JAARVERSLAG 2008

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2008

2 JAARVERSLAG 2008

3 Profiel Batenburg Groep Batenburg Beheer N.V. omvat 13 dienstverlenende ondernemingen op het gebied van installatietechniek en technische handel met ruim medewerkers. Kenmerkend voor de organisatiestructuur is de focus op lokaal ondernemerschap. De installatiebedrijven leveren elektrotechnische, werktuigkundige en sanitaire installaties aan opdrachtgevers in de utiliteitsbouw, infrastructuur en industrie. De technische handelsondernemingen leveren producten en diensten op het gebied van elektrotechniek, elektronica, energietechniek en bevestigingstechniek aan klanten en opdrachtgevers in de industrie en de infrastructuur. Batenburg Beheer N.V. heeft in 2008 een omzet gerealiseerd van EUR 156 miljoen, waarvan circa 95% in Nederland. De overige omzet wordt voornamelijk gerealiseerd in andere Europese landen.

4 Inhoudsopgave 2 Algemeen Profiel Batenburg Groep Kerncijfers Informatie over het aandeel Batenburg Beheer Personalia Commissarissen en Directie 10 Bericht van Commissarissen 14 Verslag van de Directie Reflectie op 2008 Strategie en beleid Risicomanagement Corporate Governance Organisatie en medewerkers Maatschappelijk verantwoord ondernemen Financiële gang van zaken Ontwikkelingen bij Installatie en Handel Vooruitzichten voor 2009 Bestuursverklaring 43 Jaarrekening Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Enkelvoudige balans Enkelvoudige winst- en verliesrekening Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 66 Overige gegevens Overzicht geconsolideerde deelnemingen Gebeurtenissen na balansdatun Accountantsverklaring Bijzondere statutaire rechten inzake zeggenschap Voorstel tot winstbestemming Statutaire bepaling inzake winstbestemming 73 Diversen Vijf jaar medewerkers Organisatiestructuur Overzicht werkmaatschappijen

5 ALGEMEEN Kerncijfers Resultaat (EUR miljoen) Omzet 156,0 165,6 142,3 130,9 130,5 Bedrijfsresultaat voor afschrijving goodwill (EBITA) 7,3 9,2 5,8 6,0 5,9 Bedrijfsresultaat na afschrijving goodwill (EBIT) 7,3 7,9 5,8 6,0 5,9 Nettowinst 6,0 6,6 4,9 4,8 4,2 Kasstroom (EUR miljoen) Cashflow [1] 8,0 8,2 6,6 6,3 5,9 Afschrijvingen 2,0 1,6 1,6 1,5 1,7 Investeringen 1,9 2,9 3,5 3,1 1,2 Dividendvoorstel 2,9 2,9 2,3 2,2 1,9 Vermogen (EUR miljoen) Balanstotaal 75,2 75,2 71,0 62,7 61,7 Eigen vermogen 46,1 43,0 38,8 35,9 32,7 Nettowerkkapitaal 22,2 19,2 23,5 23,9 22,6 Geïnvesteerd vermogen [2] 47,5 44,4 42,0 39,1 36,1 Medewerkers Gemiddeld aantal medewerkers Aantal medewerkers ultimo jaar Personeelskosten (EUR miljoen) 46,7 44,6 42,4 40,0 40,1 Ratio's (%) Rendement op gemiddeld geïnvesteerd vermogen 13,1 15,3 12,1 12,8 12,0 Bedrijfsresultaat voor afschrijving goodwill op omzet 4,7 5,6 4,1 4,6 4,6 Bedrijfsresultaat na afschrijving goodwill op omzet 4,7 4,8 4,1 4,6 4,6 Nettowinst op omzet 3,9 4,0 3,5 3,7 3,2 Solvabiliteit [3] 61,3 57,2 54,6 57,3 53,0 Solvabiliteit (excl. goodwill) 54,1 49,4 50,6 54,0 49,4 [1] Cashflow = nettowinst + afschrijvingen [2] Geïnvesteerd vermogen = vaste activa + nettowerkkapitaal incl. liquide middelen [3] Solvabiliteit = eigen vermogen / balanstotaal 4 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

6 ALGEMEEN Informatie over het aandeel Batenburg Aandelen Batenburg Beheer N.V. Het aandeel Batenburg Beheer N.V. is sinds 1956 genoteerd aan Euronext N.V. te Amsterdam. Het aandeel is opgenomen in de categorie Lokale aandelen. In 2008 is de koers van het aandeel Batenburg Beheer N.V. gedaald met 32,7% onder invloed van de onrust op de financiële markten die zich in de tweede helft van het jaar volop manifesteerde. In dezelfde periode daalde de AEX-index met 52,3%. Op 6 juni 2008 zijn de gewone aandelen gesplitst in een verhouding 1:2 met als doel de aantrekkelijkheid en verhandelbaarheid van het aandeel te verbeteren. Ultimo 2008 zijn daardoor gewone aandelen geplaatst met een nominale waarde van EUR 0,40. Er zijn in het verslagjaar geen aandelen geplaatst of ingekocht. Ter bevordering van de verhandelbaarheid van het aandeel Batenburg Beheer N.V. is SNS Securities ook in 2008 opgetreden als liquiditeitsverschaffer. Kengetallen per gewoon aandeel Nettowinst (EUR) 2,50 2,75 2,04 2,00 1,73 Cashflow (EUR) 3,32 3,41 2,72 2,61 2,44 Eigen vermogen (EUR) 19,16 17,87 16,09 14,91 13,58 Dividendvoorstel (EUR) 1,20 1,20 0,95 0,90 0,80 Pay-out (%) 48% 44% 47% 45% 46% Koers einde jaar (EUR) 19,14 28,45 24,39 21,60 15,60 Koers-winstverhouding 7,7 10,3 12,0 10,8 9,0 Het dividendbeleid van Batenburg Beheer N.V. is erop gericht om de aandeelhouders een aantrekkelijk dividendrendement te bieden en jaarlijks een dividend in contanten uit te keren van minimaal 40% van de nettowinst. Voorgesteld wordt 48% van de nettowinst over 2008 uit te keren aan aandeelhouders. Het dividend over het verslagjaar bedraagt dan EUR 1,20 per aandeel en is daarmee ongewijzigd ten opzichte van Het dividendrendement op basis van de slotkoers per 31 december 2008 is 6,3%. Koersgevoelige informatie en melding zeggenschap In het kader van koersgevoelige informatie heeft Batenburg Beheer N.V. een reglement opgesteld aan de hand van het door de Autoriteit Financiële Markten goedgekeurde model van de Vereniging van Effecten Uitgevende Ondernemingen (VEUO). Het Batenburg Beheer Reglement inzake bezit van en Transacties in Effecten bevat onder andere een verbodsbepaling voor handel in de periode voorafgaand aan de publicatie van de jaarcijfers en voorafgaand aan de publicatie van de halfjaarcijfers. Het reglement is beschikbaar via de website van de vennootschap. Batenburg Beheer NV Jaarverslag

