NEN Elektrotechniek. Zonder normen geen samenwerking. Normalisatie: de wereld op één lijn.

Transcriptie

1 NEN Elektrotechniek Zonder normen geen samenwerking Normalisatie: de wereld op één lijn.

2 2 3 Zonder normen geen samenwerking INHOUD Zonder normen geen samenwerking De Nederlandse elektrotechniek verkeert in recessie. Zo klinkt het nog vaak. Anderen spreken al van de nieuwe economie, brancheorganisaties. Niet alleen binnen de elektrotechnische bedrijfstak, maar met alle schakels in de bouw- en installatie- Het belang van normalisatie en het gebruik van normen Normen geven duidelijkheid 4 met volop nieuwe kansen. Niet alleen voor u als ondernemer, manager of technicus in de elektrotechniek. Maar ook voor de Nederlandse economie als geheel. keten. Deze samenwerking vraagt om een cultuuromslag in de Nederlandse bouw- en installatiewereld. En om normen. 4 Grijp uw kansen Deze kansen leveren alleen voldoende economisch rendement In deze brochure leest u alles over normalisatie in de Elektrotechniek in de nieuwe economie 5 op, wanneer u slimmer gaat samenwerken, zo stellen de elektrotechniek. Geen wetten, maar best practices Elektrotechnische normen: wat zijn dat? 7 8 Is het gebruik van normen verplicht? De wet: normen steeds belangrijker 8 Met breed pakket ondersteunende producten en diensten Normen in de praktijk: NEN helpt! Help ook mee de normen verder te ontwikkelen Deelname normontwikkeling: voorsprong in de markt 12 Steeds meer raakvlakken binnen de elektrotechniek De ET-normen in vogelvlucht 13

3 Het belang van normalisatie en het gebruik van normen Grijp uw kansen 4 5 Normen geven duidelijkheid Elektrotechniek in de nieuwe Economie Verkeert de economie nog altijd in een recessie? Of is dit de nieuwe installaties samen met de openbare elektriciteitsnetten de komende jaren economie? De Nederlandse elektrotechniek ziet in ieder geval volop uit tot intelligente smart grids. kansen om de bedrijfsrendementen te versterken. Niet alleen binnen de Alleen door een hoge mate van automatisering kan op deze slimme eigen sector, maar ook voor de Nederlandse economie als geheel. Waaruit interne en openbare netten de balans tussen het centrale en decentrale bestaan uw kansen in de elektrotechniek? aanbod plus de afname van elektriciteit in stand worden gehouden. Deze ontwikkelingen versterken de vraag naar innovatieve installatie- Duurzaam technieken in woningen, gebouwen, de industrie en de infrastructuur. Verduurzaming van onze economie en samenleving is een van de grote Ook de renovatie van de openbare elektriciteitsvoorziening brengt veel drijfveren achter de nieuwe economie. Enerzijds is er de sterk gestegen werk voor de elektrotechnische bedrijfstak met zich mee. economische en maatschappelijke afhankelijkheid van elektrische energie. Anderzijds moeten we juist energie besparen in verband met Industrie internationale milieuverdragen. In de industrie moet de productiesnelheid steeds verder omhoog, om onze internationale concurrentiepositie te versterken. Maar met behoud van het Smart grids voorgeschreven veiligheidsniveau voor de medewerkers. Dit vraagt om Dit vraagt om een internationale energietransitie. Stapsgewijs schakelen innovatieve industriële installaties en intelligente beveiligingssystemen. we de komende jaren over van centraal opgewekte elektriciteit uit olie, kolen en gas, naar decentrale opwekking uit hernieuwbare en schone Infrastructuur bronnen als zon, wind, water en biogassen. Ook in de infrastructuur moeten de elektrotechnische installaties steeds De samenwerking binnen en buiten de keten kan niet zonder normen, Deze energietransitie kan bij de huidige economische recessie alleen Om dit mogelijk te maken groeien bestaande en nieuwe elektrotechnische veiliger, betrouwbaarder en tegelijkertijd duurzamer worden. Openbare als onafhankelijke en objectieve maatstaven. Want daaraan kunt u niet door samenwerken tot stand komen. U maakt ook deel van uit van deze alleen producten en installaties, maar ook mensen, bedrijven en hun ontwikkelingen. vakbekwaamheid