Tweede Kamer der Staten-Generaal
|
|
- Barbara van der Horst
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Zitting Nota betreffende de positie van het voorbereidend jaar bij het Hoger Beroepsonderwijs Nr. 2 Nota INLEIDING In artikel 16, 2e lid van de Wet op het Voortgezet Onderwijs werd de mogelijkheid geopend om aan scholen voor hoger beroepsonderwijs een voorbereidend jaar te verbinden. In zulk een voorbereidend jaar kunnen worden geplaatst de leerlingen, die niet voldoen aan de toelatingseisen voor het eerste leerjaar van een school voor h.b.o. Voor het voorbereidend jaar zelf gelden ook toelatingseisen, die uiteraard lager zijn dan voor het eerste leerjaar. Van de geboden mogelijkheid een voorbereidend jaar aan de scholen te verbinden wordt bij een beperkt aantal schooltypen van h.b.o. gebruik gemaakt, terwijl in een enkel geval (hogere hotelscholen) het voorbereidend jaar, na enige tijd te hebben bestaan, geruisloos verdween. Momenteel bestaat nog een voorbereidend jaar bij: A. hogere technische scholen; B. hogere beroepsopleidingen verbonden aan de scholen voor laboratoriumpersoneel; C. hogere zeevaartscholen; D. hogere agrarische scholen; E. akademie voor expressie door woord en gebaar. Bij de diverse vormen van kunstonderwijs bestaat geen voorbereidend jaar in de zin van de wet. Wel kent men daar: voorbereidende cursussen (muziekonderwijs), oriënteringscursussen (theateronderwijs) en vooropleidingscursussen (dansvakonderwijs), die of slechts enkele lessen per week omvatten of parallel lopen met (ander) normaal dagonderwijs. Daar ik niet voornemens ben voorshands wijzigingen aan te brengen in deze scala van cursussen, blijve het kunstonderwijs in deze nota verder onbesproken. Ik zal mij derhalve beperken tot de bespreking van de momentele situatie bij en van mijn beleidsvoornemens ten aanzien van de onder A, B, C, D en E genoemde scholen. A. Hogere Technische Scholen Van oudsher kent de h.t.s. (vroeger m.t.s. geheten) twee toelatingsstromen, te weten de overwegend praktisch opgeleiden en de overwegend theore- 2 Tweede Kamer, zitting ,13 320, nrs
2 tisch opgeleiden. Het bestaan van deze twee stromen, binnen welke zich bovendien diverse niveaus manifesteerden, leidde ertoe dat de aansluitingsproblematiek in het pre-mammoet tijdperk bijzonder ingewikkeld was. Schakelklassen en z.g. VUTO-cursussen, veelal verbonden aan scholen voor l.t.o. en m.t.o. zorgden ervoor dat de verschillen in de diverse vooropleidingsniveaus en het aanvangsniveau van de h.t.s., toen einddiploma m.u.l.o.-b, konden worden overbrugd. Inmiddels kwam men tot de overtuiging dat het niveau waarop de studie aan de h.t.s. zou moeten aanvangen, diende te worden verhoogd. Dezeovertuiging vond haar weerslag in een tweetal rapporten, te weten het tweede rapport van de 'Werkgroep toelating MTO' (april 1963) en het rapport van een studiecommissie onder leiding van ir. L. F. Cooke (augustus 1962). Op grond van deze rapporten werd gespreid over de cursusjaren 1965/1966 en 1966/1967 een voorbereidend jaar ingesteld, waarin onderwijs werd gegeven met het doel de tekorten aan exacte en algemene basiskennis aan te vullen. Slechts kandidaten met diploma h.b.s.-b werden rechtstreeks in de eerste klas van de h.t.s. geplaatst, anderen (voornamelijk m.u.l.o. en m.t.o./u.t.o.- abituriënten) werden verwezen naar het voorbereidend jaar. De inwerkingtreding van de Wet op het voortgezet onderwijs per 1 augustus 1968 noopte tot een nadere bezinning. Met name diende de toelaatbaarheid van h.a.v.o.- en m.t.o.-abituriënten tot het h.t.o. te worden geregeld. Zoals bij alle andere typen van hoger beroepsonderwijs werd het h.a.v.o.- diploma het ingangsniveau voor de h.t.s., zij het dat specifieke eisen aan het vakkenpakket moeten worden gesteld, te weten wis- en natuurkunde. Naar het inzicht van de toenmalige bewindsman diende het einddiploma van de m.t.s. nieuw stijl met dezelfde specifieke eisen aan het vakkenpakket hiermede te worden gelijkgesteld. Daar de eerste reguliere h.a.v.o.- en m.t.o. - nieuwe stijl-abituriënten in 1973 zich zouden aanmelden, werd percirculaire HTO dd. 17 april 1973 een nieuwe toelatingsregeling bekend gemaakt (zie Bijlage 1). Ten aanzien van het voorbereidend jaar werd overwogen, dat de doorstromings- en aansluitingsmogelijkheden geopend door de W.V.O. op den duur het voortbestaan ervan overbodig zouden maken: de reguliere toestroom naarde h.t.s. als instituut van hoger onderwijs zou dienen te lopen via h.a.v.o. en m.t.s. In genoemde circulaire werd het beleidsvoornemen tot afschaffing van het voorbereidend jaar nader gepreciseerd, waarbij rekening gehouden werd met de terzake op 28 februari 1973 door uw Kamer aangenomen motie- Van Ooijen c.s. 1 Mede gelet op de terzake met uw commissie gevoerde discussie op 30 mei 1974 en de reacties uit het onderwijsveld ben iktot de overtuiging gekomen dat de voorziene volledige afschaffing van het voorbereidend jaar per 1 augustus 1975 een te rigoreuze ingreep zou betekenen. Ik geef de voorkeur aan een gefaseerde afschaffing, welke ik mij voor de diverse categorieën 'toestromers' als volgt voorstel: 1 De Kamer overwegende, dat bezitters van het diploma m.b.o. en h.a.v.o. op dit moment onvoldoende garanties hebben om het onderwijs in het eerste jaar van het Hoger Beroeps Onderwijs met succes te kunnen volgen; spreekt als haar oordeel uit, dat afschaffing van het voorbereidende jaar bij het HBO niet behoort te worden doorgevoerd alvorens voorzieningen zijn getroffen, die bedoelde garanties scheppen. Tweede Kamer, zitting ,13 320, nrs
3 1. M.a.v.o.-abituriënten Voor m.a.v.o.-abituriënten kan een directe overgang naar het hoger beroepsonderwijs via het voorbereidend jaar geen aanbevelenswaardige weg worden genoemd. Daarvoor is er een te groot verschil tussen het vakkenpakket van het m.a.v.o. en de diverse toelatingseisen van het h.b.o. Voor goede m.a.v.o."leerlingen heeft een directe overgang naar het h.t.o. ook nooit in de bedoeling van de wetgever gelegen. Het is steeds de bedoeling geweest, dat deze goede leerlingen via het h.a.v.o. of het m.b.o. naar het h.b.o. zouden kunnen gaan. Met name in het licht van ontwikkelingen naar een nieuw hoger onderwijs moet vastgehouden worden aan een passend niveau van degene die h.t.o. gaat volgen. Het rendement van de m.a.v.o.-abituriënt in het voorbereidend jaar is erg laag (42% van de m.a.v.o.-abituriënten in het voorbereidend jaar is bevorderd). Bij het hoger agrarisch onderwijs is reeds bepaald dat m.a.v.o.-abituriënten geen toegang meer hebben tot het voorbereidend jaar. Tijdens het onderhoud met de vaste kamercommissie dd. 30 mei 1974 is door leden van de commissie erop aangedrongen bij het h.b.o. één lijn te trekken en het agrarisch onderwijs niet in een uitzonderingspositie te plaatsen. Ik onderschrijf dit standpunt. Mede met het oog daarop ben ik voornemens met ingang van 1 augustus 1975 aan m.a.v.o.