7 ALGEMEEN Op basis van de Wet Melding Zeggenschap 2006 houdt de AFM een register met Substantiële Deelnemingen bij. Zodra een deelneming in een uitgevende instelling 5% of meer van het geplaatste kapitaal bedraagt, dient de aandeelhouder dit te melden. Vervolgens dient de aandeelhouder bij de AFM opnieuw te melden zodra zijn substantiële deelneming een drempelwaarde bereikt, overschrijdt of onderschrijdt. Meldingen volgens het WMZ register*) belang N.V. Exploitatie Maatschappij van Puijenbroek 20,14% Delta Deelnemingen Fonds 11,00% Monolith Investment Management B.V. 10,00% Decico B.V. 8,68% J.H. Langendoen 5,56% De Kolk Beheer B.V. 5,40% VDL Beleggingen B.V. 5,23% J.L. van den Heuvel 5,19% E.M. Aarts 5,06% Stichting Preferente Aandelen Batenburg Beheer N.V. 99,96% *) Geactualiseerd tot 26 maart 2009 Per aandeel 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0, Nettowinst ( ) Dividendvoorstel ( ) 6 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

8 ALGEMEEN Koers aandeel Batenburg 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0, Rendement koers 1/1 28,45 24,39 21,60 15,60 13,75 koers 31/12 19,14 28,45 24,39 21,60 15,60 koersrendement -32,7% 16,7% 12,9% 38,5% 13,5% dividendrendement 6,3% 4,2% 3,9% 4,2% 5,1% totaal rendement -26,4% 20,9% 16,8% 42,7% 18,6% Financiële kalender 2009 Verschijningsdatum jaarverslag april 2009 Algemene Vergadering van Aandeelhouders 23 april 2009 Notering ex dividend van het aandeel 27 april 2009 Record date voor dividend (nabeurs) 29 april 2009 Betaalbaarstelling dividend 7 mei 2009 Publicatie halfjaarcijfers 2009 (voorbeurs) 28 augustus Batenburg Beheer NV Jaarverslag

9 PERSONALIA COMMISSARISSEN G.N.G. Wirken RA - voorzitter (1948) Eerste benoeming: 1995 Einde huidige termijn: 2011 Geslacht: Man Nationaliteit: Nederlandse Functies: Directeur Valkrust Consultancy B.V. Nevenfuncties: Voorzitter curatorium Postdoctorale Controlleropleiding Universiteit van Maastricht, Lid Curatorium Postdoctorale Controlleropleiding NIVRA/Nyenrode, bestuurslid Rabo Pensioenfonds. Overige commissariaten: Bauer AG (Duitsland), Vendor Holding B.V. (voorzitter), Winters bouw- en ontwikkeling B.V. (voorzitter), Rabobank Breda, NIBO N.V. (voorzitter), Egeria Investments B.V. (voorzitter), Hollowell Holding B.V. (voorzitter), ICTS Europe Holdings B.V. ing. M.C.J. van Pernis (1945) Eerste benoeming: 2008 Einde huidige termijn: 2012 Geslacht: Man Nationaliteit: Nederlandse Functies: President Siemens Groep in Nederland, Voorzitter Raad van Bestuur Siemens Nederland N.V. Nevenfuncties: Plv. Voorzitter Algemeen Bestuur Vereniging FME/CWM, Lid Dagelijks Bestuur VNO-NCW, Lid Algemeen Bestuur Syntens, diverse overige maatschappelijke functies. Overige commissariaten: Dutch Space B.V. (voorzitter), Recontec B.V., Feijenoord Rotterdam N.V., Bosch Siemens Huishoudapparatuur B.V. ir. J. Smit (1946) Eerste benoeming: 2003 Einde huidige termijn: 2009 Geslacht: Man Nationaliteit: Nederlandse Functies: Directeur Stork Asset Management Solutions B.V. Nevenfuncties: Lid college van decanen KIVI NIRIA, Lid Raad van Advies Facto Deventer B.V., lid Industry & Science Board Icos Capital Management B.V. Overige commissariaten: Geen. 8 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

10 PERSONALIA DIRECTIE GROEPSRAAD L. H. Beijersbergen van Henegouwen G.H. van Dalen G. van Ginkel RA Ing. A.M. van Gogh MBA A.T. Kemperman Th.J. Ockhuijsen F. Popma Ing. T.P.A. Scheenen E. van Veen drs. L.J.M. van t Veer drs. G.J. de Waard AA L. Zevenbergen Drs. P.C. van der Linden (1953) Geslacht: Man Nationaliteit: Nederlandse Functie: President-directeur Nevenfunctie: Voorzitter Bestuur Pensioenfonds Metaal en Techniek (namens werkgevers) Commissariaten: Geen Drs. E.M. Bosma RV (1962) Geslacht: Nationaliteit: Functie: Nevenfunctie: Commissariaten: Man Nederlandse Directeur Geen Geen Batenburg Beheer NV Jaarverslag

11 BERICHT VA N COMMISSARISSEN Bericht van Commissarissen Werkzaamheden in 2008 De Raad van Commissarissen heeft de taak toezicht te houden op het beleid van de Directie en de algemene gang van zaken bij Batenburg Beheer N.V. en de met haar verbonden onderneming. Commissarissen zijn van mening dat de resultaten en de algemene gang van zaken in 2008 bevestigen dat de door de Directie uitgezette strategie en het gevoerde beleid bijdragen aan het creëren van aandeelhouderswaarde op de lange termijn, waarbij belangen van verschillende stakeholders van de onderneming op evenwichtige wijze worden behartigd. De Raad van Commissarissen heeft in het verslagjaar formeel negen keer overleg gevoerd met de Directie. Behoudens één vergadering is de Raad van Commissarissen steeds voltallig geweest. In het overleg met de Directie komen aan de orde de doelstellingen en strategie, de risico s verbonden aan de activiteiten van de Batenburg Groep, de financiële resultaten en het verslagleggingproces, de opzet en de werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen, het Corporate Governance beleid, de belangen van verschillende stakeholders, management development en het HRMbeleid en de gang van zaken in de Installatie- en in de Handelsgroep. Naast het overleg met de Directie worden hiertoe ook werkmaatschappijen bezocht. In 2008 is veel aandacht uitgegaan naar de aanpassingen in de organisatie van het installatiebedrijf IJsselmuiden, het acquisitiebeleid met onder andere de acquisitie van de activiteiten van TIP door Bevar en de verkoop van het onderdeel Hoogendoorn Projects uit de Hoogendoorn Groep, alsmede de relatie met aandeelhouders. In december 2008 is een extra aandeelhoudersbijeenkomst belegd, waarbij commissarissen en directieleden een toelichting hebben gegeven op de strategie en de gang van zaken. Commissarissen achten de contacten met de personeelsvertegenwoordigingen van de bedrijven van groot belang. Daartoe bezoeken zij volgens een jaarlijks vastgesteld rooster overlegvergaderingen bij de verschillende bedrijven. Ook de vergadering van de Centrale Personeelsinformatie (CPI) met de Directie is in 2008 door twee commissarissen bijgewoond. In augustus 2008 heeft de Raad van Commissarissen de heer L.H. Beijersbergen van Henegouwen (IJsselmuiden) benoemd in de Groepsraad van Batenburg Beheer N.V. Functioneren Het eigen functioneren en de samenstelling van de Raad van Commissarissen zijn geëvalueerd in een besloten bijeenkomst waarbij de Directie niet aanwezig is geweest. Tevens is het functioneren van de Directie en de afzonderlijke directieleden beoordeeld. De voorzitter van de Raad van Commissarissen onderhoudt regelmatig contact met de Directie over actuele zaken. In 2008 is tijdens drie formele vergaderingen met de Directie en de accountant gesproken over de bevindingen bij de controle, de opzet en werking van de interne beheersingssystemen, de tussentijdse cijfers en de jaarrekening over Tijdens dit overleg is door commissarissen ook buiten de aanwezigheid van de Directie met de accountant gesproken over zijn bevindingen. Jaarlijks wordt de onafhankelijkheid van de accountant ten opzichte van Batenburg Beheer N.V. getoetst. 10 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

