Happyles. 1 Inleiding. 2 Bereiken van jongeren met online depressiepreventie. Debbie van der Linden & Rianne van der Zanden
|
|
- Emilie Geerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Debbie van der Linden & Rianne van der Zanden Happyles Online stepped care aanbod voor studenten in het middelbaar beroepsonderwijs SAMENVATTING Uit onderzoek blijkt dat het online evidence based cursusaanbod voor jongeren met depressieklachten naar verhouding veel hoger opgeleide jongeren bereikt die al een milde tot matige depressie hebben. Jongeren met minder zware problematiek en jongeren die een opleiding volgen op het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) of lager, worden minder goed bereikt. Ook blijken deze jongeren als ze deelnemen, moeite te hebben met de cursusstof. Tegen deze achtergrond is de online stepped care interventie Happyles ontwikkeld voor jongeren in het mbo. Happyles bestaat uit deel A: e- learning lessen over geluk voor klassikaal gebruik en deel B: een online groepscursus voor jongeren met depressieklachten. In dit artikel wordt het belang, de ontwikkeling en inhoud van Happyles beschreven en de evaluatie van Happyles deel A. Happyles deel A is bijgesteld op basis van de evaluatiegegevens. De bijgestelde e-learning lessen (deel A) en de online groepscursus (deel B) zijn vanaf 2011 beschikbaar via 1 Inleiding Jaarlijks heeft 1 op de 22 jongeren in Nederland een depressie en 1 op de 5 jongeren heeft depressieklachten (Meijer, Smit, Schoemaker & Cuijpers, 2006). Depressieklachten zijn een sterke voorspeller voor het ontstaan van een klinische depressie op korte termijn (Georgiades, Lewinsohn, Monroe & Seeley, 2006). Jongeren met een lage sociaal-economische status 1 hebben meer kans op het ontwikkelen van een depressie dan ande- re jongeren. Zij hebben over het algemeen een slechtere gezondheid, waaronder meer psychosociale klachten (Ten Dam, 1997). Ook allochtone jongeren lopen meer risico op depressie, namelijk hogere scores op angstig-depressieve symptomatologie (Ter Bogt, Dorsselaar & Vollebergh, 2003). Depressie op jonge leeftijd gaat vaak samen met slechtere schoolprestaties, schoolverzuim, sociaal disfunctioneren, middelengebruik en suïcidaliteit (Meijer et al., 2006). Een depressie kan negatieve implicaties hebben voor de schoolloopbaan en daardoor ook op de latere carrière. Toch zoeken veel jongeren geen hulp voor hun problemen vanwege ontkenning of onderschatting van hun klachten en vanwege pessimisme over het nut van hulpverlening (Vanheusden et al., 2008). Ook vinden veel jongeren het moeilijk om met vreemden over hun depressieve gevoelens te praten (Zwaanswijk, 2005). De jongeren die wél hulp zoeken, weten niet altijd de weg of lopen tegen wachtlijsten aan (Lépine, Gastpar, Mendlewicz & Tylee, 1997). Preventie van depressie is dus van groot belang. 2 Bereiken van jongeren met online depressiepreventie Depressieklachten bij jongeren kunnen goed behandeld worden (Horowitz & Garber, 2006). De groepscursus Gripopjedip Online is een voorbeeld van eviden- 126 Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 50 (2011)
2 ce based aanbod voor jongeren die last hebben van depressieklachten. In de praktijk bereikt dit aanbod relatief veel hoger opgeleide jongeren die al een milde tot matige depressie hebben. Jongeren met lichtere depressieklachten en jongeren die een mbo-opleiding of lager volgen, worden minder goed bereikt. Zij melden zich weinig aan en blijken moeite te hebben met de cursusstof (Van der Zanden, Goossens & Van der Veen, 2010; Gerrits, Van der Zanden, Visscher & Conijn, 2007). Om jongeren die niet zelf op zoek gaan naar hulp toch in aanraking te laten komen met een evidence based interventie, is het belangrijk dat de interventie ingebed wordt in een sociale context (Crutzen, 2009). Dit is de belangrijkste reden om het mbo als sociale context te kiezen voor het aanbieden van de te ontwikkelen online interventie (Goossens, 2009). 3 Depressiepreventie op het mbo Hoewel veel jongeren met depressieklachten zich in het mbo bevinden, hebben in het mbo ook veel jongeren geen depressieklachten, noch lopen zij risico op het ontwikkelen van een depressie. Nadeel van het klassikaal aanbieden van een interventie ter preventie van depressie is dus dat veel jongeren dan een interventie ondergaan die zij niet nodig hebben. Een andere mogelijkheid is het klassikaal screenen van jongeren op het hebben van depressieklachten. Vervolgens kan de interventie ter preventie van depressie aangeboden worden aan jongeren die depressieklachten hebben. Nadeel hiervan is dat het kan leiden tot stigmatisering. Daarom is gekozen voor een derde optie. 