-abituriënten geen toegang meer te verlenen tot het voorbereidend jaar van de h.t.s. 2. M.t.o.-abituriënten Bij het bekend maken van het beleidsvoornemen tot opheffing van het voorbereidend jaar is van meet af aan gesteld dat zulks eerst zou geschieden, zodra bezitters van het m.t.s.-diploma (met wis- en natuurkunde) voldoende garanties hebben om het onderwijs in het eerste leerjaar van de h.t.s. met succes te kunnen volgen. Hoewel het m.t.o. (voor verreweg de meeste leerlingen) eindonderwijs is, moet de mogelijkheid worden geschapen om m.t.s.-ers met voldoende aanleg toe te laten tot het 1e leerjaar van het h.t.o. Door de Stuurcommissie m.t.o. en h.t.o. is op verzoek van de toenmalige bewindsman ingesteld een commissie ad hoc 'Aansluiting MTO-HTO', die tot taak heeft te bestuderen hoe deze doorstroming optimaal kan geschieden. Deze commissie heeft een eerste rapport uitgebracht, waaruit blijkt, dat althans in de belangrijke afdeling werktuigbouwkunde een doorstroming van m.t.o.-abituriënten met wis- en natuurkunde in hun pakket naar de eerste klas van de h.t.s. mogelijk is, mits het leerplan in het 1e jaar van de h.t.s. aangepast wordt. Uitgangspunt is een lessentabellen- en programmavergelijking, waarbij met name gelet wordt op wiskunde, natuurkunde, Nederlands en Duits of Engels. Binnen het totaal toegestane pakket wekelijkse lessen van 32 van het eerste leerjaar van de h.t.s. zal een aantal lessen van het normale studiepakket dienen te vervallen. In principe is dit mogelijk aangezien de m.t.s.-er over meer technische kennis beschikt dan bv. de h.a.v.o.-abituriënt die eveneens in het eerste studiejaar van het h.t.o. kan worden geplaatst. In het eerste studiejaar van de afdeling werktuigbouwkunde van de h.t.s. kunnen 12 van de 32 wekelijkse lessen beschikbaar worden gesteld voor aanvullende lessen aan m.t.o.-abituriënten. Deze lessen gaan dan ten koste van bv. tekenen; werkplaatstechniek - laboratoria. Vergelijking met een h.a.v.o.-abituriënt leverde op, dat 12 a 13 aanvullende uren noodzakelijk zijn. Deze kunnen dan worden besteed aan o.a. scheikunde, natuurkunde, Engels of Duits. Tweede Kamer, zitting , , nrs
4 Genoemde commissie bestudeert thans de mogelijkheden voor de overige afdelingen. Ik vertrouw dat hier overeenkomstige regelingen zullen kunnen worden getroffen, zodat doorstroming van alle m.t.o.-abituriënten met een specifiek eindexamenpakket direct naar de eerste klassen van de h.t.s. mogelijk zal blijken. Om deze doorstroming te vergemakkelijken ben ik voornemens, - na daartoe voorstellen van het onderwijsveld te hebben ontvangen en de financiële ruimte te hebben gevonden - voor het onderwijs in de eerste klassen van de h.t.s. faciliteiten in de vorm van extra tijdseenheden ter beschikking te stellen, zulks voor het eerst voor het studiejaar 1976/77. Handhaving van het voorbereidend jaar voor deze belangrijke categorie 'toestromers' zou dan een overbodige luxe zijn. 3. H.a.v.o.-abituriënten Wanneer m.a.v.o.-abituriënten en gekwalificeerde m.t.o.-abituriënten niet voor het voorbereidend jaar in aanmerking komen blijft als categorie gegadigden voor het voorbereidend jaar slechts over de groep h.a.v.o.-leerlingen met een deficiënt pakket. Ik moet er wel op wijzen, dat h.a.v.o.-leerlingen, die geen wiskunde en/of natuurkunde in hun pakket hebben opgenomen, moeilijk kunnen worden aangemerkt als zodanig gekwalificeerd voor een technische studie, dat dit een integrale regeling vergt. Voor hen bestaat de mogelijkheid hun deficiëntie op te heffen door in een of meer ontbrekende vakken alsnog een examen af te leggen. Het is mij bekend dat in diverse gevallen ook h.a.v.o.-abituriënten met het goede pakket (wis- en natuurkunde) in plaats van direct tot het eerste leerjaar te worden toegelaten, verwezen worden naar het voorbereidend jaar. Ik acht dit geen juiste gang van zaken en allerminst een reden om het voorbereidend jaar te handhaven. Zulks zou namelijk een inbreuk betekenen op het uitgangspunt dat het ingangsniveau van het h.b.o. niet hoger dient te zijn dan uitgangsniveau h.a.v.o./m.b.o. Het is mij bekend dat h.a.v.o.-abituriënten in het eerste jaar van de h.t.s. met aanpassingsmoeilijkheden hebben te kampen. Ik ben van oordeel dat deze problematiek op de h.t.s.-en zal moeten worden opgelost en vertrouw dat de door mij hierboven in uitzicht gestelde faciliteiten tot deze oplossing zullen bijdragen. Samenvattend zijn mijn beleidsvoornemens t.a.v. het h.t.o. als volgt: a. Ingaande 1 augustus 1975 zullen m.a.v.o.-abituriënten geen toelating tot het voorbereidend jaar kunnen verkrijgen; b. Van deze regel worden uitgezonderd m.a.v.o.-abituriënten die reeds geplaatst waren in het voorbereidend jaar gedurende de cursus 1974/1975. c. Het voorbereidend jaar wordt geheel afgeschaft per 1 augustus 1976 met dien verstande dat uitsluitend gedurende de cursus 1976/77 voor doubleurs bezemklassen zullen mogen worden gevormd. d. gelet op het speciale karakter van de avond-h.t.s.-en (veelal tweede kans onderwijs voor overdag in het bedrijfsleven werkzame personen in het bezit van allerhande diploma's en bewijzen van overgang) wil ik deze (kleine) groep scholen uitsluiten van de onder a, b en c aangekondigde maatregelen. Het voorbereidend jaar biedt bij deze groep scholen een goede mogelijkheid de veeal 'verouderde' kennis bij te werken. B. Hogere beroepsopleidingen verbonden aan de scholen voor laboratoriumpersoneel. Met betrekking tot het voorbereidend jaar bij deze opleidingen zou in principe eenzelfde beleid dienen te worden gevoerd als hierboven uiteengezet voor de hogere technische scholen onder a, b, c en d. Tweede Kamer, zitting ,13 320, nrs
