De kwaliteitstoetsing: wat is de stand van zaken?

Transcriptie

1 Driemaandelijks tijdschrift van het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten Nr. 3 / 2013 Interview met André Bert De kwaliteitstoetsing: wat is de stand van zaken? Interview met minister Sabine Laruelle Balans van 10 jaar ministerschap Beroep Let s talk about strategy Benoît Vanderstichelen en Bart Van Coile Trends Einde van de privacy? Amid Faljaoui AFGIFTEKANTOOR: 3000 LEUVEN I P IEC-IAB E. Jacqmainlaan 135/2 BE-1000 BRUSSEL De kwaliteitstoetsing: wat is de stand van zaken?

2 Inhoud Accountancy&Tax Driemaandelijks tijdschrift van het IAB nr. 3 / 2013 ADMINISTRATIE EN REDACTIE IAB, Emile Jacqmainlaan 135/2, 1000 Brussel Tel.: Fax: info@iec-iab.be 3 Editoriaal Strategisch beraad over een ambitieus beroep! 7 Interview met André Bert De kwaliteitstoetsing: wat is de stand van zaken? REDACTIEcoördinator Stéphane De Bremaeker S.DeBremaeker@iec-iab.be REDACTIECOMITÉ E. Basso, M. Ben Jaddi, P.-F. Coppens, J. De Blay, L. Dhaene, A. Faljaoui, J.-L. Kilesse, R. Lassaux, D. Maes, E. Steghers, B. Van Coile, B. Vanderstichelen UITGEVERS Intersentia, Groenstraat 31, 2640 Mortsel Anthemis, Place Albert I 9, 1300 Limal 10 Interview met minister Sabine Laruelle Balans van 10 jaar ministerschap 16 Beroep Let s talk about strategy Benoît Vanderstichelen en Bart Van Coile 40 Trends Einde van de privacy? Amid Faljaoui ILLUSTRATOR COVER Rosemarie De Vos VERANTWOORDELIJKE UITGEVER B. Vanderstichelen, Emile Jacqmainlaan 135/2, 1000 Brussel ISSN IAB in t kort 42 Wetgeving 44 IAB-info flashback MEDEDELING VOOR DE LEZERS De auteurs, het redactiecomité en de uitgever streven naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, waarvoor ze echter niet aansprakelijk kunnen worden gesteld. De opinieartikelen vertegenwoordigen de inzichten en mening van auteurs en dus niet noodzakelijk die van het Instituut of van het redactiecomité. 46 Vakliteratuur Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten (IAB) Opgericht bij wetten van 21 februari 1985 en 22 april 1999 UITVOEREND COMITÉ Voorzitter: B. Vanderstichelen Ondervoorzitter: B. Van Coile Secretaris-penningmeester: J.-L. Kilesse Secretaris: J. De Blay Leden: E. Degrève, J. De Coster RAAD Voorzitter: B. Vanderstichelen Ondervoorzitter: B. Van Coile Leden: D. Bauwens, L. Ceulemans, P. Cuvelier, J. De Blay, J. De Coster, E. Degrève, V. Delvaux, J.-L. Kilesse, A. Mons delle Roche, G. Schelfhaut, J. Van Hecke, H. Vandelanotte ALGEMEEN DIRECTEUR E. Steghers

3 EDITORIAAL Strategisch beraad over een ambitieus beroep! Zoals u zult zien, besteedt deze aflevering van uw tijdschrift heel wat aandacht aan het verslag van de strategische raad van 2 en 3 juli laatstleden. Vierentwintig pagina s informatie, maar ook concrete acties om u in alle openheid alle aspecten van onze gedachtewisseling uiteen te zetten en u onze actieplannen te ontvouwen. Om zeker te zijn dat al onze doelstellingen aan bod kwamen, hebben wij onze gedachtewisseling rond vijf pijlers opgebouwd: Business opportunities, Inzet op federaal vlak, Inzet op regionaal vlak, Kwaliteit en Aantrekkelijkheid van het beroep. Vervolgens hebben we die in een aantal met elkaar verbonden thema s onderverdeeld. Dat alles zult u later uitgebreid kunnen lezen, maar wij laten u nu al een glimp opvangen aan de hand van deze kernwoorden, het stappenplan voor de volgende drie jaar, een combinatie van diverse beschouwingen en actieplannen: Contractuele fiscale audit, E-invoicing, Ervaren beroepsbeoefenaars, Financiering van ondernemingen, Interne leden in het beroep, ISO-certificering, Jongeren in het beroep, Kwaliteitstoetsing, Ledenbijdragen, Maatschappelijk verantwoord ondernemen, Onafhankelijk bestuurder, Ondernemingen in moeilijkheden, Overdracht van onderneming, Overheidsboekhouding, Permanente vorming, Raadplegings- en