Starten als ondernemer

Transcriptie

1 Starten als ondernemer vanuit een (arbeidsongeschiktheids) uitkering Y regelingen Y tips Y ondernemingsplan Y financiering Y verzekeringen bpv&w starten als ondernemer 1

2 Inhoud Inleiding 3 1. Motieven van startende ondernemers 4 2. Persoonlijke kwaliteiten 6 3. Het ondernemingsplan 8 4. Een eigen bedrijf en uw uitkering 9 WAO, Wajong- en WAZ 9 WAO en WW 14. WWB 15 WIA Re-integratie Financiering Belastingen Verzekeringen 30 Arbeidsongeschiktheidsverzekering 30 Ziektekostenverzekering 33 Inkomensderving door minder opdrachten Specifieke regelingen voor starters 34 Het Breed Platform Verzekerden en Werk 38 Nuttige adressen 39 Afkortingen 42

3 Inleiding Het zelfstandig ondernemerschap kan een nieuw perspectief op werk bieden aan mensen die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn. Voor de één is het een droom, die nu stap voor stap kan worden gerealiseerd. Voor de ander wordt het een reële optie, omdat het moeilijk is een baan te vinden bij een reguliere werkgever. Zelfs al bestaan hiervoor allerlei re-integratie-instrumenten en regelingen. Door een eigen bedrijf te starten, creëren sommige mensen die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn hun eigen werkgelegenheid. Iedereen die een eigen bedrijf begint, moet zich goed voorbereiden. Maar mensen die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn, hebben een extra reden om zich goed voor te bereiden: zij worden vaak geconfronteerd met specifieke problemen. In deze brochure komen de onderwerpen aan de orde die voor (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte starters extra belangrijk zijn. Ook biedt de brochure een overzicht van de belangrijkste financiële regelingen, verzekeringen en mogelijkheden voor deze groep. Voor uitgebreidere informatie over een bepaald onderwerp wordt telkens verwezen naar de instanties die bij uitstek op dat gebied deskundig zijn. De adresgegevens van deze organisaties staan achter in de brochure. Veel regelingen op het gebied van sociale zekerheid zijn aan verandering onderhevig. In deze brochure wordt zoveel mogelijk informatie gegeven over de huidige wet- en regelgeving. Ook werpen we een blik vooruit op een aantal nieuwe maatregelen voor starters. Voor de meest actuele informatie kunt u de Helpdesk van het Breed Platform Verzekerden en Werk raadplegen. WAZ en WAO Per 1 augustus 2004 is de WAZ (Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen) afgeschaft. Zelfstandigen die na 1 augustus 2004 ziek zijn geworden ontvangen geen WAZ-uitkering meer. In deze brochure komt de WAZ wel aan de orde, omdat deze uitkering blijft bestaan voor mensen die hierop vóór augustus 2004 recht hadden. Ook de WAO blijft bestaan voor mensen die vóór 1 januari 2004 een WAO-uitkering ontvingen.mensen die na 1 januari 2004 ziek/arbeidsongeschikt zijn geworden, krijgen te maken met de nieuwe WIA-wetgeving (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen). bpv&w starten als ondernemer 3

4 1. Motieven van startende ondernemers De redenen waarom iemand een eigen bedrijf wil starten, kunnen heel verschillend zijn: doen waar ik goed in ben, maar waar geen passende baan voor te vinden is, geen baas boven me hebben die zegt wat ik moet doen, zelf mijn werkzaamheden kunnen bepalen, niet afhankelijk zijn van anderen, mijn werk flexibel kunnen indelen. Naast de vrijheid om hun eigen tijd in te delen, blijkt dat zelfstandig ondernemers het ook belangrijk vinden dat ze een grotere vrijheid hebben in het werk, in de manier van werken en in het onderhouden van contacten met klanten en opdrachtgevers. Deze voordelen bieden een groot tegenwicht aan de nadelen van het zelfstandig ondernemerschap, zoals het bijhouden van de administratie en onzekerheid op het gebied van de sociale zekerheid. (Gedeeltelijk) arbeidsongeschikte starters De motieven van mensen die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn om een eigen bedrijf te starten, variëren van een bewuste keuze tot pure noodzaak. Aan de ene kant zijn er de gewone motieven die voor alle starters gelden. Aan de andere kant is het starten van een eigen bedrijf soms noodzaak, omdat sollicitaties op niets uitlopen. Als u gaat solliciteren heeft u misschien een gat in uw CV. Gaat u als zelfstandige de markt op, dan zal niemand u hiernaar vragen. In veel gevallen gaat het om een combinatie van negatieve en positieve motivatie. Een veel genoemde reden om een eigen bedrijf te starten is de mogelijkheid om parttime ondernemer te zijn. Ook de mogelijkheid om vanuit huis te werken, zelf te bepalen wanneer er opdrachten worden aangenomen, zelf de werktijden te bepalen en ondersteuning te krijgen van mensen in de eigen omgeving, zijn belangrijke voordelen. Hierdoor kunnen de momenten dat iemand energie heeft zo goed mogelijk worden benut, zodat zijn of haar kwaliteiten niet verloren gaan. Daarnaast is het zelfstandig ondernemerschap een goede manier om weer maatschappelijk actief te zijn. bpv&w starten als ondernemer 4

