Meerjarenbeleidplan Kuria Betrokken, Deskundig, Toekomstgericht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Meerjarenbeleidplan Kuria 2015-2017. Betrokken, Deskundig, Toekomstgericht"

Transcriptie

1 Meerjarenbeleidplan Kuria Betrokken, Deskundig, Toekomstgericht 1

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Situatie analyse / Historie 4 Plaats van Kuria in het geheel 7 Ontwikkelingen in de Palliatieve Zorg in Nederland 9 Waar willen we heen / ambitie 11 Wat is er nodig 15 2

3 Inleiding Dit beleidsplan voor Kuria is tot stand gekomen na input van de vele medewerkers binnen de organisatie. Zij hebben de bouwstenen aangedragen. Eind 2014 binnen het stafoverleg is er een SWOT analyse gemaakt van de organisatie die mede richtinggevend is voor de opzet van dit meerjarenbeleidplan. Dit meerjarenbeleidplan is verder ontwikkeld en is daarna in concept besproken binnen het stafoverleg. Op de vergadering van de Raad van Toezicht op 20 april 2015 is het aan de orde geweest en vervolgens is het besproken in het teamoverleg. Het is een ambitieus plan voor drie jaar. In een tijd van veel veranderingen in de zorg, zowel qua organisatie als financiering, is het wenselijk om een meerjarenbeleidplan voor maximaal drie jaren te maken. We zijn trots op dit plan en hopen dankbaar en trots over drie jaren terug te kunnen kijken op de behaalde resultaten. 3

4 Situatie analyse / Historie De oorsprong van stichting Kuria (1991) ligt allereerst in bewogenheid, vanuit de christelijke identiteit, met terminaal zieke Amsterdammers. Deze stichting heeft zich indertijd ingezet om geld bijeen te krijgen zodat een hospice opgericht zou kunnen worden, waar palliatieve zorg geboden werd door een breed professioneel multidisciplinair team, ondersteund met inzet van veel vrijwilligers. De start van hospice Kuria is in 1992 gerealiseerd. Dit was mogelijk door financiële steun van vele particulieren, kerken en fondsen. Kuria heeft zich steeds tot taak gesteld en als missie uitgesproken om naast de dagelijkse zorg in het hospice, de palliatieve zorg uit te willen dragen en in het brede veld mee te werken aan continue ontwikkeling en verbetering van de palliatieve zorg. Hoewel Stichting Kuria vanaf de start steeds als steunstichting heeft gefunctioneerd is er per 1 januari 2014 een bestuurlijke wijziging opgetreden. Dit is mede ingegeven vanwege de ANBI status die Kuria graag wil behouden en slechts toegekend kan worden aan een vriendenstichting die geen directe banden heeft met de werkstichtingen. Daardoor is er vanaf die datum een apart bestuur van stichting Kuria, die zich specifiek richt op zowel fondswerving alsook eigenaar en beheerder is van het pand Valeriusplein 6. Daarnaast zijn er 2 werkstichtingen, Stichting Kuria Zorg en Stichting Vrijwilligers Kuria, die een eigen bestuur hebben (tevens directie) met een Raad van Toezicht. De activiteiten van het hospice zijn ondergebracht in Stichting Kuria Zorg, de vrijwilligers en buddyzorg in Stichting Vrijwilligers Kuria. Kuria heeft landelijk een toonaangevende positie. Dat komt door een intensieve betrokkenheid van velen en bij vele ontwikkelingen, zoals: Bezoek van koningin Beatrix en diverse ministers, staatssecretarissen, politici en burgemeesters aan Kuria Ondersteuning bij oprichting van hospices Bestuurlijke participatie in (en betrokken bij de oprichting) van landelijke organisaties zoals Palliactief (voorheen NPTN), de Associatie Hospicezorg (voorheen de AHCH) Participatie in projectgroepen van VWS en ZonMw Mede organiseren van (inter)nationale congressen Betrokkenheid bij de ontwikkeling en het auditeren van kwaliteitskeurmerken palliatieve zorg Ontwikkeling van nieuwe initiatieven zoals buddyzorg en dagzorg Betrokkenheid bij ontwikkeling van Richtlijnen palliatieve Zorg Mede initiatief nemer en participatie in regionale consultatie (IKNL) en consultatie in VUmc Al deze factoren maken dat het hospice, de buddyzorg en alle andere activiteiten van Kuria, onderscheidend zijn ten opzichte van andere zorgaanbieders in het palliatieve veld. 4

5 Missie, Visie Definitie palliatieve zorg (WHO 2002) De palliatieve zorg die in Kuria wordt geboden is gebaseerd op de definitie van de WHO uit 2002 die zegt: Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, d.m.v. vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard. In het kerndocument van Kuria wordt de zorgvisie als volgt omschreven: Niet de ziekte staat voorop, maar de zieke. Genezing is niet langer doel, maar verzachten en dragelijk maken. Niet de dood is bepalend, maar het leven is uitgangspunt: menswaardig en volwaardig leven tot het einde. Gastvrijheid is ons huismerk. Dat betreft een vriendelijke bejegening van ieder die om wat voor reden ook in huis is, maar ook een hartelijke openheid naar medewerkers, bewoners en bezoekers. Iedereen wordt als uniek mens benaderd. De zorg die Kuria wil bieden is vier dimensioneel: een integrale benadering van ieder mens. Er is aandacht voor het fysieke, psychologische, sociale en spirituele vlak. Kenmerkend is de continue beschikbaarheid van verpleegkundigen (en allen die zij daarbij kunnen inroepen) en de interdisciplinaire samenwerking. Die totaalvisie is er op de zorg voor de zieke, maar ook voor zijn omgeving. Er is ruimte voor begeleiding van hen gedurende de ziekte, maar ook na het overlijden is er zorg voor nabestaanden. Het werk in Kuria is zonder vrijwilligers niet alleen onmogelijk, maar ook anders. Hun werk in huis wordt daarmee als wezenlijk gewaardeerd: naast de concrete ondersteuning aan verpleegkundigen zorgen vrijwilligers ook voor een eigen sfeer en dynamiek in Kuria. Vanuit het besef dat leven en sterven in Gods hand is, werkt Kuria niet actief mee aan euthanasie, maar wordt eveneens het stervensproces niet onnodig opgerekt. Ook in de onderlinge verhoudingen als personeel werkt de holistische visie door: in zorg voor de zorgenden. Er is aandacht voor elkaar, respect voor de eigenheid van ieder en in de onderlinge communicatie wordt gestreefd naar ondersteuning en opbouwend zijn, naar openheid en fijnzinnigheid. Jarenlang was er direct onderscheid tussen curatief handelen en palliatief terminaal handelen. Nu wordt steeds meer gekeken naar een palliatieve fase met onderscheid tussen ziektegerichte palliatie, symptoomgerichte palliatie en palliatie in de stervensfase. Onderstaand model (gebaseerd op het model van Lynn en Adamson) wordt in Nederland de laatste jaren gehanteerd om de palliatieve zorg met zijn verschillende aandachtsgebieden te visualiseren. 5

6 In het hospice worden mensen opgenomen met een levensverwachting van maximaal drie maanden. Daarbij ligt de focus voor het werken voor een klein deel op ziektegerichte palliatie, en het meest op de symptoomgerichte palliatie en de palliatie in de stervensfase en de nazorg. De buddyzorg biedt begeleiding en ondersteuning voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn, waarbij de levensverwachting veel langer kan zijn. De buddyzorg kan dus ook veel eerder starten in het model van Lynn en Adamson. 6

