(Hoe) kan lichaamsbeweging deze pagënten helpen?? Centrale sensitisatie: bewegen of niet bewegen?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "(Hoe) kan lichaamsbeweging deze pagënten helpen?? Centrale sensitisatie: bewegen of niet bewegen? 23-10- 14"

Transcriptie

1 Centrale sensitisatie: bewegen of niet bewegen? Chronische pijn als uitdaging: hedendaagse neurowetenschappelijke inzichten binnen de mul0disciplinaire prak0jk 22 oktober 2014, Abe Lenstra Stadion, Heerenveen, Nederland Kelly Ickmans Mira Meeus, Margot De Kooning, Anneleen Malfliet & Jo Nijs Heilzame effecten van regelmatige fysieke activiteit Primaire prevenge van: Hart- en vaatziekten Diabetes Osteoporose Depressie Bepaalde kankers + effect op fysieke, geestelijke en psychosociale gezondheidsparameters: Bloeddruk Vetpercentage Slaappatroon Geheugen Zelfvertrouwen + effect op beloop van ziekten: Obesitas Diabetes Ziekte van Parkinson Chronische pijnaandoeningen (fibromyalgie, artrose, chronische lage rugpijn, chronische nekpijn, hoofdpijn, ) ACSM 2014 Heilzame effecten van regelmatige fysieke activiteit en inspanning PosiGeve relage tussen cognigef funcgoneren en verschillende aspecten van gezondheidsgerelateerde fysieke fitheid bij pagënten met CVS Ickmans et al Ickmans et al. 2014a Acute fysieke inspanning van magge intensiteit è acute verbetering van bepaalde cognigeve parameters bij pagënten met chronische WAD Centrale sensitisatie = Hyperexcitabiliteit CZS = Overgevoeligheid voor alle mechanische s0muli Allodynie Hyperalgesie Gerefereerde pijn Aanhoudende/chronische pijn Ickmans et al. submitted normale situatie (Hoe) kan lichaamsbeweging deze pagënten helpen?? Centrale sensitisatie 1

2 20 x Aerobe inspanning 8 6 Acute aerobe inspanning 60-75% max capaciteit Pijndrempels Pijnscore Inspanningsgeïnduceerde pijndemping Training (12w): Pijntoleran0e bovenste lidmaat Koltyn 2002 Daenen et al Krachtinspanning 45 min krach`raining (3 x 10 sets 75% 1RM) Duur analgetisch effect Aeroob: Tot 30 min na de inspanning 45 min rust Kracht: Tot 5 min na de inspanning Koltyn & Arbogast, 1998 Daenen et al Koltyn 2002 Daenen et al Fysiologische mechanismen 1. Endogene opioide systeem 2. Groeifactoren 3. Ac0va0e van (supra)spinale nocicep0eve inhiberende mechanismen 4. ~ Cardiovasculaire veranderingen GEZONDEN! 5. Endocannabionoide systeem Dworkin et al Ghione 1996 Millan 2002 Koltyn & Umeda 2006 Ray & Carter 2007 Koltyn et al Feit 1: Inspanningsgeïnduceerde HYPERalgesie 2

3 PPT Force [N] p=.001 3) Van Oosterwijck et al P P & 22 CVS ( 22 gezonden P Meeus et al Chronic Fatigue Syndrome PPT Force [N] Van Oosterwijck et al Chronic Fatigue Syndrome P P PPT Force [N] Van Oosterwijck et al Chronic WAD Lannersten & Kosek, 2010 Fibromyalgia Feit 2: Vertraagd herstel Spierkrachtherstel van bovenste lidmaat 105 % MVC of baseline MVC CFS+FM CFS CON Paul et al Start (0' post- ex) Mid (mean 5'- 30' post- ex) End (45' post- ex) Point of Gme during recovery phase Ickmans et al. 2014b 3

4 OVERUSE PERSISTENCE Vlaeyen 2000 persisten0e vermijding Hypothese Sterk fluctuerend klachtenbeloop Toename klachten en fluctua0es na inspanning Disability (beperkingen) Onaangepast beweeggedrag BEWEGEN OF NIET BEWEGEN? HOE BEWEGEN? Hypothese Sterk fluctuerend klachtenbeloop Toename klachten en fluctua0es na inspanning slecht structureren van acgviteiten sterk fluctuerend klachtenbeloop 4

5 Assessment belangrijk! Ac0viteitenpatroon Cogni0es Percep0es Etc. Ac0viteitenmanagement belangrijk!! Delayed recovery Exercise induced hyperalgesia Post- exer0onal malaise ó avoidance, kinesiofobie, persistence? Structureren van rust en activiteit Ac0viteit Pijn Hoe doe je dat? Observa0eopdracht Meestal 1 week (=periode met zowel goede als slechte dagen) Hoe doe je dat? Indelen in activiteitenniveau s Observa0eopdracht Meestal 1 week (=periode met zowel goede als slechte dagen) Indeling in ac0viteitenniveaus Ken aan elke ac0viteit een cijfer toe: Hoe voelt deze voor jou op dat moment aan? Niveau 1 tot 5: 1 = zeer lichte ac0viteit 2 = lichte ac0viteit 3 = ma0ge ac0viteit 4 = zware ac0viteit 5 = zeer zware ac0viteit 5