5 Eva wil graag terug in haar oude vak als kapster. Door haar ongeluk en de klachten van een whiplash kan ze niet meer hele dagen staan. Tussen de behandelingen door moet ze even kunnen gaan liggen. Daarom begint ze een kleine kapsalon aan huis. Ze gaat alleen op afspraak werken, zodat ze haar rusttijden zelf kan inplannen. Bij een werkgever krijgt ze deze ruimte niet. Het is belangrijk dat u voor uzelf een duidelijk beeld heeft van uw eventuele negatieve motivatie, maar uiteraard ook van uw positieve motivatie. Waarom wilt u deze, veelal niet eenvoudige stap, zetten? Wat denkt u dat het u gaat brengen? Waar komt uw drive vandaan? Joost heeft als trainer gewerkt. Hij heeft jarenlang alles - en dus eigenlijk te veel - gegeven om een goede trainer te zijn en zijn werkgever tevreden te stellen. Meerdaagse trainingen zorgden ervoor dat hij vrijwel geen privé-leven meer had. Na een burn-out heeft hij besloten zijn oude passie (fotografie) tot uitvoering te brengen. In een vakgerichte opleiding heeft hij geleerd professioneler te werken. Joost gebruikt nu al zijn vaardigheden als trainer om binnen bedrijven zijn vrije werk te verkopen en fotografieopdrachten binnen te halen. En met succes. bpv&w starten als ondernemer 5

6 2. Persoonlijke kwaliteiten De persoonlijkheid van de ondernemer is de basis van de onderneming. Het is belangrijk dat deze basis stevig is. Wilt u ondernemer worden, stel uzelf dan de volgende basisvragen: Wie ben ik? Wat kan ik (denk aan vakmanschap en ondernemerskwaliteiten)? Welke relaties heb ik? Is mijn idee levensvatbaar? Al wordt uw slaagkans door verschillende factoren bepaald, u moet zich goed afvragen of u inderdaad de juiste persoon bent om op deze manier (een deel van) uw inkomen te verwerven. Waar het om draait, is de vraag: past ondernemerschap bij mij? Wie ben ik? Ondernemerschap valt te leren. U kunt ondernemerskwaliteiten onder de knie krijgen, met name kennis en vaardigheden. Wel kunnen uw persoonlijke kwaliteiten en vaardigheden de kans op het succesvol starten van een eigen bedrijf vergroten. Het gaat hierbij onder meer om persoonlijkheid, instelling, algemene ontwikkeling en voorbereiding op het ondernemerschap (want ook alle andere zaken die samenhangen met het bedrijf moeten goed op orde zijn, bijvoorbeeld vakmanschap, verzekeringen en administratie). Y Algemene informatie voor starters: Kamer van Koophandel, Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), startersadviesorganisaties. 1. Van A tot Z, van arbeidsongeschiktheid naar zelfstandig ondernemerschap (2003) Wat kan ik? Uit onderzoek van TNO Arbeid 1 blijkt dat veel mensen die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn juist door hun beperking, dus noodgedwongen, een aantal persoonlijke capaciteiten hebben ontwikkeld, die erg nuttig kunnen zijn bij het beginnen van een eigen bedrijf. Zij zijn bijvoorbeeld vaak zeer gemotiveerd om aan de slag te gaan, hebben een groot doorzettingsvermogen, zijn gewend om tegenslagen te overwinnen en zijn bpv&w starten als ondernemer 6

