De Vrijwilliger. van nu en de toekomst! maatschappelijke stage in de sportvereniging

Transcriptie

1 De Vrijwilliger van nu en de toekomst! maatschappelijke stage in de sportvereniging

2 Inhoud sopgave 1. Jongerenparticipatie en maatschappelijke stage Colofon Het doel van deze uitgave is sportverenigingen een basis bieden om maatschappelijke stages binnen de vereniging op te zetten en in te bedden. De uitgave is gericht op de persoon binnen de vereniging die de maatschappelijke stages gaat coördineren. Daarnaast is er informatie opgenomen voor begeleiders van de jongeren tijdens de stage. Speciale dank gaat uit naar alle sportverenigingen die meegewerkt hebben aan deze uitgave door hun ervaringen te delen en informatie beschikbaar te stellen: DOK, KV Fortis, Oemoemenoe, VV Oostkapelle, KV Swift, Taekwondo Middelburg, VV Veere, GV Veere-Vrouwenpolder, VV Zeelandia Middelburg Redactie Tekst: Leonie Goedbloed Tekstadviezen: Gerben Schram, Joost Hopmans Eindredactie: Barbara Meijers Adres: SportZeeland Seissingel AC Middelburg Telefoon: Fotografie Voermans Van Bree Fotografie, Westervoort SportZeeland Vormgeving en drukwerk Schwung, identiteit + creatie Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt dankzij subsidie van de Provincie Zeeland Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van SportZeeland. 1.1 Wat houdt maatschappelijke stage in? 1.2 Wie zijn de jongeren die een maatschappelijke stage lopen? 1.3 Wat levert het de vereniging op? 1.4 Wat moet de vereniging investeren? 2. Opzet binnen vereniging 2.1 Coördinator 2.2 Richting bepalen: wat en wie wil je bereiken? 2.3 Communicatie naar vrijwilligers 3. Taken voor jongeren 3.1 Op welk niveau kunnen jongeren actief zijn binnen de vereniging? 3.2 Welke taken zijn geschikt voor jongeren? 3.3 Wat zijn de mogelijkheden binnen onze vereniging? 3.4 Omschrijven van taken 4. Hoe bereik je jongeren? 4.1 Communicatie richting eigen jeugdleden 4.2 Jongeren van buiten de vereniging 5. De uitvoering; jongeren aan de slag 5.1 Begeleider 5.2 Kennismaking / intake 5.3 Begeleiding tijdens de stage 5.4 Afronding van de stage 6. Evaluatie en inbedding 7. Bijlagen»{ Bijlage-1 Bijlage-2 Bijlage-3 Bijlage-4 Bijlage-5 Format plan maatschappelijke stage in de sportvereniging Informatie voor commissies Format omschrijven stageopdracht Informatie voor stagebegeleiders Voorbeeld van stageovereenkomst

3 1. Jongerenparticipatie en maatschappelijke stage Jongeren hebben de toekomst, een veel gehoorde uitspraak op allerlei gebieden. Voor vrijwilligerswerk, waar de gemiddelde leeftijd van de vrijwilligers steeds verder oploopt, is deze uitspraak ook van toepassing. Jongeren zijn de vrijwilligers van de toekomst, maar kunnen ook de vrijwilligers van nú zijn! Veel sportverenigingen hebben jongeren in huis, maar hoe krijg je ze meer betrokken bij de vereniging? En hoe krijg je jongeren als vrijwilliger actief? Jongeren die zich actief inzetten voor de maatschappij, dat is waar jongerenparticipatie om draait. Een manier om als vereniging aan de slag te gaan met jongerenparticipatie is door maatschappelijke stageplaatsen aan te bieden. 1.1 Wat houdt maatschappelijke stage in? Maatschappelijke stage staat voor de inzet van jongeren in maatschappelijke organisaties als onderdeel van het lesprogramma op school. Leerlingen uit het voortgezet onderwijs (en soms ook beroepsonderwijs) maken op die manier kennis met vrijwilligerswerk en vrijwilligersorganisaties door zich actief in te zetten. Het belangrijkste doel van een maatschappelijke stage is dat jongeren leren wat het is om op vrijwillige basis een bijdrage te leveren aan de maatschappij. De kennismaking met vrijwilligerswerk staat voorop. Dit is het grote verschil met een beroepsstage waarin vaardigheden en werkhouding centraal staan. De maatschappelijke stage is onderdeel van het onderwijsprogramma. De uren die leerlingen hierin investeren tellen dus mee voor het totaal aantal onderwijsuren. Dit betekent dus dat jongeren minder uren op school hoeven te zitten omdat ze tijdens hun maatschappelijke stage buiten de school leren. Jongeren kunnen een maatschappelijke stage in verschillende sectoren uitvoeren, zoals natuur, welzijn en sport. Alle organisaties die met vrijwilligers werken of in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen actief zijn kunnen een geschikte stageaanbieder zijn. 1.3 Wat levert het de vereniging op? Sportverenigingen zijn bij uitstek vrijwilligersorganisaties en bovendien sluiten zij vaak goed aan bij de belevingswereld en interesses van jongeren. Maatschappelijke stages bieden sportverenigingen de kans om aan de slag te gaan met jonge vrijwilligers. Zowel eigen jeugdleden als jongeren van buiten de vereniging kunnen een bijdrage als vrijwilliger leveren. Voor veel verenigingen is het vinden van nieuwe vrijwilligers een onderwerp dat het hele jaar door aandacht vraagt. Daarnaast zijn jongeren binnen de vereniging een groep waar vaak moeilijk grip op te krijgen is. Door als vereniging met maatschappelijke stages aan de slag te gaan en jongerenparticipatie te bevorderen is er veel te winnen: Eigen jeugdleden leveren actief een bijdrage aan de vereniging. Jongeren leren hoe hun vereniging werkt. Jongeren van buiten de vereniging maken via een maatschappelijke stage kennis met de vereniging. Extra helpende handen. De vereniging laat zijn maatschappelijke betrokkenheid zien; dit is positief voor het imago. Jongeren komen met nieuwe ideeën omdat ze een andere kijk op de organisatie hebben. Er is een kans dat jongeren actief blijven als vrijwilliger; vooral bij eigen jeugdleden die na hun stage gevraagd worden om te blijven is deze kans aanwezig. 1.4 Wat moet de vereniging investeren? Om met jonge vrijwilligers aan de slag te gaan moet de vereniging investeren. Er moet bijvoorbeeld tijd vrij gemaakt worden voor de begeleiding van jongeren en een goede organisatie van maatschappelijke stages binnen de vereniging. Dit zijn randvoorwaarden om een succes te maken van maatschappelijke stages. Voordat je als vereniging van start gaat met maatschappelijke stages moet je dus besluiten of je hierin wilt en kunt investeren. In deze uitgave is beschreven hoe je maatschappelijke stages kunt organiseren binnen je vereniging. Tip: Zorg dat de stages goed georganiseerd zijn binnen de vereniging en dat er goede begeleiding is voor jongeren. Op deze manier vergroot je de kans op succes en kan teleurstelling bij jongeren en andere vrijwilligers voorkomen worden. 1.2 Wie zijn de jongeren die een maatschappelijke stage lopen? De jongeren die een maatschappelijke stage gaan lopen zijn leerlingen uit het voortgezet onderwijs van vmbo, havo en vwo. Daarnaast zijn er soms beroepsopleidingen die met deze stages werken. In welk leerjaar de maatschappelijke stage gepland wordt, verschilt per school. Veel scholen kiezen ervoor om deze stage in de hogere klassen uit te voeren, maar bij sommige scholen gaan juist de jongste leerlingen hiermee aan de slag. De leeftijd van de jongeren die een maatschappelijke stage gaan lopen varieert van 13 t/m 18 jaar. Jongeren verschillen daarnaast in affiniteit met sport. Leerlingen die op school gekozen hebben voor een sportklas zullen eerder voor een maatschappelijke stage in de sport kiezen. Jongeren die weinig affiniteit met sport hebben kunnen evengoed hun stage in de sport volbrengen maar zullen in veel gevallen wel voor andere taken kiezen: geen training geven, maar bijvoorbeeld helpen bij het maken van het clubblad

