Informatievaardigheden aan de Universiteit van Humanistiek Betteke Tordoir LOOWI bijeenkomst op 25 februari 2005 Universiteitsbibliotheek Utrecht.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Informatievaardigheden aan de Universiteit van Humanistiek Betteke Tordoir LOOWI bijeenkomst op 25 februari 2005 Universiteitsbibliotheek Utrecht."

Transcriptie

1 Informatievaardigheden aan de Universiteit van Humanistiek Betteke Tordoir LOOWI bijeenkomst op 25 februari 2005 Universiteitsbibliotheek Utrecht. De Universiteit van Humanistiek (UVH) De UvH is in 1989 ontstaan uit het Humanistisch Opleidingsinstituut in Utrecht. Dat instituut leidde op tot humanistisch raadsman en vrouw, in ziekenhuizen, in gevangenissen, bij defensie. In 1989 is het HOI veranderd in een officiële universiteit. De opleiding kent 2 hoofdlijnen: zingeving en humanisering. Bij zingeving ligt het accent op de levensbeschouwelijke, filosofische kant, bij humanisering mee op de praktische, sociale kant. Er zijn onderwijsonderdelen met namen als: De mens is de mens een zorg, existentieel biografisch onderzoek. Wijsbegeerte, godsdienstwetenschappen, geschiedenis, sociale wetenschappen zijn belangrijke hulpvakgebieden. Humanistiek is een multidisciplinaire studie. De UvH leidt op voor geestelijk raadswerk en humanistisch vormingsonderwijs. Er zijn vooral veel docenten humanistisch onderwijs in het basisonderwijs werkzaam, men wil dit uitbreiden naar het voortgezet onderwijs. Verder wordt opgeleid tot academisch onderzoeker in de humanistiek, en last but not least, een belangrijke toekomstmogelijkheid voor studenten is consultancy, bedrijfsadviezen geven, en met name adviezen over zingeving in bedrijven, over een ethisch verantwoorde werkwijze in bedrijven en management. Ontwikkeling Bibliotheekvaardigheden (BiVa) De cursus bibliotheekvaardigheden die ik nu geef is indertijd ontstaan uit de cursus ommat, omgaan met wetenschappelijk materiaal, die werd gegeven in de Bibliotheek Centrum Uithof. Deze cursus is ontwikkeld door Kees Hopstaken en Jan Kooistra, en ook hebben een belangrijke bijdrage daaraan geleverd Jeroen Bosman en Jan Hastrich. Ommat was bedoeld voor de faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht. Toen ik in de BCU werkte was het een heel grootschalige cursus voor wel duizend studenten. In het jaar 2000 ben ik in dienst gekomen van de UvH, gedetacheerd vanuit de UU, en heb ik op basis van de cursus Ommat aan de BCU een cursus voor de UvH ontwikkeld, die meer aangepast was aan de Universiteit voor Humanistiek. Naam: Bibliotheek & Computer; later: cursus Bibliotheekvaardigheden, vind ik minder algemeen dan informatievaardigheden. Ik heb de cursus steeds, noodgedwongen, aan kleine groepen van ca 13 studenten gegeven vanwege de beperkte capaciteit van het pc-lokaal. Uiteraard was dit wel een didactisch voordeel, de studenten kregen daardoor veel individuele aandacht. De cursus kent geen elektronische leeromgeving in de zin van het gebruik van Blackboard etc. Wel heb ik enige handleidingen op de website van de UvH gezet. Ik heb een tijdje geëxperimenteerd met een virtueel klaslokaal (Shared Work Place), maar dit leverde niet zoveel voordelen op. Van was de cursus bibliotheekvaardigheden een zelfstandige cursus, en gold als een studiepunt. De bedoeling was eigenlijk geweest om de cursus te verdelen over een aantal jaren. In de propedeuse zou dan alleen les gegeven worden in het zoeken naar verplichte literatuur, gaandeweg zou de cursus zich meer richten op het systematisch zoeken naar literatuur, maar helaas kon de cursus niet over verschillende jaren verdeeld worden, onderwijstechnisch gezien; omdat het een

2 studiepunt was kon dat niet over verschillende jaren worden verspreid. Daarom werd toch de hele cursus steeds in het eerste studiejaar gegeven. Vanaf 2003 tot heden is de cursus helemaal opgenomen in het onderwijs en de bamastructuur, dat wil zeggen dat de cursus is verdeeld in drie stukken, biva deel 1, biva deel 2 en biva deel 3, resp. gegeven in bama jaar 1, 2 en 3. Biva deel 1 is opgenomen in historisch onderzoek, biva deel 2 in filosofisch onderzoek, biva deel 3 is gericht op begeleiding bij een eindwerkstuk voor het onderdeel Zingeving. In biva 1 worden vooral basisvaardigheden aangebracht, waartoe toch ook behoort een rudimentair zoekplan maken, omdat al historisch onderzoek wordt gedaan in het eerste jaar. Verder is er niet zozeer een nivoverschil, als wel een accentverschil. Nivo 1 concentreert zich op historische bronnen, biva 2 op filosofische bronnen, biva 3 op begeleiden bij een werkstuk op het gebied van zingeving. Hierbij kunnen alle soorten bronnen aan de orde komen. Dit onderdeel (biva 3) moet nog nader worden uitgewerkt. Het eerste bamajaar wordt de cursus 4 x 2 uur gegeven, het tweede jaar wordt de cursus 1 x 2 uur gegeven en het derde jaar ook 1 x 2 uur. Het eerste jaar is dus het meest uitgebreide jaar. Toetsing en beoordeling Er wordt getoetst op presentie, dat wil zeggen studenten moeten gewoon alle lessen aanwezig zijn. Verder moeten ze werkstukken inleveren. Vorig jaar was dat een bibliotheeklogboek, waarin studenten voor historisch onderzoek moeten laten zien op welke manier welke literatuur gevonden is. Het komend jaar zullen tijdens iedere les opdrachten gemaakt moeten worden die aan het einde van de les worden ingeleverd. Ze worden binnen een week nagekeken en kunnen net zo lang worden verbeterd tot ze voldoende zijn. Beoordelingscriteria zijn vooral gebaseerd op de vormgeving, dat wil zeggen de titelbeschrijving. De inhoud is minder belangrijk omdat die heel moeilijk door mij te beoordelen is, omdat het echt om vakinhouden gaat, en ook omdat ik zelf andere criteria aanleg dan de docent. Bijvoorbeeld, ik ben al heel gauw tevreden als iemand een bibliografie over een bepaald onderwerp heeft gevonden, terwijl de docent heel precies een heel bepaalde bibliografie over een bepaald onderwerp wil. De waardering bestond de eerste drie jaar uit een cijfer, omdat het om een studiepunt ging, maar het laatste jaar en dit jaar is dat voldaan/niet voldaan geworden, omdat de cursus nu deel uitmaakt van een onderwijsonderdeel, de studenten moeten de cursus afgemaakt hebben om het onderwijsonderdeel, bijvoorbeeld historisch onderzoek of filosofisch onderzoek te kunnen afronden. Ik beoordeel zelf de werkstukken, dus voornamelijk inderdaad op vormgeving, maar ook op inzet en globaal op inhoud. De docenten beoordelen hun eigen werkstukken, zoals bijvoorbeeld een onderzoekslogboek. Leselementen Een onderzoeksvraag vertalen in een booleaanse zoekformule. Wat is een bibliografie en wat is het verschil tussen een catalogus en een bibliografie. Ook leren de studenten waar ze bepaalde bibliografieën over hun onderwerp kunnen vinden, op websites, via catalogi etc. Belangrijke elementen zijn: catalogusinstructie (PiCarta, catalogus van de UvH en de UBU); ook het kunnen vinden van andere catalogi via de lijsten van de KB. Full text zoeken is belangrijk. De studenten moeten leren op welke wijze ze naar full text kunnen zoeken, bijvoorbeeld via Omega, ook via LexisNexis Academic, en naar de klassieke teksten die door het project Gutenberg

