienen? Aanvragen kunnen via het e-formulier van de provincie Zuid-Holland

Nadere informatie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale

Nadere informatie

gelet op het Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland besluiten

gelet op het Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland besluiten Verordening van 23 september 2015 houdende regels betreffende de subsidiëring van activiteiten ten behoeve van ondernemingen uit het midden- en kleinbedrijf in de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen

Nadere informatie

MIT-regeling. MKB Innovatiestimulering Topsectoren. 22 maart 2013. Rolinde Oosterheert

MIT-regeling. MKB Innovatiestimulering Topsectoren. 22 maart 2013. Rolinde Oosterheert MIT-regeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren 22 maart 2013 Rolinde Oosterheert Feiten en getallen Subsidie aangekondigd april 2012: meerjarige regeling! Budget 2013: 22 M! Per topsector 2,0 M Uitzonderingen:

Nadere informatie

2 1 OKT. 20U. 2014-43.160/43/A.7, EZP 542347 Otten J.A. (050)316 4292 n.v.t.

2 1 OKT. 20U. 2014-43.160/43/A.7, EZP 542347 Otten J.A. (050)316 4292 n.v.t. provincie groningen Martinikerkhof 12 Aan Provinciale Staten Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer E-mail Antwoord op Bijlage nderwerp 2 1 KT. 20U 2014-43.160/43/A.7, EZP 542347 tten

Nadere informatie

Wie kan subsidie aanvragen? Iedere rechtspersoon of natuurlijke persoon kan LEF subsidie aanvragen, mits ingeschreven in de Kamer van Koophandel.

Wie kan subsidie aanvragen? Iedere rechtspersoon of natuurlijke persoon kan LEF subsidie aanvragen, mits ingeschreven in de Kamer van Koophandel. Veelgestelde vragen LEF 6 nov 2015 Waarom een Lokaal Economisch Fonds? De gemeente stimuleert de economie en werkgelegenheid in Utrecht. Het Lokaal Economische Fonds, met een budget van 8 miljoen euro,

Nadere informatie

MIT2015 MKB Innovatiestimulering Topsectoren 2015

MIT2015 MKB Innovatiestimulering Topsectoren 2015 Beknopte toelichting MIT2015 MKB Innovatiestimulering Topsectoren 2015 Voorbehoud: dit betreft beknopte toelichting MIT2015 officiële tekst in De Staatscourant is leidend update dd 6 mei 2015 6-5-2015

Nadere informatie

Meedoen met MKB!dee Stappenplan voor een aanvraag 1. Meedoen met MKB!dee. Stappenplan voor een aanvraag

Meedoen met MKB!dee Stappenplan voor een aanvraag 1. Meedoen met MKB!dee. Stappenplan voor een aanvraag Meedoen met MKB!dee Stappenplan voor een aanvraag 1 Meedoen met MKB!dee Stappenplan voor een aanvraag Meedoen met MKB!dee Stappenplan voor een aanvraag 2 Waarom MKB!dee Heeft u als ondernemer een goed

Nadere informatie

Negende wijzigingsregeling Subsidieregeling Operationeel Programma Zuid- Nederland

Negende wijzigingsregeling Subsidieregeling Operationeel Programma Zuid- Nederland Besluit Brabantlaan 1 Postbus 90151 5200 MC 's-hertogenbosch Telefoon (073) 681 28 12 Fax (073) 680 76 80 www.brabant.nl IBAN NL86INGB0674560043 Bereikbaarheid openbaar vervoer en fiets: www.brabant.nl/route

Nadere informatie

nummer 23 van 2005 Vaststelling Beleidsregels bij het Kader voor projectontwikkeling kijk

nummer 23 van 2005 Vaststelling Beleidsregels bij het Kader voor projectontwikkeling kijk nummer 23 van 2005 Vaststelling Beleidsregels bij het Kader voor projectontwikkeling ICT in Drenthe: een economische kijk Besluit van gedeputeerde staten van Drenthe van 22 februari 2005, kenmerk 5.3/2005001126,