7 creatief in het bedenken van oplossingen. Deze eigenschappen vergroten hun slaagkansen. Vooral doorzettingsvermogen komt goed van pas, omdat starters die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn de nodige barrières moeten overwinnen. Er zijn echter ook factoren die de slaagkansen van een eigen bedrijf negatief kunnen beïnvloeden. Wanneer u bijvoorbeeld een medisch traject moet doorlopen, kost u dat vaak veel tijd en energie, die u niet kunt steken in uw onderneming. Of misschien heeft u te maken met fysieke of psychische beperkingen, die het starten van een eigen bedrijf lastiger maken. Denk goed na over de vraag of de combinatie van uw persoonlijke capaciteiten en omstandigheden (waaronder uw gezondheid) het toelaat om de weg naar het zelfstandig ondernemerschap in te slaan. Ten slotte is het belangrijk dat u zich niet laat ontmoedigen door kennissen of organisaties die uw beperkingen bevestigen, uw capaciteiten vergeten of deze in eerste instantie niet willen zien. Welke relaties heb ik? Uit het onderzoek van TNO Arbeid blijkt dat ondernemers die starten vanuit een arbeidsongeschiktheidssituatie te weinig aandacht hebben voor acquisitie. Het is belangrijk om naast het uitvoeren van opdrachten voortdurend bezig te zijn met het werven van nieuwe opdrachten. Als potentiële klanten niet weten wie u bent en wat u doet, kunnen zij u ook geen opdrachten geven. Denk bij relaties ook aan mensen in uw omgeving (vrienden, kennissen, mensen die u via-via kent) die u op de een of andere manier behulpzaam kunnen zijn. Is mijn idee levensvatbaar? Als u voor uzelf de conclusie heeft getrokken dat de basis voor het ondernemerschap goed is, moet u de vraag beantwoorden of uw idee levensvatbaar is. Om u goed voor te bereiden, moet u de haalbaarheid van uw idee onderzoeken. Ga na of er een markt is voor uw product of dienst. Hoe het zit met uw concurrenten in de markt? Hoe kunt u zich onderscheiden in de markt? Kunt u met uw idee uiteindelijk in (een deel van) uw inkomen voorzien? De resultaten van dit onderzoek en de manier waarop u vervolgens aan de gang gaat met uw bedrijf, kunt u vastleggen in een (ondernemings)plan. bpv&w starten als ondernemer 7

8 3. Het ondernemingsplan Niet iedere ondernemer hoeft een ondernemingsplan te schrijven. Wel kan een ondernemingsplan een goed hulpmiddel zijn bij de start van uw bedrijf. Zo kunt u ideeën, feitelijke gegevens en verwachtingen zakelijk op een rijtje zetten. In het ondernemingsplan worden de doelstellingen en de haalbaarheid daarvan voor uzelf, maar ook voor externe partijen duidelijk. Als u externe financiering nodig heeft, is een ondernemingsplan overigens wel verplicht. Zorg ervoor dat de volgende zaken in uw ondernemingsplan zijn opgenomen: 1. Uw persoonlijke gegevens 2. Uw onderneming in het kort (bedrijfsdoelstellingen, ondernemingsvorm) 3. Het marketingplan (is er voldoende vraag naar uw product of dienst; hoe komt u aan klanten/opdrachtgevers?) 4. Het financiële plan (investeringen, exploitatiebegroting, liquiditeitsprognose). In het kader van uw re-integratie zou u ondersteuning kunnen krijgen bij het ontwikkelen van ondernemersvaardigheden en het schrijven van een ondernemingsplan (zie 5: Re-integratie). Wanneer u alleen voor uzelf dingen op een rijtje wilt zetten, kunt u ook een verkort plan schrijven. U begint te beschrijven waarom u denkt dat u in deze markt met uw diensten en producten inkomen kunt gaan verwerven. Kijk naar uw eigen sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen in de markt en maak ook een begroting voor de komende twee jaar. In uw actieplan beschrijft u vervolgens wat u gaat doen om dat te realiseren. Zo heeft u voor uzelf een handvat om planmatig aan de slag te gaan en achteraf eens te kijken hoe het nu eigenlijk loopt. Y Informatie over ondernemingsplan of onderdelen daarvan: Kamer van Koophandel, accountant, startersadviesorganisaties. bpv&w starten als ondernemer 8

9 4. Een eigen bedrijf en uw uitkering Het starten van een eigen bedrijf vanuit een uitkering verloopt eigenlijk in drie fasen: oriënteren, haalbaarheid onderzoeken en starten. Per soort uitkering worden hierna de belangrijkste regelingen en mogelijkheden besproken. We gaan in dit hoofdstuk uit van mensen die op dit moment een uitkering hebben op grond van de WAO, Wajong en WAZ, WW, ZW of WWB. Ook geven we informatie over de WIA. Y WAO, Wajong en WAZ Oriënteren U mag zich oriënteren op het ondernemerschap. Heeft uw idee kans van slagen en is het wat voor u? Ga met ondernemers praten, loop eens mee met een andere ondernemer, zoek op internet of in de Gouden Gids hoeveel concurrenten u heeft. Stelt u zich voor dat u een eigen bedrijf heeft en houdt u hierbij rekening met uw specifieke omstandigheden. Hoe zou dat in de praktijk gaan? Haalbaarheid onderzoeken Als u merkt dat u enthousiast blijft en er lijken kansen te zijn, wordt het tijd uw arbeidsdeskundige bij het UWV op de hoogte te stellen van uw plannen. In het kader van re-integratie kunt u het UWV verzoeken om ondersteuning bij het onderzoeken van de haalbaarheid en het voorbereiden van de start van uw bedrijf (zie 5: Re-integratie). U gaat gericht op zoek naar het antwoord op de vraag of u, in deze markt, met uw diensten of producten (een deel van) uw inkomen kunt gaan verdienen. Stap voor stap gaat u zich verdiepen in de mogelijkheden op de markt en gaat u uw plan uitwerken. Starten Uw plannen zijn afgerond, u heeft zo nodig financiering geregeld en bent van start gegaan. Vervolgens komt de vraag wat de gevolgen zijn voor de hoogte van uw WAO-, Wajong- of WAZ-uitkering. Het gaat hierbij om de vraag of u winst maakt met uw bedrijf. Bij de WAO zal uw bedrijfswinst worden vergeleken met uw maatmanloon. Bij bedrijfswinst gaat het om uw omzet minus bpv&w starten als ondernemer 9

