Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA DEN HAAG AV/CAM/2005/39180

Transcriptie

1 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA DEN HAAG Postbus LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) Telefax (070) Uw brief Onderwerp CAO-ontwikkelingen Ons kenmerk AV/CAM/2005/39180 Datum 1 juni 2005 Doorkiesnummer 333 Contactpersoon In het verantwoordingsdebat in uw Kamer op 19 mei jl. is toegezegd dat voor de zomer een overzicht van de CAO s die na het sociaal akkoord (najaar 2004) zijn afgesloten aan de Tweede Kamer zal worden gezonden, waarin wordt nagegaan op welke wijze de afspraken van dat akkoord zijn verwerkt. Met deze brief wordt hieraan tegemoet gekomen. Monitoring van relevante CAO-ontwikkelingen Bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn 748 CAO s aangemeld (exclusief fonds-cao s) waaronder bijna 6,2 miljoen werknemers vallen. Monitoring vindt plaats op basis van 128 steekproefakkoorden (waaronder ongeveer 5,5 miljoen werknemers vallen), voorzover deze vanaf 1 januari 2005 tot stand zijn gekomen. In de bijlage treft u de cijfermatige informatie aan. Dit is een tussenstand op 24 mei 2005, gebaseerd op 42 (steekproef)akkoorden. Hierbij moet wel bedacht worden dat het in de meeste gevallen nog principe-akkoorden betreft. De 42 (principe-)akkoorden betreffen 6% van alle 748 CAO s. Onder deze 42 CAO s vallen ruim 2 miljoen werknemers, ofwel 33% van de 6,2 miljoen werknemers met een CAO. De informatie betreft de contractloonmutatie (tabel A), de loonaanvulling gedurende de eerste twee ziektejaren (tabel B) en de werkgeversbijdrage kinderopvang (tabel C). Deze tabellen zijn opgenomen in de bijlage. Over de ontwikkelingen op het terrein van VUT/prepensioen/levensloop is nog geen informatie opgenomen. Teneinde ook op dit terrein de relevante beleidsinformatie te verzamelen, is, gehoord de sociale partners en koepelorganisaties van pensioenuitvoerders, een plan van aanpak opgesteld. Naar mijn mening is invoering van het nieuwe fiscale regime per 1 januari 2006 haalbaar, in de wetenschap dat er aan CAO-tafels en door pensioenuitvoerders veel werk moet worden verzet. Het plan van aanpak voorziet in zowel een inventarisatie van de ontwikkelingen aan de CAO-tafels als van een beeld van de voorbereidingen van pensioenuitvoerders. Zo zal er medio september een beeld ontstaan op grond waarvan kan worden bezien of de feitelijke stand van de voorbereidingen een verantwoorde invoering per 1 januari 2006 in de weg staat. Het parlement zal hierover medio september worden geïnformeerd.