7 Plaats van Kuria in het geheel Kuria heeft een goede naam en sterke positie in de stad met verbindingen naar een aantal sterke partners. Kuria staat bekend als een betrouwbare partner, waar men graag mee samen werkt en zaken mee doet. Plaats in de stad Hospice Voor het VUmc is Kuria preferente samenwerkingspartner en is Kuria de academische werkplaats. De samenwerking uit zich in de drie pijlers patiëntenzorg (consultatie), onderzoek en onderwijs. Met de andere ziekenhuizen in Amsterdam, de thuiszorgorganisaties en de huisartsen is een goed contact en vinden er doorverwijzingen plaats voor zowel het hospice, het adviesteam en de buddyzorg. Kuria is partner in het Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam-Diemen en is vertegenwoordigd in het bestuur. De doelstellingen van het Netwerk zullen daar waar mogelijk door Kuria actief worden ondersteund. De samenwerking met de vaste huisarts van Kuria (Koos Jongebreur) verloopt soepel, flexibel en plezierig. Op verzoek van Kuria heeft hij de kaderopleiding Palliatieve Zorg voor huisartsen gevolgd. De opgedane extra kennis en vaardigheden voor de palliatieve zorg zet hij met enthousiasme in. In samenspraak met de medisch directeur en hoofdbehandelaar (prof. dr. W.W.A. Zuurmond) bezoekt hij minimaal twee maal per week de bewoners in het hospice. Daarnaast kan hij betrokken worden bij diverse lopende projecten in en vanuit Kuria op het gebied van onderwijs of onderzoek. Voor de financiering van de zorg is Kuria onderaannemer van Stichting Particura. Deze thuiszorgorganisatie doet de zorginkoop bij het zorgkantoor en maakt contractafspraken over de geleverde zorg in het hospice met Kuria. Buddyzorg Vanuit haar maatschappelijke positie in de wijk en de stad is Kuria Buddyzorg actief om verbinding te maken met buurtactiviteiten, stadsdelen, leden van de Manifestgroep, informele zorgaanbieders en formele zorgaanbieders, zowel in de 1 e als 2 e lijn. Deze actieve verbinding uit zich in de samenwerking met diverse organisaties. De stedelijke ontwikkelingen zijn dat er steeds meer wijkgericht gewerkt zal worden. De samenwerking binnen de wijk wordt steeds belangrijker. Kuria heeft een langdurige relatie met het Leger des Heils. Samen wordt buddyzorg ingezet bij (ex-) cliënten uit de maatschappelijke opvang van de Goodwillcentra Amsterdam. Het doel is om terugval van deze cliënten in de professionele zorg te voorkomen. 7

8 In de samenwerking van Buddyzorg Kuria met het Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam-Diemen wordt gekeken naar het aanbod van Buddyzorg in de context van het totale aanbod van palliatieve zorg. Met het Ingeborg Douwes Centrum (centrum voor psychosociale hulpverlening aan kankerpatiënten) wordt gewerkt aan de verbinding tussen professionele en informele zorg. Deze samenwerking is gericht op een beter bereik van cliënten en bundeling van activiteiten en uitwisseling waar mogelijk, bijvoorbeeld op het gebied van scholing. Buddyzorg Kuria maakt onderdeel uit van de kwaliteitswerkgroep van de Vrijwilligers Academie en onderhoudt een samenwerkingsverband met hen ten aanzien van de scholing van buddy s en vrijwilligers. Hierbij wordt er zowel trainingsaanbod afgenomen als verzorgd vanuit Kuria. Met de gemeente Amsterdam is een goede relatie. Zij waarderen het werk van de buddyzorg en de wijze waarop daarin aandacht wordt besteed aan kwaliteit en deskundigheid. Voor de financiering van de buddyzorg via de WMO wordt jaarlijks subsidie aangevraagd. Plaats in de regio In het kader van de start van het Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) Palliantie. Meer dan zorg hebben de Expertise centra Palliatieve Zorg (EPZ) de opdracht gekregen om te komen tot consortiumvorming. Bestuurlijk participeert Kuria in het EPZ Amsterdam en neemt zo actief deel aan de ingezette ontwikkelingen. Vanuit de bestuursfunctie participeert Kuria in het landelijk overleg met alle 8 EPZ-en. Binnen het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) is de verpleegkundig specialist i.o. van Kuria lid van het consultatieteam en is zij voor het IKNL verpleegkundig coördinator voor de hele regio. Plaats in het land De Associatie van zelfstandige High Care Hospices (AHCH) heeft sinds november 2014 een nieuwe naam: Associatie Hospicezorg Nederland. De Associatie is branchevertegenwoordiger naar VWS en een belangrijke speler in het politieke en strategische veld. Kuria is lid van deze organisatie en hierin ook bestuurlijk vertegenwoordigd. Samen met Stichting Perspekt wordt een nieuw kwaliteitssysteem en keurmerk ontwikkeld voor hospices, units in verpleeghuizen en palliatieve thuiszorgteams op basis van PREZO voor de palliatieve zorg. Kuria is bij de totstandkoming van het Nationaal Programma Palliatieve Zorg Palliantie. Meer dan zorg (NPPZ) betrokken geweest. Binnen dit programma zal aandacht worden besteed aan zowel onderzoek, onderwijs en zorg, waarbij patiëntenparticipatie en publieksvoorlichting belangrijke pijlers lijken te worden. 8

9 Ontwikkelingen in de Palliatieve Zorg in Nederland De laatste jaren zijn de veranderingen in de zorg groot. Wie had vijf jaren geleden kunnen bedenken dat in 2015 vele verpleeghuizen en verzorgingshuizen hun deuren zouden moeten sluiten en dat de AWBZ zou worden afgebouwd, terwijl de mensen steeds ouder worden en er een grote toename zal zijn van de babyboomers die meer en meer zorg nodig zullen hebben. Ook binnen de Palliatieve zorg zijn er vele nieuwe ontwikkelingen die invloed zullen hebben in de komende jaren. De Zorgmodule 1.0 is eind 2013 verschenen en wordt in via proefimplementaties geëvalueerd en mogelijk aangepast naar een versie 2.0 Expliciete aandachtspunten Zorgmodule Beperking werking zorgmodule tot max 1 jaar Overgangen tussen stadia binnen palliatieve zorg Expliciete markering na positief antwoord surprise-question Onderscheid hoofdbehandelaar versus centrale zorgverlener Centrale zorgverlener als eerste aanspreekpunt Rol patiënt/naasten bij op- en bijstellen individueel zorgplan (IZP) NB nu in aanspraak wijkverpleging Multidimensionaliteit en multidisciplinariteit Noodzaak van advance care planning Netwerkvorming voor advies en ondersteuning Rouwverwerking en evaluatie Eind 2014 is het Nationaal Programma Palliatieve Zorg gepresenteerd: Palliantie. Meer dan zorg De basisvisie van dit programma is dat palliatieve zorg uitgaat van de wensen en behoeften van de patiënt en zijn naasten, deel uit maakt van de reguliere zorgverlening en zo dicht mogelijk bij huis wordt georganiseerd. Dit ZonMw programma heeft als doel de palliatieve zorg in de komende jaren merkbaar te verbeteren voor de patiënt en naasten. Het aanbod van palliatieve zorg wordt gezien als goed, maar geeft ruimte voor verbetering; de zorg is nog te veel aanbodsgericht, te versnipperd, met wisselende kwaliteit en toegankelijkheid. In de komende jaren zal het programma zich richten op de volgende thema s en pijlers: 9

10 NPPZ ZONMW: 4 thema s en 3 pijlers Onderzoek Onderwijs Implementatie Bewustwording en Cultuur Organisatie en Continuïteit van Zorg Zorginnovaties en kwaliteit Patiënten/naasten Participatie De drie pijlers: Onderzoek, Onderwijs en Implementatie zullen gebruikt en ingezet worden voor de vier thema s: Bewustwording en Cultuur, Organisatie en Continuïteit van Zorg, Zorginnovaties en kwaliteit en Participatie van Patiënten / Naasten. De consortiumvorming Binnen het NPPZ vindt ook regionale consortiumvorming plaats. In Noord-Holland en Flevoland bundelen de regionale netwerken palliatieve zorg (Noord-Kennemerland, Kop van Noord-Holland, West-Friesland, Zaanstreek/Waterland, Midden- en Zuid-Kennemerland, Amstelland/Meerlanden, Amsterdam/Diemen, Gooi en Vechtstreek, Almere en Noord- en Oost-Friesland), het IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) en de Expertisecentra Palliatieve Zorg van het VUmc en het AMC de krachten. Het consortium faciliteert zorgverleners en organisaties bij het optimaliseren van palliatieve zorg. 10