5 Voorshands ben ik voornemens de uitvoering te beperken tot de HBO-B dagopleidingen en de experimentele 4-jarige HNWO-opleidingen. Voor deze opleidingen geldt dus: a. Ingaande 1 augustus 1975 zullen m.a.v.o.-abituriënten geen toelating tot het voorbereidend jaar kunnen verkrijgen; b. Van deze regel worden uitgezonderd m.a.v.o.-abituriënten die reeds geplaatst waren in het voorbereidend jaar gedurende de cursus 1974/75. c. Het voorbereidend jaar wordt geheel afgeschaft per 1 augustus 1976 met dien verstande dat uitsluitend gedurende de cursus 1976/77 voor doubleurs bezemklassen zullen mogen worden gevormd. De commissie Assisterend Laboratoriumpersoneel/Analisten heeft zich met mijn beleidsvoornemen terzake kunnen verenigen. Voor de 2-jarige HBO-A opleiding ben ik echter voornemens het voorbereidend jaar vooralsnog te handhaven, zulks in overeenstemming met het gestelde in het schrijven HTO d.d. 21 maart 1973 van Ministervan Veen aan de Ministervan Volksgezondheid en Milieuhygiëne (zie bijlage 2). Ik merk hierbij op dat het bij de HBO-A opleiding gaat om een korte, hoofdzakelijk praktische opleiding voor de functie van analist in chemische en medische laboratoria, die in overwegende mate bezet wordt door vrouwelijke werknemers met een gemiddelde werkelijke diensttijd van circa 3 jaar. Afschaffing van het voorbereidend jaar (en daarmee het afsnijden van de directe toestroom uit de m.a.v.o.) nu zou ook het gevaar inhouden van een te gering aanbod op de arbeidsmarkt in deze sector. C. Hogere Zeevaartscholen Ten aanzien van mijn algemeen beleid voor deze scholen moge ik verwijzen naar mijn nota 'Hoger Zeevaartonderwijs', die u omstreeks deze tijd zal bereiken. Een belangrijk aspect isdat ervoor dient te worden gezorgd dat jaarlijks een voldoend aantal scheepsofficieren ter beschikking komt. Geconstateerd moet worden, dat de belangstelling van v.w.o.- en h.a.v.o.- abituriënten voor de opleidingen tot stuurman en scheepswerktuigkurv dige momenteel nog dermate gering is, dat met toestroom alleen uit deze categorieën geen voldoende 'output' zou kunnen worden bereikt om de huidige koopvaardijvloot te bemannen. Ten einde de t toekomstige arbeidsvoorziening niet in gevaarte brengen, dient aan m.a.v.o. en m.b.o.-abituriënten een toegangsmogelijkheid zowel tot de traditionele opleidingen als tot de experimentele h.t.s-gestructureerde opleidingen te worden geboden. Uitsluitend om deze reden geef ik er dan ook de voorkeur aan voorshands de bestaande mogelijkheden tot directe toestroming van deze categorieën te handhaven. Ik sluit niet uit, dat veranderingen in de personeelsbehoefte bij de koopvaardijvloot en/of de belangstelling van h.a.v.o.-en v.w.o.-abituriënten voor deze opleidingen in de toekomst kunnen leiden tot herziening van dit standpunt. D. Hogere Agrarische Scholen De instelling van een voorbereidend leerjaar voor het hoger agrarisch onderwijs geschiedde op basis van een advies van de werkgroep H.B.O.L. (Hoger Beroepsonderwijs Landbouw) uit 1966, welke tot taak had een algemene maatregel van bestuur ter uitvoering van de Wet op het Voortgezet Onderwijs met betrekking tot de inrichting van het hoger agrarisch onderwijs, voor te bereiden. De instelling van dit voorbereidend leerjaar was aanvankelijk in het bijzonder gericht op de belangen van (uitblinkende) m.a.v.o.-gediplomeerden en van doorstromende leerlingen vanuit het middelbaar agrarisch onderwijs, die de aansluiting met het beginniveau van het hoger agrarisch onderwijs zouden blijken te missen. Tweede Kamer, zitting ,13 320, nrs
6 Ingaande 1969 werd de toelaatbaarheid van de - toen nog-m.u.l.o.-b-gediplomeerden als systeem verlegd van het eerste leerjaar naar het voorbereidend leerjaar. Tegelijkertijd werd het aanvangsniveau van de basisvakken van het eerste leerjaar op een hoger plan gebracht. De recente, meer definitieve bepaling van dit beginniveau (de huidige toelatingseis luidt in verband daarmede: h.a.v.o. met tenminste scheikunde en natuurkunde) leidde tot een te groot vooropleidingsmanco voor m.a.v.o.- ers, om in normaal dagonderwijs via het voorbereidend jaar op nog aanvaardbare wijze overbrugd te worden. Ingaande 1974 werd dan ookdetoelaatbaarheid van m.a.v.o.-ers voor het voorbereidend jaar van het h.a.o. definitief geannuleerd. Reeds in 1972 had de Studiecommissie coördinatie wetenschappelijk landbouwonderwijs - hoger landbouwonderwijs geadviseerd tot bovenstaande annulering, maar tevens aanbevelingen gedaan m.b.t. de aansluiting middelbaar agrarisch onderwijs (m.a.o.)-h.a.o. Daarin zou het voorbereidend jaar een belangrijke functie kunnen blijven vervullen. Volgens de Commissie zijn er twee categorieën aspirant-studenten te onderscheiden waarvoor het voorbereidend jaar een adequate aanvullende voorbereiding kan geven, te weten: a. De m.l.s.'ers waarvan in de 1e of 2e klassen van het middelbaar agrarisch onderwijs is gebleken dat zij de capaciteiten en motivatie bezitten voor studievoortzetting in het agrarisch h.b.o.; b. Gediplomeerde m.l.s.'ers met een ontoereikende voorbereiding voor de 1e klasse leerstof van het agrarisch h.b.o. Aangetekend werd ook dat gediplomeerde h.a.v.o.-abituriënten die examen hebben afgelegd in een vakkenpakket dat onvoldoende aansluiting geeft op het agrarisch h.b.o., van deze mogelijkheid momenteel gebruik maken. In beginsel is de voorbereiding voor voortgezette (beroeps)-opleiding een taak voor de toeleverende scholen, ook al hebben deze scholen als eindonderwijs primair andere doelen. De differentiatiemogelijkheden in de studieprogramma's bieden daartoe bij voldoende schoolgrootte wel mogelijkheden. Enerzijds speelt daarbij een voldoend aantal leerlingen die als aparte groep voor doorstroming worden voorbereid, anderzijds de toereikende beschikbaarheid van leraarlesuren. Met betrekking tot het middelbaar agrarisch onderwijs moet echter worden opgemerkt, dat een grote meerderheid van deze scholen te klein van omvang is, om een doorstromingsdifferentiatie te kunnen formeren. Deze bijzondere omstandigheid noodzaakt tot concentratie van de betreffende onderwijsinspanning. De praktijk heeft uitgewezen dat deze concentratie het meest doelmatig kan worden gerealiseerd aan de ontvangende scholen, in de vorm van een voorklasse zoals het voorbereidend jaar. Voortzetting en eventuele verbetering van de studiekeuzevoorlichting in het h.a.v.o. (en v.w.o.) zal stellig leiden tot afname van het aantal kandidaat» studenten met deficiënte pakketten. Het verschijnsel zal echter blijven voortbestaan. De primair voor de m.a.o.-h.a.o. doorstroming bedoelde voorklasse van het h.a.o. zal - gereguleerd door nader te bepalen criteria - mede dienstbaar kunnen zijn aan een steeds beperkter wordende groep van h.a.v.o.-gediplomeerden met een deficiënt examenvakkenpakket, die een hogere agrarische opleiding wensen te ontvangen. E. Akademie voor Expressie door Woord en Gebaar Bij het sociaal-pedagogisch onderwijs is aan deze opleiding als enige een voorbereidend jaar verbonden. Er is een beperkte mogelijkheid om na een toelatingsonderzoek tot dit voorbereidend jaar toegelaten te worden, indien men in het bezit is van het diploma i.v.o.-b, m.a.v.o.-4 of een daarmee gelijkgesteld diploma. Minimum leeftijd is 17 jaar. Tweede Kamer, zitting ,13 320, nrs
7 Het gestelde ten aanzien van de m.a.v.o.-abituriënten bij de hogere technische scholen is ook hier van toepassing. M.a.v.o."kandidaten kunnen via de h.a.v.o. doorstromen naar deze opleiding. In aanmerking dient ook te worden genomen dat het aantal gegadigden voor deze opleiding het aantal beschikbare plaatsen overtreft. Derhalve zie ik geen reden het voorbereidend jaar te handhaven en ben ik voornemens per 1 augustus 1975 het voorbereidend jaar bij deakademie voor expressie door woord en gebaar te doen beëindigen. Weliswaar zal ook hier de mogelijkheid worden geschapen om gedurende uiterlijk één jaar nog een zgn. 'bezemklas' te vormen. De Staatssecretaris van Onderwijs en Wetenschappen, G. Klein Tweede Kamer, zitting ,13 320, nrs
