Van oorsprong Spaans Garnacha tinta in Frankrijk bekend als grenache noir - wordt momenteel beschouwd als een van oorsprong Spaans druivenras.

Transcriptie

1 De vele facetten van grenache noir Verslag van de blinde proeverij van grenache noir wijnen, georganiseerd door de proefcommissie van het NGS en gepresenteerd tijdens de eerste dag van Wine Professional, op 7 januari Door Paul Op ten Berg. Van oorsprong Spaans Garnacha tinta in Frankrijk bekend als grenache noir - wordt momenteel beschouwd als een van oorsprong Spaans druivenras. Eigenschappen De vruchtzetting van grenache is tamelijk vroeg, maar het is een laat rijpend ras. Dit maakt dat grenache zich goed thuis voelt wijngebieden met een nogal warm klimaat. Het ras is productief (wat minder op zandgrond), is gevoelig voor valse meeldauw (peronospora), phomopsis, grijze rot, bacteriële necrosis en druivenmot, en kan last hebben van millerendage. Grenache heeft een goede resistentie tegen ziektes die de stam aantasten, zoals esca en eutypa dieback, wat mede een reden is waarom de stokken zeer oud kunnen worden. De druiven vormen potentieel zeer veel suiker en verliezen kleur bij een te hoog rendement. De zuurgraad is maximaal van een gemiddeld niveau. Grenache is geschikt voor iets zure bodems met grind of steen, maar ook voor bodems met veel kalksteen. De beste resultaten worden bereikt met bush vines, die streng moeten worden gesnoeid. Grenache kan goed tegen droogte, maar kan een gebrek krijgen aan magnesium. Verspreidingsgebied Grenache is een van s werelds meest aangeplante druivenrassen. Door de opwarming van de aarde zal deze positie alleen maar worden versterkt, omdat grenache immers goed tegen warmte en droogte kan. Grenache noir is met ha het tweede aangeplante druivenras in Frankrijk, waar het te vinden is in de zuidelijke streken. Vooral voor Châteauneuf-du-Pape, Gigondas, Vacqueyras en Côtes du Rhône Villages wordt veel en soms

2 uitsluitend grenache gebruikt. Maar ook in de Languedoc- Roussillon streek is grenache kind aan huis. Op Sardinië staat grenache bekend als cannonao of cannonau. In Spanje is garnacha tinta te vinden in Aragón (noordoosten), Castilla-La Mancha (centraal) Castilla y León, Catalunya, La Rioja, Madrid, Extremadura, Navarra en Valencia. Na tempranillo en bobal is garnacha tinta de derde aangeplante druif van Spanje. In verschillende wijnstreken staan zeer oude bush vines, die vaak bijzondere wijnen opleveren. Verder in het gebied van de Middellandse Zee vinden we grenache in Kroatië, Turkije, Cyprus, Malta, Marokko, Algerije en Israël. In Californië zijn enkele Rhône Rangers te vinden die van de druivenrassen uit de Rhônestreek een specialiteit hebben gemaakt. Deze trend is overgeslagen naar Washington State, Oregon, Arizona, Texas en Mexico. Tot de jaren 60 was grenache in Australië het belangrijkste druivenras. Die eerste plaats werd daarna overgenomen door shiraz en cabernet sauvignon. Na het jaar 2000 kwam voor grenache een opleving. Vooral de GSM blends (grenache, syrah en mourvèdre) kregen bekendheid. In Zuid-Afrika stond in 2009 ruim 144 ha grenache aangeplant, verspreid over de wijnstreken. Ook hier wordt grenache echter meestal geblend. De proeverij De proefcommissie heeft deze blinde proeverij samengesteld uit wijnen die voor (vrijwel) 100% van de grenache noir druif afkomstig zijn, met één uitzondering. De Alaya 2010 is afkomstig van garnacha tintorera, ofwel alicante henri bouschet. De vermelde prijzen zijn horecaprijzen ex BTW, tenzij anders vermeld. ***(*) Cannonau di Sardegna Lillové 2010, Giuseppe Gabbas, Sardinië, Italië Importeur: Terroir Wijn 9,50 De wijngaarden van Giuseppe Gabbas liggen in het verlengde van de Oliena bergen, in de binnenlanden van Noord-Sardinië. Samen met de carginano is de cannonau de belangrijkste blauwe druif van Sardinië. Je vindt hem over het hele eiland. Het is een fruitige/bloemige variant van de grenache noir. Van 100% cannonau met een klein