4 2. Opzet binnen de vereniging In de praktijk 2.1 Coördinator Om als vereniging met maatschappelijke stages te starten en dit in goede banen te leiden is het aan te raden om een coördinator aan te wijzen. De coördinator is binnen de vereniging het aanspreekpunt voor stagebegeleiders, stagiaires en voor externe partijen zoals de vrijwilligerscentrale of de school. Deze taken kunnen prima passen binnen het takenpakket van bijvoorbeeld een vrijwilligerscoördinator of jeugdcoördinator, maar het kan ook een nieuwe functie zijn. Het is belangrijk om te bepalen welke plek de coördinator heeft binnen de organisatiestructuur van de vereniging; lid van de vrijwilligerscommissie of jeugdcommissie of valt onder verantwoordelijkheid van een bestuurslid. Op deze manier is bepaald op wie de coördinator terug kan vallen en waar de verantwoordelijkheid voor de continuïteit ligt. Door dit goed te organiseren kan voorkomen worden dat bij het wegvallen van de coördinator de maatschappelijke stages bij de vereniging stoppen omdat er niemand op de hoogte is. Waarom willen sportverenigingen met maatschappelijke stages aan de slag? Enkele voorbeelden: De club heeft een grote maatschappelijke betrokkenheid en daarom willen we ook een bijdrage leveren aan maatschappelijke stages. Daarnaast willen we graag meer jongeren betrekken bij de vereniging, dit kunnen zowel leden als jongeren van buiten de vereniging zijn grote sportvereniging - voetbal We willen de eigen jeugdleden meer bij de vereniging betrekken en zien in maatschappelijke stages een kans om eigen jeugdleden als vrijwilliger actief te krijgen middelgrote sportvereniging - rugby Wij hebben als doel om met de maatschappelijke stages nieuwe assistent leiders binnen te halen. Deze extra handen kunnen we goed gebruiken en wie weet vindt een jongere het zo leuk dat ze ook een opleiding willen gaan doen. kleine sportvereniging - gymnastiek Belangrijkste taken van de coördinator: Zorgen voor bekendheid en draagvlak bij andere vrijwilligers. In beeld brengen van de stageopdrachten binnen de organisatie; inventariseren van opdrachten bij verschillende commissies. Begeleiders bij stageopdrachten zoeken. Stagebegeleiders van informatie voorzien. Promotie van maatschappelijke stages binnen de vereniging zodat eigen jeugdleden weten dat ze hun stage bij de vereniging kunnen lopen en andere betrokkenen op de hoogte zijn van de mogelijkheden om stageopdrachten aan te leveren. Aanspreekpunt voor stagiair en begeleider bij vragen of problemen. Evaluatie van de stages binnen de vereniging. Wat was een succes? Wat kan beter? Contactpersoon voor vrijwilligerscentrale, sportservicepunt en/of school. We zijn een vereniging die midden in de samenleving wil staan en maatschappelijke betrokkenheid erg belangrijk vindt. Door het aanbieden van stageplaatsen voor maatschappelijke stages kunnen we hier een positieve bijdrage aan leveren. middelgrote sportvereniging - korfbal We zijn binnen de vereniging altijd opzoek naar nieuwe vrijwilligers en dit blijkt steeds lastiger te worden. Maatschappelijke stages zien wij als kans om extra helpende handen beschikbaar te hebben. We bieden verschillende uitdagende vacatures aan waarop jongeren kunnen reageren. middelgrote sportvereniging - voetbal Maatschappelijke stages zijn voor ons een manier om uiting te geven aan onze maatschappelijke betrokkenheid. We verwachten dat dit goed is voor onze naamsbekendheid en het imago van de vereniging. Daarnaast hopen we natuurlijk nieuwe vrijwilligers binnen te halen! grote sportvereniging - korfbal Wij willen met maatschappelijke stages aan de slag omdat we bij bepaalde activiteiten graag input van jongeren willen hebben. kleine sportvereniging - handbal 2.2 Richting bepalen: wat en wie wil je bereiken? Het is belangrijk om van te voren helder te hebben wat en wie je met maatschappelijke stages wilt bereiken (doel en doelgroep). Waarom wil je ermee aan de slag? Wat wil je bereiken? Welke jongeren wil je als vrijwilliger binnen halen? De antwoorden op deze vragen zijn bepalend voor de acties die ondernomen moeten worden. Daarnaast is het helder hebben van doel en doelgroep ook belangrijk om draagvlak binnen de vereniging te krijgen; bij vragen kun je uitleggen waarom dit voor de vereniging belangrijk is. Heb je als doel om zoveel mogelijk extra helpende handen binnen te halen dan vraagt dat een andere aanpak dan wanneer je vooral de eigen jeugdleden als vrijwilliger bij de vereniging wilt betrekken. Als je daarnaast je maatschappelijke betrokkenheid wilt benadrukken zal je hier ook actie op moeten ondernemen. Het is dan ook goed om in een vroeg stadium te bepalen welk doel je als vereniging hebt. 6. { 7.