4 De positieve benadering Tegelijk met de ontwikkeling van Happyles, is in Nederland de positieve psychologie aan een opmars begonnen. Een van de belangrijkste principes binnen de positieve psychologie is het verhogen van psychisch welbevinden. Psychisch welbevinden vormt een buffer tegen depressie. Positief psychologische oefeningen gaan uit van de kracht van mensen en zijn geschikt voor iedereen die mentaal optimaler wil functioneren (Foresight Project, 2008). De positieve psychologie is daarom een geschikt uitgangspunt voor een interventie gericht op alle jongeren in het mbo (Goossens, 2009). 5 Happyles: een stepped care aanbod Happyles bestaat uit twee onderdelen: A) e-learning lessen en B) een online groepscursus. De e-learning lessen zijn voor alle jongeren in het mbo. De online groepscursus is voor jongeren in het mbo die depressieklachten hebben. Doel van de e-learning lessen is versterken van de psychische gezondheid en signaleren van depressieklachten. Doel van de online groepscursus is verminderen van depressieklachten. 5.1 Signalering De eerste e-learning les begint met de Happylestest. Deze vragenlijst bestaat uit de CES-d (Bouma, Ranchor, Sanderman & Van Sonderen, 1995) 2 en vragen over psychisch welbevinden. Jongeren kunnen drie soorten feedback krijgen: lekker in je vel zitten, minder lekker in je vel zitten, of helemaal niet lekker in je vel zitten. 5.2 Deel A: e-learninglessen De inhoud van de e-learning lessen is gebaseerd op literatuuronderzoek (Walburg, 2008). Voorbeelden van oefenin- 127
3 gen uit de e-learning lessen zijn: bedenken van dagelijkse activiteiten die je leuk vindt, gebruiken van je sterke eigenschappen, aandacht voor het hier en nu, visualiseren van je ideale toekomst en een concreet kortetermijndoel bedenken. Ter ondersteuning van de oefeningen bevatten de e-learning lessen korte filmpjes waarin jongeren geïnterviewd worden over hun ervaringen, gedachten en gevoelens ten aanzien van de thema s uit de lessen. 5.3 Deel B: online groepscursus De online groepscursus is bedoeld voor jongeren in het mbo die last hebben van depressieklachten. Jongeren die mee willen doen aan de online groepscursus, kunnen zich anoniem aanmelden door op de website van Happyles een aanmeldvragenlijst in te vullen. Per groepscursus kunnen zes jongeren deelnemen en de cursus wordt begeleid door ggzpreventiewerkers. De cursus bestaat uit zes themabijeenkomsten van anderhalf uur in een beveiligde chatbox. De cursus bestaat uit zes themabijeenkomsten van anderhalf uur in een beveiligde chatbox Theoretische uitgangspunten zijn afkomstig uit de cognitieve gedragstherapie, positieve psychologie en leuke activiteitenbenadering. Dit komt overeen met de theoretische basis van de evidence based groepscursus Gripopjedip Online (Gerrits et al., 2007). Bij de online groepscursus van Happyles zijn de thuisopdrachten en het leeswerk in vergelijking met Gripopjedip Online geminimaliseerd en wordt meer gebruikgemaakt van beeldmateriaal. Ook is gekozen voor bewoordingen als lekkerder in je vel gaan zitten in plaats van grip krijgen op je dip en krijgen de positief psychologische oefeningen meer aandacht. Deze aanpassingen zijn gemaakt op basis van literatuuronderzoek (Romijn, Van der Zanden & Riper, 2009) naar wensen en behoeften van mensen met een lage sociaal-economische status en focusgroepen met jongeren (Notenboom & Van der Male, 2008). 6 Evaluatie deel A Van april tot juni 2010 heeft een evaluatie van Happyles deel A in vier mbo s plaatsgevonden. Deel B was in april 2010 nog niet gereed en zal daarom in 2011 geëvalueerd worden. De e-learning lessen zijn in 2010 uitgevoerd door elf docenten met studenten van alle mbo-opleidingsniveaus en uiteenlopende studierichtingen. Aan de e- learning lessen hebben 186 studenten deelgenomen. Alle docenten en 95 studenten (51%) hebben evaluatievragenlijsten ingevuld en 52 studenten (28%) hebben vooraf en direct na afloop van de e-learning lessen een vragenlijst ingevuld waarmee subjectief welbevinden gemeten is, de Adolescent Mental Health Continuüm - Short Form, afgekort de MHC-SF (Westerhof & Keyes, 2010). Ook zijn in alle klassen lesobservaties uitgevoerd door medewerkers van het Trimbosinstituut. Uit de evaluatiegegevens blijkt dat de studenten die de MHC-SF hebben ingevuld direct na afloop van de e-learning lessen (M = 59.4, SD = 9.7, df = 51) significant hogere scores (p <.001) rapporteren dan vooraf aan de e-learning lessen (M = 63.7, SD = 10.8) 3. Met andere woorden: zij rapporteren na afloop meer welbevinden dan vooraf aan de e-learning lessen. Daarnaast beoordeelden docenten en studenten de inhoud van de e-learning lessen als goed. Het gemiddelde rapportcijfer dat studenten gaven voor de e-learning lessen is een 7,1. Een derde van de studenten geeft aan dat zij iets geleerd hebben van de e-learning lessen (meer 128