12 BERICHT VA N COMMISSARISSEN Samenstelling Raad van Commissarissen In april 2008 is de heer ing. M.C.J. van Pernis benoemd tot commissaris. De Raad van Commissarissen voldoet hiermee in haar samenstelling aan de profielen zoals beschreven in de profielschets. De regels rond het functioneren van de Raad van Commissarissen zijn vastgelegd in een reglement. Alle commissarissen zijn onafhankelijk van de vennootschap. Geen der commissarissen heeft in 2008 of in de vijf voorafgaande jaren deel uitgemaakt van het bestuur van de vennootschap, noch is hen een resultaatafhankelijke beloning toegekend. In de Raad van Commissarissen ontstaat in april 2009 een vacature voor de functie met het technische profiel. De heer ir. J. Smit is beschikbaar voor herbenoeming. Hij beschikt over een brede bestuurlijke ervaring in de afzetmarkten waar de Batenburgbedrijven actief zijn, evenals over kennis van de technologische ontwikkelingen en toepassingen. De overige commissarissen achten de benoeming van de heer Smit in het belang van de vennootschap. Met een herbenoeming blijft de Raad qua kennis en ervaring evenwichtig samengesteld. De Ondernemingsraden hebben te kennen gegeven in te stemmen met de voordracht van de heer Smit. Jaarrekening 2008 De Raad van Commissarissen biedt u met genoegen het jaarverslag met de jaarrekening 2008 van Batenburg Beheer N.V. aan. De jaarrekening is opgesteld door de Directie en is door de accountant Mazars Paardekooper Hoffman Accountants N.V. gecontroleerd. De goedkeurende verklaring van de accountant is opgenomen op pagina 68 in het verslag. De jaarrekening is op 26 maart 2009 besproken met de Directie in aanwezigheid van de accountant en wordt u ongewijzigd voorgelegd. Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 23 april 2009 zullen wij het voorstel doen de jaarrekening vast te stellen en goed te keuren en decharge te verlenen aan de Directie voor het gevoerde beleid en aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. Voorts wordt voorgesteld op prioriteitsaandelen een dividend van EUR 0,12 en op gewone aandelen een dividend van EUR 1,20 uit te keren (2007: EUR 1,20). Na een moeizaam verlopen eerste halfjaar hebben de Batenburg-bedrijven zich goed staande gehouden in de verslechterde economische omstandigheden in de tweede helft van Commissarissen spreken hun waardering uit voor de betrokkenheid en inzet van medewerkers en de Directie en het behaalde resultaat. Ook Batenburg Beheer N.V. zal in 2009 te maken krijgen met de gevolgen van de recessie. Met de solide financiële positie en de spreiding van activiteiten verwachten commissarissen echter dat Batenburg Beheer N.V. voldoende veerkracht heeft om deze periode te doorstaan. Rotterdam, 26 maart 2009 Raad van Commissarissen: G.N.G. Wirken (voorzitter) M.C.J van Pernis J. Smit Batenburg Beheer NV Jaarverslag

13 12 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

14 HOOFDSTUK Hoogendoorn introduceerde in 2008 de nieuwste en modernste procescomputer voor de glastuinbouw: de isii. Vanuit haar missie innovate, integrate & improve zoekt Hoogendoorn steeds naar oplossingen voor het optimale klimaat, hogere teeltrendementen en het managen van kosten en risico s in de glastuinbouw. DE NIEUWE PROCESCOMPUTER VAN HOOGENDOORN. DUIDELIJK, FLEXIBEL EN INTELLIGENT; ZO EASY IS DE isii Zó duidelijk Op het gebied van duidelijkheid biedt isii talloze voordelen. Hij geeft de gebruiker met zelf aangemaakt werkbladen en eigen overzichten alle relevante informatie in één oogopslag. Voorts biedt de isii de mogelijkheid om procesvisualisaties te kiezen, waardoor de werking van een installatie inzichtelijk is. Zó duidelijk, zó isii. Zó flexibel Ook qua flexibiliteit biedt isii unieke mogelijkheden. Zo kunnen meerdere isii s gekoppeld worden als één procescomputer. Met twee breedbeeldschermen kan de gebruiker een eigen cockpit creëren voor een optimaal overzicht. Zelfs de inhoud van het nieuwe servicecontract isii Service is flexibel en kan de gebruiker zelf samenstellen. Zó flexibel, zó isii. Zó intelligent isii is technisch zeer geavanceerd. Unieke regelinstellingen stellen de gebruiker in staat streefwaarden zó in te stellen dat op elk moment de optimale omstandigheden ontstaan. isii is via een beveiligde verbinding gekoppeld aan internet en bij elke isii wordt standaard een LetsGrow account geleverd voor het opslaan en analyseren van de gegevens. Via de beveiligde website LetsGrow.com kan overal ter wereld worden ingelogd op de procescomputer. Zó intelligent, zó isii. Zó isii Kortom, de isii biedt een nieuw regel- en bedieningsplatform dat krachtig, modern en snel is. Taakgerichte werkbladen en een cockpit van beeldschermen geven optimaal overzicht. Met instelbare regelingen en data van meerdere locaties die in één oogopslag vergelijkbaar zijn. En een heldere procesvisualisatie voor duidelijk en resultaatgericht werken. Een succes vanaf de introductie: de techniek van isii. Batenburg Beheer NV Jaarverslag