8 Bijlage 1 MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN WETENSCHAPPEN 17 april 1973 Aan 1. de besturen van de ingevolge de Wet op het voortgezet onderwijs bekostigde hogere technische scholen. 2. de besturen van de gemeenten die zodanige scholen in stand houden. Ter kennisneming aan: 1. de rectoren en directeuren van rijks-, gemeentelijkeen bijzondere scholen voor v.w.o., h.a.v.o. en m.a.v.o.; 2. de directeuren van de ingevolge de Wet op het voortgezet onderwijs bekostigde middelbare technische scholen. De voortgaande ontwikkeling zowel in het algemeen voortgezet onderwijs als in het beroepsonderwijs maakt het noodzakelijk, de richtlijnen omtrent de toelating tot het H.T.O. te herzien. De volgende richtlijnen gelden voor de toelating tot de studiejaren en Tof het eerste studiejaar kunnen worden toegelaten bezitters van: a. het diploma gymnasium B (oude stijl) en H.B.S.-B; b. het diploma atheneum B en gymnasium B (nieuwe stijl), die eindexamen hebben afgelegd in o.a. de vaken wiskunde I en natuurkunde; c. het diploma havo, die eindexamen hebben afgelegd in o.a. de vakken wiskunde en natuurkunde; d. het bewijs van overgang van het voorbereidend jaar naar het eerste studiejaar van een h.t.s.; e. het diploma m.t.s. (nieuwe stijl), dan wel voor degenen, die geen praktijkjaar hebben doorlopen, de verklaring, dat met goed gevolg het eindexamen van een m.t.s. (nieuwe stijl) is afgelegd, mits in beide gevallen wiskunde (voor : wiskunde en natuurkunde) in het eindexamenpakket is opgenomen, in sommige gevallen na een vooronderzoek. 2. Tof het voorbereidend jaar kunnen worden toegelaten bezitters van: a. het diploma havo, die geen eindexamen hebben afgelegd in de vakken wiskunde en natuurkunde; b. het diploma mulo-b; c. het diploma mavo-4, die eindexamen hebben afgelegd in o.a. de vakken wiskunde en natuur/scheikunde I; d. het bewijs van onvoorwaardelijke toelating tot het vierde respectievelijk vijfde leerjaar van een h.b.s. met 5-jarige respectievelijk 6-jarige cursus, dan wel tot het vijfde leerjaar van een atheneum of gymnasium; e. het diploma m.t.s. (oude stijl), dan wel de verklaring, dat met goed gevolg het eindexamen van een m.t.s. (oude stijl) is afgelegd; f. het bewijs van onvoorwaardelijke toelating tot het derde dan wel vierde leerjaar van een m.t.s. (nieuwe stijl). 3. Het bevoegd gezag beslist over de toelating, ook indien toelating wordt gevraagd door bezitters van andere diploma's of bewijsstukken dan hierboven genoemd; vanzelfsprekend dient een gelijkwaardig niveau van vooropleiding als norm voor de toelating te worden gehanteerd. Ten aanzien van twijfelgevallen (bijv. bezitters van buitenlandse diploma's) verdient het aanbeveling na overleg met de inspectie H.T.O. en de afdeling TBO/HTO van mijn ministerie te beslissen. Tweede Kamer, zitting ,13 320, nrs
9 4. Ten aanzien van het gestelde onder 1 e wordt nader opgemerkt, dat mijn streven erop gericht is de doorstroming van m.t.s.-abituriënten naar het eerste studiejaar van de h.t.s. te bevorderen. Een speciale commissie m.t.o./ h.t.o. bestudeert de problematiek rond deze doorstroming. Vooruitlopend op dit onderzoek, wil ik in principe de toelating van m.t.s.-abituriënten mogelijk maken. Het bevoegd gezag van de h.t.s. zal evenwel een advies van detoeleverende m.t.s. kunnen verlangen en de toelating afhankelijk kunnen stellen van het gunstig resultaat van een vooronderzoek. 5. Ik wijs er nu reeds op dat ik overweeg het voorbereidend jaar van de h.t.s. af te schaffen, zodra bezitters van het diploma m.t.s. (met keuzepakketten wiskunde en natuurkunde) voldoende garanties hebben om het onderwijs in het eerste leerjaar van de h.t.s. met succes te kunnen volgen. Ik houd rekening met de mogelijkheid, dat zulks, na aanpassing van de inrichting van het onderwijs in het laatste leerjaar van de m.t.s., voor deze 'doorstromers' per 1 augustus 1975 het geval zal zijn. De Minister van Onderwijs en Wetenschappen C.van Veen Tweede Kamer, zitting , , nrs
10 Bijlage 2 MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN WETENSCHAPPEN Aan de heer Minister van Volksgezondheid en Milieuhygiëne 's-gravenhage, 21 maart 1973 In antwoord op Uw bovenvermelde brief kan ik u mededelen, dat mij ook uit andere kringen, met name van de commissie 'assisterend laboratoriumpersoneel/analisten', reacties hebben bereikt, waaruit verontrusting blijkt met betrekking tot de opheffing van het voorbereidend jaar aan de laboratoriumscholen, in het bijzonder met betrekking tot de deelname aan de h.b.o.-a-opleidingen medische richting. Ik overweeg thans dan ook, teneinde de toeleveringsstroom van medische analisten naar ziekenhuislaboratoria zo min mogelijk te verstoren, dit voorbereidend jaar uitsluitend voor de h.b.o.-a-opleidingen nog enkele jaren te continueren en derhalve opheffing per 1 augustus 1975 niet te effectueren. Ten aanzien van de vaststelling van een nieuwe datum voor de volledige opheffing van het voorbereidend jaar zal ik mij doen adviseren door de mij ten dienste staande adviesorganen. De Minister van Onderwijs en Wetenschappen, C. van Veen Tweede Kamer, zitting ,13 320, nrs
van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Zitting 1974-1975 13 320 Nota betreffende de positie voorbereidend jaar bij het HBO Nr. 4 Brief van de Minister en de Staatssecretaris van Onderwijs en Wetenschappen
Nadere informatieCiteertitel: Landsbesluit dagscholen v.w.o., h.a.v.o., m.a.v.o. ==================================================================== HOOFDSTUK I
Intitulé : LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, ter uitvoering van de artikelen 11, eerste lid, 21, eerste en tweede lid, en 29 van de Landsverordening voortgezet onderwijs (AB 1989 no. GT 103)
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Zitting 1980-1981 Rijksbegroting voor het jaar 1981 16400 Hoofdstuk VIII Departement van Onderwijs en Wetenschappen Nr. 11 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS EN WETENSCHAPPEN
Nadere informatieProfielkeuze 4 MAVO
Profielkeuze 4 MAVO 2019-2020 2 Inleiding Kiezen in de derde klas. Vorig schooljaar heb je in de tweede klas de eerste keuze gemaakt in de richting van een profiel. Doordat de meeste vakken in de derde
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 584 Beschikking van de Minister van Justitie van 27 september 2010 tot plaatsing in het Staatsblad van de tekst van het Besluit scholen v.w.o.,
Nadere informatie4. In de bevorderingsnormen komt regelmatig het begrip kernvakken voor. Het gaat hierbij om de vakken Nederlands, Engels en wiskunde.
