AALTJES BEHEERSING 2016 ÉN VERDER.. Wat zijn Nematoden (aaltjes) Wat zijn Nematoden (aaltjes) Het zijn er veel!!!!

Transcriptie

1 Aaltjes Wat zijn aaltjes Schadelijke voor AK Schadebeelden AALTJES BEHEERSING 2016 ÉN VERDER.. Ken de vijand! Verwarring Bemonstering Gewasrotatie Groenbemesters Maatregelen Wat zijn Nematoden (aaltjes) Eigenlijk is een aaltje een simpele buis met een lange darm die loopt vanaf de bek tot aan de staart. Spieren en zenuwen lopen parallel aan de darm Wat zijn Nematoden (aaltjes) Het zijn er veel!!!! Één handjevol grond 1000-en aaltjes Meer dan soorten beschreven beste schatting

2 Wat zijn Nematoden (aaltjes) En ze zijn overal en eten (bijna) alles! Wat zijn Nematoden (aaltjes) Waar een plant kan groeien, kan een aaltje deze aanvallen Meest aaltjes vallen de plant ondergronds aan Schade wereldwijd ca. 80 mld per jaar 12% opbrengstderving per jaar wereldwijd Ongeveer 0,5 mld ton voedsel Klimaatverandering zorgt voor toename aaltjes Wereldwijde verspreiding door handel Wat zijn Nematoden (aaltjes) Hoe ontstaat schade bij de plant Wondjes door aanprikken dienen als invalspoorten voor andere ziekteverwekkers Overdracht van virussen (TRV) Droogte, slechte bemesting (wit) bietencysteaaltje Vrijlevend wortelaaltje 2

3 M.Chitwoodi Maiswortelknobbel-aaltje Stengelaaltje Wortellesieaaltje Cystenaaltjes Aardapelcysten aaltjes Globodera spp. G.Rostochiensis / geel aardappelcystenaaltje G.Palida / wit aardappelcystenaaltje Bietencysten aaltjes Heterodera spp. H.Schatchtii / wit bietencysteaaltje H.Betae / geel bietencysteaaltje Cystenaaltjes Aardapelcysten aaltjes Globodera spp. G.Rostochiensis / geel aardappelcystenaaltje G.Palida / wit aardappelcystenaaltje Bietencysten aaltjes Heterodera spp. H.Schatchtii / wit bietencysteaaltje H.Betae / geel bietencysteaaltje 3

4 Bietencystenaaltjes Herkennen Bietencysteaaltje Slechte opkomst +/- 15 juni cyste zichtbaar op wortel Baardvormig wortels Geel verkleuring bieten Bietencystenaaltjes Herkennen Bietencysteaaltje Bietencystenaaltjes Eigenschappen Bietencysteaaltje Actief vanaf 8⁰ Celcius 2 4 generaties per jaar Waardplanten: suiker- en voederbieten, kroten, spinazie, alle koolsoorten, koolzaad, gele mosterd (behalve resistente rassen) + Onkruiden! Opbrengstdervingen (droogte + tarra) Vrijlevende wortelaaltjes Paratrichodorus teres Trichodorus primitivus Paratrichodours pachydermus Trichodorus similis Rotylenchus Longidorus 4

5 Vrijlevende wortelaaltjes Vrijlevende wortelaaltjes Komen vooral voor op zand en zavelgronden maar ook op klei Gewasschade Opkomst problemen Opbrengstderving Kwaliteitsproblemen Overbrenger van tabaksratelvirus Zijn zeer mobiel in de bodem Schade vooral in koud en nat voorjaar Uien Onregelmatige plekken in het veld met zwakke en gezonde planten Zijwaarts weggroeien en afgestompte wortelpunten Bossige groei Vrijlevende wortelaaltjes Onregelmatige plekken in het veld met zwakke en gezonde planten Gewas kan zich gedeeltelijk herstellen Vaak in combinatie met lage Ph Vertakking van de penwortel en zijwortels groeien min of meer horizontaal Vrijlevende wortelaaltjes Vertakte wortelen door aantasting met trichodorus Slechte structuur kent het zelfde beeld, maar vaak op 1 lijn Vertakkingen kunnen heel extreem zijn. 5

