Neuro-cognitieve ontwikkeling van meerlingen een populatiegebonden onderzoek
|
|
- Myriam van Beek
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Symposium 50-jarig bestaan Oost-Vlaams Meerlingenregister Neuro-cognitieve ontwikkeling van meerlingen een populatiegebonden onderzoek Zaterdag UZ Gent Prof. Dr. Evert Thiery Universiteit Gent
2
3
4 I. Situering II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen III. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij drielingen IV. Conclusies
5 I. Situering II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen III. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij drielingen IV. Conclusies
6 I. Situering A. Tot nu toe beperkt populatiegebonden onderzoek: * frequenter voorkomen van borderline intellectueel presteren en lichte mentale handicap bij meerlingen (Trouton et al, 2002) * vrij constante trend naar licht (naar significant) lager IQ bij meerlingen (Zazzo, Bryan) * trend naar normalisatie bij oudere kinderen (Wilson)
7 I. Situering A. Beperkt populatiegebonden onderzoek: 1. Onderzoek in Birmingham (1955) a. IQ 95,7 bij tweelingen b. IQ 91,6 bij drielingen c. IQ 100,1 bij eenlingen 2. Onderzoek in Israël (1991) a. zelfde trend b. geen significant verschil bij spontane versus AIO meerlingen (Gershoni-Baruch et al)
8 I. Situering A. Beperkt populatiegebonden onderzoek: 3. Onderzoek in Nederland (2006) a. discrete links verschuiving van de IQ curve b. gemiddeld tot 0,8 IQ punten bij tienjarige tweelingen (Boomsma et al)
9 I. Situering B. Verhoogd neurologisch risico: cerebral palsy 1. Onderzoek in Engeland: bij drielingen 1,7% versus bij eenlingen 0,2% (Macfarlane et al, 1990) 2. Onderzoek in Australië: bij tweelingen 0,6% en bij drielingen 3,1% versus bij eenlingen 0,2%
10 I. Situering C. Verhoogde frequentie van cognitieve taal- en gedragsproblemen 1. longitudinale gegevens dankzij de TEDS (2000 e.v.) 2. De Twins early developmental study (TEDS) is een populatiegebonden follow-up studie sinds 1994 in Engeland en Wales (Plomin et al)
11 I. Situering II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen III. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij drielingen IV. Conclusies
12
13 II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen A. Populatie en onderzoeksgegevens 1. Doelgroep populatie: 1198 kinderen tussen 8 en 14 jaar met als final sample: 663 paar tweelingen 2. Zygositeit, placentatie, perinatale en uitgebreide ontwikkelingsgegevens werden nagespeurd 3. Wisc-R batterij (Wechsler), gestructureerde vragenlijsten, opleidingsniveau van de ouders en longitudinale schoolgegevens 4. Onderzoek naar lateralisatie 5. Child Behaviour Checklist (Achenbach)
14 II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen B. Intelligentie een licht maar significant tekort op groepsniveau 1. Totaal IQ : 102,4 (101,6 103,2) totaal verbaal IQ = 103, 3 (102,5 104,1) totaal prefrontaal IQ = 100,9 (100,1 101,8) 2. Verbaal IQ > totaal > performaal IQ tweelingen (5,9 %) met IQ < 80 voor een verwachte frequentie bij eenlingen van 3% (p < 0,001)
15 II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen C. Risicofactoren voor IQ < Laag opleidingsniveau van de ouders 2. Heritabiliteit: verklaart 75% van de totale variantie 3. Kinderen geboren na AIO (20%): hebben hoger IQ 4. Laag geboortegewicht en beperkte zwangerschapsduur 5. Meisjes van gelijkslachtige paren 6. Geen invloed van zygositeit, geboorte orde een chorion type
16 II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen D. Zwangerschapsduur en totaal IQ TIQ i.f.v. zwangerschapsduur ,97 102,98 97,65 77,75 < > 36 n = 4 n = 139 n = 378 n = 760
17 II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen E. Geboortegewicht en totaal IQ ,92 104, , < 2 kg 2 kg - 3 kg > of = 3 kg n = 198 n = 898 n = 202
18 II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen F. Zwangerschapsduur, geboortegewicht en totaal IQ ,42 99,62 91,23 92,92 < = 33 w < = 33 w > 33 w > 33 w < 1,5 kg > = 1,5 kg < 1,5 kg >= 1,5 kg n = 43 n = 100 n = 12 n = 1126
