MUSEUMFICHES PARCOURS GENOCIDE
|
|
- Bert Claes
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 MUSEUMFICHES PARCURS GENCIDE
2 LEES EERST DIT In dit boekje vind je een museumparcours rond het thema genocide. Jullie werken in kleine groepjes. Elk bezoek start met de introfilm. Als je die nog niet zag, gebruik dan de audioguides op het gelijkvloers om de film op de zuilen te bekijken. Schrijf of leun niet tegen de panelen. Aan de balie kan je schrijfplankjes verkrijgen. De lift is heel langzaam en bedoeld voor minder mobiele mensen. Doe daarom zoveel mogelijk verplaatsingen met de trap. In het museum vind je plooistoeltjes. Deze zijn gereserveerd voor wie echt moeilijk ter been is. Vergeet niet dat dit een plaats van herinnering is. Hou rekening met onze andere bezoekers. VUL HIER JULLIE NAMEN IN : DIT IS DE DATUM VAN VANDAAG : 2
3 6 5 3
4
5
6 Genocide op verdieping IV Het uitmoorden van een volledige bevolkingsgroep kreeg pas in 1944 een naam: genocide (volkerenmoord). De Holocaust of Shoah is de grootste en meest bekende genocide in de Westerse geschiedenis, maar het is zeker niet de enige! Een Amerikaanse professor, Stanton, beschreef acht stappen die elke genocide doorloopt. Want een genocide ontstaat niet van de éne dag op de andere. In wat volgt, leer je aantal van deze stappen herkennen en begrijpen. 1 Ga naar de vierde verdieping. Volg het glazen looppad tot aan het grote venster dat uitkijkt op de oude Dossinkazerne. Probeer je voor te stellen hoe de omgeving er uitzag toen de Joodse mensen in in de Dossinkazerne aankwamen. mcirkel op deze foto s de gebouwen die er waarschijnlijk al stonden. 6
7 2 Na een genocide zijn er vaak nauwelijks nog slachtoffers over die kunnen getuigen. En de daders ontkennen dat er een genocide heeft plaats gevonden. Maar ook de omringende samenleving heeft vaak veel jaren nodig om dit zwarte verleden een plek te geven. Lees de woorden van museumarchitect bb Van Reeth. Waaruit blijkt dat ook in België de Holocaust pas heel laat een plaats heeft gekregen in de herinneringscultuur? Het gebouw moest op de juiste manier deel uitmaken van de stad, maar mocht tegelijk niet voorbijgaan aan het quasi zestig jaar negeren van het verleden. De kazerne werd immers omgebouwd tot woonappartementen en werd nooit gehuldigd als een echte plaats van herdenking. Daarom zal je vanop die vierde verdieping niet de hele binnenplaats van de oude kazerne kunnen zien. Je kijkt over de nok van het voorgebouw, waar het Memoriaal en Documentatiecentrum zal huizen, en je ziet enkel het achterste gebouw van de kazerne. De binnenplaats, een plek van een verpletterend historisch gewicht, werd in de jaren tachtig tot binnentuin omgevormd voor bewoners van de gerenoveerde Dossinkazerne, die de naam Hof van Habsburg kreeg. Historisch voelt het niet juist om de plek in die vorm aan de bezoekers van Kazerne Dossin te tonen. Interview door Jana Kerremans (18/12/2012.) 7
8 Genocide op verdieping III (1) 3 Daal af naar de derde verdieping. Ga eerst naar de muur met het thema Uitroeiing. In het museum staat het verhaal van de Holocaust centraal. Maar ook andere voorbeelden van massageweld en genocide worden hier getoond. Kies de foto die jou het meest bezighoudt en leg uit waarom. Lees het bijbehorende verhaal op het scherm en vat in drie kernwoorden samen Loop nu naar de portrettenmuur. Ga de gang binnen. Loop de hele gang door en bekijk de foto s en citaten. Kijk goed naar de foto s van het nazipersoneel van Auschwitz ( , , ). Hoe zou jij deze daders omschrijven? Duid je antwoord aan of schrijf zelf iets op de stippellijn. Brave burgers Sadisten Psychopaten Heel gewone mensen Gekken... p het einde van het bezoek zullen we je deze vraag opnieuw stellen. In wat nu volgt, proberen we enkele stadia van een genocide te overlopen. Misschien leren we zo iets over mensen massaal geweld kunnen plegen. 8
9 Genocide op verdieping I 5 Daal af naar de eerste verdieping. In de tweede gang vind je een karikatuur die de Sprinkhanenplaag heet (20.4). In 1934, nog voor de oorlog, verscheen deze spotprent in een Belgische krant. Eén van de stappen die tot een genocide kunnen leiden, is ontmenselijking. Hoe zit dat in dit beeld verwerkt? 6 Als de nazi s in 1940 België bezetten, voeren zij een registratie van de Joden in. Het opdelen van de samenleving in afgescheiden groepen, is een stap die vaak voorkomt in de aanloop van een genocide. Zoek op het aanraakscherm informatie over de aankomst, de woonplaats en de beroepen van Joden in België. Wat kan je hieruit concluderen? Zoek een persoon uit jouw buurt op. Noteer zijn of haar naam hier: Zijn de Joden de enige groep die geregistreerd wordt? Het antwoord vind je in de laatste gang. 9
