The secret of successful Smart Grids. 23 juni 2011, Eandis Leuven Kris van Daele, Managing director Fifthplay en voorzitter Smart Grids Flanders
|
|
- Casper Smit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 The secret of successful Smart Grids 23 juni 2011, Eandis Leuven Kris van Daele, Managing director Fifthplay en voorzitter Smart Grids Flanders
2 Smart Grids, from Vision to Reality
3 Smart Grids Flanders: themagroepen oktober december januari maart Grid intelligence Grid connected vehicle Home intelligence
4 Smart Grids Flanders: Projectwerking Faciliterende rol in praktijk: Selectie & Review door Raad van Wijzen Partnermatching consortiumvorming Testinfrastructuur Financiering
5 Smart Grids Flanders: Initiërend Initiërende rol in praktijk: Brainstormsessies 9 thema s in review Eind augustus selectie 2 concrete projecten Nieuwe brainstorm begin volgend jaar
6 9 thema s 1. Automatisering verlichting in (publieke) gebouwen en van straatverlichting 2. Ontwikkelen business-model smart grids 3. E-aankoop van energie op wijkniveau 4. Groene steden 5. Eenvormigheid in reglementering 6. Alles op DC 7. Dynamo 8. Energy butler 9. Publiciteit (elektrische voertuigen)
7 The secret of successful Smart Grids 23 juni 2011, Eandis Leuven 13u15 Patrick Devos, Eandis
8 Programma Smart Metering The secret of succesfull Smart Grids 23 juni 2011 Slimgemeten.be slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
9 Agenda Inleiding Proof of Concept : technische evaluatie van 2 unieke communicatieconcepten Piloot van meters 9 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
10 Slimme meters : aanpak stap voor stap Proef Piloot Verdere uitrol Postimplementatie meters Test technologie Energie-efficiëntie & fraudedetectie meters Testen uitrolprocessen / aanpassing interne processen Max. 5 miljoen meters E + G Einde 2011 : standaardisering ( Mandaat 441 ) 09/2012 : Europees assessment 2020 : 80 % slimme meters elektriciteit 10 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
11 Agenda Inleiding Proof of Concept : technische evaluatie van 2 unieke communicatieconcepten Piloot van meters 11 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
12 Proof of concept - PoC Proefproject van Eandis en Infrax met slimme meters voor elektriciteit en aardgas meters Eandis (Leest en Hombeek) 450 meters Infrax Doelstellingen Uitwerken en testen technische oplossingen Impact analyseren van slimme meter op processen Plaatsen installaties Opstart energie-efficiëntieonderzoek Onderzoeken fraude 12 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
13 Communicatieconcept PoC Slave 13 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
14 PoC : prototype bouw Niet geïntegreerde componenten 14 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
15 Realisaties PoC Datacommunicatie PLC-communicatie Implementatie van multi-gateway concept Ontwikkeling en productie van het filterconcept Modulaire opbouw Speciale oplossingen voor appartementen Tot stand brengen communicatie met gasmeter Systemen Opvolging meetgegevens via autonome AMM-toepassing Gebruik van bestaande kabelnetwerk/kabelmodem monitoring systemen op reactieve basis Componenten & Modules Ontwikkeling inbouwkasten 5 types filters 13 types meterconfiguraties op basis van 25S60 kast Inbouwdefinitie voor interneten kabelmodems Testing & MOC Uitbouw van Labo voor PLConderzoek Uitbouw van eerste generatie MOC Ontwikkeling van specifieke engineeringtools: visualisatie; data-analysetools Algoritmes voor fraudeanalyse en connectiviteitsbepaling E2E werkend geheel 15 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
16 Resultaten ( kwartierwaarden per uur ) PLC- Filter Concept Totaal met GPRS en PLC z. filter KTV netwerk Elektriciteit 97 % 93 % 95 % Aardgas 97 % 90 % 96 % 16 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
17 Installatie Proof of Concept Leest & Hombeek 4350 meters (2850 E-meters & 1500 gasmeters) Aantal installaties: 35 FTE personeel Eandis Periode: april mei juni 2010 Planning: 16/11/09 31/03/10 1/07/10 31/12/10 Stadsbestuur OK voorbezoek Voorbereiden de werken E & G Installatie nieuwe meters Testen & eindrapport 13/07/09 13/11/09 1/04/10 30/06/10 17 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
18 Weigeringen POC Na meerdere inspanningen blijven 10 Eandis klanten en 3 Infrax klanten de installatie van de slimme meter weigeren, om diverse redenen: Sterke tegenstand Sterke tegenstand (Infrax) Beïnvloed door slimme meters in de Nederlandse pers, klant wenst zelf te beslissen Beïnvloed door slimme meters in de Nederlandse pers, klant wenst zelf te beslissen (Infrax) Klant niet geïnteresseerd en niet te overtuigen 2 2 Angst voor schade Misgelopen afspraak in verleden Klant wenst geen tijd vrij te maken 18 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
19 Agenda Inleiding Proof of Concept : technische evaluatie van 2 unieke communicatieconcepten Piloot van meters 19 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
20 Doelstellingen piloot Maturiteit toegepaste technieken verder uittesten Optimale meterconfiguratie in functie van Europese standaardisatie en interoperabiliteit conformiteit met Europese functionaliteiten security-vereisten Plug & play oplossingen Kosten logistieke keten in kaart brengen Organisaties voorbereiden op mogelijke grootschalige uitrol : nieuwe processen en aanpassen bestaande processen change management opleiding & training Validering assumpties businesscase 20 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