Nadere informatie

Innovatiesubsidies & Begeleiding van aanvragers. Innovatiecentrum Kristine Debruyne & Kim Smets 13 juni 2017

Innovatiesubsidies & Begeleiding van aanvragers. Innovatiecentrum Kristine Debruyne & Kim Smets 13 juni 2017 Innovatiesubsidies & Begeleiding van aanvragers Innovatiecentrum Kristine Debruyne & Kim Smets 13 juni 2017 Innovatiesubsidies Diverse steunkanalen voor Innovatie EFRO, ESF, Etc. Hoe kiezen? Doel programma

Nadere informatie

MIT-regeling. MKB Innovatiestimulering Topsectoren. Tweede tranche, september 2013

MIT-regeling. MKB Innovatiestimulering Topsectoren. Tweede tranche, september 2013 MIT-regeling MKB Innovatiestimulering Topsectoren Tweede tranche, 2013 9 september 2013 Regeling MKB Innovatiestimulering Topsector T&U Proces: Topteam T&U stelde een plan op voor Innovatiestimulering

Nadere informatie

Gelderland Arbeidswijs

Gelderland Arbeidswijs Gelderland Arbeidswijs Inspiratiedocument 2018 v1.0 Heb jij een goed idee voor Gelderland Arbeidswijs? 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Gelderland Arbeidswijs in het kort... 4 3. Gelderland Arbeidswijs...

Nadere informatie

Innovatiefinanciering in Zeeland

Innovatiefinanciering in Zeeland Innovatiefinanciering in Zeeland Ecosysteem onder regie van en coördinatie door Impuls Edwin van Houte 9 juli 2018 MKB Roadshow, Zeeuws-Vlaanderen Impuls Structuurversterking en ontwikkeling van de Zeeuwse

Nadere informatie

Subsidieregeling Projectvoorbereiding collectieve duurzame initiatieven in Amsterdam(3B, 2016, 92)

Subsidieregeling Projectvoorbereiding collectieve duurzame initiatieven in Amsterdam(3B, 2016, 92) GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Amsterdam. Nr. 58786 9 mei 2016 Subsidieregeling Projectvoorbereiding collectieve duurzame initiatieven in Amsterdam(3B, 2016, 92) Afdeling 3B Nummer 92 Publicatiedatum

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 65 65 33april 2009 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 25 maart 2009, nr. WJZ / 9057818, tot wijziging

Nadere informatie

7 april 2015 Corr.nr. 2015-14.576, ECP Nummer 21/2015 Zaaknr. 567222

7 april 2015 Corr.nr. 2015-14.576, ECP Nummer 21/2015 Zaaknr. 567222 7 april 2015 Corr.nr. 2015-14.576, ECP Nummer 21/2015 Zaaknr. 567222 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van de Verordening subsidieregeling MKB Innovatiestimulering

Nadere informatie

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsverband Noord-Nederland. Nr. 568 2 december 2016 SNN, Uitvoeringsregeling OP EFRO Proeftuinen D 2016 ronde

Nadere informatie

besluiten: vast te stellen de Subsidieregeling MKB innovatiestimulering regio en topsectoren R&D samenwerking Noord-Nederland 2019 als volgt:

besluiten: vast te stellen de Subsidieregeling MKB innovatiestimulering regio en topsectoren R&D samenwerking Noord-Nederland 2019 als volgt: Regeling van 2 april 2019 houdende regels betreffende de subsidiëring van activiteiten op het terrein van innovaties in het midden- en kleinbedrijf in de provincies Drenthe, Fryslân, Groningen. Gedeputeerde

Nadere informatie

Financiering. Mentoring

Financiering. Mentoring De Accelerator De Accelerator bestaat uit drie belangrijke componenten: financiering, coaching en opleiding. Hieronder wordt toegelicht wat deze drie componenten inhouden en welke voorwaarden voor elk