5 3. Taken voor jongeren Tip: Als bijlage is een voorbeeld voor de opzet voor een plan maatschappelijke stage in de sportvereniging toegevoegd (bijlage-1). Aan de hand van die opzet en dit handboek kan er direct een plan voor de vereniging gemaakt worden. De opzet staat ook op de meegeleverde CD-ROM. Doelgroep Als vereniging heb je misschien al jongeren in huis als jeugdlid. Je kunt ervoor kiezen om eigen jeugdleden te stimuleren om hun maatschappelijke stage bij de eigen vereniging in te vullen. Op deze manier geef je jeugdleden de kans om de vereniging van een andere kant te leren kennen. Een bijkomend voordeel is dat de kans groot is dat deze jongeren als vrijwilliger actief blijven, zeker als ze na hun maatschappelijke stage opnieuw gevraagd worden. Jongeren van buiten de vereniging kunnen een interessante doelgroep zijn voor maatschappelijke stageplaatsen omdat zij op deze manier kennis maken met de vereniging. Daarnaast worden op deze manier extra helpende handen binnen gehaald. 2.3 Communicatie naar vrijwilligers Om voor draagvlak binnen de vereniging te zorgen is het belangrijk om in een vroeg stadium te communiceren over de plannen rondom maatschappelijke stages. Nu het doel, de doelgroep en de coördinator bekend zijn kan dit gecommuniceerd worden binnen de vereniging. Via bijvoorbeeld het clubblad of de website kunnen betrokkenen bij de vereniging geïnformeerd worden en ook meteen opgeroepen worden om een bijdrage te leveren. Misschien zijn er wel ideeën voor stageplaatsen, of zijn er vrijwilligers die graag met jongeren aan de slag willen of dit juist helemaal niet zien zitten. Door in een vroeg stadium te communiceren kan voorkomen worden dat vrijwilligers zich gepasseerd voelen. De acties die ondernomen worden hebben invloed op hun vrijwilligerswerk dus is het belangrijk dat ze hiervan op de hoogte zijn. Op de meegeleverde CD-ROM staat een voorbeeld van een tekst gericht op vrijwilligers. 3.1 Op welk niveau kunnen jongeren actief zijn binnen de vereniging? Als vrijwilliger kunnen jongeren op verschillende niveaus een bijdrage leveren: 1. uitvoerend deeltaken uitvoeren onder leiding van ouderen 2. organiserend actief zelf organiseren; grote lijnen zijn bepaald 3. leidinggevend zelf de leiding over een activiteit of project 4. meebeslissend volwaardige partij in besluitvorming De jongeren die een maatschappelijke stage gaan lopen verschillen in opleidingsniveau, interesse en affiniteit met sport. Het is lastig om te bepalen op welk niveau een jongere ingezet kan worden omdat dit afhangt van veel verschillende factoren. Bij het bespreken van taken voor jongeren is het in ieder geval belangrijk om het volgende in het oog te houden: Een eerste ervaring met vrijwilligerswerk binnen de vereniging moet een succeservaring zijn als je ze terug wilt zien als vrijwilliger; zet dus niet te hoog in maar zorg wel dat ze zich verantwoordelijk voelen en uitgedaagd worden. Laat nieuwe vrijwilligers eerst bij uitvoerende taken meehelpen en bespreek tussentijds of dit voldoende uitdagend is of dat een jongere meer in zijn/haar mars heeft. Goede begeleiding is heel bepalend voor het slagen van een maatschappelijke stage, dit geldt voor alle niveaus waarop jongeren aan de slag gaan! Het is belangrijk om taken zo concreet mogelijk te maken; een jongere weet dan wat er verwacht wordt en het is makkelijker te controleren of dit ook lukt. Jongeren kunnen zelf niet altijd goed inschatten wat ze aankunnen. In het algemeen geldt: jongeren kunnen goed uit de voeten met taken op uitvoerend en organiserend niveau. Een deel van deze jongeren kan, als ze langer actief zijn binnen de vereniging, ook op leidinggevend of zelfs meebeslissend niveau aan de slag. Voor veel jongeren zal de maatschappelijke stage een kennismaking zijn met vrijwilligerswerk. Taken op uitvoerend niveau zijn daarom het meest voor de hand liggend. Door in gesprek te blijven met een jongere tijdens de uitvoering van de stage kom je er snel genoeg achter of de taak te moeilijk of juist te eenvoudig is

6 Tip: Dit is wat jongeren willen: heldere taakomschrijving variatie in taken, dit houdt het interessant kortlopende projecten met een duidelijk begin en einde doel om naar toe te werken samenwerken, leuk om met andere jongeren taken uit te voeren goede begeleiding ervaring opdoen (voor een vervolgopleiding) en iets leren beloning, bijvoorbeeld een certificaat het moet leuk zijn! 3.2 Welke taken zijn geschikt voor jongeren? Het belangrijkste doel van de maatschappelijke stage is dat jongeren kennismaken met vrijwilligerswerk en een bijdrage leveren aan de maatschappij zonder dat daar direct iets tegenover staat. In principe geldt dat alles wat een leerling verder leert tijdens deze stage meegenomen is maar dat dit niet het voornaamste doel is. Voor het opstellen van stageopdrachten voor jongeren betekent dit dat alle denkbare taken die er binnen de vereniging zijn en die geschikt zijn voor jongeren, interessant zijn voor jongeren en door vrijwilligers uitgevoerd worden een stageopdracht kunnen zijn. Voor de vereniging biedt dit dus vrijheid om creatief te zijn in het formuleren van stageopdrachten. Let er bij de stageopdrachten wel op dat er aanvullende eisen kunnen zijn: om alcohol te mogen schenken in de kantine is de minimumleeftijd bijvoorbeeld 16 jaar. Als een eigen jeugdlid bij de vereniging stage gaat lopen is het vaak eenvoudig: de leerling kent de vereniging, is bekend met de sport en heeft vaak zelf wel een idee van wat hij of zij als stage zou willen doen. Deze leerlingen kunnen bovendien ingezet worden bij taken waar sportspecifieke kennis voor nodig is. Enkele voorbeelden: Assisteren bij trainingen geven Scheidsrechter Jeugdteam coachen en trainen Lid van de jeugdcommissie Komt een leerling van buiten de vereniging dan zijn opdrachten waarbij geen kennis van spelregels en beheersing van techniek van de betreffende sport voor nodig zijn vaak geschikter. Een aantal voorbeelden van stageopdrachten: Helpen bij de organisatie van een (jeugd)toernooi Helpen bij onderzoek naar de jeugdgerichtheid van de vereniging Afnemen van een vragenlijst onder de leden Helpen bij het organiseren van een jeugdactiviteit Helpen bij het bijhouden van de website Stukjes schrijven voor het clubblad Helpen bij het onderhoud van materialen Helpen in de kantine Etc. In de praktijk Conclusies van de stagedocent uit de evaluatie van maatschappelijke stages in een sportklas: Leerlingen die hun stage als positief ervaren hebben gaven aan dat er een aantal bepalende voorwaarden zijn voor het slagen van hun stage: vorm van begeleiding: duidelijke structuur; inhoudelijke uitdaging: diverse activiteiten, aangepast aan de ontwikkeling van de jongere tijdens de stage; belangrijke taken toebedeeld krijgen; niet alleen simpele, saaie taken. Voor een goede samenwerking en een goed verloop van een maatschappelijke stage is het belangrijk dat de stageorganisatie: één contactpersoon heeft; het niveau van de leerling in kan schatten; inhoudelijk kan differentiëren voor leerlingen zodat het niveau van de opdracht aansluit bij het niveau van de leerling; structuur en duidelijkheid biedt voor de leerling. Tip: Dit is wat jongeren willen: {