15 VERSLAG VA N DE DIRECTIE Verslag van de Directie Reflectie op 2008 Het jaar 2008 is door Batenburg Beheer afgesloten met een nettowinst van EUR 6,0 miljoen bij een omzet van EUR 156,0 miljoen. Ten opzichte van het recordjaar 2007 is in 2008 het resultaat 9% achtergebleven en is de omzet 6% lager. Acquisities en desinvesteringen in 2008 hebben per saldo geen invloed gehad op resultaat en omzet. Medio september 2008 zijn de kleinschalige activiteiten van TIP met een jaaromzet van minder dan EUR 1 miljoen op jaarbasis overgenomen door Bevar. In december 2008 heeft Hoogendoorn haar installatieafdeling Hoogendoorn Projects met 8 medewerkers verkocht x EUR 1 miljoen 1e helft 2e helft totaal 1e helft 2e helft totaal Omzet 80,9 75,1 156,0 89,3 76,3 165,6 - installatie 52,1 50,5 102,6 66,5 47,9 114,4 - handel 28,8 24,6 53,4 22,8 28,4 51,2 EBIT 2,4 4,9 7,3 3,3 4,6 7,9 - installatie -0,3 2,8 2,5 0,8 1,8 2,6 - handel 3,1 2,3 5,4 2,7 3,0 5,7 - overig -0,4-0,2-0,6-0,2-0,2-0,4 Nettowinst 2,0 4,0 6,0 2,6 4,0 6,6 De omzet van de Installatiegroep is in 2008 met 10% gedaald van EUR 114 miljoen tot EUR 103 miljoen. De omzet bij de Installatiegroep is evenwichtig verdeeld over het jaar, maar bij de Handelsgroep is een teruggang in de omzet zichtbaar in de tweede helft van Gecorrigeerd voor de acquisities en desinvesteringen in 2007 is de omzet van de overige installatiebedrijven in 2008 autonoom met 5% gegroeid. De omzet van de Handelsgroep is over heel 2008 bezien met 4% gestegen van EUR 51 miljoen tot EUR 53 miljoen. Zonder de bijdrage van de in 2007 en 2008 overgenomen handelsbedrijven is de omzet van de overige handelsondernemingen autonoom met 8% gedaald. Het bedrijfsresultaat bedraagt EUR 7,3 miljoen en is 7% lager dan in 2007 (EUR 7,9 miljoen). Het eerste halfjaar van 2008 is moeizaam verlopen door een tegenvallende gang van zaken in de Installatiegroep. Dit segment heeft krachtig resultaatherstel getoond in de tweede helft van 2008 waardoor uiteindelijk een Ebitmarge van 2,5% is gerealiseerd (2007: 2,2%). De Handelsgroep heeft in de eerste helft van 2008 goed gepresteerd. Halverwege 2008 werd een afvlakking van de resultaatontwikkeling in het Handelssegment verwacht. Deze is ook opgetreden waardoor de Ebitmarge over 2008 is uitgekomen op 10,1% (2007: 11,2%). Per saldo is de invloed van de kredietcrisis op de economische ontwikkeling in 14 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

16 VERSLAG VA N DE DIRECTIE Nederland en België voor het eerst voelbaar geworden in het vroegcyclische handelssegment. Met het in de tweede helft van 2008 goed presterende installatiesegment kon de impact van de economische teruggang op het totale resultaat van Batenburg Beheer N.V. worden beperkt. De nettowinst is in 2008 met EUR 0,6 miljoen gedaald. Deze achterstand was al halverwege het jaar bereikt. In de tweede helft van 2008 is een vergelijkbaar resultaat als in 2007 gerealiseerd. De winst per aandeel over heel 2008 bedraagt EUR 2,50 (2007: EUR 2,75). Strategie en beleid Batenburg Beheer N.V. omvat dienstverlenende ondernemingen op het gebied van installatietechniek en technische handel. De activiteiten worden momenteel uitgeoefend door acht installatiebedrijven en vijf handelsondernemingen met in totaal ruim medewerkers. De bedrijven zijn actief in de deelmarkten utiliteitsbouw, industrie en infrastructuur, hoofdzakelijk in de Benelux. De strategie van Batenburg Beheer N.V. is gericht op duurzame winstgevende groei van de onderneming vanuit een solide financiële en zelfstandige positie. De strategie wordt vormgegeven vanuit de kleinschalige holding en wordt op reguliere basis besproken met de commissarissen en met de directeuren van de werkmaatschappijen. De Batenburg-bedrijven willen zich in lokale afzetmarkten onderscheiden op basis van een flexibele klantgerichte instelling en de kwaliteit van de geleverde diensten en producten. Langetermijn-relaties, kennis van processen van klanten en toepassingsmogelijkheden van producten, evenals het kunnen meedenken in de engineeringfase zijn hierbij van groot belang. Daarvoor dienen de werkmaatschappijen te beschikken over deskundige en gemotiveerde medewerkers, lokale aanwezigheid, een goede prijs-kwaliteitverhouding en een solide balanspositie. Financiële doelstellingen Batenburg Beheer N.V. beoogt gemiddeld minimaal 5% te groeien met een nettorendement op de omzet van 4% en een nettorendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen van 12,5%. Jaarlijks wordt minimaal 40% van de winst uitgekeerd. Batenburg Beheer N.V. wil een betrouwbare en solide partner zijn voor alle belanghebbenden die bij de onderneming zijn betrokken. Vanuit financieel oogpunt past hierbij een solvabiliteit van minimaal 40%. Seher Levering van eindsluitingen KAP 630 in samenwerking met Carrier en ABB Kabeldon op het cruiseschip Aida Bella. Batenburg Beheer N.V. wil in de tijd gemeten gemiddeld minimaal 5% per jaar groeien, zowel door autonome als externe groei. Voor de onderliggende werkmaatschappijen is het van belang autonome groei te realiseren. Deze is veelal nodig om de effecten van stijgende vaste kosten op te vangen. Autonome groei kan worden gerealiseerd aan de klantzijde door relaties met vaste opdrachtgevers te verdiepen en nieuwe klanten te verwerven. Daarnaast biedt innovatie van diensten en producten mogelijkheden de omzet te vergroten. Aanvullend wordt externe groei nagestreefd door verwerving van ondernemingen en activiteiten die bijdragen aan de beleidsdoelstellingen van Batenburg Beheer N.V. Hierbij wordt primair gezocht naar gevestigde bedrijven die redelijk tot goed renderen en bij voorkeur onderscheidend Batenburg Beheer NV Jaarverslag