10 uw bedrijfskosten. Dit is uw bruto inkomen, ook wel praktische restverdiencapaciteit genoemd. Uw maatmanloon is gebaseerd op uw bruto inkomen toen u nog in loondienst werkte. Bent u % arbeidsongeschikt en is uw winst minder dan 20% van uw maatmaninkomen, dan gebeurt er niets met uw WAO-percentage en de hoogte van uw WAO-uitkering. Is uw winst meer dan 20% van uw vroegere brutoloon, dan komt u in een lagere arbeidsongeschiktheidscategorie. U zult dan een deel van uw WAO-uitkering moeten terugbetalen. Hierna volgt een rekenvoorbeeld om dit te verduidelijken. Berekening arbeidsongeschiktheidspercentage (maatmanloon - inkomen) x 100% maatmanloon = arbeidsongeschiktheidspercentage maatmanloon = het brutoloon dat u zou verdienen als u niet ziek zou zijn geworden, dit komt vaak overeen met uw vroegere brutoloon. Uw gegevens Maatmanloon per maand h % arbeidsongeschikt WAO-uitkering = 70% van maatmanloon WAO-uitkering per maand 70% van h = h Jaar 1 Winst per maand h 350 Inkomensderving h h 350 = h Arbeidsongeschiktheidspercentage h : h x 100% = 82,5% Het percentage blijft tussen % en heeft daarom geen gevolgen voor de hoogte van uw WAO-uitkering. U heeft dus een bruto maandinkomen van: h WAO en h 350 winst = h Jaar 2 Winst per maand h Inkomensderving h h = h Arbeidsongeschiktheidspercentage h : h x 100% = 50% bpv&w starten als ondernemer 10

11 Met dit percentage valt u in de categorie 45% - 55% arbeidsongeschiktheid. Dit zou hebben geleid tot een WAO-uitkering van 35% van uw maatmanloon = h 700. U heeft een WAO-uitkering van 70% ontvangen. U moet dus een deel van uw bruto WAO-uitkering terugbetalen. U heeft een bruto maandinkomen van h 700 WAO en h winst = h Jaar 3 Winst per maand h Inkomensderving h h = h 200 Arbeidsongeschiktheidspercentage h 200 : h x 100% = 10% Op grond hiervan heeft u in jaar 3 geen recht op een WAO-uitkering en moet u het eventueel ontvangen bruto WAO-bedrag terugbetalen. In al deze situaties is uw totale bruto-inkomen hoger dan uw bruto WAO-uitkering en is een eigen bedrijf lonend. Voor de Wajong-uitkering gaat het niet om uw maatmanloon, maar om de grondslag. Deze grondslag (een vast bedrag waarop de Wajong-uitkering is gebaseerd) is gebaseerd op het minimumloon. Voor de WAZ gaat het om de winst die u maakte in de drie jaar voorafgaande aan het moment dat u ziek werd. Berekening door het UWV Het UWV berekent uw mate van arbeidsongeschiktheid aan de hand van de jaarrekening van uw bedrijf. De winst uit uw bedrijf wordt omgerekend naar de winst per maand in de tijd dat u ondernemer bent. Omdat de jaarcijfers van uw bedrijf pas na afloop van een boekjaar bekend zijn, weet u pas achteraf of u te veel WAO-uitkering heeft ontvangen. U kunt het teveel aan ontvangen uitkering pas in een volgend kalenderjaar terugbetalen. Maar dan moet u wel het netto teveel plus de daarover voor u betaalde loonbelasting en premies terugbetalen. Hoe eerder u dus kunt inschatten dat u in een jaar meer gaat verdienen dan uw restverdiencapaciteit, des te sneller u daarop kunt inspelen. Het is dan ook belangrijk om zo snel mogelijk uw financiële administratie op orde te hebben. U kunt dan tijdig uw arbeidsdeskundige verzoeken uw WAOuitkering te verlagen als de kans groot is dat u (een deel van) uw uitkering later moet terugbetalen. bpv&w starten als ondernemer 11