4 inzicht in hoe zij zich voelen, beter weten waar ze gelukkig van worden) en een derde van de studenten zou de e-learning lessen aanraden. Verbeterpunten kwamen naar voren met betrekking tot technische aspecten, hoeveelheid tekst, lengte en scripts van de filmpjes en de hoeveelheid opdrachten per e-learning les (Van der Linden, Romijn, Van der Veen & Van der Zanden, 2010). 7 Tot slot Op basis van de evaluatiegegevens is Happyles deel A bijgesteld. De bijgestelde e-learning lessen (deel A) en de online groepscursus (deel B) zijn vanaf 2011 beschikbaar via Een vervolgstap is het aanvragen van subsidie voor gerandomiseerd en gecontroleerd effectonderzoek waarmee de effectiviteit van Happyles (deel A én deel B) onderzocht kan worden. NOTEN 1 Indicatoren voor een lage sociaal-economische status zijn een laag opleidingsniveau en een laag inkomen (Romijn et al., 2009). 2 Een gevalideerde vragenlijst voor het meten van depressieve symptomen. 3 De minimale score op de MHC-SF is 13, de maximale score 78. GERAADPLEEGDE LITERATUUR Bogt, T. ter, Dorsselaer, S. & Vollebergh, W. (2003). Psychische gezondheid, risicogedrag en welbevinden van Nederlandse scholieren. HBSC-Nederland Utrecht: Trimbosinstituut. Bouma, J., Ranchor, A.V., Sanderman, R. & Sonderen, E. van (1995). Het meten van symptomen van depressie met de CES-D. Een handleiding. Groningen: Noordelijk Centrum voor Gezondheidsvraagstukken. Crutzen, R. (2009). Hard to get, hard to keep. Dissemination of and exposure to Internetdelivered health behavior change interventions aimed at adolescents. Maastricht: Datawyse. Dam, J. ten (1997). Gezonde Stadsgezichten. Een studie naar gezondheidsverschillen en stedelijk gezondheidsbeleid. Amsterdam: Thesis Publishers. Foresight Project (2008). Mental capital and wellbeing. Making the most of ourselves in the 21 st century. London: Government Office for Science. Georgiades, K., Lewinsohn, P.M., Monroe, S.M. & Seeley, J.R. (2006). Major depressive disorder in adolescence: the role of sub threshold symptoms. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 45(8), Gerrits, R.S., Zanden, A.P. van der, Visscher, R.F.M. & Conijn, B.P. (2007). Master your mood online (Gripopjedip online): A preventive chat group intervention for adolescents. Australian e-journal for the Advancement of Mental Health, 6(3), Goossens, F. (2009). De ontwikkeling van een online interventie depressiepreventie voor jongeren met een lage SES (interne publicatie). Utrecht: Trimbos-instituut. Horowitz, J.L. & Garber, J. (2006). The prevention of depressive symptoms in children and adolescents: A meta-analytic review. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 74(3), Lépine, J.P., Gastpar, M., Mendlewicz, J. & Tylee, A. (1997). Depression in the community: the first pan-european study DEPRES (Depression Research in European Society). International Clinical Psychopharmacology, 12(1), Linden, D. van der, Romijn, G., Veen, C. van der & Zanden, A.P. van der (2010).Implementatieverslag Happyles. Online stepped care aanbod voor het bevorderen van geluk en het voorkomen van depressie, voor jongeren in het MBO (interne publicatie). Utrecht: 129
5 Trimbos-instituut. Meijer, S.A., Smit, F., Schoemaker, C.G. & Cuijpers, P. (2006). Gezond verstand. Evidence-based preventie van psychische stoornissen. Bilthoven: RIVM. Notenboom, M. & Male, J. van der (2008). Mental health portal Resultaten naar aanleiding van een verkennend onderzoek. Amsterdam: Bureau Ferro (intern rapport). Romijn, G.A., Zanden, A.P. van der & Riper, H. (2009). Ontwikkeling online depressiepreventie voor doelgroepen met een lage sociaal economische status. Een literatuursearch. Utrecht: Trimbos-instituut. Vanheusden, K., Mulder, C.L., Ende, J. van der, Lenthe, F.J. van, Mackenbach, J.P. & Verhulst, F.C. (2008). Young adults face major barriers to seeking help from mental health services. Patient Education and Counselling, 73(1), Walburg, J.A. (2008). Mentaal Vermogen. Investeren in geluk. Amsterdam: Nieuw Amsterdam Uitgevers. Westerhof, G.J., & Keyes, C.L.M. (2010). Mental health Continuum-Short Form, for Dutch Adolescents (interne publicatie). Enschede: Universiteit Twente. Zanden, A.P. van der, Goossens, F. & Veen, C. van der (2010). Happyles: Gripopjedip voor jongeren met een lage sociaal economische status. In H. Riper, Mentaal Vitaal. Innovatieprogramma depressiepreventie. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Zwaanswijk, M. (2005). Pathways to care. Helpseeking for child and adolescent mental health problems. Utrecht: NIVEL. OVER DE AUTEURS Debbie van der Linden is orthopedagoog en werkzaam bij het Trimbos-instituut als junior wetenschappelijk medewerker. Zij houdt zich bezig met onderzoek naar depressiepreventie bij jongeren, toepassing van positieve psychologie bij jeugdinterventies, onderzoek naar opvoedingsondersteuning en implementatie van evidence based werken in de jeugd-ggz. Rianne van der Zanden is orthopedagoog en projectleider/ onderzoeker bij het Trimbos-instituut. Zij richt zich met name op de ontwikkeling, onderzoek en implementatie van e-mental health interventies. Zij is o.a. projectleider van Happyles, Gripopjedip.nl en Kopopouders.nl. 130
