DIRECTIEVERSLAG 2014

Transcriptie

1 DIRECTIEVERSLAG 2014 INLEIDING De Unie KBO heeft in 2014 een aantal grote stappen voorwaarts gezet op weg naar een nog krachtigere organisatie. Inspanningen om onze zichtbaarheid te versterken hebben veel succes gehad. De Unie KBO kwam wekelijks een aantal keren in het nieuws en verscheen regelmatig op de televisie. De overheid toonde een grote vastberadenheid om haar plannen door te zetten ook als die aantoonbaar nadelig waren voor ouderen. De Unie KBO heeft daardoor met haar belangenbehartiging helaas niet alle gewenste resultaten behaald. Desondanks boekten we op een groot aantal punten succes. De Unie KBO profileerde zich steeds meer als organisatie van en voor ouderen. Op alle speerpunten van de Unie KBO - #KBO Geld, #KBO Thuis, #KBO Veilig en #KBO Digitaal ondersteunden vrijwilligers van de KBO andere ouderen: belastinginvullers, ouderenadviseurs, veiligheidsvoorlichters en tabletcoaches. In hun werk en in andere activiteiten wordt zichtbaar dat de KBO een identiteitsorganisatie is die omzien naar elkaar hoog in het vaandel heeft staan. Het ouderen-voor-ouderen principe en vernieuwende producten blijken jongere generaties ouderen aan te spreken. Zo was de KBO-tablet een groot succes. De noodzaak tot zichtbaarheid was een belangrijke motivatie voor het besluit eind van het jaar om de CSO niet in de huidige vorm voort te zetten. De Unie KBO neemt de landelijke belangenbehartiging zelf ter hand. We zullen zoeken naar nieuwe en bredere vormen van samenwerking die passen bij de huidige tijd. Voor de belangrijkste dossiers blijven de ouderenorganisaties samenwerken en afstemmen. We hebben in 2014 intensief gewerkt aan de toekomst van de vereniging. Er is op hoofdlijnen een toekomstbeeld ontwikkeld. We hebben dit binnen de vereniging en met o.a. KBO-Brabant en de PCOB besproken. De werkgroep Verenigingsstructuur van de ledenraad heeft een eerste concretisering van dit toekomstbeeld gemaakt en in december voorgelegd aan de ledenraad. De besprekingen met KBO-Brabant hebben helaas niet geleid tot hernieuwde samenwerking. De Unie KBO en de PCOB hebben met elkaar afgesproken een traject in te gaan waarin de mogelijkheden voor intensieve samenwerking worden onderzocht. Al met al was 2014 een jaar waarin belangrijke stappen zijn gezet op weg naar een levensvatbare toekomst voor de KBO. Unie KBO financieel verslag

2 LANDELIJKE BELANGENBEHARTIGING Voor ouderen was 2014 een spannend jaar. Er ging een aantal belangrijke wetten op de schop. De AWBZ verdween eind Daarvoor in de plaats werd een afgeslankte Wet Langdurige Zorg aangenomen. Enkele onderdelen van de AWBZ werden ondergebracht in de nieuwe Wmo 2015 en in de Zorgverzekeringswet. De Tweede en Eerste Kamer stelden een nieuw Belastingplan 2015 en een nieuw financieel toetsingskader voor het pensioenstelsel vast. En als gevolg van al deze wijzigingen bleef de koopkracht van ouderen steeds meer achter bij die van andere generaties. Ook de snelle ontwikkeling naar een digitale samenleving stelt ouderen voor een uitdaging en vraagt een sterke lobby van de Unie KBO, evenals de kwetsbare positie van ouderen als het gaat om veiligheid en criminaliteit. Wij voerden overleg met de ministeries van Volksgezondheid, van Binnenlandse Zaken, van Sociale Zaken, van Veiligheid en van Infrastructuur. We spraken met ministers, staatssecretarissen en ambtenaren. De Unie KBO voerde lobby naar de Tweede en naar de Eerste Kamer in gesprekken, brieven, s en twitterberichten. De Unie KBO informeerde haar achterban over de voortgang van de landelijke belangenbehartiging via Nestor, de website, KBO Nieuws, kwartaalrapportages en twitter. Inkomen en koopkracht Al in het begin van 2014 stelde de Unie KBO vast dat de koopkracht van ouderen opnieuw achterbleef bij die van andere burgers. Deze trend zal ook in 2015 doorzetten, zo bleek uit het onderzoek van de op Prinsjesdag 2014 aangekondigde maatregelen. Basis voor de lobby van de Unie KBO voor koopkracht was het jaarlijkse onderzoek van het NIBUD in opdracht van de Unie KBO bij gelegenheid van Prinsjesdag. In 2014 voerde de Unie KBO daarnaast zelf een onderzoek uit naar de beleving van koopkracht door ouderen. Ook dit onderzoek werd ingezet in de