10 Genocide op verdieping II 7 Ga naar de tweede verdieping. Daar zie je hoe angst de samenleving in de greep krijgt. De Joden worden het slachtoffer van discriminerende wetten. p de panelen tegenover de grote wandfoto van de man tegenover de tanks, zie je de foto s van Charles, Fortunée en Fela. Welke anti-joodse wet treft hen heel persoonlijk? Waarom willen de nazi s het contact tussen Joden en niet-joden verbreken volgens jou? Bekijk onderstaande illustratie. nder welk stadium van genocide zou jij deze anti-joodse maatregel plaatsen? 10
11 8 Wandel tot aan de laatste zuil aan je rechterkant. Daar zie je een voorbeeld van polarisatie, nog een fase van genocide. Polarisatie wil zeggen dat de daders de kloof met de anderen zo groot mogelijk maakt. Bekijk karikatuur Hoe stellen de daders de Joden hier voor? Hoe worden met deze tekening de eigen daden goed gepraat? 9 Daders raken ook steeds meer gewend aan geweld. Mensen zijn onder de indruk van de eerste dode die ze zien, maar geleidelijk aan gaat pesten, slaan en doden hen steeds minder raken. Er ontstaat geweldsgewenning. Bekijk de foto s en teksten op de middelste zuil. p Paasmaandag 1941 gebeurt er in de Antwerpse Jodenbuurt iets onvoorstelbaars. Wat? Hoe illustreren deze gebeurtenissen die geweldsgewenning? 10 ndertussen gaat de wij-groep de zij-groep ook fysiek brandmerken. Vanaf juni 1942 worden de Joden verplicht de gele ster te dragen. p het videoscherm tegenover de portrettenmuur roep je de getuigenis van Michel Goldberg op. Wat treft je het meest in wat hij over de ster vertelt? 11
12 Genocide op verdieping III (2) 11 En dan breekt de fase van voorbereiding van de genocide aan. In verschillende landen gaan de nazi s op zoek naar plaatsen om de Joden samen te brengen in afwachting van hun deportatie. In België installeren ze een Sammellager, een verzamelkamp, in de oude Mechelse Dossinkazerne. Mensen komen in dit kamp terecht omdat ze zich verplicht hebben aangemeld of omdat ze zijn opgepakt tijdens razzia s of na verklikking. Bekijk de grootste foto op de zuil Duitse en Vlaamse SS-ers. Deze foto dateert van de zomer van 1942 en toont de aankomst van mensen in het kamp. mcirkel het huisdier dat op de foto hieronder staat afgebeeld. Meerdere Duitse en Vlaamse bewakers hadden er één. Commandant Philipp Schmitt trainde die van hem zelfs om gevangenen in Dossin op bevel aan te vallen. De nazi s dwongen sommige Joodse gevangenen om allerlei taken in het kamp uit te voeren zoals onderhoud van de gebouwen of administratie. mcirkel één van deze Joodse tewerkgestelden op de foto. Als je niet weet hoe je deze personen kan herkennen, kijk dan in de vitrines achter je. 12 (c) Fonds Kummer
13 12 Draai je nu om naar de vitrines en panelen en bekijk de afbeeldingen en objecten. Som twee stukken op waaruit blijkt dat Joden en zigeuners in Dossin van mensen evolueren naar nummers, naar schimmen Waarom was dit voor de daders zo belangrijk? 13 Kijk nu naar de gigantische portrettenmuur. Dit zijn alle mensen die uit Dossin werden gedeporteerd. Verklaar het verschil tussen de zwart-witte en de sepia foto s. Bij het scherm over het Jodenregister heb je een naam genoteerd van iemand die in jouw buurt woonde. Gebruik het scherm om deze naam opnieuw op te zoeken. Wat is er van deze persoon geworden? 14 Loop nu opnieuw de middengang door. Bekijk met aandacht de foto s uit het fotoalbum van Karl Höcker (aan het einde van de gang, links). Hij fotografeert de uitstapjes die de personeelsleden van Auschwitz doen als ze vrij hebben van hun werk. Wat valt je op in deze fotoreeks? 13
14 Je hebt in het museum verschillende stadia van een genocide doorlopen. Elk van deze stappen beïnvloedt het denken en handelen van mensen. We stellen je nu opnieuw de beginvraag. Zijn de daders volgens jou: Brave burgers Sadisten Psychopaten Heel gewone mensen Gekken... Is die vraag nog zo gemakkelijk te beantwoorden als daarstraks? Waarom? Waarom niet? Foto 16.3: Een stap met de SS-Helferinnen. Zij stonden in Auschwitz-Birkenau in voor de communicatie en gaven de cijfergegegens over de selecties en vergassingen door aan Berlijn. Höcker-album, Washington, USHMM. 15 Hou in de gang ook halt bij de vier laatste beelden, die geen foto s maar wel tekeningen zijn. Ze werden gemaakt door David lère van het Sonderkommando, de ploeg gevangenen die in de gaskamers en crematoria moest werken. Welke twee mensen komen op elke prent terug? Waarom denk je dat we hier enkel tekeningen kunnen tonen en geen foto s? 14
