Gynaecologie Verhoogd risico ovariumcarcinoom
|
|
- Saskia de Wilde
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gynaecologie Verhoogd risico ovariumcarcinoom
2 Inleiding Vrouwen met een mutatie in een BRCA1- of BRCA2 gen hebben, naast een verhoogd risico op borstkanker, een verhoogd risico op eierstokkanker. Screening op eierstokkanker is niet effectief. Om het risico op eierstokkanker te verlagen kunnen de gezonde eierstokken en de eileiders preventief worden verwijderd. Dit dient bij voorkeur te gebeuren voor het risico toeneemt, bij BRCA1 draagsters vanaf de leeftijd van jaar, bij BRCA2 draagsters vanaf jaar. Als gevolg van deze operatie treedt de overgang in. Jonge vrouwen die geen borstkanker hebben gehad kunnen kiezen voor vervangende hormonen om de overgangsklachten uit te stellen. Wat is eierstokkanker Eierstokkanker (ovariumcarcinoom) is een kwaadaardige aandoening die uitgaat van het bekledend weefsel van eierstok of eileider. Kankercellen kunnen loslaten en zich verspreiden door de buikholte. Ook kunnen kankercellen de lymfebanen of bloedvaten ingroeien, en op die manier uitzaaiingen in andere delen van het lichaam veroorzaken. Eierstokkanker geeft over het algemeen pas in een laat stadium klachten. Een vol, opgeblazen gevoel, en/of een dikkere buik kunnen klachten zijn die worden veroorzaakt door toename van vocht in de buikholte of door een grote zwelling (cyste) van een eierstok. Soms is er sprake van acute pijn als een eierstok zich om zijn as draait. Wanneer eierstokkanker (vaak bij toeval) in een vroeg stadium wordt ontdekt is de levensverwachting relatief gunstig. Maar omdat eierstokkanker in een vroeg stadium meestal weinig klachten geeft, wordt driekwart van de gevallen van eierstokkanker in een laat stadium ontdekt. De levensverwachting is dan veel minder gunstig. Risico op eierstokkanker Vrouwen met een BRCA1 genmutatie hebben een kans van 30-60% om in hun leven eierstokkanker te krijgen. Voor vrouwen met een BRCA2 genmutatie is deze kans 5-20%. Voor vrouwen zonder erfelijke aanleg is de kans om eierstokkanker te krijgen ruim 1 %. 2
3 Over het algemeen neemt het risico op eierstokkanker voor vrouwen met een BRCA1 genmutatie sterk toe vanaf het 40e levensjaar. Voor vrouwen met een BRCA2 mutatie is dat iets later, tussen het 40e en 50e levensjaar. Als bij u een mutatie is aangetoond, zal het preventief verwijderen van eierstokken en eileiders met u besproken worden. De timing van de operatie hangt af van uw persoonlijke situatie, gezinsvorming, kinderwens en dergelijke. Ook als de mutatie in uw familie niet is aangetoond, maar uit uw familiegeschiedenis duidelijk een verhoogd risico naar voren komt op borsten eierstokkanker, kan deze ingreep met u besproken worden. Het is dan misschien lastiger om te kiezen of u wel of geen preventieve operatie wilt ondergaan. De artsen op de polikliniek voor erfelijke tumoren kunnen u helpen om op grond van tabellen en risicoschattingen een keuze te maken. Controle Lange tijd is aan vrouwen met een (mogelijke) BRCA genmutatie controle van de eierstokken aangeboden, in de hoop daarmee een mogelijke kwaadaardige aandoening vroegtijdig te ontdekken. Dit gebeurde meestal door middel van jaarlijkse vaginale echo, en een bepaling van het CA125 gehalte in het bloed. Het CA125 is een tumormerkstof die verhoogd kan zijn bij eierstokkanker. De waarde van deze controles blijkt echter beperkt, omdat in meer dan 50% van de gevallen van een vroeg stadium van eierstokkanker het CA125 (nog) niet verhoogd is en de echoscopie niet gevoelig genoeg is. Het lukt daarom in veel gevallen niet om tijdig een kwaadaardigheid op het spoor te komen. Om die reden zijn veel artsen gestopt met deze controles. Het blijft belangrijk om zelf alert te zijn op eventuele symptomen van eierstokkanker, zoals een dikker wordende buik, een vol, opgeblazen gevoel en eventueel acute pijn. Preventieve operatie Om het risico op eierstokkanker te verlagen, moeten de gezonde eierstokken en de eileiders worden verwijderd op een leeftijd voordat het kankerrisico begint te stijgen. Dit preventief verwijderen van de eierstokken en de eileiders verlaagt het risico naar bijna, maar niet helemaal, nul. Het buikvlies 3
4 dat aan de binnenkant van de buik zit, is van oorsprong van hetzelfde type weefsel als de eierstokken. Daarom blijft er na een preventieve operatie een zeer klein risico op eierstokkanker bestaan. Om het risico zo klein mogelijk te houden is het belangrijk dat zowel eierstokken als eileiders worden verwijderd. De baarmoeder hoeft niet te worden verwijderd. De preventieve operatie wordt bij voorkeur uitgevoerd vóór de leeftijd waarop het risico sterk gaat toenemen. Over het algemeen wordt voor BRCA1 gen mutatiedragers een leeftijd van jaar voor de preventieve eierstokoperatie aangehouden, en voor BRCA2 gen mutatiedragers een leeftijd van jaar. Voor het overleg over het juiste moment voor een operatie wordt ook naar uw persoonlijke achtergrond en uw familiegeschiedenis gekeken. Omdat u na deze operatie definitief onvruchtbaar bent geworden is het belangrijk dat u geen kinderwens (meer) heeft. Een vrouwenarts (gynaecoloog) bespreekt met u van te voren de operatie en de mogelijke complicaties. Voor de ingreep vindt een bezoek aan het PreOperatiefSpreekuur (POS) plaats, waar de anesthesioloog het vooronderzoek doet met een algemeen lichamelijk onderzoek, soms aangevuld met bloedonderzoek, een longfoto en/of een hartfilmpje (ECG). De ingreep wordt meestal via een kijkoperatie (laparoscopie) verricht, tenzij dit bij u niet