lobby. De lobby vond plaats via gesprekken met en mails en brieven aan het kabinet en de Tweede en Eerste Kamer. Het wetsvoorstel voor de afschaffing van WTCG en CER (Wet Tegemoetkoming Chronisch zieken en Gehandicapten en de Compensatie voor het Eigen Risico) is aangenomen in de Tweede en Eerste Kamer. Dit heeft vooral nadelige gevolgen voor ouderen met hoge zorgkosten. De minister van Volksgezondheid heeft toegezegd om te monitoren of gemeenten ouderen ondersteunen die hard getroffen worden. De Unie KBO had om deze ondersteuning gevraagd. Ook het Belastingplan 2015, waarin de ouderenkorting en ouderentoeslag voor 2016 worden geschrapt, is goedgekeurd. De Unie KBO legde de Tweede en Eerste Kamer vergeefs uit dat de ouderenkorting en ouderentoeslag geen extraatjes waren, zoals de minister van Financiën suggereerde, maar compensaties voor eerdere financiële maatregelen die voor ouderen onevenredig negatief uitpakten. Lobby heeft geleid tot uitstel van de invoering van de kostendelersnorm voor AOW-gerechtigden met een jaar tot juli Volgens de kostendelersnorm wordt de AOW van zorgbehoevende ouderen die Unie KBO financieel verslag

3 met hun kinderen wonen, verlaagd van 70% naar 50%. Ook kinderen met een bijstandsuitkering zullen worden gekort. De Unie KBO beschouwt dit als een boete op de bereidheid tot mantelzorg. De staatssecretaris heeft toegezegd een onderzoek uit te voeren naar de ondersteuning van mantelzorgers en daarbij de effecten van de kostendelersnorm te betrekken. De Unie KBO is bij dit onderzoek betrokken. Het wetsvoorstel voor afschaffing van partnertoeslag voor ouderen met een hoger inkomen werd ingetrokken toen bleek dat er geen meerderheid voor dit voorstel was in de Eerste Kamer. De Unie KBO had gelobbyd tegen dit wetsvoorstel vanuit het standpunt dat de AOW en dus ook de partnertoeslag een basispensioen is. De acties van de Unie KBO in 2013 richting Sociale Verzekeringsbank en de overheid over de criteria voor het voeren van een gezamenlijk huishouden werden in 2014 verzilverd. De regels zijn vereenvoudigd, waardoor ouderen minder snel gekort worden op de AOW. Ook al delen ouderen kosten door bijvoorbeeld samen te eten of voor elkaar te zorgen, wanneer ze een eigen woning hebben waarvoor ze lasten dragen, is er geen sprake meer van een gezamenlijk huishouden. Lobby van de Unie KBO naar de Tweede Kamer leidde tot het besluit om niet alleen bijstandsgerechtigden maar ook ouderen met een laag inkomen (110% van het sociaal minimum) recht te geven op de eenmalige koopkrachttegemoetkoming De Unie KBO heeft inzake de kabinetsplannen voor het nieuwe pensioenstelsel gelobbyd tegen het nieuwe financieel toetsingskader, dat schijnzekerheid biedt aan zowel de huidige als de toekomstige generaties ouderen. De hoge buffers die pensioenfondsen moeten aanhouden, verkleinen de mogelijkheid tot indexering van pensioenen. De Unie KBO werkte in de groep van Acht samen met organisaties van werkgevers, werknemers, jongeren en ouderen. De lobby had geen succes. De Tweede en Eerste Kamer stemden in met de wetsvoorstellen van het kabinet. Zorg en welzijn Medische ouderenzorg Op het terrein van preventie heeft de Unie KBO aandacht besteed aan drie dossiers. Lobby over artikel 5a van de wet Publieke Gezondheid, dat gemeenten verplicht tot preventieve ouderenzorg, leidde tot de toezegging van staatssecretaris Van Rijn om deze wet te evalueren. Deze toezegging werd later ingetrokken met als argument dat er in 2015 al veel op gemeenten af komt. T.a.v. medicatieveiligheid heeft de Unie KBO onder meer via een eigen onderzoek over de stand van zaken op dit dossier bereikt dat medicatieveiligheid speerpunt is geworden van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en dat minister Schippers het onderwerp weer op de agenda van haar ministerie zet. De Unie KBO bereikte bovendien dat de Tweede Kamer een amendement aannam om medicatiebeoordeling door apothekers buiten het eigen risico te houden. Lobby tegen ondervoeding leidde in de Tweede Kamer tot aanname van een amendement om ondervoeding bij ouderen thuis tegen te gaan. De Unie KBO brengt in haar lobby voor kwaliteit van zorg onophoudelijk het perspectief van ouderen in. De Unie KBO heeft daardoor onder meer bereikt dat het persoonsgebonden budget voor Unie KBO financieel verslag