11 Waar willen we heen / ambitie Vanuit de SWOT analyse die in het najaar van 2014 is gemaakt, kan worden gezegd dat er in Kuria een grote deskundigheid is, dat ambitie en participatie belangrijk worden gevonden, maar ook dat er veel gedaan moet worden door weinig mensen en dat de financiering een onzekere factor is. Kuria wil een kennis- en ontwikkelcentrum zijn en blijven op het gebied van de palliatieve zorg. Waarbij in het verleden bij palliatieve zorg met name gedacht werd aan de laatste 3 maanden van het leven ziet Kuria een plaats om actief te zijn voor de hele palliatieve fase (zie model van Lynn en Adamson). Hospice Kuria heeft zich ook lange tijd gericht met name op de laatste drie maanden, mede gezien de financiering die op die periode is gericht. Echter, naast de activiteiten van het hospice bestaat al vele jaren de succesvolle en gewaardeerde buddyzorg, die zich veel meer richt op de langere palliatieve periode. Daarnaast is door de participatie in de consultatiefuncties van zowel het IKNL en het VUmc de focus gericht op een palliatieve periode van 1 jaar. Ook de ontwikkeling van de Palliatieve Dagzorg in Kuria, die overigens in die vorm niet succesvol is gebleken, past in die ontwikkeling. Naar een nieuwe vorm van dagzorg, passend bij de huidige ontwikkelingen, zal in 2016 nader onderzoek worden gedaan. In 2015 worden grote veranderingen ingevoerd in de zorg. Het beleid van de overheid is er op gericht dat mensen veel langer thuis blijven. Opnames in instellingen en ook hospices dienen alleen plaats te vinden als het ook echt nodig is. De kans bestaat dat het aantal palliatieve bedden, net zo als de verpleeghuis- en verzorgingshuisbedden, in de toekomst zal afnemen. De verwachting is dat er hospices zullen blijven die een specifieke functie hebben vanwege hun expertise en als kenniscentrum zullen functioneren. In onderstaand schema is dat weergegeven. Het multifunctionele hospice Primaire opdracht: optimaal verlenen palliatief terminale zorg Secundaire positionering: respijtzorg en crisisinterventie Tertiaire functies vanwege 24x7 positie Consultatie Deskundigheidsbevordering Structuur ondersteuner, bv. back up zorg thuis Werkplaats voor ontwikkeling 11

12 Intern Binnen Kuria is kwaliteit een belangrijk aspect. Goed is niet goed genoeg, het kan ook beter. Daartoe wordt er gewerkt aan kwaliteitsverbeteringprojecten zoals continue deskundigheidsbevordering van de medewerkers en vrijwilligers. Daarnaast wil Kuria in 2015 het nieuwe kwaliteitskeurmerk PREZO Hospicezorg behalen. Voor versterking van de kwaliteit binnen de zorg zal in Kuria in 2015 de voorbereidingen worden getroffen zodat in 2016 gewerkt kan gaan worden met een EPD waarbij ook de mogelijkheden voor het elektronisch voorschrijven van medicatie een rol kan krijgen. De hoofdbehandelaar van Kuria (prof. dr. W.W.A. Zuurmond) zal mogelijk in de komende jaren afscheid gaan nemen als behandelaar. Daartoe zullen de gesprekken en contacten met de afdeling anesthesiologie worden versterkt en gewerkt worden aan opvolging. In 2015 zal de taakinvulling van de beide verpleegkundig specialisten verder worden uitgewerkt en geïnstitutionaliseerd. De verpleegkundig specialisten kunnen taken van de artsen overnemen en zelfstandig uitvoeren. Stedelijk In deze periode van stelselherziening en de nieuwe indicaties en vergoedingen vanuit de Zorgverzekeringswet wil Kuria zich met de partners sterk maken voor een financiering van de palliatieve zorg die een langere periode bestrijkt dan de huidige drie maanden. Daardoor kunnen ook andere functies verder ontwikkeld en gefinancierd worden zoals bijvoorbeeld crisisinterventie en respijtzorg. Een crisisinterventie is er op gericht om de crisis, als die zich voordoet bij de patiënt in de palliatieve zorg, op te lossen door een tijdelijke opname in het hospice. De crisis kan zowel fysiek, psychosociaal als spiritueel van aard zijn; vaak zal het een combinatie van deze dimensies zijn. Respijtzorg is een volledige overname van zorg met als doel de mantelzorger een adempauze te geven. Zowel de crisisinterventie als de respijtzorg is van tijdelijke aard, met als doel dat de patiënt weer terugkeert naar zijn eigen woonomgeving. Het doel is om in zowel de crisisinterventie als de respijtzorg binnen Kuria verder te ontwikkelen, de financiering hiervoor toekomstbestendig te maken en deze zorg breder bekend te maken als onderdeel van de totale zorg die Kuria biedt. De verwachting is dat in % van het aantal patiënten die in Kuria worden opgenomen, gebruik zullen maken van de crisisinterventie en respijtzorg. Kuria is als expertise centrum op het gebied van palliatieve zorg klaar voor deze stap en dat biedt nieuwe kansen en uitdagingen. In de samenwerking met de huisarts van Kuria (Koos Jongebreur) zal in 2015 worden ingezet op het ontwikkelen van een spreekuur palliatieve zorg voor de wijk (dus ook voor patiënten van andere huisartsen). Deze ontwikkeling past bij de grotere rol van de 1 e lijn en het beleid dat mensen langer thuis blijven. Een verpleegkundig specialist van Kuria zal dit spreekuur in samenwerking met de huisarts verzorgen. Dit biedt kansen voor het adviesteam van Kuria om mensen in een eerder stadium in beeld te krijgen, advies te geven en hen bekend te maken met onder andere hospice Kuria en buddyzorg Kuria. De voorbereidingen zullen hiervoor in 2015 aanvangen zodat in 2016 hiermee van start gegaan kan worden. 12

13 De communicatie naar buiten toe zal extra aandacht krijgen. Daartoe zal het foldermateriaal worden vernieuwd. Daarnaast zullen er nieuwe korte promotiefilms worden gemaakt over het werk van Kuria. Hiervan zal een versie komen voor mensen die nu of in de toekomst mogelijk gebruik zullen maken van de mogelijkheden van het hospice of de buddyzorg en een versie om nieuwe vrijwilligers en buddy s te werven. Kuria participeert al jaren in de consultatie, zowel in de regio via de consultatie van het IKNL als binnen het consultatieteam van het VUmc. Daarnaast geeft de verpleegkundige van het palliatief adviesteam van Kuria advies en ondersteuning aan mensen in de thuissituatie, (advance care planning) door middel van continuïteit huisbezoeken en gefinancierd uit AIV (advies instructie en voorlichting) gelden. Een specifieke rol heeft Kuria in de palliatieve zorg voor dak- en thuislozen in Amsterdam. In samenwerking met HVO Querido en het Leger des Heils wordt vanuit Kuria ondersteuning, advies en begeleiding geboden aan mensen die palliatieve zorg nodig hebben die bekend zijn bij deze organisaties. Hierdoor kunnen zij langer in hun eigen omgeving blijven, maar zijn zij tegelijk bekend bij Kuria, zodat zij als het écht nodig is snel opgenomen kunnen worden in het hospice. De kennis en ervaring voor de dak- en thuislozen die in de afgelopen jaren is opgedaan, zal in 2015 worden ingediend als een project voor het NPPZ Palliantie in samenspraak met het Consortium Amsterdam en het EMGO instituut van het VUmc zodat het ook landelijk kan worden ingezet. In het najaar van 2015 zal duidelijk zijn of dit project gehonoreerd zal worden. Regionaal / Landelijk Naast bovengenoemd project zal Kuria ook in de komende jaren participeren in onderzoeksprojecten op het gebed van palliatieve zorg in samenwerking met dr. R.S.G.M. Perez, onderzoekscoördinator pijn en palliatieve zorg van het VUmc. Ook binnen de leerstoel Hospicezorg van prof. dr. S.C.C.M. Teunissen zal aan onderzoeksprojecten worden deelgenomen. Steeds de afweging worden gemaakt of een onderzoeksvoorstel bijdraagt aan de verbetering van de zorg voor mensen die palliatieve zorg nodig hebben. Dit is een van de voorwaardes voor onderzoek binnen Kuria. Aansluiting van de onderzoeken bij het Consortium / EPZ en Associatie Hospicezorg zijn daarin mede bepalend. Het geven van onderwijs aan zowel professionals als vrijwilligers blijft een belangrijke taak van Kuria. De kennis en ervaring die Kuria heeft moet niet exclusief voor Kuria beschikbaar zijn. Dus participeert Kuria ook in de komende jaren in onderwijsprogramma s in samenspraak met het Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam en Diemen, het VUmc, het EPZ, het IKNL en anderen. Vrijwilligers / Buddyzorg De overheid richt zich meer en meer op de participatiemaatschappij. Dit zal zijn gevolgen kunnen hebben voor de inzet van vrijwilligers in zowel het hospice als de buddyzorg. Aan de ene kant vindt de overheid het belangrijk dat er meer aandacht en inzet is door vrijwilligers, aan de andere kant zullen mensen meer taken op zich moeten nemen als mantelzorger. Daarnaast is de landelijke trend dat veel vrijwilligers niet meer voor een langere tijd vrijwilligerswerk doen maar dat men er voor kiest om dat op projectbasis te doen, voor een bepaalde periode. Dat vraagt van de coördinatoren vrijwilligerswerk van het hospice en de buddyzorg extra inzet en flexibiliteit. 13

