Handel in honden en katten

Transcriptie

1 Handel in honden en katten Inspectieresultaten 2019 In de handel en fokkerij van honden en katten komen nog steeds veel misstanden voor. In deze factsheet staan de resultaten van inspecties door de NVWA in 2019 bij fokkers, dierenasielen en opvangadressen 1 van gezelschapsdieren. De NVWA richt zich op de aanpak van ernstige dierenwelzijnsproblemen bij het fokken en verhandelen van gezelschapsdieren. In 2019 is met een pilot extra aandacht besteed aan het fokken van kortsnuitige honden en katten. Daarnaast werkt de NVWA samen met de politie en de Landelijke inspectiedienst Dierenbescherming (LID) om illegale hondenhandel en import aan te pakken. Illegale import van honden brengt een risico op hondsdolheid (rabiës) met zich mee, en daarmee een risico voor de volksgezondheid. Hondsdolheid (Rabiës) Hondsdolheid is een dodelijke infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. Het rabiësvirus komt vooral voor bij honden, vleermuizen, vossen en katten. Hondsdolheid kan via een beet, krab of lik van een geïnfecteerd dier overgedragen worden op mensen. Het grootste risico is dat met rabiës besmette dieren al infectieus zijn voordat dat ze klinische verschijnselen vertonen. Dit betekent dat mensen besmet kunnen raken van ogenschijnlijk gezonde dieren. Bij illegaal geïmporteerde honden en katten is rabiës het belangrijkste risico voor de volksgezondheid en is er risico voor het dierenwelzijn. Veel honden en katten worden geïmporteerd uit landen waar rabiës nog voorkomt, zoals Roemenië en Polen. Wereldwijd overlijden elk jaar zo'n mensen aan deze ziekte. In Nederland komt de ziekte zeer zelden voor, dit risico wordt echter groter door de toegenomen (illegale) import. 1 Opvangadressen: Wanneer dieren niet goed verzorgd worden of illegaal zijn ingevoerd kunnen zij in beslag of bewaring worden genomen. De dieren krijgen daar veilig onderdak en de juiste verzorging. Bij het in bewaring nemen staat herstel van een leefbare situatie voor het dier centraal. Handel in honden en katten 1 van 4

2 Illegale hondenhandel en risico s Door de grote vraag naar honden in Nederland en het lage aanbod, worden veel dieren uit het buitenland geïmporteerd. Illegale import brengt met name de volgende risico s met zich mee: 1. De import vergroot het risico op insleep van hondsdolheid en invoer van te jonge honden (jonger dan 15 weken). 2. Hondenkopers lopen het risico dat ze een hondje kopen dat niet (goed) gevaccineerd is en/of niet (goed) gesocialiseerd. 3. Illegaal gefokte honden worden vaak onder erbarmelijke omstandigheden geboren en/of groeien daarin op. 4. Hondenhandelaren die hun zaken op orde hebben en de wet- en regelgeving naleven, worden de dupe van illegale handelaren die dieren goedkoper of sneller verkopen. Toezicht op internethandel Er is een levendige handel in gezelschapsdieren online, onder andere via Marktplaats en Facebook. De NVWA heeft afspraken met Marktplaats over het toezicht op advertenties waarin verboden waar wordt aangeboden, zoals te jonge dieren. In 2019 is gestart met het ontwikkelen van toezicht hierop, de eerste resultaten worden in 2020 verwacht. Werkwijze De inspecteurs kijken bij controles of fokkers en handelaren zich houden aan de welzijnseisen uit het Besluit houders van dieren (hierna: Bhd.), zoals de eisen aan de huisvesting en de verzorging van de dieren. Ook beoordeelde de NVWA op basis van invoereisen (bij handel uit buitenland) onder andere het juist en tijdig identificeren en registeren (I&R) van de dieren. Controles zijn vooral uitgevoerd naar aanleiding van meldingen. Meldingen en selectie In totaal kwamen er in 2019 bij de NVWA in 872 meldingen binnen over gezelschapsdieren, waarvan 849 specifiek over honden en katten. De meldingen over illegale import zijn gecategoriseerd in geen, laag of hoog risico op rabiës. Er is een hoog risico op rabiës als er een verdenking van illegale invoer is uit landen waar rabiës nog voorkomt en wanneer de herkomst van een hond onbekend is. De focus van de inspecties ligt op deze meldingen. In 2019 zijn er volgens de beschikbare I&R-data honden geïmporteerd. Rabiës risico Aantal meldingen Percentage meldingen Geen % Laag % Hoog % Totaal % Tabel 1. Binnengekomen meldingen over honden en katten zijn verdeeld drie rabiës risico categorieën Handel in honden en katten 2 van 6