3 percentage autochtone rassen, dagen vergist bij 28 C, geen houtopvoeding, alc. 14,5%. K geëvolueerd robijnrood met gemiddelde concentratie G zeer intens, rijpe aardbeien, kersen, bramen, viooltjes, geraniums, aards karakter, kruidig en levendig S slank en zuiver fruit, vlezig, pittig en expressief, zacht met een sappige zuurgraad A lange finale, blijft spannend T evenwichtige wijn, drinkt zeer plezierig en vermoeit niet ***(*) Collioure Schistes 2011, Vignoble de la Coume del Mas, Roussillon, Frankrijk Importeur: Werkhoven Wijnen 13,60 100% grenache noir, vroeg in de ochtend geplukt, ontsteeld, koude inweking, langzame vergisting op rvs tank, geen houtopvoeding, alc. 14,5%. K vrij diep paarsrood G kersen, bessen, fijne specerijen S volle, ronde inzet van vlezig en zoetig gestoofd fruit met munt en garrigue, mooie zuurgraad A prima lengte, zachte tannines T goed glas wijn, nu al op dronk ***+ Faugères Le Cèdre 2010, La Grange d Aïn, Languedoc, Frankrijk Importeur: Pieksman Wijnimport 8,54 100% grenache noir van wijnstokken uit 1963 in 9 ha wijngaarden met een bodem van kalk, klei en zandsteen, sinds 1995 biologisch gecertificeerd (Ecocert), bewerking van de wijngaarden met een paard, handmatige en machinale oogst, onsteling, geen toevoeging van zwavel, rendement 18 hl/ha, vergist met autochtone gisten bij gecontroleerde temperatuur. Rijping gedurende 2 à 3 jaar. Alc. 14,5%. K diep paarsrood G compact fruit van rijpe zwarte bessen, inkt, grafiet, leer, kruiden

4 S stevige structuur, hoge zuurgraad, veel tannines, floraal, chocolade A straffe tannines geven ruggengraat, met bitters in de wat korte nasmaak T mooie balans, wat meer enkelvoudig ***(*) Veraton 2010, Bodegas Alto Moncayo, Campo de Borja, Spanje (website wordt momenteel opgezet) Importeur: Ad Bibendum 18,48 Een wijn van de Australische wijnmaker Chris Ringland, bekend van Greenock Creek en Glaymond in Barossa Valley. Deze tweede wijn van Bodegas Alto Moncayo komt voor 100% van oude grenache noir stokken. Alc. 15,5%. K diep tot zeer diep paarsrood G floraal, geconcentreerd zwart fruit van pruimen en bessen, munt, eucalyptus S rijk sappig fruit, warm mondgevoel, kruidig en vlezig in het midden, alcoholisch, prima tannines A chocolade, slank naar het einde, valt iets terug T fraaie wijn met enige spanning en een serieuze stijl ***(*) Ventoux Microclimate 2009, Saint Jean du Barroux, Rhône, Frankrijk

5 Importeur: Rhône Value Wines 18,95 (Consumentenprijs) 100% grenache noir, gemiddeld 30 jaar oude stokken uit een perceel van 0,5 ha op m hoogte, rotsachtige kleibodem met kalksteen, rendement 15 hl/ha, biologisch (gecertificeerd Ecocert), handmatige pluk en selectie, 100% ontsteeld, 18 dagen maceratie, 25 dagen fermentatie op beton, 2x daags remontage, pigeage met de voet, lagering 12 maanden op beton, niet geklaard; licht gefilterd, alc. 15,5%. K gemiddeld geconcentreerd paarsrood G in het begin iets reductie (verdwijnt snel), leer, kruiden, garrigue S zeer floraal en levendig, heerlijk licht fruit met een zoetje en zachte tannines A blijft fris en wordt naar het einde steeds beter, met een fijn bittertje T prima wijn, niet te zwaar, nu drinken ****- Vriesenhof Grenache 2010, Vriesenhof Vineyards, Piekenierskloof, Zuid- Afrika Rechtstreeks van Vriesenhof, met dank aan importeur ThreeWinesBenelux en Sara Chanel (WOSA). Importeur: ThreeWinesBenelux 33,50 (Consumentenprijs), binnenkort verkrijgbaar. Eigenaar is de bekende Jan Boland Coetzee, wijnmaker is Nicky Claasens. 100% grenache noir van een wijngaard op het zuiden met graniet en leisteen als bodem. Veel koele zeewind van False Bay. 24 uur koude inweking op de schillen. Vergist op rvs tank, opgevoed op nieuwe en gebruikte barriques van Frans eiken gedurende maanden. Alc. 13,5%. K gemiddeld geconcentreerd robijnrood, iets geëvolueerd G animaal, aardbeien S zeer frisse zuurgraad, zoete aardbeien, pruimen, iets neiging tot oxidatie, laurier, complexiteit A bitters als van kastanjes, wat minder lengte, zeer animaal T zeer herkenbaar als grenache noir