6 Hoe doe je dat? Observa0eopdracht Meestal 1 week (=periode met zowel goede als slechte dagen) Indeling in ac0viteitenniveaus Maken van schema van gestructureerde rust en ac0viteit (dagindeling/weekschema) Activiteitenmanagement: stappen Samenvattend Graded Activity Graded Exposure Bekrachtiging gezond gedrag en functionele mogelijkheden Uitdoven van belemmerende pijngerelateerde vrees Stabiliseer ac0viteitenpatroon Structuren ac0viteiten: pacing Behouden stabiliteit Invloed op symptomen controleren Opbouwen naar specifieke doelstellingen Werken met korte en lange termijn doelstellingen à Operante conditionering Stellen van doelen: - bekrachtigers - opbouw volgens tijdscontingente quota - vooraf vastgelegd tijdschema à Klassieke conditionering PHODA: - angst uitlokkende stimuli - opbouw volgens angsthierarchie - in vivo door gedragsexperimenten If you don t have time to exercise, do housework! Huishoudelijke fysieke ac0viteiten = 35,6% van de totale ma0ge tot zware PA BAMT 28 nov

7 h`ps://twi`er.com/paininmo0on/ h`p:// 7

PROF. DR. JESSICA VAN OOSTERWIJCK CHRONISCHE PIJN GENEZEN DOOR BEWEGEN

PROF. DR. JESSICA VAN OOSTERWIJCK CHRONISCHE PIJN GENEZEN DOOR BEWEGEN PROF. DR. JESSICA VAN OOSTERWIJCK CHRONISCHE PIJN GENEZEN DOOR BEWEGEN NAJAARSYMPOSIUM KARVA - 17-11-2019 Chonische Pijn Prof. Dr. Jessica Van Oosterwijck - Najaarsymposium KARVA - 17-11-2019 Why not to

Nadere informatie

(Re)Train the Brain Revalidatie voor mensen met chronische pijn

(Re)Train the Brain Revalidatie voor mensen met chronische pijn (Re)Train the Brain Revalidatie voor mensen met chronische pijn Jo Nijs, Margot De Kooning, Kelly Ickmans, Liesbeth Daenen, Deborah Van Cauwenbergh, Jessica Van Oosterwijck, Nathalie Roussel, Lennard Voogt,

Nadere informatie

Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen?

Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen? Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen? Jo.Nijs@vub.ac.be 22-2-2010 1 revalidatie F A S E veilig bewegen = fysieke activiteiten verantwoord uitvoeren correct

Nadere informatie

Kinesitherapie bij patiënten met centrale sensitisatie: The pain revival

Kinesitherapie bij patiënten met centrale sensitisatie: The pain revival Kinesitherapie bij patiënten met centrale sensitisatie: The pain revival Jo Nijs, Kelly Ickmans, Jessica Van Oosterwijck, Filip Struyf, Nathalie Roussel, Liesbeth Daenen & Mira Meeus ECT 23th September

Nadere informatie

Bewegingsangst: een sterk invaliderende factor

Bewegingsangst: een sterk invaliderende factor Bewegingsangst: een sterk invaliderende factor Definitie: Bewegingsangst is een specifieke cognitie, gekoppeld aan een emotie en gekoppeld aan gedrag Eén van de yellow flags is: vrees-vermijdingsgedrag

Nadere informatie

Fysieke Revalidatie. Filip Descheemaeker

Fysieke Revalidatie. Filip Descheemaeker Fysieke Revalidatie Filip Descheemaeker Bewegen, wat een pil! Bewegen incorporeren in je dagelijks leven heeft een uitgesproken invloed op je levenskwaliteit! Voordelen activiteit Nadelen inactiviteit

Nadere informatie

De rol van de psycholoog. Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be

De rol van de psycholoog. Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be De rol van de psycholoog Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be Chronisch VermoeidheidsSyndroom Fukuda et al., 1994 Natuurlijk verloop 80% Costs 26% 17% 13% 8% 7 days 4 weeks 7 weeks 12 weeks 6

Nadere informatie

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn?

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Lotte Bloot, MSc Marianne Heins, Phd Rogier Donders, Phd Gijs

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie op maat voor fibromyalgie Saskia van Koulil UMC St. Radboud Afdeling Medische Psychologie

Cognitieve gedragstherapie op maat voor fibromyalgie Saskia van Koulil UMC St. Radboud Afdeling Medische Psychologie Fibromyalgie Cognitieve gedragstherapie op maat voor fibromyalgie Saskia van Koulil UMC St. Radboud Afdeling Medische Psychologie Wijdverspreide pijn Etiologie grotendeels onbekend Hoge impact voor de

Nadere informatie

Chronische pijn als uitdaging: hedendaagse neurowetenschappelijke inzichten binnen de multidisciplinaire praktijk

Chronische pijn als uitdaging: hedendaagse neurowetenschappelijke inzichten binnen de multidisciplinaire praktijk TRANSCARE-pijn www.transcare.nl Transcare-pijn en de internationale onderzoeksgroep Pain in Motion organiseren een Symposium Chronische pijn als uitdaging: hedendaagse neurowetenschappelijke inzichten

Nadere informatie

INTER&PSY*Lente*Symposium*2013!

INTER&PSY*Lente*Symposium*2013! INTER&PSYLenteSymposium2013! Angst voor Pijn Paul van Wilgen PhD Gezondheidspsycholoog Fysiotherapeut Epidemioloog Workshop -Wat is pijn -Wat is chronische pijn -Sensitisatie -De rol van angst -Bewegingsangst

Nadere informatie

Inhoud. Deel I Graded exposure bij volwassenen. N. Claes, M.E.J.B. Goossens en J.W.S. Vlaeyen. R.J.E.M. Smeets, A.J.A. Köke en J.A.