3 Projecten en selectie Handhavingsverzoeken over fokkerij worden afhankelijk van de beschikbare informatie opgevolgd door een inspectie. Een aantal verzoeken is niet opgepakt wegens onvoldoende onderzoekgronden. Naar aanleiding van handhavingsverzoeken zijn er ook controles bij kattenfokkers geweest. Asielen die vallen onder de Dierenbescherming worden door de NVWA gecontroleerd op basis van een aselecte steekproef. Alle opvangadressen van gezelschapsdieren van RVO.nl (waar in bewaring genomen dieren worden opgevangen), worden jaarlijks gecontroleerd. Inspectieresultaten zijn weergegeven voor inspecties naar aanleiding van meldingen, fokkerij (artikel 3.4.), asielen en opvangadressen in Type inspectie Aantal Akkoord Niet akkoord Nalevingspercentage inspecties Meldingen (select) % Fokkerij (artikel 3.4.) % Asielen (aselect) % Opvangadressen % (aselect) Herinspecties % Totaal % Tabel 2. van inspecties gezelschapsdieren 2019 (met peildatum 20 januari 2020). 1 De resultaten van de pilot kortsnuitige honden worden separaat toegelicht. Meldingen Van de 118 inspecties n.a.v. meldingen en signalen over bedrijfsmatige houders en import van honden en katten was er slechts een naleving van 16%. Van de uitgevoerde controles is 57% administratief opgepakt. Deze cijfers zijn niet representatief voor de gehele branche aangezien dit geen aselecte steekproef betreft, zoals onder de asielen en opvangadressen. Het zegt wel iets over de meldingen en analyses daarvan: de risico s worden goed ingeschat. De overtredingen bij bedrijfsmatige houders betroffen vooral administratieve zaken: geen bezit van een vakbekwaamheidsbewijs, geen registratie als handelszaak en overtredingen van de regels over identificatie en registratie (I&R). Daarnaast zijn er veel overtredingen geconstateerd op het invoeren van honden (en katten) zonder paspoort, gezondheidscertificaat, rabiësvaccinatie en te jonge honden (<15 weken). Niet alle hoog risico meldingen zijn opgepakt, de voornaamste reden was dat er onvoldoende informatie was verstrekt om de melding te kunnen beoordelen en op te pakken (bijvoorbeeld geen adres). Handel in honden en katten 3 van 6