17 VERSLAG VA N DE DIRECTIE zijn in de aangeboden diensten, producten of marktpositie. Het element groei dient altijd beoordeeld te worden binnen het kader van de algehele strategie. Dit betekent dat op enig moment ook de noodzaak aanwezig kan zijn uit strategische overwegingen onderdelen af te stoten als dat het toekomstige rendement of de cohesie van de hele Batenburg Groep ten goede komt. In 2008 is de omzet niet gegroeid, mede als gevolg van de desinvestering van een deelneming medio Ten opzichte van de voortgezette activiteiten uit 2007 bedraagt de groei in 2008 ruim 8%. De doelstelling voor het nettorendement op de omzet bedraagt 4%. Deze doelstelling bevat de nodige ambitie. Het nettorendement is in 2008 uitgekomen op 3,9% ten opzichte van 4,0% in Bij deze doelstelling moet in acht worden genomen dat het rendement van de installatieactiviteiten veelal lager is dan van de handelsactiviteiten. De Nederlandse installatiesector blijft uiterst competitief en aanbestedingen vinden doorgaans uitsluitend plaats op prijs. De druk op het rendement wordt versterkt door een toename van grotere en multidisciplinaire werken waarbij werkmaatschappijen van Batenburg Beheer N.V. als hoofdaannemer optreden. De uitbestede delen, waarover door de hoofdaannemer geen of slechts een beperkt rendement wordt gerealiseerd, drukken de gemiddelde marge op het aangenomen werk. De Handelsgroep heeft de laatste jaren goed geprofiteerd van de economische groei en heeft een bovengemiddeld rendement gerealiseerd. Gekoppeld aan de nettowinstdoelstelling wordt gestreefd naar een nettorendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (ROIC) van 12,5%. In deze maatstaf worden zowel de behaalde inkomsten als het beheer van het ter beschikking gestelde kapitaal betrokken. Dit kengetal wordt door Batenburg Beheer N.V. berekend als de nettowinst afgezet tegen het gedurende het verslagjaar gemiddelde geïnvesteerde vermogen. Door de combinatie van een lagere winst en een stijging van het geïnvesteerd vermogen in 2008 bedraagt de ROIC 13,1% ten opzichte van 15,3% in De doelstelling voor de solvabiliteit ligt op minimaal 40%, waarbij intern ook nadrukkelijk wordt gekeken naar de solvabiliteit van de voor goodwill geschoonde balans. Deze interne maatstaf legt de lat hoger, maar geeft naar onze mening een beter beeld van het weerstandsvermogen van de onderneming in economisch woelige tijden. In beide gevallen wordt aan de doelstelling voldaan. Tijdens de afgelopen maanden is gebleken dat Batenburg Beheer N.V. zich in de markt kan onderscheiden met haar gezonde financiële positie. Het geeft stabiliteit bij de operationele gang van zaken en is van belang voor de beoordeling van de kredietwaardigheid door klanten, leveranciers en kredietverzekeraars. Binnen de decentrale filosofie van Batenburg Beheer N.V. is het voorts gewenst dat ook de onderliggende werkmaatschappijen over een goede solvabiliteit beschikken. De installatiebedrijven dienen zich zelfstandig te prekwalificeren voor aanbestedingen waarbij de solvabiliteit een belangrijk selectiecriterium is. Ook voor de handelsbedrijven neemt het aantal aanbestedingen geleidelijk toe. Daarnaast is een 16 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

18 VERSLAG VA N DE DIRECTIE gezonde balanspositie een pre bij het aangaan van nieuwe handelsrelaties in binnenen buitenland. De pay-out bedraagt minimaal 40%. Bij het voorgestelde dividend wordt 48% van de behaalde winst uitgekeerd aan aandeelhouders (2007: 44%) en wordt de doelstelling overschreden. Structuur De bovengenoemde financiële doelstellingen dienen naar onze mening gerealiseerd te worden binnen het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De Batenburg Groep kent een decentrale organisatiestructuur met vergaande bevoegdheden en verantwoordelijkheden bij de afzonderlijke werkmaatschappijen. Deze oefenen hun activiteiten uit op een wijze waarbij de eigen identiteit wordt gehandhaafd en zijn individueel verantwoordelijk voor een duurzame rendabele continuïteit. Het ondernemerschap aan de basis wordt hierdoor zoveel mogelijk gestimuleerd. Er is echter wel sprake van vrijheid in gebondenheid. De samenhang in de uitvoering van de strategie wordt gestimuleerd door centrale ondersteuning op vakgebieden als ICT en inkoop. Voorts wordt de onderlinge samenwerking en kennisoverdracht gestimuleerd door centrale trainingen en reguliere vakgroepbijeenkomsten. Risicomanagement De belangrijkste risico s en de opzet en de werking van de risicobeheersingsystemen bij Batenburg Beheer N.V. in 2008 worden onderstaand toegelicht onder verwijzing naar best practice II.1.4 van de Corporate Governance Code. Risicoprofiel Batenburg Beheer N.V. heeft met haar installatie- en handelsactiviteiten te maken met een grote verscheidenheid van risico s. Hierna wordt een overzicht gegeven van de op dit moment belangrijkste risicogebieden. In de scores is een afweging gemaakt ten aanzien van de kans dat het risico zich voordoet en de gevolgen als dit gebeurt. Beenen Innovatieve melkverwerkingslijn voor zuivelonderneming Koninklijke FrieslandCampina te Leeuwarden. De belangrijkste risico s, die veelal afgeleid zijn van de uitgezette strategie, worden onderstaand nader toegelicht in relatie tot de activiteiten van Batenburg Beheer N.V. Door spreiding van activiteiten over afnemersgroepen en deelmarkten wordt de cyclische gevoeligheid van de activiteiten enigszins beperkt. Ook het vroegcy clische karakter van de Handelsgroep en het laatcyclische karakter van de Installatiegroep heeft een dempende werking. Is er echter sprake van een algehele recessie met de schokeffecten op investeringspatronen van consumenten en producenten zoals wij nu waarnemen in de Benelux, dan zal dit echter ook bij Batenburg Beheer N.V. voelbaar zijn. Het tekort aan technisch en commercieel geschoold personeel zal de komende jaren blijven voortduren. Met in- en uitleen van personeel kan in de uitvoerende sfeer het nodige worden opgevangen, maar voor cruciale posities is dit geen optie. Vooral de geringe instroom vanuit de technische opleidingen (de ontgroening van de sector) baart hier de nodige zorgen. Instroom Batenburg Beheer NV Jaarverslag

19 VERSLAG VA N DE DIRECTIE Indeling van risico's Installatie Handel Groep Operationeel Economische omstandigheden Schaarste arbeidsmarkt Projectbeheersing ++ -/+ ++ ICT afhankelijkheid Afhankelijkheid klanten/leveranciers Continuïteit management Innovatie Calamiteiten -/+ + -/+ Financieel Werkkapitaal Weerstandsvermogen contractpartners Volatiliteit grondstoffenprijzen Loonontwikkeling Wet- en regelgeving Veiligheid en milieu + -/+ + Verslaglegging Correcte rapportages -/+ -/+ -/+ Toelichting: Inschatting kans en impact van risico: laag -/+ aanwezig + hoog ++ van jonge medewerkers is van belang voor kennisoverdracht en om de stijging van de gemiddelde uurlonen te beperken. Veel contacten met scholen, het bieden van stage- en opleidingsplekken en aantrekkelijke loopbaanperspectieven zijn daarom van groot belang om medewerkers aan te trekken en te behouden. Projectbeheersing is vooral voor de installatiebedrijven en in beperkte mate voor enkele handelsondernemingen met een productieomgeving van belang. Wij zien een toename van grotere complexe opdrachten, waarbij in het afgelopen jaar ook designen constructprojecten zijn aangenomen en in uitvoering genomen. Het wordt steeds belangrijker de risico s en aansprakelijkheden van de contractpartijen vooraf goed vast te leggen. Dit geldt zowel voor het afbakenen van de uit te voeren werkzaamheden, als voor de consequenties als één van de partijen verzaakt. In de afgelopen maanden zijn hiertoe aanvullende trainingen op het gebied van contractmanagement verzorgd voor projectleiders van de werkmaatschappijen van Batenburg Beheer N.V. In de dagelijkse werkzaamheden zijn veel medewerkers afhankelijk van de goede werking van ICT-systemen. De afgelopen jaren is veel 18 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