2 2 Algemeen beeld Wat betreft de CAO-afspraken over contractlonen, de loonaanvullingen bij ziekte en de kinderopvang is de algemene indruk dat er veel gebeurt in de geest van het sociaal akkoord. De lonen voeren niet de boventoon, er zijn veel afspraken gemaakt over het aanpakken van ziekteverzuim en er wordt expliciet stilgestaan bij investeren in kinderopvang. Daarnaast gaat er veel aandacht uit naar het (pre-)pensioen. Een eerstkomend moment voor een bespreking met de Stichting van de Arbeid over de ontwikkelingen tot op dit moment is het komende Voorjaarsoverleg. Loonontwikkeling In de kabinetsverklaring naar aanleiding van het sociaal akkoord staat dat het kabinet verwacht dat op grond van de voornemens van sociale partners in 2005 de contractloonstijging uiterst terughoudend zal zijn. Zoals bekend heeft de vakbeweging dit ingevuld met een looneis van 1,25%. Uit tabel A (zie bijlage) blijkt dat de gemiddelde contractloonmutatie op niveaubasis hiermee overeenkomt: 1,24%. Wordt gekeken naar de consequenties van de afspraken voor het jaar 2005 (het jaar waarop het sociaal akkoord betrekking heeft), dan is er sprake van een gemiddelde contractloonmutatie van 1,07% op jaarbasis. Tabel A kan worden samengevat in onderstaande indeling naar omvang van de contractloonmutatie op jaarbasis. Spreiding van de contractloonmutatie op jaarbasis in 2005* CAO (N=40) Aantal CAO s Ondernemings-CAO Bedrijfstak-CAO 0,00% of minder ,01% t/m 0,5% ,51% t/m 1,0% ,01% t/m 1,25% Meer dan 1,25% *De twee akkoorden met een expiratiedatum vóór 1 januari 2005 zijn hier buiten beschouwing gelaten. Er zijn 11 akkoorden met een contractloonmutatie op jaarbasis van meer dan 1,25%. Hierbij moet wel worden aangetekend dat het in feite geen 11, maar 5 verschillende CAO s betreft. Het gaat hier immers onder meer om een viertal metaal en techniek-cao s, een tweetal metalectro-cao s en een drietal Akzo-CAO s. Loonaanvulling in de eerste twee ziektejaren Over de loonaanvulling in de eerste twee ziektejaren hebben partijen in de Stichting van de Arbeid het afgelopen najaar een verklaring opgesteld. De kern hiervan luidt: De totale ziekengelduitkering aan de werknemer zal over de twee ziektejaren tezamen gemeten niet meer dan 170% van het laatst verdiende loon bedragen. Dit laat onverlet de mogelijkheid om aanvullende specifieke arbeidsvoorwaardelijke afspraken te maken ter stimulering van (versnelde) reïntegratie en participatie-effecten. Het kabinet heeft in zijn verklaring bij het sociaal akkoord de uitvoering van deze intentie van de Stichting van de Arbeid als voorwaarde geformuleerd voor de voorgenomen verhoging van de uitkering voor volledig duurzaam arbeidsongeschikten respectievelijk Pemba-afschaffing. Deze beoordeling is augustus 2007 aan de orde; de voorgenomen maatregelen zullen dan met terugwerkende kracht per 1 januari 2006 worden doorgevoerd. In dit licht is de inventarisatie in tabel B per definitie een tussenstand: op zeven akkoorden

3 3 na (metaal en techniek 4x, metalectro 2x en Ikea) zullen de geïnventariseerde CAO s immers nogmaals vernieuwd moeten worden vóór augustus Op dit moment is het primair aan de Stichting een oordeel te vellen over de resultaten van hun eigen aanbeveling. In het komende Voorjaarsoverleg zal het kabinet hierover met de Stichting van gedachten wisselen. Tabel B in de bijlage geeft een inventarisatie per CAO. Het onderstaande overzicht geeft een indeling naar relevante categorieën. Daarnaast is onderscheid gemaakt tussen akkoorden met en zonder financiële prikkel reeds in het eerste ziektejaar. Categorieën loondoorbetaling CAO-afspraken t.a.v. loondoorbetaling tijdens de eerste twee ziektejaren (N=42) Aantal CAO s CAO s met loondoorbetaling 100% in 1 e ziektejaar CAO s met minder loondoorbetaling in 1 e ziektejaar 170% Meer dan 170% i.g.v. reïntegratie (anders 170%) Meer dan 170% Nog in studie Het overzicht laat zien dat een loondoorbetaling boven de 170% vaak afhankelijk is gesteld van reïntegratie-inspanningen (12 CAO s). Waar dit niet het geval is, geldt meestal een prikkel reeds in het eerste ziektejaar (8 CAO s). Overigens moet worden bedacht dat de 10 akkoorden die boven de 170% uitkomen zonder nieuwe afspraken in deze CAO over reïntegratie, in feite 5 verschillende akkoorden betreffen. In deze categorie vallen namelijk de 4 metaal en techniek-cao s en de 3 Akzo-CAO s. Werkgeversbijdrage kinderopvang Tenslotte de afspraken over de werkgeversbijdrage kinderopvang. Tabel C in de bijlage geeft de afspraken voor de 42 akkoorden weer. Tabel C laat zich in het volgende overzicht samenvatten. CAO-afspraken over werkgeversbijdrage kinderopvang Categorie (N=42) Aantal Introductie werkgeversbijdrage 1 Geen werkgeversbijdrage 3 Voortzetting 1/3 werkgeversbijdrage 4 1/3 werkgeversbijdrage niet meer mogelijk 6 Voortzetting 1/6 werkgeversbijdrage 28 Er is sprake van een gemengd beeld. In het overgrote deel van de in de CAO vastgelegde kinderopvangregelingen worden afspraken gemaakt over het betalen van 1/6 deel van de kinderopvangkosten. Dit sluit aan bij de systematiek van de Wet kinderopvang. Daarbij geldt dat in de meeste CAO s geen voorziening wordt getroffen voor die gevallen waarin de werkgever van de partner geen bijdrage levert. Voorheen bestond zo n voorziening vaak wel. Voor werknemers die in deze situatie verkeren is dan sprake van een verslechtering. Van de vier CAO s die geen regeling kenden, zijn er drie opnieuw afgesloten zonder regeling. In de CAO uitzendkrachten (ABU) zal voor het eerst een werkgeversbijdrage kinderopvang geïntroduceerd worden. In aantal werknemers (ruim ) betreft het hier de grootste CAO van het land.