toetsen. Hierdoor weet u, waar u aan toe bent. Daarnaast kunt u normen vastleggen in overeenkomsten. Dan weet Wetgeving iedereen in de keten wat zij van u, en u van hen, kunnen en mogen Bij alle veranderingen binnen de elektrotechniek is het noodzakelijk dat verwachten. het wettelijk voorgeschreven niveau van veiligheid, betrouwbaarheid Er ruim mondiale, Europese en nationale normen en comfort in stand wordt gehouden. Daarom wordt een deel van de elektrotechnische normen aangewezen bij Nederlandse en Europese wet- en regelgeving. Dankzij de normen kunt u voldoen aan het in de wet voorgeschreven niveau van veiligheid Kortom, zonder normen geen samenwerking, geen economisch herstel, van toepassing zijn in de elektrotechniek? niet het vereiste niveau van comfort, veiligheid en betrouwbaarheid, en geen bouwvergunning. Innovatie Ook de nieuwe elektrotechniek zelf wordt vastgelegd in normen. De technologische innovatie wordt vooral gedreven door de gestegen economische en maatschappelijke afhankelijkheid van elektrische energie. Tegelijkertijd moeten we energie besparen in verband met de inter nationaal overeengekomen energietransitie van fossiel naar duurzaam. Maar welke normen zijn er allemaal in de elektrotechniek? Hoe komen deze normen tot stand en hoe kunt u ze toepassen? Hoe kunt u een bijdrage leveren aan de normen? En hoe kunt u daar uw voordeel mee doen?

4 Geen wetten, maar best practices 6 7 Elektrotechnische normen: wat zijn dat? Normen zijn afspraken tussen marktpartijen en andere belanghebbende organisaties over een product, dienst of proces. Het zijn geen wetten, De bijna 70 elektrotechnische normcommissies bij NEN zijn maar best practices. Iedereen kan hier - op vrijwillige basis - zijn onderverdeeld in drie clusters: voordeel mee doen. Aan een norm kunt u onder meer de veiligheid van elektrotechnische producten en installaties toetsen. Elektrische installaties Elektrische producten Normen stellen ook eisen aan de vakbekwaamheid van mensen en de Elektriciteitsvoorziening procedures binnen bedrijven. In een aantal vakdisciplines binnen de elektrotechniek worden de vakbekwaamheden en bevoegdheden van mensen en bedrijven op basis van normen zelfs erkend of gecertificeerd. industriële normen als NEN-EN-IEC 60204, NEN-EN-ISO en NEN-EN-IEC Deze worden aangewezen in of bij nationale bouw- Internationaal en arbowetgeving. Normen komen tot stand binnen een open en transparant proces, Normen helpen u ook om aan te tonen dat u heeft voldaan aan de eisen in gericht op consensus. Het normalisatieproces vindt plaats in normcom- Europese regelgeving, zoals de ATEX-, Hoogspannings-, Laagspannings-, missies, die bestaan uit vertegenwoordigers van alle betrokken partijen. EMC- en Machinerichtlijnen. Dit gebeurt niet alleen op nationaal niveau, maar ook in Europees (CEN Deze richtlijnen zijn ook in ons land verplicht. Ze verwijzen naar honderden en CENELEC) en mondiaal (IEC en ISO) verband. Nederlandse norm- door de Europese Unie geharmoniseerde normen. commissies behartigen hierbij de belangen van onze nationale markt en De EU heeft zich voorgenomen bij vernieuwing van haar regelgeving veel verlichting, verkeersregelinstallaties, bruggen en sluizen, en elektrische Hier brengen woningautomatisering en installaties voor zorg op afstand overheid. meer naar normen te gaan verwijzen. mobiliteit; al deze voorzieningen worden gekoppeld aan het smart grid. Veiligheid Daarnaast zijn er maatschappelijke en politieke ontwikkelingen die vragen om de toepassing van innovatieve elektrotechniek en nieuwe normen (e-health) uitkomst en groei. Beheer & Inspectie De betrouwbaarheid en veiligheid van al deze hoogwaardige elektrotechnische installaties en systemen kunt u alleen waarborgen door Iedere belanghebbende persoon of organisatie kan en Als gevolg hiervan worden in internationaal verband niet alleen nieuwe normen ontwikkeld voor test- en meetinstrumenten, maar ook voor smart grids voor een duurzame elektriciteitsvoorziening in de woningbouw, utiliteit, industrie en