Werken met (etnisch) gemengde groepen: een wereld te winnen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Werken met (etnisch) gemengde groepen: een wereld te winnen"

Transcriptie

1 Werken met (etnisch) gemengde groepen: een wereld te winnen Tobias Stark Rijksuniversiteit Groningen Vakgroep Sociologie

2 Kerndoel 2 van de Verlengde Schooldag Sociale competenties ontwikkelen bij de kinderen, m.n. vergroten van zelfvertrouwen, persoonlijke kwaliteiten ontdekken, drempels overschrijden, faalangst overwinnen en normbesef verhogen. Mijn focus: Effect van etnisch gemengde groepen op vooroordelen / beeldvorming en relaties. Hoe kunnen we integratie bevorderen? 2

3 Achtergrond: de ISW Arnhem Schoolstudie 25 scholen Basisscholen 36 schoolklassen 742 jongeren 55% Nederlands, 45% immigranten Middelbare Scholen 12 scholen 61 schoolklassen 1350 jongeren 72% Nederlands, 28% immigranten Meting 1 Groep 7 (n=742) Meting 2 Groep 8 (n=751) Meting 3 Groep 8 (n=751) Meting 4 1e Klas (n=1274) Meting 5 1e Klas (n=1287) Meting 6 1e Klas (n=1289) Meting 7 2e Klas (n=940) Jongeren Leraren Juli 2007 Jongeren November 2007 Jongeren Leraren April 2008 Jongeren September 2008 Jongeren December 2008 Jongeren Leraren Ouders Juni 2009 Jongeren Juni

4 Gemengde activiteiten en integratie Wat gebeurt er in Arnhem? Inventarisatie van buitenschoolse activiteiten vijf wijken t Arnhemse Broek, Geitenkamp, Klarendal, Malburgen, Presikhaaf Gericht op kinderen in groep 8 Vindt (ook) plaats in het voorjaar 2008 Niet eenmalig Resultaat: 168 activiteiten Geen enkele had integratie als expliciet geformuleerd aandachtspunt! 4

5 Onderzoek: Komt integratie vanzelf? Deelname aan buitenschoolse activiteiten Beeldvorming juni / - Beeldvorming april 2008 Vraag: verandert de beeldvorming van Nederlandse kinderen t.a.v. Turkse mensen in positieve zin als ze met Turkse kinderen aan een activiteit deelnemen? 5

6 Resultaat Nederlanders Deelname activiteit met Turken Geen deelname met Turken + - Allochtonen Deelname activiteit met Nederlanders Geen deelname met Nederlanders

7 Conclusie: gewoon mengen is niet genoeg Waarom? Etnische competitie?? Wat gebeurt eigenlijk in een gemengde groep?? 7

8 De drie stappen achter contact +/-?? ++ / / Contact Leuk Vervelend Generaliseren 8

9 Zijn er echt zo veel negatieve relaties? Relaties van Nederlandse leerlingen met hun Turkse en Marokkaanse klasgenoten in de brugklas 9

10 Effecten op beeldvorming 0.5 Verandering van de beeldvorming t.o.v. Turken t.o.v. Marokkanen positiever Contact Wel vriendschap Heel erg leuk Effect van elkaar leuk vinden is duidelijk sterker dan het effect van vriendschap! 10

11 Contact kan ook averechts werken positiever Verandering van de beeldvorming t.o.v. Turken t.o.v. Marokkanen Helemaal niet leuk Wel vriendschap Heel erg leuk Negatieve relaties worden ook gegeneraliseerd naar de hele etnische groep! 11

12 Conclusie Contact in een gemengde groep kan positief maar ook negatief werken Moeten we allemaal vriendjes zijn? Nee, elkaar leuk vinden heeft sterker effect op beeldvorming Mogen er geen negatieve relaties zijn? Nee, ze mogen alleen niet langs etnische scheidslijnen lopen Hoe kunnen positieve persoonlijke relaties bevorderd worden? 12

13 1. Opzetten van een activiteit Contact Theorie: niet elke vorm van contact is even goed Contact heeft alleen een positief effect als het aan deze voorwaarden voldoet: 1. Aanwezigheid van een autoriteit die contact en samenwerking stimuleert 2. Gelijke status (geen dominante groep) 3. Gezamenlijk doel 4. Coöperatie waarbij individuen het doel niet zonder hulp van anderen kunnen bereiken 13

14 Onderzoek: interviews met activiteitenbegeleiders Contact tijdens gezamenlijke activiteiten heeft wel degelijk een positief effect als: Deelnemers een gezamenlijk doel hebben Ze alleen samen het doel kunnen bereiken Effect het meest duidelijk op de beeldvorming t.a.v. Nederlanders: positief effect als activiteiten aan deze voorwaarden voldoen! 14

15 Advies I Ook al ben je niet bewust bezig met vooroordelen, werken in een gemengde groep heeft hierop een effect. Een leuke tijd doorbrengen mag niet het enige doel zijn van een buitenschoolse activiteit Organiseer activiteiten rond een gezamenlijk doel Voorbeeld: In de kookles samen taarten bakken om deze te verkopen ten bate van een dierenasiel 15

16 2. Gemeenschappelijke interesses Idee voor buitenschoolse activiteiten: Organiseer een project rond een interesse van de kinderen Omdat kinderen van verschillende etnische groepen dezelfde interesse delen zal hun mening over elkaar in positieve zin veranderen Achterliggende gedachte: Common Ingroup Identity Model A B 16