14 De rol van de buddyzorg zal binnen het huidige overheidsbeleid steeds belangrijker gaan worden. De buddyzorg van Kuria (die wordt gefinancierd vanuit de WMO ) richt zich al veel langer op de langere palliatieve periode. Versterking van de plaats van de buddyzorg van Kuria in de wijk en in de stad is daarbij van groot belang. Diverse activiteiten zullen daarom in de komende jaren extra aandacht krijgen. Te denken valt hierbij aan het bekend maken van buddyzorg bij bijvoorbeeld het palliatief spreekuur, het organiseren van een open huis, participatie bij laagdrempelige activiteiten zoals buurtactiviteiten met voorlichting over palliatieve zorg en vragen rondom het levenseinde, een nabestaandencafé enz. Kuria zal daar waar mogelijk aansluiten op bestaande activiteiten in de wijk en de stad dan wel hierin zelf initiatieven te ontplooien. De inzet van buddy s van buddyzorg Kuria bij cliënten van het Leger des Heils, een samenwerkingsproject van deze beide organisaties zal worden gecontinueerd. Van de gemeente Amsterdam is voor dit project een innovatiesubsidie toegekend. Dit zal worden gebruikt om de huidige praktijk van buddyzorg bij het Leger des Heils verder te formaliseren en om een goede projectbeschrijving te maken zodat de gevolgde werkwijze ook voor andere partners in de stad beschikbaar is. Tenslotte Kuria hoopt in 2017 haar 25 jaar bestaan te vieren. Uiteraard willen wij dit niet ongemerkt voorbij laten gaan. In 2016 zal een start gemaakt worden om de viering van dit jubileum voor te bereiden. Bij de vieringen zal zowel aandacht worden besteed aan feestelijke activiteiten voor de medewerkers en vrijwilligers als ook een externe profilering voor belangstellenden en professionals zowel stedelijk als landelijk. 14

15 Wat is er nodig? In dit meerjarenbeleidplan van Kuria wordt naast de historie, de huidige situatie van Kuria en een schets van de landelijke ontwikkelingen een ambitieuze toekomstvisie gepresenteerd. Wij denken dat binnen de veranderende samenleving ook Kuria mee moet ontwikkelen en zien daar veel kansen voor. Om de ambities te realiseren is er commitment nodig van de hele organisatie. Van Raad van Toezicht tot vrijwilligers en buddy s. Ieder zal op zijn eigen wijze en met eigen verantwoordelijkheden hier deel van zijn. Gezamenlijk hierin optrekken is een voorwaarde voor resultaat. Tegelijk zal het veel van de organisatie vragen. Er zullen nieuwe zaken ontwikkeld moeten worden en er zullen veranderingen komen. Dat vraagt een goede communicatie. De ontwikkelingen op het gebied van de palliatieve zorg stedelijk en landelijk zullen op de voet worden gevolgd. Kuria wil ook in de toekomst proactief zijn en zijn expertise gebruiken. Maar Kuria is ook een kleine organisatie. Er moet veel worden gedaan door weinig mensen. De financiële toekomst van het hospice door de stelselherziening is onzeker. Kuria zal zelf en met haar partners zich blijven inzetten om te komen tot een verantwoorde en evenwichtige financiering van de geleverde zorg via de Zorgverzekeringswet. Voor de buddyzorg blijft ook de financiering via de WMO bij de gemeente Amsterdam onzeker. Jaarlijks zal opnieuw subsidie worden aangevraagd. Wij zijn dankbaar dat de gemeente Amsterdam de buddyzorg van Kuria waardeert en verwachten dan ook geen einde van de subsidie. Om de ambities zoals genoemd in dit meerjarenbeleidplan uit te voeren zal Kuria steeds proberen binnen de vastgestelde begrotingen te blijven en externe gelden te genereren door de inzet van Kuria bij projecten. Hierbij kan gedacht worden aan de participatie in onderwijsactiviteiten, onderzoeksprojecten en consultatie. Daarnaast zal voor innovatieve projecten een beroep gedaan worden op Stichting Kuria, de steunstichting. Kuria, het hospice en de buddyzorg, wil er ook in de komende jaren zijn als organisatie: betrokken, deskundig en toekomstgericht! 15

De Zorgmodule Palliatieve Zorg

De Zorgmodule Palliatieve Zorg De Zorgmodule Palliatieve Zorg - wat betekent dit voor de professional en zijn werkveld?- 2e regionale symposium palliatieve zorg s Hertogenbosch, 2 oktober 2014 Drs. Jaap R.G. Gootjes Alg. directeur /

Nadere informatie

Hoe het multifunctionele hospice bijdraagt aan advance care planning

Hoe het multifunctionele hospice bijdraagt aan advance care planning Hoe het multifunctionele hospice bijdraagt aan advance care planning Jaap Gootjes RN, MSc Saskia Teunissen RN, PhD Associatie High Care Hospices Saskia Teunissen Wat aan bod komt Wat is de AHCH? Wat is

Nadere informatie

Maatschappelijke Verantwoording en Beleid Hospice Alkmaar 2016-2018

Maatschappelijke Verantwoording en Beleid Hospice Alkmaar 2016-2018 Maatschappelijke Verantwoording en Beleid Hospice Alkmaar 2016-2018 In het beleidsplan van Hospice Alkmaar is beschreven op welke wijze Hospice Alkmaar zich in de beleidsperiode 2016 tot en met 2018 wil

Nadere informatie

Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname

Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Ernstig zieke mensen voor wie geen genezing meer mogelijk is, willen de laatste fase van hun leven graag thuis doorbrengen in hun eigen vertrouwde omgeving.

Nadere informatie

Wat is goede palliatieve zorg? Welke transitie vergt dat in onze regio?

Wat is goede palliatieve zorg? Welke transitie vergt dat in onze regio? Wat is goede palliatieve zorg? Welke transitie vergt dat in onze regio? Symposium Schakels in de palliatieve zorg Herten, 22 mei 2014 Cor Spreeuwenberg, voorzitter ontwikkelgroep van de zorgmodule palliatieve

Nadere informatie

Zorgmodule Palliatieve Zorg 1.0. Welkom bij: De Zorgmodule Palliatieve Zorg en de Palliative Performance Scale. Inhoud. Definitie Palliatieve Zorg

Zorgmodule Palliatieve Zorg 1.0. Welkom bij: De Zorgmodule Palliatieve Zorg en de Palliative Performance Scale. Inhoud. Definitie Palliatieve Zorg Zorgmodule Palliatieve Zorg 1.0 Welkom bij: De Zorgmodule Palliatieve Zorg en de Palliative Performance Scale Symposium V&VN Verpleegkundigen Maatschappij & Gezondheid Els M. L. Verschuur namens V&VN Palliatieve

Nadere informatie

ALS zorg en palliatieve zorg? Een gezamenlijk doel! En dezelfde uitkomstmaten?!

ALS zorg en palliatieve zorg? Een gezamenlijk doel! En dezelfde uitkomstmaten?! Saskia Teunissen Hoogleraar palliatieve zorg en hospicezorg Oncologieverpleegkundige en gezondheidswetenschapper Julius Centrum UMC Utrecht en Associatie Hospicezorg Nederland Directeur/bestuurder academisch

Nadere informatie

Wat als ik niet meer beter word...

Wat als ik niet meer beter word... Wat als ik niet meer beter word... 1 Deze folder is bedoeld voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en voor hen die betrokken zijn bij een ziek familielid of een andere zieke naaste waarvan het levenseinde

Nadere informatie

PalliSupport. Zorgpad. PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen

PalliSupport. Zorgpad. PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen PalliSupport Zorgpad PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen Datum: februari 2018 Email: pallisupport@amc.nl Projectleiding: drs. I. (Isabelle) Flierman prof. dr. B.M. (Bianca) Buurman prof. dr. D.L.