adviesdienst voor leden, Regionalisering, Sociaal secretariaat syndicus, Strijd tegen fiscale fraude, Uitbesteding btw en Ven.B., Volledig elektronische relaties, Vrouwen in het beroep. Om met volle kennis van zaken al deze thema s te kunnen aanpakken, dienden we eerst de context te schetsen, het verband tussen de verplichtingen en de opportuniteiten in te schatten en, ten slotte, het onderscheid te maken tussen het mogelijke en het waarschijnlijke. Vervolgens moesten we de acties en de beschikbare middelen bespreken, goedkeuren en de kosten ervan ramen. Maar wij weten ook hoe weinig tijd u hebt om de conclusies van ons beraad te lezen. Daarom hebben wij dit artikel voorzien van visuele aanknopingspunten, van alfabetisch geklasseerde cookies, één per behandeld thema. Zo zult u probleemloos en volgens uw eigen interesse de stand van zaken kunnen opvolgen en kennis kunnen nemen van de initiatieven en maatregelen die de nieuwe Raad de volgende drie jaar zou willen nemen. Dat moet stellig de juiste manier zijn om uit die verschillende thema s de vakgebieden te lichten waarop u, vanwege uw bijzondere competenties of interesses, uw enthousiasme kunt botvieren door actief deel te nemen aan onze toekomstige werkzaamheden. Het zal u dan ook niet verbazen dat we in de loop van de volgende maanden, terwijl de werkzaamheden en het brainstormen doorgaan, nog van naderbij zullen ingaan op een van deze onderwerpen die ons beroep zo nauw aan het hart liggen. Mis dus onze berichten niet in ons wekelijkse e-zine. En zoals elk jaar zal het Forum for the Future, dat dit jaar plaatsvindt op 5 december 2013, weer de geschikte gelegenheid vormen om de dialoog gaande te houden, onze positie duidelijk te stellen, onze identiteit en onze meerwaarde te bevestigen, en om elkaar te zien. Tijdens de plenaire zitting, gewijd aan de thema s financiering en fiscaliteit, komt de 2013/3 3

4 EDITORIAAL elektronische factuur aan bod. Kom zeker ook eens langs op onze gezellige en informatieve stand. Een wijze raad: save the date! Voor de nieuwe Raad was deze eerste strategische raad een geslaagde test voor het toetsen van zijn samenhang, om na te gaan of de Raad over de nodige passie en energie beschikt om een visie te ontwikkelen en doelmatige acties uit te werken ten dienste van het beroep. De visie op een ambitieus beroep dat moet kunnen evolueren zonder zijn fundamentele waarden te verloochenen, waarin de onafhankelijkheid en het professionele oordeel het rechtstreekse gevolg zijn van de relatie met de cliënt, die instaat voor een kwalitatieve begeleiding van de kantoren doorheen de onafwendbare veranderingen, onder meer door de uitbreiding van het dienstenaanbod. Bart Van Coile Ondervoorzitter Benoît Vanderstichelen Voorzitter /3

5 Handboek Boekhouden Hét overzichtswerk voor elke boekhoudprofessional Fax deze antwoordkaart naar Intersentia Handboek boekhouden - Belgisch boekhoudrecht Erik De Lembre en Liesbet Van de Velde 2012 ISBN xvi blz. paperback Prijs: 75 Handboek boekhouden - Enkelvoudig boekhouden Boekhouden voor de zelfstandige ondernemer en de kleine vzw Erik De Lembre, Patricia Everaert en Jan Verhoeye 2010 ISBN xvi blz. paperback Prijs: 45 Handboek boekhouden - Dubbel boekhouden NIEUW Basisbeginselen (3de herwerkte editie) Erik De Lembre, Patricia Everaert en Jan Verhoeye 2013 ISBN xxiii blz. paperback Prijs: 95 Handboek boekhouden - Vennootschapsboekhouden (2de editie) Erik De Lembre, Patricia Everaert en Jan Verhoeye 2011 ISBN xxxvi blz. paperback Prijs: 125 Handboek Boekhouden - IFRS NIEUW De IFRS-standaarden boekhoudkundig vertaald (2de editie) Erik De Lembre en Philippe Van Cauwenberge m.m.v. Liesbet Van de Velde en Arlette Van Hecke 2013 ISBN xxviii blz. paperback Prijs: 125 Handboek boekhouden - Consolidatie Erik De Lembre en Sadi Podevijn 2010 ISBN xiii blz. paperback Prijs: 95 Bij aankoop