mogelijk is. De arts zal dit met u bespreken. De operatie gebeurt onder algehele verdoving (narcose). Meer informatie over deze operatie in de folder laparoscopische operatie. De gynaecoloog maakt meestal een sneetje van ongeveer 1 cm in de onderrand van de navel en brengt door dat sneetje een kijkbuis (laparoscoop) met camera in de buikholte. Via die buis wordt de buik gevuld met koolzuurgas. Zo ontstaat ruimte in de buik om de verschillende organen te zien. Daarna brengt de gynaecoloog via twee of drie sneetjes in de onderbuik nog twee of drie buisjes in de buik waardoor men operatie-instrumenten in de buik brengt. Via de schede (vagina) wordt soms een instrument in de baarmoederholte gebracht om de baarmoeder tijdens de operatie te kunnen bewegen. Eierstokken en eileiders worden via de instrumenten vrij geprepareerd en door middel van een speciaal zakje uit de buik gehaald. Dit gebeurt via hetzelfde sneetje als waar de instrumenten door naar binnen zijn gegaan. 4
5 Bij een laparoscopische operatie is de ziekenhuis opname meestal kort; de meeste mensen kunnen de volgende dag weer naar huis. De kans op een complicatie tijdens de operatie is erg klein. Wanneer de operatie goed verlopen is duurt het herstel thuis meestal 1-2 weken. De operatie wordt in vrijwel alle ziekenhuizen in Nederland uitgevoerd. Gevolgen van de operatie Bij de meeste vrouwen start de overgang (climacterium) rond het 50e levensjaar, en de hormonale veranderingen beginnen geleidelijk. Als u uw eierstokken preventief laat verwijderen voor u in de natuurlijke overgang bent, treedt de overgang acuut op, en beginnen de klachten binnen een week na de operatie. De hormoonproductie van de eierstokken valt immers abrupt weg. Dit merkt u als eerste aan bloedverlies (uw laatste menstruatie) en opvliegers. Niet iedere vrouw ervaart evenveel klachten van de overgang, maar na een eierstokverwijdering meestal wel. Op de iets langere termijn kunt u klachten krijgen van stijve spieren en gewrichten, minder zin in vrijen en een drogere schede. Korte termijn overgangsklachten Met korte termijn overgangsklachten worden klachten bedoeld die direct of vrij snel na het begin van de overgang, in dit geval dus na de operatie, kunnen optreden. De menstruatie zal na de operatie nog eenmaal optreden (onttrekkingsbloeding na het wegvallen van de eierstokhormonen), om daarna helemaal weg te blijven. Opvliegers, plotselinge warmteaanvallen, zijn een bekende en algemeen optredende klacht van de overgang. Deze opvliegers kunnen gepaard gaan met hevig transpireren, vooral in de nacht. Een ander gevolg van het wegvallen van de oestrogenen is een drogere huid en slijmvliezen. Minder traanvocht kan optreden. Ook de bekleding van de vagina wordt dunner en droger, waardoor geslachtsgemeenschap soms pijnlijk kan zijn. Wanneer natuurlijk vochtig worden (of speeksel) onvoldoende is, wordt geadviseerd om een glijmiddel te gebruiken. 5
6 Lange termijn overgangsklachten Met lange termijn overgangsklachten worden klachten bedoeld die na een langere tijd, bijvoorbeeld enkele jaren, kunnen optreden als gevolg van de (vroegtijdige) overgang. Botontkalking (osteoporose) betekent dat de botten minder stevig worden en het risico op botbreuken toeneemt. Botontkalking komt vaker voor bij vrouwen die te vroeg in de overgang komen, bijvoorbeeld door preventieve verwijdering van de eierstokken lang voor het 50e levensjaar. Andere risicofactoren voor botontkalking zijn een tengere lichaamsbouw, weinig beweging, roken of drinken. Ook vrouwen die lang last hebben gehad van anorexia nervosa en vrouwen bij wie botontkalking in de familie voorkomt, lopen een grotere kans op botontkalking. Wanneer u een verhoogd risico op botontkalking hebt, kan door uw arts met u worden besproken welke maatregelen mogelijk zijn om de kans op botontkalking te verkleinen. Sommige ziekenhuizen hebben hier een speciaal spreekuur voor. Mogelijk hangt een vroegtijdige overgang ook samen met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Oestrogenen hebben namelijk een beschermende werking tegen hart- en vaatziekten. In de vruchtbare leeftijd hebben vrouwen minder kans op hart- en vaatziekten dan mannen, maar na de overgang is dit risico gelijk. Het is nog niet duidelijk welke rol oestrogenen hierbij spelen. De kans op harten vaatziekten lijkt echter meer samen te hangen met leefstijlfactoren en risicofactoren zoals hoge bloeddruk, roken, te hoog cholesterolgehalte, overgewicht en weinig lichaamsbeweging. Hormoongebruik na de overgang vermindert de kans op hart- en vaatziekten niet. Hormoonbehandeling Na de operatieve verwijdering van eileiders en eierstokken valt de productie van de hormonen oestrogeen en progesteron weg. Het wegvallen van oestrogenen zorgt voor de overgangsklachten. Het is mogelijk om de oestrogenen en progesteron via medicijnen aan te vullen. Als voor behandeling met oestrogenen wordt gekozen, is het belangrijk ook progesteron te gebruiken wanneer u nog een baarmoeder heeft. Progesteron beschermt het baarmoederslijmvlies tegen baarmoederkanker indien oestrogeen wordt gebruikt. 6