4 4 Daarnaast is in een aantal CAO s een verbetering binnen de bestaande regeling afgesproken, variërend van budgetverhoging tot uitbreiding van de opvangmogelijkheden. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, (mr. A.J. de Geus)

5 Bijlagen Tabel A: Contractloonmutatie (CLM) in 2005 berekend o.b.v. nieuwe en oude CAO-afspraken medio mei 2005* CAO (N=42) CLM 2005 CLM 2005 Statunemerakkoordatudatum Werk- Principe- Ingangs- Expiratie- niveaubasis jaarbasis (%) (%) Meubelindustrie 0,00 0,15 P Kleinmetaal (4x) 2,20 2,25 P Hoger Beroepsonderwijs 0,47 0,17 P Schildersbedrijf 2,15 2,50 P Ziekenhuizen 1,02 0,77 P Uitzendbureaus vaste medew. 1,60 0,98 P Getronics 0,73 0,48 P PinkRoccade 1,23 0,98 P Fortis -bank 0,32 0,32 P Nederlandse Spoorwegen 0,95 0,95 P Grafi-media 1,00 0,59 P Welzijnswerk 1,08 1,08 P Corus Staal 1,25 1,14 P Ikea Nederland b.v. 1,25 0,94 C Sociale Verzekeringsbank 1,25 1,25 P CWI 1,16 1,16 P Architectenbureaus 1,06 0,56 P Openbaar vervoer 0,00 0,00 C Contract-cateringbedrijf 0,00-0,52 P Unilever 0,00-0,20 P Hoveniers 0,39 0,39 P Kinderopvang -0,25-0,43 C Praxis P Akzo Nobel (3x) 5,25 5,25 P SNS Reaal Groep 2,00 1,17 P Uitzendkrachten ABU 0,80 0,36 P Bouwnijverheid (incl. UTA) 1,58 1,02 P Universiteiten (2x) 0,90 0,71 P AH distributiecentra 1,46 0,71 P Metalektro (2x) 0,96 1,40 C Rijkspersoneel P ABN-AMRO 3,12 3,12 P Algemene banken 1,50 1,21 P Wonen 1,25 1,25 P Sociale werkvoorziening 0,50 0,38 P Totaal / gewogen gemiddelde 1,24 1, * Geordend naar ingangsjaar (2005 boven de streep en 2004 onder de streep) en datum van principeakkoord. De tabel bestaat zowel uit principeakkoorden (P) en aangemelde CAO s (C). Noot: Kleinmetaal bestaat uit de vier CAO s: Motorvoertuigen (86.080), Technische installatie ( ), Carrosseriebedrijf (19.490) en Metaalbewerking ( ). Akzo bestaat uit drie CAO s: Akzo Nobel Chemicals (3.170), Akzo Nobel Hoger Personeel (4.010) en Akzo Nobel Pharma B.V. (3.660). Universiteiten bestaat uit twee CAO s: Openbare universiteiten (42.340) en Bijzondere universiteiten (10.680). Metalektro bestaat uit twee CAO s: Metalektro ( ) en Metalektro Hoger Personeel (19.890).