4 wijkverpleging in de Zorgverzekeringswet onder bepaalde voorwaarden toegankelijk is voor mensen met normale verouderingsverschijnselen, ook als ze geen ziekte hebben. Ook bij het Zorginstituut boekten we succes: het instituut houdt bij de ontwikkeling van het Individueel Zorgplan rekening met ouderen met multimorbiditeit. In 2014 heeft de Unie KBO enkele keren met het ministerie overlegd over een structurele aanpak om ouderen vertrouwd te maken met ICT, zodat zij digivaardig zijn op het moment dat zij gebruik moeten gaan maken van e-health. De KBO-tablet is een goed voorbeeld van zo n aanpak. Het overleg is nog gaande en is inmiddels verbreed naar andere partijen die interesse hebben in deze aanpak. Welzijn en langdurige zorg Berichten over de gevolgen van hervormingen van de ouderenzorg was voor de Unie KBO aanleiding om in april en mei een meldlijn ouderenzorg te openen. Er kwamen veel meldingen over gedwongen verhuizing van ouderen in zorginstellingen en over overbelasting van mantelzorgers. De signalen van ouderen werden gebruikt in de belangenbehartiging. Lobby voor de nieuwe Wmo 2015 heeft geleid tot diverse verbeteringen ten opzichte van het eerste voorstel van het kabinet voor deze wet. Enkele daarvan worden hier genoemd. De regelingen voor medezeggenschap en voor clientondersteuning zijn verbeterd. Gemeenten moeten aandacht geven aan gezondheidspreventie. De toegang tot verzorgingshuizen wordt minder beperkt dan gepland. De oorspronkelijk geplande bezuiniging op huishoudelijke hulp werd in de loop van het jaar twee keer teruggedraaid met in totaal 115 miljoen euro. En tot slot heeft de landelijke overheid toegezegd om de lokale uitvoering van de Wmo te monitoren. Dit biedt de Unie KBO de mogelijkheid om ook via de landelijke overheid druk uit te oefenen op een goede uitvoering van de Wmo en desgewenst aan te dringen op bijstelling van de wetgeving. Ondanks deze resultaten is de Unie KBO niet gerust over de gevolgen van de invoering van deze wet. Om de daadwerkelijke gevolgen van de hervormingen in de zorg te meten heeft de Unie KBO samen met omroep MAX en de PCOB het Nationaal Meldpunt Ouderenzorg in het leven geroepen, dat loopt van 1 december 2014 tot eind maart De helft van de honderden meldingen in december ging over het wegvallen of onbetaalbaar worden van huishoudelijke hulp. De Unie KBO stelde in haar lobby voor onafhankelijke clientondersteuning de belangrijke rol die vrijwillige ouderenadviseurs kunnen spelen aan de orde bij clientondersteuning. Samen met het ministerie van Volksgezondheid en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ontwikkelden we een handreiking over onafhankelijke clientondersteuning voor gemeenten, waarin het werk van vrijwillige ouderenadviseurs werd beschreven als een succesvolle vorm van onafhankelijke informele clientondersteuning. De Unie KBO heeft de landelijke overheid bij verschillende gelegenheden gewaarschuwd voor overbelasting van mantelzorgers, die met de invoering van de Wmo 2015 nog groter dreigt te worden. De Unie KBO heeft geregeld dat in het Gratis 50Pluspakket van de eigen collectieve zorgverzekering bij Zilveren Kruis Achmea vervangende mantelzorg en andere ondersteuning voor mantelzorgers is verzekerd. Een advies van de Unie KBO aan de gemeenten over goed mantelzorgbeleid leidde tot een onderzoek van journalisten naar het (bedroevende) mantelzorgbeleid van gemeenten. Unie KBO financieel verslag

5 Kregen wijkverpleegkundigen in 2013 al een centrale rol in de wijk, in 2014 werd besloten om met ingang van 2015 de financiering van de wijkverpleegkundige op te nemen in het basispakket van de Zorgverzekeringswet. Daardoor is de aanspraak van ouderen op wijkverpleging sterker geworden. De Unie KBO heeft wel haar zorgen over de knip tussen de wijkgebonden ondersteuning (vanuit de Wmo) en de persoonsgebonden zorg (vanuit de wijkverpleegkundige) kenbaar gemaakt aan de zorgverzekeraars. De Unie KBO heeft een aantal resultaten geboekt bij de voorbereiding van de in 2015 vastgestelde nieuwe Wet langdurige zorg, waarin drie leveringsvormen geregeld zijn: verblijfszorg, Volledig Pakket Thuis, Persoonsgebonden budget thuis. Waar bij