4 Meningokokken C. VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/

Transcriptie

1 4 Meningokokken C VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/

2 56 VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/2016

3 4.1 Meningokokken C-vaccinatie Kinderen krijgen de vaccinatie tegen meningokokken C op de leeftijd van 14 maanden, tegelijk met de vaccinatie tegen bof, mazelen en rodehond (BMR). 4.2 De ziekte Meningokokkenziekte Ziekteverwekker Meningokokkenziekte wordt veroorzaakt door een bacterie (Neisseria meningitidis), die zich bij ongeveer 10% van de gezonde mensen in de neus-keelholte bevindt. De bacterie is niet goed bestand tegen uitdroging, zonlicht en afkoeling en sterft snel buiten de mens. In Nederland zijn met name serogroepen B en C als ziekteverwekker van belang. Tot de invoering van de vaccinatie tegen meningokokken C veroorzaakte in Nederland serogroep B ongeveer 60% van de gevallen; serogroep C ongeveer 36%. Nu er tegen meningokokken C wordt gevaccineerd, is meningokokken serogroep B verantwoordelijk voor bijna alle meningokokkenziekten in Nederland. Slechts een paar procent wordt door andere serogroepen veroorzaakt. Vaccinatie tegen meningokokken B is echter nog niet ingevoerd in het RVP. Besmetting Bij hoesten, niezen en spreken kunnen piepkleine druppeltjes met bacteriën vrijkomen. Besmetting kan ook door direct contact, bijvoorbeeld zoenen. Mensen kunnen de bacterie enkele weken tot maanden bij zich dragen in de neus-keelholte zonder het te merken. Deze zogenoemde dragers kunnen echter wel anderen besmetten. Incubatietijd De tijd tussen de besmetting en de eerste ziekteverschijnselen is 1 dag tot enkele dagen. Ziekteverschijnselen Een infectie met meningokokken is vooral verraderlijk omdat hij zo snel kan verlopen. De eerste verschijnselen lijken op een gewone griep: verkoudheid, hangerigheid en koorts. Pijn bij het buigen van de nek - nekstijfheid - is een signaal dat op hersenvliesontsteking kan wijzen. Kleine kinderen en baby s kunnen erg gaan huilen als je de beentjes optilt bij het verschonen van de luier, de zogenoemde luierpijn. Een echt alarmsymptoom zijn de kleine huidbloedinkjes die je niet kunt wegdrukken. Dit is vooral te zien als je er met een doorzichtig glas op duwt. De vlekjes blijven dan zichtbaar en worden niet wit. Na het opkomen van een of meer van deze verschijnselen wordt de ziekte snel erger, meestal met hoge koorts. Een infectie met meningokokken kan uitlopen op een hersenvliesontsteking (meningitis) of op bloedvergiftiging (sepsis) met ernstige gevolgen. Ook kunnen stollingen in de bloedsomloop optreden, met als gevolg shock en bijnierbloedingen. Dit staat bekend als het syndroom van Waterhouse-Friedrichsen en kan in 6 tot 12 uur dodelijk zijn. De bacteriën kunnen zich, behalve in het bloed en de hersenvliezen, ook nestelen in de huid, gewrichten en longen. Complicaties Infectie met meningokokken leidt in 20-50% van de gevallen tot complicaties met ernstige blijvende verschijnselen, afsterven van lichaamsdelen (met vaak amputatie tot gevolg), littekenvorming, doofheid, problemen met de motoriek en leer- en gedragsproblemen. Deze verschijnselen komen soms pas na langere tijd aan het licht, 5-10% van de invasieve infecties met meningokokken C heeft een dodelijke afloop. Behandeling Meningokokken zijn gevoelig voor antibiotica, maar omdat de ziekte zo snel verergert, loopt een antibioticumbehandeling meestal achter de feiten aan. Vaak is dan al onherstelbare schade aangericht. Voorkomen van de ziekte door vaccinatie is daarom belangrijk. VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/

4 Meer informatie Voor meer informatie over meningokokkenziekte verwijzen wij naar de LCI-richtlijn: Infectieziekten/LCI_richtlijnen/LCI_richtlijn_Meningokokken_meningitis_en_sepsis. 4.3 De vaccinatie Het inenten Kinderen krijgen de vaccinatie op de leeftijd van 14 maanden. Door de vaccinatie wordt het lichaam aangezet antistoffen tegen meningokokken C aan te maken en een immunologisch geheugen op te bouwen. De MenC-vaccinatie wordt tegelijk gegeven met de vaccinatie tegen bof, mazelen en rodehond. Elke vaccinatie moet in principe in een ander ledemaat geïnjecteerd worden. Als dit niet mogelijk is kunnen 2 prikken in 1 ledemaat gegeven worden met een minimale afstand van 2,5 cm. Immuniteit na vaccinatie De eenmalige vaccinatie op de leeftijd van 14 maanden is voldoende voor een langdurige bescherming. Immuniteit na doormaken ziekte Wie een meningokokkenziekte heeft doorgemaakt, is niet altijd voldoende beschermd tegen een nieuwe besmetting. Bij gebruik van medicijnen die de immuunreactie onderdrukken, kan de verwachte immunologische respons na vaccinatie uitblijven of verminderd zijn. 58 VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/2016