7 Er zijn verschillende overwegingen om na de operatie wel, of niet, voor hormoonbehandeling te kiezen. Wanneer u nog geen borstkanker heeft gehad, en u jonger bent dan 45 jaar, wordt in het algemeen geadviseerd om wel hormonen te gaan gebruiken. Belangrijkste voordeel van hormoonbehandeling is het uitstellen van de overgangsklachten (opvliegers, gewrichtsklachten en seksuele gevolgen) en daardoor verbeteren van de kwaliteit van leven. Ook vrouwen die een hoog risico hebben voor lange termijn gevolgen van een vroegtijdige overgang, zoals botontkalking, kunnen om die reden hormoonbehandeling overwegen. De leeftijd speelt ook een rol: relatief jonge vrouwen die door de operatie in de overgang komen wordt aangeraden om voor hormoonbehandeling te kiezen. Dat geldt minder voor vrouwen die een leeftijd hebben die al dicht bij de overgangsleeftijd ligt. Als belangrijkste nadeel van hormoonbehandeling wordt het eventueel verhogen van het risico op borstkanker genoemd. Over het algemeen geldt dat de kans op borstkanker gehalveerd wordt door op jonge leeftijd de eierstokken te verwijderen. Door daarna hormoontabletten te gebruiken wordt een deel van dit gunstige effect teniet gedaan. Maar het risico is niet groter dan voor de eierstokoperatie. De meeste artsen en deskundigen raden gebruik van oestrogenen af aan vrouwen die in het verleden borstkanker hebben gehad. Ook wanneer ze na de borstkanker hun beide borsten hebben laten verwijderen. Er zijn wetenschappelijke bewijzen dat de kans op terugkeer van de borstkanker iets verhoogd wordt door het gebruik van hormoontabletten na de borstkanker. Voor vrouwen die hun borsten preventief hebben laten verwijderen en geen borstkanker hebben gehad wordt in het algemeen het gebruik van oestrogenen wel veilig geacht. Omdat iedere situatie verschillend is, is het belangrijk dat u de voor- en nadelen van eventuele hormoonbehandeling in uw eigen situatie na de operatie met uw arts bespreekt. In individuele gevallen wordt soms een keuze gemaakt die afwijkt van de algemene richtlijnen. 7
8 Het maken van een keuze Wanneer u nadenkt over een eventuele preventieve operatie, zijn verschillende afwegingen mogelijk. Vragen die bij u kunnen opkomen zijn: Op welke leeftijd is een operatie voor mij aan te raden? Als ik (nog) niet voor een operatie kies, zijn regelmatige controles dan voor mij zinvol? Wat zijn in mijn situatie de voor- en nadelen van hormoonbehandeling na de operatie? Als ik na de operatie niet kies voor hormoonbehandeling, wat kan ik dan doen om de korte en lange termijn gevolgen van de (vroegtijdige) overgang te beperken? Waar ga ik mij laten opereren? Het is aan te raden om deze vragen met uw behandelaar of een deskundig arts te bespreken die goed op de hoogte is van alle overwegingen. Ook raden we aan dit met vertrouwde personen in de omgeving door te spreken, en informatie te zoeken die u kunt helpen bij een beslissing. Verder lezen Kijk voor meer informatie op onze website bij patiënten onder afdelingen/gynaecologie. De website van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) Op deze website vindt u onder de rubriek Patiëntenvoorlichting diverse brochures. Als u meer wilt weten over eierstokkanker, en misschien behoefte heeft aan contact met vrouwen die eierstokkanker hebben (doorgemaakt) kunt u terecht bij Olijf. Olijf is een netwerk voor vrouwen met gynaecologische kanker. Hun website biedt veel informatie en advies. Op de website vindt u veel informatie over alle facetten die van belang kunnen zijn voor mensen met een hoog risico op borst- en eierstokkanker. Op de website is een BRCA platform voor contact met lotgenoten. Dit platform biedt mogelijkheden om in contact te komen met 8
9 lotgenoten en werkgroepleden. Hier kunt u vragen stellen, discussie voeren en op stellingen reageren. Ook kunt u via het contactformulier lotgenoten benaderen met een verzoek om contact met iemand in een soortgelijke situatie. Vragen Heeft u naar aanleiding van deze brochure nog vragen, aarzel dan niet om die met uw gynaecoloog te bespreken. 9
10 Gasthuis Delft Diaconessenhuis Voorburg Behandelcentrum Westland Gezondheidscentrum De Reef Reinier de Graafweg 3-11 Fonteynenburghlaan 5 Middelbroekweg 2a Kiekendiefstraat AD Delft 2275 CX Voorburg 2671 ME Naaldwijk 2496 RP Den Haag Tel Tel Tel Tel foldernr.000 versie februari
Een verhoogd risico op ovariumcarcinoom
Gynaecologie Patiënteninformatie Een verhoogd risico op ovariumcarcinoom U ontvangt deze informatie, omdat u een verhoogd risico heeft om eierstokkanker te krijgen (ovariumcarcinoom). In deze informatie
Nadere informatieGynaecologie Eierstokkanker
Gynaecologie Eierstokkanker Algemeen Kanker van de eierstokken gaat uit van het weefsel van de eierstok. De behandeling bestaat uit operatie en zo nodig chemotherapie. De levensverwachting bij eierstokkanker
Nadere informatieGynaecologie Watercontrastechoscopie, waterecho of SIS
Gynaecologie Watercontrastechoscopie, waterecho of SIS Inleiding Met watercontrastechoscopie is het mogelijk afwijkingen in de baarmoederholte zichtbaar te maken. Een gemakkelijkere naam voor watercontrastechoscopie
Nadere informatieGynaecologie Thermachoice
Gynaecologie Thermachoice Overmatig bloedverlies Een op de vijf vrouwen heeft last van overmatig bloedverlies tijdens de menstruatie. Dit wordt ook wel menorrhagie genoemd. In de meeste gevallen wordt
Nadere informatiePreventief verwijderen van eierstokken en eileiders. Gynaecologie
Preventief verwijderen van eierstokken en eileiders Gynaecologie Inhoudsopgave 1. Inleiding Voor wie Algemeen Waarom? Resultaat 2. Operatie Laparoscopie Verklevingen Voordelen Complicaties 3. Nabehandeling
Nadere informatie1 Algemeen... 3. 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3. 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3. 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker...
eierstokkanker Inhoud 1 Algemeen... 3 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker... 3 5 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker?...