6 Wortelknobbelaaltjes Wortelknobbelaaltjes Meloidogyne Chitwoodi / Mais wortelknobbelaaltje Meloidogyne Hapla Meloidogyne Naasi Meloidogyne Fallax Lichte grond van zand tot klei 20% 3 generaties per seizoen Geen opbrengst schade, WEL kwaliteit! Zeer veel waardplanten, waaronder onkruiden! Quarantaine status Wortelknobbelaaltjes Wortelknobbelaaltjes Maatregelen tegen M.Chitwoodi 1. Bemonsteren 2. Hygiëne & controle plant- en pootgoed 3. Bij besmetting: GEEN uitgangsmatriaal telen! 4. Bouwplan aanpassen, waardplant vermijden 5. Goede onkruidbestrijding 6. Korte teelten kiezen / later zaaien- of planten 7. Juiste groenbemester Nemat/zwaardherik 8. Granulaten toepassen 6

7 Wortellesieaaltjes Praylenchus penetrans (Pp) Wortellesieaaltjes Pratylenchus penetrans Tast veel verschillende gewassen aan Op licht, zanderige gronden meer schade, met name bij lage ph s Besmetting geeft opbrengstschade Aantastingsniveau is slecht te voorspellen vanuit grondbemonstering Keuze voor gewas rotatie is beperkt Wortellesieaaltjes Pp geeft lokaal aantasting van wortels > vertraagde loofontwikkeling > lagere oogst Meeste zichtbare problemen bij droogte en/of schrale gewassen qua bemesting Wortellesieaaltjes Beheersing Wortellesieaaltjes Weet wat er in de grond zit; Wissel af tussen goede waardplanten en slechte waardplanten Gebruik waar mogelijk zwarte braak, afrikaantjes of japanse haver Kies voor minder gevoelige aardappelrassen of gebruik waar mogelijk granulaat 7

8 Stengelaaltjes Ditylenchus dispaci Ditylenchus destructor Stengelaaltje Zeer snelle vermeerdering / populatieopbouw Actief vanaf 1-2 C Ei afzet vanaf 5 C Tot 500 eitjes per vrouwtje Bij 15 C levenscylcus van 3 weken Vooral op gronden boven 20% afslibbaar Bij lage besmetting (soms zelfs niet aantoonbaar) toch grote schade mogelijk Moeilijk om besmetting kwijt te raken Overleeft tot 30 jaar in de grond Stengelaaltje Waardplantgeschiktheid en schadegevoeligheid van akkerbouwgewassen voor Ditylencus dipsaci (stengelaaltje) Gewas waardplant geschiktheid gevoeligheid voor schade vermeerderend aardappel matig matig (15-33%) suikerbiet niet matig (15-33%) rode biet niet matig (15-33%) spinazie niet matig (15-33%) ui sterk sterk ( > 33%) prei weinig weinig (5 15%) maïs Veel matig gewassen matig zijn (15-33%) w/z. tarwe weinig niet w/z. gerst niet niet rogge waardplant! matig matig (15-33%) haver matig matig (15-33%) triticale niet niet luzerne sterk sterk ( > 33%) w/z. koolzaad weinig weinig (5 15%) erwt sterk matig (15 33%) slaboon matig weinig (5 15%) veld/tuinboon sterk matig (15 33%) peen matig matig (15-33%) knolselderij matig sterk ( > 33%) witte klaver matig sterk ( > 33%) Engels raaigras weinig niet Italiaans raaigras weinig niet dahlia niet niet gladiool niet weinig (5 15%) lelie niet niet tulp sterk sterk ( > 33%) Stengelaaltje 8

9 Overzicht Schadelijkste aaltjes voor de akkerbouw Cystenaaltjes Vrijlevende aaltjes Wortelknobbelaaljtes Wortellesieaaltjes Stengelaaltjes Wit bietencysteaaltje Trichodorus similis Trichodorus primitivus M. Chitwoodi M. Fallax M. Hapla Pratylenchus penetrans Ditylenchus dispaci Ken de vijand! Verwarring Bemonstering Ken uw vijand! Welke vijanden kennen we? 1. Structuur schade? 2. Calcium gebrek? 3. Droogte schade? 4. Te lage ph 5. Bemesting gebrek 6. Aaltjes Ken uw vijand! Tabaksratervirus Overdraagbaar door vrijlevend aaltje Heb ik een gevoelig aardappel ras? Is het trichodoride aaltje besmet met TRV virus? Bemonsteren!!! TRV Calcium gebrek 9