20 VERSLAG VA N DE DIRECTIE geïnvesteerd in het beperken van ICT-risico s door invoering van nieuwe ERPsystemen en het centraal opslaan en beheren van data. Daarbij is aanscherping van procedures gericht op een hoge mate van integriteit, vertrouwelijkheid en beschikbaarheid van elektronische data een permanent aandachtspunt. Belangrijke financiële risico s betreffen het werkkapitaal (met name debiteuren en voorraden) en het weerstandvermogen van contractpartners. Zeker in economisch onzekere tijden is het beheer van voorraden en debiteuren van groot belang. Ingekochte voorraden voor klanten kunnen dan niet of later worden afgeroepen en zijn aan economische veroudering onderhevig, zeker als dit onderdelen betreft voor minder goed lopende productlijnen van klanten. Gerelateerd aan het voorraadrisico heeft ook de volatiliteit van de grondstoffenprijzen gevolgen voor de Handelsgroep. Prijsverhogingen kunnen vaak slechts gefaseerd worden doorberekend aan klanten door gemaakte jaarafspraken. Daalt de grondstoffenprijs echter, dan wil de klant dit direct terugzien in de prijzen terwijl de handelsbedrijven nog voorraad hebben met relatief hogere inkoopprijzen. Een ander belangrijk element van werkkapitaalbeheer is debiteurenbeheer. Door de economische teruggang komen meer bedrijven in de financiële problemen. Debiteurenrisico s worden strak gevolgd en in voorkomende gevallen ondergebracht bij kredietverzekeraars. Het weerstandsvermogen van contractpartners betreft de financiële draagkracht van grote leveranciers en afnemers, alsmede van partners in grote opdrachten. Zoveel mogelijk informatie inwinnen en veel aandacht voor de contractsvormen moeten deze risico s verminderen. In het algemeen geldt dat het lopen van risico s in verhouding moet staan tot de omvang van de betreffende activiteiten en het behaalde rendement. Per geval wordt bekeken of het daarbij zinvol is het risico te mitigeren door het bijvoorbeeld bij een verzekeraar onder te brengen, dan wel zelf de risico s te aanvaarden, maar deze vooraf zo goed mogelijk in kaart te brengen. Schekman Elektrotechnische installaties, inclusief zwakstroom en beveiliging, voor de nieuwbouw van twee basisscholen met een sporthal in Groesbeek. Risicobeheersing en controlesystemen Het risicomanagement binnen Batenburg Beheer N.V. kent verschillende facetten. De risico s die samenhangen met de strategie, compliance en financiële verslaglegging komen regulier aan de orde in overlegsituaties waarbij commissarissen, holdingdirectie en het management van de werkmaatschappijen in wisselende samenstellingen zijn betrokken. Commissarissen bezoeken jaarlijks ook een aantal werkmaatschappijen om zich op de hoogte te stellen van de gang van zaken binnen de ondernemingen. De directies van de werkmaatschappijen zijn verantwoordelijk voor de werking van het risicomanagementsysteem in hun eigen onderneming en rapporteren de bevindingen aan de holding in het Batenburg Enterprise Risk Managementsysteem (BERM). Dit systeem is gebaseerd op de uitgangspunten van het COSO-model, waarbij de inrichting is toegesneden op de specifieke activiteiten van de twee segmenten Installatietechniek en Handel in de Batenburg Groep. De bevindingen worden met de directies van de werkmaatschap- Batenburg Beheer NV Jaarverslag

21 20 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

22 HOOFDSTUK Met haar vele chemische fabrieken en installaties is Shell Pernis één van de grootste en meest uitgebreide raffinaderijen in de wereld. GEÏNTEGREERDE KALIBRATIEOPLOSSING DRAAGT BIJ AAN VEILIGHEID EN BESPARINGEN BIJ SHELL PERNIS In verband met economische en technische voordelen vinden de raffinage en petrochemische activiteiten naast elkaar plaats in Pernis op een oppervlakte (inclusief de opslagtanks van de Europoort Terminal) van in totaal 550 hectaren. De raffinagefabrieken verwerken zowel zware als lichte ruwe olie. Per jaar wordt circa twintig miljoen ton ruwe olie verwerkt. Pernis staat via een netwerk van pijpleidingen in verbinding met Shell Chemie Moerdijk, Amsterdam Schiphol en met klanten in Duitsland. Kalibratie is voor de raffinaderij van oorsprong belangrijk vanuit economisch perspectief: zelfs de geringste fout in geleverde hoeveelheden is onacceptabel uit financieel oogpunt. Daarnaast is kalibratie ook van belang voor de benodigde vergunningen. Denk maar aan de regelgeving voor CO2 en NOx emissies. Overheden verlangen dat de instrumenten gerelateerd aan veiligheidsystemen regelmatig worden gekalibreerd en dat de resultaten worden gedocumenteerd volgens de IEC standaard. Ed de Jong is instrument maintenance engineer voor verschillende processen van de raffinaderij in Pernis. Zijn taken omvatten planning van het onderhoud, instrumentatie, benchmarken en wettelijke compliance voor bijvoorbeeld CO2 emissie. Hij kent de processen in de raffinaderij door en door en is betrokken bij de keuze van de kalibratieoplossing. Zowel Shell Pernis als Shell Moerdijk hebben gekozen voor een door HPR Techniek geleverde geïntegreerde oplossing van Beamex CMX Kalibratie Software in een netwerkomgeving en MC5 Multifunctionele Calibratoren. Beamex en HPR Techniek hebben ook trainingen verzorgd voor de betrokken Shell-medewerkers. De keuze voor de geïntegreerde Beamex oplossing is ondermeer gebaseerd op de reputatie van de leverancier en de kwaliteit. Kostenbesparingen worden ook verwacht, zo vat Ed de Jong de argumenten voor de aanschaf samen. Batenburg Beheer NV Jaarverslag