Inhoud. Deel I Graded exposure bij volwassenen. N. Claes, M.E.J.B. Goossens en J.W.S. Vlaeyen. R.J.E.M. Smeets, A.J.A. Köke en J.A. Deel I Graded exposure bij volwassenen 1 De rol van angst bij pijn: theoretische aspecten.... 5 N. Claes, M.E.J.B. Goossens en J.W.S. Vlaeyen 1.1 De evolutie in het begrijpen van pijn.... 6 1.2 Het vreesvermijdingsmodel....

Nadere informatie

Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma

Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma 26 Verklaring voor chronische pijnaandoeningen Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma Tekst: Sanne van der Poel Voor mensen met chronische pijnklachten is het vaak lastig en frustrerend

Nadere informatie

Internationaal congres over methoden van pijnonderzoek

Internationaal congres over methoden van pijnonderzoek Internationaal congres over methoden van pijnonderzoek Brussel, maart 2015 Verslag door: dr. Leo MG Geeraedts sr Actieve Belgische onderzoeksgroep Dit congres vindt plaats op de Life Science Campus van

Nadere informatie

Effect van multidisciplinaire graded exposure bij Complex Regionaal Pijn Syndroom-Type I. Marlies den Hollander

Effect van multidisciplinaire graded exposure bij Complex Regionaal Pijn Syndroom-Type I. Marlies den Hollander Effect van multidisciplinaire graded exposure bij Complex Regionaal Pijn Syndroom-Type I Marlies den Hollander Inhoud van de presentatie Beperkingen en pijn-gerelateerde angst in CRPS-I Graded exposure

Nadere informatie

DE RUG GEKEERD. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

DE RUG GEKEERD. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp 1 DE RUG GEKEERD Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp 2 Wat gaan we doen? Beroeps- en arbeidsrelevante aandoeningen In de weg zitten Beloop Lage-rugpijn De rug gekeerd De vlaggenparade Gele vlaggen Prognostische

Nadere informatie

SOLK. Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Nancy Stokkers, Kinderfysiotherapeut

SOLK. Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Nancy Stokkers, Kinderfysiotherapeut SOLK Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten Nancy Stokkers, Kinderfysiotherapeut SOLK klachten en behandeling bij kinderen. Definitie SOLK? Prevalentie Chronische pijn Gevolgenmodel Probleeminventarisatie

Nadere informatie

Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma

Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma 26 Verklaring voor chronische pijnaandoeningen Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma Tekst: Sanne van der Poel Voor mensen met chronische pijnklachten is het vaak lastig en frustrerend

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

Energieverdeling & coaching

Energieverdeling & coaching Energieverdeling & coaching Jantina Kroese, MSc/ Ergotherapeut Ruth Kuiper, maatschappelijk werk nov 2017 Indeling Verwachtingen Brainstorm Theorie Interventies maatschappelijk werk en ergotherapie Meetinstrumenten

Nadere informatie

Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier

Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier Paramedisch Onderzoek Centrum POC Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier Prof.dr. Rob Oostendorp Nancy Demolon, MSc Olaf van der Zanden, MSc Prof.dr. William Duquet Fysiotherapie werkt Wat

Nadere informatie

Dokter, ik ben zo moe. greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen

Dokter, ik ben zo moe. greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen Dokter, ik ben zo moe greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen Oorzaken chronisch moeheid : > 50%(70%) psychiatrische (co)morbiditeit somatisch onderliggend lijden ( bvb cancerrelated fatigue)

Nadere informatie

Behandeling chronische lage rugpijn de fysiotherapeut en gedrag

Behandeling chronische lage rugpijn de fysiotherapeut en gedrag Behandeling chronische lage rugpijn de fysiotherapeut en gedrag Inhoud Wat is pijn? Pijn en bewegen Albère Köke Kenniscentrum Adelante Hoensbroek Vakgroep revalida8egeneeskunde Universiteit Maastricht

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum Kinesiofobie bij lage-rugpijn: een eenvoudige manier Prof.dr. Rob Oostendorp Nancy Demolon, MSc Olaf van der Zanden, MSc Prof.dr. William Duquet Wat te verwachten? Interagerende factoren van acute naar

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 SAMENVATTING Chronische nek pijn is vaak het gevolg van een verkeersongeval, en dan met name van een kop-staart aanrijding. Na zo een ongeval ontwikkelen mensen vaak een zeer specifiek klachtenpatroon.

Nadere informatie

General information of the questionnaire

General information of the questionnaire General information of the questionnaire Name questionnaire: BackActive verwachtingsschaal - Behandelaarsversie Original author: Leeuw & Vlaeyen Translated by: / Date version: / Language: Dutch VERWACHTINGSSCHAAL

Nadere informatie

CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN

CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN DR. E.J. SULKERS, KINDERARTS ADRZ Symposium Nehalennia, 11 april 2013 MOEHEID KAN EEN SYMPTOOM ZIJN VAN EEN: - infectieziekte; - orgaanziekte (hart,

Nadere informatie

4 november 2013 Gert Dedel

4 november 2013 Gert Dedel Voorlich7ngsavond SOLK Soma7sch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten Programma: Begeleiden vanuit het gevolgenmodel: wat zijn de instandhoudende factoren? Gert Dedel, kinderfysiotherapeut Psychologische

Nadere informatie

Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen

Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen maar het zit toch niet tussen mijn oren John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) Instituut voor