7 In de praktijk Voorbeeld van een vacature Wil jij assisteren bij de peuter- en kleutergym? 3.3 Wat zijn de mogelijkheden binnen onze vereniging? Door alle commissies die binnen de vereniging actief zijn goed te informeren over maatschappelijke stages en ze te vragen om na te denken over de mogelijkheden binnen hun eigen werk, zet je een eerste stap in de werving van vacatures voor jongeren ofwel stageopdrachten. Bijkomend voordeel is dat je de commissies meteen goed en gericht geïnformeerd hebt. Als bijlage is een voorbeeld opgenomen voor een informatiebrief om commissies te informeren (zie bijlage-2 en de Cd-rom). Het is mogelijk dat bestaande vacatures geschikt zijn als stageopdracht voor een maatschappelijke stage, hierbij moet wel rekening gehouden worden met de tijdelijke aard van de stages; een leerling komt voor een bepaalde tijd en kan daarna weer vertrekken. Organisatie DOK is een omnisportvereniging in Oostkapelle, dat wil zeggen dat we meerdere sporten aanbieden, namelijk: gymnastiek, badminton en judo/jiu jitsu. DOK heeft een behoorlijk aantal deelnemers in verschillende leeftijdsgroepen. Gymnastiek is onderverdeeld in: peuter-/kleutergym, jazz dance, turnen, springgroep, aerobic, dansgroep en bodytraining. Als je het leuk vindt kun je ook bij andere onderdelen van DOK meekijken een meehelpen. Omschrijving vrijwilligerswerk Bewegen is voor peuters en kleuters een feest en een hele uitdaging! Bij de peuter-/ kleutergym (ca. 15 deelnemers) werken we met een leidster en een assistent leidster. Wil jij de nieuwe assistent leidster worden? Je wordt begeleid door een gediplomeerde leidster en mag de peuters/kleuters begeleiden bij het dansen, de spelletjes, de gymoefeningen en het klaarzetten en opruimen van de toestellen. Er is ook ruimte om zelf met ideeën voor spelletjes te komen. Bij het inventariseren van de stageopdrachten is het ook belangrijk om direct te kijken naar een geschikte begeleider voor die opdracht en eventuele aanvullende eisen, zoals een minimumleeftijd. Voorwaarden Je vindt het leuk om je in te zetten voor onze vereniging en je vindt het heel leuk om met kleine kinderen om te gaan. Je houdt je aan de gemaakte afspraken. 3.4 Omschrijven van taken Om jongeren van buiten de vereniging te interesseren voor een maatschappelijke stage bij de vereniging zal er een helder en aantrekkelijk stageaanbod moeten liggen. Ook voor eigen jeugdleden is dit handig indien ze zelf nog niet weten wat ze binnen de vereniging zouden willen doen. Werkdagen- en tijden Tijdsbesteding: 30 tot 72 uur per schooljaar Werkdagen en tijd: dinsdag uur. Periode: september tot en met juni Denk er bij het omschrijven van de taken aan voor wie je het schrijft; wat maakt je vereniging aantrekkelijk voor jongeren? En vooral: waarin onderscheidt jouw vereniging zich van andere organisaties die stageplaatsen aanbieden? Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan: ze vinden er leeftijdsgenoten, er staan enthousiaste vrijwilligers klaar om de stage te begeleiden, er is een positieve sfeer waarin iedereen op zijn manier een bijdrage levert, ze krijgen zelf de ruimte om met ideeën te komen, etc. Voorkom dat je hierbij vervalt in algemene termen die voor elke organisatie (kunnen) gelden, zoals het is hier gezellig. Bij het omschrijven van de stageopdracht moeten de taken zo helder en concreet mogelijk zijn zodat een jongere een goed beeld krijgt van wat de opdracht inhoudt. Assisteren bij trainen geven kan bijvoorbeeld opgesplitst worden in: je helpt bij het klaar zetten van de materialen, bedenkt samen met de trainer een warming-up spel, je begeleidt tijdens de training een groepje kinderen en helpt na afloop de materialen opruimen. Het is ook goed om te vermelden dat er ruimte is om je te ontwikkelen en naar een doel toe te werken. Bij het assisteren bij training geven kan de stagiair bijvoorbeeld eerste meelopen, dan zelf een warming-up spel verzorgen en toe werken naar het geven van een hele training waarbij de trainer de stagiair assisteert. ±