17 Onderzoek: vriendschappen in de schoolklas 40% van de vriendschappen binnen de eigen etnische groep 17

18 Dezelfde klas na één jaar 60% van de vriendschappen binnen de eigen etnische groep. Kinderen hebben GEEN voorkeur voor vrienden van de eigen etnische groep maar voor vrienden met dezelfde muzieksmaak! 18

19 Conclusie inhoud van een activiteit Activiteiten rond een gedeelde interesse kunnen averechts werken! Dit kan gebeuren als de aandacht wordt gericht op aspecten die verschillen tussen etnische groepen zichtbaar maken. 19

20 Advies II Kies niet zomaar een populaire interesse voor een buitenschoolse activiteit Verken de groepen en hun meningen Kies een gemeenschappelijkheid, waarbij niemand wordt buitengesloten 20

21 Bedankt voor uw aandacht! Contact: Meer informatie: 21

22 Stellingen Een leuke tijd doorbrengen mag niet het enige doel zijn van een buitenschoolse activiteit! 1. Bevorderen van integratie moet een expliciete doelstelling worden van buitenschoolse activiteiten 2. Neem niet zo maar een activiteit over kijk goed naar de meningen en relaties in je doelgroep 3. Bevorder een wij zijn een groep gevoel (iedereen hoort erbij) door gemeenschappelijk doel 4. De aanwezige begeleider (autoriteit) moet actief mengen en wederzijds begrip bevorderen 5. Een grote groep allochtone kinderen leidt to negatieve reacties omdat ze de status van de Nederlanders bedreigen 22

Effectevaluatie van Discussiëren Kun Je Leren (DKJL)

Effectevaluatie van Discussiëren Kun Je Leren (DKJL) Effectevaluatie van Discussiëren Kun Je Leren (DKJL) 18-04-2018 Dr. Tobias Stark European Research Centre on Migration and Ethnic Relations (ERCOMER) Algemene Sociale Wetenschap Universiteit Utrecht Samenvatting

Nadere informatie

Gescheiden werelden? Drie theorieën over de gevolgen van onderlinge sociale verschillen binnen clubs op betrokkenheid van leden.

Gescheiden werelden? Drie theorieën over de gevolgen van onderlinge sociale verschillen binnen clubs op betrokkenheid van leden. Faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie Departement Bestuur- en Organisatiewetenschap Gescheiden werelden? Drie theorieën over de gevolgen van onderlinge sociale verschillen binnen clubs op betrokkenheid

Nadere informatie

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtonen 1) Integratiecampagne

Nadere informatie

Zorg op Tijd. EIF Conferentie Nijmegen

Zorg op Tijd. EIF Conferentie Nijmegen Zorg op Tijd EIF Conferentie Nijmegen 19-11-2015 Projectpartners Project in Gouda Scholen in Gouda Onderdelen Training van professionals Overleg over de screening Bijeenkomsten met ouders Individuele

Nadere informatie

Effectevaluatie Welkom in mijn Wijk (WIMW)

Effectevaluatie Welkom in mijn Wijk (WIMW) Effectevaluatie Welkom in mijn Wijk (WIMW) 01-10-2018 Ghislaine Jordans Dr. Tobias Stark European Research Centre on Migration and Ethnic Relations (ERCOMER) Universiteit Utrecht Samenvatting In dit rapport

Nadere informatie

Mogen we uit het hokje alsjeblieft?

Mogen we uit het hokje alsjeblieft? 44 ONDERWIJSBLAD ONDERWIJSACHTERSTAND TEKST JOËLLE POORTVLIET BEELD TYPETANK Mogen we uit het hokje alsjeblieft? Meiden met een migratie-achtergrond doen het goed in het onderwijs. Althans, ze halen steeds

Nadere informatie

Maak de Match Wees vooroordelen de baas

Maak de Match Wees vooroordelen de baas Maak de Match Wees vooroordelen de baas Prof. Dr. Naomi Ellemers Prof. Dr. Jojanneke van der Toorn 1 Relatieve kans op werkloosheid na studie 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 MBO-BBL MBO-BOL HBO Westerse

Nadere informatie

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtonen 1) Integratiecampagne

Nadere informatie

Superdiversiteit, Identiteit en School. Prof. Maurice Crul VU Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam

Superdiversiteit, Identiteit en School. Prof. Maurice Crul VU Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Superdiversiteit, Identiteit en School Prof. Maurice Crul VU Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Super-diversiteit Super Fantastisch Super = Complexiteit Waarom is het begrip in opkomst?

Nadere informatie

Segregatie in het onderwijs

Segregatie in het onderwijs Segregatie in het onderwijs Wat maakt middelbare scholen aantrekkelijk voor verschillende groepen leerlingen? Lotje Cohen 25 november 2010 25 november 2010 Segregatie in het onderwijs 2 In dit onderzoek

Nadere informatie

Ouders aan zet! Samenwerking BSO en basisschool 1

Ouders aan zet! Samenwerking BSO en basisschool 1 Ouders aan zet! Sinds de professionalisering van de kinderopvang in 2005 heeft de sector een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Nieuwe opvangvormen, opleidingseisen en veranderende subsidiestructuren

Nadere informatie

Bijlagen bij hoofdstuk 11 Opvattingen van autochtonen en allochtonen over de multietnische

Bijlagen bij hoofdstuk 11 Opvattingen van autochtonen en allochtonen over de multietnische Jaarrapport Integratie Sociaal en Cultureel Planbureau / Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum / Centraal Bureau voor de Statistiek september, 2005 Bijlagen bij hoofdstuk 11 Opvattingen van

Nadere informatie

Vriendschap. Basisonderwijs

Vriendschap. Basisonderwijs Basisonderwijs Wist je dat er wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar vriendschappen? Wereldwijd zijn wetenschappers daarmee bezig, ook bij de Universiteit Leiden. Bij het Brain & Development Onderzoekscentrum

Nadere informatie

Het advies voortgezet onderwijs: is de overadvisering over?