19 II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen G. Gedragsproblemen 1. Relatie tussen IQ beperking en gedragsproblemen 2. Laag geboortegewicht induceert meer gedragsproblemen (van Os et al) H. Representativiteit van het onderzoek (lichte onderschatting van het risico) 1. De geteste tweelingen zijn representatief voor zwangerschapsduur, geboortegewicht en geslachtsverdeling 2. Meer MZ paren 3. Meer AIO: hoger IQ door hogere scholingsgraad van de ouders 4. Minder laag opgeleide ouders in de onderzochte populatie
20 I. Situering II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen III. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij drielingen IV. Conclusies
21
22 III. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij drielingen A. Populatie 1. Doelgroep: 85 sets ( ) 2. Final sample: 52 sets B. Zwangerschapsanamnese 1. Spontaan: 19 (14%) 2. AIO: 73 (52%) 3. ART: 48 (34%)
23 III. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij drielingen C. Intellectueel niveau 1. IQ < 80: 10 kinderen in 8 sets: 7%; met een frequentie bij eenlingen van 3% (p < 0,01) 2. 9 kinderen met IQ< 80 na AIO en 1 na ART 3. IQ < 80: (p < 0,001): a. zwangerschapsduur: 31,9w (versus 34,7w) b. geboortegewicht: 1619g (versus 2056g) 4. Geen invloed van zygositeit, chorion type en geboorte orde
24 III. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij drielingen D. Gedragsstoornissen 1. Ernstige gedragsproblemen bij 3,6%; met een frequentie bij eenlingen van 2% (p < 0,01) 2. Matige gedragsproblemen bij 8,7%; met een frequentie bij eenlingen van 3% (p < 0,01) 3. Correlatie tussen lager IQ en gedragsproblematiek
25 III. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij drielingen E. Medische en epidemiologische gegevens 1. Hoge mortaliteit (17%) 2. Frequenter cerebral palsy: 2%; met een frequentie bij eenlingen van 0,2% (p < 0,001) 3. Significant hoger opleidingsniveau van de moeder bij AIO/ART (70% universitairen) t.o.v. spontaan geboren (p < 0,001)
26 I. Situering II. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij tweelingen III. Neuro-cognitieve ontwikkeling bij drielingen IV. Conclusies
27 IV. Conclusies A. Tweelingen en vooral ook drielingen zijn blootgesteld aan een verhoogd risico op neuro-cognitieve ontwikkelingsstoornissen (bij tweelingen en drielingen) evenals cerebral palsy en gedragsstoornissen (bij drielingen). B. Er is een licht maar significant intellectueel tekort op groepsniveau met een overrepresentatie van borderline intellectueel presteren en lichte mental handicap bij tweelingen en meer nog bij drielingen
28 IV. Conclusies C. Zwangerschapsduur en geboortegewicht hebben hierbij een duidelijk causale betekenis (terwijl zygositeit, chorion type en geboorte orde geen beeldbepalende rol blijken te spelen) D. Socio-economische status en scholingsgraad van de ouders dienen daarbij duidelijk in aanmerking te worden genomen. E. Het onderzoek heeft implicaties voor de psychopedagogische opvang van meerlingen en voor de volksgezondheid F. Een vervolgonderzoek is gepland om na te gaan of, hoe en in welke mate de vorderende geneeskunde het neuro-cognitieve risico wijzigt
29
Alcoholgebruik voor, tijdens en na de zwangerschap
Alcoholgebruik voor, tijdens en na de zwangerschap Kencijfers van de Vlaamse geboortecohorte JOnG! Karel Hoppenbrouwers Dienst Jeugdgezondheidszorg KU Leuven Inhoud van de presentatie Wat is gekend i.v.m.
Nadere informatieVrouwen die zwanger zijn van een meerling hebben een verhoogde kans op vroeggeboorte
Samenvatting Vrouwen die zwanger zijn van een meerling hebben een verhoogde kans op vroeggeboorte in vergelijking met vrouwen die zwanger zijn van een eenling. Ongeveer 5-9% van de eenlingen wordt te vroeg
Nadere informatieMeerlingen en IVF. Petra De Sutter Gent/UZGent
Meerlingen en IVF Petra De Sutter Gent/UZGent Petra.desutter@uzgent.be Tweelingen en Drielingen: Engeland en Wales en Frankrijk 1970-1998 Twins Triplets Blondel & Kaminski 2002. Semin 2 Perinatol 26:239-49.
