Karper in Nederland; geliefd en verguisd

Transcriptie

1 Karper in Nederland; geliefd en verguisd

2 Inhoud Historie en verspreiding Kweken en uitzetten van karper Waterkwaliteit en karper Sportvisserij en karper Beheer van karper

3 Historie en verspreiding

4 Europese karperroute

5 Europese karperroute Beieren v Chr Bingen AD 1140 Tegernsee AD 1060 Servië v Chr

6 Verhaal achter het kaartje Eigenschappen en levenstrategie: Sterk aanpassingsvermogen Hoge zouttolerantie Maakt gebruik van vloedvlaktes (ondiep vegetatierijk water) Goede zwemmer (stroomopwaartse migratie)

7 Karper in Nederland Oudste vermeldingen: 1342 (stapelrecht vis Naarden) 1342 (tolrecht Heusden) Uit Historie van Velp en Roozendaal (Kernkamp, 1965): In 1405 vervoerde een met vier paarden bespannen wagen zo n karpers uit het Land van Cuyk naar Nijmegen en van daaruit gingen ze per schip naar Roosendaal Exoot, ingeburgerd of inheems?

8 Clara Peeters ( )

9 Kweek en uitzet

10 Kweek en uitzet uitzetten karper hoort bij visrecht (1912) 1899 eerste kweekvijver Eerst voor consumptie Vanaf 1940 toenemende vraag naar pootvis 1952 tot 1990: circa ton karper uitgezet Vanaf 1990 afname uitzet, maar meer vraag naar spiegelkarper

11 Karper en waterkwaliteit

12 Paai in mei-juni

13 Bij voorkeur ondergelopen grasland

14 Zeldzaam

15 Snoekstand = geen karper

16 Waterkwaliteit Karper is tolerante soort qua milieu Predatie is cruciale factor in al dan niet plaagvorming : Brak water: snoek afwezig, karper wel (NH en ZL) Landklimaat: wintersterfte predators en snelle opwarming in het voorjaar ->hoge recrutering en groei -> hoge dichtheden (Amerika, Australië) Introductie in deze omstandigheden zorgde voor problemen

17 Waterkwaliteit Vertroebeling: Voedsel zoeken in bodem / watervlooien Excretie (meststoffen) Afhankelijk van bodemtype Andere factoren zoals scheepvaart, watervogels, macrofauna, windwerking Afname vegetatie vanaf stuks/ha Veel buitenlandse literatuur: Vaak niet toepasbaar op Nederlandse situatie Veel hogere dichtheden

18 Waterkwaliteit Hoog versus laag productieve populaties Hoog productief: Hoge dichtheid van relatief kleine exemplaren ( stuks/ha) Veel concurrentie, veel bekken, mest Vertroebeling en ontworteling waterplanten Laag productief: Lage dichtheid van grote exemplaren (tot 300 kg/ha) Weinig concurrentie Geen negatief ecologisch effect tot 100 kg/ha

19 Karper en KRW Maatlat brasem-karper: Karper scoort negatief Brasem en karper echter niet vergelijkbaar Grote karper beïnvloedt bestandschatting Bemonsteringsfouten Sommige R-typen scoort karper positief (habitatgevoelig) Karper in spanningsveld water-visserijbeheer

20 Karper en sportvisserij

21 Veldwachter Flipsen viste al op karper (met een aardappel; 1919)

22 Tegenwoordig geen bamboe maar (duur) high-tech materiaal

23 Sportvisserij Deelname onder sportvissers: 7-10% vooral karpervisser ( ) 12-20% doet het erbij ( ) Jongeren vissen relatief vaker op karper 45% karpervissers vist ook s nachts Bestedingen: circa 120 miljoen /jaar (40% totale sportvisserij) 800 fte werkgelegenheid

24 Karperbeheer

25 Motieven voor karperbeheer Sociaal-economisch motieven: Vergroten recreatieve aantrekkelijkheid Meer recreatieve uitgaven in de regio Meer mogelijkheden voor ontspanning (gezondheid/welzijn) Ecologisch motief: Op ecologisch arme wateren toch nog vis (compensatie) Betrokkenheid vergroten van gebruikers Meer inzicht in migratie Grote vis spreekt tot de verbeelding

26 Beheerproces Planmatig en cyclisch beheer: 1. Formuleer beleid 2. Inventariseer wensen sportvissers 3. Kies beheerdoel 4. Beoordeel viswater en realisme beheerdoel 5. Ontwerp uitzetprogramma 6. Ontwerp monitoringsprogramma 7. Toets de uitzetting aan waterbeheerdoelen 8. Voer uit, evalueer en stel bij Betrek daarbij alle stakeholders

27 Beheerdoelen Biedt regionaal verschillende mogelijkheden Varieer tussen extensief en intensief Afhankelijk van watertype keuze uit tabel 5.4: Ongewenst/Geen beheerdoel Ondergeschikt Nevengeschikt Meest belangrijke visserijsoort Beheerdoel is uitsluitend karper

28 Kaders Geen achteruitgang EKR-klasse Geen negatief effect op KRW-maatregelen Varianten karperbeheer (tabel 5.4) Rekenhulp karperuitzet

29 Beleidspunten Sportvisserij Nederland Uitzet moet planmatig en verantwoord Grenswaarden doelbestanden karper: Helder plantenrijk water < 80 kg/ha Grote, troebele wateren < 300 kg/ha Visvijvers circa kg/ha Maatlat brasem-karper herzien: Onvoldoende onderbouwd Verschil karper en brasem! Verschil in status karper in stromend en stilstaand water? Ziekten: Wees voorzichtig en werk planmatig Individuele sportvissers verplaatsen geen karper