3 op het net ter beschikking worden gesteld. Internet: Aan de orde komt hoe zoekmachines en hoe onderwerpsgidsen te gebruiken zijn, waarvoor ze wel maar ook waarvoor ze niet te gebruiken zijn. Op internet zoeken is toch vooral veel minder wetenschappelijk, vooral geschikt voor encyclopedische kennis. Wanneer het aankomt op zoeken naar wetenschappelijk materiaal zijn de databases nodig, de catalogi, en dan is Google onvoldoende. Wel kunnen zoekmachines gebruikt worden voor grijs materiaal zoals rapporten, fact sheets, jaarverslagen etc. In die zin valt er heel wat te halen. De docent filosofisch onderzoek wil dat studenten googlefree zoeken. Ik maak een duidelijk onderscheid tussen systematisch zoeken op internet (via onderwerpsgidsen) en toevallig zoeken via zoekmachines. Het evalueren is ook steeds aan de orde gekomen, het evalueren van internetbronnen met name, aan de hand van bepaalde criteria, zoals de autoriteit van de bron, de gebruikersvriendelijkheid, de accuraatheid. Veel van deze citeria zijn afkomstig uit het programma Internetdetective. Ik vind dat zelf een heel leuk programma, maar de studenten waren minder enthousiast. Het nadeel van het programma is dat het veel tijd kost om het door te werken. Later heb ik het systeem CARS gebruikt, op het internet heel makkelijk terug te vinden. De C staat voor credibiblity, A voor accuracy, R voor readabiblity (objectiviteit), en S voor support, bijvoorbeeld of er bibliografieën in de internetbron te vinden zijn, of er bronnen worden genoemd e.d. De studenten moeten zelf met deze criteria aan de slag, en in een paar zinnen een oordeel geven over de bron aan de hand van deze criteria, gestaafd met argumenten. Een aantal jaren gelden was er tijdens een excursie in het Informatiecentrum van de Universiteitsbibliotheek Utrecht ook een opdracht om naar een boekrecensie te zoeken in de papieren naslagwerken aldaar op dit moment is dit element niet in de cursus opgenomen. Met vormgeving bedoel ik het beschrijven van titels en digitale bronnen. Het is een hele kluif geweest om dit goed voor elkaar te krijgen aan de UvH. Men volgde aan de UvH het systeem Buck. Buck is een historicus en hij heeft een systeem waarbij geen uitgevers worden genoemd, en dat vond men aan de UvH toch niet zo erg handig. Dus uiteindelijk is men overgegaan op het systeem van de APA, de American Psychological Association, en dat is sterk aangepast aan Nederlandse toestanden, zoals aan de FOBID, de regels van de titelbeschrijving voor bibliothecarissen. Verder was in het begin, en nu ook weer, een onderdeel van de les het maken van een zoekplan. Studenten moeten dit jaar voor Historisch Onderzoek een rudimentair zoekplan maken. Vaak werden excursies ingelast. Hierdoor leerden de studenten om ook andere bibliotheken te raadplegen; het was ook noodzakelijk omdat de UvH niet over internationale bestanden beschikt en hiervoor een beroep gedaan moest en moet worden op de Letterenbibliotheek. Vorig jaar werd een instructie verzorgd door informatiespecialisten van de Letterenbibliotheek (LB), Anja Bastenhof en Truus van Schoot. Deze excursie was een groot succes. De studenten vonden het jammer dat deze niet al in de tweede les had plaats gevonden. Een andere excursie vond plaats in het Informatiecentrum van de Universiteitsbibliotheek Utecht, in samenwerking met informatiespecialist Marijke Niessen. De studenten moesten daar opdrachten uitvoeren over humanistieke onderwerpen met behulp van de papieren bibliografieën en naslagwerken, ook omdat de historici van de UvH deze onderbelicht hadden gevonden. Ook deze excursie werd zeer gewaardeerd. De eerste jaren hebben verschillende rondleidingen door de LB plaats gevonden, waar veel nadruk werd gelegd op praktische zaken zoals de opbouw van de signatuur, maar ook op de

4 collectie sociale geschiedenis van de LB, interessant voor humanisten. Ook deze excursies werden zeer gewaardeerd. Inbedding in onderwijs De cursus bibliotheekvaardigheden is eigenlijk steeds verder ingebed in het onderwijs. Het eerste jaar was er eigenlijk nog helemaal geen sprake van inbedding. Wel heb ik toen de docenten om onderwerpen voor de studenten gevraagd. Het tweede en derde jaar is de cursus gekoppeld aan het vak Probleemanalyse, dat is het analyseren van een ethisch probleem ten einde tot een verantwoorde keuze te kunnen komen in een ethisch dilemma: al dan niet klonen, al dan niet euthanasie etc. De studenten moesten voor de bibliotheekinstructie een casus schrijven, al dan niet fictief, en daar literatuur bij zoeken, over euthanasie, of over klonen van mensen etc. De docent Probleemanalyse kwam dan het eerste kwartiertje van de les iets uitleggen over deze casus. De casus werd door de docent probleemanalyse beoordeeld, en zou later door hem behandeld worden. Helaas is dit niet gebeurd, voor de studenten heel demotiverend. Vorig jaar en dit jaar is BiVa 1 geïntegreerd in Historisch Onderzoek. Biva 2 is geïntegreerd in Filosofisch Onderzoek, en Biva 3 in het onderdeel Zingeving (een cluster van onderwijsonderdelen). Voorwaarde voor het afronden van het onderwijsonderdeel is dat de cursus biva ook is afgerond. Belangrijk voor het inbedden in het onderwijs zijn goede contacten met het wetenschappelijk personeel. De bibliothecaris heeft aan de UvH daar een belangrijke rol in gespeeld. Hij heeft ervoor gezorgd dat bibliotheekvaardigheden werd gekoppeld aan probleemanalyse en nu is geïntegreerd in Historisch Onderzoek. Belangrijk voor de inbedding is dat de studenten binnenkomen in de bibliotheekcursus met een onderwerp, besproken met de docent van het betreffende onderwijsonderdeel. Ze zijn dan veel gemotiveerder om naar literatuur te zoeken. Bij Historisch Onderzoek is dat het geval. Het leuke bij HO is dat de studenten een volstrekt eigen keuze kunnen maken. Zo was er verleden jaar een Iraanse jongen die wilde onderzoeken of Sodom en Gomorra echt hadden bestaan en ook echt vernietigd waren. Je komt dan helemaal in het theologisch wetenschappelijk apparaat terecht. Een Chinees meisje wilde onderzoek doen naar het inburgeren van Chinese eetgewoonten in Nederland aan het begin van de vorige eeuw, een meisje dat op kamers woonde aan het Wilhelminapark wilde onderzoek doen naar de geschiedenis van het Willhelminapark etc. Ik heb dit jaar voor het eerst ook biva deel 2 gegeven, dat was gekoppeld aan Filosofisch Onderzoek, en daar waren de onderwerpen nog niet helemaal duidelijk. Ik heb toen de studenten gevraagd om een tentatief onderwerp te nemen, dus iets wat wel met het filosofisch onderzoek te maken had. Het ontbreken van een vastgelegd onderwerp was een handicap voor de lessen. Ik heb twee belangrijke bibliografische bronnen op filosofisch gebied behandeld, Philosopher s Index en het Bibliografisch Repertorium van de Wijsbegeerte. De studenten moesten leren om vanuit deze twee bibliografieën terecht te komen in catalogi. Wat ik ook steeds gedaan heb is lessen van de betreffende onderwijsonderdelen volgen, zodat je toch een beter beeld krijgt van waar de studenten mee bezig zijn. Ik heb bijvoorbeeld ontdekt dat bij historisch onderzoek iets heel anders wordt verstaan onder secundaire literatuur dan in de bibliotheekwetenschappen. Met secundaire literatuur bedoelt men geschiedschrijving, en met primaire literatuur bedoelt men archiefstukken, literatuur uit de tijd zelf etc., dus documenten op basis waarvan historisch onderzoek wordt gedaan. Dat is dus een hele andere invulling van het begrip.