Het advies voortgezet onderwijs: is de overadvisering over? Het advies voortgezet onderwijs: is de overadvisering over? Dr. Geert Driessen ITS Nijmegen www.geertdriessen.nl Paper Onderwijs Research Dagen ORD 2005 30 mei 1 juni 2005, Gent (BE) 1. Achtergronden Sleutelpositie

Nadere informatie

Werken dialoogbijeenkomsten tegen discriminatie?

Werken dialoogbijeenkomsten tegen discriminatie? Werken dialoogbijeenkomsten tegen discriminatie? NOVEMBER 2016 DIALOOGBIJEENKOMSTEN KUNNEN VOOROORDELEN EN STEREOTYPERING VERMINDEREN De bestrijding van discriminatie staat in Nederland hoog op de agenda.

Nadere informatie

Sociaal netwerkadvies

Sociaal netwerkadvies Invuldatum vragenlijst: 27-11-2012 Publicatiedatum: Sociaal netwerkadvies Conceptrapportage klas KiVa testschool In opdracht van: Contactgegevens: Testschool Gijs Gijs Huitsing Grote Rozenstraat 31 9712

Nadere informatie

Jongeren, voorbij het wij-zij denken (?) Jessy Siongers

Jongeren, voorbij het wij-zij denken (?) Jessy Siongers Jongeren, voorbij het wij-zij denken (?) Jessy Siongers Identiteitsvorming leeftijd gender opleiding biologische kenmerken persoonlijke kenmerken SES gebeurtenissen interesses talenten hobbies religie

Nadere informatie

nog nooit zo allochtoon gevoeld als op de universiteit.

nog nooit zo allochtoon gevoeld als op de universiteit. nog nooit zo allochtoon gevoeld als op de universiteit. Onderzoek naar sociale hulpbronnen als studiesuccesfactor voor niet-westerse allochtone studenten in het Nederlandse hoger onderwijs Lunchbijeenkomst

Nadere informatie

ALGEMEEN: METHODEN VAN DATAVERZAMELING, ZELFRAPPORTAGE. Dagboekstudies

ALGEMEEN: METHODEN VAN DATAVERZAMELING, ZELFRAPPORTAGE. Dagboekstudies LES 5: FOCUSGROEPEN Leerdoelen Definitie van focusgroep kunnen geven Gemeenschappelijke en onderscheidende kenmerken van focusgroep en kwalitatief interview kunnen noemen Voordelen van focusgroep in vergelijking

Nadere informatie

P R O G R A M M A MINISTER VAN GELIJKHEID VAN KANSEN JOËLLE MILQUET

P R O G R A M M A MINISTER VAN GELIJKHEID VAN KANSEN JOËLLE MILQUET P R O G R A M M A 9U30 10U00 ONTHAAL 10U00 10U10 WELKOM 10U10 10U40 PRESENTATIE RAPPORT 10U40 11U10 SYLVIE VAN DAM JAMAL EL BOUJDDAINI 11U10 11U40 VRAGEN EN REACTIES 11U40 11U55 KABINET MINISTER VAN GELIJKHEID

Nadere informatie

Hier ben ik. Het is goed dat ik er ben. Ik ben te vertrouwen. Ik help. Ik speel niet de baas. Ik lach niet uit. Ik ben niet zielig.

Hier ben ik. Het is goed dat ik er ben. Ik ben te vertrouwen. Ik help. Ik speel niet de baas. Ik lach niet uit. Ik ben niet zielig. Hier ben ik. Het is goed dat ik er ben. Ik ben te vertrouwen. Ik help. Ik speel niet de baas. Ik lach niet uit. Ik ben niet zielig. Doet iemand expres naar? Dan denk ik: bekijk het maar! Ik gedraag me

Nadere informatie

Acceptatie nieuwe energiebronnen

Acceptatie nieuwe energiebronnen Date 18-12-2013 1 Acceptatie nieuwe energiebronnen Linda Steg Rijksuniversiteit Groningen, Vakgroep Psychologie Date 18-12-2013 2 Date 18-12-2013 3 Steg & De Groot (2012); Steg, Perlaviciute, Van der Werff

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39113 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fortuin, Janna Title: Birds of a feather... Selection and socialization processes

Nadere informatie

Vriendschap. Voortgezet onderwijs

Vriendschap. Voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs 2 Wereldwijd doen wetenschappers onderzoek naar vriendschappen. Dat gebeurt ook bij de Universiteit Leiden: daar onderzoeken wetenschappers bij het Brain & Development Onderzoekscentrum

Nadere informatie

Bijlage 1 Interviewleidraad voor het interview met locatiemanagers

Bijlage 1 Interviewleidraad voor het interview met locatiemanagers 245 Bijlage 1 Interviewleidraad voor het interview met locatiemanagers Datum van het interview : Vensterschool: Introductie: Het GION doet onderzoek naar de ontwikkeling van vier Vensterscholen: Vinkhuizen,

Nadere informatie

cbs De Rank Sociaal emotionele ontwikkeling Gouden weken Doelen schooljaar

cbs De Rank Sociaal emotionele ontwikkeling Gouden weken Doelen schooljaar Sociaal emotionele ontwikkeling cbs De Rank Gouden weken Doelen schooljaar 1. De leerlingen kennen de gedragsverwachtingen aan het einde van de gouden weken periode 2. De leerlingen kennen het stopteken

Nadere informatie

COACHING TRAINING and CONSULTANCY. verschil: Productief maken van diversiteit

COACHING TRAINING and CONSULTANCY. verschil: Productief maken van diversiteit Work with Joy COACHING TRAINING and CONSULTANCY De spanning van het verschil: verschil: Productief maken van diversiteit Dr. Joyce Rupert Wat is diversiteit? ieder kenmerk waarvan mensen het gevoel hebben

Nadere informatie

Sociaal werk de toekomst in!