Nadere informatie

Freek Welling en Joep Koene

Freek Welling en Joep Koene Financiering van de energietransitie The next step: gebouwde omgeving Freek Welling en Joep Koene 29 november 2018 Ontwikkelingsmaatschappij van Oost-Nederland Topfonds Gelderland 2017 Portfolio IEG duurzame

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 35310 13 december 2013 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 11 december 2013, nr. WJZ/13207573, tot wijziging

Nadere informatie

Factsheet POP 3 Gelderland Uitvoering projecten LEADER-Achterhoek 2017

Factsheet POP 3 Gelderland Uitvoering projecten LEADER-Achterhoek 2017 Factsheet POP 3 Gelderland Uitvoering projecten LEADER-Achterhoek 2017 Achtergrond Het Plattelandsontwikkelingsprogramma 2014-2020 is het derde programma voor de ontwikkeling van het platteland in Nederland,

Nadere informatie

Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) Kansen voor West (KvW) II

Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) Kansen voor West (KvW) II Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) Kansen voor West (KvW) II Carolien Huisman Mmv Martijn Onderstal, Laura Vis 1 mei Kansen voor West II: Kaders Innovatie Valorisatie: Het stimuleren van

Nadere informatie

Samenvatting afstudeeronderzoek

Samenvatting afstudeeronderzoek Samenvatting afstudeeronderzoek Succesfactoren volgens bedrijfsleven in publiek private samenwerkingen mbo IRENE VAN RIJSEWIJK- MSC STUDENT BEDRIJFSWETENSCHAPPEN (WAGENINGEN UNIVERSITY) IN SAMENWERKING

Nadere informatie

Flexibele subsidies 2018: Thema - Samen voor de Stad

Flexibele subsidies 2018: Thema - Samen voor de Stad Flexibele subsidies 2018: Thema - Samen voor de Stad Aanvraagperiode 27 augustus tot en met 5 oktober 2018 Flexibele subsidies 2018 Net als in voorgaande jaren kunnen vrijwilligersorganisaties ook in 2018

Nadere informatie

Benodigde capaciteit, middelen, faciliteiten en infrastructuur

Benodigde capaciteit, middelen, faciliteiten en infrastructuur Elementen van een businessplan De toegevoegde waarde en doelstellingen Doelgroepen en waarde proposities Aanbod van producten en diensten Risicoanalyse en Concurrentie Speelveld / Ecosysteem Business model

Nadere informatie

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed

Nadere informatie

PROVINCIAAL BLAD. Gelet op de artikelen 4, 6 en 32 van de Algemene subsidieverordening provincie Utrecht;

PROVINCIAAL BLAD. Gelet op de artikelen 4, 6 en 32 van de Algemene subsidieverordening provincie Utrecht; PROVINCIAAL BLAD Officiële uitgave van de provincie Utrecht Nr. 2215 27 maart 2018 Besluit van gedeputeerde staten van Utrecht van 20-03-2018, nummer 81CA50BB, tot wijziging van van de Uitvoeringsverordening

Nadere informatie

Informatiesessie. OPZuid 2014-2020. Workshop Projectuitvoering

Informatiesessie. OPZuid 2014-2020. Workshop Projectuitvoering Informatiesessie OPZuid 2014-2020 Workshop Projectuitvoering Eline de Graaff, financieel adviseur Stimulus Programmamanagement Terneuzen, 3 maart 2015 Inhoud Regelgeving en kosten Administratie en wijzigingen

Nadere informatie

Aanvraagformulier OP EFRO Tender Valorisatie 2015

Aanvraagformulier OP EFRO Tender Valorisatie 2015 Aanvraagformulier OP EFRO Tender Valorisatie 2015 De OP EFRO Tender Valorisatie 2015 is onderdeel van het Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020. Contact? Informatie kunt u vinden op onze

Nadere informatie

Open Innovatie Call. Uitnodiging aan bedrijven en kennisinstellingen om samen te bouwen aan een sterk innovatieklimaat!