8 4. Hoe bereik je jongeren? 4.1 Communicatie richting eigen jeugdleden Jongeren denken bij een maatschappelijke stage vaak niet direct aan hun eigen sportvereniging. Zelfs jongeren die al als vrijwilliger actief zijn bij een sportvereniging geven dit vaak niet zelf op als maatschappelijke stage. Tijdens introductielessen op scholen komt het regelmatig voor dat het geven van trainingen aan een jeugdteam niet gezien wordt als vrijwilligerswerk door de jongeren zelf. Ze doen het omdat ze bij een vereniging sporten, ervoor gevraagd zijn en het leuk vinden, het hoort erbij. Jongeren zijn zich er dus vaak niet bewust van dat ze al vrijwilligerswerk doen. Door de mogelijkheden van maatschappelijke stage bij de vereniging regelmatig onder de aandacht te brengen worden ze gestimuleerd om hun maatschappelijke stage bij de eigen vereniging te gaan doen. Het is goed om hierbij voorbeelden te geven van taken die ze kunnen doen, te benadrukken dat als ze al vrijwilligerswerk doen dit vaak ook als maatschappelijke stage mag gelden en ze zelf ook met ideeën mogen komen. De communicatie richting jeugdleden kan via het clubblad of de website lopen, maar ook directer door bijvoorbeeld jeugdteams in de leeftijd van 12 tot 18 jaar na een training aan te spreken. Het is afhankelijk van de door school gekozen opzet welke leerlingen een maatschappelijke stage gaan lopen, in welke periode dat is en hoeveel uur dat moet zijn. Het is daarom aan te bevelen om de maatschappelijke stages regelmatig onder de aandacht te brengen. Op de Cd-rom staat een voorbeeld van een tekst om jongeren te informeren. In de praktijk Er zijn verschillende manieren om maatschappelijke stages onder jongeren te promoten. Hieronder een voorbeeld van hoe dit via de website kan: Tip: Heb je als doel om de eigen jeugdleden meer bij de vereniging te betrekken dan kan het onderzoeken van de jeugdgerichtheid een goede basis vormen. Een instrument hiervoor is de J-score; hiermee breng je in beeld hoe jeugdgericht de vereniging is en wat de wensen en behoeften van de jeugdleden zijn. Je vindt de J-score op de meegeleverde CD-ROM. 4.2 Jongeren van buiten de vereniging Als je maatschappelijke stages breder uit wilt zetten dan het stimuleren van eigen jeugdleden dan krijg je te maken met andere organisaties die op dit terrein actief zijn. In elk geval betreft dit de scholen voor voortgezet onderwijs en daarnaast, afhankelijk van de lokale situatie, de vrijwilligerscentrale, stichting welzijn of het lokale sportservicepunt. In veel regio s zijn stagemakelaars actief die een bemiddelende rol hebben tussen leerlingen en stageaanbieders. Het voordeel hiervan is dat je als vereniging één contactpersoon hebt en via deze weg vaak in één keer meerdere scholen bereikt. Het loont dus de moeite om uit te zoeken welke organisaties er lokaal actief zijn op het gebied van maatschappelijke stages. Afhankelijk van de organisaties die betrokken zijn bij maatschappelijke stages kun je bij de school of andere organisatie je stageopdrachten aanleveren. Zij brengen de vacatures onder de aandacht van jongeren. Vraag deze organisatie of ze een format beschikbaar hebben waarin de stageopdracht en informatie over de vereniging aangeleverd dient te worden. Als bijlage is een voorbeeld van een format opgenomen (zie bijlage-3 en de Cd-rom). VVO op zoek naar jou! Voetbalvereniging Oostkapelle biedt leerlingen de kans om kennis te maken met het vrijwilligerswerk en werkt daarom met maatschappelijke stages. Om doordeweeks te kunnen trainen en iedere zaterdag te voetballen zijn heel wat mensen achter de schermen nodig. Een trainer of een coach ligt nog wel voor de hand. Maar wat te denken van onze ballenman, hij zorgt dat alle voetballen gepoetst worden en niet te hard zijn. In de kantine zijn veel medewerkers nodig voor een broodje kroket of een zakje chips. Gevarieerde werkzaamheden, op verschillende tijden. Zo worden er ook regelmatig activiteiten georganiseerd, zoals een dart-avond of een voetbaltoernooi. Eindeloze mogelijkheden. Bij onze club is het leerzaam en vooral heel leuk om stage te lopen. Op dit moment zijn er de volgende mogelijkheden: in de keuken van de kantine bij activiteiten binnen de vereniging assisteren bij trainingen van jeugdteams leiden van pupillenwedstrijden als scheidsrechter Iets voor jou? Neem snel contact op, dan kunnen we kijken of er iets voor jou bij zit. Je bent van harte welkom en natuurlijk sta je er niet alleen voor. Je zult een hele leuke tijd hebben. Graag snel tot ziens! Coördinator Maatschappelijke Stage»