indicatie voor Zorgzwaartepakket 4 eerst slechts voor een deel recht bestond op een plek in een zorginstelling, leidde onze lobby tot het besluit dat indicatie ZZP 4 altijd dat recht geeft. Daarnaast mogen partners meeverhuizen naar een zorginstelling. Ook is onafhankelijke clientondersteuning geregeld en krijgen mantelzorgers een stem in het zorgplan. De Unie KBO blijft echter zorgen houden over de toegang tot de Wet langdurige zorg. Lobby voor adequate zorg voor ouderen met een Zorgzwaartepakket 3 die in de Wet langdurige zorg thuis moeten wonen, heeft geen resultaat gehad: de ZZP s 1, 2 en 3 verdwenen uit de Wet langdurige zorg. Zorg rondom het levenseinde De Unie KBO brengt het ouderenperspectief in tijdens overleg met de Artsenfederatie KNMG en het ministerie van Volksgezondheid over zorg rondom het levenseinde. De KNMG publiceerde eind van het jaar een notitie rondom het levenseinde. De Unie KBO pleitte ervoor om bij het levenseinde breder te kijken dan alleen naar de medische zorg. Een lobby voor een onafhankelijke neutrale nietreanimeerpenning bleef in 2014 nog zonder resultaat en wordt in 2015 voortgezet. Veiligheid De Unie KBO bleef in 2014 pleiten voor een integrale aanpak van veiligheid. Op aandringen van de Unie KBO bereidt het ministerie van Veiligheid een tweede ronde-tafelconferentie over veiligheid van ouderen voor, waaraan naast de Unie KBO en het ministerie ook de Nationale Politie, het ministerie van Volksgezondheid (ouderenmishandeling), andere ouderenorganisaties en Burgernet deelnemen. De conferentie vindt plaats in De Unie KBO klaagde het stijgend aantal inbraken in sleutelkluisjes van thuiszorginstanties bij woningen van ouderen aan. Een aantal thuiszorginstanties heeft daarop laten weten alleen veilige kluisjes te gaan gebruiken. De Unie KBO stelde oplichting via internet aan de kaak. Tot slot schreef de Unie KBO een artikel over de oorzaak van geweld en zette onderlinge betrokkenheid van mensen als middel tegen geweld op de agenda. Digitalisering en technologisering De overheid ontwikkelt beleid ten aanzien van de digitale overheid met als doel om over enkele jaren alleen digitaal met de burgers te communiceren. De Unie KBO voerde een onderzoek uit naar de gevolgen daarvan voor ouderen en gebruikt de uitkomsten van het onderzoek in haar lobby. De Unie KBO financieel verslag

6 conclusie van dit onderzoek was dat ouderen in Nederland sterk afhankelijk worden van de hulp van anderen wanneer de overheid besluit alle contact tussen burger en overheid te digitaliseren. Het onderzoek is genoemd in een discussie in de Tweede Kamer. De Unie KBO heeft sinds het najaar zitting in de klankbordgroep E-overheid, zodat het perspectief van ouderen kan worden meegenomen bij de ontwikkeling van het beleid ten aanzien van de digitale overheid. De Unie KBO riep de Tweede Kamer op om ouderen niet uit het oog te verliezen bij digitalisering van bankverkeer. Samen met het Maatschappelijk Overleg Betaalverkeer (MOB) constateerde de Unie KBO dat er onvoldoende aanvaardbare alternatieven beschikbaar zijn voor deze groep. De lobby leidde tot de toezegging van enkele grote banken om een oplossing te zoeken voor het verdwijnen van pinautomaten en om daartoe een proef uit te voeren, als de Mededingingsautoriteit daarmee akkoord gaat. Acties van de Unie KBO bij de NS hebben tot een aantal resultaten geleid, waarvan hier enkele vermeld worden. De gele vertrekstaten op de stations blijven. Het papieren kaartje blijft, zij het dat er een chip in verwerkt is. De Unie KBO lobbyde tegen het verplichte in- en uitchecken met dit kaartje waarvoor de gebruiker al betaald heeft. De NS heeft beloofd een coulancebeleid te voeren tegen passagiers die vergeten zijn in te checken. De lobby voor een papieren variant voor de digitale Vrije Keuzedagen was eind 2014 niet afgerond, maar lijkt wel succes te hebben. Daarnaast sprong de Unie KBO in de bres voor enkele kleine, maar voor ouderen belangrijke zaken. In het Maatschappelijke Overleg Betalingsverkeer stelden we de veiligheid bij het pinnen aan de kassa s van supermarkten aan de orde en droegen mogelijke oplossingen aan. En op ons verzoek heeft het ministerie van Economische Zaken een oplossing gezocht en gevonden voor het verdwijnen van de papieren telefoongids en de telefonische informatienummers. Unie KBO financieel verslag