5 Heel belangrijk is de afstemming van het rooster biva op het rooster van het betreffende onderwijsonderdeel, zodat de studenten kunnen binnenkomen met een onderwerp. Nu biva 1, met historisch onderzoek is dat ook zo. De studenten krijgen 10 lessen historisch onderzoek, dan krijgen ze 4 lessen bibliotheekvaardigheden, en dan krijgen ze weer 10 lessen historisch onderzoek. Het vak bibliotheekvaardigheden zit dan helemaal ingebed tussen de kop en de staart van HO, en als de studenten het bibliotheekvaardighedenleslokaal binnenkomen dan hebben ze dus het onderwerp al. En ook besproken met hun docent. Soms is het nog niet helemaal afgebakend, maar daarbij kan ik dan helpen. Ze zijn dan al heel gemotiveerd om aan de slag te gaan, dat werkt heel erg goed. Zoekplan Ik heb de eerste keer dat ik de cursus gaf een zoekplan laten maken. Ook het komend jaar gaat dat weer gebeuren. De studenten moeten dan heel rudimentair een zoekplan maken voor hun onderwerp. Ze doen dit tijdens de les, en krijgen hiervoor een beperkte tijd. Ze krijgen de opdracht: Stel wetenschapsgebied vast (dit is belangrijk omdat de studenten moeten weten in welk wetenschappelijk apparaat ze moeten zoeken), ontleedt in deelaspecten (belangrijk om zoektermen te kunnen groeperen), stel geschiedkundige periode vast (belangrijk voor historisch onderzoek), verzamel zoektermen (varianten, verwante termen, synoniemen, vertalingen etc.), noteer verschillende typen bronnen (juiste volgorde: algemene werken, bibliografieën, catalogi). Lesmateriaal Aanvankelijk waren de werkboeken voor B&C zelfstandig, maar sinds de cursus een onderdeel is geworden van het onderwijs zijn de handleidingen opgenomen in de werkboeken voor het desbetreffende onderwijsonderdeel. In het vorige werkboek heb ik een alfabetisch naslagwerk opgenomen met allerlei begrippen uit de bibliotheekinstructie, zoals de Z voor zoekplan, B voor bibliografieen etc. Uiteraard is dit een onsystematisch naslagwerk, daarom heb ik hieraan tijdens de cursus een handleiding systematisch literatuur zoeken aan toegevoegd, met uitgewerkte opdrachten. De studenten vonden de veelheid aan lesmateriaal verwarrend, daarom heb ik dit jaar in het werkboek HO alleen een sterk vereenvoudigde handleiding Omgaan met wetenschappelijk materiaal opgenomen, waarin behalve systematisch zoeken naar literatuur ook evalueren en noteren van het materiaal aan de orde komen. Ik hoop geen verder lesmateriaal te hoeven leveren. Ook de opdrachten staan in het werkboek. Didactiek Studentgerichtheid: Ik heb geprobeerd aan de hand van bepaalde verhalen interactief te les te geven Ik vertelde bijvoorbeeld een verhaal over een expeditie naar de Zuidpool, en vertaalde dat in een ethisch probleem. Vervolgens moesten de studenten deze probleemstelling met behulp van zoveel mogelijk trefwoorden vertalen in een booleaanse zoekformule. Ik heb gemerkt dat interactiviteit heel erg veel tijd kost. Het is wel heel motiverend. Dit jaar zal ik zo min mogelijk klassikaal uitleggen en de studenten meteen aan het werk zetten met opdrachten, waarbij ik dan individueel coachend optreed. Eigen initiatief

6 Studenten vertelden mij vaak achteraf dat ze niets geleerd hadden van oefeningen waarin precies beschreven was hoe ze in een database moesten zoeken, op de manier van: doe dit, klik hierop, klik vervolgens daarop etc. Ze doen dit dan zo automatisch en zonder erbij na te denken dat er niets van blijft hangen. Eigen initiatief in deze is belangrijk, studenten moeten zelf uitvinden hoe ze moeten zoeken. 1 Leervragen: Een idee van het IVLOS (Instituut voor Lerarenopleiding en Studievaardigheden van de Universiteit Utrecht). Je kunt in een les leervragen laten beantwoorden. Je formuleert een aantal leervragen en de studenten moeten daar antwoorden voor opschrijven tijdens de uitleg van de docent. Opdrachten tijdens les: Wat ook erg motiverend werkt is opdrachten laten maken tijdens de les, waarvoor ze een beperkte tijd krijgen. De opdrachten hoeven niet af te zijn, maar wel met inzet gemaakt. Ze leveren dan die opdrachten meteen aan het einde van de les in, en dat werkt heel motiverend. Studenten doen dat graag, dat heeft ook het voordeel dat ze niet na de les nog extra werk hebben, het beperkt de werkdruk waarover ze altijd klagen. Individuele aanpak: Een belangrijk ding dat ik ontdekt heb tijdens het lesgeven is dat meeliften een bezwaar kan zijn. Het eerste jaar heb ik een zoekplan laten maken door een team van drie studenten en dat leverde toch wel op dat sommige studenten heel veel werk eraan besteed hadden en anderen heel weinig en omdat op grond van dat zoekplan ook een cijfer werd gegeven vond ik dat oneerlijk, dus in de jaren daarop heb ik individuele opdrachten laten maken. Duur van de lessen: In het eerste jaar duurden de lessen 4 uur, veel te lang. Ik t tweede jaar heb ik dat afgeschaft, de lessen duurden toen twee uur, en de studenten konden blijven als ze dat wilden om onder begeleiding aan hun opdrachten te werken. Dat deden ze meestal ook. Ze zaten dan toch wel 4 uur in het PC-lokaal. Ze werkten dan heel gemotiveerd en vonden het niet vervelend om daar 4 uur te zitten Opnamevermogen: Ik heb in t begin de fout gemaakt dat ik veel te veel stof per les wilde geven, ik behandelde bijvoorbeeld in een les zowel PiCarta als de alephcatalogus, en dat vrij grondig, en dat was gewoon teveel Praktische aanpak: In het begin heb ik ook de fout gemaakt dat ik teveel theorie gaf, bijvoorbeeld dat ik uitgebreid uitleg gaf over de soorten bibliografieën die er zijn, over de geschiedenis van het internet, ik deed dat aan de hand van diapresentaties. Ik heb dat later laten vallen omdat ik dat toch te weinig praktisch vond Computervaardighedenniveau: In het begin was er ook het bezwaar van een ongelijk computerniveau. Studenten kwamen op hele verschillende niveau s binnen. Ik heb dit ondervangen door de studenten per niveau in te delen. Naderhand is dat steeds minder een bezwaar geworden, de studenten werden steeds computervaardiger. Inpassing excursies: Het bleek dat mensen vooral graag in het begin van het curriculum een excursie hadden. Ik heb verschillende keren excursies wat later ingepland omdat ik dan eerst bepaalde dingen wilde behandelen voordat daar een excursie over plaats vond, bijvoorbeeld eerst bibliografieën theoretisch behandelen en dan pas een excursie naar bijvoorbeeld het informatiecentrum. Dat bleek niet zo goed te werken, want men gaf bijna altijd aan dat ze toch liever eerst de excursie hadden gehad. Dus eerst de praktijk toch weer en dan pas de theorie. Begeleiding: Ik heb verschillende keren kritiek gehad van de studenten dat ik te betuttelend was, dus dat is iets wat studenten niet plezierig vinden. Ik heb wel 1 Na de lezing vertelde iemand die instructies geeft aan de Hogeschool Utrecht mij dat het toch goed is dat studenten een geleide oefening doen, omdat haar ervaring was dat ze er anders niet uitkomen. Het is dan wel belangrijk dat direct daarna geoefend kan worden met een eigen onderwerp.