15 Conclusie over genocide Som in dit veld enkele elementen op die er volgens jou toe bijdragen dat gewone mensen een totaal andere opvatting kunnen krijgen van goed en kwaad en zo daders worden van extreem massageweld. p de middelste zuil kan je uittreksels lezen van de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Noteer hier twee artikels die mensen trachten te wapenen tegen de door jou genoemde elementen die leiden tot massageweld. 15
16
VERBETERSLEUTEL PARCOURS GENOCIDE
VERBETERSLEUTEL PARCOURS GENOCIDE Genocide op verdieping IV Het uitmoorden van een volledige bevolkingsgroep kreeg pas in 1944 een naam: genocide (volkerenmoord). De Holocaust of Shoah is de grootste en
Nadere informatieMUSEUMFICHES PARCOURS ANGST EN VERZET
MUSEUMFICHES PARCOURS ANGST EN VERZET 2 LEES EERST DIT In dit boekje vind je een museumparcours rond het thema angst en verzet. Jullie werken in kleine groepjes. Elk bezoek start met de introfilm. Als
Nadere informatieMUSEUMFICHES PARCOURS MASSA
MUSEUMFICHES PARCOURS MASSA 1 2 LEES EERST DIT In dit boekje vind je een museumparcours rond het thema massa. Jullie werken in kleine groepjes. Elk bezoek start met de introfilm. Als je die nog niet zag,
Nadere informatieVERBETERSLEUTEL PARCOURS MASSA
VERBETERSLEUTEL PARCOURS MASSA 1 2 De massa op verdieping I De massa zweept op en sleept mee. Je eigen ik verdwijnt. De menigte maakt muziek, speelt, viert feest. Ze kan een ongelofelijke kracht ontwikkelen.
Nadere informatieVERBETERSLEUTEL PARCOURS ANGST EN VERZET
VERBETERSLEUTEL PARCOURS ANGST EN VERZET 2 Angst en verzet op verdieping IV In 1940-1944 ondergaat België de nazidictatuur. Wie niet volgzaam is, wordt verdacht. Wie tegenwerkt, wacht de gevangenis of
Nadere informatieSire, Geachte ministers uit binnen- en buitenland, Heren en dames ambassadeurs, Mevrouw de gouverneur, Mijnheer de burgemeester, Dames en heren,
TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW EN PLATTELANDSBELEID Opening Kazerne Dossin 26 november 2012 Sire, Geachte ministers
Nadere informatieKAZERNE DOSSIN Mechelen
KAZERNE DOSSIN Mechelen 476 2 476.Kazerne Dossin.Mechelen OPDRACHTGEVER Vlaamse Gemeenschap PROJECTARCHITECT b0b Van Reeth PROJECTTEAM b0b Van Reeth, Philip Aguirre Y Otegui, beeldend kunstenaar, Filip
Nadere informatiewelkom in Naam... Klas... Datum... Bezoek met instapsessie
welkom in Naam... Klas... Datum... Bezoek met instapsessie 1933 Hitler verkozen De Duitsers stemmen massaal voor Hitler en zijn NSDAP. Kort daarop schakelt Hitler de andere partijen uit en maakt van Duitsland
Nadere informatiePROJECTAANVRAAG GASTTENTOONSTELLING & EVENEMENT
PROJECTAANVRAAG GASTTENTOONSTELLING & EVENEMENT Inleiding Kazerne Dossin toont, behalve haar permanente tentoonstelling, jaarlijks ook een eigen grote tijdelijke tentoonstelling, die vijf jaar vooruit
Nadere informatieJ A N U A R I
A L G E M E E N De is ontwikkeld om tussendoor of als start van een les uit te voeren. Het is een korte opdracht waarbij leerlingen en wellicht ook uzelf worden geïnspireerd om met (een onderdeel van de)
Nadere informatieIn het spoor van de Shoah
In het spoor van de Shoah Verslag van een beklijvende herinneringsreis - Belzec - Studiereis Stichting Auschwitz - Auschwitz in Gedachtenis vzw - editie 2015 Verslag door Simon Schepers (Bijzonder Comité
Nadere informatieEEN LEVEN BELEVEN STAPPENPLAN VOOR DE BEGELEIDER. Oog in oog met overlevende Malvine Löwenwirth. Sven Smets
EEN LEVEN BELEVEN Oog in oog met overlevende Malvine Löwenwirth STAPPENPLAN VOOR DE BEGELEIDER Sven Smets Colofon Concept: Kazerne Dossin Teksten: Sara Lanoye en Marjan Verplancke Lay-out: Sara Lanoye
Nadere informatieHerinneren om vooruit te kijken
Kazerne Dossin in Mechelen Herinneren om vooruit te kijken 25484 Joden en 352 zigeuners waren hier Kazerne Dossin brengt de Belgische holocaust in herinnering en onderzoekt tegelijk de mechanismen van
Nadere informatieOpdrachtenblad bij de tentoonstelling. Zie onder dit document.