Nadere informatie

Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek

Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek Stefaan Van Damme - er is geen enkel belangenconflict of financiële band met de industrie - slaapproblemen angst werkverzuim/conflict

Nadere informatie

Wat doet bewegen? Monique Berger. Hester van der Sloot. Over het belang en voorbeelden van stimuleren van bewegen tijdens en na revalidatie

Wat doet bewegen? Monique Berger. Hester van der Sloot. Over het belang en voorbeelden van stimuleren van bewegen tijdens en na revalidatie Wat doet bewegen? Over het belang en voorbeelden van stimuleren van bewegen tijdens en na revalidatie Monique Berger (lectoraat revalidatie, expertisecentrum Bewegingstechnologie) Hester van der Sloot

Nadere informatie

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met ASPECIFIEK LAGE RUGPIJN. September 2011, blok 6, Gerard Koel.

FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met ASPECIFIEK LAGE RUGPIJN. September 2011, blok 6, Gerard Koel. FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met ASPECIFIEK LAGE RUGPIJN. September 2011, blok 6, Gerard Koel. GRADED ACTIVITY & GRADUAL EXPOSURE. 1. Aanleiding / implicatie / modellen; respondente &

Nadere informatie

Graded exposure Een veelbelovende pijnrevalidatiebehandeling

Graded exposure Een veelbelovende pijnrevalidatiebehandeling Graded exposure Een veelbelovende pijnrevalidatiebehandeling Rob J.E.M. Smeets, MD, PhD Valkenburg Hoensbroek Maastricht Traditionele biomedisch model Weefselschade Nociceptieve stimuli Pijnsensatie Pijnervaring

Nadere informatie

Kom naar buiten en hou je Fit. Kom naar buiten en hou je Fit

Kom naar buiten en hou je Fit. Kom naar buiten en hou je Fit Fifty + Fifty + Kom naar buiten en hou je Fit Kom naar buiten en hou je Fit IJSLANDER heeft in samenwerking met Top Health Partners (THP) een lijn bewegingstoestellen voor ouderen ontwikkeld voor in de

Nadere informatie

WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN?

WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN? WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN? HET EFFECT VAN BEWEGEN OP ONZE COGNITIEVE VERMOGENS Prof. Eric Kerckhofs Neurologische Revalidatie & Revalidatiepsychologie ekerckh@vub.be 28-11-17 1 DE CENTRALE VRAAGSTELLING

Nadere informatie

Inzet van games in de praktijk van het verpleeghuis. Hogeschool Zuyd, juni 2012

Inzet van games in de praktijk van het verpleeghuis. Hogeschool Zuyd, juni 2012 Inzet van games in de praktijk van het verpleeghuis Hogeschool Zuyd, juni 2012 1 SilverFit maakt systemen voor virtuele revalidatie SilverFit maakt een systemen voor virtuele fysiotherapie en ouderenfitness

Nadere informatie

Graded exposure behandeling van jongeren met pijn en hun ouders

Graded exposure behandeling van jongeren met pijn en hun ouders Graded exposure behandeling van jongeren met pijn en hun ouders Emmelien Spek & Marielle Goossens Inleiding Graded exposure in vivo; achtergrond Graded exposure in vivo; in de praktijk Ouderprogramma

Nadere informatie

Altijd moe... Jochem Verdonk

Altijd moe... Jochem Verdonk Altijd moe... Jochem Verdonk Onderwerpen Wat is ME/CVS? Soorten vermoeidheid Gevolgen vermoeidheid Omgaan met vermoeidheid Leven met vermoeidheid Tips Wat is ME/CVS? ME: Myalgische Encefalomyelitis myalgisch:

Nadere informatie

Perseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting

Perseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting Perseverative cognition: The impact of worry on health Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Perseveratieve cognitie: de invloed van piekeren op gezondheid Iedereen maakt zich wel eens zorgen.

Nadere informatie

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Wat te vewachten? 1. Praktijkervaring en registratie 2. Whiplash-trial 3. Prognostische factoren 1. Patiëntgegevens 1998 2003 Praktijk

Nadere informatie

Langer leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012

Langer leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012 ACA Congres 2012 LICHAAMSBEWEGING EN SUCCESVOL OUDER WORDEN Meer bewegen - Afdeling Gezondheidswetenschappen, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen, Vrije Universiteit; - Afdeling Epidemiologie en

Nadere informatie

Revalidatie bij chronische pijn: van pijnbestrijding naar pijn acceptatie. Dr. P. Hallet, Neurolocomotorische en Pijn Revalidatie ZOL Genk-Lanaken

Revalidatie bij chronische pijn: van pijnbestrijding naar pijn acceptatie. Dr. P. Hallet, Neurolocomotorische en Pijn Revalidatie ZOL Genk-Lanaken Revalidatie bij chronische pijn: van pijnbestrijding naar pijn acceptatie Dr. P. Hallet, Neurolocomotorische en Pijn Revalidatie ZOL Genk-Lanaken Inleiding Maimonides,12 e eeuw: If one leads a sedentary

Nadere informatie

Pijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Agenda. Nociceptieve pijn 11/06/2014. Harkema. Dr. Doeke Keizer, huisarts

Pijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Agenda. Nociceptieve pijn 11/06/2014. Harkema. Dr. Doeke Keizer, huisarts Pijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Dr. Doeke Keizer, huisarts Harkema Geen sponsoring vanuit industrie Agenda Even voorstellen Soorten pijn Chronische pijn > sensitisatie Pijneducatie Anderhalvelijnszorg

Nadere informatie

Het belang van kinesitherapie voor patiënten met chronische whiplash en fibromyalgie

Het belang van kinesitherapie voor patiënten met chronische whiplash en fibromyalgie Het belang van kinesitherapie voor patiënten met chronische whiplash en fibromyalgie Jo Nijs 16-1-2010 1 Een uiteenzetting voor pijnpatiënten door Prof. Dr. Jo NIJS, van BLITS, dienst Menselijke fysiologie

Nadere informatie

Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc

Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc Disclosure slide Companies No relations Research funding CZ Fonds Provincie Limburg Adelante epartment

Nadere informatie

Wat is graded exposure in vivo?