Nadere informatieA c. Dutch Summary 257
Samenvatting 256 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de resultaten van twee longitudinale en een cross-sectioneel onderzoek. Het eerste longitudinale onderzoek betrof de ontwikkeling van probleemgedrag
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) * 132 Baby s die te vroeg geboren worden (bij een zwangerschapsduur korter dan 37 weken) hebben een verhoogd risico op zowel ernstige ontwikkelingproblemen (zoals mentale
Nadere informatieHet Oost-Vlaamse Meerlingenregister Verleden, heden en toekomst
Het Oost-Vlaamse Meerlingenregister Verleden, heden en toekomst Catherine Derom, Dr. Wet, Centrum Menselijke Erfelijkheid, UZ-Leuven Twins, vereniging ter ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek
Nadere informatieOpvolging van groei bij kinderen met cerebrale parese
Opvolging van groei bij kinderen met cerebrale parese Mathieu Roelants 1, Fien Geeraert 2, Heidelinde Allemon 1, Koen Huysentruyt 3, Peter Prinzie 4, Jean De Schepper 3, Els Ortibus 5 1 Omgeving en Gezondheid/Jeugdgezondheidszorg,
Nadere informatieAlgemeen. Prematuur geboren kinderen: Sociaalcommunicatieve ontwikkeling in de eerste levensjaren. Leen De Schuymer
Prematuur geboren kinderen: Sociaalcommunicatieve ontwikkeling in de eerste levensjaren Leen De Schuymer Algemeen Deze resultatenbundel is gebaseerd op het doctoraatsonderzoek van Leen De Schuymer. Dit
Nadere informatieWaarom is dyslexie familiair? dr. Elsje van Bergen
Waarom is dyslexie familiair? dr. Elsje van Bergen 1. Familiar risico op dyslexie 2. Gedragsgenetica 3. Leesvaardigheid in gezinnen 2 / 17 Prof. Peter de Jong Prof. Aryan van der Leij Lezen Leren om te
Nadere informatieDutch summary. Nederlandse samenvatting
Dutch summary Nederlandse samenvatting 127 Kinderen die te vroeg geboren worden, dat wil zeggen bij een zwangerschapsduur korter dan 37 weken, worden prematuren genoemd. Na de bevalling worden ernstig
Nadere informatie11/01/2013. Een minuutje geduld. Geboorte.. De mens. Afklemmen van de navelstreng anno 2012 Controversieel? . andere zoogdieren
Geboorte.. De mens Een minuutje geduld Vroeg- of Laattijdig afnavelen Dr. David Van Laere Neonatoloog UZ Antwerpen. andere zoogdieren Afklemmen van de navelstreng anno 2012 Controversieel? Zoek de verschillen?
Nadere informatieSociale verschillen in gezondheid: inleiding op het thema
10/10/2015 Medisch Psychologische Dag Domus Medica Sociale verschillen in gezondheid: inleiding op het thema Prof. Dr. Sara Willems Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg Sara.Willems@ugent.be
Nadere informatieHet aantal meerlinggeboorten: trends en oorzaken
Het aantal meerlinggeboorten: trends en oorzaken Jacob F. Orlebeke Het aantal meerlingen en in het bijzonder tweelingen is veel groter dan doorgaans wordt gedacht. Veel mensen realiseren zich niet dat
Nadere informatieEffecten van het uiteenvallen van het gezin op de persoonlijkheidsontwikkeling van een kind
Effecten van het uiteenvallen van het gezin op de persoonlijkheidsontwikkeling van een kind Bas ter Weel 12 oktober 2015 Achtergrond Persoonlijkheid is een voorspeller van sociaaleconomische uitkomsten
Nadere informatie5. Discussie. 5.1 Informatieve waarde van de basisgegevens
5. 5.1 Informatieve waarde van de basisgegevens Relevante conclusies voor het beleid zijn pas mogelijk als de basisgegevens waaruit de samengestelde indicator berekend werd voldoende recent zijn. In deze
Nadere informatieDe Nederlandse doelgroep van mensen met een LVB 14-12-2011. Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB)
Zwakzinnigheid (DSM-IV-TR) Code Omschrijving IQ-range Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB) Xavier Moonen Orthopedagoog/GZ-Psycholoog Onderzoeker Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieCHAPTER 12. Samenvatting
CHAPTER 12 Samenvatting Samenvatting 177 In hoofdstuk 1 wordt een toegenomen overleving gerapporteerd van zeer vroeggeboren kinderen, gerelateerd aan enkele nieuwe interventies in de perinatologie. Uitkomsten
Nadere informatieCognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial
Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari
Nadere informatieZorgbehoefte en zorggebruik: hand in hand?
Zorgbehoefte en zorggebruik: hand in hand? Hilde Dierckx Gerlinde Snoeck Prof. dr. Karel Hoppenbrouwers Studiedag SWVG Leuven, 2 december 2010 Opzet longitudinaal onderzoek Thema ZORG: Inhoud Kencijfers
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Inleiding In vitro fertilisatie (IVF) is een veel gebruikte methode van kunstmatige bevruchting waarbij een of meerdere eicellen buiten het lichaam van de vrouw in een kweekmedium
Nadere informatieFollow-uponderzoek van veel te vroeg geboren kinderen op de leeftijd van vijf jaar
Follow-uponderzoek van veel te vroeg geboren kinderen op de leeftijd van vijf jaar samenvatting van het proefschrift Follow up assessment of very preterm infants at five years of age dr. M.J.K. de Kleine,
Nadere informatieBetekenis van vaderschap
Betekenis van vaderschap Conferentie vader-empowerment G.O.Helberg Kinder-en Jeugdpsychiater Materiaal ontleed aan onderzoek: Prof. dr. Louis Tavecchio Afdeling POWL, Universiteit van Amsterdam Een paar
Nadere informatieGrowing into a different brain
221 Nederlandse samenvatting 221 Nederlandse samenvatting Groeiend in een ander brein: de uitkomsten van vroeggeboorte op schoolleeftijd De doelen van dit proefschrift waren om 1) het inzicht te vergroten
Nadere informatieDe ins en outs van de. Eerste trimester combinatietest. Drs. Jacqueline Siljee
De ins en outs van de Eerste trimester combinatietest Drs. Jacqueline Siljee Projectmanager referentie laboratorium voor downsyndroom screening Infectieziekten onderzoek, Diagnostiek en Screening - IDS
Nadere informatieExpressieve en receptieve taalvaardigheden van tweelingen: een vergelijkende studie met eenlingen
Logopedische en Audiologische Expressieve en receptieve taalvaardigheden van tweelingen: een vergelijkende studie met eenlingen, Eline Geenens, Sarah Parmentier, Kristiane Van Lierde Inleiding - Stelling:
Nadere informatie24 weken zwanger en dan? Kansen, onmogelijkheden, resultaten en toekomst
24 weken zwanger en dan? Kansen, onmogelijkheden, resultaten en toekomst Dr. J.J. Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Moeder en Kind Centrum subafdeling verloskunde en prenatale geneeskunde Erasmus MC, Rotterdam
Nadere informatieDyslexie als algemeen magnocellulair deficit!? Resultaten van recent onderzoek
Dyslexie als algemeen magnocellulair!? Resultaten van recent onderzoek Prof. Dr. Pol Ghesquière & Dr. Bart Boets Centrum voor Orthopedagogiek i.s.m. Prof. Dr. Jan Wouters & Prof. Dr. Astrid Van Wieringen
Nadere informatieInleiding Mensen met een verstandelijke beperking.
Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking. Aly Waninge Fysiotherapeute Koninklijke Visio De Brink Lector Participatie en gezondheid van mensen met een visuele en verstandelijke beperking Hanzehogeschool
Nadere informatieWerk en gezondheid in de toekomst
Werk en gezondheid in de toekomst Vergeten we de human factor niet? Allard van der Beek & Maaike Huysmans HFNL 2018 Wie zijn wij? Afdeling Sociale Geneeskunde, locatie VUmc Department of Public and Occupational
Nadere informatieHet begrijpelijk communiceren van een gezondheidsrisico
Het begrijpelijk communiceren van een gezondheidsrisico Dr. Olga Damman Dr. Maaike van den Haak Nina Bogaerts, Msc Amber van der Meij, Bsc Prof.dr. Danielle Timmermans Quality of Care EMGO Institute for
Nadere informatieNAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten
NAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten Universiteit Maastricht c.vanheugten@np.unimaas.nl Inhoud presentatie Plasticiteit van het brein Hersenletsel Schade en herstel
Nadere informatieProefschrift. Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems. Merel Griffith - Lendering. Samenvatting
Proefschrift Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems Merel Griffith - Lendering Samenvatting Het gebruik van cannabis is gerelateerd aan een breed scala van psychische problemen, waaronder
Nadere informatieEvidence-based interventies op het gebied van 'leren denken' en bètavaardigheden
Evidence-based interventies op het gebied van 'leren denken' en bètavaardigheden Leren, Quick-result project Innovatieve leermiddelen en lesmethoden Projectnummer: 056-31-010 Evidence-based interventies
Nadere informatieEllen Peeters MANP Karin schlepers Stichting Epilepsie Instellingen Nederland
Ellen Peeters MANP Karin schlepers Stichting Epilepsie Instellingen Nederland 1. Algemene informatie verstandelijke beperking 2. Oorzaken Verstandelijk beperking en epilepsie 3. Complexe zorg 4. Behandeling
Nadere informatieDreigende vroeggeboorte
Dreigende vroeggeboorte T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont
Nadere informatieImpact van het woord op het NAH herstelproces. Prof. Dr. Evert Thiery Universiteit Gent
Impact van het woord op het NAH herstelproces Prof. Dr. Evert Thiery Universiteit Gent Disclosure belangen spreker * Geen belangenverstrengeling * Geen voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met
Nadere informatieFocus op aandacht! Aandacht en aandachtsstoornissen: de gedragsneurologische en neuropsychologische invalshoek
Focus op aandacht! Aandacht en aandachtsstoornissen: de gedragsneurologische en neuropsychologische invalshoek VWVJ-Symposium Leuven, 20-3-2015 Prof. Dr. Evert Thiery Universiteit Gent Disclosure belangen
Nadere informatieOPVOEDING VAN DRIELINGEN COKS FEENSTRA MEERLINGDESKUNDIGE NVOM,
OPVOEDING VAN DRIELINGEN COKS FEENSTRA MEERLINGDESKUNDIGE NVOM, 20-01-2019 BIOLOGISCHE OORSPRONG TWEE-EIIG DZ EENEIIG MZ DRIE-, TWEE- OF EENEIIG ZWANGERSCHAP TOENAME VAN GE- WICHT 16-21 KG HOGE BLOEDDRUK
Nadere informatieKwaliteitsvolle zorg en ondersteuning voor kinderen en jongeren in Vlaanderen: Een selectie van bevindingen van JOnG!
Kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning voor kinderen en jongeren in Vlaanderen: Een selectie van bevindingen van JOnG! Prof. dr. Karel Hoppenbrouwers Mede namens het studieteam JOnG! Studieteam JOnG! 1
Nadere informatieSamenvatting. (Dutch Summary)
(Dutch Summary) In dit proefschrift is de ontwikkeling van gedrags- en emotionele problemen van tweelingen en eenlingen in de leeftijd van 3 tot 12 jaar onderzocht. In hoofdstuk 1 wordt een introductie
Nadere informatieRichtlijn JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen
Richtlijn JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen Inleiding Aanleiding In Nederland werden in 2008 in totaal 13.649 kinderen (7,7% van alle pasgeborenen) te vroeg (zwangerschapsduur
Nadere informatieRelatie Psychosociale problemen adolescenten en Opleidingsniveau adolescent en ouders.
Relatie Psychosociale problemen adolescenten en Opleidingsniveau adolescent en ouders. Jano Havas Jeugdarts GGD Zuid Limburg en Promovendus Academische Werkplaats Referaat Sociale Geneeskunde, FHML, Universiteit
Nadere informatieKenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis
Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis Maartje Kouwenberg (Auris) & Bernadette Vermeij (NSDSK) Anne Spliet (Pento) en Karin Wiefferink (NSDSK) Inhoud Doel van het onderzoek Achtergrond
Nadere informatieChronisch zieken en werk
Chronisch zieken en werk Prof. Ute Bültmann Sociale Geneeskunde, Arbeid & Gezondheid Universiteit Groningen, Universitair Medisch Centrum Groningen 41. Nascholingsdag Stichting Nascholing Bedrijfs- en
Nadere informatieGROTE VARIATIE. Determinanten van gedragsontwikkeling bij kinderen en jongeren met cerebrale parese KENNISMAKING KINDEREN MET CEREBRALE PARESE
VAKGROEP ORTHOPEDAGOGIEK VAKGROEP S-, PERSOONLIJKHEIDS- EN SOCIALE PSYCHOLOGIE Determinanten van gedragsontwikkeling bij kinderen en jongeren met cerebrale parese Prof. dr. Sarah De Pauw - Dra. Lisa Dieleman
Nadere informatieDe genetica van tweelingen
De genetica van tweelingen Inhoud van de voordracht Ontstaan tweelingen Frequentie tweelingen Complicaties tweelingen Tweelingen als meetinstrument Adoptie studies Ontstaan tweelingen Monozygote Tweelingen
Nadere informatieCerebrale parese en de overgang naar de adolescentie. Beloop van het functioneren, zelfwaardering en kwaliteit van leven.
* Cerebrale parese en de overgang naar de adolescentie Beloop van het functioneren, zelfwaardering en kwaliteit van leven In dit proefschrift worden de resultaten van de PERRIN CP 9-16 jaar studie (Longitudinale
Nadere informatieSituering: vraag naar. Kleine kinderen, kleine zorgen? Situering: aanbod. Verklaringen voor opvoedingsonzekerheid Veranderingen in rollen
Situering: vraag naar opvoedingsondersteuning Kleine eren, kleine zorgen? Ondersteuningsbehoeften van ouders met zuigelingen in relatie tot ouder-, -, en gezinskenmerken Sofie Rousseau Prof. dr. Karla
Nadere informatieRisk factors for the development and outcome of childhood psychopathology NEDERLANDSE SAMENVATTING
Risk factors for the development and outcome of childhood psychopathology EDERLADSE SAMEVATTIG 157 Het komt regelmatig voor dat psychiatrische klachten clusteren in families. Met andere woorden, familieleden
Nadere informatie4. Resultaten. 4.1 Levensverwachting naar geslacht en opleidingsniveau
4. Het doel van deze studie is de verschillen in gezondheidsverwachting naar een socio-economisch gradiënt, met name naar het hoogst bereikte diploma, te beschrijven. Specifieke gegevens in enkel mortaliteit
Nadere informatieFetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING
Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities in Early Childhood Health The Generation R Study Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING Sociaal-economische gezondheidsverschillen vormen een groot maatschappelijk
Nadere informatieEen gezonde start? Cohorte 0-jarigen. Cohorte 0-jarigen: Aspecten van de gezondheid en groei van een Vlaamse geboortecohorte
Cohorte 0-jarigen Een gezonde start? Aspecten van de gezondheid en groei van een Vlaamse geboortecohorte Cécile Guérin - Mathieu Roelants Prof. dr. Karel Hoppenbrouwers Studiedag SWVG Leuven, 2 december
Nadere informatieRecente trends in de gezondheid van jongeren in Vlaanderen
Recente trends in de gezondheid van jongeren in Vlaanderen Prof. dr. Karel Hoppenbrouwers m.m.v. Ciska Pieters, Cécile Guérin, Mathieu Roelants Inhoud van de presentatie Aspecten van gezondheid Perinatale
Nadere informatieInhoud van voordracht: CNL. vier kenmerken: Mattheus-effect: vroege detectie van belang
Inhoud van voordracht: CNL Centrum voor Neurologische Leeren ontwikkelingsstoornissen J.G.M. Hendriksen, klinisch neuropsycholoog J.S.H. Vles, kinderneuroloog (1) Leerstoornissen wat zijn dat? (2) Neurologische
Nadere informatie18/09/2012. Nieuwe diagnostische technieken : ook relevant in de klinische praktijk? Vooruitgang? Moleculaire biologie en genetica
Nieuwe diagnostische technieken : ook relevant in de klinische praktijk? Lieven Lagae, Kinderneurologie, UZ Leuven Vooruitgang? Moleculaire biologie en genetica Probleem : - genotype fenotype correlatie
Nadere informatienr 26 2013/2014 Twinfo
nr 26 2013/2014 Twinfo We kijken met heel veel plezier terug op het afgelopen jaar waarin we met NTR-deelnemers en collega s ons 25-jarig bestaan hebben gevierd. De aftrap was in januari met een bijeenkomst
Nadere informatieLinks between executive functions and early literacy and numeracy.