7 gemerkt dat als de studenten niet aanwezig waren geweest dat ze dan toch graag hadden dat ik hen daarop aansprak en dat ze dan de volgende keer wel kwamen. Het ging steeds om parallellessen, de studenten konden daardoor heel makkelijk bepaalde lessen inhalen. Daarover bestaan verschillende meningen. Mijn baas de bibliothecaris vond dat ik niet achter hen aan moest lopen als ze een les gemist hadden, dat het hun eigen verantwoordelijkheid was, maar de hoogleraar methodologie, onder wiens verantwoording de cursus valt vond het juist heel prima en vond dat ik ze wel achterna moest lopen. Het is natuurlijk ook heel vervelend als studenten een hele cursus niet kunnen voltooien alleen omdat het onderdeel bibliotheekvaardigheden niet is afgerond. Door het achterna lopen had ik heel weinig uitval.

Fred Bosman: Gebruikersonderzoek UB Groningen (LOOWI: 25-02-05)

Fred Bosman: Gebruikersonderzoek UB Groningen (LOOWI: 25-02-05) Fred Bosman: Gebruikersonderzoek UB Groningen (LOOWI: 25-02-05) Deze gegevens zijn afkomstig van de sheets zijn van de presentatie van Fred Bosman voor het LOOWI op 25-02-2005. Voor de complete tekst en

Nadere informatie

Stappenplan zoeken en verwerken van informatie

Stappenplan zoeken en verwerken van informatie Stappenplan zoeken en verwerken van informatie Oriëntatie op het onderwerp Wat is het onderwerp? Welke zoektermen? Welke bronnen? Zoeken naar informatie Welke informatiebron gebruik je? Hoe zoek je digitale

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

Stappenplan zoeken en verwerken van informatie

Stappenplan zoeken en verwerken van informatie Stappenplan zoeken en verwerken van informatie Oriëntatie op het onderwerp Wat is het onderwerp Welke zoektermen Welke bronnen Zoeken naar informatie Welke informatiebronnen Kiezen en beoordelen van informatie

Nadere informatie

BRONNENONDERZOEK 2010/2011

BRONNENONDERZOEK 2010/2011 Bronnenonderzoek Namen Begeleiders Informatie verzamelen : inleiding Om informatie te verzamelen zul je verschillende bronnen moeten raadplegen. Al zoekende zul je merken dat er bronnen zijn waarvan je

Nadere informatie

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde

Nadere informatie

WERKSTUK Taalexpert PRIMO 2015-2016

WERKSTUK Taalexpert PRIMO 2015-2016 HANDLEIDING VOOR HET SCHRIJVEN VAN EEN WERKSTUK Taalexpert PRIMO 2015-2016 VIA VINCI ACADEMY 2015-1 - In het portfolio worden per module* werkstukken opgeslagen, welke door de docent positief zijn beoordeeld.

Nadere informatie

Bijlage l. Het ontwerpen van modulen: een format. Vooraf:

Bijlage l. Het ontwerpen van modulen: een format. Vooraf: Bijlage l Het ontwerpen van modulen: een format Vooraf: Het is altijd weer een afweging welke mate van instructie en structuur wordt ingezet bij het ontwerpen van modules. nderstaande format is sterk gestructureerd.

Nadere informatie

Bibliotheekinstructie CM. Specifiek zoeken, vinden en verwerken van informatie

Bibliotheekinstructie CM. Specifiek zoeken, vinden en verwerken van informatie Bibliotheekinstructie CM Specifiek zoeken, vinden en verwerken van informatie Bibliotheekcollectie In de collectie van de Bibliotheek Havikstraat zijn de volgende materialen te vinden Boeken Tijdschriften

Nadere informatie

Reflectieverslag mondeling presenteren

Reflectieverslag mondeling presenteren Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens

Nadere informatie

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Vastgesteld door de Examencommissie CoH, clustercommissie Filosofie op 1-2-2019 Scriptiereglement

Nadere informatie

1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen

1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen 1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen Wanneer je als student in het hoger onderwijs de opdracht krijgt om te zoeken naar wetenschappelijke informatie heb je de keuze uit verschillende informatiebronnen.

Nadere informatie

Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3

Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3 Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3 Handleiding Voltijd Jaar 3 Studiejaar 2015-2016 Stage-opdrachten Tijdens stage 3 worden 4 stage-opdrachten gemaakt (waarvan opdracht 1 als toets voor de

Nadere informatie

Wat is een theoretisch kader?

Wat is een theoretisch kader? AOS docentonderzoek bijeenkomst 3 Theoretisch kader & bibliotheekinstructie Rian Aarts & Kitty Leuverink Wat is een theoretisch kader? (Verdiepende probleemanalyse) Een theoretisch kader is een overzicht

Nadere informatie

Overzicht cursussen Informatievaardigheid Universitaire Bibliotheken Leiden Collegejaar 2013-2014

Overzicht cursussen Informatievaardigheid Universitaire Bibliotheken Leiden Collegejaar 2013-2014 Overzicht cursussen Informatievaardigheid Universitaire Bibliotheken Leiden Collegejaar 2013-2014 Deze brochure geeft een overzicht van de cursussen op het gebied van informatievaardigheid die worden aangeboden

Nadere informatie

Tabellenboek Peiling Wetenschap en Technologie 2015

Tabellenboek Peiling Wetenschap en Technologie 2015 Hoe besteedt u aandacht aan wetenschap en technologie in uw lessen Nooit Soms Regelmatig Vaak Altijd Gemiddeld Vakgebonden (als apart vak) 55% 31% 9% 3% 2% 100% 1,7 Project(week) gebonden (alleen in projecten

Nadere informatie

Handleiding voor de leerling

Handleiding voor de leerling Handleiding voor de leerling Inhoudopgave Inleiding blz. 3 Hoe pak je het aan? blz. 4 Taken blz. 5 t/m 9 Invulblad taak 1 blz. 10 Invulblad hoofd- en deelvragen blz. 11 Plan van aanpak blz. 12 Logboek

Nadere informatie

FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN REGELS VOOR HET SCHRIJVEN EN BEOORDELEN VAN BACHELORSCRIPTIES BIJ KUNST- EN CULTUURWETENSCHAPPEN (tot 1 september 2015 geldt dit reglement ook voor de BA Religiewetenschappen)