Nadere informatie

Consortiavorming: kader voor samenwerking EPZ - IKNL netwerken palliatieve zorg

Consortiavorming: kader voor samenwerking EPZ - IKNL netwerken palliatieve zorg MEMO Aan: Betreft: consortiavorming en samenwerking EPZ, IKNL en netwerken palliatieve zorg Van: Karin van der Rijt, voorzitter EPZ en Jeroen Hasselaar, projectleider NFU Peter Huijgens, directeur IKNL

Nadere informatie

Status: ontwikkeldocument

Status: ontwikkeldocument CONSORTIUM NOORD HOLLAND EN FLEVOLAND Een programmatische aanpak Status: ontwikkeldocument 1. Inleiding Goede palliatieve zorg en ondersteuning voor iedere burger in 2020 is de inzet waarop ZonMw op verzoek

Nadere informatie

Nationaal programma palliatieve zorg & seamless palliative care trajectory

Nationaal programma palliatieve zorg & seamless palliative care trajectory Nationaal programma palliatieve zorg & seamless palliative care trajectory Het programma beoogt om in 2020 voor de palliatieve patiënt en zijn naasten te kunnen voorzien in optimale palliatieve zorg van

Nadere informatie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie

Nadere informatie

Hospice De Wingerd. Heen en weer geslingerd Zonder rust noch duur Was ik maar een wingerd Had ik maar een muur. A. Roland Holst

Hospice De Wingerd. Heen en weer geslingerd Zonder rust noch duur Was ik maar een wingerd Had ik maar een muur. A. Roland Holst Hospice De Wingerd Hospice De Wingerd Heen en weer geslingerd Zonder rust noch duur Was ik maar een wingerd Had ik maar een muur. A. Roland Holst De Wingerd is een kleinschalige zorgvoorziening, gelegen

Nadere informatie

Nieuwsbrief. NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg DECEMBER 2014. De uitdagingen in de palliatieve zorg

Nieuwsbrief. NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg DECEMBER 2014. De uitdagingen in de palliatieve zorg Nieuwsbrief Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg DECEMBER 2014 INDEX Mensen in de palliatieve fase centraal...2 Project Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg...3 Eerste resultaten met hospices positief...4

Nadere informatie

Q&A s palliatieve zorg voor professionals

Q&A s palliatieve zorg voor professionals Q&A s palliatieve zorg voor professionals Inhoud Wat is palliatieve zorg?... 2 Wanneer begint palliatieve zorg?... 2 Wanneer eindigt palliatieve zorg?... 2 Waar kunnen cliënten de zorg ontvangen?... 2

Nadere informatie

Activiteitenplan 2012

Activiteitenplan 2012 Activiteitenplan 2012 Inleiding De netwerken palliatieve zorg maken, samen met stichting Agora, IKNL en kenniscentra palliatieve zorg, onderdeel uit van de ondersteuningsstructuur. Ten aanzien van de taken

Nadere informatie

Regioprotocol palliatieve zorg (2.0)

Regioprotocol palliatieve zorg (2.0) Regioprotocol palliatieve zorg (2.0) Samenwerkingsverband voor transmurale zorg in het Rivierengebied Het regioprotocol is een kwaliteitskader dat de voorwaarden beschrijft waaraan een organisatie/instelling

Nadere informatie

Palliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg

Palliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg in de eerste lijn Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg Geen Cure, maar Care streven naar een comfortabel einde Als genezing niet meer mogelijk

Nadere informatie

Inhoud: 1. Inleiding:

Inhoud: 1. Inleiding: Beleidsplan Hospice en VPTZ de Waterlelie 2013-2017 Inhoud: 1. Inleiding 2. Visie en Missie 3. Inhoudelijke doelen 2013-2017 4. Financiën 4.1 Financiële stromen 4.2 Financiële doelen voor de toekomst 4.3

Nadere informatie

Scholingen Najaar 2015

Scholingen Najaar 2015 Scholingen Najaar 2015 verpleegkundigen en verzorgenden Expertisecentrum Palliatieve Zorg Basiscursus Palliatieve Zorg verpleegkundigen De basistraining Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen besteedt

Nadere informatie

Beleidsnota Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis

Beleidsnota Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis 28 juni 2010 Status definitief Referentie cb 1/7 Auteur(s) Drs. M.B.L. Leys Dhr. E.M. Reijerink Beleidsnota Palliatieve Zorg Maasstad Ziekenhuis Stichting Maasstad Ziekenhuis Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

VAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE.

VAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE. Welkom! WE DENKEN VANAVOND MET ELKAAR NA OVER HET THEMA: VAN BETEKENIS TOT HET EINDE; DOEN ÉN LATEN IN DE LAATSTE LEVENSFASE. Openingslied: psalm 139: 7 en 8 7. Gij hebt mij immers zelf gemaakt, mij met

Nadere informatie

Overzicht van de normen uit de zorgmodule palliatieve zorg. Wat moet geregeld zijn, wanneer de zorgmodule geïmplementeerd is?

Overzicht van de normen uit de zorgmodule palliatieve zorg. Wat moet geregeld zijn, wanneer de zorgmodule geïmplementeerd is? Overzicht van de normen uit de zorgmodule palliatieve zorg Wat moet geregeld zijn, wanneer de zorgmodule geïmplementeerd is? ZorgEssentie en Dock4& 20-01-2015 Inleiding Deze samenvatting is gemaakt in

Nadere informatie

Zicht op goede voorbeelden palliatieve zorg. Jetty Zuidema, senior adviseur palliatieve zorg Kennismarkt, 8 oktober 2015, Nijverdal

Zicht op goede voorbeelden palliatieve zorg. Jetty Zuidema, senior adviseur palliatieve zorg Kennismarkt, 8 oktober 2015, Nijverdal Zicht op goede voorbeelden palliatieve zorg Jetty Zuidema, senior adviseur palliatieve zorg Kennismarkt, 8 oktober 2015, Nijverdal Programma Palliatieve zorg ontwikkelingen Uitdagingen pz binnen VG-sector

Nadere informatie

Activiteitenplan 2016

Activiteitenplan 2016 Activiteitenplan 2016 Inleiding Het Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam-Diemen (NPZA) is een grootstedelijk netwerk. Er zijn naast de huidige 14 partners, een groot aantal andere zorgorganisaties en individuele

Nadere informatie

Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?

Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries

Palliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries Saskia Danen Palliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries Laatste levensfase Patiënten met dementie bevinden zich allen in een chronisch progressief proces. Palliatieve zorg bij dementie Laatste

Nadere informatie

Palliatieve zorg tot en met 2016 en dan nu verder..

Palliatieve zorg tot en met 2016 en dan nu verder.. Palliatieve zorg tot en met 2016 en dan nu verder.. Een persoonlijke impressie van Wil Hoek Netwerkcoordinator van 2002 tot 2017 in Groningen en Friesland ( 8 netwerken) Ligare 16 maart 2017 Gesprekspunten:

Nadere informatie

Missie & visie. Missie Netwerk Palliatieve Zorg..naam invullen. Plaatje Eigen plaatje toevoegen. Visie Eigen tekst toevoegen

Missie & visie. Missie Netwerk Palliatieve Zorg..naam invullen. Plaatje Eigen plaatje toevoegen. Visie Eigen tekst toevoegen Missie & visie Missie Netwerk Palliatieve Zorg..naam invullen Tekst toevoegen. Plaatje Eigen plaatje toevoegen Visie Eigen tekst toevoegen Uitgangspunten Eigen tekst toevoegen Coördinatie & continuïteit

Nadere informatie

Jaarplan 2014. Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant. Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant

Jaarplan 2014. Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant. Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarplan Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant 1 Aansluitend op de doelstellingen van het beleidsplan van het netwerk staan de volgende activiteiten

Nadere informatie

Genero Invitational Conference 27 maart 2017

Genero Invitational Conference 27 maart 2017 Genero Invitational Conference 27 maart 2017 Frans Baar, Spec Ouderengeneeskunde, Consulent consultatief palliatief team, directeur stichting Leerhuizen Palliatieve Zorg Ellen Vink, Netwerk coördinator

Nadere informatie

Tijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg

Tijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Tijd voor de dood Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen Beleidsnotitie Tijd voor de dood Auteur(s) A.Trienekens Datum September