infrastructuur. daarvoor. Zo is er een sterk gestegen behoefte aan veiligheid. Niet alleen op het werk en in de publieke ruimte, maar ook in winkels en hotels, in het zorgcentrum en het ziekenhuis, en op school. adequaat beheer en onderhoud. En door periodieke inspecties aan de hand van objectieve en onafhankelijke maatstaven, ofwel normen. Kortom, de groei in de elektrotechniek lijkt vooral te vinden in inno vatie, mag deelnemen aan het normalisatieproces? Kijk voor meer informatie op Ook de bestaande normen worden altijd weer verder doorontwikkeld. Hierdoor is bijvoorbeeld driekwart van de ziekenhuizen en grote zorginstellingen van plan de komende twee jaar te investeren in installaties voor brandmelding en -detectie, alarmering en ontruiming, nood verlichting en vluchtwegaanduiding, en bliksembeveiliging. Dit allemaal volgens de jongste normen die erop van toepassing zijn. Thuis Tot slot verlangen mensen door de veranderende samenleving ook thuis duurzaamheid, betrouwbaarheid en veiligheid. En in besparing. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar gaat juist heel goed samen. Want investeren in betrouwbaarheid, veiligheid en verduurzaming door innovatie levert uiteindelijk juist besparingen en hogere rendementen op. Normen De nieuwe technologie voor deze groeimarkten kan alleen worden toegepast, wanneer alle marktpartijen op gelijkwaardig niveau samenwerken. Koninklijk NEC Op 17 maart 1911 is het Koninklijk Nederlands Elektrotechnisch Comité (NEC) opgericht. NEC bevordert nationale en internationale normalisatie in de elektrotechniek. Het werk van de elektrotechnische normcommissies staat onder toezicht van de beleidscommissie van NEC. Wetgeving en Europa NEN ook een adviespunt heeft over elektrische installaties? De medewerkers kunnen uw vragen beantwoorden over bijvoorbeeld NEN 1010, NEN 3140, NPR 5310 en andere elektrotechnische normen. naar steeds meer veiligheid. Vooral wanneer ze te kampen hebben met Daarover maken zij afspraken met elkaar en leggen die vast in normen. Soms wijst de overheid normen aan om aan de eisen in wetgeving te Telefoon (015) ouderdom of andere beperkingen, waardoor ze extra kwetsbaar zijn. Ook deze mensen willen of moeten langer zelfstandig blijven wonen. Dus grijp uw marktkansen met normen! voldoen. Voorbeelden daarvan zijn de laagspanningsnormen NEN 1010 en NEN 3140, brandveiligheidsnormen als NEN 2535 en 2575, en elektrische-installaties@nen.nl

5 Is het gebruik van normen verplicht? 8 9 De wet: normen steeds belangrijker Bent u verplicht om normen toe te passen? Niet altijd, maar in de meeste gevallen wel. Het is in ieder geval altijd sterk aan te bevelen. Het beheer en onderhoud van de innovatieve en dus complexe elektrotechnische installaties in gebouwen, fabrieken en de infrastructuur is een inge wikkelde zaak geworden. Niet alleen technisch, maar ook juridisch. Op delen van installaties zijn niet alleen normen, maar ook verschillende certificeringsregelingen en inspectieverplichtingen van kracht. Voor een deel zijn die wettelijk verplicht, voor een deel ook niet. Voorbeeld Alle gebouweigenaren of eindgebruikers en werkgevers hebben een zorgplicht voor de veiligheid en gezondheid van hun bezoekers en werknemers. Als zij op het gebied van elektrotechnische veiligheid aantoonbaar de wettelijke normen toepassen, is de kans groter dat een rechter bij geschillen de bewijslast bij de tegenpartij legt. Hetzelfde geldt bij vrijwillige toepassing van normen, wanneer er op een specifiek gebied geen normen bij wet zijn aangewezen. Dit op grond van het zogeheten relativiteitsbeginsel. Een voorbeeld daarvan is de bliksemen overspanningsbeveiliging. Aansprakelijkheid Nieuwe Aanpak Als de wetgever een norm bij wet- en regelgeving aanwijst, is dat juridisch Via Nederlandse wetgeving zijn ook verschillende Europese Richtlijnen van de sterkste methode om aan te tonen dat u aan de eisen in de wet toepassing op de elektrotechniek, met daaronder honderden zogenoemde heeft voldaan. Het mag ook anders, maar bij onverhoopt letsel of