Samenvatting (Summary in Dutch) Jonge kinderen verschillen niet alleen in kennis, maar ook in de manier waarop ze leren. Sommige kinderen zijn bijvoorbeeld goed in staat afleiders zoals rumoer in de klas
Nadere informatieI n h o u d s t a f e l
I n h o u d s t a f e l Voorwoord 1 Deel 1: COS-werking 3 1. Aantal onderzoeken 3 2. Nieuwe evaluaties t.o.v. herevaluaties 4 3. Wachttijd 4 4. Leeftijd van de onderzochte kinderen 4 5. Geslacht 5 6. Verwijzers
Nadere informatieOpzet. Methode. Inleiding. Resultaten. Conclusie. Martine Eskes, Adja Waelput, Sicco Scherjon, Klasien Bergman en Anita Ravelli
Martine Eskes, Adja Waelput, Sicco Scherjon, Klasien Bergman en Anita Ravelli Een kwart van de aterme perinatale sterfte betreft SGA (
Nadere informatieUniversiteit Gent Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Academiejaar 2011-2012
Universiteit Gent Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Academiejaar 2011-2012 De cognitieve, taal-, motorische en gedragsmatige ontwikkeling van kinderen geboren na introcytoplasmatische
Nadere informatieHersenen. Gevoelens, gedachten en gedrag.
CHILD SUPPORT Developmental and Community Based Mental Health P s y c h o d i a g n o s t i s c h e n B e h a n d e l c e n t r u m K i n d e r e n A d o l e s c e n t e n V o l w a s s e n e n W e t e
Nadere informatieHoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting S 146 In vitro fertilizatie (IVF) is in de loop van de jaren wereldwijd uitgegroeid tot een routine procedure binnen de voortplantingsgeneeskunde voor koppels met vruchtbaarheidsproblemen.
Nadere informatieKANSVERHOUDINGEN FOETO- INFANTIELE STERFTE
/ Rapport cijfers KANSVERHOUDINGEN FOETO- INFANTIELE STERFTE Vlaams Gewest 2013-2014 / 3.07.2017 3.07.2017 Kansverhoudingen foeto-infantiele sterfte 1/19 Gepubliceerd op: http://www.zorg-en-gezondheid.be/cijfers
Nadere informatieJongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens
Resultaten HBSC 14 Socio-demografische gegevens Jongeren en Gezondheid 14 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 14 bestaat uit 9.566 leerlingen van
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Dit proefschrift heeft als doel de zorg voor prematuur geboren kinderen te verbeteren. Het gaat in dit proefschrift om kinderen die geboren zijn na een zwangerschapsduur van minder
Nadere informatieIn dit proefschrift, getiteld De genetica van aandacht en executief functioneren,
SAMENVATTING In dit proefschrift, getiteld De genetica van aandacht en executief functioneren, zijn de genetische invloeden op aandachtsproblemen, aandacht, executief functioneren en intelligentie onderzocht.
Nadere informatie7. Wat is de hoogste opleiding die de vader van uw kind heeft afgerond?
INTERVIEW A (registratie zo vroeg mogelijk in de zwangerschap) 1. Op welke datum viel de eerste dag van uw laatste menstruatie? 2. Is epilepsie de reden van uw anti-epilepticagebruik?, namelijk 3. Heeft
Nadere informatie17-3-2015. Doel (2008) In kaart brengen van de gevolgen van alcoholgebruik in de adolescentie op het cognitief functioneren.