Sociaal werk de toekomst in! Sociaal werk de toekomst in! Koen Hermans en Kristof Desair Centrale vragen van het congres Wat zijn de belangrijkste maatschappelijke veranderingen waarvoor het sociaal werk zich geplaatst ziet? Welke

Nadere informatie

een klasse apart? Gonneke Stevens Violaine Veen Wilma Vollebergh Algemene Sociale Wetenschappen, UU

een klasse apart? Gonneke Stevens Violaine Veen Wilma Vollebergh Algemene Sociale Wetenschappen, UU Marokkaanse jeugddelinquenten: een klasse apart? Onderzoek naar jongens in preventieve hechtenis met een Marokkaanse en Nederlandse achtergrond Gonneke Stevens Violaine Veen Wilma Vollebergh Algemene Sociale

Nadere informatie

Leren/coachen van meisjes - Dingen om bij stil te staan

Leren/coachen van meisjes - Dingen om bij stil te staan De ontwikkeling van vrouwen en meisjes in het rugby heeft de afgelopen jaren flink aan momentum gewonnen en de beslissing om zowel heren als dames uit te laten komen op het sevenstoernooi van de Olympische

Nadere informatie

Steen. Bram Vermeulen

Steen. Bram Vermeulen n Steentje Bijdragen - evaluatie juli 2014 Wij kunnen een steen verleggen en simpel zorgen dat dat invloed heeft. Wat klein begint kan een grote uitwerking hebben. Het is een traag proces maar een steen

Nadere informatie

Integratieonderzoek. Rapport. Ronald Baden. E9787/88 november 2007

Integratieonderzoek. Rapport. Ronald Baden. E9787/88 november 2007 Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Rapport Integratieonderzoek Ronald Baden E9787/88 november 2007

Nadere informatie

Roze ouderen in Utrecht De sociale, zorg- en woonbehoeften van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgenderouderen

Roze ouderen in Utrecht De sociale, zorg- en woonbehoeften van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgenderouderen Roze ouderen in Utrecht De sociale, zorg- en woonbehoeften van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgenderouderen COSBO-Stad-Utrecht Het onderzoek Focus op mogelijke verbeteringen met betrekking

Nadere informatie

Eenzaam ben je niet alleen

Eenzaam ben je niet alleen 8-12-2015 Kennismaking Eenzaam ben je niet alleen Samen werken aan een nieuwe blik op eenzaamheid en sociaal isolement Eigen ervaring eenzaamheid, sociaal isolement? persoonlijk en/of professioneel. Waarom

Nadere informatie

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INHOUD 1. Uitgangspunten 2. Doelgroep - achtergrondkenmerken 3. IMVO - algemeen 4. IMVO voor het eigen bedrijf/ bedrijf waar het voor werkt

Nadere informatie

Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie. Petri Embregts

Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie. Petri Embregts Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie Petri Embregts Participatie Geplande ratificatie VN verdrag voor rechten van mensen met beperking

Nadere informatie

Activiteiten Jaarverslag 2013

Activiteiten Jaarverslag 2013 Activiteiten Jaarverslag 2013 Inhoudsopgave 1 Een bezoek van de wethouder 2 Project Kunst en Cohesie 3 Bewonersdag 4 Bijeenkomst met de wijkbewoners 5 Burendag 6 Culturele thee avonden 7 De tafel van één

Nadere informatie

Frits Avis Er bestaat geen raamwerk voor een sportcarrière

Frits Avis Er bestaat geen raamwerk voor een sportcarrière Frits Avis Er bestaat geen raamwerk voor een sportcarrière Anders dan Natalia Stambulova, volgens wie er zes keerpunten zijn die een sportcarrière kunnen maken of breken, is sportpsycholoog Frits Avis

Nadere informatie

Kwadraatonderwijs. Kwadraat, passend onderwijs voor begaafde leerlingen

Kwadraatonderwijs. Kwadraat, passend onderwijs voor begaafde leerlingen Kwadraatonderwijs Kwadraat, passend onderwijs voor begaafde leerlingen Hoogbegaafdheid is niet alleen luxe Alle Zevensterscholen verzorgen passend onderwijs. Dat betekent dat we streven naar de beste ontwikkelingskansen

Nadere informatie

De rol van de school. bij polarisatie en radicalisering van jongeren

De rol van de school. bij polarisatie en radicalisering van jongeren De rol van de school bij polarisatie en radicalisering van jongeren Haagse Hogeschool 11 november 2015 Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat.

Nadere informatie

Jaarlijks onderzoek onder gasten 2015

Jaarlijks onderzoek onder gasten 2015 Jaarlijks onderzoek onder gasten 2015 Elk jaar voert Resto VanHarte een impact- en tevredenheidsmeting uit onder haar gasten. Deze is in 2015 verspreid in 32 vestigingen van Resto VanHarte, in 20 steden/gemeenten.

Nadere informatie

DE KRACHT VAN LEERKRACHTEN

DE KRACHT VAN LEERKRACHTEN DE KRACHT VAN LEERKRACHTEN DE ROL VAN NABIJHEID EN CONFLICT IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS Dr. Maaike Engels Rijksuniversiteit Groningen, afdeling Sociologie Interuniversity Center for Social Science Theory

Nadere informatie

MEER MANNEN IN DE ZORG?