9 5. De uitvoering; jongeren aan de slag Eventuele formulieren van de school kunnen bij dit gesprek ook meteen ingevuld worden. De meeste scholen zorgen voor een stageovereenkomst die de jongere samen met de vereniging invult en ondertekend moet worden. Is dit niet het geval dan is het aan te bevelen om toch zelf een stageovereenkomst met de jongere in te vullen en hier ook contact met de school over op te nemen. In de overeenkomst worden de gemaakte afspraken vastgelegd, contactgegevens opgenomen en kunnen zaken als de verzekering benoemd worden. Als bijlage is een voorbeeld van een stageovereenkomst opgenomen (zie bijlage bijlage-5 en de Cd-rom). Dat jongeren door de maatschappelijke stage minder uren op scholen hoeven te zitten is bij leerlingen vaak niet bekend of ze zijn zich er niet bewust van. Jongeren beginnen niet altijd even enthousiast aan hun stage: "het is weer iets wat moet van school, we hebben het al zo druk en dan moet het ook nog in je vrije tijd" is een veel gehoord bezwaar. De ervaring leert wel dat het grootste deel van de jongeren snel bijdraait als ze eenmaal gestart zijn. Ze gaan dan met toewijding en enthousiasme aan de slag gaan. 5.1 Begeleider Een betrokken en enthousiaste begeleider is een belangrijke voorwaarde voor een geslaagde stage. Een positieve houding ten opzichte van jongeren, oprecht geïnteresseerd en betrokken zijn en het goede voorbeeld geven zijn de belangrijkste eigenschappen van een begeleider. Daarnaast moet een begeleider de jongere eigen verantwoordelijkheden geven zonder de jongere in het diepe te gooien. Waarschijnlijk zijn er wel een aantal personen binnen de vereniging waarvan je weet of verwacht dat ze goed met jongeren om kunnen gaan. Dit kunnen de eerst personen zijn die je benadert voor de rol van begeleider. Als iemand zich als begeleider bij een stageopdracht opgeeft, bespreek dan goed wat de bedoeling is en wat jongeren verwachten van een begeleider. Jongeren willen goede begeleiding krijgen, maar ook vrijheid om zelf bezig te zijn en zelf keuzes te maken. Daarnaast vinden ze het belangrijk om het gezellig en leuk te hebben tijdens hun stage. Als bijlage is een informatiedocument voor stagebegeleiders toegevoegd, deze kan gebruikt worden om (mogelijke) begeleiders te informeren (zie bijlage-4 en de Cd-rom). Een begeleider is het aanspreekpunt voor de jongere tijdens de stage. Er is ten minste regelmatig contact en de begeleider is ook bij de uitvoering van de stage betrokken en aanwezig. De intensiteit van begeleiding hangt van een aantal factoren af: het niveau van de jongere; het niveau van de stageopdracht; bekendheid met de vereniging (eigen jeugdlid vs. jongere van buitenaf). Tip: Maakt de vereniging gebruik van een vrijwilligersdatabase? Verwerk de gegevens van de stagiairs hier dan ook in. In de praktijk Ervaring stagecoördinator KV Swift met kennismakingsgesprek: Op onze vacature voor het organiseren van een sport- & spelmiddag reageerden 4 jongeren. Samen met de begeleider van de opdracht ontving ik de leerlingen in het clubhuis om kennis te maken. Tijdens het kennismakingsgesprek kwamen we er al snel achter dat de jongeren hele andere verwachtingen hadden bij onze vacature dan wij hadden bedoeld toen we de vacaturetekst schreven. De jongeren hadden verwacht dat er al veel meer bepaald en ingevuld was voor de sportdag en dat ze niet alles zelf nog mochten invullen. In eerste instantie schrokken ze daarvan omdat het ze wel erg moeilijk leek. Nadat we uitgelegd hadden dat er begeleiding was om mee te denken over de mogelijkheden en ze het dus niet allemaal alleen hoefden te doen werden ze toch enthousiast voor de opdracht. De ruimte die ze kregen om de middag zelf in te vullen vonden ze toch ook wel erg leuk. Uiteindelijk is het een hele leuke middag geworden waar alle deelnemers ontzettend van hebben genoten en waar de stagiairs trots op terug kunnen kijken want het was hun programma! 5.2 Kennismaking Als een jongere zich aanmeldt voor een stage is het goed om een kennismakings- of intakegesprek te houden. Ook met eigen jeugdleden is dit aan te raden omdat je dan goede afspraken kunt maken. Bij het gesprek is in ieder geval de begeleider aanwezig en eventueel de coördinator. Tijdens dit gesprek kunnen de volgende onderwerpen besproken worden: Welke verwachtingen heeft de jongere van de stage? Welke verwachtingen heeft de vereniging van de jongere? Denk hierbij ook aan gedragsregels en kledingvoorschriften. Welk doel heeft de jongere met de stage? Probeer een gezamenlijk doel te formuleren. Doorspreken van taken. Doorspreken van eisen/opdrachten vanuit school (hoeveel uur, specifieke opdracht, etc). Afspraken over dagen, tijden en periode. ±

10 5.3 Begeleiding tijdens de stage Veel scholen kiezen ervoor om jongeren zelf hun stage te laten regelen. Jongeren zijn zelf verantwoordelijk voor het zoeken van een plek, het maken van afspraken, aan de slag te gaan en de stage af te ronden. Niet alle jongeren zijn er al aan toe om dit zonder begeleiding tot een goed einde te brengen. Als begeleider of coördinator kun je een jongere hierbij helpen door samen af te spreken wat er moet gebeuren en tijdens de stage de voortgang regelmatig te bespreken. Zo kan voorkomen worden dat de stage uitloopt op een teleurstelling doordat de jongere bijvoorbeeld niet aan voldoende uren blijkt te komen. De begeleiding die vanuit de school geboden wordt aan de jongeren verschilt sterk per school. Veel scholen laten de begeleiding van de jongeren over aan de stageaanbieder en besteden alleen klassikaal aandacht aan de voortgang van de stages. Als vereniging mag je van de school ten minste verwachten dat er een contactpersoon is waar je met vragen terecht kunt. Tip: Plan als begeleider of coordinator vaste momenten om de voortgang te bespreken! Zo kun je problemen vroeg signaleren en bespreken en samen een oplossing zoeken. 5.4 Afronding van de stage Besteed er aandacht aan als de jongere klaar is met zijn of haar stage. Je kunt een afrondend gesprek houden waarbij je samen de stage evalueert. Dit is voor zowel de jongere als de begeleider leerzaam en zinvol. Dit is meteen een goede gelegenheid om de laatste formulieren van school in te vullen en te ondertekenen. In de praktijk Ervaring stagebegeleider KV Swift: Mijn ervaring met het begeleiden van jongeren tijdens hun maatschappelijke stage is dat het vooral belangrijk is om: De taak en het doel goed uit te leggen zodat ze enthousiast raken. Jongeren eigen verantwoordelijkheden te geven. Te zorgen voor een goede coördinatie zodat het voor zowel de jongeren als de vereniging helder is wat de afspraken zijn. De werkzaamheden van jongeren te ondersteunen en de voortgang van tijd tot tijd te controleren. Tijdens een afrondend gesprek kun je de jongere ook vragen of er interesse is om ook na de stage nog actief te blijven als vrijwilliger. Vooral eigen jeugdleden die als (assistent) trainer een jeugdteam begeleid hebben staan hier vaak positief tegenover. Jongeren vinden het leuk om een beloning voor hun stage te krijgen. Het gaat bij een maatschappelijke stage om vrijwilligerswerk, dit wordt dus niet beloond met geld maar er kan wel op een andere manier waardering naar de jongere geuit worden. Je kunt de leerling bijvoorbeeld een certificaat geven. Misschien is er binnen het vrijwilligersbeleid van de vereniging wel iets opgenomen over het belonen van vrijwilligers. Een maatschappelijke stagiair kan dan op dezelfde manier beloond worden. Tip: Krijgen vrijwilligers binnen de vereniging een kerstattentie of wordt er jaarlijks een vrijwilligers-avond georganiseerd? Vergeet de jongeren die een maatschappelijke stage lopen dan niet. Jongeren vinden het belangrijk om een bepaalde waardering voor hun inzet te krijgen, die kun je op deze manier laten blijken