7 PROJECTEN (extern gefinancierd) Belastingservice De belastingservice van de ouderenbonden is ook in 2014 weer succesvol uitgevoerd. In 2014 waren invullers actief, een lichte stijging ten opzichte van 2013 (2.698 invullers). Deze vrijwilligers hebben samen aangiftes ingevuld. Daarnaast hebben zij huur- en zorgtoeslagen ingediend voor een totaal bedrag van , een forse toename ten opzichte van 2013 ( ). De daling van het aantal aangiftes met 2,5% ten opzichte van 2013 is te verklaren uit het feit dat een groep invullers in 2014 in het kader van een proef via een ander pakket aangiften indienden. De aantallen hiervan kan de belastingdienst niet leveren. Keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis In 2014 startte de tweede ronde van het toekennen van een keurmerk aan ziekenhuizen die goed scoren op seniorvriendelijkheid. De criteria voor het keurmerk zijn aangescherpt, bijvoorbeeld op het punt van zorg. De 65 seniorscouts die de ziekenhuizen opnieuw gaan beoordelen, zijn bijgeschoold. Het keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis is inmiddels opgenomen in het handboek Keurmerken, certificaten en kwaliteitsverklaringen in de zorg. Diverse zorgverzekeraars gebruiken het keurmerk bij de inkoop. Het Algemeen Dagblad gebruikte het keurmerk bij het bepalen van de Top 100 Ziekenhuizen. Veilig Thuis Het project Veilig Thuis had tot doel om ouderen voor te lichten over veiligheid. In 2013 en 2014 zijn meer dan honderd voorlichtingsbijeenkomsten gehouden en zo n 260 huisbezoeken afgelegd. Minister Opstelten woonde de honderdste voorlichtingsbijeenkomst bij. Een brochure met tips over veiligheid is met de Nestor naar alle leden gestuurd. Er zijn nieuwe veiligheidsvoorlichters opgeleid, de brochure en het cursusmateriaal zijn geactualiseerd en aangevuld. Samen met het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid ontwikkelden we een digitale module over een veilig thuis voor ouderen. Campagne Ouderen in veilige handen In 2013 opgeleide vrijwilligers gaven in 2014 voorlichting over ouderenmishandeling in meer dan honderd lokale bijeenkomsten. Tijdens een door het ministerie van Volksgezondheid georganiseerde bijeenkomst ter afsluiting van deze campagne presenteerde de Unie KBO een trainingsmodule voor vrijwilligers. Het ministerie wil in 2015 met de Unie KBO blijven samenwerken op het terrein van ouderenmishandeling, dat dan mogelijk wordt toegespitst op financiële uitbuiting van ouderen. 50+ werkt Dit project van de Unie KBO, PCOB en NOOM richtte zich op de arbeidsparticipatie van mensen van 50 jaar en ouder. Het project liep in 2013 formeel af. In de eerste maanden van 2014 liepen enkele restactiviteiten door, deels in combinatie met het project Maak Werk van Uzelf. Ook werd in 2014 een inhoudelijke en financiële verantwoording aangeleverd aan de Europese subsidiegever. Maak Werk van Uzelf Dit project van de Unie KBO en PCOB beoogde verhoging van de arbeidsparticipatie van vrouwen. De activiteiten voor 2014 zijn volgens planning uitgevoerd met onder meer een magazine met Unie KBO financieel verslag

8 aanbevelingen hoe arbeidsparticipatie van 50-plussers te stimuleren, twee filmpjes die de praktijk van alledag laten zien en vier bijeenkomsten. De methodiek van het project is in een rapport vastgelegd. Omgaan met verlies In 2014 zijn in totaal 40 informatieve en 39 ontmoetingsbijeenkomsten gehouden over zorg rondom het levenseinde. In totaal zijn 1400 door de Unie KBO ontwikkelde brochures over dit onderwerp besteld door KBO-leden en andere geïnteresseerden. In het voorjaar vond een training van docenten ouderenadvisering plaats. In het najaar werden enkele trainingen voor gespreksleiders Omgaan met levensvragen van ouderen georganiseerd. Informatie over dit onderwerp is opgenomen in het scholingsmateriaal voor vrijwillige ouderenadviseurs. KBO kleurt roze In 2014 heeft de Unie KBO een handreiking uitgebracht voor bijeenkomsten in KBO s en in afdelingen. Vier provinciale bijeenkomsten over de situatie van roze ouderen zijn gefaciliteerd en mee voorbereid. In Nestor verschenen twee artikelen over dit onderwerp. Internationale