Versie Schooljaar 2016-2017 Definitief vastgesteld sept. 2016 Bevorderingsnormen Inclusief: - Herkansingsregeling 4 havo, 4 vwo en 5 vwo - Protocol doorstroom 4 mavo naar 5 havo - Protocol doorstroom 5
Nadere informatieZaaknummer: 2000/026 en 2000/026.1 Rechter(s): mr. Olivier Datum uitspraak: 22 mei 2000 X tegen het college van bestuur van de Universiteit Leiden
Zaaknummer: 2000/026 en 2000/026.1 Rechter(s): mr. Olivier Datum uitspraak: 22 mei 2000 Partijen: X tegen het college van bestuur van de Universiteit Leiden Trefwoorden: Algemeen verbindend voorschrift,
Nadere informatieOvergangsregelingen Sint Vituscollege
Overgangsregelingen Sint Vituscollege 2018-2019 Inhoud Opmerkingen vooraf... 2 Overgangsnormen eerste klassen...... 4 Overgangsnormen tweede klassen... 5 Overgangsnormen derde klassen... 7 Overgangsnormen
Nadere informatieEen leerling die doubleert mag in het tweede jaar in dezelfde klas niet in het bespreekgebied
Overgangsnormen UITGANGSPUNTEN VOOR ALLE LEERJAREN Op de CSB worden drie niveaus aangeboden: Vwo-niveau (bovenbouw), Havo-niveau en Mavo-niveau. De leerlingen zijn zoveel mogelijk op hun niveau ingedeeld.
Nadere informatieBEVORDERINGSNORMEN EN TOELATINGSEISEN WD
BEVORDERINGSNORMEN EN TOELATINGSEISEN WD 2018-2019 Algemeen Wolfert Dalton werkt met een voortschrijdend gemiddelde. Dat betekent dat behaalde resultaten het hele jaar blijven meetellen. Het 4e rapportcijfer
Nadere informatieBEVORDERINGSNORMEN EN TOELATINGSEISEN WOLFERT DALTON
BEVORDERINGSNORMEN EN TOELATINGSEISEN WOLFERT DALTON Algemeen Wolfert Dalton werkt met een voortschrijdend gemiddelde Dat betekent dat behaalde resultaten het hele jaar blijven meetellen. Het laatste rapportcijfer
Nadere informatieOvergangsregelingen Sint Vituscollege
Overgangsregelingen Sint Vituscollege 2017-2018 Inhoud Opmerkingen vooraf... 2 Overgangsnormen voor 1 atheneum-havo en 1 gymnasium... 5 Overgangsnormen tweede klassen... 8 Overgangsnormen derde klassen...
Nadere informatieFaculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Decentrale selectie Psychobiologie Procedure en selectiecriteria 2014-2015 Voor het studiejaar 2014-2015 zal de opleiding Psychobiologie 100%
Nadere informatieONDE RWIJS RAAD. 7 december 1967 O.R. 12 W.V.O. Bericht op het schrijven dd. 25 oktober 1967, A.V.O
ONDE RWIJS RAAD SECRETARIAAT: BEZUIDENHOUTSEWEG 115 'S-GRAVENHAGE TEL. 070-83 6194 O.R. 12 W.V.O.
Nadere informatieBEVORDERINGSNORMEN WOLFERT DALTON
BEVORDERINGSNORMEN WOLFERT DALTON 2013-2014 Algemeen Indien een leerling bevorderd wordt naar een hoger of lager niveau, dan wordt de leerling geplaatst in een klas op dezelfde locatie/vestiging, indien
Nadere informatieDEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE
DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende
Nadere informatieDe bevorderingsnormen
IJSSELCOLLEGE De bevorderingsnormen Per 1 augustus 2014 De Normencommissie Een overzicht van de bevorderingsnormen van alle afdelingen van het IJsselcollege, locatie Alkenlaan. 0 De bevorderingsnorm van
Nadere informatieDeficiënties. bij de overstap van vwo naar universiteit voor de opleidingen Geneeskunde Tandheelkunde Diergeneeskunde.
1 Deficiënties bij de overstap van vwo naar universiteit voor de opleidingen Geneeskunde Tandheelkunde Diergeneeskunde Januari 2005 Uitgave VSNU Informatiecentrum Aansluiting vwo-wo, in samenwerking met
Nadere informatieAlgemene bepaling DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE
DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Zitting 1982-1983 Nr. 51 16106 Wijziging van de Wet op het wetenschappelijk onderwijs, de Wet universitaire bestuurshervorming 1970 en de Wet van 12 november 1975, Stb.
Nadere informatieDe Raad van State gehoord (advies van 31 januari 2003, nr. W /III);
Besluit van houdende wijziging van het Besluit staatsexamens vwo-havo-mavo 2000 en van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o. onder meer in verband met versoepeling van de uitslagregeling
Nadere informatieHoofdstuk 33 : toelatingsprocedure leerlingen die het voortgezet onderwijs reeds bezoeken
Hoofdstuk 33 : toelatingsprocedure leerlingen die het voortgezet onderwijs reeds bezoeken 1. Algemeen a. De toelating van kandidaat-leerlingen geschiedt op basis van het gestelde in: de artikelen 2, 9
Nadere informatieBEVORDERINGSNORMEN WOLFERT DALTON
BEVORDERINGSNORMEN WOLFERT DALTON Algemeen Wolfert Dalton werkt met een voortschrijdend gemiddelde Dat betekent dat behaalde resultaten het hele jaar blijven meetellen. Het 4e rapportcijfer per vak is
Nadere informatieDEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE
DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2003 106 Besluit van 4 maart 2003, houdende wijziging van het Besluit staatsexamens vwo-havo-mavo 2000 en van het Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2004 2005 30 187 Wijziging van de Wet op het voortgezet onderwijs ter aanpassing van de profielen in de tweede fase van het vwo en het havo (aanpassing profielen
Nadere informatieHOOFDSTUK I. Algemene bepalingen. Artikel 1. Dit landsbesluit en de daarop berustende regelingen verstaan onder:
Intitulé : LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, ter uitvoering van de artikelen 11, eerste lid, 21, eerste en tweede lid, en 29 van de Landsverordening voortgezet onderwijs (AB 1989 no. GT 103)
Nadere informatie==================================================================== HOOFDSTUK I. Algemene bepalingen. Artikel 1
Intitulé : LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, ter uitvoering van de artikelen 21, eerste en derde lid, en 29 van de Landsverordening voortgezet onderwijs (AB 1989 no. GT 103) Citeertitel: Landsbesluit
Nadere informatieOnderwijs- en Examenregeling 2010/2011
Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde
Nadere informatieStichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs. Toelatingseisen doorstroom
Stichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs Toelatingseisen doorstroom Datum goedkeuring Directie 3 april 2017 Datum behandeling MR 21 september 2017 Toelating tot 4KB Toelating tot 4
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 1997 588 Besluit van 15 november 1997, houdende wijziging van het Inrichtingsbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o., het Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o.