4 Verloop meldingen De NVWA attendeert mensen onder andere via sociale media op de mogelijkheid van het melden van misstanden. Data-analyse speelt een belangrijke rol bij het vroegtijdig signaleren van overtredingen. Alle klachten en meldingen over handelaren in gezelschapsdieren worden beoordeeld door een inspecteur. Het is belangrijk dat de melding voldoende informatie en aanknopingspunten bevat: een goede omschrijving (incl. naam en adres), foto s en/of filmmateriaal. Als er risico s zijn voor dierenwelzijn of er zijn andere overtredingen aan de orde, dan kan een melding worden opgevolgd door een fysieke of administratieve inspectie. Bij een administratieve inspectie worden databronnen geraadpleegd en wordt er telefonisch contact opgenomen met de melder (bv. een dierenarts) en de houder (indien mogelijk). Meldingen die niet direct worden opgepakt, worden wel geregistreerd en bewaard. Als er bijvoorbeeld op een later moment meer meldingen over een bepaalde fokker binnenkomen, kunnen ook eerdere meldingen worden betrokken bij het onderzoek. Fokkerij Sinds 2016 zijn er diverse handhavingsverzoeken binnengekomen in het kader van artikel 3.4 uit Bhd. Deze verzoeken hebben geleid tot het opstellen van criteria voor het fokken met kortsnuitige honden 2 en de pilot kortsnuitige honden in 2019 (zie hierna). In 2019 zijn er 12 handhavingsverzoeken binnengekomen voor honden (5) en katten (7). Het betrof o.a. het fokken van Engelse Bulldogs, Peke Face Perzen en Bambino 3, katten. Handhavingsverzoeken met voldoende aanknopingspunten zijn opgepakt, daarbij zijn controles uitgevoerd waarbij een veterinaire verklaring 4 door een dierenarts is opgemaakt. Er zijn 6 controles bij de kattenfokkers (Bambino, Exotic en Peke Face Perzen) uitgevoerd. Vier fokkers waren in overtreding voor het fokken met deze dieren. Fokken met de Bambino is verboden, omdat het leidt tot nakomelingen die in strijd zijn met artikel 3.4 uit Bhd. Daarnaast betroffen overtredingen het niet in het bezit zijn van een bewijs van vakbekwaamheid en/of het onjuist of in het geheel niet aanmelden als inrichting. Voor de overtredingen zijn 3 rapporten van bevindingen (RvB) en 1 schriftelijke waarschuwing (SW) opgemaakt. Fokkerij - Pilot kortsnuitige honden In maart 2019 heeft het Expertisecentrum Genetica Gezelschapsdieren van de faculteit Diergeneeskunde in Utrecht het rapport Fokken met kortsnuitige honden gepubliceerd. In dit rapport staan zes handhavingscriteria ter invulling van artikel 3.4 van het Bhd.). Deze criteria dienden in de pilot als handvat bij inspecties door de NVWA. Het gaat om 1. aanwezigheid van ademgeluid (stridor) 4. neusplooi 2. de neusopening 5. zichtbaarheid van het oogwit 3. relatieve neusverkorting (CFR) 6. de ooglidreflex. 2 Hagen, van MAE. (2019). Fokken met kortsnuitige honden. Criteria ter handhaving van art Besluit Houders van dieren Fokken met Gezelschapsdieren. Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht en Expertisecentrum Genetica Gezelschapsdieren. 3 Hagen, van MAE; Gier, de J. (2018). Deskundigenverklaring. Fokken van designerkatten als de Bambino Sphynx. Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht. 4 Een verklaring van een dierenarts waarin staat waardoor het dierenwelzijn in het geding is. Handel in honden en katten 4 van 6