12 Definitief arbeidsongeschiktheidspercentage Het UWV zal bij startende ondernemers vaak artikel 44 WAO of artikel 50 Wajong (twijfel aan duurzaamheid) toepassen. Hiermee wordt voorkomen dat een startende ondernemer bij een jaar van winst direct minder arbeidsongeschikt is, terwijl het maar de vraag is of hij zijn bedrijf kan volhouden en voldoende winst kan maken. Dit artikel zorgt ervoor dat het UWV pas na maximaal drie jaar gaat kijken wat er definitief met uw mate van arbeidsongeschiktheid gaat gebeuren. Het UWV berekent een gemiddelde van de drie jaar winst van uw bedrijf. Op grond hiervan wordt uw mate van arbeidsongeschiktheid bepaald. Wanneer u een jaar bijvoorbeeld minder goed kunt werken, kunt u terugvallen op uw oorspronkelijke WAO-percentage. De termijn van drie jaar geldt voor mensen met een WAO- of WAZ-uitkering.In de drie jaar wordt wel rekenkundig een percentage arbeidsongeschiktheid bepaald en moet u eventueel te veel ontvangen WAO-uitkering terugbetalen. Voor mensen met een Wajong-uitkering kijkt het UWV na maximaal vijf jaar of de uitkering wordt herzien. Vraag voor de zekerheid na bij uw arbeidsdeskundige of artikel 44 WAO of artikel 50 Wajong van toepassing is verklaard. Vraag ook om een schriftelijke verklaring hiervan. Rekenvoorbeeld WAO en jaar 4 van het eigen bedrijf Bij de toepassing van art. 44 van de WAO (twijfel aan duurzaamheid) in het eerdere rekenvoorbeeld wordt u voor jaar 4 ingeschat op: Jaar 1 h 350 Jaar 2 h Jaar 3 h Totaal h Gemiddeld h winst per maand Dit leidt tot een definitief arbeidsongeschiktheidspercentage voor jaar 4 van: h h = h 950 h 950 : h x 100% = 47,5% U valt dan in de categorie 45% - 55% arbeidsongeschiktheid. Vervolgens wordt elk jaar de mate van arbeidsongeschiktheid vastgesteld. bpv&w starten als ondernemer 12

13 Herkeuring Los van de rekenkundige bepaling van het arbeidsongeschiktheidspercentage kunt u te maken krijgen met een periodieke herkeuring. Hierdoor kan uw mate van arbeidsongeschiktheid veranderen, namelijk op grond van het inkomen dat u zou kunnen verwerven op de arbeidsmarkt. Daarbij wordt geen rekening gehouden met de winst uit uw bedrijf. U kunt dan te maken krijgen met een inkomen dat bestaat uit een WAO-deel, een WW-deel en een winstdeel. Sinds 1 oktober 2004 krijgt iedereen onder de 50 jaar een herkeuring op grond van een nieuw schattingsbesluit. Dit kan voor u een verandering van uw mate van arbeidsongeschiktheid inhouden. Na deze herkeuring blijft de WAO voor u van toepassing. U krijgt dus niet te maken met de WIA die per 29 december 2005 is ingevoerd. Tijdelijke regeling inkomensgevolgen herbeoordeelde arbeidsongeschikten (TRI) Misschien krijgt u na een herkeuring op grond van de criteria per 1 oktober 2004 te maken met een verlaging of intrekking van uw uitkering. U kunt dan wellicht een WW-uitkering aanvragen als u geen andere inkomsten heeft via baan of bedrijf. Heeft u geen recht op een WW-uitkering, dan kunt u in aanmerking komen voor een TRI-uitkering. Deze wordt gedurende de eerste zes maanden uitgekeerd na verlaging of intrekking van uw uitkering door het UWV. Hiermee wordt het verlies aan inkomen gecompenseerd. Als u gedurende de zes maanden winst maakt met uw bedrijf, worden deze inkomsten verrekend. De TRI-uitkering is een voorschot. Na een half jaar berekent het UWV of er voldoende, te veel of te weinig uitkering is uitbetaald. Toename arbeidsongeschiktheid - herleving van WAO Wanneer u meer dan 45% arbeidsongeschikt bent en uw arbeidsongeschiktheid neemt toe, kunt u binnen vier weken vragen om een keuring om uw WAO-uitkering te herzien. Bent u minder dan 45% arbeidsongeschikt en nemen de klachten toe waarvoor u ooit in de WAO kwam, dan kunt u binnen een periode van vijf jaar verzoeken om een keuring binnen vier weken en terugvallen op uw oude WAO-rechten. Wordt u om bpv&w starten als ondernemer 13