Nadere informatie

Netwerk palliatieve terminale zorg in Oostelijk Zuid-Limburg

Netwerk palliatieve terminale zorg in Oostelijk Zuid-Limburg Netwerk palliatieve terminale zorg in Oostelijk Zuid-Limburg Visie op Palliatieve Terminale Zorg in Oostelijke Zuid-Limburg en de rol van het netwerk PTZ Inleiding Mensen die terminaal zijn terminale patiënten

Nadere informatie

Palliatieve zorg in het ZGT

Palliatieve zorg in het ZGT 30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de

Nadere informatie

Symposium palliatieve zorg

Symposium palliatieve zorg Symposium palliatieve zorg Zorgmodule palliatieve zorg Markeren van de palliatieve fase Markeren van de palliatieve fase 20 oktober 2016 Angelie van de Crommert Karin van Veen Als ik sterven zal. Claudia

Nadere informatie

NETWERK PALLIATIEVE ZORG REGIO ZUTPHEN JAARPLAN 2017

NETWERK PALLIATIEVE ZORG REGIO ZUTPHEN JAARPLAN 2017 NETWERK PALLIATIEVE ZORG REGIO ZUTPHEN JAARPLAN 2017 Netwerk Palliatieve zorg regio Zutphen www.netwerkpalliatievezorg.nl/zutphen Anna Kempe a.kempe@sensire.nl tel: 06 2001 7978 concept Jaarplan 2017 Netwerk

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Hospice Oudewater

Beleidsplan Stichting Hospice Oudewater Beleidsplan Stichting Hospice Oudewater 2018 2019 1. Inleiding. Het initiatief om te komen tot de oprichting van een hospice in de gemeente Oudewater stamt uit 2009. Deze wens bestond al langer. Na een

Nadere informatie

ZORG VOOR STERVENDEN

ZORG VOOR STERVENDEN ZORG VOOR STERVENDEN TOEKOMST PALLIATIEVE ZORG IN NEDERLAND overheidsbeleid en strategie Cilie Alberda November 2006 Inhoud presentatie Tweedelige inhoud A. Waar staan we nu Toekomstig beleid B. Politiek

Nadere informatie

Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg?

Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Prof.dr.K.C.P.Vissers, MD, PhD, FIPP Kenniscentrum Palliatieve Zorg UMC St Radboud Nijmegen Doodgaan behoort tot het zeer weinige dat niet

Nadere informatie

Stichting Hospice Dedemsvaart. Beleidsplan Versie juli 2013 Vastgesteld door het bestuur op 3 juli 2013

Stichting Hospice Dedemsvaart. Beleidsplan Versie juli 2013 Vastgesteld door het bestuur op 3 juli 2013 Stichting Hospice Dedemsvaart Beleidsplan Versie juli 2013 Vastgesteld door het bestuur op 3 juli 2013 Inhoudsopgave Hoofdstuk l 2 Doel 2 Bestuur 2 Locatie Hospice 2 Indicatie 2 Eigen bijdrage 2 Aanmelding

Nadere informatie

Zorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC

Zorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Zorg in de laatste levensfase Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Verschillen Nederland buitenland Palliatieve zorg is geen specialisme Palliatieve zorg is in principe

Nadere informatie

Uw patiënt is terminaal ziek. Wat nu?

Uw patiënt is terminaal ziek. Wat nu? Uw patiënt is terminaal ziek. Wat nu? Wanneer genezing niet meer mogelijk is, staat de kwaliteit van leven voorop. Het is belangrijk om in samenspraak met uw patiënt te onderzoeken welke zorg het best

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Hospice Oudewater 2015

Beleidsplan Stichting Hospice Oudewater 2015 Beleidsplan Stichting Hospice Oudewater 2015 1. Inleiding. Het initiatief om te komen tot de oprichting van een hospice in de gemeente Oudewater stamt uit 2009. Deze wens, om in Oudewater te komen tot

Nadere informatie

Vragenlijst voor de implementatie van de zorgmodule palliatieve zorg

Vragenlijst voor de implementatie van de zorgmodule palliatieve zorg voor de implementatie van de zorgmodule palliatieve zorg Wat is al gerealiseerd en wat moet nog gedaan worden om te kunnen zeggen we voldoen aan hetgeen in de zorgmodule staat. Naam organisatie / keten

Nadere informatie

Keten Palliatieve Zorg

Keten Palliatieve Zorg Keten Palliatieve Zorg Wat is palliatieve zorg? Palliatieve zorg begint wanneer iemand te horen heeft gekregen dat hij/zij ongeneeslijk ziek is en behandeling niet meer mogelijk is. Dat is een harde boodschap

Nadere informatie

Palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis

Palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis Palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis LOOV, 4 november 2014 Ingrid van Asseldonk Verpleegkundig specialist palliatieve zorg Programmaleider palliatieve zorg Consulent palliatieve zorg IKNL Elkerliek

Nadere informatie

NOTITIE PALLIATIEVE TERMINALE ZORG VOOR DE REGIO S DWO EN NWN. Februari 2009. Zorgkantoor DWO/NWN

NOTITIE PALLIATIEVE TERMINALE ZORG VOOR DE REGIO S DWO EN NWN. Februari 2009. Zorgkantoor DWO/NWN NOTITIE PALLIATIEVE TERMINALE ZORG VOOR DE REGIO S DWO EN NWN Februari 2009 Zorgkantoor DWO/NWN Inhoudsopgave Voorwoord 2 Hoofdstuk 1: Wat is palliatieve terminale zorg? 3 Hoofdstuk 2: Uitgangspunten palliatieve

Nadere informatie

Project Transmurale Palliatieve Zorg & Schokbrekers in de communicatie. Minisymposium SKB 19 december 2013

Project Transmurale Palliatieve Zorg & Schokbrekers in de communicatie. Minisymposium SKB 19 december 2013 Project Transmurale Palliatieve Zorg & Schokbrekers in de communicatie Minisymposium SKB 19 december 2013 Hoeveel patiënten heeft u nu in behandeling (of verzorgje nu op de afdelingof thuis) waarbij het

Nadere informatie

Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg

Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg Deventer 26-03-2013 Inhoud presentatie doel van de avond wat is palliatieve zorg? Cijfers overeenkomsten en verschillen knelpunten palliatieve zorg

Nadere informatie

Pal voor Kinderen. Activiteitenplan Stichting Pal februari Activiteitenplan Pal voor Kinderen

Pal voor Kinderen. Activiteitenplan Stichting Pal februari Activiteitenplan Pal voor Kinderen Pal voor Kinderen Activiteitenplan 2013 2015 Stichting Pal februari 2013 Activiteitenplan Pal voor Kinderen 2013-2015 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING...3 2. VISIE OP PALLIATIEVE ZORG VOOR KINDEREN...3 3. DE

Nadere informatie

De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen

De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen De palliatieve benadering als alternatief voor therapeutische verbetenheid? Dr. An Haekens P.K. Broeders Alexianen Tienen Casus : terechte vragen!! Psychiatrie vandaag Vooruitgangsdenken Toename van diagnostische

Nadere informatie

Beleidsplan 2012-2017

Beleidsplan 2012-2017 TERMINALE THUISHULP NOORDWEST OVERIJSSEL Beleidsplan 2012-2017 Pagina 1 van 5 Inhoud 1. Inleiding 2. De missie van de Stichting Terminale Thuishulp NWO 3. Beleidsdoelen Stichting Terminale thuishulp Noordwest

Nadere informatie

Informatieboekje Berkenrode, palliatieve zorg GGz Centraal, Zon & Schild. volwassenen pallatieve terminale zorg

Informatieboekje Berkenrode, palliatieve zorg GGz Centraal, Zon & Schild. volwassenen pallatieve terminale zorg Informatieboekje Berkenrode, palliatieve zorg GGz Centraal, Zon & Schild volwassenen pallatieve terminale zorg Inhoudsopgave Inleiding 2 Palliatieve unit locatie Zon & Schild 2 Visie en uitgangspunten

Nadere informatie

Onze zorg aan de gast is kwalitatief hoogwaardig, professioneel en persoonlijk.