Wat is graded exposure in vivo? Wat is graded exposure in vivo? Geleidelijke blootstelling aan situaties die als angstig worden ervaren Graded exposure in vivo Achtergrond in vivo is effectief bij diverse volwassen pijnpopulaties CRPS

Nadere informatie

Vasculaire mechanismen van (in)activiteit

Vasculaire mechanismen van (in)activiteit Vasculaire mechanismen van (in)activiteit Dick H.J. Thijssen Afdeling Fysiologie, UMC St Radboud, Nijmegen & Research Institute for Sports and Exercise Sciences, Liverpool John Moores University, UK FYSIEKE

Nadere informatie

Voorstel tot Graded Activity

Voorstel tot Graded Activity Voorstel tot Graded Activity Door Lic. Claeys Ellen Werkzaam in AZ Alma en privépraktijk GA of te Graded Activity??? Evidence Based Medicine Enkele probleemstellingen (zowel voor patiënt als therapeut):

Nadere informatie

Vrees voor pijn meer beperkend dan pijn zelf? Een innovatieve behandeling

Vrees voor pijn meer beperkend dan pijn zelf? Een innovatieve behandeling Vrees voor pijn meer beperkend dan pijn zelf? Een innovatieve behandeling Johan W.S. Vlaeyen, PhD Pain and Disability Research Program University of Leuven, Belgium Maastricht University, Netherlands Overview

Nadere informatie

Patiënt met S.O.L.K. Een voorstel voor een eerste behandeling. Lic. Lies Clauwaert Hydrotherapie UZ Gent

Patiënt met S.O.L.K. Een voorstel voor een eerste behandeling. Lic. Lies Clauwaert Hydrotherapie UZ Gent Patiënt met S.O.L.K Een voorstel voor een eerste behandeling Lic. Lies Clauwaert Hydrotherapie UZ Gent Eerste behandeling S.O.L.K. Intakegesprek Medische voorgeschiedenis Biopsychosociaal Biopsychosociaal

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Modern pain neuroscience in clinical practice: Classificatie van centrale sensitisatie pijn vs. neuropathische vs.

Modern pain neuroscience in clinical practice: Classificatie van centrale sensitisatie pijn vs. neuropathische vs. Modern pain neuroscience in clinical practice: Classificatie van centrale sensitisatie pijn vs. neuropathische vs. nociceptieve pijn Jo Nijs, Mira Meeus, Paul C. van Wilgen, Kelly Ickmans, Jessica Van

Nadere informatie

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

De pijn gaat niet over!

De pijn gaat niet over! 01-10-16 De pijn gaat niet over! Dr. Doeke Keizer, huisarts 1 01-10-16 Chronische pijn: Wat is het probleem? 2,2 miljoen Nederlanders Jaarlijkse kosten: 20 miljard euro Pijn: meest voorkomende klacht Vaker

Nadere informatie

Innovatieve beweegstimulering

Innovatieve beweegstimulering Innovatieve beweegstimulering Van wetenschap naar praktijk: professionaliseren in beweging Tinus Jongert lector Haagse Hogeschool directeur NPi 1 Doelen lectoraat (tbv HHS/NPI) Professionaliseren van beweegprofessionals

Nadere informatie

Hoe verklaren we pijn en wat te doen bij chronische pijn

Hoe verklaren we pijn en wat te doen bij chronische pijn Hoe verklaren we pijn en wat te doen bij chronische pijn Jeroen de Jong, PhD Gedragstherapeut / Kinesioloog / Pijnbehandelaar Afdeling Revalidatie azm Vakgroep Revalidatiegeneeskunde UM jeroen.dejong@mumc.nl

Nadere informatie

23-10- 14. Centrale sensitisatiepijn : Klinische differentiaaldiagnostiek met nociceptieve en neuropathische pijn. Inhoud. Long-term potentiation

23-10- 14. Centrale sensitisatiepijn : Klinische differentiaaldiagnostiek met nociceptieve en neuropathische pijn. Inhoud. Long-term potentiation sensitisatie : Klinische differentiaaldiagnostiek met nociceptieve en neuropathische www.paininmotion.be Inhoud sensitisatie Klinische herkenning & differentiaaldiagnostiek Long-term potentiation Vrouwen!