Happyles. Online stepped-care aanbod. Mentale veerkracht voor jongeren in Voortgezet Onderwijs en Middelbaar Beroepsonderwijs
Happyles Online stepped-care aanbod Mentale veerkracht voor jongeren in Voortgezet Onderwijs en Middelbaar Beroepsonderwijs Wat is Happyles? Happyles is een stepped-care e-learning aanbod voor jongeren
Nadere informatieOne size fits all? Online Depressiepreventie Adolescenten. Dr. Rianne van der Zanden rzanden@trimbos.nl 030-2971100
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Online Depressiepreventie Adolescenten One size fits all? Dr. Rianne van der Zanden rzanden@trimbos.nl 030-2971100 Intro Online depressiepreventie adolescenten
Nadere informatieGripopjedip online Voor jongeren (16-25) met depressieklachten Drs. Rianne van der Zanden projectleider rzanden@trimbos.nl 030-2971100 Trimbos-instituut 2007 1 Vraag 1 Heeft u wel eens een patiënt verwezen
Nadere informatieScreening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg
Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit
Nadere informatieKleur je Leven Algemene voorstelling
Algemene voorstelling van Kleur je Leven Kleur je Leven Algemene voorstelling Leven met plezier, de toekomst positief zien en met zelfvertrouwen zaken aanpakken Soms valt dat niet mee. Zeker niet voor
Nadere informatieGrip op je dip Online aanbod voor jongeren met depressieve klachten
Grip op je dip Online aanbod voor jongeren met depressieve klachten 19 mei 2010 www.gripopjedip.nl Doel Jongeren van 16-25 jaar met depressieve klachten bereiken ter preventie van depressie Aanbod - Informatie
Nadere informatieHappyles als preventieve interventie voor depressieve klachten
Happyles als preventieve interventie voor depressieve klachten Naam Simone van Oorspronk Studentnummer 3455386 Datum Vrijdag 24 juni, 2011 Faculteit Sociale Wetenschappen Master Maatschappelijke Opvoedingsvraagstukken,
Nadere informatieRAPPORT EVALUATIE GEBRUIK ONLINE KLACHTGERICHTE MINI-INTERVENTIES (SNELBETERINJEVEL.NL)
RAPPORT EVALUATIE GEBRUIK ONLINE KLACHTGERICHTE MINI-INTERVENTIES (SNELBETERINJEVEL.NL) Voor de periode 26-09-2016 tot 01-02-2017 Februari 2017, Trimbos-instituut. ACHTERGROND Het ministerie van VWS is
Nadere informatieEvaluatieonderzoek Happyles Den Haag
Rianne van der Zanden, Debbie van der Linden Evaluatieonderzoek Happyles Den Haag Implementatie van Happyles in het VMBO en de jeugdzorgketen ter bevordering van de mentale veerkracht van jongeren Colofon
Nadere informatieRichtlijn Depressie (2016)
Richtlijn Depressie (2016) Verantwoording Thema: Wat is een depressie? Voor de beschrijving is gebruikgemaakt van het Handbook of Developmental Psychopathology (Garber & Rao, 2014), Kinder- en jeugdpsychiatrie
Nadere informatieGecombineerde Leefstijl Interventie Depressieve klachten in een eerstelijns zorgvoorziening
Gecombineerde Leefstijl Interventie Depressieve klachten in een eerstelijns zorgvoorziening Onderzoeksopzet Waarom dit onderzoek? Beweging is goed voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Wetenschappelijk
Nadere informatieMentale weerbaarheid bij jongeren
Mentale weerbaarheid bij jongeren E-Mental health bevordert Gezond meedoen! dr. Rianne vd Zanden rzanden@trimbos.nl Zeist: 0-19 jarigen Bron: waarstaatjegemeente.nl 2 Zeist: leerlingen Bron: waarstaatjegemeente.nl
Nadere informatiePositieve Psychologie Interventies
Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond
Nadere informatieDE STAND VAN DE WETENSCHAP: BEWEZEN EFFECTIEF
'KLEUR JE LEVEN' DE STAND VAN DE WETENSCHAP: BEWEZEN EFFECTIEF Contactgegevens Mentalshare Telefoon: +31 (0)302971198 E-mail: kleurjeleven@mentalshare.nl Website: www.mentalshare.nl In samenwerking met:
Nadere informatieEVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN
EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN 2 Hoogleraar Klinische Psychologie VU POH- GGZ in huisartsenpraktijk 3 E-health Wat bedoel ik daarmee? 4 Uitgangspunt:
Nadere informatieemental health bij depressie
INFORMATIEDAG DEPRESSIE UTRECHT, 12 APRIL 2014 emental health bij depressie Dr. Tara Donker, GZ-Psycholoog t.donker@vu.nl Klinische Psychologie OVERZICHT Wat is emental health? Geschiedenis van emental
Nadere informatieSamenvatting. Grip Op Je Dip
Samenvatting Grip Op Je Dip Online depressie-interventie voor adolescenten en jongvolwassenen: effectiviteit, veranderingsmechanismen, en taalgebruik als psychologische marker 163 Hoofdstuk 1 is de algemene
Nadere informatieKorte bijdrage Het belang van subklinische depressies
Korte bijdrage Het belang van subklinische depressies door P. Cuijpers Samenvatting Subklinische depressies zijn depressieve beelden waarbij sprake is van depressieve klachten zonder dat voldaan is aan
Nadere informatierapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen.