van de volledige reeks ontvang ik 10% korting op de totaalprijs, en betaal ik 504 euro in plaats van 560 euro. Dhr./Mevr. Voornaam: Naam: Bedrijf: Btw-nr.: Straat: Nr.: Postcode: Gemeente: Telefoon: Fax: Datum: Handtekening: Groenstraat 31 B-2640 Mortsel T F mail@intersentia.be Bus: Bestel snel en eenvoudig via Alle prijzen zijn incl. btw, excl. verzendkosten. Alle titels zijn ook verkrijgbaar in de boekhandel. Intersentia nv respecteert uw privacy. De persoonsgegevens die u doorgeeft, mag Intersentia gebruiken om u op de hoogte te houden van haar uitgaven. Wilt u geen commerciële informatie van Intersentia? Kruis dan dit vakje aan:. U kunt uw gegevens ook opvragen en laten verbeteren via fax of per brief. Bij aankoop van de volledige reeks krijgt u 10% korting op de totaalprijs. 2013/3 5

6

7 Interview De kwaliteitstoetsing: wat is de stand van zaken? De voorbije jaren werd in de communicatie met de leden zeer veel aandacht besteed aan de nakende invoering van de kwaliteitstoetsing voor onze externe leden. In dat verband werden tools uitgewerkt die moeten helpen bij een voorbereiding op deze toetsing. Na de goedkeuring van de norm door de Raad werd een commissie aangesteld. Deze commissie staat in voor de organisatie en de goede uitvoering van de kwaliteitstoetsing. Wij hadden een gesprek met confrater André Bert, voorzitter van de Commissie kwaliteitstoetsing, omtrent een stand van zaken en de vooruitzichten. IAB: U bent nu meer dan een jaar voorzitter van de Commissie kwaliteitstoetsing en in die hoedanigheid werkt u verder aan de voorbereiding van de kwaliteitstoetsing. Kunt u misschien een aantal concrete voorbeelden geven van hoe deze kwaliteitstoetsing volgens u het beroep ten goede kan komen? André Bert: U moet weten dat accountant een internationale titel is die wereldwijd de activiteit beschrijft die onze leden uitoefenen. Om dit beroep in stand te houden en vooruit te helpen, is het noodzakelijk dat er ten eerste gewerkt wordt om de geloofwaardigheid van het beroep te stimuleren en ten tweede om de kwaliteitsuitoefening van het beroep te verhogen. Daarenboven stellen we vast dat meer en meer gevraagd wordt dat door het Instituut toezicht wordt uitgeoefend op deze uitoefening van het beroep. Een van de belangrijke zaken daarin is bijvoorbeeld de toepassing van de antiwitwaswetgeving. Onze leden weten dat zij nu een oproep hebben gekregen om een rapport in te dienen betreffende de toepassing van de antiwitwaswetgeving, maar uiteindelijk zal aan het Instituut gevraagd worden om ook na te zien of die rapporten die ingediend worden, stroken met de werkelijkheid. Daarenboven is het ook zo dat meer en meer accountants opdrachten krijgen om te bemiddelen bij de ondernemingen die enige vorm van subsidie kunnen genieten. Voorheen was het noodzakelijk dat men een aparte erkenning kreeg om die functie te kunnen uitoefenen. Door het toepassen van de kwaliteitstoetsing bij onze leden kunnen wij aantonen aan de overheid dat die kwaliteit gewaarborgd wordt voor de uitoefening van deze activiteiten, zodanig dat er geen aparte erkenning meer nodig is. IAB: In mei 2012 heeft de Raad de leden van de Commissie kwaliteitstoetsing benoemd. Waaruit bestaat de werking van die Commissie en welke activiteiten heeft ze tot nu toe kunnen uitvoeren? André Bert: Deze Commissie heeft verschillende opdrachten gekregen. Ten eerste moet de Commissie de procedures uitwerken om de kwaliteitstoetsing in gang te zetten. Daarnaast moet zij ook zorgen voor de goede uitvoering van deze kwaliteitstoetsing. Vervolgens heeft de Commissie ook de taak gekregen om informatie te verspreiden omtrent deze kwaliteitstoetsing. Een voorbeeld daarvan is de toelichting die gegeven werd tijdens de laatste roadshow. Bovendien heeft de Raad onder impuls van de kwaliteitstoetsing het Witboek kwaliteit uitgegeven. En ook de handleiding Organisatie van het kantoor en procedures kadert in deze totale activiteit. Er moeten ook voorafgaande vragenlijsten ontworpen worden. Vragenlijsten betreffende het kantoor, betreffende de organisatie en ook vragenlijsten die gericht zijn naar de toetser om zijn toetsing ter plaatse te kunnen uitvoeren. Daarnaast heeft deze Commissie de opdracht gekregen om de kandidaat-toetsers te selecteren en hen op te leiden en optimaal voor te bereiden op de opdracht die hen te wachten staat. 2013/3 7