MEER MANNEN IN DE ZORG? MEER MANNEN IN DE ZORG? Doelgroep: Manier van aanpak: jongens op de middelbare school bij de vakken verzorging en biologie meer aandacht besteden aan het thema zorg tot en met klas 3. Voor een onbezorgde

Nadere informatie

Cooperative learning during math lessons in multi-ethnic elementary schools

Cooperative learning during math lessons in multi-ethnic elementary schools Hoe kan de leerkracht het leerproces van leerlingen tijdens een coöperatief leren (CL) curriculum op multiculturele basisscholen optimaliseren? Moet de leerkracht de leerlingen zoveel mogelijk aansturen

Nadere informatie

Luzac Lyceum Kleinschalig onderwijs, voor grote ambities

Luzac Lyceum Kleinschalig onderwijs, voor grote ambities Kleinschalig onderwijs, voor grote ambities van brugklas tot diploma luzac.nl Waarom? heeft een innovatieve en effectieve kijk op voortgezet onderwijs. Wij bieden leerlingen kleinschalig, persoonlijk en

Nadere informatie

Pesten is nooit gezond en los je op in de groep. Twitter: @KivaSchool. Routeschema. Oorsprong KiVa. Waarom KiVa zo goed is. Doelstellingen van KiVa

Pesten is nooit gezond en los je op in de groep. Twitter: @KivaSchool. Routeschema. Oorsprong KiVa. Waarom KiVa zo goed is. Doelstellingen van KiVa Routeschema Pesten is nooit gezond en los je op in de groep Twitter: @KivaSchool 3. Onderdelen van KiVa 4. Pesten signaleren 1 2 KiVa?! KiVa is een programma om pesten te voorkomen en terug te dringen

Nadere informatie

Maatschappelijk acceptatie van schaliegas

Maatschappelijk acceptatie van schaliegas Datum 12-06-2013 1 Maatschappelijk acceptatie van schaliegas Linda Steg Rijksuniversiteit Groningen, Vakgroep Psychologie Datum 12-06-2013 2 Datum 12-06-2013 3 Doelframing theorie Doelen bepalen hoe we

Nadere informatie

TOPS & FLOPS. Feedback geven en ontvangen. Inhoud

TOPS & FLOPS. Feedback geven en ontvangen. Inhoud Feedback geven en ontvangen Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen In deze les leren leerlingen feedback geven en ontvangen. Leerlingen denken na over de manier waarop je feedback formuleert

Nadere informatie

Meertaligheid in een monoculturele schoolcontext Oprit 14 naar een schooltraject zonder snelheidsbeperkingen

Meertaligheid in een monoculturele schoolcontext Oprit 14 naar een schooltraject zonder snelheidsbeperkingen Meertaligheid in een monoculturele schoolcontext Oprit 14 naar een schooltraject zonder snelheidsbeperkingen Loes Vandenbroucke & Noël Clycq Oprit 14 onderzoek Doel: Verklaren van (problematische) schoolloopbanen

Nadere informatie

De onvoorziene gevolgen van tracking voor de dagelijkse schoolpraktijk nader onderzocht

De onvoorziene gevolgen van tracking voor de dagelijkse schoolpraktijk nader onderzocht VFO studiedag De onvoorziene gevolgen van tracking voor de dagelijkse schoolpraktijk nader onderzocht Lore Van Praag Mieke Van Houtte Simon Boone Peter Stevens Tracking Groeperen van studenten in onderwijsvormen

Nadere informatie

1Wat is dat eigenlijk, klagen?

1Wat is dat eigenlijk, klagen? 13 1Wat is dat eigenlijk, klagen? Zomaar een gesprek tussen willekeurige ouders van willekeurige kinderen in een willekeurige stad in een willekeurige wijk met willekeurige omstandigheden. Weet je wat

Nadere informatie

Werkt confrontatie met eigen vooroordelen tegen discriminatie op de arbeidsmarkt?

Werkt confrontatie met eigen vooroordelen tegen discriminatie op de arbeidsmarkt? Werkt confrontatie met eigen vooroordelen tegen discriminatie op de arbeidsmarkt? Februari 2016 SEPTEMBER 2016 ONDERZOEK NAAR DE PLAUSIBILITEIT VAN TRAININGEN GERICHT OP BEWUSTWORDING VAN VOOROORDELEN

Nadere informatie

6,6. Praktische-opdracht door een scholier 3862 woorden 23 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Voorwoord

6,6. Praktische-opdracht door een scholier 3862 woorden 23 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Voorwoord Praktische-opdracht door een scholier 3862 woorden 23 juni 2003 6,6 149 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Voorwoord Wij hebben ons voor deze presentatie gericht op de scheiding van scholen doormiddel

Nadere informatie

over de toekomst over de toekomst

over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst Wat wil in je leven nooit meer anders dan nu? Wat wil je graag veranderen aan je leven

Nadere informatie

Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen

Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend bij een bepaald thema. De tabellen zijn toegespitst op de door u opgevraagde leeftijdscategorie. In

Nadere informatie

WELKOM OP DE HUISMANSTRAAT

WELKOM OP DE HUISMANSTRAAT WELKOM OP DE HUISMANSTRAAT Wij weten dat je het kan LMC PRAKTIJK- ONDERWIJS WELKOM In Rotterdam Zuid staat tussen de havens in de wijk Charlois onze school LMC Praktijkonderwijs Huismanstraat. Wij maken