Samenvatting Samenvatting Depressie en angst zijn de meest voorkomende psychische stoornissen in de adolescentie met een enorme impact op het individu. Veel adolescenten rapporteren depressieve en angst
Nadere informatieDe SUPPORT Coach. een smartphone app die ondersteuning biedt na ingrijpende gebeurtenissen. Christianne van der Meer, MSc
De SUPPORT Coach een smartphone app die ondersteuning biedt na ingrijpende gebeurtenissen Christianne van der Meer, MSc Anne Bakker, PhD Saleha Tariq, MSc Susanne van Buschbach, MSc Anne Holmersma, MSc
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: INLEIDING
168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet
Nadere informatieDepressie in Zeeland
Depressie in Zeeland Kernpunten 15.000 119.000 19 jr en ouder ernstige depressieve klachten milde depressieve klachten ernstig depressieve klachten 19-24 jarigen 10 % 2012-2016 34% 57% 19-24 jarigen milde
Nadere informatiePreventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant
Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) - Depressie groot
Nadere informatieOnline Cognitieve Gedragstherapie (CGT) voor Volwassenen met Diabetes en symptomen van Depressie
Online Cognitieve Gedragstherapie (CGT) voor Volwassenen met Diabetes en symptomen van Depressie Van Bastelaar KMP a, Pouwer F a, Cuijpers P b, Snoek FJ a Research Programme > Diabetes & Overweight a Afdeling
Nadere informatieFactsheet Welzijn op Recept Lewenborg
Factsheet Welzijn op Recept Lewenborg Yvonne Roseboom Klaas Kloosterman Factsheet Welzijn op Recept Lewenborg In deze factsheet blikken we kort terug op de ontwikkelingen binnen het project Welzijn Op
Nadere informatieHoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieBetere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden
Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Care and Public Health Research Institute
Nadere informatieAantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda
Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda Waarom video games? Nadelen van huidige interventies Effectiviteit Toegankelijkheid Stigmatisering Didactische
Nadere informatieOnderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos
Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures
Nadere informatieNationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online?
Nationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online? Mecheline van der Linden Afdeling medische oncologie VU medisch centrum 2011 1 Kanker: incidentie en prevalentie Incidentie:
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Depressieve stoornissen zijn wijdverspreid, hebben nadelige gevolgen voor de kwaliteit van leven van patiënten en hun familieleden. Deze stoornissen worden geassocieerd
Nadere informatieSaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)
Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en
Nadere informatieVeerkracht en betrokkenheid aan het werk
Veerkracht en betrokkenheid aan het werk 1st Nederlandse conferentie positieve psychologie Jan Auke Walburg Linda Bolier www.trimbos.nl VERMOGEN VAN NEDERLAND 2013 Mentale stoornissen Geen gezondheidsprobleem
Nadere informatieInformatie voor proefpersonen over het onderzoek: Haal meer uit je leven, met pijn
Informatie voor proefpersonen over het onderzoek: Haal meer uit je leven, met pijn Enschede, februari 2011 Geachte heer/mevrouw, We vragen u vriendelijk om mee te doen aan een wetenschappelijk onderzoek
Nadere informatie16 Depressie bij jongeren in de regio Gelre-IJssel
16 Depressie bij jongeren in de regio Gelre-IJssel Resultaten van E-MOVO 2007 2009 Depressie is een toenemend gezondheidsprobleem, waarop middels preventieactiviteiten gezondheidswinst te boeken is. Van
Nadere informatieVroeginterventie via het internet voor depressie en angst
Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent
Nadere informatieE-health depressiepreventie Lekker in je Vel. Maria Naus & Lieke-Peters-Greijn Indigo Brabant
E-health depressiepreventie Lekker in je Vel Maria Naus & Lieke-Peters-Greijn Indigo Brabant STUDIEDAG DEPRESSIEPREVENTIE BIJ ADOLESCENTEN / 27-11-2015 Programma in hoofdlijnen Welkom Doel van de workshop
Nadere informatiesamenvatting Opzet van het onderzoek
167 Angst en depressie komen vaak voor bij kinderen. Angst en depressie beïnvloeden niet alleen het huidige welbevinden van kinderen, maar kunnen ook een negatieve invloed hebben op hun verdere leven.
Nadere informatieMeer Grip Op Werk YVONNE HOMBERGEN, YPSE LISA DILLEN, YPSE MONIEK ZI JLSTRA-VLASVELD, TRIMBOS-INSTITUUT
Meer Grip Op Werk YVONNE HOMBERGEN, YPSE LISA DILLEN, YPSE MONIEK ZIJLSTRA-VLASVELD, TRIMBOS-INSTITUUT Hoe denken jullie erover? Werkt E-mental health? Aanbod vaak gebaseerd op bestaand face to face of
Nadere informatieNieuwsbrief. Mondriaan Preventie ondersteunt! In deze editie. Mondriaan Preventie
W I N T E R / V O O R J A A R 2 0 1 6 Nieuwsbrief Mondriaan Preventie Mondriaan Preventie ondersteunt! De afdeling verslavingspreventie van Mondriaan heeft een adviserende en ondersteunende rol als het
Nadere informatieOur brains are not logical computers, but feeling machines that think.
Drs. Fernando Cunha (Child Support Europe) Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist http://www.child-support-europe.com In dienst van kinderen,
Nadere informatieS1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid
S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Drs. Maud De Venter Drs. Jela Illegems Prof. dr. Filip Van Den Eede S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Chronische vermoeidheid:
Nadere informatieen jongeren Oolgaardt lezing 24 juni 2008 Ireen de Graaf Trimbos-instituut 2008 1
Depressie bij kinderen en jongeren Oolgaardt lezing 24 juni 2008 Ireen de Graaf Trimbos-instituut 2008 1 Welbevinden ebe van Nederlandse kinderen Nederlandse kinderen het gelukkigst in Europa 92% 12-24
Nadere informatieDoel Het hoofddoel van Gripopjedip online is depressieve klachten bij jongeren te verhelpen of verminderen en daarmee depressie te voorkomen.