6

7 ***(*) Alaya 2010, Bodegas Atalaya, Almansa, Spanje Importeur: Ad Bibendum Bodegas Atalaya ligt op 800 m hoogte in de koele bergen van Almansa. Het wijngoed werd in 2007 gekocht door de familie Gil, die ook eigenaar is van Bodegas Ateca, Bodegas El Nido, Bodegas y Viñedos Shaya, Bodegas Tritón, Cellers Can Blau en Orowines. Deze topwijn van dit domaine is afkomstig van 100% garnacha tintorera (= alicante henri bouschet), dus niet van garnacha tinta. Deze druif - een kruising van grenache noir met petit bouschet - heeft rood vruchtvlees, waardoor de wijnen ervan zeer veel kleur hebben. Alaya wordt alleen in de beste jaren uitgebracht. Consultant is oenoloog Chris Ringland. Alc. 15,5%. K zeer diep paars/zwart G noten, compacte cassis, hout, leer, fenolisch S cassis, zwarte kersen, laurierdrop, massief en compact, kruidig, alcohol geeft zoetimpressie A veel lengte, iets medicinaal T fraaie wijn, nu drinken t/m een paar jaar ****+ Domaine de la Janasse Chaupin 2009, Châteauneuf du Pape, Rhône, Frankrijk Importeur: Rhône Value Wines 55,95 (Consumentenprijs) Vader Aimé Sabon bouwde dit familiebedrijf in Courtézon (feitelijk het gehucht La Janasse) na zijn dienstplicht in 1967 op met wijngaarden van zijn vader en schoonvader. De huidige kelders stammen uit Zoon Christophe trad, na zijn studie oenologie in Beaune en enige werkervaring in Mâcon, toe in het bedrijf en is nu verantwoordelijk voor het wijnproces, hoewel Aimé nog steeds bemoeienis heeft. Dochters Isabelle en Hélène zijn eveneens betrokken in het bedrijf. Het wijnareaal is sinds 1973 uitgegroeid van 15 naar 55 hectare en is biologisch gecertificeerd. Van 100% grenache, jaar oude stokken uit de 4 ha grote Chaupin wijngaard op een bodem van zand en steen, rendement hl/ha, 20% werd niet ontsteeld, 22 dagen vergist met dagelijkse

8 pigeage,70% werd opgevoed op grote vaten en 30% op barriques, waarvan een kwart nieuw, niet gefilterd, alc. 15,5%. K goed geconcentreerd paarsrood G leer, grafiet, cassis, kersen, frambozen, metalig, rokerig, zuivel, complex S Sechuan peper, vlezig, zoetig fruit, zwarte olijven, hoge zuurgraad, fijne zachte tannines A geroosterd, veel lengte, blijft boeien T complexe terroirwijn met krachtige elegantie en opvallend goede balans ***+ Atteca Old Vines 2010, Bodegas Ateca, Calatayud, Spanje Importeur: Ad Bibendum 10,84 100% garnacha tinta, met de hand geplukte optimaal rijpe druiven van de beste wijngaarden met ruim 100 jaar oude stokken op 915 m hoogte, arme kiezel- en leisteenbodem, weinig neerslag, opvoeding 10 maanden op barriques van Frans eiken. Alc. 15%. K goed geconcentreerd paarsrood G leer, munt, levendig bosfruit, specerijen, roostertonen, hout, specerijen, drop S zoete inzet, daarna komen de zuren, onevenwichtig A goede lengte, dominantie van de alcohol T wat te veel van alles, zonder echte samenhang