10 Bodemanalyse Ken uw vijand! Hoe een analyse te interpreteren Wanneer (jaar, tijd in het jaar) Hoe intensief, aantal monsters per hectare Met of zonder incubatie Bodemvochtigheid tijdens monstername Ken uw vijand! Wanneer een monster nemen? Ken uw vijand! Ken uw vijand! Verloop van het aantal aaltjes in de winterperiode Aaltjes beheersing 2016 én verder.. Bedrijfsspecifiek plan Geen bedrijf of perceel is hetzelfde! 10

11 Aanvalsstratiegie Gewasrotatie Groenbemesters Maatregelen Aanwezigheid aaltjes? Welke gewassen teelt u? Welke groenbemesters pas ik in? Voordeel bij later zaaien? Is GBM/granulaat afdoende? 1)Aanwezige aaltjes zijn bekend 2)Bouwplan is bekend 3)Wat is de beste gewasrotatie? 3)Welke groenbemester(s) zijn het best geschikt? Druk op een vakje voor meer achtergrond informatie 11

12 Terralife mengsels BetaMaxx TR Solarigo TR Landsberger gemenge Wat is het doel van de groenbemester? Wat doet het aanwezige aaltjes? Seizoen/Weer bepaald overheersende soort Tillage Rammenas Alexandrijnse klaver Erwten Facelia Niger Japanse Haver Zomerwikken Vlas Boekweit Facelia Wikke Italiaans raaigras Engels raaigras Terralife mengsels BetaMaxx TR Solarigo TR Landsberger gemenge 12

13 Inpassen granulaten Wat u gewend was met Vydate.. Aardappelen Waspeen Nemater Wat u gewend was met Vydate.. In de grond Verminderd het uitkomen van eitjes Verlamming/beweging Desoriëntatie Remt binnendringen wortel Wat kunt u met Nemathorin? Werking op; G.Rostochiensis en G.Pallida Wortelknobbelaaltjes (Meloidogyne spp) Wortellesieaaltjes (Pratylenchus PP) Vrijlevende wortelaaltjes (Trichodorus spp) Nevenwerking op luizen In de plant Remt de ontwikkeling van vrouwtjes Remt binnendringen van wortel Luizenwerking 13

14 Wat kan u met Nemathorin? Wat u zich nu nog afvraagt? Pootaardappelen, consumptieaardappelen, zetmeelaardappelen 7,5 kg in de rij 30 kg volvelds Onbedekte teelt van lelies Hoe bescherm ik mijn (was)peen en overige gewassen? Nemathorin: Niet toepassen in cons. rassen met een vroegheidscijfer 8 en hoger Andere gewassen als Niet overdoseren; bij bepaalde rassen kans op fyto aardappelen Niet toegelaten en niet toepassen in bieten, uien, en peen! Kans op fyto, uitval van planten en residu Hoe bescherm ik mijn (was)peen en overige gewassen? 14

15 aaltjesbeheersing Wat kan ik in (was)peen en overige gewassen? Advies toepassing Nemater Hoog geconcentreerde samenstelling van Granulaat: werkende kruiden 40 kg in concentraten de op basis van water rij bij zaai Vloeibaar 10 ltr preventief Werking kort na opkomst Werende werking wortelknobbelaaltjes, maiswortelknobbelaaltjes, stengelaaltjes Wortelstimulerende werking Gewasverzorgende bestandsdelen Resultaat afhankelijk van aanwezigheid bodemvocht Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Bemonsteren! Samenstellen bouwplan Geschikte groenbemesters Overige maatregelen GBM toepassen In welk perceel zitten welke aaltjes Bepalen Ideale gewas rotatie Plaatsen in gewasrotatie Later zaaien Nemater Mocap Nemathorin Vydate Steek je kop niet in het zand, maar de monsterboor! AALTJES BEHEERSING 2016 ÉN VERDER.. 15