geharmoniseerde normen. Deze Europese Richtlijnen gaan steeds minder economische schade zult u moeten aantonen dat die methode minstens direct technische eisen stellen. Daarvoor verwijzen ze in toenemende gelijkwaardig is. mate naar Europese normen, die door alle lidstaten geharmoniseerd zijn. Ook normen die níet bij wet worden aangewezen, worden beschouwd als Dat is de zogeheten New Approach (Nieuwe Aanpak). Ook de bestaande de sterkste methode om aan te tonen te hebben voldaan aan de eisen in Europese regelgeving op dit gebied zal bij vernieuwing nog meer naar de wetgeving zelf. nieuwe en bestaande geharmoniseerde normen gaan verwijzen. Gecertificeerde ET-inspectie De beroepsverening Ikeur en de vakgroep Beheer & Inspectie van Uneto-VNI zijn erin geslaagd een eigen certificeringsregeling onder toezicht van de RvA tot stand te brengen. Via een gecertificeerde inspectie kunnen eigenaren en beheerders van elektrotechnische installaties aantonen dat aan alle geldende normen is voldaan. Bliksem en overval Een andere doorbraak is bereikt binnen de inbraak- en overvalbeveiliging. Hier is geen wettelijk toezicht op. Wel is er nu een norm voor: NEN-EN De norm NEN 8131 is in ontwikkeling. Een gecoördineerde in- en externe bliksem- en overspanningsbeveiliging volgens de jongste norm, NEN-EN-IEC 62305, is in ons land ook niet verplicht. Maar stel, de bezoeker of werknemer in een gebouw of fabriek wordt overvallen of getroffen door de bliksem. Dan moet je als gebouweigenaar of eindgebruiker vanuit bouw- en arbowetgeving kunnen aantonen alles te hebben gedaan om dit te voorkomen. Daarom leggen de hierin gespecialiseerde adviseurs en installateurs deze normen vast in hun overeenkomsten met opdrachtgevers. Kritisch Alle Europese regelgeving wordt in de EU-lidstaten geïmplementeerd via nationale wetgeving. De mate van overheidstoezicht hierop verschilt per land en hangt vaak af van het kritische karakter van de installatie. Neem bijvoorbeeld ziekenhuizen, zorgcentra, kinderdagverblijven, scholen, theaters en gevangenissen. De veiligheid van de techniek in deze gebouwen staat onder scherper toezicht dan die in bijvoorbeeld een autoshowroom. De overheid De overheid trekt zich vooral in de minder kritische sectoren steeds verder terug van het toezicht op de naleving van de regels. Maar de primaire wettelijke zorgplicht van een eigenaar of eindgebruiker van een gebouw voor de veiligheid van zijn werknemers of bezoekers is er nog wel degelijk. Bij onverhoopte ongevallen, letsel en schade is bewezen toepassing van de geldende normen en praktijkrichtlijnen juridisch de sterkste methode om aan te tonen al het haalbare te hebben gedaan om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen. Privaatrechtelijk Daarom ontwikkelt de markt zelf allerlei certificeringsregelingen op basis van normen. De installatie-eigenaar die een installateur of inspecteur inschakelt die zich vrijwillig aan een certificeringsregeling onderwerpt, staat bij calamiteiten juridisch het sterkst. Zeker wanneer deze regeling onder objectief en onafhankelijk toezicht staat van de Nederlandse Raad voor Accreditatie (RvA), die door de overheid is aangewezen. Gecertificeerde adviseurs, installateurs en inspecteurs leggen de elektrotechnische normen vast in privaatrechtelijke overeenkomsten met hun opdrachtgevers, zoals contracten, offertes en bestekken. Zo bieden zij hun opdrachtgevers de maximale zekerheid dat zij aan al hun wettelijke verplichtingen voldoen. Verzekeraars en banken In verband met het afnemende overheidstoezicht willen tot slot ook de verzekeraars en banken van werkgevers en gebouweigenaren steeds meer zekerheid dat hun techniek aan alle eisen voldoet. Dit onder meer in de vorm van gecertificeerde periodieke inspecties op basis van alle van toepassing zijnde normen. Kortom, normen zijn altijd de sterkste methode om zowel verplicht als vrijwillig aan te tonen aan alle eisen in wetgeving te hebben voldaan. Juist in deze tijd van terugtredende overheden. Normen worden hierdoor alleen maar belangrijker.