Lesidee: Expositie Auswitz-Birkenau (8 t/m14 april Sweelinckplein,15 t/m 26 april MICT) Bezichtig banieren met tekst en beeldmateriaal van kamp Westerbork, Vught, het Apeldoornsche Bosch en de transporten
Nadere informatieBeeldverslag van een Haagse wijk
Beeldverslag van een Haagse wijk In deze opdracht maken de leerlingen een beeldverslag van een Haagse wijk of een deel daaruit over de situatie in de periode van rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Nadere informatieL E E R W I N S C H O T E N W E S T E R B O R K V U G H T W E S T E R B O R K S O B I B O R
L E S B R I E F B O V E N B O U W B A S I S O N D E R W I J S Op de weg van Liesel Aussen L E E R W I N S C H O T E N W E S T E R B O R K V U G H T W E S T E R B O R K S O B I B O R Op deze foto zie je
Nadere informatieRassenleer. Nog lager stonden volgens hem de zigeuners en vooral de joden. Dat waren geen mensen maar ongedierte, dat uitgeroeid moest worden.
De Holocaust Rassenleer Lang voordat Hitler de leider van Duitsland werd, schreef en vertelde hij over de rassenleer. Dat was een theorie die beweerde dat mensen waren verdeeld in rassen: zwakke, minderwaardige
Nadere informatieTIJDELIJKE TENTOONSTELLING IN HET M HKA: AMBERES - ROBERTO BOLAÑO S ANTWERPEN
TIJDELIJKE TENTOONSTELLING IN HET M HKA: In het M HKA zijn verschillende betalende tentoonstellingen. Deze tentoonstellingen kan ik alleen maar zien tijdens een bepaalde periode. Daarna zal ik deze tentoonstelling
Nadere informatieAANBOD VOOR SCHOLEN
AANBOD VOOR SCHOLEN 2017-2018 MENSENRECHTEN IN KLARE TAAL! NT2 Wat vertellen de mensenrechten ons over het verleden? Leer meer over de geschiedenis van de Dossinkazerne en de holocaust. Voorwerpen en opdrachten
Nadere informatieWat is herdenken? Volledige lesmodule: 60 min
Wat is herdenken? In deze module leren leerlingen het verband tussen de Tweede Wereldoorlog en herdenken. Leerlingen koppelen het begrip herdenken aan elementen uit hun eigen omgeving. Volledige lesmodule:
Nadere informatieDIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN
DIT BOEKJE IS VAN DOODGEWONE HELDEN ECHTE HELDEN! JE KENT ZE MISSCHIEN WEL VAN TV. ZE KUNNEN VLIEGEN, ZE KUNNEN MENSEN REDDEN UIT BRANDENDE GEBOUWEN EN ZE VECHTEN TEGEN SLECHTERIKEN. IEDEREEN HEEFT ZO
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Joden vervolging in de 2e WO
Werkstuk Geschiedenis Joden vervolging in de 2e WO Werkstuk door een scholier 1359 woorden 21 februari 2004 6,1 464 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Wat is jodenvervolging? Verplichte
Nadere informatieFietsen. Van string tot string
E-Vaartje Nr 14 mei 2016 Voor we in zomermodus overschakelen, staan er deze maand nog enkele toffe activiteiten op de agenda. Vanaf 3 mei kan je wekelijks gaan fietsen, we verdiepen ons in de geschiedenis
Nadere informatieWERKBLAD ERNST VERDUIN
WERKBLAD ERNST VERDUIN Bron 1. foto Ernst Ernst Verduin is geboren op 22 juni 1927. Deze schoolfoto komt uit 1940. Hoe oud is hij op deze foto? Op 17 januari 1943 komt hij samen met zijn vader, moeder
Nadere informatieDit boekje is van. Doodgewone Helden
Dit boekje is van Doodgewone Helden Echte helden! Je kent ze misschien wel van tv. Ze kunnen vliegen, ze kunnen mensen redden uit brandende gebouwen en ze vechten tegen slechteriken. Iedereen heeft zo
Nadere informatieHOLOCAUST BIBLIOTHEEK FOTOBOEK. Het Höcker Album Auschwitz door de lens van de SS
HOLOCAUST BIBLIOTHEEK FOTOBOEK Het Höcker Album Auschwitz door de lens van de SS Het Höcker Album Het Höcker Album Auschwitz door de lens van de SS Inleiding en redactie Christophe Busch Robert Jan van
Nadere informatieAutobiografi sch schrijven Waarnemen en beschrijven STAP 6 123
Autobiografien schbeschrijven schrijven Waarnemen STAP 6 123 Stap 6 SCHRIJFOEFENING 6A Houd een dag lang een lijstje bij van alle gebeurtenissen in jouw leven die veel indruk op je hebben gemaakt. Dat
Nadere informatieF E B R U A R I
A L G E M E E N De is ontwikkeld om tussendoor of als start van een les uit te voeren. Het is een korte opdracht waarbij leerlingen en wellicht ook uzelf worden geïnspireerd om met (een onderdeel van de)
Nadere informatieDOOR NELE VANHEX EN ADRIANE LEILICH
VOOR RG 2.3 en 2.4 DOOR NELE VANHEX EN ADRIANE LEILICH INHOUD Woordje van het Huis van het Nederlands en het Red Star Line Museum Doelgroep Doelstelling Lespakket DEEL 1 DEEL 2 INTRODUCTIE: DE GROTE MEERPAAL
Nadere informatieART SPIEGELMAN HORST ROSENTHAL JIM KALISKI JOE KUBERT JOE SHUSTER & JERRY SIEGEL MICHEL KICHKA ERIC HEUVEL BERNARD KRIGSTEIN & AL FELDSTEIN OSAMU
ART SPIEGELMAN HORST ROSENTHAL JIM KALISKI JOE KUBERT JOE SHUSTER & JERRY SIEGEL MICHEL KICHKA ERIC HEUVEL BERNARD KRIGSTEIN & AL FELDSTEIN OSAMU TEZUKA MARC VERHAEGEN JEAN-PHILIPPE STASSEN WILL EISNER
Nadere informatieOorlogsbron van de Maand MEI 2017
ALGEMEEN Oorlogsbron van de Maand MEI 2017 De Oorlogsbron van de Maand is ontwikkeld om tussendoor of als start van een les uit te voeren. Het is een korte opdracht waarbij leerlingen en wellicht ook uzelf
Nadere informatieDie week hoort hij van zijn moeder dat hij, zijn zus en zijn moeder terug gaan naar Berlijn, omdat het daar veiliger is.