8 Interview ternele sfeer en onze algemene conclusie is dat wij zeer positieve resultaten gehaald hebben. IAB: Wat is de stand van zaken op het moment van die selectieprocedure? André Bert: Op het ogenblik zijn de toetsers aangesteld door de Raad, maar alvorens zij in functie kunnen treden, moeten zij nog een opleiding volgen. Deze opleiding is voorzien voor eind oktober en zal twee dagen in beslag nemen. Daarbij zullen zij vertrouwd raken met een aantal zaken die in de vragenlijsten aan bod komen. Vervolgens zullen zij volledig geïnformeerd worden over de situaties waarin zij advies en bijstand kunnen verlenen aan de leden. Ook de tools die beschikbaar zijn op de website van het Instituut, zullen daarbij uitvoerig aan bod komen, zodat zij de leden daarnaar kunnen verwijzen. IAB: Er werd begin dit jaar inderdaad een oproep gedaan tot kandidaatstelling als toetser in het kader van de kwaliteitstoetsing op de website van het IAB. Kunt u in het kort beschrijven wat die functie van toetser inhoudt? André Bert: De functie van toetser houdt in dat hij ter plaatse gaat bij het kantoor en aan de hand van de vragenlijsten die opgesteld zijn, nagaat hoe het kantoor georganiseerd is, hoe de procedures verlopen, hoe de antiwitwaswetgeving toegepast wordt, eigenlijk gebaseerd op de items die vermeld zijn in het Witboek kwaliteit. De bedoeling is om via de toetser ook advies te geven omtrent bepaalde aspecten die aan bod komen tijdens de kwaliteitstoetsing en waarover eventueel een tekortkoming vastgesteld zou worden. De toetser staat ook in nauw contact met de commissie aan wie hij zijn rapport overmaakt. IAB: Hoe is er gereageerd op die oproep door de leden en hoe is de selectieprocedure verlopen? André Bert: Wij hebben volgens ons in de eerste fase voldoende kandidaturen binnengekregen. Deze kandidaturen kwamen zowel van leden van kleine kantoren, van middelgrote als van grotere kantoren, zodanig dat wij in staat zijn om een goede diversificatie van toetsers aan te stellen. Elke toetser heeft een onderhoud gehad met een aantal leden van de Commissie kwaliteitstoetsing waarin ten eerste gepeild werd naar de professionele omgeving waarin hij werkte, naar zijn sociale vaardigheden en hoe hij zou reageren in bepaalde situaties die zich zouden kunnen voordoen tijdens de toetsing. Dit onderhoud verliep in een zeer confra- IAB: Er was sprake van een pilootfase; wanneer zou deze aanvangen en hoe gaat het dan precies in zijn werk? André Bert: De pilootfase is gebaseerd op twee elementen: enerzijds zijn er een aantal kantoren die zich nu reeds hebben opgegeven als vrijwilliger om een toetsing te ondergaan. Anderzijds zullen de leden van de Commissie, de leden van de Raad en de toetsers ook een kwaliteitstoetsing ondergaan. In deze pilootfase is het de bedoeling om dat rond te krijgen, zodanig dat wij daar ook onze ervaring opdoen om dan volledig klaar te zijn bij het starten van de reguliere toetsingen. Het is inderdaad zo dat wij denken dat wij in de eerste fase ook nog zullen kunnen leren en ervaringen opdoen, die wij dan kunnen implementeren in onze procedures om de toekomstige toetsingen optimaal te laten verlopen. Ik heb reeds gezegd dat wij de vragenlijsten ontworpen hebben, er worden checklists opgemaakt, er worden instructies voor de toetsers gegeven, er wordt een modelverslag opgemaakt. Dat alles moet uiteindelijk uitmonden in een eindoordeel dat de toetser voorlegt aan de Commissie kwaliteitstoetsing na overleg met de getoetste. IAB: Hoe gaat het dan verder na de pilootfase? André Bert: Het is de bedoeling om in 2015 te starten met de reguliere toetsingen. Dat betekent dat vanaf dat jaar normaal gezien elk extern lid een kwaliteitstoetsing zal ondergaan om de zeven jaar. Wij hebben ongeveer externe leden, dus de organisatie zal dusdanig moeten zijn dat wij naar schatting een driehonderdtal kantoren per jaar moeten kunnen bezoeken /3