Nadere informatie1 Algemeen 4. 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 4. 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 4. 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 4
eierstokkanker Inhoud 1 Algemeen 4 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 4 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 4 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 4 5 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker 5 6 Onderzoek
Nadere informatieWat zijn de klachten bij eierstokkanker? 3 4. 5 operatie: Stadiëring 6. Het bepalen van het stadium tijdens en na de. Kans op genezing 8 9
Kanker van de eierstokken gaat uit van het weefsel van de eierstok. De behandeling bestaat uit operatie en zonodig chemotherapie. De levensverwachting bij eierstokkanker is afhankelijk van het stadium
Nadere informatieEierstokkanker. Gynaecologie. mca.nl
Eierstokkanker Gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor? 3 Hoe ontstaat eierstokkanker? 3 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 4 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker?
Nadere informatieGynaecologie. Eierstokkanker. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie Algemeen 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 3 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 3 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker 4 Onderzoek
Nadere informatieEierstokkanker. Patiënteninformatie Eierstokkanker
Eierstokkanker Patiënteninformatie Eierstokkanker Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 5 Wat zijn de
Nadere informatiePreventief verwijderen van eierstokken en eileiders. Polikliniek Familiaire Gynaecologie VUmc
Preventief verwijderen van eierstokken en eileiders Polikliniek Familiaire Gynaecologie VUmc Inhoud Voor wie is deze informatie bedoeld? 3 De baarmoeder, eileiders en eierstokken - algemene informatie
Nadere informatieGynaecologie Diagnostische Laparoscopie
Gynaecologie Diagnostische Laparoscopie Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 De baarmoeder, eileiders en eierstokken 3 Wat gebeurt bij een diagnostische laparoscopie? 4 De belangrijkste redenen voor een diagnostische
Nadere informatiePreventief verwijderen van eierstokken en eileiders preventieve bilaterale salpingooöphorectomie
Preventief verwijderen van eierstokken en eileiders preventieve bilaterale salpingooöphorectomie Deze folder gaat over het uit voorzorg (preventief) verwijderen van de eierstokken en eileiders, ook wel
Nadere informatiePreventief verwijderen van eierstokken en eileiders
Preventief verwijderen van eierstokken en eileiders Inleiding Deze folder gaat over het uit voorzorg (preventief) verwijderen van de eierstokken en eileiders (bilaterale salpingo-oöphorectomie). Hierbij
Nadere informatieInformatie over de behandeling van eierstokkanker
Patiënteninformatie Eierstokkanker Informatie over de behandeling van eierstokkanker 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor? 4 Hoe ontstaat eierstokkanker?
Nadere informatieLaparoscopie Inleiding De redenen voor laparoscopie Sterilisatie Buikpijn Mogelijke oorzaken zijn:
Laparoscopie Inleiding De gynaecoloog heeft voorgesteld een laparoscopie bij u te verrichten. Bij een laparoscopie kunnen de organen in de buikholte worden bekeken; ze komen ook binnen bereik voor eenvoudige
Nadere informatieEierstokoperatie. Polikliniek Gynaecologie VUmc
Eierstokoperatie Polikliniek Gynaecologie VUmc Inhoud Voor wie is deze informatie bedoeld? 4 De baarmoeder, eileiders en eierstokken - algemene informatie 4 Eierstokcysten 4 De operatie 4 Operatierisico
Nadere informatieEierstokkanker Inleiding Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor? Hoe ontstaat eierstokkanker?
Eierstokkanker Inleiding Kanker van de eierstokken gaat uit van het weefsel van de eierstok. De behandeling bestaat uit een operatie en zo nodig chemotherapie. De levensverwachting bij eierstokkanker is
Nadere informatieVleesbomen in de baarmoeder Behandelingsmogelijkheden
Vleesbomen in de baarmoeder Behandelingsmogelijkheden Albert Schweitzer ziekenhuis november 2007 pavo 0592 Inleiding U bent bij de gynaecoloog onder behandeling. Daarbij is gebleken dat u een of meer vleesbomen
Nadere informatiePreventieve verwijdering van eierstokken en eileiders
Preventieve verwijdering van eierstokken en eileiders Afdeling gynaecologie en verloskunde Inhoudsopgave Voor wie is deze informatie bedoeld? 2 Algemeen 2 Verhoogd risico op eierstokkanker 3 Operatie 4
Nadere informatieEierstokkanker. Afdeling gynaecologie. mca.nl
Eierstokkanker Afdeling gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is eierstokkanker? 3 Onderzoek bij eierstokkanker 4 Behandeling van eierstokkanker 6 Na de behandeling 7 Kans op genezing 8 Controles 9 De
Nadere informatieMaatschap Gynaecologie. Verwijderen van de eileider/eierstok met de laparoscoop (laparoscopische adnex extirpatie)
Maatschap Gynaecologie Verwijderen van de eileider/eierstok met de laparoscoop (laparoscopische adnex extirpatie) Algemeen U arts heeft met u besproken dat uw eileider(s)/eierstok(ken) via een ingreep
Nadere informatieHormoongebruik rond de overgang
Hormoongebruik rond de overgang Afdelingen gynaecologie en verloskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is de overgang? 2 Klachten tijdens de overgang 2 Het gebruik van oestrogenen tijdens de overgang 2 De
Nadere informatiegynaecologische operatie
patiënteninformatie gynaecologische operatie 1 Inleiding... 2 2 Verschillende vormen van operaties... 2 3 Voor de operatie... 2 4 Openbuik-operatie... 3 5 Kijkoperatie... 4 5.1 Kijkoperatie: laparoscopie...