Nadere informatie

Module 1. Welke soorten informatiebronnen zijn er? www.thomasmore.be/bibliotheek

Module 1. Welke soorten informatiebronnen zijn er? www.thomasmore.be/bibliotheek www.thomasmore.be/bibliotheek Module 1 Welke soorten informatiebronnen zijn er? Gebaseerd op de tutorials informatievaardigheden van Bibliotheek Letteren - K.U.Leuven Module 1 In deze module maak je kennis

Nadere informatie

Het Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken

Het Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken Ontwerponderzoek Paper 2 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie I.F. Hazewindus, drs. Filosofie Het Socratisch Gesprek als methode voor

Nadere informatie

Informatievaardigheden Introductie EndNote

Informatievaardigheden Introductie EndNote Informatievaardigheden Introductie EndNote TU Delft Library Delft University of Technology Challenge the future TU Delft Library HowInformatievaardigheden to find and use scientific / EndNote information

Nadere informatie

Professionalisering ontwikkelteam NID Duaal

Professionalisering ontwikkelteam NID Duaal Professionalisering ontwikkelteam NID Duaal Heerlen, 4 oktober 2011, Hogeschool Zuyd, Heerlen Dr. Bert Hoogveld, Open Universiteit, CELSTEC Drs. Diny Ebrecht, Open Universitieit, CELSTEC. Visionen für

Nadere informatie

Workshop. Zoeken naar goede Informatievaardigheden. bronnen voor FLOT!? Nathalie van den Eerenbeemt Olaf Schiltmans Jos Knubben

Workshop. Zoeken naar goede Informatievaardigheden. bronnen voor FLOT!? Nathalie van den Eerenbeemt Olaf Schiltmans Jos Knubben Workshop Zoeken naar goede Informatievaardigheden bronnen voor FLOT!? Nathalie van den Eerenbeemt Olaf Schiltmans Jos Knubben 1 Waar vind je de PowerPointpresentatie? 2 http://www.flickr.com/photos/nypl/3109282915/

Nadere informatie

BEOORDELINGSFORMULIER

BEOORDELINGSFORMULIER Faculteit Geesteswetenschappen Versie maart 2015 BEOORDELINGSFORMULIER MASTER SCRIPTIES Eerste en tweede beoordelaar vullen het beoordelingsformulier onafhankelijk van elkaar in. Het eindcijfer wordt in

Nadere informatie

15 16 Evaluatie Docentencursus Zuyd, juni Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1

15 16 Evaluatie Docentencursus Zuyd, juni Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1 15 16 Evaluatie Docentencursus Zuyd, juni 2016 Inhoudsopgave 1...1 2 Hoofdsectie...2 1 Geef bij de onderstaande stellingen aan of u ermee zeer mee oneens/oneens/eens/zeer mee eens bent, dan wel neutraal

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback. Aanleiding

Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback. Aanleiding Non satis scire WP 4 Pilot opzet peer feedback Aanleiding De lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen werkt mee aan het SURF-project Nonsatis scire. In het kader van dit project wordt een pilot

Nadere informatie

ICTM-44 Internetmarketing Analytics

ICTM-44 Internetmarketing Analytics ICTM-44 Internetmarketing Analytics Studiewijzer Faculteit voor IT & Design Blok KB44 Minor Periode 4-2016-2017, april 2017 1 Blok: KB44 Internetmarketing Analytics Course Blackboard: minor KB44 Internet

Nadere informatie

AOS docentonderzoek bijeenkomst 3 Theoretisch kader & bibliotheekinstructie

AOS docentonderzoek bijeenkomst 3 Theoretisch kader & bibliotheekinstructie AOS docentonderzoek bijeenkomst 3 Theoretisch kader & bibliotheekinstructie Rian Aarts & Kitty Leuverink Wat is een theoretisch kader? (Verdiepende probleemanalyse) Een theoretisch kader is een overzicht

Nadere informatie

1/16/2017. Wat is een theoretisch kader? Opdracht. Het forum. AOS docentonderzoek bijeenkomst 3 Theoretisch kader & bibliotheekinstructie

1/16/2017. Wat is een theoretisch kader? Opdracht. Het forum. AOS docentonderzoek bijeenkomst 3 Theoretisch kader & bibliotheekinstructie Het forum AOS docentonderzoek bijeenkomst 3 Theoretisch kader & bibliotheekinstructie Rian Aarts & Kitty Leuverink Wat is een theoretisch kader? (Verdiepende probleemanalyse) Een theoretisch kader is een

Nadere informatie

HET ZOEKEN VAN WETENSCHAPPELIJKE LITERATUUR. Hans Bodlaender

HET ZOEKEN VAN WETENSCHAPPELIJKE LITERATUUR. Hans Bodlaender HET ZOEKEN VAN WETENSCHAPPELIJKE LITERATUUR Hans Bodlaender Deze presentatie 2 Wat voor soort literatuur bestaat er? Hoe wordt die gemaakt? Hoe vind je relevante literatuur? Gebruik bronnen 3 Voordat je

Nadere informatie

BEOORDELINGSFORMULIER STAGES BACHELOR NIVEAU 3

BEOORDELINGSFORMULIER STAGES BACHELOR NIVEAU 3 Faculteit Geesteswetenschappen BEOORDELINGSFORMULIER STAGES BACHELOR NIVEAU 3 Onderstaand formulier betreft de beoordeling van het stageverslag en het onderzoeksverslag. Deze wordt door de begeleidende

Nadere informatie

Korte Handleiding bij het gebruik van de Digitale Bibliotheek

Korte Handleiding bij het gebruik van de Digitale Bibliotheek Korte Handleiding bij het gebruik van de Digitale Bibliotheek http://digitallibrary.leidenuniv.nl Wat zit er in de Digitale Bibliotheek? 1. Databases, hier gebruikt als verzamelnaam voor allerlei soorten

Nadere informatie

Reglement Onderzoekscollege en Bachelorscriptie Europese Studies

Reglement Onderzoekscollege en Bachelorscriptie Europese Studies Faculteit der Geesteswetenschappen Europese Studies Reglement Onderzoekscollege en Bachelorscriptie Europese Studies 2015-2016 Vastgesteld en goedgekeurd door de Examencommissie van het College of Humanities,

Nadere informatie

BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER STUDIEWIJZER

BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER STUDIEWIJZER BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER STUDIEWIJZER BOL PBGZ 13 Gehandicaptenzorg en samenleving profielfase Cohort 2016 2019 kwartiel 11 INSTROOMVEREISTEN: Om aan deze leereenheid

Nadere informatie

ICTM-44 Internetmarketing Analytics

ICTM-44 Internetmarketing Analytics ICTM-44 Internetmarketing Analytics Studiewijzer Faculteit voor IT & Design Blok KB44 Minor Periode 3-2015-2016, februari 2016 1 Blok: KB44 Internetmarketing Analytics Course Blackboard: minor KB44 Internet

Nadere informatie

Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen?

Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? In groep 5-6 nemen kinderen steeds vaker werk mee naar huis. Vaak vinden kinderen het leuk om thuis aan schooldingen

Nadere informatie

Kwaliteitseisen. 4.1 Praktijk Reflectie Kwaliteitseisen voor toetsing Portfolio 30

Kwaliteitseisen. 4.1 Praktijk Reflectie Kwaliteitseisen voor toetsing Portfolio 30 25 Kwaliteitseisen Samenvatting In dit hoofdstuk worden de kwaliteitseisen aan een toets besproken. Een toets moet valide, betrouwbaar, bruikbaar en transparant zijn..1 Praktijk 26.2 Reflectie 26.3 Kwaliteitseisen

Nadere informatie

LOOWI 7 oktober 2005 Toetsen van Informatievaardigheden Bert Boxem, UT

LOOWI 7 oktober 2005 Toetsen van Informatievaardigheden Bert Boxem, UT LOOWI 7 oktober 2005 Toetsen van Informatievaardigheden Bert Boxem, UT Inleiding Programma Harrie Knippenberg, KUN Ingeborg Nagel, SMST Delft/Leiden Bekijken van diverse opgestuurde toetsmaterialen (HIT

Nadere informatie

Programma LOOWI 1 november 2013

Programma LOOWI 1 november 2013 Programma LOOWI 1 november 2013 13:30 Inloop en welkom 13:35 Schets start project Informatievaardigheden - Sonja Harmsen (manager Mediatheek Politieacademie) 13:45 Literatuurvaardigheden bij de School

Nadere informatie

Verslag docententests

Verslag docententests Verslag docententests t.b.v. Onderzoek Repository Samenwerking tussen Universiteitsbibliotheek Utrecht (UBU) en Faculteit Sociale Wetenschappen, Studion Support Uitgevoerd november 2007-januari 2008 20

Nadere informatie

Opdracht zoeken en vinden van informatie

Opdracht zoeken en vinden van informatie Opdracht zoeken en vinden van informatie Opdracht 1, zoekvraag bepalen: Voordat je informatie gaat zoeken, is het handig om eerst je zoekvraag te bepalen. Anders krijg je veel informatie waar je niets

Nadere informatie

Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014

Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave Vak: Filosofische

Nadere informatie

Reglement bachelorwerkstuk

Reglement bachelorwerkstuk Reglement bachelorwerkstuk Artikel 1 toepassingsbereik 1.- Dit reglement is van toepassing op alle studenten die na 31 augustus 2004 aanvangen met een werkstuk ter afronding van de bacheloropleidingen

Nadere informatie

Het doen van literatuuronderzoek

Het doen van literatuuronderzoek Het doen van literatuuronderzoek Workshop Miniconferentie Kritisch denken in de wetenschap Saskia Brand-Gruwel Iwan Wopereis Invoegen Afbeelding homepage Boekenweek 2011 Pagina 2 Wat dan wel? Wat dan wel?

Nadere informatie

Workshop. Dataverzameling. Van onderzoeksvraag naar data

Workshop. Dataverzameling. Van onderzoeksvraag naar data Workshop Dataverzameling Van onderzoeksvraag naar data Even voorstellen: Suzanne van de Groep 24 jaar Promovendus (PhD-kandidaat) Universiteit Leiden Hoe gaan jongeren met andere mensen om? Hoe werkt dat

Nadere informatie

1. Probleemstelling formuleren en sleutelwoorden bepalen.

1. Probleemstelling formuleren en sleutelwoorden bepalen. 1. Probleemstelling formuleren en sleutelwoorden bepalen. Vooraleer je aan een literatuuronderzoek begint, is het belangrijk om voldoende informatie over je onderwerp te verzamelen via vakwoordenboeken,

Nadere informatie

Voorbereiding op de studiekeuzecheck 1. Lees aandachtig het meegezonden artikel. 2. Maak hiervan een samenvatting van 10 regels. 3.

Voorbereiding op de studiekeuzecheck 1. Lees aandachtig het meegezonden artikel. 2. Maak hiervan een samenvatting van 10 regels. 3. Welkom Voorbereiding op de studiekeuzecheck 1. Lees aandachtig het meegezonden artikel. 2. Maak hiervan een samenvatting van 10 regels. 3. Onderstreep de woorden waarvan je de betekenis niet weet en zoek

Nadere informatie

Het eindwerkstuk GGCA Schooljaar 2013-2014

Het eindwerkstuk GGCA Schooljaar 2013-2014 Het eindwerkstuk GGCA Schooljaar 2013-2014 Lucas Sint, Luc van Roemburg en Monique de Hoop September 2013 Inhoudsopgave Inleiding: Wat is het eindwerkstuk?...3 Jaarplanning.4 De beoordeling van het eindwerkstuk.6

Nadere informatie

Informatievaardigheden. in het basisonderwijs

Informatievaardigheden. in het basisonderwijs Informatievaardigheden in het basisonderwijs Agenda 1. Wanneer ben je informatievaardig? 2. Waarom is het (nu) zo belangrijk informatievaardig te zijn? 3. Wat betekent dit voor het onderwijs? 4. Hoe

Nadere informatie

ONDERZOEK EN PUBLICEREN

ONDERZOEK EN PUBLICEREN ONDERZOEK EN PUBLICEREN Stappenplan Bronnen / databanken Refworks Gastvrijheidsovereenkomsten Auteursrecht Open access HBO Kennisbank, lectoren.nl, Narcis Stappen onderzoeksvaardigheden 1. onderzoeksvraag

Nadere informatie

DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN

DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN Bart Henssen Stefanie Beghein Antwerpen Cambridge De bachelorproef: 40 vragen en antwoorden Bart Henssen en Stefanie

Nadere informatie

Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis

Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis Afgestudeerden van de opleiding hebben de onderstaande eindkwalificaties bereikt: I. Kennis Basiskennis en inzicht: 1. kennis van en inzicht in het

Nadere informatie

PubMed-cursussen BMI-CBN: cursusbeschrijving en algemene voorwaarden voor deelname.

PubMed-cursussen BMI-CBN: cursusbeschrijving en algemene voorwaarden voor deelname. PubMed-cursussen BMI-CBN: cursusbeschrijving en algemene voorwaarden voor deelname. Het vinden van de juiste informatie en het bieden van adequate ondersteuning bij onderzoek en onderwijs vraagt om gedegen

Nadere informatie

16/02/2016 HOE EN WAAR EFFICIËNT ZOEKEN? INHOUD SESSIE

16/02/2016 HOE EN WAAR EFFICIËNT ZOEKEN? INHOUD SESSIE HOE EN WAAR EFFICIËNT ZOEKEN? Stieve Van der Bruggen 1 INHOUD SESSIE 1) Google 2) Wikipedia 3) Waarom de bibliotheek? 4) Efficiënt opzoeken via LIMO 5) Enkele nuttige databanken 6) Enkele oefeningen +

Nadere informatie

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap:

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau:

Nadere informatie

Je wil studeren aan een hogeschool of universiteit. Op het internet kan je hierover alle informatie vinden die je nodig hebt.

Je wil studeren aan een hogeschool of universiteit. Op het internet kan je hierover alle informatie vinden die je nodig hebt. EEN OPLEIDING KIEZEN Je wil studeren aan een hogeschool of universiteit. Op het internet kan je hierover alle informatie vinden die je nodig hebt. Wat moet je doen? 1. Lees de instructie en de zoektips

Nadere informatie

LIDMAATSCHAP KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK DEN HAAG (KB) (VERSIE: NOV. 2013)

LIDMAATSCHAP KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK DEN HAAG (KB) (VERSIE: NOV. 2013) LIDMAATSCHAP KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK DEN HAAG (KB) (VERSIE: NOV. 2013) 1.1 INLEIDING De ETA wil naast Evangelisch ook graag Theologisch en Academisch zijn. Dit betekent dat we studenten stimuleren tot

Nadere informatie

Product en prijzen 2014

Product en prijzen 2014 Product en prijzen 2014 1 Augustus 2014 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Maak kennis met Social Media Rijbewijs... 3 Opbouw en inhoud lessenreeks... 4 Digitale leeromgeving... 5 Docentenomgeving... 6 Prijzen

Nadere informatie

NMV- Criteria Eindgesprek

NMV- Criteria Eindgesprek 1 NMV- Criteria Eindgesprek Leraar Primair Onderwijs montessoribasisbekwaam 2017 Document van het bestuur van de Nederlandse Montessori Vereniging Vastgesteld op 18 mei 2017 NMV- criteria Eindgesprek Leraar

Nadere informatie

Workshop. Informatievaardigheden

Workshop. Informatievaardigheden Zoeken naar goede Bronnen Workshop Docenten Fontys OSO Informatievaardigheden Nathalie van den Eerenbeemt Augustus 2013 http://www.flickr.com/photos/nypl/3109282915/ 4 Waar kan ik goede bronnen vinden?