9 Interview IAB: Kunt u nog eens uitleggen hoe de kwaliteitstoetsing verloopt in het algemeen? André Bert: De toetsing is onderhevig aan een volledige procedure die beschreven is in de Norm inzake de kwaliteitstoetsing en zal ook nog verder toegelicht worden tegenover de leden. Er is eerst een schrijven aan het kantoor waarin een datum van toetsing wordt voorgesteld, waarin kandidaat-toetsers voorgesteld worden, waaruit het te toetsen lid mag kiezen. Daarbij zullen dan ook de vragenlijsten ter beschikking gesteld worden. De toetser zal aan de hand van die vragenlijsten de toetsing kunnen voorbereiden. Wij voorzien dat de toetsing ter plaatse op het kantoor ongeveer een halve dag zou kunnen duren ingeval er één extern lid aanwezig is. Wanneer meerdere externe leden tot het kantoor behoren, zullen er eventueel meerdere toetsers gestuurd kunnen worden, zodanig dat de tijd die in beslag genomen wordt, toch beperkt blijft. In elk geval is het de bedoeling om de hinder voor het kantoor tot een minimum te herleiden. Uit de pilootfase zullen wij zeker hieromtrent kunnen leren. IAB: Aangezien de toetsingen door verschillende toetsers worden afgelegd, hoe wordt de objectiviteit van de kwaliteitstoetsing gewaarborgd? André Bert: Ten eerste zijn de vragenlijsten voor iedereen dezelfde. Deze vragenlijsten zullen volledig ter inzage worden gepubliceerd op de website, zodat alle leden de mogelijkheid krijgen om zich voor te bereiden op de kwaliteitstoetsing. De voorafgaande vragenlijsten zijn sinds kort al beschikbaar en zijn terug te vinden via de rubriek kwaliteitstoetsing onder toetsingshandleiding. Het is de taak van de toetser om op basis van deze vragenlijsten objectieve vaststellingen te doen. IAB: Er werd al veel geschreven en gezegd over het aspect begeleiding. Kunt u concreet aangeven hoe de toetsers dat aspect in praktijk kunnen brengen en worden zij daar ook voor opgeleid? André Bert: De politiek van de Commissie kwaliteitstoetsing is dat deze moet plaatsvinden in een sfeer van begeleiding en bijstand en het is daarom dat onze toetsers ook gevormd worden. Wij hebben een cyclus van twee dagen voorzien voor de opleiding van de toetsers en één aspect dat daarbij zeker grondig aan bod zal komen, is de rol die de toetser moet spelen tegenover de getoetste en het begeleidend en coachend karakter ervan. Daarnaast zal de toetser uit zijn eigen ervaring moeten putten om eventuele adviezen te geven aan de getoetsten in verband met mogelijke verbeteringen van tekortkomingen die vastgesteld worden. Indien deze tekortkomingen ernstiger zouden zijn, dan kan aan de hand van een verbeterplan ook begeleiding gegeven worden om het kantoor aan te zetten binnen een bepaalde periode aan de anomalieën gevolg te geven en te streven naar een verbetering. De getoetste kan altijd een beroep doen op bijstand en begeleiding om zich aan het verbeterplan te kunnen aanpassen en daaraan te kunnen voldoen. Daarenboven heeft het Instituut ook tools ter beschikking gesteld die het lid kan gebruiken om tekortkomingen te verhelpen. Ik verwijs hierbij naar de handleiding Organisatie van het kantoor en procedures en het Witboek kwaliteit. Het is tevens onze bedoeling om in de pilootfase nauw contact te onderhouden met de toetsers en de getoetsten. Ik ben er zeker van dat