Nadere informatieVleesbomen in de baarmoeder Behandelingsmogelijkheden
Vleesbomen in de baarmoeder Behandelingsmogelijkheden Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent bij de gynaecoloog onder behandeling. Daarbij is gebleken dat u
Nadere informatieOnderzoek en behandeling van myomen
Onderzoek en behandeling van myomen Afdeling gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat zijn myomen? 3 Onderzoek 4 Behandeling 5 Behandeling met medicijnen 5 Operaties met behoud van de baarmoeder 7 Verwijdering
Nadere informatiePatiënteninformatie. Chirurgie Nazorg na de behandeling van dikke darmkanker
Patiënteninformatie Chirurgie Nazorg na de behandeling van dikke darmkanker Inleiding Deze folder informeert u over de manier waarop u onder controle blijft na uw chirurgische behandeling voor dikke darmkanker
Nadere informatieVleesbomen in de baarmoeder
Vleesbomen in de baarmoeder Behandelingsmogelijkheden Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent bij de gynaecoloog onder behandeling. Daarbij is gebleken dat u
Nadere informatieHysteroscopie. Inleiding
Hysteroscopie Inleiding Deze brochure geeft informatie over een hysteroscopie. Hierin staat waarvoor dit onderzoek dient en wat u van dit onderzoek kunt verwachten. De in deze brochure vermelde informatie
Nadere informatieCurettage. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Curettage Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Uw arts heeft een curettage geadviseerd. Deze ingreep wordt door de gynaecoloog in het ziekenhuis verricht. Tijdens de curettage wordt met een soort lepeltje,
Nadere informatieGynaecologie. Eierstokkanker
Gynaecologie Eierstokkanker Deze brochure wordt u aangeboden door de afdeling Gynaecologie/Verloskunde. Wij vinden het belangrijk dat patiënten goede voorlichting krijgen. De belangrijkste voorlichting
Nadere informatieGynaecologische operaties curettage laparoscopie verwijderen van de baarmoeder verwijderen van de eierstokken verzakking
Gynaecologische operaties curettage laparoscopie verwijderen van de baarmoeder verwijderen van de eierstokken verzakking Afdelingen gynaecologie en verloskunde Gynaecologische operaties Binnenkort komt
Nadere informatieMenstruatie polikliniek (M-poli)
Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie Menstruatie polikliniek (M-poli) Menstruatie polikliniek Inleiding In deze folder kunt u lezen wat u van uw bezoek aan de menstruatiepolikliniek kunt verwachten. Wij raden
Nadere informatieHet verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken. Algemene informatie
Het verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken Algemene informatie Inleiding U heeft met uw gynaecoloog gesproken over het verwijderen van uw baarmoeder en/of eierstokken. Deze folder geeft u algemene
Nadere informatieGynaecologie De overgang: informatie en advies
Gynaecologie De overgang: informatie en advies Inleiding U heeft besloten naar de overgangspolikliniek te gaan in verband met uw overgangsklachten. Deze polikliniek is er om vrouwen met (ernstige) overgangsklachten
Nadere informatieBaarmoederverwijdering bij goedaardige aandoeningen Uterusextirpatie
Baarmoederverwijdering bij goedaardige aandoeningen Uterusextirpatie Afdeling gynaecologie en verloskunde 1 Inleiding Binnenkort komt u naar het ziekenhuis voor het verwijderen van de baarmoeder. In medische
Nadere informatieTherapeutische laparoscopie. kijken in de buikholte
Therapeutische laparoscopie kijken in de buikholte Inleiding In deze folder krijgt u uitleg over een therapeutische laparoscopie. Laparoscopie betekent: in de buik (= laparo) kijken (= scopie). Bij een
Nadere informatieGynaecologie Overgang
Gynaecologie Overgang Inhoudsopgave Inleiding Hormonale veranderingen Het begin en de duur van de overgang Menstruaties tijdens de overgang Wat zijn typische overgangsklachten Gevolgen op korte termijn
Nadere informatieGynaecologische operaties curettage laparoscopie verwijderen van de baarmoeder verwijderen van de eierstokken verzakking
Gynaecologische operaties curettage laparoscopie verwijderen van de baarmoeder verwijderen van de eierstokken verzakking Afdeling gynaecologie en verloskunde Locatie Veldhoven Gynaecologische operaties
Nadere informatieKeel- Neus- Oorheelkunde Operatie van de onderkaakspeekselklier
Keel- Neus- Oorheelkunde Operatie van de onderkaakspeekselklier Inleiding In deze folder kunt u lezen over de operatieve verwijdering van de onderkaakspeekselklier. Voor deze ingreep krijgt u een algehele
Nadere informatieGynaecologie. Endometriose
Gynaecologie Endometriose 1 Uw gynaecoloog heeft met u besproken dat er bij u een endometriose aanwezig is. In deze folder wordt besproken wat endometriose is, welke verschijnselen als gevolg hiervan kunnen
Nadere informatiePatiëntenvoorlichting Gynaecologie. Menstruatiespreekuur
Patiëntenvoorlichting Gynaecologie Menstruatiespreekuur Er is een speciaal gynaecologisch spreekuur voor vrouwen met abnormaal vaginaal bloedverlies of problemen met de menstruatie. Alle onderzoeken om
Nadere informatiePlastische Chirurgie Schaamlipverkleining Labia correctie
Plastische Chirurgie Schaamlipverkleining Labia correctie Algemeen Mensen kunnen klachten van de kleine schaamlippen ontwikkelen doordat deze te groot zijn aangelegd of door bepaalde sporten (racefietsen
Nadere informatieOnderzoek en behandeling van myomen Afdeling gynaecologie.
