U gaat met uw baby naar huis! Hierbij nog enkele aandachtspunten voor de kraamvrouw en voor de zorg van uw baby.

Transcriptie

1 Weer naar huis Aandachtspunten voor baby en kraamvrouw Inleiding U gaat met uw baby naar huis! Hierbij nog enkele aandachtspunten voor de kraamvrouw en voor de zorg van uw baby. Aandachtspunten voor de kraamvrouw De eerste zes weken na de bevalling wordt de kraamperiode genoemd. In deze periode vindt het ontzwangeren plaats; zoals het krimpen van de baarmoeder in zijn normale grootte en plaats, en het herstel van de menstruatiecyclus. Bloedverlies Tijdens de eerste twee dagen na de bevalling is het bloedverlies helder rood, net zoals bij een heftige menstruatie. U kunt ook stolsels verliezen die net zo groot zijn als een tennisbal, dit is normaal. Na twee dagen wordt het bloedverlies minder en verandert de kleur. Na ongeveer tien dagen neemt het vloeien af en lijkt het op een normale menstruatie en neemt het verder af. Het bloeden stopt na ongeveer drie tot zes weken. Bij een drukke dag kan het bloedverlies tijdelijk weer wat toenemen. Wanneer de afscheiding vies gaat ruiken is het verstandig contact op te nemen met uw verloskundige of huisarts. Zolang u vloeit mag u alleen douchen en nog geen bad nemen. Als het vloeien (bijna) gestopt is en u alleen nog wat bruinige afscheiding heeft, mag u ervan uitgaan dat de baarmoeder weer gesloten is en kunt u een bad nemen. Menstruatie De eerste menstruatie kunt u verwachten na zes weken. Als u borstvoeding geeft kan dit wat langer duren (soms zelfs langer dan 22 weken). De vruchtbare periode ligt 2-3 weken vóór een menstruatie. U kunt dus al vanaf drie weken na de bevalling weer zwanger worden. Als u niet meteen weer zwanger wilt worden is het noodzakelijk om anticonceptie te gebruiken. Borstvoeding geven is geen anticonceptie! Plassen Het is belangrijk dat u regelmatig, om de drie uur, plast. Ga naar het toilet als u aandrang voelt. Om infecties tegen te gaan en eventueel pijn bij het plassen te verminderen wordt geadviseerd om de vagina tijdens of na het plassen met (warm) water te spoelen. Het is ook mogelijk om onder de douche te plassen. Sommige vrouwen hebben (voelen) na de bevalling geen aandrang. Ga in dat geval wel regelmatig plassen. Het gevoel komt na een tijdje wel terug. Temperatuur opnemen Neem uw temperatuur twee keer per dag op, s morgens bij het opstaan en s middags. Noteer de gegevens voor de kraamverzorgende en verloskundige. Keizersnede Wanneer u een keizersnede gehad heeft, mag u niet zwaar tillen. Til tot zes weken na de keizersnede niet zwaarder dan 6 kilo. Er komt anders te veel druk te staan op de wond. U mag uw baby wel tillen. Het wondgebied zelf kan wel een half tot een heel jaar na de 1