Doel Het hoofddoel van Gripopjedip online is depressieve klachten bij jongeren te verhelpen of verminderen en daarmee depressie te voorkomen. Doelgroep Gripopjedip online richt zich op jongeren (16-25
Nadere informatieEffectiviteit van de Wiet-Check
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Effectiviteit van de Wiet-Check FADO 17 november 2011 Anouk de Gee Cannabis gebruik & jongeren Actueel gebruik (laatste maand) 5,3 % van 12-16 jarigen 20,7
Nadere informatieMental fitness in wetenschap en praktijk
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Mental fitness in wetenschap en praktijk Landelijk congres positieve psychologie 11 november 2013 Linda Bolier Outline 1. Positieve psychologie 2. Wat werkt:
Nadere informatieOngemerkt problematisch. Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts)
Ongemerkt problematisch Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts) Kijk, als een kind zich opzettelijk uit de auto gooit, dan is het vrij duidelijk dat er iets mis is. Dan heb
Nadere informatieKomt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? Factsheet Databank Communicatie, oktober 2007.
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL De gegevens mogen met bronvermelding (Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? J Noordman, J van Weert, A van den Brink-Muinen, S van Dulmen, J Bensing
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieMINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE
MINDFULNESS EN ACT INTERVENTIES ALS E-HEALTH: EEN META-ANALYSE MARION SPIJKERMAN VGCT CONGRES, 13 NOVEMBER 2015 OVERZICHT Introductie Methode Resultaten Discussie Mindfulness en ACT interventies als ehealth:
Nadere informatieBevordering van welbevinden en geluk ter voorkoming of vermindering van depressieklachten bij jongeren tussen de jaar op het VMBO en MBO.
Interventie Happyles Samenvatting Doelgroep 13-25 jarige jongeren op het VMBO of MBO. Doel Bevordering van welbevinden en geluk ter voorkoming of vermindering van depressieklachten bij jongeren tussen
Nadere informatieReminiscence and depression in later life proefschrift. Ernst Bohlmeijer Senioronderzoeker Trimbos-instituut. samenvatting.
Reminiscence and depression in later life proefschrift Ernst Bohlmeijer Senioronderzoeker Trimbos-instituut samenvatting Achtergrond Wanneer rekening wordt gehouden met verloren levensjaren en levensjaren
Nadere informatieE-Mental Health Interventies Bronnen: Robuust, Trimbos Instituut, Lijn1
E-Mental Health Interventies Bronnen: Robuust, Trimbos Instituut, Lijn1 Doelgroep Inhoud Waar? Type cursus Kosten* Volwassenen Mentaal Vitaal Informatie over psychische gezondheid en overzichtssite met
Nadere informatieUniversity of Groningen. Mental health from a life-course perspective Veldman, Karin
University of Groningen Mental health from a life-course perspective Veldman, Karin IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieROM in de ouderenpsychiatrie
Improving Mental Health by Sharing Knowledge ROM in de ouderenpsychiatrie Marjolein Veerbeek Richard Oude Voshaar, Anne Margriet Pot Financier: Ministerie van VWS 2 Routine Outcome Monitoring Definitie
Nadere informatieOp Volle Kracht: Depressiepreventie voor adolescenten
Op Volle Kracht: Depressiepreventie voor adolescenten Karlijn Heesen Orthopedagoog & Promovenda Kim van Ettekoven Orthopedagoog & Promovenda Yuli Tak Orthopedagoog & Promovenda Promotor: Prof. dr. Rutger
Nadere informatieGelukkig ondanks pijn
Gelukkig ondanks pijn Een online positieve psychologie interventie voor patiënten met chronische musculoskeletale pijn Elke Smeets, Madelon Peters, Marion Feijge, Steven Linton, & Gerhard Andersson Positieve
Nadere informatieEen hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren
Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren Aart Schene Hoogleraar Psychiatrie Radboud umc, Nijmegen Artikelen Neurowetenschappen - 1973-2012 - 2010 2000 1990 Translational Research Basic Animal Research
Nadere informatieop zoek naar good practices
Werken met psychische klachten op zoek naar good practices Presentatie Congres Mensenwerk 9 februari 2015 Philip de Jong en Femke Reijenga Agenda 1. Het onderzoek 2. De bevindingen 3. De betekenis 4. Discussie
Nadere informatiePositieve Psychologie Interventies
Positieve Psychologie Interventies Positieve psychologie bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn, AIOS psychiatrie/senior-onderzoeker SCBS Bipolaire stoornissen Jannis
Nadere informatieSAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift
153 SAMENVATTING Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische stoornissen, de ziektelast is hoog en deze aandoeningen brengen hoge kosten met
Nadere informatieRisico-indicatoren voor angst en depressie: hoe nu verder?
Risico-indicatoren voor angst en depressie: hoe nu verder? Filip Smit Trimbos-instituut, Centrum Preventie en Vroege Interventie Vrije Universiteit, Vakgroep Klinische Psychologie NKOP symposium 14 december
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 207 208 Deel I Het wordt steeds belangrijker gevonden om kinderen een stem te geven. Hierdoor kunnen kinderen beter begrepen worden en kan hun ontwikkeling worden geoptimaliseerd.