Nadere informatieOvergangsnormen
2018-2019 Overgangsnormen Rapportage en bevordering Cijferoverzichten De resultaten die leerlingen behalen worden op Helinium geautomatiseerd verwerkt. Daarmee kunnen ouders en leerlingen zich elke dag
Nadere informatieVOORLICHTINGSAVOND, 11 MAART. Pakketkeuze 4TL
VOORLICHTINGSAVOND, 11 MAART Pakketkeuze 4TL Toelichting programma 1. Opening 2. Toelichting programma 3. Presentatie Vakkenpakketkeuze Pauze 4. Mentoren in lokalen T3a Lub 014 T3b Jns 015 T3c Ber 013
Nadere informatieDEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE
Datum: 23.04.2014 Ingevuld door: Yvonne Smeets Faculteit: BÈTA Betreft opleiding(en): Built Environment DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen
Nadere informatieToelating tot de opleiding
DEEL 3: Toelating tot de opleiding Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende opleiding
Nadere informatieBevorderingsnormen. Locatie Stationslaan. scholengemeenschap voor VMBO HAVO Atheneum Gymnasium
scholengemeenschap voor VMBO HAVO Atheneum Gymnasium In dit document wordt beschreven wanneer een leerling is bevorderd naar een volgend schooljaar. Bij situaties waarin de regeling niet voorziet beslist
Nadere informatieECLI:NL:RBUTR:2010:BN4493
ECLI:NL:RBUTR:2010:BN4493 Instantie Rechtbank Utrecht Datum uitspraak 20-08-2010 Datum publicatie 20-08-2010 Zaaknummer Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie SBR 10/2513 (voorlopige voorziening)
Nadere informatieLandelijke Jeugdmonitor. Rapportage 2e kwartaal 2007
Landelijke Jeugdmonitor Rapportage 2e kwartaal 2007 Centraal Bureau voor de Statistiek Voorburg/Heerlen, 2007 Verklaring der tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil = (indien
Nadere informatieVeelgestelde vragen opleiding Tandheelkunde
Veelgestelde vragen opleiding Tandheelkunde Wat zijn de toelatingseisen voor Tandheelkunde? De volgende voortrajecten voldoen aan de toelatingseisen voor Tandheelkunde: VWO diploma met profiel (vanaf 2010)
Nadere informatieREGLEMENT SELECTIE BACHELOR DIERGENEESKUNDE Collegejaar Zoals vastgesteld door de decaan op 31 juli 2017
REGLEMENT SELECTIE BACHELOR DIERGENEESKUNDE Collegejaar 2018-2019 Zoals vastgesteld door de decaan op 31 juli 2017 Artikel 1. Algemene bepalingen 1. De bepalingen in dit reglement zijn aanvullend op de
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal Zitting 1980-1981 16815 Toelatingscriteria numerus fixus-studierichtingen voor het studiejaar 1981-1982 Nr. 2 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS EN WETENSCHAPPEN Aan de
Nadere informatieOvergangsnormen
Overgangsnormen 2016 2017 UITGANGSPUNTEN VOOR ALLE LEERJAREN Op de CSB worden drie niveaus aangeboden: Vwo-niveau (bovenbouw), Havo-niveau en Mavo-niveau. De leerlingen zijn zoveel mogelijk op hun niveau
Nadere informatieMINISTERIE VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP
MINISTERIE VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Nr. WJZ/2005/30013 (3764) (Hoofd) Afdeling DIRECTIE WETGEVING EN JURIDISCHE ZAKEN Nader rapport inzake het voorstel van wet houdende wijziging van de Wet
Nadere informatieOvergangscriteria. Indelingscriteria. Overplaatsingscriteria
Overgangscriteria Indelingscriteria Overplaatsingscriteria Schooljaar 2018-2019 1 Inhoud Inhoud... 2 Klas 7... 3 De overgang naar klas 8... 3 Klas 8... 4 Overgangscriteria klas 8 vmbo-tl/havo... 4 Overgangscriteria
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 194 Wet van 29 april 2010 tot vaststelling van regels over referentieniveaus voor de taal- en rekenvaardigheden van leerlingen (Wet referentieniveaus
Nadere informatie==================================================================== HOOFDSTUK I. Algemene bepalingen. Artikel 1
Intitulé : LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, van 1 maart 1991 ter uitvoering van artikel 53, tweede lid, van de Landsverordening voortgezet onderwijs (AB 1989 no. GT 103) Citeertitel: Landsbesluit
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1996 1997 25 225 Wijziging van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, houdende aanpassing van de toelatingsregels tot opleidingen Nr.
Nadere informatieOvergangsnormen Mill-Hillcollege
Overgangsnormen Mill-Hillcollege september 2012 INSPIREREND BETROKKEN - ONDERNEMEND ALGEMENE BEPALINGEN Algemeen Deze overgangsnormen zijn een nadere uitwerking van de algemene bepalingen in het schoolreglement.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 28 600 VIII Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (VIII) voor het jaar 2003 Nr. 127 BRIEF
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 7776 26 maart 2013 Regeling voorwaarden deelname examen keurmeester lichte en zware (bedrijfs)voertuigen, RDW De Directie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 32 892 Wijziging van onder meer de Wet op het voortgezet onderwijs en de Wet educatie en beroepsonderwijs in verband met samenwerking tussen onbekostigd
Nadere informatieMINISTERIE VAN ONDERWIJS WETENSCHAP EN CULTUUR No. Ag.4409 Paramaribo, 30 juni 2017 DE MINISTER VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR GEHOORD: GELEZEN:
MINISTERIE VAN ONDERWIJS WETENSCHAP EN CULTUUR No. Ag.4409 Paramaribo, 30 juni 2017 Onderwerp: Instellen van een Numerus Fixus Geneeskunde en Fysiotherapie 2017 DE MINISTER VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Zitting 1979-1980 15 637 Casinospelen Nr. 2 Het vroegere stuk is gedrukt in de zitting 1978-1979 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de heer Voorzitter
Nadere informatieOvergangsnormen Determinatie
Overgangsnormen Determinatie 23 Overgangsnormen Rapportcijfers en eindcijfers onderbouw en middenbouw (leerjaar 1 en 2 plus 3 havo en 3 vwo) Het schooljaar wordt opgedeeld in vier perioden. Per periode
Nadere informatieOvergangsnormen Thorbecke SG
Overgangsnormen Thorbecke SG Algemeen Voor alle leerjaren geldt dat een leerling niet mag doubleren, tenzij de vergadering op basis van persoonlijke omstandigheden anders beslist. Slechts in zeer uitzonderlijke
Nadere informatieBesluit van tot wijziging van onder meer het Besluit samenwerking VO-BVE inzake verruiming van uitbestedingsmogelijkheden naar het vavo
Besluit van tot wijziging van onder meer het Besluit samenwerking VO-BVE inzake verruiming van uitbestedingsmogelijkheden naar het vavo Op de voordracht van Onze Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 30 079 VMBO Nr. 36 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 9 oktober
Nadere informatieWijzigingswet Wet op het voortgezet onderwijs, enz. (invoering basisvorming in voortgez... De citeertitel is door de wetgever vastgesteld.