6,7 Boekverslag door Bram 1067 woorden 19 keer beoordeeld 22 november 2014 Auteur John Boyne Genre Oorlogsroman Eerste uitgave 2006 Vak Nederlands Methode Nieuw Nederlands Zakelijke gegevens Titel: De
Nadere informatieVoor de paboopleider. Werkvorm 4: voor de opleider (1) beeldgebruik
Werkvorm 4: voor de opleider (1) Beelden van de Jodenvervolging in de les Bij deze werkvorm is een aantal foto s, casussen en adviezen verzameld om studenten te laten nadenken over het gebruik van beelden
Nadere informatieR o o t s z o e k e r s
R o o t s z o e k e r s M u s e u m b e z o e k Welkom in het Red Star Line Museum Aanbod voor het secundair onderwijs: DIY-pakket voor leerkrachten en leerlingen Beste leerkracht Hartelijk welkom op Rootszoekers.
Nadere informatieDE DEPORTATIES VAN JODEN UIT DE DOSSINKAZERNE
Inhoud WOORD VOORAF 9 INLEIDING 11 DE JOODSE GEMEENSCHAP IN BELGIË VOOR EN BIJ HET BEGIN VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG 15 Joden vluchten uit Nazi-Duitsland, Oostenrijk en Polen 15 België als opvangland in
Nadere informatieInterview Alexander Fehling over Im Labyrinth des Schweigens
Interview Alexander Fehling over Im Labyrinth des Schweigens Geplaatst: 27 april om 12:00 door Elise van Dam Tags: Alexander FehlingIm Labyrinth des SchweigensInterview 0 Bekijk meer foto's Zat hij in
Nadere informatieWERKBLAD WANDA VERDUIN
WERKBLAD WANDA VERDUIN Zoek aanvullende informatie op internet: www.joodsmonument.nl en www.joodsekindereninkampvught.nl Bron 1. foto Wanda Wanda Verduin is geboren op 20 augustus 1925. Deze foto is van
Nadere informatieKAZERNE DOSSIN, HET MUSEUM Prof. dr. Herman Van Goethem, Universiteit Antwerpen Curator Kazerne Dossin
KAZERNE DOSSIN, HET MUSEUM Prof. dr. Herman Van Goethem, Universiteit Antwerpen Curator Kazerne Dossin In 1942-1944 gebruikten de nazi s de 18 de -eeuwse Dossinkazerne te Mechelen als transitgevangenis
Nadere informatieLes 1 De feiten. Wat gebeurde er in 1995 in Srebrenica?
Les 1 De feiten Wat gebeurde er in 1995 in Srebrenica? Cry from the grave (kijk vanaf 01min48 tot en met 3min50 en van 51min tot 54min 59 ) Opdracht 2: de feiten Opdracht 2 bevat tijdsaanduidingen en
Nadere informatieOver de grens: Holocaust Memorial Day 2017
Over de grens: Holocaust Memorial Day 2017 Op 27 januari 1945 werd het nazi-concentratiekamp Auschwitz door Sovjet-soldaten bevrijd. Tijdens de oorlogsjaren werden er in Auschwitz meer dan 1 miljoen Joden,
Nadere informatieToespraak Gerdi Verbeet. Congres Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz De Basis Doorn, 10 juni Geachte aanwezigen,
Toespraak Gerdi Verbeet Congres Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz De Basis Doorn, 10 juni 2016 Geachte aanwezigen, Dank voor de uitnodiging om hier te komen spreken in Doorn, dichtbij Den Dolder
Nadere informatieGeschiedenis van een Belgisch symbool
Geschiedenis van een Belgisch symbool Patrick NEFORS. Breendonk 1940-1945. De geschiedenis. Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2004, 400 blz Belgisch Het fort van Breendonk is in meer dan één opzicht een
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de
Nadere informatieIn het spoor van de Shoah
In het spoor van de Shoah Verslag van een beklijvende herinneringsreis - Majdanek - Studiereis Stichting Auschwitz - Auschwitz in Gedachtenis vzw - editie 2015 Verslag door Simon Schepers (Bijzonder Comité
Nadere informatieWERKBLAD KITTY WURMS
WERKBLAD KITTY WURMS Bron 1. foto Kitty Kitty Wurms is geboren op 4 oktober 1923. Deze foto is gemaakt na de oorlog, in 1945. Hoe oud is Kitty op deze foto? of.. Er zijn geen foto s meer van Kitty op een
Nadere informatieDe introductievideo De four freedoms van Franklin D. Roosevelt o Bekijk de video hier:
DE VIER VRIJHEDEN IN BEELD KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM In deze werkvorm ontdekken de leerlingen wat de four freedoms (vier vrijheden) van president Franklin D. Roosevelt zijn. De leerlingen beantwoorden
Nadere informatieWERKBLAD JUDITH WURMS
WERKBLAD JUDITH WURMS Bron 1. foto Judith Judith Wurms is geboren op 23 juli 1932. Op deze foto is ze 9 of 10 jaar oud. Bestudeer de foto. Bij welke gelegenheid is deze genomen? Bron 2. foto moeder Op
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. KB-0125-a-16-2-b
Bijlage VMBO-KB 2016 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB KB-0125-a-16-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een tekst op een poster (1848): Leve de! Weg met Willem. Hij is een bloedzuiger.