Open Innovatie Call. Uitnodiging aan bedrijven en kennisinstellingen om samen te bouwen aan een sterk innovatieklimaat! Open Innovatie Call Uitnodiging aan bedrijven en kennisinstellingen om samen te bouwen aan een sterk innovatieklimaat! Er is veel innovatiepotentieel in Noord-Nederland. We zoeken initiatieven die dit

Nadere informatie

2. Vragen (15.00 uur uur) 3. Pauze (15.30 uur uur) 4. Andere regelingen OP Oost (16.00 uur uur) 5. Einde (17.

2. Vragen (15.00 uur uur) 3. Pauze (15.30 uur uur) 4. Andere regelingen OP Oost (16.00 uur uur) 5. Einde (17. 1. Praktisch (14.30 uur 15.00 uur) 1. Beschikking 1. Algemeen 2.Doelstellingen 3. Begroting en financiering 4.Verplichtingen promotie 5. Verplichtingen marktconform 6.Verplichtingen bewaartermijn 7. Verplichtingen

Nadere informatie

Factsheet POP 3 Gelderland Uitvoering projecten LEADER-Achterhoek 2017

Factsheet POP 3 Gelderland Uitvoering projecten LEADER-Achterhoek 2017 Factsheet POP 3 Gelderland Uitvoering projecten LEADER-Achterhoek 2017 Achtergrond Het Plattelandsontwikkelingsprogramma 2014-2020 is het derde programma voor de ontwikkeling van het platteland in Nederland,

Nadere informatie

Criteria voor Cultuur subsidie

Criteria voor Cultuur subsidie Criteria voor Cultuur subsidie 1 Cultuureducatie voor iedereen Heeft u een vernieuwend plan om Ridderkerkers kennis te laten maken met cultuureducatie, dien het dan in! Het gaat om cultuureducatie in de

Nadere informatie

Kosteloos innovatie: Innoveren met subsidies.

Kosteloos innovatie: Innoveren met subsidies. 1. Wat is innovatie. Kosteloos innovatie: Innoveren met subsidies. Innovatie is een ruim begrijp. Het is het vernieuwen en ontwikkelingen van nieuw producten, diensten of proces om iets nieuws waarde te

Nadere informatie

Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering. Berry Roelofs Principal Consultant

Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering. Berry Roelofs Principal Consultant Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering Berry Roelofs Principal Consultant Utrecht, 17 december 2015 Goede uitgangssituatie, maar Nederland doet het goed 16 e economie van

Nadere informatie

Bantopa Kennismaken met Samenwerken

Bantopa Kennismaken met Samenwerken Bantopa Kennismaken met Samenwerken Vernieuwen door Samenwerken Samenwerken als Kerncompetentie De complexiteit van producten, processen en services dwingen organisaties tot samenwerking met andere bedrijven

Nadere informatie

BELEIDSREGEL DUURZAME STRUCTUURVERSTERKING LAND- EN TUINBOUW (VOLLEDIGE KETEN)

BELEIDSREGEL DUURZAME STRUCTUURVERSTERKING LAND- EN TUINBOUW (VOLLEDIGE KETEN) BELEIDSREGEL DUURZAME STRUCTUURVERSTERKING LAND- EN TUINBOUW (VOLLEDIGE KETEN) Behorende bij Budget 4, Kennis Werkt P-4.2 Landbouw, 440179 Landbouw structuurversterking 1, Inleiding De primaire agrarische

Nadere informatie

Interreg Vlaanderen-Nederland. Projectmogelijkheden onder Interreg V

Interreg Vlaanderen-Nederland. Projectmogelijkheden onder Interreg V Interreg Vlaanderen-Nederland Projectmogelijkheden onder Interreg V 2014-2020 EU 2020-strategie De EU 2020-strategie: Inhoudelijke richting voor de Europese fondsen 2014 2020 Meer inhoudelijke focus in

Nadere informatie