9 *** Clos de Trias Pied Pocher 2007, Ventoux, Rhône, Frankrijk Importeur: Rhône Value Wines 35,75 (Consumentenprijs) De uit Noorwegen afkomstige eigenaar Even Bakke werkte 14 jaar in Californië, o.a. als wijnmaker bij Landmark en Matanzas Creek. In 2007 startte hij dit wijnbedrijf aan de voet van de Mont Ventoux. De wijnbouw is biologisch en op weg naar biodynamisch. In de 19 hectare wijngaarden met bodems uit het Trias staan onder meer oude grenache stokken. Van 100% grenache noir, 52 jaar oude stokken uit de steile, 500 m hoge Pied Pocher wijngaard, de hele trossen werden 27 dagen vergist met autochtone gisten, zonder temperatuurcontrole en met veel beluchting. Opvoeding gedurende 10 maanden op vaten van 700 liter, daarna 22 maanden op betonnen en geëmailleerde tanks. Minimaal zwavel. Wordt vanwege de ligging op het noorden alleen in de beste jaren uitgebracht, als de druiven en de stelen fysiologisch rijp zijn. Alc. 14,5%. K diep paarsrood G lactisch, leer, oxidatief, hoge zuurgraad met steeds meer vluchtige zuren S chocolade, aardbeienjam A noten, veel tannines die apart komen te staan, de wijn wordt drogend T atypisch Opmerking De importeur vroeg de proefcommissie met klem om deze wijn te decanteren, en dat werd ook gedaan. Er bleek echter al snel dat dit voor de wijn teveel van het goede was. Het oxidatieve karakter kreeg een zetje, de balans verdween en de vluchtige zuren kregen de overhand. Een tweede fles werd daarop geopend en direct uitgeschonken. Dit begon een stuk beter, maar na verloop van tijd ontwikkelde de wijn zich toch richting eerste (gedecanteerde) fles. ****- Domaine de la Janasse Chaupin 2006, Châteauneuf du Pape, Rhône, Frankrijk Importeur: Rhône Value Wines 50,95 (Consumentenprijs) Van 100% grenache, jaar oude stokken uit de 4 ha grote Chaupin wijngaard op een bodem van zand en steen, 20% werd niet ontsteeld, 20 dagen vergist met dagelijkse pigeage,70% werd opgevoed op grote vaten en 30% op barriques, waarvan een kwart nieuw, niet gefilterd, alc. 15,5%. K tamelijk diepe concentratie met iets evolutie

10 G open, cassis, pruimen, kruidig, leer, specerijen, zwoel, iets jammy, animaal S vol en breed ontwikkeld, vrij stevig, ceder, peper, mooie balans, aangename zuurgraad A goede lengte, iets lactisch, schone tannines T robuuste stijl met oudere tonen, prettige balans ***(*) Garnacha 2005, Burge Family Winemakers, Barossa Valley, Australië (website wordt momenteel opgezet, niet te verwarren met Grant Burge) Importeur: Ad Bibendum 17,00 100% grenache noir, 80 jaar oude stokken, niet geïrrigeerd, opgevoed gedurende 12 maanden op barriques van Frans eiken. Alc. 15%. K iets minder geconcentreerd dan de vorige wijn, maar met meer evolutie G veel eucalyptus, laurierdrop, papier, medicinaal, tabak, ceder, vanille, specerijen, iets oxidatief S zoetige kersen, medicinale bitters, laurier, ver ontwikkeld

11 A veel lengte, stoffig, iets alcoholisch T boeiende wijn met goede balans ***- Gratallops Partida Bellvisos 2004, Priorat, Spanje Importeur: Ad Bibendum 43,20 Klein project van twee sterren uit Priorat, René Barbier (Clos Mogador) en Sara Pérez (Clos Martinet). Blend van 80% garnatxa peluda (grenache noir) en 20% samsó (cinsault), van ruim 100 jaar oude stokken in de plaats Gratallops. Alc. 14%. Productie ruim flessen per jaar. K diep paarsrood G oxidatief, medicinaal, kruidig, ceder, ontwikkeld zwart fruit, intens, chocolade S stevig, dezelfde aroma s als in de geur, ferme tannines, zondoorstoofd, lagere zuurgraad, mist balans A al wat stoffig, flinke bitters T krachtige wijn, overtuigt minder dan de volgende, is al op de terugweg **** Old Vines Grenache Romas Vineyard 1999, Clarendon Hills, Clarendon, Australië Importeur: Ad Bibendum 43,64 100% grenache noir van stokken uit 1925, geen irrigatie, wilde gisten, 18 maanden Frans eiken van 1-5 jaar oud. Alc. 14,5%. K bruin, veel evolutie, goede concentratie G evolutie, complex, donkere aroma s, citrus en noten

12 S delicaat, fluweelzacht, frambozen, kersenlikeur, mineraal, prachtig ontwikkeld en complex, knappe zuurgraad A uitstekende lengte T zeer mooi glas wijn Met dank aan: The Wine & Food Association voor het ter beschikking stellen van de proefruimte; Sara Channel van WOSA en importeur ThreeWinesBenelux voor hun medewerking betreffende de wijn van Vriesenhof; Résidence Wijnen voor het gebruik van de Riedel karaffen; ROC Amsterdam voor de inzet van studenten die de wijnen hebben ingeschonken.