23 VERSLAG VA N DE DIRECTIE pijen besproken. Vervolgens komen de uitkomsten in het overleg van de Directie met de Raad van Commissarissen aan de orde. Het financiële beheersingssysteem van Batenburg Beheer N.V. omvat onder meer het toezicht op de realisatie van de beleidsplannen van de werkmaatschappijen. De holding toetst vooraf of de voorgestelde aanpak aansluit op de groepsdoelstellingen. Na de gezamenlijke vaststelling van de plannen leggen de directies van de werkmaatschappijen verantwoording af door middel van een vaste rapportagestructuur, tussentijds overleg met de holding, een jaarrekening en een formele aandeelhoudersvergadering per werkmaatschappij. Andere elementen van het beheersingssysteem zijn de betrokkenheid van de holdingdirectie bij substantiële investeringsbeslissingen, het aannemen van grote werken, de benoeming en het ontslag van sleutelfunctionarissen en de financiering en verzekering van de activiteiten. De accountant beoordeelt jaarlijks volgens een risicogerichte aanpak de belangrijkste aspecten van de opzet en werking van de administratieve organisatie en de daarin opgenomen interne controlemaatregelen. Hij maakt bij de inrichting van de controle gebruik van de vastleggingen in BERM. De bevindingen worden gerapporteerd aan de directies van de werkmaatschappijen, de holdingdirectie en de Raad van Commissarissen. Zowel de holdingdirectie als de directeuren van de werkmaatschappijen leggen verantwoording af in een bevestigingsbrief bij de jaarrekening (de Letter of Representation ). De Directie is zich ervan bewust, ondanks alle inspanningen dienaangaande, dat de opgezette beheersingssystemen geen absolute zekerheid kunnen bieden dat de doel stellingen worden gerealiseerd, noch dat deze systemen onjuistheden van materieel belang, verlies, fraude en handelingen in strijd met wetten en regels geheel kunnen voorkomen. De systemen dienen ertoe dat de Batenburg Groep op een verantwoorde en beheerste wijze blijft ondernemen. Risicomanagement wordt op een positieve wijze gebruikt om te zorgen dat het bijdraagt aan een betere beheersing van de processen en het nemen van gecalculeerde en verantwoorde risico s. In Control Verklaring De Directie is verantwoordelijk voor de inrichting en de effectiviteit van de systemen voor risicobeheersing en interne controle. Met inachtneming van het voornoemde is de Directie van Batenburg Beheer N.V. naar beste weten van mening: dat de risicobeheersing- en interne controlesystemen een redelijke mate van zekerheid verschaffen dat de financiële verslaglegging geen materiële onjuistheden bevat en dat de organisatie zich houdt aan de van toepassing zijnde wetten en regels; dat de riscobeheersing- en interne controle systemen in het verslagjaar naar behoren hebben gewerkt; en dat er geen indicaties zijn dat de risicobeheersing- en interne controlesystemen in het lopende jaar niet naar behoren zullen werken. 22 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

24 VERSLAG VA N DE DIRECTIE Corporate Governance Commissarissen en Directie van Batenburg Beheer N.V. onderschrijven in het algemeen de principes voor goed ondernemingsbestuur zoals opgenomen in de Nederlandse Corporate Governance Code ( de Code ). Centraal staat dat de onderneming, bestuurders en toezichthouders zich dienen te richten op een op lange termijn gerichte continuïteit en maximalisering van het nut voor de bij de onderneming betrokken partijen. Evenzeer geldt dat een evenwichtige en integere wijze van belangenbehartiging en onafhankelijk toezicht sleutelelementen zijn voor een goede relatie met aandeelhouders. Een heldere en open communicatie levert hieraan een positieve bijdrage. De toepassing van de Code is in 2008 niet gewijzigd. Batenburg Beheer N.V. volgt enkele best practices niet, deels omdat een aantal bepalingen uit de Code gezien de omvang van de onderneming niet op Batenburg Beheer N.V. van toepassing is. De practices die met instemming van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders niet zijn gevolgd, worden toegelicht op de website van de Vennootschap ( Batenburg Beheer N.V. is een structuurvennootschap met een Directie en een onafhankelijke Raad van Commissarissen (het zogenaamde two-tier bestuursmodel). Onderstaand worden de hoofdpunten van de Corporate Governance structuur geschetst. Directie De Directie is belast met het bestuur van Batenburg Beheer N.V en is verantwoordelijk voor de strategie en de uitvoering daarvan. Voorts is de Directie verantwoordelijk voor de werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen en de naleving van regel- en wetgeving. De Directie informeert de Raad van Commissarissen over de gang van zaken, overlegt met commissarissen over belangrijke aangelegenheden en legt belangrijke besluiten ter goedkeuring voor aan de Raad van Commissarissen en/of de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. IJsselmuiden Elektrotechnische installaties voor het nieuwe Tulip Inn hotel te Delft. De huidige twee leden van de Directie zijn benoemd voor onbepaalde tijd. Het referentiekader voor het beloningsbeleid van de Directie wordt gevormd door beursgenoteerde ondernemingen met voor zover mogelijk een vergelijkbare aard en complexiteit van activiteiten (zakelijke dienstverlening). De bezoldiging van de statutaire directie bestaat uit een vast inkomen en een variabel inkomen met een maximum van 50% van het vaste inkomen. Het variabele deel is gekoppeld aan de mate waarin het beoogde nettorendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen is gerealiseerd. Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de Directie en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden onderneming. Hij staat de Directie met adviezen terzijde. Bij de vervulling van de taak richten commissarissen zich naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming. Gezien de omvang van de Batenburg Beheer NV Jaarverslag

25 VERSLAG VA N DE DIRECTIE Raad van Commissarissen (drie leden) is er geen aparte audit-, benoeming- of remuneratiecommissie ingesteld, maar worden deze taken door de Raad als geheel uitgevoerd. Commissarissen worden op basis van de profielschets door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op voordracht van de Raad van Commissarissen benoemd, in de regel steeds voor een periode van vier jaar. Ondernemingsraden hebben een versterkt aanbevelingsrecht voor een derde van het aantal leden van de Raad. Compliance officer De compliance officer houdt toezicht op naleving van de volgende reglementen: het Batenburg Beheer N.V. Reglement inzake bezit van en Transacties in Effecten, de Code Corporate Governance, de Batenburg Beheer N.V. regeling inzake het omgaan met een vermoeden van een misstand (de zogenaamde klokkenluiderregeling) en de Gedragscode. In 2008 zijn geen meldingen door de compliance officer ontvangen van overtredingen van genoemde reglementen. Wisse Totale technische installaties voor Woonzorgcomplex Nazareth, een appartementencomplex voor gehandicapten in 's Gravenpolder. Algemene Vergadering van Aandeelhouders Minimaal één keer per jaar wordt de Algemene Vergadering van Aandeelhouders gehouden. De belangrijkste bevoegdheden van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zijn het vaststellen van de jaarrekening, het goedkeuren van de bestemming van het resultaat, het verlenen van decharge aan de Directie voor het gevoerde beleid en aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht, het vaststellen van de bezoldiging van de commissarissen, het goedkeuren van het beloningsbeleid voor de Directie, het benoemen van directieleden, commissarissen en de accountant, het goedkeuren van statutenwijzigingen en het verlenen van toestemming tot inkoop en uitgifte van aandelen. Organisatie en medewerkers Organisatie In de decentrale structuur van Batenburg Beheer N.V. zijn de werkmaatschappijen in hoge mate resultaatverantwoordelijk. De kleinschalige holding is verantwoordelijk voor het scheppen van de juiste voorwaarden voor het realiseren van de doelstellingen. De holding faciliteert de samenwerking en de kennisuitwisseling tussen de werkmaatschappijen en ondersteunt hen onder meer op het gebied van controlling, inkoop, ICT en contractmanagement. De decentrale aanpak bevordert het ondernemerschap aan de basis en geeft de bedrijven de gelegenheid om klantgericht en alert te handelen. Voorts heeft het gevoerde beleid een positief effect op de betrokkenheid van de medewerkers. Medewerkers Bij de Batenburg Groep zijn de medewerkers ( human capital ) het belangrijkste actief voor het realiseren van de doelstellingen. Het beleid is er dan ook op gericht om een aantrekkelijke werkgever te zijn teneinde vakkundige medewerkers aan te trekken en te binden. Dit krijgt gestalte door het aanbieden van een marktconforme 24 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008