Relatie tussen alcoholgebruik en neurocognitief functioneren in de adolescentie in een longitudinaal design Outline Introduction Methods Results Conclusion A longitudinal study of its effect on cognitive
Nadere informatieDag van intelligentie 2018
Dag van intelligentie Design 2018 Dr. Marc P.H. Hendriks, Klinisch neuropsycholoog Het Brein achter Intelligentie; Van localisatie naar netwerktheorieën Structuur en Functie De hersenen van boven Structuur
Nadere informatieROKEN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP
ROKEN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP Percentages over de periode 2001-2015 In 2014 rookte naar schatting 27% van alle 20-40 jarige vrouwen in Nederland (Bron: Gezondheidsenqute/Leefstijlmonitor CBS i.s.m. RIVM
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Summary in Dutch)
Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) De bipolaire stoornis is een psychiatrische stoornis die gekenmerkt wordt door ernstige stemmingsschommelingen. Iemand met een bipolaire stoornis maakt naast
Nadere informatiePerinatale Zorg in Nederland
Perinatale Zorg in Nederland 2002 Inhoud Proloog 5 Introductie 6 Leeswijzer 7 Hoofdstuk 1 Vrouwen bevallen in 2002 9 Tabel 1.1 Bevallen vrouwen naar eenling/meerling en pariteit in 2002 11 Tabel 1.2 Bevallen
Nadere informatieHandout Karen van Hulst, Radboudumc Nijmegen COPYRIGHT 1
Het verloop van de normale speekselcontrole bij 652 gezonde Nederlandse kinderen tussen 0-4 jaar Karen van Hulst, MSc Logopedist/ Klinisch Epidemioloog Afdeling Revalidatie, kinderen 1 november 2013 Primaire
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 178 Nederlandse samenvatting Concentratieproblemen en hyperactiviteit zijn veelvoorkomende problemen op de kinderleeftijd; de diagnose ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder)
Nadere informatiePraktijkanalyse LVR Verloskundig jaarverslag
Verloskundig jaarverslag 1580 S-HEERENBERG Datum: Peildatum: 25-11-2011 26-10-11 10:30 Perinatale Registratie De gegevens in dit werk zijn afkomstig uit de Perinatale Stichting Perinatale Registratie Nederland,
Nadere informatieBeeldende. kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie
Beeldende therapie voor LVB kinderen /adolescenten met gedrags- en emotionele problemen De resultaten van een beschrijvende literatuur studie Liesbeth Bosgraaf MAth Dr. Kim Pattiselanno Dr. Marinus Spreen
Nadere informatieHet gedragsfenotype bij het velo-cardio-faciale syndroom (VCFS of 22q11 deletie) : van peuter tot adolescent.
Het gedragsfenotype bij het velo-cardio-faciale syndroom (VCFS of 22q11 deletie) : van peuter tot adolescent. Ann Swillen Orthopedagoge VCFS-team Centrum voor Menselijke Erfelijkheid Leuven ann.swillen@uzleuven.be
Nadere informatieOuders de regie? Verwachtingen en ervaringen van ouders met de GODIVA videomethode. Marike Boonzaaijer, MSc. 23 januari 2016
Ouders de regie? Verwachtingen en ervaringen van ouders met de GODIVA videomethode Marike Boonzaaijer, MSc. 23 januari 2016 Aanleiding videomethode Start met vraag KFT 2 e lijn Past in de digitale tijdperk,
Nadere informatieDe relatie tussen geboortekwartaal en schools succes in de eerste jaren van het lager onderwijs
De relatie tussen geboortekwartaal en schools succes in de eerste jaren van het lager onderwijs Verachtert P. De Fraine B. Onghena P. Ghesquière P. Katholieke Universiteit Leuven 1. Achtergrond A. Leeftijdsverschillen
Nadere informatieBetreft: Perinatale Zorg in Nederland 2013
Betreft: Perinatale Zorg in Nederland Auteur Redactie Tabellen, figuren en bijlagen Stichting Perinatale Registratie Nederland dhr.dr. H.A.A. Brouwers (NVK), dhr.prof.dr. H.W. Bruinse (NVOG), mw.dr. J.
Nadere informatieTwins vzw, Vereniging ter Ondersteuning van het Wetenschappelijk Onderzoek bij en voor Meerlingen. Verslag wetenschappelijke activiteiten 2006
Twins vzw, Vereniging ter Ondersteuning van het Wetenschappelijk Onderzoek bij en voor Meerlingen Verslag wetenschappelijke activiteiten 2006 Het beschreven onderzoek steunt op het Oost-Vlaams Meerlingenregister,
Nadere informatieWoord van de voorzitter
Infoblad van het Oost-Vlaamse Meerlingenregister Woord van de voorzitter Een en twintigste jaargang, oktober 2014, nr.39 Vijftig jaar geleden, op 15 juli 1964, werd de eerste tweeling van het Oost-Vlaamse
Nadere informatieDutch summary 1. Dutch summary. Dutch summary
http://hdl.handle.net/1765/105797 Dutch summary Dutch summary 1 Dutch summary 2 Erasmus Medical Center Rotterdam Dutch summary 3 Introductie Kinderen die in de neonatale periode zeer ernstig ziek zijn
Nadere informatieEen onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7
Beelddenken: Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7 Een samenvatting van het wetenschappelijk onderzoek naar beelddenken Inhoudsopgave Inleiding
Nadere informatieGezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen 2014
Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen 214 Inleiding Gezondheid in de internationale HBSC (Health Behaviour in School-aged Children) studie en in de Wereldgezondheidsorganisatie
Nadere informatieLithium tijdens de zwangerschap:
Lithium tijdens de zwangerschap: wat zijn de gevolgen voor de hersenontwikkeling van het kind? Eline Poels Arts-onderzoeker Psychiatrie e.poels@erasmusmc.nl Disclosure nvt Inhoud 1. Achtergrond informatie
Nadere informatieHoofdstuk 1 en 2 bestaan uit de inleiding en de beschrijving van de onderzoeksdoelen.