5 4.4 Informatie over het vaccin Naam NeisVac-C Producent Pfizer Jaar van invoer Voor kinderen geboren op of na 1 juni Verpakkingsvorm Ten pack Afmeting verpakking: 146 x 126 x 19 mm De vaccins worden zonder naald geleverd. Samenstelling vaccin NeisVac-C is een geïnactiveerd vaccin. Eén dosis (0,5 ml) bevat: Neisseria meningitidis-polysaccharide groep C 10 μg tetanustoxoïd μg aluminiumhydroxide 0,5 mg Neisseria meningitidis-polysaccharide groep C is gekoppeld (geconjugeerd) aan het tetanustoxoïd. Hulpstoffen Natriumchloride Water voor injectie Farmaceutische vorm Het vaccin is een suspensie voor injectie en wordt geleverd in een voorgevulde spuit zonder naald. De vloeistof heeft een semi-doorzichtige, gebroken witte kleur. In elk doosje zijn 10 spuiten verpakt. Na opslag kan een witte neerslag in de spuit te zien zijn. Dit lost op na stevig zwenken. Bijsluiter In elke verpakking zit een bijsluiter. De bijsluiter staat ook op de website van het RIVM: Bewaarcondities Binnen het RVP moet het vaccin bewaard en gebruikt worden conform de richtlijn Cold Chain voor uitvoerende organisaties (zie: Tijdens vervoer en opslag dient het vaccin gekoeld bewaard te worden tussen 2-8 C en mag niet bevriezen. Het vaccin moet direct worden gebruikt, in ieder geval binnen 15 minuten. VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/

6 Indicatie en doelgroepen NeisVac-C is bestemd voor actieve immunisatie tegen invasieve ziekten (waaronder meningitis en sepsis) veroorzaakt door meningokokken serogroep C. In het RVP is de vaccinatie bestemd voor kinderen geboren op of na 1 juni Vaccinatieschema in het RVP Deze vaccinatie wordt toegediend op de leeftijd van 14 maanden, tegelijk met de vaccinatie tegen bof, mazelen en rodehond (BMR). Inhalen van MenC-vaccinaties Voor het inhalen van vaccinaties tegen meningokokken C gelden de volgende uitgangspunten: Kinderen geboren op of na 1 juni 2001 komen in aanmerking voor de MenC-vaccinatie. Revaccinatie in het tweede levensjaar van een kind is noodzakelijk om voldoende immuniteit op te bouwen, ook als het kind op de zuigelingenleeftijd tot 1e verjaardag buiten het RVP 3 doses MenC heeft gekregen. Als een kind 12 maanden of ouder is, volstaat 1 MenC-vaccinatie. Wijze van toediening Het vaccin wordt intramusculair toegediend. De voorkeursplaatsen voor deze injectie zijn de bovenarm en het bovenbeen. Bij kinderen met een stollingsstoornis kan de vaccinatie subcutaan gegeven worden. Contra-indicaties De algemene contra-indicatie is aangetoonde overgevoeligheid voor 1 van de bestanddelen van het vaccin. Medische redenen om de inenting niet te geven zijn er zelden. Bij koorts (>38,5 C) of bij een ernstige (infectie)ziekte kan de vaccinatie worden uitgesteld. Voor kinderen uit een risicogroep zal, in overleg met de behandelende specialist, een individuele afweging gemaakt worden. Interactie met andere geneesmiddelen NeisVac-C kan tegelijk toegediend worden met andere vaccins uit het RVP. Elke vaccinatie moet in principe in een ander ledemaat geïnjecteerd worden. Als dit niet mogelijk is kunnen 2 prikken in 1 ledemaat gegeven worden met een minimale afstand van 2,5 cm. Bij gescheiden toediening van NeisVac-C en andere vaccins uit het RVP hoeft geen minimuminterval worden aangehouden. De verwachte immunologische respons na een vaccinatie kan verminderd zijn of uitblijven onder andere bij: kinderen met een immuunstoornis; het gebruik van medicijnen die de immuunreactie onderdrukken. Zie hiervoor de meest recente Uitvoeringsregels RVP op Bijwerkingen Bijwerkingen zijn over het algemeen mild en van korte duur. Ze doen zich voor op de dag van vaccinatie en eventueel de dag erna. Bijwerkingen zijn vooral lokale klachten rond de prikplek zoals roodheid, zwelling en pijn. Afhankelijk van de leeftijd komen koorts, huilen of hangerigheid voor. Soms komt, bij jonge kinderen die daarvoor gevoelig zijn, een koortsstuip voor. Het is belangrijk waakzaam te zijn voor ernstige coïncidentele ziektebeelden, die behandeling behoeven. Er dient te worden voorkomen dat het ten onrechte toeschrijven van een bijwerking aan de vaccinatie, onnodige vertraging geeft in de diagnosestelling. Meld bijwerkingen altijd bij het Bijwerkingencentrum Lareb via Wat kunnen ouders zelf doen bij bijwerkingen? Bij pijn kan paracetamol helpen, maar meestal is dat niet nodig. Koorts, ook hoge koorts, is niet gevaarlijk en heeft een belangrijke signaalfunctie die verloren gaat bij het onderdrukken van de koorts. Koorts is een fysiologisch afweermechanisme van het lichaam tegen pathogenen. Het is belangrijk om een kind met koorts voldoende drinken te geven om uitdroging te voorkomen. Het is belangrijk om bij heftige of onverwachte verschijnselen de huisarts te waarschuwen. Er kan namelijk iets anders dan een bijwerking achter schuilgaan, bijvoorbeeld een ernstige infectieziekte. Bij een volgend bezoek aan het consultatiebureau is het verstandig de reactie op de vaccinatie te melden aan de medewerker van het consultatiebureau. Ouders kunnen bijwerkingen melden bij het Bijwerkingencentrum Lareb via 60 VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/2016