14 andere redenen minder arbeidsgeschikt, dan kunt u niet terugvallen op uw oude WAO-recht. In deze situatie is het verstandig uzelf bij te verzekeren voor inkomensderving door ziekte en arbeidsongeschiktheid (zie 9: Verzekeringen). De mogelijkheid tot herleving van rechten bestaat ook in de nieuwe WIA. Y WAO en WW Wanneer de arbeidsdeskundige in het verleden heeft bepaald dat u een deel van uw inkomen zelf kunt verwerven, is er een theoretische verdiencapaciteit vastgesteld. U heeft voor dit deel van uw inkomen wellicht een WW-uitkering. De WW geeft recht op een uitkering op grond van verlies aan arbeidsuren. Daarbij is het dus van belang hoeveel uren u met uw bedrijf bezig bent. Dat staat los van de vraag of u in die uren wat verdient. De WAO is een verzekering voor inkomensderving. Daarbij is dus van belang of u inkomen (winst) haalt uit uw bedrijf. Gevolgen voor het WAO-deel Wanneer uw winst lager is dan uw theoretische verdiencapaciteit, zal uw WAO-percentage niet veranderen. Is uw winst echter hoger, dan kan de WAO-uitkering worden verlaagd of beëindigd. Het bedrag dat u te veel heeft ontvangen aan WAO-uitkering moet u dan terugbetalen, plus de daarover afgedragen loonbelasting en premies. Als u ziet dat het goed gaat met uw bedrijf, kunt u het UWV ook verzoeken het WAObedrag alvast te verlagen. Op grond van de jaarrekening van uw bedrijf wordt de definitieve reken-kundige hoogte van uw WAO-uitkering vastgesteld. Gevolgen voor het WW-deel Ook voor de WW mag u zich oriënteren op ondernemerschap en de haalbaarheid van uw plannen onderzoeken. U kunt met toestemming van het UWV gedurende maximaal zes maanden met behoud van uw uitkering als ondernemer aan de slag. Hierbij mag u gedurende zes maanden 70% van uw inkomsten verrekenen met uw uitkering in plaats van uren. Dit maakt het mogelijk om acquisitie te doen zonder dat dit gevolgen heeft voor de uitkering. De definitieve verrekening vindt pas geruime bpv&w starten als ondernemer 14

15 tijd (circa 2,5 jaar) ná de startperiode als zelfstandige plaats. Daarom is het is verstandig voor deze verrekening wat geld opzij te leggen. Na zes maanden wordt u voor de uren dat u echt bezig bent met uw bedrijf gekort op uw WW-uitkering. Als het bij nader inzien toch niet lukt om een eigen bedrijf op te zetten, dan kunt u binnen een bepaalde termijn na de start terugvallen op uw WW-uitkering. Hoe langer u recht heeft op een WW-uitkering, hoe langer de herlevingstermijn. Deze termijn is maximaal 38 maanden. Y WWB Wanneer u een uitkering heeft op grond van de WWB (Wet werk en bijstand), kunt u bij het starten van een eigen bedrijf gebruik maken van een voorbereidingsperiode van een jaar. In dit jaar kunt u de start van uw bedrijf goed voorbereiden, eventueel een bedrag van maximaal h (2006) lenen als voorbereidingskrediet en uw ondernemingsplan schrijven. Vervolgens kunt u een aanvraag doen voor het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz). Hierbij wordt onderzocht of u met uw bedrijf volgens uw ondernemingsplan binnen drie jaar volledig in uw inkomen kunt voorzien en uw benodigde lening kunt aflossen. In dat geval kunt u in aanmerking komen voor inkomensondersteuning en een krediet van maximaal h (2006). Gedurende maximaal drie jaar kunt u een voorschot op uw uitkering krijgen om in uw privé-inkomen te voorzien. Achteraf wordt berekend hoeveel winst uw bedrijf heeft gemaakt en welk deel van de uitkering u eventueel moet terugbetalen. U kunt dus maximaal drie jaar een aanvulling krijgen op uw inkomen tot bijstandsniveau (zie 6: Financiering, Bbz). Y Informatie over inkomensondersteuning: afdeling Sociale Zaken van de gemeente, Helpdesk van het Breed Platform, startersadviesorganisaties. Y WIA Voor mensen die na 1 januari 2004 ziek en vervolgens arbeidsongeschikt zijn geworden, geldt niet langer de WAO-wetgeving, maar is de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) bpv&w starten als ondernemer 15