Nadere informatieWERKBLAD JUDITH WURMS
WERKBLAD JUDITH WURMS Zoek aanvullende informatie op internet: www.joodsmonument.nl en www.joodsekindereninkampvught.nl Bron 1. foto Judith Judith Wurms is geboren op 23 juli 1932. Op deze foto is ze 9
Nadere informatieWie is verantwoordelijk?
Wie is verantwoordelijk? Anne Frank is vervolgd omdat zij joods was. Zij is één van de zes miljoen joden die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Zonder hulp van anderen had Adolf Hitler nooit zoveel
Nadere informatieGeachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes,
Toespraak Gerdi Verbeet Onthulling vernieuwd monument Voorhout, 3 mei 2017 Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes, Hartelijk dank dat u mij vandaag de gelegenheid geeft iets te
Nadere informatieUitwerkbijlage VMBO-BB
Uitwerkbijlage VMBO-BB 2015 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in deze uitwerkbijlage. BB-0125-a-15-1-u Meerkeuze: omcirkel het antwoord;
Nadere informatieMuseumles leerlingen NAAM:
Museumles leerlingen NAAM: Welkom in het Allard Pierson Museum! Je gaat opdrachten maken op de tentoonstelling van DWDD Pop-Up Museum 2 op de tweede verdieping van het museum. Houd rekening met andere
Nadere informatieWAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het Joods Historisch Museum. Het onderwerp van je presentatie is:
b WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. Het onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: SCHOOL OPDRACHT g n i g l o v r e v Joden Baal stof met jodensterren
Nadere informatieMentorMix Stop pesten met elkaar Datum
MentorMix Stop pesten met elkaar Datum Een grapje op zijn tijd is leuk en af en toe een beetje plagen is helemaal niet erg. Maar iemand iedere dag pesten kan enorme gevolgen hebben. De gepeste persoon
Nadere informatieA. De materiaalmeester legt de kaartjes met de stellingen omgekeerd op tafel.
OPDRACHTENBLAD HALTE 1 STELLINGEN A. De materiaalmeester legt de kaartjes met de stellingen omgekeerd op tafel. B. Jullie nemen om de beurt een kaartje en lezen de stelling voor aan de rest van de groep.
Nadere informatieFICTIEDOSSIER NEDERLANDS LEERJAAR 3 EN 4 BK
FICTIEDOSSIER NEDERLANDS LEERJAAR 3 EN 4 BK Pagina 0 WOORD VOORAF Je zit nu in 3 VMBO en het eindexamen lijkt nog ver weg... Maar niets is minder waar. Dit jaar start je namelijk al volop met de voorbereidingen
Nadere informatieTijdloze mechanismen en de normalisering van ongehoord politiegeweld: Antwerpen in 1942
Tijdloze mechanismen en de normalisering van ongehoord politiegeweld: Antwerpen in 1942 Prof. dr. Herman Van Goethem Gewoon hoogleraar Universiteit Antwerpen Conservator Kazerne Dossin - Memoriaal, Museum
Nadere informatieD DE HISTORISCHE PLAATS HUMBERGHAUS HET VERHAAL VAN EEN FAMILIE
D DE HISTORISCHE PLAATS HUMBERGHAUS HET VERHAAL VAN EEN FAMILIE Didactische materialen D: Vragenlijst voor groepswerk Uitgever en verantwoordelijk Historische Vereniging Dingden Heimatverein Dingden e.