we hier allemaal van elkaar kunnen leren. Ten tweede zal de toetser overleg plegen met de getoetste omtrent de beoordeling die gevormd wordt en het resultaat daarvan zal worden voorgelegd aan de Commissie kwaliteitstoetsing. De getoetste heeft ook altijd binnen een bepaalde periode nog de tijd om zijn opmerkingen over de toetsing over te maken aan de Commissie kwaliteitstoetsing, zodat deze in staat wordt gesteld om een zo objectief mogelijk oordeel te vellen. Er zal dus rekening worden gehouden met het oordeel van de toetser, maar er zal evenzeer rekening gehouden worden met eventueel gegronde opmerkingen van de getoetste. 2013/3 9

10 Interview Balans van 10 jaar ministerschap Onopvallend slaagt de minister van Middenstand en Kmo s, Sabine Laruelle, er nu al tien jaar in om haar stempel op het beleid te drukken met een hele reeks hervormingen. Voor het IAB meteen de gelegenheid om de sterke punten van deze lange legislatuur eens in de verf te zetten. IAB: Mevrouw de minister, u bent niet alleen onze bevoegde minister, u staat ook al tien jaar aan het hoofd van een federaal ministerie! Op welke prestatie uit die tienjarige carrière bent u het meest trots? Sabine Laruelle: Tien jaar, dat is lang in België, en zeker in dezelfde functie. Ik voel niet de behoefte om de hervormingen tegen elkaar af te wegen, temeer daar ik, zoals geweten, een vurig voorstander ben van de politiek van de kleine pasjes vooruit. Ik geloof dat dit in België de beste methode is om vooruit te komen en zijn ambities waar te maken. En u zult mij niet horen zeggen dat ik alleen maar achter de schermen heb gewerkt, maar zeker met veel volharding. Ik ben er echt van overtuigd dat wij in die tien jaar heel wat gerealiseerd hebben voor de zelfstandigen en de kmo s. Ik ga hier niet alle verwezenlijkingen van mijn kabinet opsommen, maar ik wou toch even meegeven dat de gelijkstelling van het minimumpensioen van zelfstandigen met dat van de loontrekkers, de bescherming van de privéwoning van de zelfstandige, de aanpassing van de kinderbijslag, de invoering van het statuut van de meewerkende echtgenoot, de dekking van de kleine risico s voor alle zelfstandigen en het wetsontwerp met het doel een beter evenwicht te realiseren in de relatie tussen de kmo s en de banken, ons werk zijn! Wij hebben de voorbije tien jaar dus niet stilgezeten en ik ben blij dat de terugblik van het IAB mij de kans geeft om een deel van de verwezenlijkingen van die laatste tien jaar nog eens voor het voetlicht te halen. IAB: Laat ons, zonder in detail te treden, even terugkomen op de sterke punten van de voorbije tien jaar: onlangs was er sprake van het wetsontwerp, gezamenlijk ingediend door uw kabinet en dat van minister van Financiën Koen Geens, met het doel de relaties tussen de bankensector en de ondernemingen te verbeteren. Hoe zit dat nu? Sabine Laruelle: Dat is inderdaad een belangrijk luik van mijn beleid ten gunste van de kmo s. Ik heb het al vaak gezegd en ik blijf het herhalen: de banken hebben hun risicobereidheid betoond met producten die niemand begrijpt /3

11 Interview En ik zou willen dat ze die risicobereidheid weer opnemen om vooral de werkelijke economie te financieren! Sabine Laruelle: Bij de zelfstandigen en de kmo s hoor ik wel een ander geluid. Maar, de onenigheid over de cijfers buiten beschouwing gelaten, wat ik samen met mijn collega Koen Geens wil realiseren, is de spanningen tussen de banken en hun cliënten te bedaren en de relaties opnieuw in evenwicht te brengen. Neem het geval van de vervroegde terugbetaling van een krediet. Voor particulieren is de regel simpel, ze zijn drie maanden interest verschuldigd. Voor de kmo s is er echter geen regel. Soms kan het drie jaar interest zijn, of een wederbeleggingsvergoeding van 30 % van het nog terug te betalen saldo! Dat lijkt mij wel overdreven, vooral in tijden