Nadere informatie

Behoefte Onderzoek Pleegkinderen De ervaringen van pleegkinderen zelf

Behoefte Onderzoek Pleegkinderen De ervaringen van pleegkinderen zelf Behoefte Onderzoek Pleegkinderen De ervaringen van pleegkinderen zelf Anne Steenbakkers Rijksuniversiteit Groningen 4 november 2016 Behoefte theorie van Maslow Achterblijvende schoolprestaties Gedragsproblemen

Nadere informatie

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Leercentrum Nijmegen Oberon, november 2012 1 Inleiding Playing for Success heeft, naast het verhogen van de taal- en rekenprestaties van de

Nadere informatie

Effectmeting onder leerlingen en leraren 2014-2015

Effectmeting onder leerlingen en leraren 2014-2015 Effectmeting onder leerlingen en leraren 2014-2015 Gegevens meting leraren Respons : 45 leraren, 21 mannen & 24 vrouwen Scholen : Blariacum College (Venlo) Summa College (Eindhoven) Vakcollege Tilburg

Nadere informatie

Basisschooladviezen en etniciteit Onderzoeksverslag, 29 januari 2007

Basisschooladviezen en etniciteit Onderzoeksverslag, 29 januari 2007 Afdeling Onderwijs Team Monitoring & Bedrijfsvoering Basisschooladviezen en etniciteit Onderzoeksverslag, 29 januari 2007 Verwijderd: Bassischooladv iezen Vraagstelling Dit onderzoek is uitgevoerd om antwoord

Nadere informatie

Jaarlijks onderzoek onder gasten 2016

Jaarlijks onderzoek onder gasten 2016 Jaarlijks onderzoek onder gasten 2016 Elk jaar voert Resto VanHarte een impact- en tevredenheidsmeting uit onder haar gasten. Deze is in 2016 verspreid in 40 vestigingen van Resto VanHarte, in 29 steden/gemeenten.

Nadere informatie

Jongerenwerk. verbindend, laagdrempelig en dichtbij

Jongerenwerk. verbindend, laagdrempelig en dichtbij Jongerenwerk verbindend, laagdrempelig en dichtbij De jongerenwerkers van Rijnstad begeleiden jongeren bij het volwassen worden in de Arnhemse samenleving. Met hun inzet verbeteren zij de positie van veelal

Nadere informatie

21 ste eeuw vaardigheden in democratisch basisonderwijs

21 ste eeuw vaardigheden in democratisch basisonderwijs 21 ste eeuw vaardigheden in democratisch basisonderwijs Een onderzoek naar de visie van ouders Team Flying Rhinos: Anton Neefjes, Anne van Tetering, Bonnie van Dongen, Ilva Veul, Rutger Wassink Opdrachtgevers:

Nadere informatie

Utrecht, maart Rutgers Arthur van Schendelstraat MJ Utrecht Postbus GA Utrecht

Utrecht, maart Rutgers Arthur van Schendelstraat MJ Utrecht Postbus GA Utrecht Arthur van Schendelstraat 696 3511 MJ Utrecht Postbus 9022 3506 GA Utrecht +31(0)30 231 34 31 office@rutgers.nl www.rutgers.nl www.rutgers.international Utrecht, maart 2017 BIC ABNA NL 2A IBAN NL18 ABNA

Nadere informatie

Leeswijzer Jeugdmonitor Utrecht tabellen

Leeswijzer Jeugdmonitor Utrecht tabellen Leeswijzer Jeugdmonitor Utrecht tabellen In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend bij een bepaald thema. De tabellen zijn toegespitst op de door u opgevraagde leeftijdscategorie. In de tabellen

Nadere informatie

1. Kansen op de arbeidsmarkt

1. Kansen op de arbeidsmarkt Studiewijzer 3 Verken de mogelijkheden II Wat vind jij belangrijk bij het maken van een keuze? Moet de studie vooral leuk zijn of kijk je ook naar wat je er later mee kan worden en of je kans maakt op

Nadere informatie

ADHD-kinderen op de basisschool

ADHD-kinderen op de basisschool Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Rapport ADHD-kinderen op de basisschool Henk Foekema B8133 december

Nadere informatie

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode:

Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.

Nadere informatie

Plusdocument Knippenbergcollege, Helmond. De negen aandachtspunten

Plusdocument Knippenbergcollege, Helmond. De negen aandachtspunten Plusdocument Knippenbergcollege, Helmond De negen aandachtspunten 1 Waarom? De school werkt al geruime tijd aan onderwijs dat breder is dan het gangbare cognitieve programma. Zo is de school een technasium,

Nadere informatie

Protocol Tweelingen maart 2015

Protocol Tweelingen maart 2015 Protocol Tweelingen maart 2015 Beleid van de school Om uiteindelijk te kunnen beslissen of de kinderen in dezelfde of verschillende klassen worden geplaatst, zijn ouders afhankelijk van de mogelijkheden

Nadere informatie

Informatie over de deelnemers

Informatie over de deelnemers Tot eind mei 2015 hebben in totaal 45558 mensen deelgenomen aan de twee Impliciete Associatie Testen (IATs) op Onderhuids.nl. Een enorm aantal dat nog steeds groeit. Ook via deze weg willen we jullie nogmaals

Nadere informatie

V5. Hoe ben je aan informatie gekomen over beroepen? [meer antwoorden mogelijk]

V5. Hoe ben je aan informatie gekomen over beroepen? [meer antwoorden mogelijk] LOB Monitor VO 1 Achtergrond V1. Welke opleiding volg je? [Meer antwoorden mogelijk] V1_01 Basisberoepsgerichte leerweg V1_02 Kaderberoepsgerichte leerweg V1_03 Gemengde leerweg/theoretische leerweg V1_04

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2005 - II

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2005 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE MULTICULTURELE SAMENLEVING tekst 1 Het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) werd opgeheven op 26 juli 1950. In maart en