Onderzoek en behandeling van myomen Afdeling gynaecologie www.nwz.nl Inhoud Wat zijn myomen? 3 Onderzoek 5 Behandeling 5 Behandeling met medicijnen 5 Operaties met behoud van de baarmoeder 8 Verwijdering
Nadere informatieInleiding Opname De behandeling
LAPAROSCOPIE 17834 Inleiding De gynaecoloog heeft voorgesteld een laparoscopie bij u te verrichten. Dit is een ingreep waarbij de specialist met een speciaal instrument, de laparoscoop, in de buikholte
Nadere informatieKijken in de baarmoeder (hysteroscopie) onder narcose
Kijken in de baarmoeder (hysteroscopie) onder narcose Planning, voorbereiding, behandeling Kijkoperatie in de baarmoeder (hysteroscopie) onder narcose 1. Inleiding 3 2. Wat is een hysteroscopie? 3 3. De
Nadere informatiePatiënteninformatie Operatieve laparoscopie
Patiënteninformatie Operatieve laparoscopie Operatieve laparoscopie In deze patiëntenbrochure vind je algemene informatie over de operatieve laparoscopie. Deze brochure beschrijft de zorg die de gynaecoloog
Nadere informatiePatiënteninformatie. Orthopedie Hallux Valgus Scheefstand van de grote teen
Patiënteninformatie Orthopedie Hallux Valgus Scheefstand van de grote teen 2 Inleiding Uw orthopedisch chirurg heeft geadviseerd u aan uw grote teen te opereren in verband met pijn en scheefstand van de
Nadere informatieGynaecologische operatie
Gynaecologische operatie Patiënteninformatie Gynaecologische operatie Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Verschillende vormen van operaties 3 Voor de operatie 4 Openbuik-operatie 5 Kijkoperatie 6 Operatie via
Nadere informatieAnesthesie/pijnconsulent Pijnmeting
Anesthesie/pijnconsulent Pijnmeting Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd in het Reinier de Graaf ziekenhuis. Op de afdeling waar u ligt, wordt de pijn die u ervaart gemeten en geregistreerd. Dat betekent
Nadere informatiePatiënteninformatie Diagnostische laparoscopie of kijkonderzoek van de buikholte
Patiënteninformatie Diagnostische laparoscopie of kijkonderzoek van de buikholte Diagnostische laparoscopie of kijkonderzoek van de buikholte In deze patiëntenbrochure vind je algemene informatie over
Nadere informatieInformatie voor vrouwen die een sterilisatie overwegen
Informatie voor vrouwen die een sterilisatie overwegen Weet je zeker dat je geen kinderen meer wilt krijgen? Dan kun je een sterilisatie overwegen. Een sterilisatie is een operatie waarbij de gynaecoloog
Nadere informatieHet komt zelden voor dat een myoom kwaadaardig wordt. Wel moet men alert zijn bij zeer snelle groei van een myoom of bij groei na de overgang.
Myomen Inleiding Ongeveer 30% van alle vrouwen ouder dan dertig jaar heeft één of meer myomen (vleesbomen). Veel vrouwen merken hier niets van maar soms kunnen er klachten ontstaan en is nader onderzoek
Nadere informatieEEN KIJKJE IN DE BUIKHOLTE (LAPAROSCOPIE)
Gynaecologie EEN KIJKJE IN DE BUIKHOLTE (LAPAROSCOPIE) INLEIDING De gynaecoloog heeft voorgesteld een laparoscopie bij u te verrichten. Dit is een ingreep waarbij de arts met een speciaal instrument, de
Nadere informatiePlastische chirurgie Neuscorrectie
Plastische chirurgie Neuscorrectie Algemeen Operatieve behandeling ter correctie van de uitwendige vorm van de neus kan worden uitgevoerd om de neus te verkleinen, de vorm van de neuspunt te verbeteren,
Nadere informatieDiagnostische laparoscopie. Kijkonderzoek van de buikholte INFORMATIE VOOR PATIËNTEN
Diagnostische laparoscopie Kijkonderzoek van de buikholte INFORMATIE VOOR PATIËNTEN INHOUDSTAFEL Wat is een diagnostische laparoscopie? 3 Waarom een diagnostische laparoscopie? 3 Langdurige buikpijn 3
Nadere informatieBaarmoederkanker. Afdeling gynaecologie. mca.nl
Baarmoederkanker Afdeling gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is baarmoederkanker? 3 Onderzoek bij baarmoederkanker 4 Behandeling van baarmoederkanker 6 Complicaties en bijwerkingen 9 Kans op genezing
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Gynaecologische operaties
Gynaecologische operaties GYNAECOLOGISCHE OPERATIES INLEIDING Gynaecologische operaties kunnen op verschillende manieren worden uitgevoerd: via de buik met een snede (openbuik-operatie); via een kijkoperatie
Nadere informatieBaarmoederverwijdering
00 Baarmoederverwijdering d.m.v. een kijkoperatie Poli Gynaecologie U heeft samen met uw arts de beslissing genomen dat uw baarmoeder verwijderd wordt via van een kijkoperatie (laparoscopische verwijdering).