6 Met breed pakket ondersteunende producten en diensten Normen in de praktijk: NEN helpt! E-learning module Veilig werken met elektriciteit De e-learning module Veilig werken met elektriciteit VOLGENS NEN 3140 geeft werknemers de basisinstructie die ze nodig hebben om hun elektrotechnische werkzaamheden veilig uit te voeren, op basis van NEN De training duurt 2 uur en u bespaart hiermee meer dan een dagdeel aan klassikale training. De module wordt afgesloten met een examen. Bij een positief resultaat wordt een certificaat uitgereikt. Voordelen e-learning E-learning biedt u de mogelijkheid om via internet in een gesloten en beveiligde leeromgeving te leren, wanneer het u uitkomt. De voordelen van e-learning zijn dat u niet hoeft te wachten tot een groep vol zit, maar direct van start kunt gaan en u tijd (minder trainings- en reistijd) en geld (reis- locatie en loonkosten) uitspaart. Daarnaast is de basis voor iedereen gelijk, waarmee u de kwaliteit en kennis door gelijkmatig kennisniveau van uw medewerkers borgt. Meer informatie: Heeft u een vraag of wilt u meer informatie? Neem dan contact op met Kai Schut, telefoon (06) , of kai.schut@nen.nl NEN Connect wordt u uitgedaagd mee te denken. En samen met u worden net-echte Met NEN Connect heeft u alle normen voor uw specifieke vakgebied praktijksituaties nagebootst. Hoe kunt u als elektrotechnisch adviseur, installateur en inspecteur de normen samen met uw opdrachtgevers in de praktijk toepassen? Om De manier waarop u aan deze algemene eisen kunt voldoen kan en mag nog van land tot land verschillen. Bovendien mogen de afzonderlijke online. U kunt de normen downloaden en eventueel ook printen. Bovendien bent u altijd verzekerd van de meest actuele versie van de normen. Dat Bedrijfstraining op maat u daarbij te helpen ontwikkelen wij naast normen een breed pakket EU-lidstaten vanuit nationale wetgeving ook nog eens extra eisen aan de bespaart u tijd en geld. Naast een- en meerdaagse trainingen kunt u ook kiezen voor een bedrijfs- ondersteunende producten en diensten. Een installatie- of werkverantwoordelijke, een VP-er en een VOP-er in het kader van NEN 3140 gemiddeld om de twee jaar een herinstructie nodig heeft? Meer informatie vindt u op elektrotechniek stellen. Daarom ontwikkelen wij steeds meer ondersteunende producten en diensten om u bij de toepassing van normen te helpen. Praktijkgidsen De NEN-praktijkgidsen zijn handige hulpmiddelen voor uw dagelijkse praktijk. Aan de hand van actuele voorbeelden en illustraties wordt uitgelegd hoe u aan de eisen kunt voldoen. De inhoud is samengesteld door technische specialisten in specifieke vakdisciplines binnen de elektrotechniek. Er al ruim personen de e-learning training Veilig werken met elektriciteit hebben gevolgd? Meer informatie vindt u op Training & Advies training. De meeste trainingen kunnen bij u op locatie worden verzorgd. U kunt de onderwerpen naar wens uitbreiden en aanpassen aan het opleidingsniveau en de werkervaring van uw medewerkers of collega s. Ook is het mogelijk om delen van reguliere trainingen te combineren. Bedrijfstrainingen zijn financieel voordeliger vanaf 6 medewerkers. Advies Bij de implementatie van een norm blijkt geregeld een veel bredere vraag te spelen. Bij NEN hebben we niet alleen kennis van de complete context van de norm, maar adviseren u ook over de toepassing ervan en de werkprocessen eromheen. Daarbij helpen de NEN-trainers u het geleerde Internationaal Innovatieve installatietechnieken - en dus ook de normen - krijgen een grensoverschrijdend karakter. Alle landen in Europa, en soms zelfs Wegwijzers Onze Wegwijzers wijzen de weg door complexe