2 keizersnede gevoelloos blijven, dit is normaal. De huidzenuwen hebben tijd nodig om te herstellen. Wanneer het litteken rood, gezwollen en/of pijnlijk is, kan dit een teken zijn dat u te veel lichamelijke arbeid heeft verricht. Doe het dan wat rustiger aan. Pijnbestrijding U kunt pijn hebben van de naweeën en de hechtingen. Tegen de pijn mag u paracetamol tabletten innemen, maximaal vier keer per dag 1000 mg (2 tabletten per keer). Paracetamol gaat maar in geringe mate over in de moedermelk en is niet schadelijk voor de baby bij het geven van borstvoeding. Bekkenbodem en hechtingen Na de bevalling is de bekkenbodem (het perineum) soms opgezwollen en voelt beurs aan. Als u hechtingen heeft, is het perineumgebied gevoelig voor infecties. Spoel daarom na elk toiletbezoek met water en verwissel regelmatig het verband. Het is belangrijk om gewoon te plassen en te zitten. Ook is het goed dat u tweemaal per dag uw hechtingen spoelt onder de douche. Het perineum geneest snel. Rust Rust is erg belangrijk in de kraamperiode. Kraambezoek kan soms te veel zijn. Plan daarom niet teveel kraamvisite of wacht hier nog even mee. Probeer overdag zeker twee uur te slapen. U kunt de onderbroken nachten dan beter aan. Geef uw lijf de tijd om te herstellen van de bevalling. Voorkom dat u te veel trappen moet lopen en laat de zware huishoudelijke klusjes aan iemand ander over. Sporten U kunt ongeveer zes weken na de bevalling weer beginnen met licht sporten. De bekkenbodemspieren zijn na de bevalling vaak slap. Tijdens een bevalling oefent het babyhoofdje een grote druk uit op uw bekkenverbindingen en rekt het wat op. Uw bekken kan daardoor in het kraambed tijdelijk wat instabieler zijn. Begin na de bevalling al met het doen bekkenbodemspieroefeningen. Door deze spieren te trainen voorkomt of vermindert u ongewenst urineverlies. Ongeveer zes weken na de bevalling kunt u uw buikspieren weer trainen. Bij een keizersnede zal het herstel wat langzamer gaan dan na een gewone bevalling. In principe zijn er na twaalf weken geenbeperkingen meer voor u. U kunt alles weer doen wat u zou willen; sport, zware lichamelijke activiteiten, etc. Vrijen Als het vloeien (bijna) gestopt is en u alleen nog wat bruinige afscheiding heeft, mag u ervan uitgaan dat de baarmoeder weer gesloten is en mag u weer gemeenschap hebben. Het moment waarop u er weer aan toe bent om te vrijen, is voor iedereen verschillend. Neem daarom de tijd hiervoor. De eerste keren vrijen na een bevalling kunnen wat gevoelig zijn. Zorg ervoor dat u ontspannen bent en voldoende opgewonden. Als u borstvoeding geeft, kan de vagina wat droger zijn dan gewoonlijk. Gebruik eventueel wat glijmiddel. Wanneer u na de bevalling gehecht bent, kan het litteken wat stug aanvoelen tijdens het vrijen. Het litteken wordt soepeler door het te masseren met olie of vitamine-ecrème. Wanneer u een keizersnede gehad heeft, kan de wond de eerste tijd nog pijnlijk zijn tijdens het vrijen. In principe is de wond binnen drie tot vijf weken genezen. Mocht u twee tot drie maanden na de bevalling toch nog steeds klachten hebben van het litteken, of pijn ervaren tijdens het vrijen, neem dan contact op met uw huisarts. 2

3 Psychisch evenwicht Na de bevalling vinden bij kraamvrouwen hormonale veranderingen plaats wat zich kan uiten in psychische veranderingen. Tijdens de kraamperiode kunnen positieve en negatieve gevoelens elkaar afwisselen, waardoor kraamvrouwen uit hun evenwicht zijn. Dit kan zich op de volgende manieren uiten: Plotselinge huilbuien (de zogenaamde kraamtranen). Snel geïrriteerd raken over kleine dingen. Verminderd concentratievermogen en vergeetachtigheid. Deze verschijnselen zijn normaal en verdwijnen na enige tijd weer vanzelf. Aandachtspunten voor de zorg van uw baby Temperatuur opnemen Een pasgeborene kan zich nog niet op temperatuur houden. Uw baby heeft een goede temperatuur als hij/zij in de hals net zo warm aanvoelt als uw hand. De temperatuur van de handjes van uw baby zegt niets over de lichaamstemperatuur. De normale temperatuur van de baby ligt tussen de 36,5 C en 37,5 C. Onder de 36,5 C voegt u een warmtebron toe; mutsje, extra deken en als het nodig is een kruik. De kruik altijd controleren op lekkage en deze achter de rug op de deken leggen. Boven de 37,5 C neemt u de warmtebron weg. Wanneer de temperatuur lager dan 36 C of hoger dan 38 C is moet u de verloskundige bellen! Plassen en poepen Binnen 24 uur na de bevalling moet een baby één keer geplast hebben. De eerste dagen daarna heeft een baby, afhankelijk van de hoeveelheid voeding, minimaal twee tot drie natte luiers op een dag. De urine kan oranje van kleur zijn. De eerste ontlasting is zwart en teerachtig, dit wordt meconium genoemd. De ontlasting wordt steeds lichter van kleur tot het lichtbruin of geel is. Temperatuur in de woonkamer Het streven is om de kamertemperatuur tussen de 20 C en de 23 C te laten zijn. Dit is bij warm weer niet altijd haalbaar. Navelverzorging Vaak is het navelstompje nog niet afgevallen als u met uw baby naar huis gaat. Dit gebeurt meestal rond de zevende tot de tiende dag. Wanneer de navelstomp rood wordt en vlezig is, kunt u met een wattenstaafje de navelstomp schoonmaken. Is het wondje na het afvallen van het navelstompje mooi droog, dan hoeft u er niets meer aan te doen. Lekt het wondje nog iets, leg er dan een droog steriel gaasje op. Gewicht Baby s vallen de eerste dagen iets af. Een gewichtsverlies van 7 tot 10% wordt in Nederland als normaal beschouwd. Dit wordt veroorzaakt door het uitscheiden van overtollig vocht uit de weefsels en de eerste ontlasting van de baby. Op de 10 e levensdag moet de baby weer op zijn geboortegewicht zijn. Een gemiddelde baby in de leeftijd van 10 dagen tot drie maanden komt ongeveer 115 tot 225 gram per week aan. 3