van crisis. Ik ben liberaal en dus hevig gekant tegen onnodig opgelegde economische dwang, maar dan moeten de betrokken partners economisch op gelijke voet staan. Op het vlak van de kredietverstrekking was dat niet echt het geval. Vandaar onze wens om wetgevend op te treden. Maar let op: het is niet zo dat wij het kredietbeleid van de banken willen overnemen. Zij blijven uiteraard verantwoordelijk voor hun beleid. Mijn rol is alleen ervoor te zorgen dat kmo s een betere toegang tot kredieten krijgen. Als ik de wederbeleggingsvergoedingen tot zes maanden interest wil beperken, is dat omdat ik in de eerste plaats de bankoverstapregeling wil vergemakkelijken. Het oude systeem bemoeilijkte die overstap en belemmerde de concurrentie die nodig is om de beste financiële voorwaarden te verkrijgen. IAB: Niettemin, volgens de banken zou de bankensector de ondernemingen nooit zoveel krediet verstrekt hebben als tijdens de laatste jaren? IAB: Zijn het in deze crisistijd niet nogal eens de RSZ en de btw die zich onbuigzaam tonen op het gebied van betalingstermijnen? Sabine Laruelle: In de economie is het uiteraard de regel dat er wettelijke termijnen moeten gelden. Het kan niet zijn dat we naar een economie gaan waarin iedereen zijn facturen betaalt zoals het hem uitkomt. Het is wel een feit dat de crisis bepaalde cashproblemen veroorzaakt, en het is niet ongepast de administratie erop te wijzen dat ook zij wel een andere cultuur zou mogen aannemen. Ook in dat verband heb ik al vaak gezegd en blijf ik herhalen dat het niet kan dat men aan de ene kant verkondigt dat het herstel bij de ondernemingen en dan vooral bij de kmo s begint, en aan de andere kant niets doet, behalve de mistoestanden aanklagen om hun taak te vergemakkelijken. Maar, dit gezegd zijnde, mag de overheid evenmin de variabele worden om de slechte betalingspraktijken in de privé te verantwoorden. IAB: Net nu informatieleverancier Graydon meedeelde dat een op de vier bedrijfssluitingen te wijten is aan betalingsachterstand Sabine Laruelle: Momenteel worden inderdaad maar twee facturen op drie tijdig betaald. En 12 % wordt pas betaald na meer dan negentig dagen. De onbetaalde facturen worden in België geraamd op iets meer dan negen miljard euro. En vooral de kmo s zijn het slachtoffer van de over- 2013/3 11

12 Interview dreven betalingsachterstand, met invorderingskosten die soms zwaar op hun cashflow drukken. Daarom heeft de regering een wetsontwerp ingediend om de betalingstermijnen bij transacties tussen ondernemingen te verkorten. Die tekst heeft dus geen betrekking op de particulieren en is in feite niet meer dan de omzetting van een Europese richtlijn in het Belgisch recht. Concreet leggen die nieuwe regels voor B2B-transacties een betalingstermijn op van maximaal dertig dagen. De partijen kunnen uiteraard een langere termijn overeenkomen, maar die termijn mag niet kennelijk onbillijk zijn. Wanneer een kleine leverancier geld moet krijgen van een grote onderneming, is hij momenteel economisch niet bij machte om een correcte betalingstermijn af te dwingen. Maar morgen (nu?) zal dat niet meer het geval zijn: de dertigdagenregel kan overschreden worden, maar niet door misbruik te maken van de machtspositie. Die verkorting van de termijnen geldt natuurlijk ook voor facturen uitgereikt aan de overheid. De normale termijn is vastgesteld op dertig dagen en kan ook verlengd worden, maar zonder de zestig dagen te overschrijden. Zo geeft de overheid ook het goede voorbeeld. IAB: Een ander paradepaardje van uw tienjarige mandaat is uiteraard de herwaardering van het zelfstandigenpensioen, maar ook van het bedrag van de pensioenen in het algemeen Sabine Laruelle: Wat het eerste punt betreft, mag ik wel zeggen dat ik een historische stap vooruit heb kunnen doordrukken! Sinds 1 april 2013 is het minimumpensioen van de zelfstandigen