projecten De Unie KBO is partner in het Europese programma Ambient Assisted Living, waarin projecten uitgevoerd worden die tot doel hebben ouderen in staat te stellen zo lang mogelijk thuis te wonen, daarbij ondersteund door nieuwe technologie. In 2014 nam de Unie KBO deel aan vier projecten en organiseerde daarin steeds de inbreng van ouderen, zodat hun testervaringen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van geschikte producten. De vier projecten zijn in het najaar gepresenteerd op een internationale beurs voor domotica in Eindhoven, georganiseerd door het kenniscentrum Smart Homes. E-Mosion In dit internationale project wordt een ondersteuningsapp voor de smartphone ontwikkeld, die ouderen in staat moet stellen langer thuis te wonen. De bijdrage van de Unie KBO liep volgens planning, maar de technische ontwikkeling door een van de partners liep vertraging op. Het project is daarom met een half jaar verlengd tot 30 juni Chef Myself Dit internationale project (looptijd tot eind juni 2015) beoogt de vaardigheden van ouderen op het terrein van maaltijdbereiding en voedingskennis te vergroten, zodat ze met behulp van ICT zolang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Senior Ludens Dit internationale project startte in april 2014 en loopt tot 1 juni In dit project worden serious games (digitale spelen voor educatief gebruik) ontwikkeld met als doel om oudere werknemers nieuwe vaardigheden te leren en om de vaardigheden van oudere werknemers over te dragen aan nieuwe generaties. Unie KBO financieel verslag

9 Fit4work Dit project met een looptijd van 1 juni 2014 tot 1 juni 2017 heeft tot doel digitale producten te ontwerpen die oudere werknemers in staat stellen om zelf regie te voeren over hun fysieke en psychische gezondheid. In 2014 is een start gemaakt met het verzamelen van de gebruikerseisen: er is een netwerk van geïnteresseerde ouderen gevormd en er zijn vragenlijsten opgesteld. Programma s vanuit het Mr. Van Thielfonds Vanaf juni 2014 functioneert de werkgroep Solidariteitsfonds zonder ondersteuning van het bureau. De Unie KBO verzorgt wel de financiele administratie. Het fonds kan voor werving en publiciteit een beroep doen op Nestor. Het Solidariteitsfonds financiert een project van de Filippijnse partnerorganisatie COSE, die vitale ouderen inzet voor noodhulp en voor gezondheidsvoorlichting aan kwetsbare ouderen. De financiën hiervoor komen uit donaties en uit legaten van leden. Om Identiteit in de organisatie bespreekbaar te maken heeft de Unie KBO een identiteitsspel ontwikkeld. Het spel is in december 2014 uitgebracht en in die eerste maand al honderd keer verkocht. Volgens de deelnemers aan testbijeenkomsten in de ontwikkelfase voldoet het spel aan de doelstelling. Het biedt een laagdrempelige manier om met elkaar in gesprek te komen over levensvragen en -waarden. Unie KBO financieel verslag

10 DIENSTVERLENING KBO S EN KBO-LEDEN Ledenadministratie In het eerste kwartaal van 2014 is KBOLEDEN in gebruik genomen. Op vier afdelingen na nemen alle afdelingen deel aan KBOLEDEN. Waar nodig zijn in de loop van het jaar nog enkele verbeteringen in het systeem doorgevoerd. De projectgroep die in het eerste kwartaal de ledenadministratie opleverde, gaat verder als beheerteam KBOLEDEN. Ledenservice De vrijwilligers van de service- en juristentelefoon beantwoordden in 2014 in totaal 4750 telefoontjes, een derde meer dan in 2014 (3.400 telefoontjes). Top vijf van de vragen aan de servicetelefoon: aanvragen voor hulp bij het invullen van de belastingen, vragen over de tablet, ledenadministratie, Zilveren Kruis Achmea en vragen n.a.v. Nestor. Ouderenadvisering De Unie KBO heeft in 2014 ouderenadvisering nieuwe stijl geïntroduceerd, waarin docenten ouderenadvisering niet alleen vrijwillige ouderenadviseurs opleiden, maar ook gemeentelijke teams van vrijwillige ouderenadviseurs ondersteunen. De Unie KBO heeft cursusmateriaal voor docenten ontwikkeld, heeft een opleiding en terugkomdagen voor docenten ouderenadvisering georganiseerd en met de provinciale coördinatoren ouderenadvisering een visie op deze nieuwe werkwijze ontwikkeld. Eind van het jaar is een begin gemaakt met de werving voor de docentenopleiding in Ledenvoordeel Het