Nadere informatie) amarum ( Voorspellers voor uitval uit een eendaagse CGT behandeling voor eetbuistoornis
) amarum ( Voorspellers voor uitval uit een eendaagse CGT behandeling voor eetbuistoornis Maartje Vroling Femke Wiersma Mirjam Lammers Eric Noorthoorn CGT is eerste keuze behandeling 70% reductie in eetbuien
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieAntwoord van staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten-Hyllner (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 9 december 2010)
AH 740 2010Z13219 Antwoord van staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten-Hyllner (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 9 december 2010) 1 Bent u bekend met nieuw onderzoek van Michigan State University
Nadere informatieIndividuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie
Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie Eveline Bleiker Minisymposium Oncologische Creatieve therapie in ontwikkeling 26 mei 2015 Achtergrond Even voorstellen Creatieve
Nadere informatieS Samenvatting Veldman, Karin.indd :25
S Samenvatting Psychische problemen tijdens de kindertijd en adolescentie kunnen langdurige negatieve gevolgen hebben, bijvoorbeeld doordat ze de overgang van school naar werk negatief beïnvloeden. Jongeren
Nadere informatieBelangrijkste bevindingen
Samenvatting Het heeft lang geduurd voordat we Freud s erfenis, namelijk dat ouderen de mentale plasticiteit ontbeerden om te kunnen veranderen of te kunnen profiteren van psychotherapie van ons hebben
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE. Lange Termijn Effecten van de Zelfhulpcursus Op Verhaal Komen 02-07-2012
UNIVERSITEIT TWENTE Bachelorthesis Psychologie Lange Termijn Effecten van de Zelfhulpcursus Op Verhaal Komen op Depressieve Klachten, Positieve Geestelijke Gezondheid, Narrative Foreclosure, Rumination
Nadere informatieInterapy Online Psychotherapie 10 jaar Onderzoek & Praktijk. Bart Schrieken
Interapy Online Psychotherapie 10 jaar Onderzoek & Praktijk Bart Schrieken Presentatie Soorten e-mental health Onderzoek Voorbeelden praktijk Conclusies & aanbevelingen Online aanbod door GGZ in Nederland
Nadere informatieGehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb
Gehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb Een interventieprogramma Monique Boon Ton van der Wiel Psychische en Gedragsproblemen Relatief vaak sprake van psychische en gedragsproblemen. onder
Nadere informatieWie ben ik? MIJN LEVENSVERHAAL Een ontdekkingsreis naar mezelf. Janny Beernink, GZ-Psycholoog VGGNet In samenwerking met Universiteit Twente
Wie ben ik? MIJN LEVENSVERHAAL Een ontdekkingsreis naar mezelf Janny Beernink, GZ-Psycholoog VGGNet In samenwerking met Universiteit Twente Aanleiding Behoefte aan effectieve behandelprogramma s Reguliere
Nadere informatieWELZIJN OP RECEPT inhoud en kwaliteit.
WELZIJN OP RECEPT inhoud en kwaliteit. Werkconferentie Movactor, Nieuwegein,16 februari, 2017. Jan Auke Walburg 3-3-2017 1 1. WOR als onderdeel van positieve gezondheid 2. Kwaliteit en effectiviteit WOR
Nadere informatiestrong teens & resilient minds STORM mbo onderzoekt hoe we depressie bij jongeren kunnen voorkomen
Veerkrachtige mbo ers, die lekker in hun vel zitten strong teens & resilient minds STORM mbo onderzoekt hoe we depressie bij jongeren kunnen voorkomen Iedereen verdient het om zich goed te voelen In de
Nadere informatieEen gelukkige leerkracht voor gelukkige leerlingen
Een gelukkige leerkracht voor gelukkige leerlingen Harvard begon in 2006 met een cursus Happiness, het werd de meest populaire cursus ooit op Harvard gegeven. Traditionele psychologie Positieve psychologie
Nadere informatieonline zelfhulpmodules Wetenschappelijke onderbouwing producten Mentalshare Direct
online zelfhulpmodules Wetenschappelijke onderbouwing producten Mentalshare Direct Wat is Kleurjeleven.nl? Kleurjeleven.nl helpt depressieve klachten bij volwassenen en ouderen te verminderen en daarmee
Nadere informatieOnderzoek naar een zelfhulpcursus voor het vergroten van zelfcompassie en welbevinden. Informatie voor deelnemers
Onderzoek naar een zelfhulpcursus voor het vergroten van zelfcompassie en welbevinden Informatie voor deelnemers Geachte heer, mevrouw, Enschede, september 2015 Wij vragen u vriendelijk om mee te doen
Nadere informatieWat werkt voor kinderen van ouders met psychische problemen?
Wat werkt voor kinderen van ouders met psychische problemen? Mariska Zoon Nederlands Jeugdinstituut Tijne Berg - le Clercq Infolijn t (030) 230 65 64 e infojeugd@nji.nl Mei 2014 i www.nji.nl Kinderen van
Nadere informatie100% ONLINE CGT GOOI HET KIND NIET MET HET BADWATER WEG! DR. JEROEN RUWAARD
100% ONLINE CGT GOOI HET KIND NIET MET HET BADWATER WEG! DR. JEROEN RUWAARD ONLINE COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE 2 100% Online CGT E-BOOMING? 3 100% Online CGT MIND THE GAP! 4 100% Online CGT EFFECTEN ONLINE
Nadere informatieDe Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.
RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede
Nadere informatieInformatie voor deelnemers aan het onderzoek naar een zelfhulpcursus voor uw veerkracht en welbevinden
Informatie voor deelnemers aan het onderzoek naar een zelfhulpcursus voor uw veerkracht en welbevinden Bent u gemotiveerd om het plezier in uw leven en uw persoonlijke ontwikkeling een impuls te geven?
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Het in kaart brengen en bespreken van de kwaliteit van leven van adolescenten met type 1 diabetes in de reguliere zorg
Nederlandse samenvatting Het in kaart brengen en bespreken van de kwaliteit van leven van adolescenten met type 1 diabetes in de reguliere zorg Dit proefschrift richt zich op adolescenten met type 1 diabetes
Nadere informatieProefschrift. Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems. Merel Griffith - Lendering. Samenvatting
Proefschrift Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems Merel Griffith - Lendering Samenvatting Het gebruik van cannabis is gerelateerd aan een breed scala van psychische problemen, waaronder
Nadere informatieGroepskenmerken Aantal cliënten 103 Gemiddelde leeftijd 52 (Dit is gebaseerd op 42 cliënten) 56 Mannen, 47 Vrouwen en 0 niet ingevuld
Verslag Kwaliteit van Leven vragenlijst Vertrouwelijk verslag In opdracht van Floww International Periode 23--202 tot en met 0-2-204 De gebruikte vragenlijst heeft in de kern de Nederlandse vertaling van
Nadere informatiePositieve psychologie & Zingeving
Positieve psychologie & Zingeving Studiebijeenkomst KSGV Vrijdag 29 maart 2019, 13.00-17.00 uur Auditorium Catharijneconvent (Lange Nieuwstraat 38 te Utrecht) Informatie en aanmelding: www.ksgv.nl ksgv@ksgv.nl
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING Hoofdstuk 1 is de algemene introductie over de inhoud van dit proefschrift. Depressie en angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen en brengen een grote
Nadere informatieKaren J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Nadere informatieScreening van gedragsproblemen en consequenties hiervan op effect van interventies. Walter Matthys
Screening van gedragsproblemen en consequenties hiervan op effect van interventies Walter Matthys Preventie en behandeling Wezenlijk verschillend? Voorbeeld: Coping Power (Minder boos en opstandig) bij
Nadere informatieOpleiden voor Public Health. Prof dr Gerhard Zielhuis Epidemiologie, UMC St Radboud
Opleiden voor Public Health Prof dr Gerhard Zielhuis Epidemiologie, UMC St Radboud Public Health = alles wat we doen om de volksgezondheid te verbeteren Cellen > individuen -> maatschappij Preventie Effectiviteit
Nadere informatieOVERZICHT VAN STUDIES GEDAAN NAAR DE EFFECTIVITEIT VAN DE METHODE COMMUNITY SUPPORT
OVERZICHT VAN STUDIES GEDAAN NAAR DE EFFECTIVITEIT VAN DE METHODE COMMUNITY SUPPORT De directie van probeert waar mogelijk de resultaten die geboekt worden door middel van onderzoek te objectiveren. Er
Nadere informatieMasterroute Klinische Psychologie
Masterroute Klinische Psychologie Masterweek Marieke Pijnenborg Contact Twee Coördinatoren Wiljo van Hout Ineke Wessel Eén e-mailadres Mastercoordinator-K@rug.nl Wetenschappelijke oriëntatie Onderwijs
Nadere informatieCognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial
Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari
Nadere informatieSociaal-economische gezondheidsverschillen en werk
Sociaal-economische gezondheidsverschillen en werk Lex Burdorf, hoogleraar Determinanten van Volksgezondheid Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Academische Werkplaats Publieke Gezondheid CEPHIR
Nadere informatieWorkshop 2: Signalering en diagnostiek
Workshop 2: Signalering en diagnostiek Dr. Jennifer van den Broeke onderzoeker, senior projectleider/adviseur Ouderen en gezondheid j.broeke@pharos.nl Wie in de zaal? Heeft u oudere patiënten (55+) met
Nadere informatieBijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI / , 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Bijlagen J. Wiersma et al., Neem de regie over je depressie, DOI 10.1007/978-90-368-1003-6, 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 50 neem de regie over je depressie Bijlage 1 Beloopstabel
Nadere informatieVersterken van mentaal kapitaal in het onderwijs
Strategische verkenning Versterken van mentaal kapitaal in het onderwijs Joran Lokkerbol, Peter van Splunteren, Suzanne Lokman, Filip Smit Versterken van mentaal kapitaal in het onderwijs Trimbos-instituut,
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 8. * COgnitive Functions And Mobiles; in dit advies aangeduid als het TNO-onderzoek.
Samenvatting In september 2003 publiceerde TNO de resultaten van een onderzoek naar de effecten op het welbevinden en op cognitieve functies van blootstelling van proefpersonen onder gecontroleerde omstandigheden
Nadere informatieHet hoofddoel van Gripopjedip online is depressieve klachten bij jongeren te verhelpen of verminderen en daarmee depressie te voorkomen.
Interventie Gripopjedip online Samenvatting Doel Het hoofddoel van Gripopjedip online is depressieve klachten bij jongeren te verhelpen of verminderen en daarmee depressie te voorkomen. Doelgroep Gripopjedip
Nadere informatie