Page 1 of 6 (Tekst geldend op: 04-07-2004) Algemene informatie Eerst verantwoordelijke ministerie: Afkorting: Niet officiële titel: Citeertitel: Soort regeling: OCenW De citeertitel is door de wetgever
Nadere informatieKiezen na de basisschool
Kiezen na de basisschool Kiezen na de basisschool Wat staat je dan te wachten, waar kun je uit kiezen, waar kun je terecht??? In onderstaand schema is te zien hoe de leerroutes er uit zien op de middelbare
Nadere informatieVOORLICHTINGSAVOND, 16 februari. Pakketkeuze 4TL
VOORLICHTINGSAVOND, 1 februari Pakketkeuze 4TL 1. Opening 2. Toelichting programma 3. Presentatie vakkenpakketkeuze 4. Presentatie overgangsnormen Gelegenheid om met mentoren van gedachten te wisselen.
Nadere informatieInformatieboekje havo 5. atheneum 5
Informatieboekje 2013-2014 voor leerlingen die na havo 5 naar atheneum 5 willen gaan 1 Inhoudsopgave Uitstroom havo... 2 Doorstroomschema havo > HBO>universiteit... 3 Verschil havo en atheneum... 4 Voorwaarden
Nadere informatieREGLEMENT TOELATING DE WAERDENBORCH
REGLEMENT TOELATING DE WAERDENBORCH 19 maart 2018 bespreking in Directieberaad 3 april 2018 bespreking in MR 10 april 2018 vaststellen door bestuur 1 augustus 2018 plaatsen op mijn.waerdenborch.nl Reglement
Nadere informatieMINISTERIE VAN ONDERWIJS WETENSCHAP EN CULTUUR No. Ag Paramaribo, 30 juni 2017 DE MINISTER VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR GEHOORD:
MINISTERIE VAN ONDERWIJS WETENSCHAP EN CULTUUR No. Ag. 4407 Paramaribo, 30 juni 2017 Onderwerp: Instellen van een Numerus Fixus Psychologie 2017 DE MINISTER VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR De Directeur
Nadere informatieVavo en Rutteleerlingen
Vavo en Rutteleerlingen In iedere FAQ-lijst vindt u eerst de lijst met vragen, zodat u de voor u interessante vragen en antwoorden op de pagina s hierna makkelijk terug kunt vinden. 1. Voor wie is het
Nadere informatieTOELATINGSBELEID 2015-2016 KENNEMER LYCEUM
TOELATINGSBELEID 2015-2016 KENNEMER LYCEUM 1 AANMELDING BRUGKLAS Ouders/verzorgers kunnen hun zoon/dochter persoonlijk aanmelden tijdens een intakegesprek op een van de aanmelddata. Daarvoor is het noodzakelijk
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1986-1987 19 582 Het toeristisch en recreatief onderwijs Nr. 2 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS EN WETENSCHAPPEN Aan de Voorzitter van de Tweede
Nadere informatie5. Onderwijs en schoolkleur
5. Onderwijs en schoolkleur Niet-westerse allochtonen verlaten het Nederlandse onderwijssysteem gemiddeld met een lager onderwijsniveau dan autochtone leerlingen. Al in het basisonderwijs lopen allochtone
Nadere informatie/*^ of. Û"^ r^ Aan ONDE RWIJS RAAD. 31 januari 1968. O.R. 293 Exp. Bericht op schrijven d.d. 22 december 1967, A.V.O. 345059
ONDE RWIJS RAAD SECRETARIAAT: BEZUIDENHOUTSEWEG 125 S-GRAVENHAGE TEL. 070-83 6194 Û"^ r^ 31 januari 1968 /*^ of O.R. 293 Exp. Bericht op schrijven d.d. 22 december 1967, A.V.O. 345059 Betreft: studierechten
Nadere informatieMINISTERIE VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR No. Ag Paramaribo, 30 juni 2017 DE MINISTER VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR GEHOORD:
MINISTERIE VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR No. Ag. 4401 Paramaribo, 30 juni 2017 Onderwerp: Instellen van een Numerus Fixus Bedrijfskunde 2017 DE MINISTER VAN ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR GEHOORD:
Nadere informatieOvergangsnormen Mill Hill College
Overgangsnormen Mill Hill College Versterk Je Wereld 01-09-2017 Inhoudsopgave Pagina ALGEMEEN 2 - Bevorderen of afwijzen 2 - Berekening verliespunten 2 - Revisie 2 - Bezwaar maken 2 - Doorstromen naar
Nadere informatieVrijstellingsregeling en Overgangsnormen
Vrijstellingsregeling en Overgangsnormen 2012 2013 Inhoud Vrijstellingsregeling vmbo-bovenbouw... 3 Vrijstellingsregeling tweede fase havo/vwo... 4 Overgangsvergadering en revisievergadering schooljaar
Nadere informatieBEVORDERINGSNORMEN WOLFERT DALTON
BEVORDERINGSNORMEN WOLFERT DALTON BEVORDERINGSNORMEN leerjaar 1 2014-2015 Algemeen Indien een leerling bevorderd wordt naar een hoger of lager niveau, dan wordt de leerling geplaatst in een klas op dezelfde
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 5813 22 maart 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 03 maart 2012, nr. WJZ/355918 (10191)
Nadere informatie1.Inleiding. 2.Profielen per 1 augustus 2007
logoocw De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Den Haag Ons kenmerk VO/OK/2003/53723 Uw kenmerk Onderwerp tweede fase havo/vwo 1.Inleiding In het algemeen
Nadere informatieIn verband met de vernieuwde exameneisen die gelden met ingang van schooljaar 2011-2012 zijn de overgangsnormen in de onderbouw aangepast.