Nadere informatie

VO2max. Aerobe Capaciteit Cerebrale Parese. Aerobe capaciteit bij kinderen met CP FITNESS

VO2max. Aerobe Capaciteit Cerebrale Parese. Aerobe capaciteit bij kinderen met CP FITNESS 19-6-2011 Hersenbeschadiging voor de eerste verjaardag Primaire beschadiging zit in de hersenen Olaf Verschuren Wat betekent dit voor de fitheid? De Hoogstraat Utrecht lopers rolstoelrijders Aerobe FITNESS

Nadere informatie

Casus mevrouw Driebergen. 52 jaar, status na icva mei 2014. Thuiswonend. Goede cognitie. Lopen: FAC 4. Couch potato: overdag veelal inactief

Casus mevrouw Driebergen. 52 jaar, status na icva mei 2014. Thuiswonend. Goede cognitie. Lopen: FAC 4. Couch potato: overdag veelal inactief Fysieke activiteiten; nieuwe inzichten en innovaties in de revalidatie. nothing to declare 52 jaar, status na icva mei 2014 Thuiswonend Goede cognitie Lopen: FAC 4 Couch potato: overdag veelal inactief

Nadere informatie

De rol van stress en verwachtingen bij chronische lichamelijke klachten: Op weg naar innovatieve therapievormen

De rol van stress en verwachtingen bij chronische lichamelijke klachten: Op weg naar innovatieve therapievormen Symposium 30 maart 2012 Pijn, jeuk, vermoeidheid. verschillende klachten, één behandeling? Recente ontwikkelingen in de diagnostiek en behandeling van chronische lichamelijke klachten De rol van stress

Nadere informatie

De rol van stress en verwachtingen bij chronische lichamelijke klachten: Op weg naar innovatieve therapievormen

De rol van stress en verwachtingen bij chronische lichamelijke klachten: Op weg naar innovatieve therapievormen Symposium 30 maart 2012 Pijn, jeuk, vermoeidheid. verschillende klachten, één behandeling? Recente ontwikkelingen in de diagnostiek en behandeling van chronische lichamelijke klachten De rol van stress

Nadere informatie

Klinisch behandelprogramma chronisch pijn (Graded Exposure)

Klinisch behandelprogramma chronisch pijn (Graded Exposure) Heliomare Relweg 51 1949 EC Wijk aan Zee T 088 920 88 88 E Info-revalidatie@heliomare.nl Klinisch behandelprogramma chronisch pijn (Graded Exposure) Doel van dit document: Betreft de diagnosegroep(en):

Nadere informatie

8-11-2011. Agenda. Pijn in het brein, de fysiotherapeut als hersenchirurg? Prevalentie Chronische pijn. Functie. Acute (nociceptieve) pijn

8-11-2011. Agenda. Pijn in het brein, de fysiotherapeut als hersenchirurg? Prevalentie Chronische pijn. Functie. Acute (nociceptieve) pijn Pijn in het brein, de fysiotherapeut als hersenchirurg? Agenda Pijn Pijn typen Pijn modellen Paul van Wilgen Fysiotherapeut, Gezondheidspsycholoog, Epidemioloog Chronische pijn Sensitisatie (CZS, brein)

Nadere informatie

SENSITISATIE. Chronische pijn is een aandoening 23-10- 14. Pijn! Abe Lenstra AGENDA. Acute pijn is een symptoom

SENSITISATIE. Chronische pijn is een aandoening 23-10- 14. Pijn! Abe Lenstra AGENDA. Acute pijn is een symptoom PIJNEDUCATIE IN TRANSDISCIPLINAIRE ZORG IN DE EERSTE LIJN BIJ PATIËNTEN MET CHRONISCHE PIJN? Pijn! Prof. Dr. C. Paul van Wilgen Fysiotherapeut, Gezondheidspsycholoog, Epidemioloog AGENDA Abe Lenstra Hoe

Nadere informatie

De Obsessief-Compulsieve stoornis: behandeling in de praktijk. 2013 Universitair Ziekenhuis Gent

De Obsessief-Compulsieve stoornis: behandeling in de praktijk. 2013 Universitair Ziekenhuis Gent De Obsessief-Compulsieve stoornis: behandeling in de praktijk Dr. Leyman Lemke Deswarte Annelies 2013 Universitair Ziekenhuis Gent Inhoud workshop Kapstok: Het neurotische lussenmodel (NLM) (R. Schacht

Nadere informatie

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren

Nadere informatie

www.dok018.nl info@dok018.nl Carly van Velzen en Gert Dedel

www.dok018.nl info@dok018.nl Carly van Velzen en Gert Dedel www.dok018.nl info@dok018.nl Do s en Don ts bij funcconele klachten! Welke reacces zijn gewenst bij terugkeer op school. Opdracht Wanneer herken je een jongere met chronische pijn of vermoeidheid? Bedenk

Nadere informatie

Let s talk. Trea Broersma psychiater

Let s talk. Trea Broersma psychiater Let s talk about SOLK Trea Broersma psychiater SOLK??? Let s talk about..solk SOLK in de huisartsenpraktijk Lichamelijke klachten zonder somatische oorzaak SOLK en somatisatie Problemen bij SOLK en somatisatie

Nadere informatie

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid Wat is fysieke activiteit? Een door skeletspieren geproduceerde beweging (dynamisch) en/of houding (statisch) die gepaard gaat met een toename

Nadere informatie

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij

Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized

Nadere informatie

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13 Inhoud Voorwoord 13 1 Wat is er aan de hand? 17 Twee typerende voorbeelden 17 Vermoeidheid 19 Vermoeidheid als een nuttig signaal 19 Vermoeidheid en stress 20 Vermoeidheid bij een ziekte 20 Vermoeidheid

Nadere informatie

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Nijmeegs Kenniscentrum Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Jan-Frederic Wiborg, Jose van Bussel, Agaat van Dijk, Gijs Bleijenberg, Hans

Nadere informatie

Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK)

Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Kristel Weerdesteijn Kringbijeenkomst 1-10-2018 Disclosure Affiliaties Afdeling Sociaal Medische Zaken (SMZ), UWV

Nadere informatie

Subtotaal - Ondersteuners Subtotaal - Honorarium. Subtotaal - Poorter. Subtotaal - Kosten. Declaratiecode Zorgproduct.