11 6. Evaluatie en inbedding Neem als coördinator de tijd om met de stagebegeleiders te evalueren: wat ging er goed? Welke opdrachten waren een succes? Waar konden jongeren minder goed mee uit de voeten? Met deze informatie kun je de maatschappelijke stages het jaar daarna nog beter organiseren. In de praktijk Stagecoördinator VV Zeelandia Middelburg: Bij onze vereniging zijn zowel eigen jeugdleden als jongeren van buiten de vereniging welkom om een maatschappelijke stage te komen lopen. Eigen jeugdleden kiezen vaak voor een rol als (assistent) trainer. Als ze voldoende uren gemaakt hebben en hun stage dus eigenlijk afgelopen is maken ze eigenlijk altijd toch het seizoen af. Ze kennen de kinderen en vinden het leuk om ze iets te leren. Aan het einde van de stage of het seizoen vragen we jeugdleden die stage gelopen hebben direct of ze ook volgend seizoen weer iets willen doen en vaak willen ze dat wel. Op deze manier profiteren we extra van de maatschappelijke stages! Zoals eerder al benoemd is, is het voor de continuïteit van maatschappelijke stages binnen de vereniging belangrijk dat er een coördinator is en dat deze een duidelijke plek heeft binnen de vereniging. Voor verdere inbedding is het goed als de maatschappelijke stages opgenomen worden in het beleid van de vereniging. Het kan bijvoorbeeld onderdeel zijn van het vrijwilligersbeleid. 7. Bijlagen Bijlage-1 Bijlage-2 Bijlage-3 Bijlage-4 Bijlage-5 Format plan maatschappelijke stage in de sportvereniging Informatie voor commissies Format omschrijven stageopdracht Informatie voor stagebegeleiders Voorbeeld van stageovereenkomst Let op: deze bijlagen zijn ook digitaal beschikbaar op de meegeleverde Cd-rom In de praktijk De volgende bijlagen zijn alleen op de Cd-rom opgenomen: Informatie voor vrijwilligers Informatie voor jeugdleden J-score Stagecoördinator rugbyvereniging Oemoemenoe: In de begeleiding van jonge vrijwilligers is het vooral belangrijk dat de jongeren door krijgen dat ze nodig en nuttig zijn voor de vereniging. De begeleider moet positieve waardering uitspreken over wat ze doen. \

12 Bijlage-2: Informatie voor commissies Jongeren aan de slag als vrijwilliger Bijlage-1: Format plan maatschappelijke stage iin de sportvereniging Maatschappelijke stage bij [naam vereniging] Doel Wat willen we bereiken met maatschappelijke stages? Waarom willen we ermee aan de slag? Wat moet het opleveren? Doelgroep Op wie willen we ons richten: Eigen jeugdleden en/of jongeren van buiten de vereniging? En waarom? Voorbereiding Wat moeten we als vereniging doen om met maatschappelijke stages aan de slag te gaan? Wie en wat hebben we nodig Wie gaan we binnen de vereniging betrekken? Welke mogelijke partners zijn er buiten de vereniging? Wie neemt welke rol op zich? Inventariseren stageopdrachten Hoe gaan we verschillende commissies informeren? Welke vragen/eisen stellen we hierbij m.b.t. begeleiding, minimum leeftijd, etc? Bereiken doelgroep Hoe gaan we eigen jeugdleden en/of jongeren van buitenaf bereiken? Uitvoering Hoe gaan we te werk als er jongeren voor een maatschappelijke stage binnen komen? Intake gesprek Wie moeten er ten minste aanwezig zijn bij dit gesprek? Wat moet een jongere weten van de vereniging? Begeleiding Welke taken heeft de begeleider? Welke richtlijnen gebruiken we hiervoor? Beloning/waardering Hoe willen we jongeren belonen voor hun inzet? Evaluatie Op welk moment en met wie wordt er geëvalueerd? Wat is het doel van deze evaluatie? * Beste commissie, Maatschappelijke stage staat voor de inzet van jongeren in maatschappelijke organisaties als onderdeel van het lesprogramma op school. Leerlingen uit het voortgezet onderwijs (en soms ook beroepsonderwijs) maken op die manier kennis met vrijwilligerswerk en vrijwilligersorganisaties door zich actief in te zetten. Het belangrijkste doel van een maatschappelijke stage is dat jongeren leren wat het is om op vrijwillige basis een bijdrage te leveren aan de maatschappij. De kennismaking met vrijwilligerswerk staat voorop. Dit is het grote verschil met een beroepsstage waarin vaardigheden en werkhouding centraal staan. Als vereniging krijgen we ook te maken met maatschappelijke stages; jeugdleden komen met de vraag of ze hun maatschappelijke stage bij onze eigen vereniging kunnen doen. Daarnaast kunnen we als vereniging ook vacatures aanbieden voor jongeren. Op deze manier kunnen ook jongeren van buiten de vereniging als vrijwilliger ingezet worden. Voor de vereniging is dit een goede ontwikkeling; het levert immers nieuwe vrijwilligers op! Om goed voorbereid te zijn op de komst van jongeren die een maatschappelijke stage gaan lopen hebben we een coördinator aangesteld in de persoon van [naam coördinator]. [Hij/zij] zal ervoor zorgen dat de stages binnen de vereniging goed opgezet worden en is het aanspreekpunt voor vragen en suggesties. Wat is een maatschappelijke stage? Bij de maatschappelijke stage staat het kennismaken met vrijwilligerswerk centraal. Er vindt dus geen uitgebreide beoordeling plaats zoals bij een beroepsstage het geval is. Wel zal er een verantwoording van uren en taken van de leerlingen gevraagd worden en in veel gevallen zal de begeleider deze ondertekenen. Wat zijn de mogelijkheden bij jullie commissie? Een eerste stap is het inventariseren van de mogelijkheden binnen de vereniging. Vraag aan jullie is daarom om eens na te denken over mogelijke taken voor jongeren binnen jullie commissie. Misschien zijn er wel bestaande taken die jongeren kunnen doen of zijn er nieuwe taken die gestart kunnen worden. Het is wel belangrijk dat de jongeren voldoende begeleiding krijgen tijdens hun stage en dat er duidelijke afspraken gemaakt worden. We willen jullie daarom ook vragen om hierover na te denken. Wie heeft er ervaring met het begeleiden van jongeren of lijkt dit erg leuk om te doen? Een begeleider kan uiteraard altijd bij [naam coördinator] terecht als er vragen of problemen zijn. We hopen jullie zo voldoende geïnformeerd te hebben voor dit moment en horen graag jullie reactie! [naam coördinator] Telefoon: [ ] [ ] Jongeren aan de slag als vrijwilliger