Nadere informatie

Zoeken naar goede bronnen. Nathalie van den Eerenbeemt informatiespecialist Fontys OSO

Zoeken naar goede bronnen. Nathalie van den Eerenbeemt informatiespecialist Fontys OSO Zoeken naar goede bronnen Nathalie van den Eerenbeemt informatiespecialist Fontys OSO Kennismaken Dienstverlening docenten en studenten Test informatievaardigheden Korte rondgang digitale mediatheek Fontys

Nadere informatie

A. Persoonlijke gegevens

A. Persoonlijke gegevens Windesheim, Gesprek op afstand Zelfevalutie/feedbackformulier Beste (aankomende) student, Hartelijk dank voor het invullen en versturen van het Intakeformulier Afstandsleren School of Education. Per e-mail

Nadere informatie

Checklist kwaliteit leermateriaal hbo-vpk Versie 2.1,

Checklist kwaliteit leermateriaal hbo-vpk Versie 2.1, Checklist kwaliteit leermateriaal hbo-vpk Versie 2.1, 29-8-2017 Handleiding gebruik Deze checklist kan gebruikt worden door docenten (auteurs) en door kwaliteitscontroleurs. Docenten en auteurs kunnen

Nadere informatie

Word 2007 en APA bronvermelding. Nathalie van den Eerenbeemt december 2014

Word 2007 en APA bronvermelding. Nathalie van den Eerenbeemt december 2014 Word 2007 en APA bronvermelding Nathalie van den Eerenbeemt december 2014 Waar vind je WIKI Fontys OSO? 2 Wiki Fontys OSO waar staat de ppt? http://www.fontysmediatheek.nl/wiki/home/wiki_fontys_oso 3 aar

Nadere informatie

Becoming a critical web searcher. Saskia Brand-Gruwel

Becoming a critical web searcher. Saskia Brand-Gruwel Becoming a critical web searcher Saskia Brand-Gruwel Herkenbaar probleem? Frustratie Deze sessie Lezing: Wat maakt het zoeken en vinden van informatie op het internet moeilijk? Hoe verloopt het proces

Nadere informatie

Bronnen voor genderstudies

Bronnen voor genderstudies Bronnen voor genderstudies Deel 1: Belangrijke werkinstrumenten in een wetenschappelijke bibliotheek - Catalogi 1. Algemeen 2. ALEPH Online versus CDROM Browse versus search Basket en mail Trefwoorden

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Regels voor het schrijven, begeleiden en beoordelen van MAscripties

Regels voor het schrijven, begeleiden en beoordelen van MAscripties Regels voor het schrijven, begeleiden en beoordelen van MAscripties Algemene criteria 1. De scriptie is het schriftelijke verslag van een onderzoek dat een student heeft verricht in een grote mate van

Nadere informatie

Praktische opdracht. klas 2. Moderne voortplantingstechnieken

Praktische opdracht. klas 2. Moderne voortplantingstechnieken 1 Praktische opdracht Moderne voortplantingstechnieken 2 Inhoud bladzijde Inleiding 3 Doelen 3 Eisen 3 Overzicht onderwerpen 3 Aanwijzingen voor het verwerken van informatie 4 Aanwijzingen poster 4 Opdrachten

Nadere informatie

Bibliotheektechnisch medewerker

Bibliotheektechnisch medewerker Bibliotheektechnisch medewerker Doel Uitvoeren van de eerstelijnsinformatievoorziening aan gebruikers inzake informatiebestanden, alsmede verrichten van bibliotheektechnische werkzaamheden, om (facultaire)

Nadere informatie

online informatieonderzoek

online informatieonderzoek online informatieonderzoek eric sieverts @sieverts sieverts@gmail.com GITP PAO - april 2016 kenmerken van informatieonderzoek 2 Doelgericht Plangericht Controleerbaar Herhaalbaar Betrouwbaar informatiebehoefte

Nadere informatie

Master Humanistiek 2011/2012 ED4C: VERSTERKING VAN DE IDENTITEIT VAN EDUCATIEVE INSTELLINGEN. Coördinator: Wiel Veugelers.

Master Humanistiek 2011/2012 ED4C: VERSTERKING VAN DE IDENTITEIT VAN EDUCATIEVE INSTELLINGEN. Coördinator: Wiel Veugelers. Master Humanistiek 2011/2012 ED4C: VERSTERKING VAN DE IDENTITEIT VAN EDUCATIEVE INSTELLINGEN Coördinator: Wiel Veugelers Concept Werkboek Auteurs: Wiel Veugelers Yvonne Leeman 1 ste druk, november 2011

Nadere informatie

Proeven aan de Master Expertdocent Beroepsonderwijs (MEB)

Proeven aan de Master Expertdocent Beroepsonderwijs (MEB) Proeven aan de Master Expertdocent Beroepsonderwijs (MEB) Monique Ridder opleidingscoördinator MEB Kerndocent Zorg en Welzijn mam.ridder@windesheim.nl Anoek klein Haar-Maters VMBO docent Gezondheidszorg

Nadere informatie

Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012

Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012 Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012 In de Vrije School proberen we om het leren niet een

Nadere informatie

Onderzoek Tijdsbesteding vmbo-docenten

Onderzoek Tijdsbesteding vmbo-docenten Onderzoek Tijdsbesteding vmbo-docenten In het onderzoek Tijdsbesteding vmbo-docenten staat de vraag centraal hoe vmbo-docenten in het groen onderwijs hun werktijd zouden indelen als ze dat zelf kunnen

Nadere informatie

Enquête over beleid en praktijk van instructies in Informatievaardigheden in Nederlandse universiteiten

Enquête over beleid en praktijk van instructies in Informatievaardigheden in Nederlandse universiteiten Enquête over beleid en praktijk van instructies in Informatievaardigheden in Nederlandse universiteiten Subgroep Informatievaardigheden van de UKB werkgroep Learning Spaces Anneke Dirkx (UL) Marjolein

Nadere informatie

Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+

Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+ Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+ juli 2014 ingangsdatum 1 september 2014 Algemeen Het verplichte keuzeonderwijs beslaat 10 ec in studiejaar 2 (keuzevakken) en 10

Nadere informatie

Introductie tot de cursus

Introductie tot de cursus Inhoud introductietalen en ontleders Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen 8 2.3 Opbouw van de cursus 8 3 Leermiddelen en

Nadere informatie

1 van :30

1 van :30 Statistieken Naam formulier Titel formulier Aantal vragen 60 Totaal aantal ingevuld 277 mediatheek De mediatheek en informatievaardigheden in het voortgezet onderwijs 1. Welke onderwijsniveau's biedt de