vernieuwde concept voor ledenvoordeel, Nestorvoordeel.nl, is in 2014 geïmplementeerd. Eind van het jaar hadden zo n KBO-leden zich aangemeld bij Nestorvoordeel.nl. De collectieve inkoop van energie heeft de meeste deelnemers opgeleverd. Evaluatie bracht aan het licht dat de kleine aanbiedingen weinig opleveren en arbeidsintensief zijn. In 2015 gaan we ons daarom richten op een paar grote producten. Het nettoresultaat van nieuwe leden en opzeggingen van de collectieve verzekering bij Zilveren Kruis Achmea is Daarmee zijn de we grens van verzekerden weer gepasseerd. Deze mijlpaal was het resultaat van een uitgebreide campagne via Nestor, een advertentie in het omroepblad van MAX en de Telegraaf en een aanbod van Zilveren Kruis aan haar verzekerden van de voormalige verzekeraar AGIS. KBO-tablet In 2013 introduceerde de Unie KBO samen met FocusCura en Zilveren Kruis Achmea de KBO-tablet, die ouderen helpt om digitaal vaardig te worden, hen ondersteunt bij het onderhouden van sociale contacten en hen voorbereidt op e-health, belangrijke doelstellingen vanwege het overheidsbeleid dat ouderen stimuleert zo lang mogelijk thuis te wonen. In 2014 zijn veertig tabletcoaches opgeleid en steeg het aantal gebruikers van de speciale KBO-apps van 424 naar In de achterban is veel enthousiasme over de tablet. Op verschillende plaatsen in het land zijn activiteiten rond de tablet georganiseerd. De tablet heeft de Unie KBO bovendien veel zichtbaarheid opgeleverd. Met de twee partners in dit project zijn we in overleg over verdere uitrol van de tablet. Unie KBO financieel verslag

11 COMMUNICATIE De in 2013 ontwikkelde communicatiestrategie werd begin 2014 uitgewerkt in een communicatieplan, waarin werken aan externe en interne zichtbaarheid centraal stond. De communicatie werd ingericht op basis van de vier speerpunten: #KBO Veilig, #KBO Digitaal, #KBO Thuis, #KBO Geld. In 2014 werd een webfilm gemaakt voor #KBO Veilig. Een tweede webfilm (voor #KBO digitaal) was eind 2014 in ontwikkeling. Zichtbaarheid De Unie KBO heeft in 2014 met succes veel tijd en aandacht besteed aan de versterking van haar zichtbaarheid. De doelstelling voor 2014 was drie keer media-aandacht per week, waarvan één keer landelijk. Deze doelstelling is ver overschreden. De Unie KBO behaalde bijna zes keer per week de publiciteit, drie keer landelijk en drie keer regionaal/lokaal. We waren elf keer op de landelijke televisie. Dit succes is toe te schrijven aan een aantal factoren: de uitbreiding van het aantal persoonlijk perscontacten, de gerichte inzet van publiciteit op de vier speerpunten en de dagelijkse inzet van sociale media, vooral Twitter. Interne communicatie De verschillende nieuwsbrieven werden in het voorjaar samengevoegd tot het tweewekelijks KBO Nieuws, een overzichtelijke digitale nieuwsbrief aan de hand van de vier speerpunten met daarnaast een rubriek voor verenigingsnieuws. KBO Nieuws verscheen in keer. Per kwartaal werd daarnaast een rapportage van de resultaten van landelijke belangenbehartiging naar de provinciale bonden gestuurd. Via een ledenpanel en onderzoeken van Nestor raadpleegt de Unie KBO haar achterban ten behoeve van haar belangenbehartiging. Het ledenpanel groeide in 2014 van 800 naar 1166 leden. Nestor De Unie KBO bracht in 2014 opnieuw tien edities van Nestor uit. Er is gewerkt aan kwaliteitsverbetering, onder meer door betere afstemming op de landelijke belangenbehartiging. Nestor vergrootte de zichtbaarheid van de Unie KBO onder meer door de verkiezing van Nestor van het Jaar (Erica Terpstra), artikelen over veiligheid en Nestoronderzoeken. De kosten van Nestor zijn verlaagd door het openbreken van het contract met de drukker en met het advertentiebureau en door samenwerking met derden. Samenwerking met derden levert voordeel voor leden en inkomsten voor de Unie KBO op. De opsplitsing van grote rayons maakte de distributie van Nestor minder risicovol en goedkoper. Zes provinciale KBO s maken gebruik van het aanbod om regionale katernen in Nestor te plaatsen. De reacties van leden zijn positief. Unie KBO financieel verslag