16 van toepassing. De WIA is officieel per 29 december 2005 in werking getreden. Na de wachttijd van 104 weken (2 jaar ziekte) kan de WIA in werking treden. Gedurende de 2 jaar heeft de werkgever een loondoorbetalingsplicht. Na 91 weken ziekte krijgt u van het UWV bericht over het indienen van een aanvraag voor een WIA-uitkering. Voor de WIA geldt het criterium arbeidsongeschikt als u rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen als gevolg van ziekte minder kunt verdienen dan een andere, gelijksoortige, gezonde persoon. De WIA bestaat uit twee onderdelen: IVA: regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten WGA: regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten. De WIA maakt verschil tussen vier groepen: werknemers met loonverlies van minder dan 35% beoordeling: niet arbeidsongeschikt, blijft in dienst bij de werkgever werknemers met loonverlies tussen 35% en 80% beoordeling: WGA werknemers met loonverlies van ten minste 80% met meer dan geringe kans op herstel: beoordeling: WGA werknemers met loonverlies van ten minste 80% zonder of met geringe kans op herstel: beoordeling: IVA. Veel zaken bij de WIA zijn anders geregeld dan bij de WAO. Zo vindt verrekening van inkomen op een andere manier plaats dan bij de WAO. Artikel 44 (Twijfel aan Duurzaamheid) komt niet meer voor in de WIA. De mogelijkheid tot herleving van rechten blijft wel bestaan in de WIA. 2 Per 1 januari 2007 wordt de IVA-uitkering verhoogd naar 75% van het maatmanloon. De verhoging geldt met terugwerkende kracht tot 1 januari IVA In de situatie van de IVA (80-100% arbeidsongeschikt zonder of met geringe kans op herstel) wordt ervan uitgegaan dat u niet meer dan 20% van uw maatmanloon kunt verdienen (voor begrip maatmanloon, zie bij WAO, A). U ontvangt een uitkering die 70% 2 van uw maatmanloon bedraagt (of van het maximum dagloon). Als er geen verandering in uw situatie optreedt, bpv&w starten als ondernemer 16

17 behoudt u de IVA-uitkering tot de eerste dag van de maand waarin u 65 jaar wordt. Gaat u als zelfstandige werken, dan kunt u tot 20% van uw maatmanloon verdienen, voordat de IVA-uitkering vervalt. Wanneer de winst uit uw bedrijf maximaal 20% van uw maatmanloon is, wordt 70% van deze winst gekort op uw IVA-uitkering. Dat is dus anders dan bij de WAO gebeurt. Het vraagstuk van duurzaamheid van de arbeidsongeschiktheid kan hierbij wel een rol spelen. Het UWV kan gedurende de eerste vijf jaar elk jaar beoordelen of er nog steeds sprake is van volledige arbeidsongeschiktheid. Ook wanneer het inkomen (of winst) langer dan 12 maanden meer dan 20% van uw maatmanloon bedraagt, kan er aanleiding zijn te bepalen dat iemand niet meer met de IVA te maken heeft, maar met de WGA (35-80% arbeidsongeschikt). Rekenvoorbeeld 1: IVA Maatmanloon per dag is h 150 Maatmanloon per maand is h 150 x 21,75 dagen = h per maand IVA is 70% van het maatmanloon = h per maand Jaar 1 Winst (omgerekend per maand) Korting op uitkering is 70% van 400 = Resteert voor IVA h = Totaal inkomen: h IVA + h 400 winst = Dit is meer dan alleen IVA. U kunt er dus bruto nog steeds op vooruitgaan door kleinschalig met uw bedrijf bezig te zijn. h 400 per maand h 280 per maand h per maand h bruto inkomen WGA De WGA kent drie soorten uitkering: loongerelateerde uitkering (LGU) loonaanvullingsuitkering (LAU) vervolguitkering (VVU). bpv&w starten als ondernemer 17

18 Met een WGA-uitkering worden mensen gestimuleerd om meer te gaan werken, omdat het lonend is om te werken. Het totale inkomen (uitkering + loon of winst) stijgt naarmate iemand meer zelf verdient. De duur van de WGA-loongerelateerde uitkering hangt af van de leeftijd van de uitkeringsgerechtigde op de ingangsdatum van de uitkering en varieert van zes maanden en vijf jaar. Wie niet werkt krijgt 70% van het maatmanloon (of van het maximum dagloon). Wie wel werkt, krijgt boven op het loon of de winst een uitkering. De uitkering is 70% is van het bedrag dat men minder verdient in vergelijking met het vroegere loon (maatmanloon). In de praktijk komt dit erop neer dat 70% van de winst in mindering wordt gebracht op de uitkering. Op het moment dat u 65% of meer gaat verdienen van uw oude loon, vervalt de loongerelateerde uitkering. Rekenvoorbeeld 2: WGA-Loongerelateerde uitkering Maatmanloon per dag is h 100 Maatmanloon is h 100 x 21,75 dagen = WGA-LGU is 70% van het maatmanloon = Winst (omgerekend per maand) h per maand h per maand h per maand Berekening uitkering: Verschil tussen maatmanloon en winst is h h = h per maand Aanvulling op winst door WGA-LGU is 70% van h = h 822 per maand Totaal inkomen: h 822 WGA + h winst = Dit is meer dan alleen WGA-LGU. U kunt er dus bruto nog steeds op vooruitgaan door kleinschalig met uw bedrijf bezig te zijn. h bruto inkomen Een WGA-loonaanvullingsuitkering ontvangt u als u geen recht heeft op een loongerelateerde uitkering. Bijvoorbeeld doordat u niet lang genoeg heeft gewerkt voordat u arbeidsongeschikt bpv&w starten als ondernemer 18