normstelsels als bij de Europese ATEX- en Machinerichtlijnen. Met zo n Wegwijzer op papier, CD-rom of volledig online heeft u de Tot slot hebben wij een uitgebreid trainingsaanbod dat u helpt bij het toepassen van de normen in de praktijk. Basis is de norm of praktijkrichtlijn. Daarnaast spelen de nieuwe leergangen die NEN Training & Advies ontwikkelt in op de jongste ontwikkelingen in de markt. in het eigen dagelijkse werk in de praktijk te brengen. Kijk voor alle NEN Connect Elektrotechniek pakketten op wereldwijd, moeten zich vanuit al hun verschillende historische achtergronden kunnen vinden in de eisen die in de normen aan de elektro- beschikking over de officiële richtlijntekst, de meest actuele Nederlandse wetgeving, de bij behorende volledige normteksten, en een uitgebreid Alle trainingen zijn hierdoor levendig en interactief, uitgaande van uw behoeften. De focus is niet zo zeer gericht op weten, maar op het Kijk voor alle ondersteunende trainings- en adviesdiensten van NEN op techniek worden gesteld. overzicht van de overige normen. snappen en vooral kunnen. Aan de hand van stellingen en opdrachten

7 Help ook mee de normen verder te ontwikkelen Steeds meer raakvlakken binnen de elektrotechniek Deelname normontwikkeling: voorsprong in de markt De ET-normen in vogelvlucht U hoeft de normen niet alleen vanuit juridische overwegingen toe te passen. Ze maken uw werk in de elektrotechniek ook veiliger, overzichte- Meedoen aan normontwikkeling: de voordelen Alle elektrotechnische normen krijgen door de technologische ontwikkeling naar integrale en intelligente systemen steeds meer onderlinge Bovendien moeten alle deelinstallaties periodiek worden geïnspecteerd op basis van alle van toepassing zijnde normen. lijker en efficiënter. Bovendien kunt u zelf invloed uitoefenen op de inhoud van de normen. Door deel te nemen aan een normcommissie. Zo bouwen Nationale en internationale invloed op de inhoud van de normen raakvlakken. Dit geldt zowel voor de woningbouw en utiliteit als voor de industrie en infrastructuur. Onze normcommissies werken dan ook steeds Moedernorm u en uw bedrijf een voorsprong op in kennis en marktpositie. Technologisch en commercieel netwerk nauwer met elkaar samen binnen platforms. Zo kennen wij het Platform De voeding, aansturing en controle van dergelijke complexe elektro- Maatschappelijk en economisch belang Kennisopbouw en -uitwisseling Snel anticiperen op nieuwe technologische en Smart Grids, het Platform Machineveiligheid en het SIL Platform. Het Platform Cyber Security is in oprichting. technische installaties gebeurt in toenemende mate via geautomatiseerde beheersystemen. Hierdoor hebben of krijgen alle normen op de specifieke De noodzaak van normalisatie in de internationale elektrotechniek marktontwikkelingen deelgebieden raakvlakken met NEN NEN 1010 wordt dan ook de is groter dan ooit vanwege onze sterk toegenomen economische en Nieuwe normen vroegtijdig kunnen implementeren in uw NEN 1010 is de norm voor elektrotechnische laagspanningsinstallaties moedernorm van alle aanverwante laagspanningsnormen genoemd. maatschappelijke afhankelijkheid van technologie. En van een veilige en ononderbroken elektriciteitsvoorziening. bedrijfsvoering Snel aanpassen van uw bedrijfsstrategie in woningen, gebouwen en infrastructuur. NEN 3140 is de norm voor het veilig werken aan en met deze installaties. Alle deelinstallaties die door Wereldwijd elektriciteitsweb Hierbij komen de maatschappelijke roep om meer veiligheid en de de laagspanningsinstallatie worden gevoed, kennen specifieke eigen Alle laagspanningsinstallaties (ls) worden gevoed vanuit de openbare