4 Slapen Over het algemeen slapen baby s achttien tot twintig uur per dag. Ze zijn vaak alleen wakker tijdens de voedingen en verzorging. De eerste weken zal de baby s nachts ook behoefte hebben aan een voeding. Leg uw baby niet op de buik te slapen, ook niet een enkele keer. Dit is gevaarlijk in verband met verhoogde kans op wiegendood. Leg uw baby op de rug te slapen, dit is de veiligste houding. Gebruik geen dekbedjes maar leg uw baby onder een dekentje te slapen. Een dekbedje is even warm als vier dekentjes! Leg de baby niet te ver onder het dekentje, tot de schouders is voldoende. Uw baby kan dan niet met het hoofdje onder het dekentje komen en krijgt hij/zij voldoende frisse lucht. Een normale slaapkamertemperatuur voor uw baby is ongeveer 18 C. Kleed uw baby niet te warm aan. Ventileer de slaapkamer regelmatig als de baby uit de kamer is. Zet het wiegje nooit vlakbij een verwarming, open raam en/of een ventilatierooster. Hielprik In de eerste week na de geboorte van uw kind worden druppels bloed afgenomen uit de hiel van uw baby. In een laboratorium wordt het bloed onderzocht op een aantal zeldzame, maar ernstige aandoeningen (zie Deze aandoeningen zijn niet te genezen, maar als ze op tijd worden opgespoord, zijn ze wel goed te behandelen. Het is daarom heel belangrijk voor de gezondheid van uw kindje dat u meedoet aan de hielprik. De hielprik kan door de verpleegkundige in het ziekenhuis afgenomen worden of thuis door de wijkverpleegkundige van het consultatiebureau. Wanneer u uw kindje aangeeft bij de Burgerlijke Stand ontvangt u een folder met uitgebreide informatie over de hielprik. Gehoorscreening Behalve een hielprik krijgt elke pasgeboren baby een gehoorscreening. In de meeste regio s gebeurt dat tegelijk met de hielprik. Kijk voor meer informatie op de website over de gehoorscreening: ww.rivm.nl/gehoorscreening. De gehoorscreening wordt uitgevoerd door de wijkverpleegkundige van het consultatiebureau. Vitamine K suppletie Alle pasgeborenen krijgen na de geboorte 1 mg vitamine K toegediend. Vitamine K is noodzakelijk voor een goede bloedstolling. Wanneer uw kindje borstvoeding krijgt, is het advies om vanaf de 8 e dag tot de 12 e week dagelijks 150 mcg vitamine K oraal toe te dienen. Wanneer uw kindje zowel borst- als flesvoeding krijgt, dient u vanaf de 8 e dag 150 mcg vitamine K toe totdat uw kindje meer dan 500 ml flesvoeding krijgt. Wanneer uw kindje flesvoeding krijgt, hoeft u volgens de gezondheidsraad geen vitamine K toe te dienen. Vitamine K kunt u bij de drogist kopen. Vitamine D Vitamine D is nodig voor het ontwikkelen van sterke botten en tanden. Vitamine D wordt door het lichaam zelf aangemaakt in de huid onder invloed van zonlicht. Daarnaast wordt het in het lichaam uit de voeding opgenomen. Het advies is om vanaf de 8e dag 10mcg vitamine D per dag te geven tot een leeftijd van 4 jaar. 4

5 Aangifte bij de afdeling Burgerzaken van de gemeente Binnen drie werkdagen na de geboorte moet uw baby aangegeven worden bij de afdeling Burgerzaken van de gemeente waar uw kindje geboren is. Hiervoor is een legitimatiebewijs van beide ouders nodig, het trouwboekje of geregistreerd partnerschapsbewijs en/of de erkenningspapieren. Is uw man of partner niet aanwezig geweest bij de geboorte? Dan mag degene die getuige geweest is van de geboorte aangifte doen. Ook deze persoon moet zijn legitimatiebewijs meenemen. Aanmelden bij de zorgverzekeraar Het is belangrijk om uw baby binnen vier maanden na de geboorte aan te melden voor een zorgverzekering. Als u uw baby laat inschrijven op uw polis, is uw baby gratis meeverzekerd tot het 18 e levensjaar. Neem voor vragen over de zorgverzekering contact op met uw eigen zorgverzekeraar. Wanneer uw baby niet tijdig is aangemeld of wanneer de juiste verzekeringsgegevens niet bij ons bekend zijn, zullen wij de medische kosten in eerste instantie bij uzelf in rekening brengen. Vragen Als u thuis nog vragen heeft kunt u altijd contact opnemen met uw verloskundige. Bij haar kunt u tot zes weken na de bevalling terecht met uw vragen. Ook kunt u contact opnemen met uw huisarts. U kunt ook nog gebruik maken van de diensten van het consultatiebureau. Tot slot De medewerkers van afdeling D en E wensen u een fijne kraamperiode toe! Afdeling D, kinderafdeling Afdeling E, gynaecologie en kraamafdeling MCL april 2020 Docnr (1) 5