Nadere informatieDodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2017
Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2017 Zolang de mens bestaat, staat hij zijn naaste ook naar het leven. Het is een vreemde soort paradox: de ene mens kan niet leven zonder de ander terwijl diezelfde mens
Nadere informatieHANDLEIDING NT2 AANBOD KAZERNE DOSSIN
HANDLEIDING NT2 AANBOD KAZERNE DOSSIN INHOUDSTAFEL 1. Inleiding p. 3 Kazerne Dossin p. 3 Aanknoping bij het leerplan p. 4 2. Museumbezoek p. 6 Inleiding p. 6 Rondleiding p. 7 3. Bijlagen p. 33 Colofon
Nadere informatieHET VERHAAL VAN SIMON AANBOD VOOR LAATSTE GRAAD BASISONDERWIJS
HET VERHAAL VAN SIMON AANBOD VOOR LAATSTE GRAAD BASISONDERWIJS INHOUDSTAFEL 1. Inleiding p. 3 Kazerne Dossin Biografie van Simon Gronowski Eindtermen en ontwikkelingsdoelen 2. Inleidende les p. 6 3. Workshop
Nadere informatieDOCENTEN HANDLEIDING
BESTEL OOK HET WERKBOEKJE! Ga naar www. oorlogsgeheimendefilm.nl DOCENTEN Een film over vriendschap, vertrouwen & verraad HANDLEIDING Bij de digitale les over de film Oorlogsgeheimen Op 3 juli gaat de
Nadere informatieToespraak van burgemeester W.M. de Jong tijdens de dodenherdenking op 4 mei 2019 te Houten
Toespraak van burgemeester W.M. de Jong tijdens de dodenherdenking op 4 mei 2019 te Houten Zojuist waren we twee minuten stil. Dat doen we om de slachtoffers te herdenken van de Tweede Wereldoorlog die
Nadere informatieAirborne Museum. Sainte-Mère-Eglise. Bezoekersgids 6 tot 8 jaar. Bezoek het museum met Albert! Airborne Museum
Jouw naam :... Airborne Museum Sainte-Mère-Eglise Jouw voornaam :... Jouw leeftijd :... Airborne Museum 14 rue Eisenhower 50480 Sainte-Mère-Eglise www.airborne-museum.org Bezoek het museum met Albert!
Nadere informatieSO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht
SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste
Nadere informatieAirborne Museum. Sainte-Mère-Eglise. Bezoekersgids 6 tot 8 jaar. Bezoek het museum met Albert! Airborne Museum
Jouw naam :... Airborne Museum Sainte-Mère-Eglise Jouw voornaam :... Jouw leeftijd :... Airborne Museum 14 rue Eisenhower 50480 Sainte-Mère-Eglise Web : www.airborne-museum.org Bezoek het museum met Albert!
Nadere informatieje maatje aan de opdrachten beginnen. Veel succes!
De opdrachten op dit blad horen bij het verhaal "Een lange, bange nacht". Lees eerst het verhaal met de informatieblokjes. Dit kun je samen met een leesmaatje doen. Hierna kun je samen met je maatje aan
Nadere informatieGELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK
GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.
Nadere informatieProjectthema: De verhalenkoffer Les 1 Groeten van Leo Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Filmpjes Lesdoelen op het digibord
Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Knip de Mix en matchkaartjes uit (zie de laatste pagina van deze lesvoorbereiding). Zorg ervoor dat complete setjes worden uitgedeeld, anders is er
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Bronnenboekje GT-0125-a-13-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Standpunten van drie politieke partijen aan het begin
Nadere informatieMONUMENTEN IN AMSTERDAM
MONUMENTEN IN AMSTERDAM ondek de monumenten in de stad Project van het Amsterdams 4 en 5 mei comité Tijdelijk monument voor actiegroep Dolle Mina uit 2009. Hier tussen de Westermarkt en de Keizersgracht,
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieWAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK
WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.
Nadere informatieVerscholen in de regio Mechelen ligt het Ursulineninstituut, een verborgen parel van de art nouveau. De wintertuin is het pronkstuk van het domein en dateert van 1900. Hij deed dienst als ontvangstruimte
Nadere informatieNieuwsgierig maken / motiveren voor een tijdvak of historisch onderwerp Vragen / hypothesen kunnen formuleren over historische verschijnselen
Werken met afbeeldingen in het examenprogramma geschiedenis havo/vwo OPDRACHTEN EXAMENPROGRAMMA FUNCTIE AFBEELDING 1. De afbeelding als motivator Tien tijdvakken met kenmerkende aspecten Geschiedenis van
Nadere informatieWERKBLAD LOTTY VEFFER
WERKBLAD LOTTY VEFFER Zoek aanvullende informatie op internet: www.joodsmonument.nl en www.joodsekindereninkampvught.nl Bron 1. foto Lotty Lotty Veffer is geboren op 10 juli 1921. Deze foto komt uit 1940.
Nadere informatieBoortmeerbeek, 5 mei 2019
Boortmeerbeek, 5 mei 2019 Geachte aanwezigen, Wat ons hier bijeen brengt vandaag is het herdenken van de grootste misdaad tegen de menselijkheid die ooit op Belgisch grondgebied heeft plaatsgevonden én
Nadere informatieBOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:...
BOER IN DE BUURT DIT IS HET WERKBOEK VAN:..................... INLEIDING Dit werkboek hoort bij de website Boer in de buurt (www.boerindebuurt.nl). Op deze website vind je filmpjes, illustraties en opdrachten
Nadere informatieMIJN BEZOEK AAN HET DAMIAANMUSEUM
MIJN BEZOEK AAN HET DAMIAANMUSEUM HOE GEBRUIK IK HET STAPPENPLAN? Leuk dat je hebt besloten om naar het Damiaanmuseum te gaan. In samenwerking met de provincie Vlaams-Brabant stelde Toerisme voor Autisme
Nadere informatieIntroductie. Kunst 1.1
D 6 4 9656 9 Introductie In dit hoofdstuk word jij flink aan het denken gezet. Heb jij je wel eens afgevraagd wat kunst precies is? Wanneer is iets een kunstwerk en wanneer niet? In dit hoofdstuk ga je
Nadere informatieHierna volgen nu 13 begrippen die iets met de oorlog te maken hebben. Combineer deze begrippen met een plaatje uit de strip.