Europese en wereldwijde politieke afspraken over duurzaamheid en energiebesparing. Ieder jaar wereldwijd zo n 50 nieuwe normont wikke lings- Smart grids Daarnaast is er de wereldwijde transitie naar duurzame decentrale opwekking van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen, en de distributie ervan via grensoverschrijdende intelligente installaties (smart grids). Zelfregulering normen. Deelinstallaties Denk hierbij aan de verlichting, de verschillende beveiligingsfuncties, de ICT en de meet- en regeltechniek. Hierbij komen nieuwe ontwikkelingen als smart grids, elektrische mobiliteit, pv-systemen, e-health en stekerbaar installeren. Ook die vragen om normen. midden- en hoogspanningsnetten (ms en hs). Deze voldoen aan de mondiale norm NEN-EN-IEC en de Europese NEN-EN Op het veilig werken aan en met deze hs- en ms-netten is de Nederlandse NEN 3840 van toepassing. Ook de relatie van NEN 1010 met deze normen wordt de komende jaren inniger, door de ontwikkeling naar interne en openbare smart grids die onderling gaan communiceren. Hierdoor ontstaat een wereldwijd trajecten worden opgestart? U kunt deze ontwikkelingen rechtstreeks volgen en actief beinvloeden door zelf lid te worden van een normcommissie. Tegelijkertijd laten de nationale en internationale overheden deze ontwikkelingen in toenemende mate over aan marktwerking en zelfregulering door de markt. Ook dit maakt de doorontwikkeling van bestaande normen en de ontwikkeling van nieuwe normen langs democratische weg, dus samen met alle belanghebbende marktpartijen, alleen maar belangrijker. Algemeen en eigen belang Uw participatie in de ontwikkeling van nieuwe normen en de vernieuwing van bestaande normen is noodzakelijk voor een optimale aansluiting van de normen bij de markt en de techniek. U kunt uw bijdrage aan de norminhoud in individueel dan wel georganiseerd verband leveren. Dat is overigens niet alleen van algemeen economisch en maat schappelijk belang. Het dient ook een gezond eigenbelang. Dit maakt het meewerken aan nieuwe normen en de doorontwikkeling van bestaande normen tot een lucratieve investering. Ook voor u. Meer informatie over normontwikkeling vindt u op:

8 Top-normen voor de elektrotechniek Voor alle installaties: Brandbeveiliging NEN 2535 NPR 7910 NEN-EN 1127 PV-installaties NEN-EN-IEC Laagspanning NEN 1010 NEN 3140 NPR 5310 NEN 2555 NEN 2575 NEN 2654 NEN-EN Wegwijzer Ontploffingsgevaar Infrastructurele installaties NEN-EN-IEC NEN-EN NEN 7250 (bouwkundige aspecten) IEC (in ontwikkeling) NEN-EN-IEC (inspectie) NTA 8013 (inspectie) interactief elektriciteitsweb, dat in balans wordt gehouden door intelligente regelsystemen. Nieuwe NEN 1010 Hierdoor wordt NEN 1010 steeds internationaler van karakter. In de nieuwe NEN 1010 komen vooral prestatie-eisen en doelbepalingen te staan, waaraan in Europa vanuit de Laagspanningsrichtlijn moet worden voldaan. De manier waarop dat in de praktijk gebeurt kan nog van land tot land verschillen in relatie tot nationale wetgeving, zoals bij ons het Bouwbesluit en het Arbobesluit. NEN 1010 wordt niet alleen inhoudelijk vernieuwd. Ook de jongste eisen die gelden voor elektrotechnische installaties, worden op een geheel nieuwe manier gepresenteerd. Overzichtelijk en toegankelijk, in een geheel nieuwe stijl en toonzetting. Niet alleen op papier, maar ook digitaal. NPR 5310 Door de internationale ontwikkelingen zijn de oude Nederlandse uitvoeringseisen die aan ET-installaties werden gesteld de afgelopen jaren al grotendeels uit NEN 1010 verdwenen. Die zijn nu terug te vinden in de Nederlandse Praktijkrichtlijn NPR 5310, die kortgeleden is uitgebreid met een