Nadere informatieBaarmoeder- operatie
Baarmoeder- operatie Verwijdering van de baarmoeder via de vagina (vaginale uterus extirpatie) Verwijdering van de baarmoeder door middel van een kijkbuisoperatie (= Laparoscopische hysterectomie) Verwijdering
Nadere informatieVerwijderen van de eierstok en/of eileider. Gynaecologie
Verwijderen van de eierstok en/of eileider Gynaecologie Binnenkort wordt u in ons ziekenhuis opgenomen om uw eierstok en/of eileider te verwijderen (adnexextirpatie) vanwege een goedaardige aandoening.
Nadere informatieMaatschap Gynaecologie. Informatie over de laparoscopie
Maatschap Gynaecologie Informatie over de laparoscopie Wat houdt een laparoscopie in? De gynaecoloog heeft voorgesteld een laparoscopie bij u te verrichten. Dit is een ingreep waarbij de arts met een speciaal
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie GYNAECOLOGIE DE OPERATIE. Versie 1.4. Verantwoording
Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie GYNAECOLOGIE DE OPERATIE Versie 1.4 Datum Goedkeuring Verantwoording 11 11 2006 NVOG Inhoudsopgave In het kort...1 Verschillende vormen van operaties...2
Nadere informatieHet verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken
Het verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken Algemene informatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft met uw gynaecoloog gesproken over het verwijderen
Nadere informatieC. 1. Hormoonbehandeling
C. 1. Hormoonbehandeling Heeft u een hormoongevoelige tumor? Dan krijgt u in overleg met uw oncoloog zo nodig een hormoonbehandeling. Een hormoonbehandeling is de behandeling van kanker met hormonen. Dit
Nadere informatieHet verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken
Het verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken Algemene informatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft met uw gynaecoloog gesproken over het verwijderen
Nadere informatieMenstruatiespreekuur. Gynaecologie. alle aandacht
Menstruatiespreekuur Gynaecologie alle aandacht Menstruatiespreekuur Westfriesgasthuis Menstruatiespreekuur Er is een speciaal gynaecologisch spreekuur voor vrouwen met abnormaal vaginaal bloedverlies
Nadere informatieInleiding Wat is een gynaecologische laparoscopie?
Laparoscopie Inleiding Deze brochure geeft informatie over een gynaecologische laparoscopie. Hierin staat waarvoor dit onderzoek dient en wat u van dit onderzoek kunt verwachten. De in deze brochure vermelde
Nadere informatieSessie: Preventieve operaties. Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013
Sessie: Preventieve operaties Themamiddag Wil ik het weten? En dan? 28 september 2013 Sessie: Preventieve operaties (plenair) Door: prof. dr. Marian Mourits (hoogleraar gynaecologische oncologie in het
Nadere informatieCurettage. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Curettage Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Uw arts heeft een curettage geadviseerd. Deze ingreep wordt door de gynaecoloog in het ziekenhuis verricht. Tijdens de curettage wordt met een soort lepeltje,
Nadere informatieBloedverlies na de overgang
Bloedverlies na de overgang Patiënteninformatie Bloedverlies na de overgang 1 Inleiding De overgang (menopauze) is de periode waarin vrouwen voor het laatst menstrueren. Eerst worden de menstruaties onregelmatig
Nadere informatieInleiding Waarom wordt een hysteroscopie uitgevoerd? Waar wordt een hysteroscopie uitgevoerd? Wanneer wordt een hysteroscopie uitgevoerd?
HYSTEROSCOPIE 405 Inleiding Binnenkort ondergaat u in het Sint Franciscus Gasthuis een hysteroscopie. Dit is een onderzoek waarbij de gynaecoloog met een dun buisje in de baarmoeder kijkt. Tijdens dit
Nadere informatieEEN KIJKJE IN DE BUIKHOLTE (LAPAROSCOPIE) FRANCISCUS VLIETLAND
EEN KIJKJE IN DE BUIKHOLTE (LAPAROSCOPIE) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding De gynaecoloog heeft voorgesteld een laparoscopie bij u te verrichten. Dit is een ingreep waarbij de arts met een speciaal instrument,
Nadere informatieLaparoscopische sterilisatie bij de vrouw. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Laparoscopische sterilisatie bij de vrouw Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Inleiding Deze brochure geeft informatie over sterilisatie van vrouwen. Verschillende aspecten komen aan bod. De gynaecoloog
Nadere informatieEndometriose. Afdeling Gynaecologie
Endometriose Afdeling Gynaecologie Endometriose Endometriose is de situatie waarbij baarmoederslijmvlies buiten de holte van de baarmoeder voorkomt. Ongeveer een op de tien vrouwen lijdt aan endometriose.