12 DE ORGANISATIE Kwaliteitsverbetering van het bureau De kwaliteit van het bureau is in 2014 verder versterkt. In functioneringsgesprekken met alle medewerkers zijn concrete resultaatafspraken gemaakt. Enkele medewerkers hebben gerichte deskundigheidsbevordering gevolgd. Het team communicatie heeft een evaluatie van haar functioneren uitgevoerd aan de hand van het communicatieplan en op grond daarvan verdere verbeteringen doorgevoerd. Het team belangenbehartiging heeft in het najaar een start gemaakt met het formuleren van Public Affairs-plannen met het oog op versterking van de belangenbehartiging. Een aantal administratieve en organisatorische werkprocessen is verbeterd ten behoeve van meer klantgericht en efficiënter werken. Er is een nieuw boekhoudprogramma geïmplementeerd, met behulp waarvan financiële rapportages vereenvoudigd en verbeterd zijn. De omvang van het personeelsbestand bedroeg in 2014 gemiddeld 18,7 fte. Ten opzichte van 2013 nam het aantal ondersteunende functies verder af, ten gunste van de formatieruimte voor communicatie. Toekomststrategie Het jaar 2014 stond in het teken van de ontwikkeling van een nieuwe strategie met het oog op de toekomst. In de eerste maanden van het jaar vond een strategische oriëntatie plaats, die leidde tot een voorstel voor een krachtige toekomstbestendige organisatie van en voor ouderen die zo is ingericht dat de kerntaken van die organisatie sociale activiteiten, individuele belangenbehartiging en collectieve belangenbehartiging tot bloei kunnen komen. In september werd door de ledenraad van de Unie KBO de werkgroep Verenigingsstructuur in het leven geroepen, die haar bevindingen voorlegde aan de ledenraad van december. De kern was dat afdelingen het hart van de vereniging zijn en dat voor ondersteuning van de afdelingen een betere coördinatie en afstemming op provinciaal en landelijk niveau nodig is. De ledenraad besloot in december dit model verder uit te werken. Samenwerking Belangenbehartiging en zichtbaarheid waren de opdracht van de ledenraad aan het bestuur van de Unie KBO. Het bestuur constateerde dat de structuur van de samenwerkende ouderenorganisaties in de CSO de realisatie van deze doelstellingen belemmerde. Ook de andere lidorganisaties waren in meer of mindere mate ontevreden over het functioneren van de CSO. Uiteindelijk is besloten de CSO per 1 januari 2015 de facto te laten stoppen. De jure blijft de CSO voorlopig nog bestaan vanwege lopende projecten. Daarnaast besloot de Unie KBO om toe te werken naar een krachtige identiteitsgeoriënteerde vereniging, bij voorkeur samen met KBO-Brabant en de PCOB. KBO-Brabant heeft laten weten zelfstandig te willen blijven. De besturen van de PCOB en de Unie KBO hebben in december in een gezamenlijk overleg uitgesproken met elkaar verder te willen gaan. Unie KBO financieel verslag

13 VOORUITBLIK De Unie KBO staat voor de uitdaging in 2015 concrete stappen te zetten op weg naar een toekomstbestendige vereniging. De werkgroep Verenigingsstructuur heeft duidelijk gemaakt dat er in diverse opzichten noodzaak is tot vernieuwing: aanpassingen in de verenigingsstructuur, het creëren van de mogelijkheid van een landelijk lidmaatschap, het realiseren van effectieve en efficiënte ondersteuning van de lokale afdelingen op provinciaal en landelijk niveau. In 2015 moet blijken of de leden van de Unie KBO hiertoe gezamenlijk draagvlak kunnen vormen. Tegelijkertijd zal worden toegewerkt naar intensieve samenwerking met de PCOB, zodat beide verenigingen vanuit een gezamenlijk bureau optimaal ondersteund kunnen worden. Maar tijdens de verbouwing blijft de winkel gewoon open en zal het bureau van de Unie KBO onverminderd hard blijven werken aan effectieve belangenbehartiging, grote zichtbaarheid en waardevolle dienstverlening aan leden. Bestuur per 31 december 2014 De heer W.A.F.M. van der Kruijs De heer M.P.M. Arntz Mevrouw H.A.M. Nauta-van Moorsel De heer J. Beugelsdijk De heer G.C. Knoop Voorzitter Vicevoorzitter Secretaris Penningmeester Bestuurslid Mevrouw J.M. te Plate-Hendriks trad per 1 juli 2014 af als secretaris van het bestuur. Zij werd opgevolgd door mevrouw H.A.M. Nauta-van Moorsel. Directie Mevrouw M.G.B. Vanderkaa Ledenaantal per 31 december 2014 De KBO-afdelingen die via de provinciale KBO s zijn vertegenwoordigd in de Unie KBO telden per 31 december leden (2013: leden). Unie KBO financieel verslag