werkblad over stekerbaar installeren en rookmelders in nieuwbouwwoningen. De eerstvolgende uitbreiding is een richtlijn voor de aansluiting van pv-installaties op de reguliere installatie in woningen en gebouwen. NPR 8040 en 5313 Daarnaast verschijnen andere elektrotechnische praktijkrichtlijnen die aansluiten op nieuwe ontwikkelingen, zoals de NPR 8040 voor de thermografische inspectie van ET-installaties. Of de NPR 5313 voor computerruimtes en datacenters met alle hierbij behorende elektrotechniek. Industrie Wat NEN 1010 is voor de elektrotechnische woning-, gebouw- en infrastructurele installatie, is NEN-EN-IEC voor de elektrotechnische uitrusting van machines en industriële installaties. Ook deze normen gaan analoog aan de technologische ontwikkelingen steeds meer onderlinge samenhang vertonen. Over zo n anderhalf jaar verschijnt van NEN-EN-IEC een geheel vernieuwde versie. Na die tijd worden de normen voor veiligheidsbesturingen NEN-EN-ISO en NEN-EN-IEC (PL en SIL) voor een deel van de industrie samengevoegd. Platforms Nederland wordt bij dit proces vertegenwoordigd door ons Platform Machineveiligheid en het SIL Platform. Het Platform Smart Grids overkoepelt alle normen die raakvakken met smart grids gaan vertonen. Het Cyber Security Platform gaat zich bezig houden met de beveiliging van besturingssystemen in alle segmenten van de elektrotechniek. Wie hieraan wil meewerken kijkt op Hoogspanning NEN-EN-IEC NEN-EN NEN 3840 Elektrotechnische symbolen NEN 3049 NEN-ISO EMC en PQ NEN-EN NEN-EN 550XX NEN-EN NPR-CLC/TR NEN-EN-IEC NPR-IEC/TR Energieprestatie NEN 7120 Electrical Energy Storage (EES) IEC-normen in ontwikkeling NPR 3299 ET-Inspectie NEN 1010 NEN 3140 NEN 2767 NEN-EN-IEC NPR 8040 NTA 8013 NTA 8025 En alle van toepassing zijnde specifieke installatienormen Voor specifieke installatiedelen Bliksem- en overspanningsbeveiliging NEN-EN-IEC Inbraak- en overvalbeveiliging NEN 8131 in ontwikkeling NEN-EN Alarmtransmissie brand-, inbraak en sociale alarmering NEN-EN NEN-EN NEN-EN NPR 8136 Ontruimingsalarm NEN 2575 NEN 2654 Noodverlichting en vluchtwegaanduiding NEN-EN 1838 NEN 3011 NEN 6088 NEN-EN-IEC NEN-EN en NEN-EN-ISO 7010 CCTV-beveiliging NEN-EN NEN-EN NEN-EN Functiebehoud bij brand NPR 2576 Industriële installaties NEN-EN-IEC NEN-EN-ISO NEN-EN-IEC NEN-EN-ISO NEN-EN-IEC Wegwijzer Machinerichtlijn Explosieveilige installaties NEN-EN-IEC Verkeersregelinstallaties NEN-EN NEN-EN NPR-CLC/TS NEN 3384 NEN-EN NEN 3322 NEN-EN NEN-EN Openbare verlichting NEN-EN NPR/TR Gebouw- en Werkplekverlichting NEN-EN NEN-EN-IEC Aansluiting verlichtingsarmaturen NPR 3596 Ledverlichting NEN-EN-IEC Samengestelde schakelen verdeelinrichtingen NEN-EN-IEC Computerruimtes en datacenters NPR 5313 Deze verwijst naar alle andere van toepassing zijnde normen Test- en meetapparatuur NEN-EN-IEC en Nieuwe normen in ontwikkeling Elektrotechniek op schepen NEN-IEC Woning- en gebouwautomatisering NEN-EN E-mobility NEN-EN-IEC NTA 8623 Nieuwe normen in ontwikkeling Smart grids Normen in ontwikkeling in samenhang met alle bestaande ET-normen E-health NPR 5321 in ontwikkeling NB1: Al deze installatienormen verwijzen naar grote aantallen bijbehorende productnormen. Daaraan dient de fabrikant zich te houden, maar de adviseur en installateur dienen er vanuit de installatienormen op toe te zien dat dit ook daadwerkelijk het geval is. NB2: Dit overzicht is nooit volledig, in bijzondere situaties kunnen meer normen of andere voorschriften van toepassing zijn. Kijk voor meer details over de normen op

9 NEN Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T (015) F (015) info@nen.nl Normalisatie: de wereld op één lijn.