13 Bijlage-4: Informatie voor stagebegeleiders Jongeren begeleiden tijdens hun maatschappelijke stage De jongeren die een maatschappelijke stage gaan lopen zijn leerlingen uit het voortgezet onderwijs van vmbo, havo en vwo. Voor alle leerlingen geldt dat een betrokken en enthousiaste begeleider een belangrijke voorwaarde is voor een geslaagde stage. Een positieve houding ten opzichte van jongeren, oprecht geïnteresseerd en betrokken zijn en het goede voorbeeld geven zijn hierbij belangrijk voor jongeren. Het is de kunst om als begeleider de jongere eigen verantwoordelijkheden te geven zonder de jongere in het diepe te gooien. Bijlage-3: Format omschrijven stageopdracht [titel; daag een jongere uit] Organisatie Omschrijving van de organisatie; wat doen jullie? Wat doen jongeren bij jullie? Wat maakt je vereniging aantrekkelijk voor jongeren? Omschrijving vrijwilligerswerk Welke taken kunnen jongeren doen? Probeer zo concreet mogelijk de taken te omschrijven zodat jongeren zich een goed beeld kunnen vormen van de opdracht Voorwaarden Wat verwacht je van de jongere? Zijn er specifieke eisen zoals een leeftijdsgrens? Werkdagen- en tijden Tijdsbesteding: Werkdagen en tijd: Periode: Hoeveel uur kunnen ze met deze opdracht maken? Welke dagen/tijden worden de taken uitgevoerd? In welke periode worden de taken uitgevoerd? Wat wordt er van een begeleider verwacht? De rol van de begeleider is bij een maatschappelijke stage anders dan bij een beroepsstage. Bij een beroepsstage staan leren en vaardigheden opdoen centraal. Bij de maatschappelijke stage laat je als begeleider een jongere zien wat het inhoud om vrijwilligerswerk te doen. Het mag vooral ook leuk zijn, dat maakt de kans dat een jongere ook na de stage als vrijwilliger actief blijft alleen maar groter. Wat levert het de vereniging op? Jongeren vinden het volgende tijdens hun stage belangrijk: heldere taakomschrijving variatie in taken, dit houdt het interessant kortlopende projecten met een duidelijk begin en einde doel om naar toe te werken samenwerken, leuk om met andere jongeren taken uit te voeren goede begeleiding ervaring opdoen (voor een vervolgopleiding) en iets leren beloning, bijvoorbeeld een certificaat het moet leuk zijn! Hoeveel begeleiding hebben jongeren nodig? Een begeleider is het aanspreekpunt voor de jongere tijdens de stage. Er is ten minste regelmatig contact en de begeleider is ook bij de uitvoering van de stage betrokken en aanwezig. De intensiteit van begeleiding hangt van een aantal factoren af: het niveau van de jongere (werkniveau, motivatie, zelfvertrouwen), het niveau van de stageopdracht, bekendheid met de vereniging (eigen jeugdlid vs. jongere van buitenaf). Per stage(opdracht) kan de mate van begeleiding verschillen. Er zijn vier stijlen van begeleiding geven: Instrueren: Je geeft een specifieke instructie en houdt toezicht op de voortgang. De opdracht staat al vast en de jongere voert uit. Overtuigen: Je licht toe wat het belang is van de stageopdracht en geeft gelegenheid tot het stellen van vragen. De opdracht wordt vastgesteld na toelichting aan de jongere. Overleggen: Je bespreekt met de jongere wat er gedaan kan worden en welke aanpak mogelijk is. In overleg met de jongere wordt de opdracht bepaald en uitgewerkt. Delegeren: Je draagt verantwoordelijkheden voor beslissingen en de uitvoering over aan de jongere. Je geeft bijvoorbeeld een bepaald einddoel en de jongere gaat hier zelf mee aan de slag Welke taken kunnen jongeren doen? Het bepalen van welke stijl geschikt is voor een bepaalde stage(opdracht) zal vooral afhangen van wat de leerling aankan. Heb je vragen over maatschappelijke stages of loop je tegen problemen aan? Je kunt terecht bij: [naam en contactgegevens coördinator]

14 Artikel 6 De leerling bepaalt in overleg met de stagebegeleider van de vereniging de inhoud van de activiteiten en eventuele afspraken over het eindresultaat. De leerling wordt geïnformeerd over het algemeen beleid (conform statuten/huis houdelijk reglement van de vereniging). Binnen het vastgestelde beleid kan de leerling eigen initiatief ontplooien. Bijlage-5: Voorbeeld van stageovereenkomst Modelovereenkomst maatschappelijke stage De vereniging: vertegenwoordigd door: Naam: Telefoonnummer: adres: en (de leerling) Naam: Telefoonnummer: adres: spreken het volgende af: Artikel 1 De leerling zal ten behoeve van de vereniging voor bepaalde tijd vrijwilligerswerk verrichten. Deze uren gelden voor de leerling als maatschappelijke stage. Korte omschrijving van de activiteiten: (zie stageopdracht) Artikel 2 De leerling verricht bovengenoemde activiteiten gedurende de periode van: t/m. (data noemen) Totaal te besteden uren: Artikel 3 Contactpersoon voor de leerling is..... werkzaam als vrijwilliger bij de vereniging. Deze draagt zorg voor het inwerken en de begeleiding van de leerling. In overleg wordt de inhoud en frequentie van de begeleiding bepaald. Artikel 7 De leerling neemt zijn/haar verantwoordelijkheid voor de taken die hij/zij op zich heeft genomen. De vereniging heeft verantwoordelijkheid voor: De school.... (naam) heeft verantwoordelijkheid voor: Artikel 8 In geval van geschillen tussen de leerling en vereniging zullen betrokkenen in eerste instantie in onderling overleg proberen de kwestie op te lossen. Leidt onderling overleg niet tot een bevredigende oplossing, dan wordt het geschil voorgelegd aan de school. Artikel 9 De school heeft een aansprakelijkheids- en ongevallenverzekering voor de leerling afgesloten. De organisatie waakt over de veiligheid van de leerling en laat deze geen werkzaamheden doen waarbij een van te voren in te schatten groot risico gelopen wordt. Namens de organisatie: De leerling: De school: (naam) (naam) (naam) Handtekening: Handtekening: Handtekening: Datum: Artikel 4 De leerling ontvangt geen vergoeding voor de verrichte werkzaamheden. De leerling krijgt de onkosten die hij/zij maakt vergoed door de vereniging (na overleggen van de originele nota s). Artikel 5 In geval van verhindering (ziekte, vakantie) van de leerling zal hij/zij tijdig de vereniging op de hoogte brengen.»

15 Notities Notities Notities» {

16

17 SportZeeland Seissingel AC Middelburg