26 VERSLAG VA N DE DIRECTIE beloning, goede opleidingsmogelijkheden en een bedrijfscultuur waarin de medewerker initiatieven kan tonen en zich verder kan ontwikkelen. Begin 2009 is Batenburg Beheer N.V. voor de derde keer op rij door de organisatie CRF geselecteerd als Topwerkgever in Nederland, een erkenning waarvan dankbaar gebruikt wordt gemaakt op de arbeidsmarkt. Het gemiddeld aantal medewerkers in 2008 is met vergelijkbaar met vorig jaar (2007: 1.030). Het aantal medewerkers in de installatietechniek is licht gestegen en in de handel licht gedaald. Het overgrote deel van de medewerkers is werkzaam in Nederland. Medewerkers ultimo Mutatie Installatietechniek ,8% Technische handel ,3% Totaal ,6% De gemiddelde omzet op jaarbasis per medewerker is in 2008 met 6% gedaald van EUR tot EUR Er is door het jaar genomen gemiddeld minder werk uitbesteed aan derden dan in In 2008 is het ziekteverzuim uitgekomen op 3,5%. Dit is iets hoger dan de 3,1% van 2007, maar steekt daarmee nog steeds positief af tegen het landelijk en het branchegemiddelde. De marktgerichte strategie wordt door goed opgeleide en gemotiveerde medewerkers uitgevoerd. Voor het actueel houden van de vakkennis wordt onder meer gebruik gemaakt van het aanbod van opleidingen vanuit de brancheorganisatie Uneto-VNI. Batenburg Beheer N.V. heeft in 2008 in-company trainingen georganiseerd voor staf en kader van de werkmaatschappijen op het gebied van inkoop- en contractmanagement. Kennisuitwisseling tussen de bedrijven vindt plaats door bijeenkomsten voor o.a. projectleiders, administrateurs en controllers en P&Omedewerkers. Hiermee wordt de parate kennis vergroot en de onderlinge contacten tussen de bedrijven bevorderd. Groepsraad en CPI De Groepsraad is een overlegplatform voor de Directie van Batenburg Beheer N.V. en de directies van de werkmaatschappijen over belangrijke ontwikkelingen voor onze groep van bedrijven. De Groepsraad komt jaarlijks formeel twee keer bijeen in vergadering en voorts wordt één keer per jaar een meerdaagse strategie- of kennisgerichte sessie georganiseerd. Daarnaast zijn er met enige regelmaat informele bijeenkomsten. De holdingdirectie overlegt met ondernemingsraadleden en personeelsafgevaardigden uit de bedrijven in de CPI (Centrale Personeels Informatie) over relevante ontwikkelingen voor Batenburg Beheer N.V. Een deel van de bedrijven heeft een eigen ondernemingsraad afgestemd op de omvang van de onderneming, terwijl bij andere werkmaatschappijen het overleg plaatsvindt volgens de richtlijnen voor bedrijven tot 50 medewerkers. Batenburg Beheer NV Jaarverslag

27 VERSLAG VA N DE DIRECTIE Dank aan de medewerkers In het afgelopen jaar is weer volop een beroep gedaan op de inzet en betrokkenheid van onze medewerkers. De bedrijven CI&S, Daelman, TPC en Wisse zijn met in totaal meer dan 150 medewerkers in 2007 door Batenburg Beheer N.V. overgenomen en hebben in het afgelopen jaar op goede wijze hun weg en hun plek gevonden in de Batenburg Groep. Graag willen wij onze dank uitspreken aan alle medewerkers voor de in 2008 geleverde prestaties. Met het gegeven van de economische recessie waarmee we in 2009 volop te maken hebben, ligt er een forse uitdaging om samen wederom een goed resultaat te behalen. Seher Productie van bevestigingsmaterialen bij TR Fasteners voor Seher-klanten in de Benelux. Maatschappelijk verantwoord ondernemen In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen dient Batenburg Beheer N.V. rekening te houden met de effecten van haar activiteiten op milieu en samenleving. Dit betekent dat belangen van stakeholders en de omgeving waarin geleefd en gewerkt wordt op één lijn gebracht moeten worden. Transparant, ethisch en maatschappelijk verantwoord handelen met oog voor alle belanghebbenden zijn dan ook belangrijke uitgangspunten voor de Batenburg-bedrijven en hun medewerkers. De praktische visie die daarbij groepsbreed wordt gehanteerd is dat normen en waarden vooral zichtbaar moeten zijn in de cultuur en gedragingen van het management en de medewerkers en niet alleen kunnen worden afgedwongen of voorondersteld op basis van uitvoerige rapporten en codes. In een gedragscode die door alle medewerkers wordt onderschreven liggen wel de normen en waarden van Batenburg Beheer N.V. vast. Er is een klokkenluiderregeling waarbij overtredingen van de gedragscode of andere regels kunnen worden gemeld. Investeren in kennis van medewerkers, in werkomstandigheden, evenals in relaties met leveranciers en afnemers is voor Batenburg Beheer N.V. essentieel. De werksituatie dient veilig te zijn en er wordt gewerkt volgens erkende beoordeling- en milieurichtlijnen en kwaliteitssystemen zoals VCA en ISO. Preventiemedewerkers hebben een actieve rol bij het verbeteren van werkomstandigheden en het voorkomen van onveilig werken. Toolbox bijeenkomsten in de installatiebedrijven en risico-inventarisaties dragen bij aan een regelmatige evaluatie en instructie van de medewerkers op het gebied van veilig werken. De Batenburg Groep dient voor haar medewerkers een aantrekkelijke werkgever te zijn waarbij zij zich kunnen blijven ontwikkelen. Respect voor anderen, binnen en buiten de onderneming en verantwoordelijkheidsgevoel zijn daarbij belangrijke cultuurelementen. De Batenburg Groep biedt opleidingsplaatsen voor jongeren bij verschillende van haar bedrijven. Medewerkers hebben zitting in vaktechnische commissies in brancheverenigingen. De bedrijven tonen hun maatschappelijke betrokkenheid voorts door bij te dragen aan diverse lokale sociale en culturele gebeurtenissen. Ook in de dienstverlening leveren de installatiebedrijven en handelsondernemingen van Batenburg Beheer N.V. een bijdrage aan een meer duurzame samenleving. Hoogendoorn heeft in 2008 bijvoorbeeld een brochure uitgegeven met tips voor 26 Batenburg Beheer NV Jaarverslag 2008