aan gezinstarief gelijk aan dat van de loontrekkers. Na meer dan negen jaar hardnekkig zwoegen, ben ik verheugd dat ik een eerste volledige gelijkstelling heb kunnen bemachtigen! Ik herinner eraan dat het minimumpensioen voor een volledige loopbaan als zelfstandige aan gezinstarief in 2003 nog 823,12 euro per maand bedroeg. Sinds april 2013 is dat dus 1 386,40 euro geworden. Dat is toch 68 % meer! Dat alles bovenop de terugbetaling van de verzekering voor geneeskundige verzorging voor kleine en grote risico s via de verplichte verzekering sinds Wat niet wegneemt dat we moeten blijven werken om de correcte financiering van onze toekomstige pensioenen te waarborgen. IAB: Dat is vast de reden waarom u samen met uw collega Alexander De Croo twaalf experts de opdracht hebt gegeven om zich daarover te beraden. Maar is het geen commissie op de hoop toe? De moeilijkheden in verband met de financiering van onze pensioenen zijn toch al lang bekend? Sabine Laruelle: U hebt gelijk, de vergrijzingsproblematiek en de gevolgen ervan voor de financiering zijn iedereen bekend. Mijn betreurde collega Michel Daerden had er een groenboek van 300 bladzijden aan gewijd! Dat is al drie jaar geleden. Maar samen met collega Alexander De Croo denk ik dat ons comité van wijzen verder zal gaan. Het zijn namelijk twaalf onafhankelijke en uiterst deskundige experts in deze materie. We gaan geen tweede groenboek opstellen, dat kan ik u nu al verzekeren. De bedoeling is dat dit comité van wijzen tegen de lente van 2014 net vóór de verkiezingen een verslag indient. Zodat de verschillende scenario s op tafel liggen als de volgende regering aantreedt. Het deskundigencomité heeft een belangrijke /3

13 Interview opdracht, want zoals u weet kunnen we de cijfers niet negeren: wij hebben momenteel maar 2,5 actieven per gepensioneerde. In 2060 zal die verhouding terugvallen tot 1,5 actieve per gepensioneerde. Daarop moeten we ons dus voorbereiden. Eén ding staat vast: er gelden geen taboes tijdens de besprekingen, alles is mogelijk, zelfs de samenvoeging van het stelsel van de loontrekkers met dat van de zelfstandigen, alle pisten zullen aan bod komen. IAB: En dan hebben we nog degenen die na hun 65 jaar willen blijven doorwerken Sabine Laruelle: Wel ja! Ook hier hebben mijn kabinet en de regering goed werk geleverd, want de grenzen voor het werken na de 65ste verjaardag werden versoepeld. Het idee dat gepensioneerden maar beperkt mogen bijwerken, stamt uit een vervlogen tijdperk, toen men nog dacht dat de ouderen zo vlug mogelijk plaats moesten ruimen om de jongeren aan het werk te zetten. Vandaag denken we daar compleet anders over, vooral wegens de vergrijzing, waarover ik het zonet had, waardoor de tewerkstelling van de senioren net moet worden opgedreven. IAB: Laatste item: de statistieken bewijzen dat de zelfstandigen veel last hebben van de crisis, en vaak moeite hebben om hun sociale bijdragen te betalen. Wat doet de regering daaraan? Sabine Laruelle: Wij hebben het systeem veranderd. Vroeger betaalden de zelfstandigen hun bijdragen op basis van hun inkomsten van drie jaar geleden. Dit model werkte behoorlijk in een economie met een constante groei, maar dat is momenteel niet meer het geval. En nu gebeurt het geregeld dat een zelfstandige hoge bijdragen moet blijven betalen, terwijl zijn activiteit om een of andere reden fel is afgenomen. En met de crisis is de omzetdaling nog erger geworden. Zonder nader in te gaan op de berekening van de bijdragen, kunnen we zeggen dat ze voortaan zullen berekend worden op de inkomsten van het lopende jaar. Dat is vast goed nieuws en we rekenen hard op de socialeverzekeringsfondsen, maar zeker ook op uw Instituut, om de gegevens in verband met deze wijzigingen door te zenden. Kortom, zoals u al wel gezien hebt, hebben wij de voorbije tien jaar niet stilgezeten! 2013/3 13