Nadere informatie

Hoeveel sporten deze kinderen. De kracht van sport sporten voor kinderen met gedragsproblemen. Wekelijks sporten, lidmaatschap en bewegen %

Hoeveel sporten deze kinderen. De kracht van sport sporten voor kinderen met gedragsproblemen. Wekelijks sporten, lidmaatschap en bewegen % Introductie Sportparticipatie Succesfactoren Praktijk beelden Discussie De kracht van sport sporten voor kinderen met gedragsproblemen Remo Mombarg en Arjan Pruim Widening Gap, Skinner & Piek, 2001 Verminderde

Nadere informatie

Veiligheid in Westerpark

Veiligheid in Westerpark Veiligheid in Westerpark Stadsdeel Westerpark wil meer inzicht in de veiligheidsgevoelens van de bewoners van Westerpark en heeft daarom in de derde meting aan de leden van het bewonerspanel een aantal

Nadere informatie

Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit

Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Het is belangrijk dat de begeleiding rond omgangsvormen, weerbaarheid en seksualiteit

Nadere informatie

volledige kaart voor Wat zijn voor verschillende belanghebbenden voor en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs?

volledige kaart voor Wat zijn voor verschillende belanghebbenden voor en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs? Wat zijn verschillende belanghebbenden argumenten en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs? Mengen vergroot de ontwikkelingskansen van leerlingen Zwakkere leerlingen kunnen zich optrekken

Nadere informatie

De effecten van Equipe Mont Ventoux. Onderzoek onderbouwt onderbuikgevoel

De effecten van Equipe Mont Ventoux. Onderzoek onderbouwt onderbuikgevoel De effecten van Equipe Mont Ventoux Onderzoek onderbouwt onderbuikgevoel Het is inmiddels een vertrouwd beeld. Cliënten die boven op de Mont Ventoux snikkend hun buddy in de armen vallen. Die triomfantelijk

Nadere informatie

Voorwoord. Het werken met TeamBouwers levert vijf specifieke

Voorwoord. Het werken met TeamBouwers levert vijf specifieke Inhoud Pagina Structurenoverzicht 5 10 Leren in de 21ste eeuw & TeamBouwers 13 Teamplayer 14 Kerndoelen Primair Onderwijs & TeamBouwers 16 De kracht van Meervoudige Intelligentie 19 1. Blind Op Volgorde

Nadere informatie

BIJLAGEN Pestprotocol

BIJLAGEN Pestprotocol BIJLAGEN Pestprotocol Basisschool De Horizon -Versie 1-02-02-2014 Ouderbladzijde: Wat verstaan we onder pesten? Wat is het verschil tussen plagen en pesten. Plagen is : Pesten is : onschuldig - met opzet

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken Kansen en valkuilen. Panama conferentie. Guuske Ledoux Kohnstamm Instituut, UvA 19 januari Inhoud

Opbrengstgericht werken Kansen en valkuilen. Panama conferentie. Guuske Ledoux Kohnstamm Instituut, UvA 19 januari Inhoud Opbrengstgericht werken Kansen en valkuilen Panama conferentie Guuske Ledoux Kohnstamm Instituut, UvA 19 januari 2011 Inhoud Achtergronden en omschrijving Wat doen scholen al? Voordelen Vormen van analyse

Nadere informatie

Onderwijssociologie & Diversiteit

Onderwijssociologie & Diversiteit Onderwijssociologie & Diversiteit Hoorcollege 1: inleiding sociologie en burgerschap IVL Leike van der Leun Om deze presentatie te kunnen volgen op je mobiele telefoon, tablet of laptom, ga je naar: www.presentain.com

Nadere informatie

Een Eigen Gezicht. Een onderzoek naar stigmatisering, sociale steun en eenzaamheid bij mensen met een gezichtsafwijking. Door Maaike van Dam

Een Eigen Gezicht. Een onderzoek naar stigmatisering, sociale steun en eenzaamheid bij mensen met een gezichtsafwijking. Door Maaike van Dam Een Eigen Gezicht Een onderzoek naar stigmatisering, sociale steun en eenzaamheid bij mensen met een gezichtsafwijking Door Maaike van Dam Rijksuniversiteit Groningen Wetenschapswinkel Geneeskunde en Volksgezondheid

Nadere informatie

Zelfredzaamheid een armoedig ideaal of een waardevol streven? Dr. Femmianne Bredewold 30 mei

Zelfredzaamheid een armoedig ideaal of een waardevol streven? Dr. Femmianne Bredewold 30 mei Zelfredzaamheid een armoedig ideaal of een waardevol streven? Dr. Femmianne Bredewold 30 mei 2017 1 7/6/2017 2 6-7- 2017 3 De belofte van nabijheid De regering wil het automatisme doorbreken dat ingezetenen

Nadere informatie

Missie SCHOOL Vereniging Openbaar Onderwijs 'school'

Missie SCHOOL Vereniging Openbaar Onderwijs 'school' Missie SCHOOL De Vereniging Openbaar Onderwijs behartigt de belangen van het openbaar onderwijs en ijvert voor 'school': zonder de voorvoegsels openbare, katholieke, protestants-christelijke, islamitische

Nadere informatie

Tabellen leerlingensurvey

Tabellen leerlingensurvey Bijlage II Tabellen leerlingensurvey In verschillende hoofdstukken zijn gegevens verwerkt van de survey onder leerlingen van het ROC. In deze bijlage staan meer gedetailleerde gegevens. Standaard is voor