5 Bovenstaande criteria kunnen door de inspecteurs op drie manieren gescoord worden: rood (onvoldoende: extreme uiterlijke kenmerken), oranje (matig: minder extreme uiterlijke kenmerken) of groen (de geaccepteerde norm). Doelgroep en selectie Voor rashondenfokkers is de website van de Raad van Beheer en diverse rasverenigingen gebruikt. Voor niet-rashondenfokkers (de look-a-like fokkers ) zijn aangeboden advertenties op Marktplaats gebruikt. Voor de selectie wordt gekeken waar vermoedelijk een nest puppy s aanwezig is. Zonder nest is het vaststellen van overtredingen lastiger. Look-a-like fokkers zijn lastiger te vinden dan rashondenfokkers, omdat zij niet verenigd zijn in een overkoepelende organisatie en vaak niet actief promoten met een eigen website. Zij adverteren veelal op online platformen zoals Facebook en Marktplaats. In de periode van eind oktober tot half december 2019, zijn bij fokkers van de vijf meest voorkomende kortsnuitige rassen controles uitgevoerd. Het betrof fokkers van de Engelse Bulldog, Franse Bulldog, Mopshond, Boxer en Shih-Tzu. Hondenras Aantal Akkoord Niet akkoord Afdoening inspecties Engelse Bulldog 1-1 Schriftelijke waarschuwing Franse Bulldog 1-1 Schriftelijke waarschuwing Mopshond 2-2 Schriftelijke waarschuwing Boxer 2-2 Schriftelijke waarschuwing Shih-Tzu Schriftelijke waarschuwing Akkoord: Naleefbrief* Totaal Tabel 3. van inspecties pilot kortsnuitige honden. * Naleefbrief: voor fokdieren die oranje scoren betreft het geen overtreding, maar wel een risico. Conclusie De beschreven handhavingscriteria blijken goede handvatten te bieden om artikel 3.4 Bhd. te controleren. In totaal zijn 9 fokkers van kortsnuitige honden gecontroleerd, hiervan zijn 7 niet akkoord bevonden. Deze fokkers hebben een schriftelijke waarschuwing gekregen. Wordt bij hercontrole opnieuw een overtreding vastgesteld, dan volgt een bestuurlijke boete en mogelijk andere bestuurlijke maatregelen, zoals een last onder dwangsom (LOD). Asielen De 5 gecontroleerde dierenasielen die vallen onder de Dierenbescherming waren allemaal niet akkoord. Alle 5 asielen maakten fouten met het registreren/melden van de dieren. Bij 2 asielen was daarnaast geen (actueel) UBN geregistreerd. Deze overtredingen zijn met mondelinge correcties afgedaan. Opvangadressen Van de 5 gecontroleerde opvangadressen waren er 2 in overtreding. De overtredingen betroffen ontbreken van dierenartsstempel in het vaccinatieboek en onjuiste melding aan een aangewezen databank. Hiervoor is mondeling gecorrigeerd en een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. Hercontroles Hercontroles vinden plaats n.a.v. een niet akkoord controle. Van de 12 hercontroles waren er 6 opnieuw niet akkoord. Overtredingen zoals te weinig ventilatie of licht en vieze verblijven werden Handel in honden en katten 5 van 6

6 opnieuw geconstateerd. Er zijn 5 rapporten van bevindingen opgemaakt en een proces-verbaal nadat de verdachte doorging met de fokkerij. Interventies In tabel 4 staan alle afdoeningen van de niet akkoord controles uit Het totaal aantal opgemaakte interventies kan hoger liggen dan het aantal niet akkoord inspecties; in sommige gevallen is zowel een punitieve sanctie als een herstellende sanctie opgelegd. Type interventie Mondelinge correctie 12 Herstelbrief 3 Tabel 4. Het aantal en type interventies van niet akkoord controles uit Aantal Schriftelijke Waarschuwing 71 Rapport van bevindingen 15 Proces verbaal 8 Totaal 109 Conclusie Bij de risicogericht uitgevoerde inspecties n.a.v. meldingen was slechts 16% akkoord. Overtredingen betroffen met name: onjuiste/geen registratie van dieren (75), geen UBNregistratie (45) en het niet in bezit hebben van een vakbekwaamheidsbewijs (42). De risicoanalyse blijkt doeltreffend, het merendeel van de opgevolgde meldingen was gegrond. Uit de pilot Fokken kortsnuitige honden is gebleken dat de gebruikte criteria goede handvatten bieden voor de handhaving van dierenwelzijn artikel 3.4. Bhd. In 2020 wordt het aantal fte dat toezicht houdt op gezelschapsdieren verdubbeld van 5 fte naar 10 fte. In 2020 wordt ook gewerkt aan een nieuw beoordelingskader voor meldingen. Verder zal er gekeken naar manieren om meer inspecties administratief op te pakken, zoals bij het toezicht op internethandel. Handel in honden en katten 6 van 6