Rebecca R. Een Senne en Sanneverhaal of een lesje geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog Marc Verhaegen Een voorbeeld van didactische verwerking naar de klas toe. Al weeral bijna 70 jaar geleden! De oorlogsjaren
Nadere informatieBegrijpend lezen Strategie 6 en 7. Extra oefenen Niveau A
Begrijpend lezen Strategie 6 en 7 Extra oefenen Niveau A Remediëringsbladen - strategie 6 en 7 Niveau A 2 Je gaat leren om je leesdoel bij een tekst te bepalen en je leert om te controleren of je je leesdoel
Nadere informatieStappenplan: een spreekbeurt maken
Stappenplan: een spreekbeurt maken 1. Dit weet ik al! Dit wil ik nog te weten komen! Maak op een kladblad een woordspin over het onderwerp. Ik noteer sleutelwoorden Schrijf onder je woordspin vragen die
Nadere informatieLeerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam
Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt
Nadere informatieWerkbladen voortgezet onderwijs. Naam leerling:
Werkbladen voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film D-Day, Normandy 1944. Een film die je meeneemt naar een beslissend moment in de geschiedenis:
Nadere informatieVoorstel van resolutie
stuk ingediend op 2195 (2013-2014) Nr. 1 2 oktober 2013 (2013-2014) Voorstel van resolutie van de heer Jean-Jacques De Gucht, de dames Ann Brusseel, Irina De Knop, Marleen Vanderpoorten en Fientje Moerman
Nadere informatiePresentaties: presenteer jezelf met PowerPoint
Werkblad 13C Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Leerjaar 1 Presentaties maken Presentaties algemeen Stappenplan: wat gaan we deze week doen? Praten over presentaties en presenteren Een PowerPoint-presentatie
Nadere informatieGebruik Ons medewerkerportaal
Gebruik Ons medewerkerportaal Open internet. 1. Voer het internet adres in: https://zorgintens.mijnio.nl. Inloggen: 2. Voer je naam, en wachtwoord in (zie afzonderlijke brief met inloggegevens). 3. Klik
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-13-2-b
Bijlage VMBO-KB 2013 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-13-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een prentbriefkaart uit 1908 Dit is Kenau, die in 1573 in Haarlem
Nadere informatieHERDENKEN RIJSSEN-HOLTEN HERDENKEN RIJSSEN-HOLTEN HERDENKEN RIJSSEN-HOLTEN HERDENKEN RIJSSEN-HOL
HERDENKEN RIJSSEN-HOLTEN HERDENKEN RIJSSEN-HOLTEN HERDENKEN RIJSSEN-HOLTEN HERDENKEN RIJSSEN-HOL Herdenken (geschikt voor de groepen 7 en 8) We vinden het heel belangrijk om te herdenken. Maar wat betekent
Nadere informatieBegrijpend lezen Strategie 6 & 7. Extra oefenen Niveau B
Begrijpend lezen Strategie 6 & 7 Extra oefenen Niveau B Remediëringsbladen - strategie 6 en 7 Niveau B 2 Je gaat leren om je leesdoel bij een tekst te bepalen en je leert om te controleren of je je leesdoel
Nadere informatieTajiri. In de omgang, rechts achter, vind je het werk van Tajiri.
Tajiri In de omgang, rechts achter, vind je het werk van Tajiri. Tajiri woonde hier vlakbij, in Baarlo. Hij vocht in de Tweede Wereldoorlog en zat gevangen in een concentratiekamp. In al zijn kunstwerken
Nadere informatieWestergracht 3 - St Bavo school
Westergracht 3 - St Bavo school wijk: Leidsebuurt Soort : Gevelsteen (herdenkingssteen/plaquette) Naam : ALS DE SCHOOL KON SPREKEN Architect : J. W. Kanter? Bouwstijl : - Perceel : Indifferent Ontwerp
Nadere informatieplan HERDENKINGS Naam monument:... Plaats monument:... School:... Klas:...
VO plan HERDENKINGS Naam monument:... Plaats monument:... School:... Klas:... Jullie hebben onderzoek gedaan naar het monument dat jullie hebben geadopteerd. Jullie weten dus al veel over het verhaal achter
Nadere informatieWaar is God? Leeftijd: 9-12 Thema: God Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de aanwezigheid van God onder de mensen.
Waar is God? Leeftijd: 9-12 Thema: God Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de aanwezigheid van God onder de mensen. Doelen van deze bijeenkomst: De kinderen leren dat God overal te vinden is.
Nadere informatieFictieopdracht 2. Film-boekverslag bij... BOY 7 VERGELIJKING LEESBOEK EN FILM KLAS 2
Fictieopdracht 2 Film-boekverslag bij... BOY 7 VERGELIJKING LEESBOEK EN FILM KLAS 2 INLEIDING Deze fictieopdracht bestaat uit twee delen: de oriëntatieopdrachten en de verwerkingsopdrachten. De oriëntatieopdrachten
Nadere informatieWerkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard.
Werkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard. Doel: Eén van jullie groep gaat opschrijven wat jullie al weten over De Tweede Wereldoorlog (bekend). Daarna schrijven jullie op wat jullie graag willen weten over
Nadere informatie