Nadere informatie

D U TC H S U M M A RY Samenvatting In zowel westerse als diverse niet-westerse samenlevingen wordt veel waarde gehecht aan schoolprestaties. Ouders en docenten stimuleren kinderen al op jonge leeftijd

Nadere informatie

Thuis voelen in Nederland: stedelijke verschillen bij allochtonen

Thuis voelen in Nederland: stedelijke verschillen bij allochtonen Thuis voelen in Nederland: stedelijke verschillen bij allochtonen Jeroen Nieuweboer Allochtonen in, en voelen zich minder thuis in Nederland dan allochtonen elders in Nederland. Marokkanen, Antillianen

Nadere informatie

Jaarlijks onderzoek onder vrijwilligers 2016

Jaarlijks onderzoek onder vrijwilligers 2016 Jaarlijks onderzoek onder vrijwilligers 2016 Sinds 2012 voert Resto VanHarte een jaarlijks onderzoek uit onder haar vrijwilligers. Dit jaar is er een aparte versie gemaakt voor incidentele vrijwilligers

Nadere informatie

- Op weg naar een gezonde leefstijl - Bewegen als medicijn - programma X-Fittt

- Op weg naar een gezonde leefstijl - Bewegen als medicijn - programma X-Fittt - Op weg naar een gezonde leefstijl - Bewegen als medicijn - programma X-Fittt Arnhem, 8 maart 2017 Inspiratieconferentie Zinnige zorg in de wijk Margriet van Schaik, NOC*NSF Thomas Verheij, FormUpgrade

Nadere informatie

Het intensieve contact komt de onderlinge beeldvorming ten goede. De helft van de deelnemende

Het intensieve contact komt de onderlinge beeldvorming ten goede. De helft van de deelnemende Samen Online is een basiscomputer- of tabletcursus voor ouderen, van 'hoe zet je een computer aan' tot 'hoe verstuur je een e-mail'. Wat Samen Online onderscheidt van andere cursussen zijn de docenten:

Nadere informatie

Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten)

Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten) Tabel B2.1 Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten) autochtoon moslim 0,2 niet-gelovig 64,0 rooms-katholiek 16,9 protestants 18,0 ander geloof 0,9 Tabel B2.2 Aandeel dat zichzelf

Nadere informatie

Inhoud van de ochtend

Inhoud van de ochtend Inhoud van de ochtend 1. Introductie in Pedagogisch kader 2. Begeleiden van de groep 3. Ontwikkelingsgericht werken 4. Pauze (15 minuten) 5. Kinderparticipatie 6. Vragen over andere onderwerpen 7. Voornemens

Nadere informatie

'Op zoek naar zin' voor ouderen met een chronisch psychiatrische aandoening

'Op zoek naar zin' voor ouderen met een chronisch psychiatrische aandoening 'Op zoek naar zin' voor ouderen met een chronisch psychiatrische aandoening Workshop 7 april Bernadette Willemse Iris van Asch Trimbos-instituut 2009 1 Programma a Inhoud cursus en korte beschrijving resultaten

Nadere informatie

Superdiversiteit. Implicaties voor de onderwijspraktijk. Prof. Maurice Crul VU Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam

Superdiversiteit. Implicaties voor de onderwijspraktijk. Prof. Maurice Crul VU Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Superdiversiteit. Implicaties voor de onderwijspraktijk Prof. Maurice Crul VU Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Super-diversiteit Super Fantastisch Super = Complexiteit Waarom is het

Nadere informatie

Bijlage bij hoofdstuk 11 Wederzijdse beeldvorming

Bijlage bij hoofdstuk 11 Wederzijdse beeldvorming Jaarrapport integratie 27 Jaco Dagevos en Mérove Gijsberts Sociaal en Cultureel Planbureau, november 27 Bijlage bij hoofdstuk 11 Wederzijdse beeldvorming Mérove Gijsberts en Miranda Vervoort B11.1 Aandeel

Nadere informatie

Samenvatting. BS Anne Frankschool. Resultaten Oudertevredenheidspeiling (OTP) BS Anne Frankschool

Samenvatting. BS Anne Frankschool. Resultaten Oudertevredenheidspeiling (OTP) BS Anne Frankschool BS Anne Frankschool/ Arnhem Samenvatting Resultaten Oudertevredenheidspeiling (OTP) BS Anne Frankschool Enige tijd geleden heeft onze school BS Anne Frankschool deelgenomen aan de oudertevredenheidspeiling.

Nadere informatie

Factoren van duurzaam beweeggedrag voor vrouwen van niet-westerse herkomst

Factoren van duurzaam beweeggedrag voor vrouwen van niet-westerse herkomst Factoren van duurzaam beweeggedrag voor vrouwen van niet-westerse herkomst Marion Herens, NCVGZ 10 april 2014 Wageningen UR: Annemarie Wagemakers, Johan van Ophem, Lenneke Vaandrager, Maria Koelen TNO:

Nadere informatie

Enquête cyberpesten. Beste leerling van de Provinciale Handelsschool te Hasselt,

Enquête cyberpesten. Beste leerling van de Provinciale Handelsschool te Hasselt, Enquête cyberpesten Beste leerling van de Provinciale Handelsschool te Hasselt, Ik ben Anke, student maatschappelijk assistent aan de Hogeschool PXL. Tijdens mijn laatste opleidingsjaar doe ik mijn eindstage

Nadere informatie

Seksuele vorming: gave (op-)gave

Seksuele vorming: gave (op-)gave Seksuele vorming: gave (op-)gave De Wegwijzer Oosterwolde, 28 januari 2016 Mieneke Aalberts-Vergunst Programma Introductie Stellingen De wereld om ons heen Onze opvoeding Seksualiteit Het Bijbelse beeld

Nadere informatie