19 werd. Of doordat de termijn van uw WGA-loongerelateerde uitkering is verstreken. De arbeidsdeskundige stelt vast wat u nog kunt verdienen: uw restverdiencapaciteit. Verdient u minimaal 50% van dit vastgestelde bedrag, dan krijgt u een loonaanvullingsuitkering. Als u nu 20% of minder van dit vastgestelde bedrag verdient, maar de verwachting is dat dit in de toekomst meer wordt, ontvangt u ook een loonaanvullingsuitkering. Werkt u niet of ontvangt u minder dan 50% van het bedrag dat u volgens de arbeidsdeskundige nog kunt verdienen, dan ontvangt u een WGA-vervolguitkering. Gaat u 65% of meer verdienen van uw oude loon, dan vervalt de uitkering. Heeft u geen loon maar winst, dan geldt dezelfde verrekening: de korting van de winst is afhankelijk van hoe deze winst zich verhoudt ten opzichte van het loon dat u volgens de arbeidsdeskundige nog kunt verdienen (restverdiencapaciteit). Het UWV hanteert drie mogelijkheden waaraan ook drie manieren van verrekenen zijn gekoppeld: de winst is 100% of meer van uw restverdiencapaciteit de winst is 50% of meer van uw restverdiencapaciteit de winst is minder dan 50% van uw restverdiencapaciteit. Rekenvoorbeeld 3: WGA-Loonaanvullingsuitkering Dagloon is h 100 Maatmanloon is 100 x 21,75 dagen = h per maand In dit voorbeeld kunt u volgens de arbeidsdeskundige nog h 900 per maand verdienen WGA-LAU is (h h 900) x 70%, dus h x 70% = h 892 per maand Winst (omgerekend per maand) Dit is 100% of meer van het loon dat u volgens de arbeidsdeskundige nog kunt verdienen Berekening uitkering: Verschil tussen maatmanloon en winst is h h = Aanvulling op winst door WGA-LAU is h x 70% = Totaal inkomen: h 822 WGA + h winst = h per maand h per maand h 822 per maand h bruto ink. bpv&w starten als ondernemer 19

20 Rekenvoorbeeld 4: WGA-Loonaanvullingsuitkering Dagloon is h 100 Maatmanloon is 100 x 21,75 dagen = In dit voorbeeld kunt u volgens de arbeidsdeskundige nog h 900 per maand verdienen WGA-LAU is (h h 900) x 70%, dus h x 70% = Winst (omgerekend per maand) Dit is 50% of meer dan van het loon dat u volgens de arbeidsdeskundige nog kunt verdienen Totaal inkomen: h 892 WGA + h 500 winst = h per maand h 892 per maand h 500 per maand h bruto ink. U krijgt een WGA vervolguitkering vervolguitkering als u: geen recht heeft op een loongerelateerde uitkering en niet werkt, of als u gedeeltelijk werkt maar minder dan 50% verdient van het bedrag dat de arbeidsdeskundige heeft vastgesteld (zie onder WGA-loonaanvullingsuitkering). De WGA-vervolguitkering is niet gerelateerd aan uw vroegere loon (maatmanloon) maar aan het minimumloon. Het wettelijk minimumloon inclusief vakantiegeld is h 1.374,41 (2006). De hoogte van de WGA-vervolguitkering is het uitkeringspercentage gebaseerd op uw arbeidsongeschiktheidspercentage x het wettelijk minimumloon. Arbeidsongeschiktheidspercentage: Y dan percentage van het minimumloon: 35 45% 28% 45 55% 35% 55 65% 42% 65 80% 50,75% De duur van de vervolguitkering is afhankelijk van uw situatie. Gaat u meer dan 50% verdienen van wat u volgens de arbeidsdeskundige nog kunt verdienen, dan wordt de vervolguitkering aangepast. Gaat u 65% of meer verdienen van uw oude loon, dan vervalt de uitkering. bpv&w starten als ondernemer 20