Nadere informatieSterilisatie van de vrouw
Sterilisatie van de vrouw In overleg met uw arts heeft u besloten om u te laten steriliseren. Deze folder geeft u informatie over deze vorm van anticonceptie bij de vrouw. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatieGynaecologie Sterilisatie van de vrouw
Gynaecologie Sterilisatie van de vrouw Sterilisatie van de vrouw een definitieve vorm van anticonceptie door middel van een kijkoperatie. Inhoudsopgave In het kort Wat is sterilisatie; sterilisatie bij
Nadere informatieVerwijderen van de baarmoeder
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Verwijderen van de baarmoeder z 1 Bij bepaalde gynaecologische klachten kan het nodig zijn om de baarmoeder te verwijderen. Dit
Nadere informatieDe curettage. Gynaecologie
De curettage Gynaecologie Curettage Uw arts heeft een curettage geadviseerd. Deze ingreep wordt door een gynaecoloog in het ziekenhuis verricht. Tijdens de curettage wordt met een soort lepeltje, de curette,
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Het verwijderen van de. baarmoeder
PATIËNTEN INFORMATIE Het verwijderen van de baarmoeder 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder willen de gynaecologen van het Maasstad Ziekenhuis u informatie geven over het verwijderen
Nadere informatieHYSTEROSCOPIE Een kijkje in de baarmoeder
HYSTEROSCOPIE Een kijkje in de baarmoeder 405 Inleiding Binnenkort ondergaat u in Franciscus Gasthuis een hysteroscopie. Dit is een onderzoek waarbij de gynaecoloog met een dun buisje in de baarmoeder
Nadere informatiePatiënteninformatie. Kijkoperatie (laparoscopie) voor vruchtbaarheidsonderzoek
Kijkoperatie (laparoscopie) voor vruchtbaarheidsonderzoek Patiënteninformatie Kijkoperatie (laparoscopie) voor vruchtbaarheidsonderzoek 1 Wat is een laparoscopie? 2 Wat is een hysteroscopie? 3 Welke afwijkingen
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Endometriose
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Endometriose z Endometriose is baarmoederslijmvlies (endometrium) dat buiten de baarmoederholte aanwezig is, bijvoorbeeld in
Nadere informatieDE DIAGNOSTISCHE LAPAROSCOPIE
DE DIAGNOSTISCHE LAPAROSCOPIE (kijken in de buik) In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over de diagnostische laparoscopie, een onderzoek waarbij de gynaecoloog de
Nadere informatiePatiëntenvoorlichting
Patiëntenvoorlichting Sterilisatie van de vrouw In het kort Een sterilisatie is een operatie om definitief (voor altijd) te voorkomen dat u zwanger wordt. De eileiders worden afgesloten. Zo kunnen zaadcellen
Nadere informatieHersteloperatie van de eileiders
man, vrouw en kind info voor de patiënt Hersteloperatie van de eileiders UZ Gent, Vrouwenkliniek Hersteloperatie van de eileiders na sterilisatie Wat is een hersteloperatie van de eileiders? In deze patiëntenbrochure
Nadere informatieMyomen / vleesboom. Gynaecologie. Beter voor elkaar
Myomen / vleesboom Gynaecologie Beter voor elkaar 2 In het kort Myomen (vleesbomen) zijn goedaardige knobbels in de spierlaag van de baarmoeder. Myomen geven meestal geen klachten, maar als u hevige of
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Sneltraject. abnormaal vaginaal bloedverlies
PATIËNTEN INFORMATIE Sneltraject abnormaal vaginaal bloedverlies Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over het sneltraject abnormaal vaginaal bloedverlies. Bij
Nadere informatieHevig bloedverlies bij menstruatie
Gynaecologie Hevig bloedverlies bij menstruatie Menstruatiepolikliniek U heeft een afspraak op de menstruatiepolikliniek. U bent hier naar verwezen omdat u veel last heeft van vaginaal bloedverlies. In
Nadere informatieSterilisatie van de vrouw
Sterilisatie van de vrouw Inhoudsopgave In het kort Wat is sterilisatie; sterilisatie bij de vrouw of bij de man? Sterilisatie is definitief Spijt na sterilisatie Welke methoden van sterilisatie bestaan
Nadere informatieman, vrouw en kind info voor patiënten Operatieve laparoscopie
man, vrouw en kind info voor patiënten Operatieve laparoscopie Inhoud 01 Inleiding... 04 02 Wat is een operatieve laparoscopie?... 04 03 Waarom een operatieve laparoscopie?... 04 04 De ingreep... 08 05
Nadere informatieInformatie voor vrouwen die een sterilisatie overwegen
1/5 Gynaecologie Informatie voor vrouwen die een sterilisatie overwegen Inleiding Weet u zeker dat u geen kinderen meer wilt krijgen? Dan kun u een sterilisatie overwegen. Een sterilisatie is een operatie
Nadere informatieGynaecologie Poliklinische behandeling menstruatiestoornissen
Gynaecologie Poliklinische behandeling menstruatiestoornissen Inleiding U bezoekt binnenkort de menstruatiepoli. Deze polikliniek heeft tot doel vrouwen met menstruatieproblematiek te onderzoeken en te
Nadere informatieBaarmoederverwijdering. Gynaecologie
Baarmoederverwijdering Gynaecologie Algemeen Bij menstruatieklachten, vleesbomen of een verzakking kan het nodig zijn uw baarmoeder te verwijderen. Een andere naam hiervoor is: uterusextirpatie of hysterectomie.
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE ENDOMETRIOSE
PATIËNTENINFORMATIE ENDOMETRIOSE 2 ENDOMETRIOSE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over de aandoening endometriose. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig
Nadere informatieTransvaginale HydroLaparoscopie (THL)
Transvaginale HydroLaparoscopie (THL) Afdeling gynaecologie en verloskunde In deze brochure informeren wij u over het onderzoek Transvaginale HydroLaparoscopie (THL). Uw arts heeft u verteld waarom het
Nadere informatieInleiding Wat is een sterilisatie? Sterilisatie is definitief
Inleiding Een sterilisatie is een definitieve vorm van anticonceptie waarbij bij de vrouw beide eileiders worden afgesloten. Dit kan door middel van een kijkoperatie in de buik waarbij de eileiders van
Nadere informatieINFORMATIE VOOR VROUWEN DIE EEN STERILISATIE OVERWEGEN
INFORMATIE VOOR VROUWEN DIE EEN STERILISATIE OVERWEGEN Weet u zeker dat u geen kinderen meer wilt krijgen? Dan kunt u een sterilisatie overwegen. Een sterilisatie is een operatie waarbij de gynaecoloog
Nadere informatieEchoscopie in de gynaecologie en bij vruchtbaarheidsproblemen
Gynaecologie Echoscopie in de gynaecologie en bij vruchtbaarheidsproblemen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is echoscopie?... 3 Hoe wordt een echo gemaakt?... 3 Waarom wordt echoscopie verricht?...
Nadere informatie