Nadere informatie

Paper 3 Onderzoeksinstrumenten. Ontwerprapport Naam auteur(s) Karin Groen

Paper 3 Onderzoeksinstrumenten. Ontwerprapport Naam auteur(s) Karin Groen Paper 3 Onderzoeksinstrumenten Ontwerprapport Naam auteur(s) Karin Groen Vakgebied Nederlands Titel Historische letterkunde? Kapot saai! Onderwerp Motivatie bij historische letterkunde Opleiding Interfacultaire

Nadere informatie

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht

Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden Afdeling ICT&O, Cleveringa Instituut,

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Probleemstelling Onderzoeksvraag Methode Resultaten Discussie Aanbevelingen en vervolgonderzoek

Inhoudsopgave. Probleemstelling Onderzoeksvraag Methode Resultaten Discussie Aanbevelingen en vervolgonderzoek De invloed van de leeromgeving en het docentgedrag op de motivatie om te studeren van aanstaande leraren primair onderwijs Helmond, 2014 Bron: Rooijmans, M. (2013). De invloed van de leeromgeving en het

Nadere informatie

Bachelorthesis Geneeskunde Bachelorthesis 3e jaars () No. of responses = 69

Bachelorthesis Geneeskunde Bachelorthesis 3e jaars () No. of responses = 69 Bachelorthesis Geneeskunde Bachelorthesis e jaars () No. of responses = 69 Terugkoppeling van de coördinatoren vindt u op pagina 8 Survey Results Legend Relative Frequencies of answers Std. Dev. Mean Median

Nadere informatie

Reglement Bachelorscriptie Geschiedenis Vastgesteld op 1-9-2015, verbeterd en goedgekeurd door de examencommissie op 10-9- 2015

Reglement Bachelorscriptie Geschiedenis Vastgesteld op 1-9-2015, verbeterd en goedgekeurd door de examencommissie op 10-9- 2015 Faculteit der Geesteswetenschappen Afdeling Geschiedenis, Europese studies en Religiewetenschappen Spuistraat 134 1012 VB Amsterdam Datum 10-9-2015 Contactpersoon J.J.B.Turpijn@uva.nl Bijlagen Beoordelingsformulier

Nadere informatie

Kernmodules voor vervolgvakken

Kernmodules voor vervolgvakken Pilot 3: Kernmodules voor vervolgvakken Pilot Naam Kernmodules voor vervolgvakken Instelling UU Vak naam ECB1Stat / Statistiek ECB1Wis / Wiskunde Studenten Aantal Ca. 800 = 400+400 Ronde 1 en 2 Datum uitvoering

Nadere informatie

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 SLB eindverslag Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 Eindverslag De afgelopen periode heb ik een aantal lessen SLB gehad. Hierover ga ik een eindverslag schrijven en vertellen hoe ik de lessen

Nadere informatie

Amsterdam, november 2014. Aan de ouders/verzorgers van de vierde klas-leerlingen. Geachte ouders/verzorgers,

Amsterdam, november 2014. Aan de ouders/verzorgers van de vierde klas-leerlingen. Geachte ouders/verzorgers, Amsterdam, november 2014 Aan de ouders/verzorgers van de vierde klas-leerlingen Geachte ouders/verzorgers, Deze maand zijn we begonnen met het maken van de sectorwerkstukken. Een sectorwerkstuk is een

Nadere informatie

VOORWOORD 11. Deel I. Wetenschappelijk werk en informatie 13

VOORWOORD 11. Deel I. Wetenschappelijk werk en informatie 13 I N H O U D VOORWOORD 11 INLEIDING Deel I. Wetenschappelijk werk en informatie 13 HOOFDSTUK 1. Kenmerken van wetenschappelijk werk 19 1. Internet, informatie en onderzoek 19 2. Kenmerken en verwachtingen

Nadere informatie

FGk GNK BNL 17-18\r \rbachelorthesis (4002B6320Y_THESIS_17-18/AJ_BNL-IC)\rNo. of responses

FGk GNK BNL 17-18\r \rbachelorthesis (4002B6320Y_THESIS_17-18/AJ_BNL-IC)\rNo. of responses FGk GNK BNL -\r \rbachelorthesis (BY_THESIS_-/AJ_BNL-IC)\rNo. of responses = KWALITEIT VAN HET STUDIEONDERDEEL Dit studieonderdeel was goed georganiseerd vanuit de opleiding. av.=, Dit studieonderdeel

Nadere informatie

Academische Vorming (AV) Evaluatie AV jaar 1 () No. of responses = 66

Academische Vorming (AV) Evaluatie AV jaar 1 () No. of responses = 66 Academische Vorming (AV) Evaluatie AV jaar () No. of responses = 66 Survey Results Legend Relative Frequencies of answers Std. Dev. Mean Median Question text Left pole % % Right pole n=no. of responses

Nadere informatie

Evaluatie cursus onderzoekbegeleiding. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1

Evaluatie cursus onderzoekbegeleiding. Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1 Inhoudsopgave 1...1 2 00Hoofdsectie...2 1 De onderstaande stellingen gaan in op verschillende aspecten rond de cursus. Bij elke stelling heb je de mogelijkheid je antwoord te kiezen op een schaal van 1

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Lezen en Argumenteren

Samenvatting Nederlands Lezen en Argumenteren Samenvatting Nederlands Lezen en Argumenteren Samenvatting door B. 1258 woorden 29 oktober 2014 4,3 4 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Betrouwbaarheid controle 1.auteur 2.publicatieplaats

Nadere informatie

DOEL van de WORKSHOP. KIESKEURIG 3 jaar OPDRACHT. Hoe KIESKEURIG bent u geweest bij het kiezen van deze workshop? 13-11-2014

DOEL van de WORKSHOP. KIESKEURIG 3 jaar OPDRACHT. Hoe KIESKEURIG bent u geweest bij het kiezen van deze workshop? 13-11-2014 KIESKEURIG 3 jaar Ondersteuning bij het kiezen van een vervolgopleiding voor middelbare scholieren HAVO en VWO November 2014 Eveline Hartman RSG Wolfsbos Hoogeveen Franca Hiddink Lectoraat rehabilitatie

Nadere informatie

Professionalisering ontwikkelteam NID Duaal

Professionalisering ontwikkelteam NID Duaal Professionalisering ontwikkelteam NID Duaal Heerlen, 11 oktober 2011, Hogeschool Zuyd, Heerlen Dr. Bert Hoogveld, Open Universiteit, CELSTEC Drs. Diny Ebrecht, Open Universitieit, CELSTEC. Visionen für

Nadere informatie

Datawarehousing BIM. Modulecode: BIMDTB06 Modulehouder: H.D.A. de Wit Publicatiedatum: mei 2014 Studiejaar:2013-2014 Studielast: 2 punten

Datawarehousing BIM. Modulecode: BIMDTB06 Modulehouder: H.D.A. de Wit Publicatiedatum: mei 2014 Studiejaar:2013-2014 Studielast: 2 punten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch,

Nadere informatie

Collectievormingsprofiel Engelse taal en cultuur

Collectievormingsprofiel Engelse taal en cultuur Collectievormingsprofiel Engelse taal en cultuur Actuele relatie met O&O (specifieke opleidingen etc.) De collectie Engelse taal en cultuur richt zich met name op de studenten, docenten en onderzoekers

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO Brochure MBO Toetsing Figuur 4, toetsing Door de nieuwe aanpak en de goede mix van digitaal lesmateriaal en boeken geeft Taalblokken Engels mij de ruimte om les te geven zoals ik wil. Verleg je grenzen!

Nadere informatie