Onze zorg aan de gast is kwalitatief hoogwaardig, professioneel en persoonlijk. Strategieplan Hospice de Mare 2019-2022 Inleiding Per 1 september 2017 is de palliatieve unit van Marente overgegaan tot een zelfstandig Hospice. Hospice de Mare heeft plaats voor zes gasten. De gasten

Nadere informatie

Als genezing niet meer mogelijk is

Als genezing niet meer mogelijk is Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als

Nadere informatie

Signalering in de palliatieve fase

Signalering in de palliatieve fase 17 maart 2015 Signalering in de palliatieve fase Denk- en werkmethode voor verzorgenden Karin Willemse Gespecialiseerd wijkverpleegkundige Oncologie & Palliatieve zorg Consulent palliatieve zorg NHN en

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. 2. Inleiding. 3. Grondslag, missie en visie. 4. Doelstelling. 5. Uitwerking van de doelstelling. 6. Doelgroep. 7.

INHOUDSOPGAVE. 2. Inleiding. 3. Grondslag, missie en visie. 4. Doelstelling. 5. Uitwerking van de doelstelling. 6. Doelgroep. 7. Beleidsplan Hospice Nijkerk e.o. 2013 t/m 2015 INHOUDSOPGAVE 1. Historie 2. Inleiding 3. Grondslag, missie en visie 4. Doelstelling 5. Uitwerking van de doelstelling 6. Doelgroep 7. Organisatie 8. Beleidsvoornemens

Nadere informatie

Zorgpad Stervensfase

Zorgpad Stervensfase Zorgpad Stervensfase de laatste stand van zaken Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Belang markering stervensfase Zorgpad Stervensfase Nieuwe

Nadere informatie

Werkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland

Werkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland September 2011 Werkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland Beleidsplan : Samenwerken aan Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg I. Achtergrond De palliatieve zorg ontwikkelt

Nadere informatie

CONVENANT NETWERK PALLIATIEVE ZORG MEPPEL STEENWIJKERLAND

CONVENANT NETWERK PALLIATIEVE ZORG MEPPEL STEENWIJKERLAND CONVENANT NETWERK PALLIATIEVE ZORG MEPPEL STEENWIJKERLAND Convenant palliatieve zorg Meppel / Steenwijkerland 1-7 Samenwerkingsovereenkomst netwerk voor palliatieve zorg in de regio Meppel Steenwijkerland

Nadere informatie

ORGANISATIE EN CONTINUÏTEIT VAN DE PALLIATIEVE ZORG. Ilse Brummelhuis, netwerkcoördinator NPZ Haaglanden

ORGANISATIE EN CONTINUÏTEIT VAN DE PALLIATIEVE ZORG. Ilse Brummelhuis, netwerkcoördinator NPZ Haaglanden ORGANISATIE EN CONTINUÏTEIT VAN DE PALLIATIEVE ZORG Ilse Brummelhuis, netwerkcoördinator NPZ Haaglanden Het landschap van Palliatieve Zorg Lokaal Regionaal Bovenregionaal Landelijk Lokaal: Welke zorg-

Nadere informatie

Brochure. Medisch - ethische zaken

Brochure. Medisch - ethische zaken Brochure Medisch - ethische zaken Informatie vanuit Wittenbergzorg over medisch-ethische zaken In een veranderende maatschappij en een veranderend zorglandschap wil Wittenbergzorg kwalitatief hoogwaardige

Nadere informatie

Palliatieve zorg: leven tot het einde

Palliatieve zorg: leven tot het einde Palliatieve zorg: leven tot het einde Bijeenkomst Marikenhuis, 22 januari 2019 Carel Veldhoven, kaderhuisarts palliatieve zorg Berg en Dal en arts pijn en palliatieve geneeskunde Radboudumc Welkom Waar

Nadere informatie

Projectplan verbouwing en uitbreiding Hospice Kajan 2015

Projectplan verbouwing en uitbreiding Hospice Kajan 2015 Projectplan verbouwing en uitbreiding Hospice Kajan 2015 Hospice Kajan Borneolaan 18 1217 HA Hilversum T: 035 672 87 40 Datum: 19-01-2015 Auteur: M. van der Burgh-Smit, directeur 1 1. Hospice Kajan Een

Nadere informatie

Samenwerkingsovereenkomst Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden De organisaties die deelnemen aan het Netwerk Palliatieve Zorg regio Haaglanden:

Samenwerkingsovereenkomst Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden De organisaties die deelnemen aan het Netwerk Palliatieve Zorg regio Haaglanden: Samenwerkingsovereenkomst Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden De organisaties die deelnemen aan het Netwerk Palliatieve Zorg regio Haaglanden: Stichting Medisch Centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo, gevestigd

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 29 509 Palliatieve zorg Nr. 46 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting VPTZ Land van Cuijk 2014-2016

Beleidsplan Stichting VPTZ Land van Cuijk 2014-2016 Beleidsplan Stichting VPTZ Land van Cuijk 2014-2016 1: Inleiding Het beleid van de overheid ten aanzien van de zorg voor ouderen en de terminale zorg in de laatste levensfase is gericht op een steeds grotere

Nadere informatie

Normen in het Netwerk

Normen in het Netwerk Normen in het Netwerk 1. Inleiding Het Netwerk Palliatieve Zorg de Liemers kent als doelstelling de kwaliteit, de inhoud en de organisatie van de palliatieve zorg in de regio te verbeteren. Door de netwerkpartners

Nadere informatie

Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft?

Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft? Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft? Het belang van een integraal anticiperend beleid 22 maart 2012 Bernardina Wanrooij Huisarts, consulent palliatieve zorg AMC Palliatieve zorg

Nadere informatie

MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING

MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING Symposium Palliatieve zorg en dementie, juni 2017 Helma Mebius, wijkverpleegkundige Carintreggeland en verpleegkundige consulent palliatieve zorg Evelien Siegerink,

Nadere informatie

we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein

we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein we zijn in beeld VPTZ-ZU/ Hospice Nieuwegein Beleid 2012-2013 Inleiding Dit beleidsstuk is geschreven om in beeld te brengen wat onze organisatie doet, waar we voor staan en waar we goed in zijn, hoe we

Nadere informatie

Interdisciplinaire samenwerking in Netwerken Palliatieve Zorg

Interdisciplinaire samenwerking in Netwerken Palliatieve Zorg Godebaldkwartier 914 3511 DT Utrecht E info@stichtingfibula.nl I www.stichtingfibula.nl @StichtingFibula Interdisciplinaire samenwerking in Netwerken Palliatieve Zorg Achtergrondinformatie 1. Inleiding

Nadere informatie

Visie : Palliatieve zorgen

Visie : Palliatieve zorgen Indien op een gegeven ogenblik een curatieve therapie geen hulp meer brengt en de mens zich geconfronteerd ziet met het onvermijdelijke, wordt hij bevangen door angst en pijn. Het is moeilijk om dragen,

Nadere informatie

Jaarbericht van het Netwerk Palliatieve Zorg Zaanstreek-Waterland

Jaarbericht van het Netwerk Palliatieve Zorg Zaanstreek-Waterland Jaarbericht van het Netwerk Palliatieve Zorg Zaanstreek-Waterland In dit jaarbericht leest u hoe het Netwerk Palliatieve Zorg Zaanstreek- Waterland in 2014 palliatieve zorg onder de aandacht heeft gebracht

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER. BASISSCHOLING PALLIATIEVE ZORG Regio Walcheren. Voorbeeld Informatiefolder, versie 2010 IKNL locatie Rotterdam

INFORMATIEFOLDER. BASISSCHOLING PALLIATIEVE ZORG Regio Walcheren. Voorbeeld Informatiefolder, versie 2010 IKNL locatie Rotterdam INFORMATIEFOLDER BASISSCHOLING PALLIATIEVE ZORG Regio Walcheren Inleiding Het netwerk palliatieve zorg Zeeland is opgericht in 2009, met als doel de toegankelijkheid en de kwaliteit van palliatieve zorgverlening

Nadere informatie

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand

Nadere informatie

Palliatieve zorg in de eerste lijn

Palliatieve zorg in de eerste lijn Palliatieve zorg in de eerste lijn Resultaten van een landelijke behoefte-inventarisatie onder zorgverleners, patiënten en naasten en de rol van PaTz hierbij. Ian Koper Roeline Pasman Bart Schweitzer Bregje

Nadere informatie

Beleidsplan. Er zijn. Zorg in de laatste levensfase. VPTZ Kaag en Braassem Beleidsplan 2013 2016

Beleidsplan. Er zijn. Zorg in de laatste levensfase. VPTZ Kaag en Braassem Beleidsplan 2013 2016 Beleidsplan 2013 2016 Er zijn. Zorg in de laatste levensfase Pagina 1 Inleiding Al meer dan 20 jaar wordt door vrijwilligers in onze gemeenschap aanvullende zorg geboden aan mensen in hun laatste levensfase.