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 148 CHAPTER 9 De kans dat een kind kanker overleeft, is de laatste decennia sterk gegroeid. Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw was kinderkanker meestal fataal,
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Achtergrond In 2016 werden in Nederland 169.136 kinderen geboren; hiervan werden 11.622 kinderen prematuur ofwel te vroeg geboren (na minder dan 37 weken zwangerschap) en 2.295 extreem prematuur (na minder
Nadere informatieTWEELINGEN, GENEN, OMGEVING EN GEDRAG
TWEELINGEN, GENEN, OMGEVING EN GEDRAG In de geneeskunde, de biologie en de sociale wetenschappen speelt van oudsher de vraag of individuele verschillen in eigenschappen zijn verworven of aangeboren. Als
Nadere informatiePerinatale Zorg in Nederland
Perinatale Zorg in Nederland 2001 Inhoud Proloog 3 Introductie 4 Hoofdstuk 1 Vrouwen bevallen in 2001 7 Hoofdstuk 2 Geboren kinderen 21 Hoofdstuk 3 Perinatale sterfte 33 Hoofdstuk 4 Foetale sterfte 37
Nadere informatie17/04/2013. 1. Epidemiologische studies. Children should not be treated as miniature men and women Abraham Jacobi
Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Katia Verhamme, MD, PhD Epidemioloog OLV Ziekenhuis-Aalst Erasmus MC Rotterdam 20 april 2013
Nadere informatieManagement of preterm delivery in women with abnormal fetal presentation
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Management of preterm delivery in women with abnormal fetal presentation Bergenhenegouwen, L.A. Link to publication Citation for published version (APA): Bergenhenegouwen,
Nadere informatie1/04/2015. Kennis rond vruchtbaarheid in de Vlaamse populatie. Maternale leeftijd in Vlaanderen. Problemen bij uitgesteld moederschap
Kennis rond vruchtbaarheid in de Vlaamse populatie dr. Ilse Delbaere Maternale leeftijd in Vlaanderen SPE 13 Problemen bij uitgesteld moederschap Zwanger worden duurt langer (of lukt niet meer) Minder
Nadere informatieAls schoolarts Speciaal Onderwijs cluster 2
Babette Diepeveen jeugdarts arts maatschappij en gezondheid Als consultatiebureau arts Als arts spraaktaalteam Audiologisch Centrum Als schoolarts Speciaal Onderwijs cluster 2 Als consultatiebureau arts
Nadere informatieSamenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2
Samenvatting 125 Samenvatting Hoofdstuk 1 Gedurende de laatste 20 jaar is binnen de IVF de aandacht voornamelijk uitgegaan naar de verbetering van zwangerschapsresultaten. Hierdoor is er te weinig aandacht
Nadere informatieOndanks dat het in Nederland niet is toegestaan om alcohol te verkopen aan jongeren onder de 16 jaar, drinkt een groot deel van deze jongeren
Ondanks dat het in Nederland niet is toegestaan om alcohol te verkopen aan jongeren onder de 16 jaar, drinkt een groot deel van deze jongeren alcohol. Dit proefschrift laat zien dat de meerderheid van
Nadere informatiePrenataal testen met de NIPT
ALGEMENE INFORMATIEFOLDER Prenataal testen met de NIPT Deze folder hoort bij een wetenschappelijke studie (TRIDENT-studie) van de Nederlandse Universitair Medische Centra 2014 www.meerovernipt.nl 1 In
Nadere informatieBetreft: Perinatale Zorg in Nederland 2016
Betreft: Perinatale Zorg in Nederland Auteur Perined Tabellen, figuren en bijlagen mw. drs. A.M. Arns-Schiere, mw. dr. A.E. van Dijk, mw. dr. J. Dijs-Elsinga, mw. drs. A. Henseler, mw. dr. C.W.P.M. Hukkelhoven,
Nadere informatieFoetaal Alcohol Syndroom: Een ondergediagnosticeerde en voorkombare aandoening. Pieter Jelle Vuijk, neuropsycholoog STAP 23 september
Foetaal Alcohol Syndroom: Een ondergediagnosticeerde en voorkombare aandoening Pieter Jelle Vuijk, neuropsycholoog STAP 23 september Indeling presentatie Inleiding FASD: o.a. voorkomen, diagnostiek, gedragskenmerken
Nadere informatieLongitudinale studie van de communicatieontwikkeling van jonge kinderen met een verstandelijke beperking 22/09/2011. Inleiding. Inleiding.
Longitudinale studie van de communicatieontwikkeling van jonge kinderen met een verstandelijke beperking Joke Vandereet Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen, Leuven Expertisecentrum Autisme, UZ Leuven
Nadere informatie