Subtotaal - Ondersteuners Subtotaal - Honorarium. Subtotaal - Poorter. Subtotaal - Kosten. Declaratiecode Zorgproduct. 14C010 990029011 Reguliere ongecompliceerde zorg (1 of 2 contacten door Consultatieve Psychiatrie) bij Een psychische 76,13 stoornis 116,64 5,96 122,60 198,73 14C021 990030011 Multidisciplinaire behandeling

Nadere informatie

Pijneducatie: Een Praktische Handleiding Voor (Para)Medici By Jo Nijs READ ONLINE

Pijneducatie: Een Praktische Handleiding Voor (Para)Medici By Jo Nijs READ ONLINE Pijneducatie: Een Praktische Handleiding Voor (Para)Medici By Jo Nijs READ ONLINE If you are looking for the book by Jo Nijs Pijneducatie: Een Praktische Handleiding Voor (Para)Medici in pdf form, then

Nadere informatie

Beweegrichtlijnen Nr. 2017/08. Samenvatting

Beweegrichtlijnen Nr. 2017/08. Samenvatting Beweegrichtlijnen 2017 Nr. 2017/08 Samenvatting Beweegrichtlijnen 2017 pagina 2 van 6 Achtergrond In Nederland bestaan drie normen voor bewegen: de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, die adviseert op minstens

Nadere informatie

De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis

De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis De acuut zieke chronische patiënt in een acuut ziekenhuis Dr. De Coster Olivier, Stedelijke Ziekenhuis Roeselare UZ-Brussel Stedelijk Ziekenhuis Roeselare Brugsesteenweg 90 8800 Roeselare T 051 23 61 11

Nadere informatie

Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen

Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen Anamnese/ Laatste maand toenemend last van pijn voeten, daarbij al langer bestaande moeheid, nekpijn,

Nadere informatie

Vermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht

Vermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht Helen Dowling Instituut: Begeleiding bij kanker voor (ex-) kankerpatienten en hun naasten: Onder andere: Individuele begeleiding Lotgenotengroepen

Nadere informatie

Onverklaarde klachten (SOLK)

Onverklaarde klachten (SOLK) Onverklaarde klachten (SOLK) de rol van de huisarts de rol van de patiënt de rol van het consult Peter Lucassen Tim olde Hartman De rol van de dokter Wat zat er in ons hoofd? Onverklaarde klachten hebben

Nadere informatie

Fysiotherapie voor patiënten met het chronische vermoeidheidssyndroom

Fysiotherapie voor patiënten met het chronische vermoeidheidssyndroom Inspanning www.physios.nl 4 punten kennistoets 1,5 punt Fysiotherapie voor patiënten met het chronische vermoeidheidssyndroom Een casus ter illustratie van het klinisch redeneren Jo Nijs, Mira Meeus, Jessica

Nadere informatie

Wat is fitheid? Hoe kun je fitheid verbeteren? Belang van fysieke capaciteit. Inhoud. Effecten van training. Effecten van training 20-2-2012

Wat is fitheid? Hoe kun je fitheid verbeteren? Belang van fysieke capaciteit. Inhoud. Effecten van training. Effecten van training 20-2-2012 Hoe kun je fitheid verbeteren? Wat is fitheid? Wanneer doe je het goed? Actieve leefstijl! 3 februari 2012 Rogier Broeksteeg Fysieke fitheid fysieke capaciteit / spierkracht en uithoudingsvermogen / lichaamssamenstelling

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde vermoeidheid Marieke Houniet- de Gier, Gz-psycholoog/ cognitief gedragstherapeut/ promovenda Afdeling Medische Psychologie + afdeling Revalidatiegeneeskunde

Nadere informatie

Bewegen Op Verwijzing

Bewegen Op Verwijzing 29/05/2018 Bewegen Op Verwijzing Studiedag Geriatrie Bewegen als geneesmiddel Wat is Bewegen Op Verwijzing? Doelstelling Bewegen Op Verwijzing Meer bewegen op maat van de deelnemer Bewegen als continuüm

Nadere informatie

TOPICS Short Form Follow-up - versie juni Project - ziekenhuis ID: Volgnummer: Naam zorgverlener: VRAGENLIJST.

TOPICS Short Form Follow-up - versie juni Project - ziekenhuis ID: Volgnummer: Naam zorgverlener: VRAGENLIJST. Project - ziekenhuis ID: Volgnummer: Naam zorgverlener: VRAGENLIJST Zorgvrager 1 UW ERVARINGEN ZIJN WAARDEVOL In deze lijst staan vragen over uw lichamelijke en geestelijke gezondheid en kwaliteit van

Nadere informatie

Chronische pijn: het venijn in het brein Psychologische aspecten van pijn en pijnbehandeling

Chronische pijn: het venijn in het brein Psychologische aspecten van pijn en pijnbehandeling Chronische pijn: het venijn in het brein Psychologische aspecten van pijn en pijnbehandeling Frans Hoogwegt, klinisch psycholoog psychotherapeut Zorggroep Medische psychologie MMC Chronische pijn: het

Nadere informatie

Revalidatiebehandeling kinderen en jongeren met chronische pijn. Bianca Knoester, revalidatiearts Maria Stelma, GZ-psycholoog

Revalidatiebehandeling kinderen en jongeren met chronische pijn. Bianca Knoester, revalidatiearts Maria Stelma, GZ-psycholoog Revalidatiebehandeling kinderen en jongeren met chronische pijn Bianca Knoester, revalidatiearts Maria Stelma, GZ-psycholoog Inhoud aanbod Reade voorlichtingsmodule samenwerken?!? Doelgroep pijn die langer

Nadere informatie

Chronische pijn bij fibromyalgie en CVS: verschillen, overeenkomsten en indicaties voor kinesitherapie met Prof. Jo Nijs.