Nadere informatie

Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering

Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering In deze presentatie Palliatieve zorg bij Stichting Prisma Definitie van palliatieve zorg Kenmerken van de palliatieve

Nadere informatie

Thuis zijn van begin tot einde? De huisarts en het ideaal van thuis sterven

Thuis zijn van begin tot einde? De huisarts en het ideaal van thuis sterven carel veldhoven Thuis zijn van begin tot einde? De huisarts en het ideaal van thuis sterven Palliatieve zorg richt zich op een goede kwaliteit van leven en sterven en op een waardige afronding van het

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Hospice Venlo in samenwerking met Zorggroep Noord en Midden Limburg

Beleidsplan Stichting Hospice Venlo in samenwerking met Zorggroep Noord en Midden Limburg Beleidsplan Stichting Hospice Venlo in samenwerking met Zorggroep Noord en Midden Limburg 1 Inleiding In Venlo was binnen de grote schakering van mogelijkheden aan zorg nog geen mogelijkheid om mensen

Nadere informatie

Visie op de ontwikkeling. van de. Palliatieve Zorg. in Rotterdam en omstreken

Visie op de ontwikkeling. van de. Palliatieve Zorg. in Rotterdam en omstreken Visie op de ontwikkeling van de Palliatieve Zorg in Rotterdam en omstreken You matter because you are, and you matter until the last moment of life; and we will do all that we can, not only to help you

Nadere informatie

Concept convenant. voor de verbetering van de kwaliteit van de thuiszorg. voor palliatieve patiënten in Amsterdam

Concept convenant. voor de verbetering van de kwaliteit van de thuiszorg. voor palliatieve patiënten in Amsterdam Concept convenant voor de verbetering van de kwaliteit van de thuiszorg voor palliatieve patiënten in Amsterdam 1 Preambule bij het Concept convenant voor de verbetering van de kwaliteit van de thuiszorg

Nadere informatie

OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015)

OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015) OPDRACHTVERKLARING WZC Leiehome (Actualisering 12.06.2015) Woonzorgcentrum Leiehome is een woonplaats met ruime verzorgingsmogelijkheden voor ouderen. Wij verlenen een deskundige en actuele zorg op maat.

Nadere informatie

ZN Doelgroepenregistratie schema en beslisboom, d.d. 01 juli 2018, versie 2.0

ZN Doelgroepenregistratie schema en beslisboom, d.d. 01 juli 2018, versie 2.0 ZN Doelgroepenregistratie schema en beslisboom, d.d. 01 juli 2018, versie 2.0 Aanvullende toelichting op de registratie van doelgroepen (code 1032 t/m/ 1037). Wijkverpleegkundigen hebben sinds 2015 een

Nadere informatie

JAARVERSLAG COÖPERATIE PALLIATIEVE ZORG NEDERLAND 2018

JAARVERSLAG COÖPERATIE PALLIATIEVE ZORG NEDERLAND 2018 JAARVERSLAG COÖPERATIE PALLIATIEVE ZORG NEDERLAND 2018 PALLIATIEVE ZORG NEDERLAND (PZNL) PZNL is in april 2018 opgericht met als doel om organisaties in de palliatieve zorg te verbinden, samenwerking te

Nadere informatie

Ministerie van VWS T.a.v. Drs. C. van der Burg Postbus Adres 2500 EJ DEN HAAG. Bunnik, 31 oktober Geachte heer/mevrouw,

Ministerie van VWS T.a.v. Drs. C. van der Burg Postbus Adres 2500 EJ DEN HAAG. Bunnik, 31 oktober Geachte heer/mevrouw, Ministerie van VWS T.a.v. Drs. C. van der Burg Postbus 20350 Adres 2500 EJ DEN HAAG Bunnik, 31 oktober 2012 Ons kenmerk: 01239 Betreft: Afstemming inzet extra middelen voor palliatieve zorg Uw kenmerk.:

Nadere informatie

ZORG NA ZIEKENHUISOPNAME

ZORG NA ZIEKENHUISOPNAME ZORG NA ZIEKENHUISOPNAME 2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Heeft u zorg nodig na het verblijf in het ziekenhuis? 4 Wie regelt deze zorg? 4 Uw plichten rondom ontslag 5 Wanneer kan de zorg na de ziekenhuisopname

Nadere informatie

Jaarplan Netwerk Palliatieve zorg Noordwest Veluwe

Jaarplan Netwerk Palliatieve zorg Noordwest Veluwe Jaarplan 201 Netwerk Palliatieve zorg Noordwest Veluwe Inhoud Inhoud Inleiding Doelstelling Overlegvormen Participanten Regiovisie Doelgroep Missie Kerntaken 1. Coördineren Omschrijving beoogde resultaat

Nadere informatie

De wereld van de trage vragen Geestelijke begeleiding in de palliatieve zorg thuis, knelpunten en verbetervoorstellen

De wereld van de trage vragen Geestelijke begeleiding in de palliatieve zorg thuis, knelpunten en verbetervoorstellen Leven tot het einde! De wereld van de trage vragen Geestelijke begeleiding in de palliatieve zorg thuis, knelpunten en verbetervoorstellen Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Geestelijke begeleiding in de

Nadere informatie

Signaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering

Signaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering Signaleren, volgen en verdiepen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, Verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve

Nadere informatie

Alleen Samen staan we sterk voor een waardig levenseinde. Gerda Kievitsbosch, netwerkcoördinator Netwerken Palliatieve Zorg Twente 11 april 2019

Alleen Samen staan we sterk voor een waardig levenseinde. Gerda Kievitsbosch, netwerkcoördinator Netwerken Palliatieve Zorg Twente 11 april 2019 Alleen Samen staan we sterk voor een waardig levenseinde Gerda Kievitsbosch, netwerkcoördinator Netwerken Palliatieve Zorg Twente 11 april 2019 Inleiding Netwerken Palliatieve Zorg Twente Palliatieve Zorg

Nadere informatie

Thuis in de laatste levensfase. Regionaal centrum voor palliatieve terminale zorg

Thuis in de laatste levensfase. Regionaal centrum voor palliatieve terminale zorg Thuis in de laatste levensfase Regionaal centrum voor palliatieve terminale zorg Wat is Hospice De Winde? Hospice De Winde is onderdeel van Zorggroep Solis. Zorggroep Solis verleent sinds 1267 zorg aan

Nadere informatie

Jaarbericht 2006 Netwerk Palliatieve Zorg Enschede, Haaksbergen en Noordoost Twente

Jaarbericht 2006 Netwerk Palliatieve Zorg Enschede, Haaksbergen en Noordoost Twente Jaarbericht 2006 Netwerk Palliatieve Zorg Enschede, Haaksbergen en Noordoost Twente p/a Livio, afdeling Stafzorg Postbus 379, 7500 AJ Enschede Tel: 053-4881200 Email: h.mulder@livio.nl Website: http://palliatieftwenteoost.ikcnet.nl

Nadere informatie

De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg

De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg Marjolein Rentinck Internist/oncoloog bij Tergooi Symposium Methoden voor besluitvorming rond het levenseinde

Nadere informatie

Waar vindt terminale zorg plaats? Terminale zorg bij u thuis

Waar vindt terminale zorg plaats? Terminale zorg bij u thuis Terminale Zorg Wanneer u en uw naasten deze folder onder ogen krijgen, heeft u van uw behandelend arts te horen gekregen dat u ongeneeslijk ziek bent en uw levensverwachting beperkt is. De behandeling

Nadere informatie

Vier kernvragen in de palliatieve zorg:

Vier kernvragen in de palliatieve zorg: Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand van zaken Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg 2. Het PaTz project in de praktijk

Nadere informatie

Palliatieve zorg. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden

Palliatieve zorg. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden Palliatieve zorg Ondersteuning als genezing niet meer mogelijk is Informatie voor patiënten F1023-1163 oktober 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan

Nadere informatie

Palliatieve Zorg Haaglanden

Palliatieve Zorg Haaglanden Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden Jaarplan Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden 2012 Inleiding Het Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden (Netwerk PZH) richt zich op het versterken van de samenwerking en

Nadere informatie