7 4.5 Instructies voor gebruik Stap 1 Controleer of het kind deze vaccinatie nodig heeft. Controleer aan de hand van het etiket of het juiste vaccin wordt gebruikt. Controleer of de expiratiedatum niet verlopen is. Stap 2 Haal het vlagetiket met lotnummer van de injectiespuit en plak het op de oproepkaart. De vaccinaties worden bij het RIVM-regiokantoor door de uitvoerende organisatie verantwoord door inzending van de ingevulde vaccinatiekaart, registratie via RVP-Online of via digitale uitwisseling Praeventis-Digitaal Dossier JGZ. Het RIVM-DVP-regiokantoor registreert en beoordeelt de toegediende vaccinaties. Noteer de vaccinatiedatum in het dossier en op het vaccinatiebewijs van het kind. Stap 3 De voorgevulde spuit stevig zwenken om een homogene, semi-doorzichtige, witte suspensie te krijgen. Stap 4 Verwijder de rubberen stop van de injectiespuit. Plaats de injectienaald op de injectiespuit. Verwijder de lucht uit de injectiespuit. Stap 5 Het vaccin intramusculair in de bovenarm toedienen. Let op NeisVac-C mag met geen enkel ander vaccin gemengd worden. Er mag ook niets in de NeisVac-C opgelost worden. Structuur van lotnummer Het lotnummer bestaat uit cijfers en letters. VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/

8 4.6 Vraag en antwoord Is mijn kind na de meningokokken C-vaccinatie volledig beschermd tegen hersenvliesontsteking (meningitis) en bloedvergiftiging (sepsis)? Nee, hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging kunnen door verschillende bacteriën en virussen veroorzaakt worden. De vaccins beschermen alleen tegen die verwekkers waar ze tegen gericht zijn. De meningokokken C-vaccinatie beschermt tegen hersenvliesontsteking en bloedvergiftiging die veroorzaakt wordt door meningokokken C. Het blijft daarom belangrijk alert te zijn op verschijnselen van infecties door andere typen meningokokken of invasieve infecties met pneumokokken. Heeft mijn kind nog een meningokokken C-vaccinatie nodig als het al een meningokokken C-infectie heeft doorgemaakt? Ja, dat wordt wel geadviseerd. Vooral bij jonge kinderen blijkt dat na een doorgemaakte meningokokken C-infectie niet altijd voldoende immuniteit ontstaat. Soms is ook niet duidelijk welke ziekteverwekker het ziektebeeld heeft veroorzaakt. Bevat het meningokokken C-vaccin antibiotica? Nee, dit vaccin bevat geen antibiotica. 62 VaccInformatiemap Rijksvaccinatieprogramma 2015/2016