Chronische pijn bij fibromyalgie en CVS: verschillen, overeenkomsten en indicaties voor kinesitherapie met Prof. Jo Nijs. Chronische pijn bij fibromyalgie en CVS: verschillen, overeenkomsten en indicaties voor kinesitherapie met Prof. Jo Nijs. verslag Chris Bullen. Prof. Jo Nijs Volgens een enquête van Artsenkrant komt chronische

Nadere informatie

IN BEWEGING. Onderneem! Nietsdoen is geen optie

IN BEWEGING. Onderneem! Nietsdoen is geen optie IN BEWEGING Onderneem! Nietsdoen is geen optie Belang bewegen Emotioneel: plezier, je goed voelen, zelfvertrouwen, eigenwaarde, positieve invloed op emotionele stoornissen Sociaal: participatie, ontwikkeling

Nadere informatie

De therapeutische relatie

De therapeutische relatie De therapeutische relatie Klik om tekst toe te voegen In bewegingstherapie bij ouderen met een psychische problematiek Raepsaet Julie, Psychomotorische therapeut, Divisie ouderen OPZ Geel 1 Inhoud 1. Inleiding

Nadere informatie

DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering

DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Hoe gebruik je centrale sensitisatie bij de uitleg van SOLK Carine den Boer, huisarts, onderzoeker, kaderarts GGZ Dag van de eerste lijn 17-1-2018

Nadere informatie

Persoonsgerichte preventie: wie, wat, waar, hoe. Roderik Kraaijenhagen NIPED, Amsterdam

Persoonsgerichte preventie: wie, wat, waar, hoe. Roderik Kraaijenhagen NIPED, Amsterdam Persoonsgerichte preventie: wie, wat, waar, hoe Roderik Kraaijenhagen NIPED, Amsterdam Chronic disease burden - hart- en vaatziekten - diabetes - COPD - depressie / angst - obesitas Adequate preventie

Nadere informatie

Krachttraining bij ouderen

Krachttraining bij ouderen Krachttraining bij ouderen Elke Eelbode 1, Ivan Bautmans 1, 2, Tony Mets 1, 2 1 Frailty in Ageing research (FRIA) & Gerontology (GERO) department,, Vrije Universiteit Brussel 2 Geriatrics department, Universitair

Nadere informatie

Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten. Joyce Vermeer 21 September 2018

Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten. Joyce Vermeer 21 September 2018 Geen energie, moe, ernstig vermoeid, uitgeput Bij (ex) oncologische patienten Joyce Vermeer 21 September 2018 Oefening Ga eens met je blik naar binnen Let op de beweging van je adem. Hoe is het eigenlijk

Nadere informatie

Wandelen als medicijn voor 65-plussers

Wandelen als medicijn voor 65-plussers Wandelen als medicijn voor 65-plussers Liesbeth Preller 6 april 2019 Opbouw workshop Context Veranderende populatie Veranderende regelgeving zorg en ondersteuning Beweegrichtlijnen Inhoud en onderbouwing

Nadere informatie

Depressie bij ouderen Trends over de tijd

Depressie bij ouderen Trends over de tijd DEPARTMENT OF PSYCHIATRY Disclosure belangen spreker Depressie bij ouderen Trends over de tijd Hans Jeuring Psychiater en onderzoeker, UMCG Afdeling Ouderenpsychiatrie (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Effecten van sport en bewegen op school op schoolpresta,es

Effecten van sport en bewegen op school op schoolpresta,es Effecten van sport en bewegen op school op schoolpresta,es Dorine Collard, Sofie Boutkan, Lisanne Grimberg, Jo Lucassen en Koen Breedveld Mulier Ins,tuut, Utrecht Maart 2015 Aanleiding Effecten van sport

Nadere informatie

Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc

Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Netwerk OLK (NOLK) Conceptrichtlijn 2009: Somatisch Onvoldoende verklaarde

Nadere informatie

De toekomst van de pijnrevalidatie vanuit revalidatiegeneeskundig perspectief. Prof. dr. Rob J.E.M. Smeets

De toekomst van de pijnrevalidatie vanuit revalidatiegeneeskundig perspectief. Prof. dr. Rob J.E.M. Smeets De toekomst van de pijnrevalidatie vanuit revalidatiegeneeskundig perspectief Prof. dr. Rob J.E.M. Smeets Disclosure Lid adviesraad Philips Pain Management Synthese fysieke training reviews en metaanalyses

Nadere informatie

Laad je met rust en vertrouwen

Laad je met rust en vertrouwen tactiel stimulering & geboortezorg Laad je met rust en vertrouwen www.praktijktrusten.nl Tactiel Stimulering Een behandeling bestaat uit zorgzame, respectvolle aanrakingen van je lichaam, waardoor van

Nadere informatie