Overgangsnormen onderbouw schooljaar 2014-2015 In verband met de vernieuwde exameneisen die gelden met ingang van schooljaar 2011-2012 zijn de overgangsnormen in de onderbouw aangepast. In geval van twee
Nadere informatieInformatieboekje Voortgezet Onderwijs
Informatieboekje Voortgezet Onderwijs 1 2 Voorwoord Dit informatieboekje geeft een overzicht van de belangrijkste gegevens over het VMBO, Havo en VWO. Hoe het VMBO is opgebouwd, welke vakken in de onderbouw
Nadere informatieAan de ouders/verzorgers van de leerlingen van klas 3 Mavo. Betreft: keuze examenvak. Den Haag, 29 november Geachte heer/mevrouw,
Aan de ouders/verzorgers van de leerlingen van klas 3 Mavo Betreft: keuze examenvak Den Haag, 29 november 2016 Geachte heer/mevrouw, Het eindexamen voor Mavo bestaat uit twee verplichte examenvakken, sectorvakken
Nadere informatieHoofdstuk 33 : Toelatingsprocedure leerlingen die het voortgezet onderwijs reeds bezoeken
Hoofdstuk 33 : Toelatingsprocedure leerlingen die het voortgezet onderwijs reeds bezoeken 1. Algemeen De toelating van kandidaat-leerlingen geschiedt op basis van het gestelde in de artikelen 2, 5, 7 tot
Nadere informatieOnderwijs- en Examenregeling 2012/2013
Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde
Nadere informatieInleiding ADVIES. Nederlandse Mededingingsautoriteit
Nederlandse Mededingingsautoriteit ADVIES Advies van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, als bedoeld in artikel 20e, derde lid, van de Elektriciteitswet 1998. Zaaknummer: 104152/15
Nadere informatieInstromen in 3 en 4 mavo 2018
Instromen in 3 en 4 mavo 2018 1 Introductie Beste ouder(s)/verzorger(s), beste leerling, Om ervoor te zorgen dat u en uw kind een weloverwogen keuze maken voor een profiel in de mavo, ontvangt u dit keuzeboekje.
Nadere informatieÖt.% ONDERWIJSRAAD. 30 september Eerste Afdeling O.E. 229 H.O. Bericht op schrijven van 17 augustus 1966, D.G.W. I46776/I
ONDERWIJSRAAD SECRETARIAAT: BEZUIDENHOUTSEWEG 125 S-GRAVENHAGE TEL. 070-83 61 M Öt.% % O.E. 229 H.O. 30 september 1966 Bericht op schrijven van 17 augustus 1966, D.G.W. I46776/I Onderwerp: ontwerp-besluit
Nadere informatieb. afwijzen: Bij afwijzen doet de docentenvergadering een uitspraak over het vervolgtraject.
Overgangsnormen onderbouw leerjaar 2 en 3 mavo/havo/vwo Algemeen Het rapportcijfer geeft steeds de actuele stand van zaken weer, dat wil zeggen het gewogen gemiddelde van alle toetsen die tot dat moment
Nadere informatiedocentenvergadering. Met leerjaar wordt hier bedoeld, de gezamenlijke parallelklassen van de afdelingen havo en vwo. (B.v. 3-vwo en 3-havo vormen
Bevorderingsregels Algemeen 1. Bij de bevordering van de klassen 1 t/m 5 wordt het aantal tekortpunten berekend; dat zijn punten die nodig zijn om van een cijfer lager dan een 6, een zes te kunnen maken.
Nadere informatieLesdagen Woensdag 12 april, 19 april, 10 mei, 17 mei, 24 mei, 31 mei juni, 7 juni, 14 juni en 21 juni Vakken en lestijden
De voorbereidende cursussen Scheikunde, Wiskunde en Natuurkunde zijn bedoeld voor studenten die eind augustus/begin september 2017 met een opleiding bij Van Hall Larenstein willen starten. De cursus is
Nadere informatieOVERGANGSNORMEN EN SLAAG-/ZAKREGELING LOCATIE VEENSEWEG
OVERGANGSNORMEN EN SLAAG-/ZAKREGELING LOCATIE VEENSEWEG 2011-2012 Akkoord Directie: 11.01.2012 Akkoord MR: 18 januari 2012 A Overgangsnormen 1. Inleiding Bij de overgang van leerlingen zijn er algemene
Nadere informatie07/05/2003 2e leerjaar van de 2e graad A.S.O.
http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=13375 U bent hier: Onderwijs en Vorming > Edulex datum laatste wijziging: Besluit van de Vlaamse 07/05/2003 Regering Besluit van
Nadere informatieDecentrale selectie, deficiëntie vooropleiding, numerus fixus opleiding, toelating eerste cursusjaar, vertrouwensbeginsel
Nr. CBHO 2000/18 (mrs. Martens, Mollee, Borman) 24 juli 2000 Decentrale selectie, deficiëntie vooropleiding, numerus fixus opleiding, toelating eerste cursusjaar, vertrouwensbeginsel WHW art. 7.53[oud],
Nadere informatieEXAMENBESLUIT HAVO/VWO
EXAMENBESLUIT HAVO/VWO De Onderwijsraad is een onafhankelijk adviescollege, ingesteld bij wet van 15 mei 1997 (de Wet op de Onderwijsraad). De Raad adviseert, gevraagd en ongevraagd, over hoofdlijnen van
Nadere informatieVan mbo en havo naar hbo
Van mbo en havo naar hbo Dick Takkenberg en Rob Kapel Studenten die naar het hbo gaan, komen vooral van het mbo en de havo. In het algemeen blijven mbo ers die een opleiding in een bepaald vak- of studiegebied
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 30 323 Wijziging van de Wet op het voortgezet onderwijs inzake vervanging van de basisvorming door een nieuwe regeling voor de onderbouw (regeling
Nadere informatieTOELATINGSBELEID KENNEMER LYCEUM
TOELATINGSBELEID 2017-2018 KENNEMER LYCEUM Positief advies MR: december 2016 1 AANMELDING BRUGKLAS Ouders/verzorgers kunnen hun zoon/dochter persoonlijk aanmelden tijdens een kennismakingsgesprek op een
Nadere informatieReglement beoordeling en bevorderingsnormen
Reglement beoordeling en bevorderingsnormen van het Rietveld Lyceum 2018-2019 Vastgesteld in het schoolleidersoverleg d.d. 17 september 2018 Vastgesteld door de medezeggenschapsraad d.d. 24 september 2018
Nadere informatieBevorderings- en instroomrichtlijnen. Carmelcollege Gouda
Bevorderings- en instroomrichtlijnen Carmelcollege Gouda voor ouders, leerlingen en docenten Carmelcollege Gouda, versie 3, september 2018 een bundel voor ouders, leerlingen en docenten September 2018
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1988-1989 Rijksbegroting voor het jaar 1989 20 800 Hoofdstuk VIII Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen Nr. 77 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS EN
Nadere informatieBeleidsregel scholen voor voortgezet onderwijs met een licentie van de Stichting Landelijk Overleg Onderwijs en Topsport
Beleidsregel Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Beleidsregel scholen voor voortgezet onderwijs met een licentie van de Stichting Landelijk Overleg Onderwijs
Nadere informatieBevorderings- en instroomrichtlijnen. Carmelcollege Gouda
Bevorderings- en instroomrichtlijnen Carmelcollege Gouda voor ouders, leerlingen en docenten Carmelcollege Gouda, versie 5.1 een bundel voor ouders, leerlingen en docenten September 2017 1 Inhoud 1 Bevorderingsrichtlijnen
Nadere informatieDEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE
DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende
Nadere informatieConvenant Toelating en Aansluiting overstap leerlingen vmbo naar havo
Convenant Toelating en Aansluiting overstap leerlingen vmbo naar havo De Vereniging voor Voortgezet Christelijk Onderwijs in Noord- en Midden Drenthe gevestigd te Assen, Salland 4, 9405 GM ASSEN Vertegenwoordigd
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 1996 61 Besluit van 16 januari 1996, houdende wijziging van het Formatiebesluit WBO 1992 in verband met het vervallen van de bodem voor vakonderwijs
Nadere informatie