6 6 Tabel B: Loonaanvulling gedurende eerste twee ziektejaren (nieuwe en oude CAO-afspraken), medio mei 2005* CAO (N=42) 2 e ziektejaar (%), Opmerking** 1 e ziektejaar (%) reïntegratie: Totaal (%), reïntegratie: Nee Nee Meubelindustrie Vanaf 3 e ziekmelding: 4 weken 90%, daarna weer 100% Kleinmetaal (4x) 100 (6m)/ (6m) Hoger Beroepsonderwijs Schildersbedrijf Ziekenhuizen I.g.v. werk of deelname reïntegratie Uitzendbureaus (vaste med.) Studie moet leiden tot nieuwe afspraken per Getronics PinkRoccade Fortis -bank I.g.v. werk of deelname omscholingstraject Nederlandse Spoorwegen I.g.v. maximale reïntegratie inspanning Grafi-media Welzijnswerk Bonus mogelijk i.g.v. reïntegratie Corus Staal I.g.v. meewerking reïntegratie Ikea Nederland Mits werk, scholing of reïntegratie Sociale Verzekeringsbank CWI Architectenbureaus Mits werknemer bijdraagt aan reïntegratie Openbaar vervoer Contract-cateringbedrijf 95 (3m)/ 90 (9m) ¼ 171¼ Partijen maken nog nadere afspraken over een reïntegratiebonus Unilever 100 (6m)/ (6m) Hoveniers PM PM Overeenstemming bereiken in 2005 Kinderopvang 100 (6m)/ 80 (6m)/ 90 (6m)/ I.g.v. reïntegratie en/of scholing wordt in de 90 (6m) 70 (6 m) 85 (6m) zesde t/m 12 e ziektemaand 95% uitgekeerd Praxis PM PM Akzo Nobel (3x) 100 (6m)/ 90 (6m)/ I.g.v. werk of scholing i.v.m. reïntegratie: 95 (6m) 85 (6m) 100% in 1 e ziektejaar en 90% in 2 e jaar SNS Reaal Groep Mits voldoende reïntegratie-inspanning Uitzendkrachten ABU PM PM Bouwnijverheid (& UTA) Bonus bij succesvolle reïntegratie Universiteiten (2x) 100 (6m)/ 80 (6m)/ 80 (6m)/ (6m) 80 (6m) 80 (6m) AH distributiecentra PM PM Metalektro (2x) I.g.v. medewerking reïntegratie, werkgever kan met bond andere verdeling afspreken Rijkspersoneel ABN-AMRO Overleg moet leiden tot afspraken voor 06 Algemene banken PM PM Overeenstemming bereiken vóór Wonen PM PM Overeenstemming bereiken in 2005 Sociale werkvoorziening I.g.v. bedrijfsongeval altijd 100% * Schuingedrukte percentages hebben betrekking op de oude CAO-teksten. Het gaat hier om akkoorden waarin nog geen expliciete afspraken over loondoorbetaling gedurende het tweede ziektejaar zijn gemaakt. ** Afspraken over loondoorbetaling over gewerkte uren zijn buiten beschouwing gelaten. Met werk wordt in de toelichting de situatie bedoeld waarbij de werknemer meer dan 70% over het gehele loon doorbetaald krijgt, ongeacht het aantal daadwerkelijk gewerkte uren.

7 7 Tabel C: Kinderopvang (nieuwe en oude CAO-afspraken), medio mei 2005 CAO (N=42) Werkgeversbijdrage: Vergoeding werkgeversbijdrage Opmerking CAOafspraken waarvan nieuwe afspraken van partner* (maximaal 1/3 bijdrage) Meubelindustrie Nee N.v.t. Kleinmetaal (4x) Continuering van huidige regeling Hoger Beroepsonderwijs Schildersbedrijf Nee, niet meer Werkgevers storten 0,1% extra in fonds Ziekenhuizen Uitzendbureaus (vaste.med.) Nee, niet meer Budget verhoogd van 0,4% naar 0,5% Getronics Budget met 10% verhoogd PinkRoccade Nee, niet meer Fortis -bank Nederlandse Spoorwegen Grafi-media Uitbreiding met opvangmogelijkheden voor kinderen van 4 tot 12 jaar. Welzijnswerk Corus IKEA, nog steeds Sociale Verzekeringsbank Nee, niet meer CWI Nee, niet meer Architectenbureaus Openbaar vervoer Nee N.v.t. Contract-catering Nee N.v.t. Unilever, nog steeds Hoveniers Nee, niet meer Kinderopvang, nog steeds Praxis Studie naar uitbreiding tot naschoolse opvang Akzo Nobel (3x) SNS Reaal Groep Uitzendkrachten ABU Partijen willen vóór regeling Bouwnijverheid (incl. UTA) Universiteiten (2x) Decentrale regeling Albert Heijn Distributie Metalektro (2x) Rijkspersoneel, nog steeds Decentrale regeling omgezet in centrale reg. ABN AMRO Algemene banken Wonen Sociale werkvoorziening * Mits expliciet als (voorwaardelijke) mogelijkheid in het (principe-)akkoord genoemd.