21 Communicatieconcepten pilootproject: tv-kabel Infrax 21 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
22 Communicatieconcepten pilootproject: draadloos 22 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
23 Communicatieconcepten pilootproject: PLC 23 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
24 Optimalisatie Filterconcept Piloot versus PoC Piloot PoC 24 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
25 Integratie naar Plug en Play + + = Compactere oplossingen voor cabines Modulaire oplossingen voor appartementen Oplossingen voor Openbare Verlichting 25 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
26 Plug en Play 26 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
27 Communicatieconcepten pilootproject: hybride 27 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
28 Output Geïntegreerde en volautomatische uitrol processen Asset data Situatieschets cabines Externe Info ISU/SAP Situatieschets Klanten Uitrol Dashboard Veiligheid Input geïntegreerd uitrol Platform Planning Werf inspectie AMM/MDM installatie Supply chain logistiek F F F 28 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
29 Geïntegreerd systeem TELCO Communicatie module Filter AMM E-meter G-meter MOC Tools MDM 29 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
30 Geografische spreiding in Eandis- en Infraxgebied slimme meters verspreid over werkingsgebied van Eandis in slimme meters verspreid over werkingsgebied van Infrax in Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
31 Stappen en timing pilootproject Mijlpalen Infrax 31 januari 1 september november augustus september 1 januari 2013 Situatieschets woningen Aanpassingswerken aansluitingen Aanpassingswerken cabines Plaatsing meters 1 april juni juni oktober januari 2013 Mijlpalen Eandis 31 Smart Grids Flanders 23 juni 2011 slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
32 Slimme meters Vragen en antwoorden Slimgemeten.be slimgemeten.be een samenwerking van Eandis en Infrax
33 The secret of successful Smart Grids 23 juni 2011, Eandis Leuven 13u45 Bart Boesmans en Sven Kerremans, Laborelec
34
35 Princess Elisabeth Antarctic Station LABORELEC - IPF LABORELEC
36 The LABORELEC smart grid team meeting 36 LABORELEC 3
37 leading to the realisation of the zero-emission energy systems of the Princess Elisabeth station in Antarctica 37 LABORELEC
38 Location 38 LABORELEC
39 The ZERO emission concept 39 LABORELEC
40 The Technical Core : Fresh water 1500l 2. Recycled water 1500l 3. Batteries 6000Ah 4. Hot water 3x500l 5. Bioreactor modules 6. Ventilation core 7. Control system 8. ventilation 40 LABORELEC
41 Energy Systems 41 LABORELEC
42 Electrical Grid: Constraints Isolated environment: High Security! Low temperatures down to -30 C No earthing is possible Ice & granite are good isolators Low humidity <10% => static electricity up to kilo Volts Imposed Energy resources by pre-study of 3E : Photovoltaic Wind Batteries Gensets for backup Low Short circuit power 300A during 100ms (equiv. To Ucc of 25%) due to static converters => adapted protective strategy 42 LABORELEC
43 Electrical Grid: Design 3 x 400V + N + Global earthing = connecting of all metallic parts together (TNS-common mode) Controlled discharge of persons when entering the base Main Busbar: In = 250A Photovoltaic: BIPV: 17.78kWp SAPV: 44.94kWp => aprox. 58MWh expected Wind: 9 x 6kWp: 54kWp => aprox. 140MWh expected Batteries: 48V Ah 20 C Gensets: 2 x cos 0.8Ind => aprox. 2000l of fuel / year expected Variable loads: Total installed power of +400kVA Ensuring basic stability of the micro-grid: Sunny Island (SMA) 4 x (3 x 25 C 43 LABORELEC
44 For garage tools & welding BIPV L1 BIPV L2 BIPV L3 SAPV L1 SAPV L2 SAPV L3 Electrical Grid: Design Standard MicroGrid Controller SMA BMS P load = MAX 3 x P production Synchro check & ctrl GENSETS GS GS 17 x solar energy DC DC DC DC DC DC AC AC AC AC AC AC AC AC AC AC AC AC DC DC DC DC DC DC 4 Batteries 2000Ah 48V C10 12 Sunny Islands DC AC 6kWp L1 DC AC 6kWp L2 DC AC 6kWp L3 LOADS +300kVA Net stabilisators 9 Wind turbines 44 LABORELEC
45 For garage tools & welding BIPV L1 BIPV L2 BIPV L3 SAPV L1 SAPV L2 SAPV L3 Electrical Grid: Design Smart MicroGrid BMS P load > 3 x P production Controller SMA PLC Schneider Synchro check & ctrl GENSETS GS GS 17 x solar energy DC DC DC DC DC DC AC AC AC AC AC AC AC AC AC AC AC AC DC DC DC DC DC DC 4 Batteries 2000Ah 48V C10 12 Sunny Islands DC AC 6kWp L1 DC AC 6kWp L2 DC AC 6kWp L3 LOADS +300kVA Net stabilisators 9 Wind turbines 45 LABORELEC
46 Electrical Grid: Loads 46 LABORELEC
47 Electrical Grid: Loads 47 LABORELEC
48 Electrical Grid: Loads 48 LABORELEC
49 Electrical Grid: Loads 49 LABORELEC
50 Electrical Grid: Loads 50 LABORELEC
51 Electrical Grid: Loads? 51 LABORELEC
52 52 LABORELEC
53 Electrical Grid: Loads? 53 LABORELEC
54 Smart Grid Control: DPMS Laborelec Event Based Kitchen Office Office Blocked Living room kitchen Idle Pending Kitchen Office On 54 LABORELEC
55 55 LABORELEC
56 How does DPMS fit in a smart grid vision? Holistic - monolitic Everywhere at Once Top-Down Planning Smart Grid extends beyond the Meter Organic - fragmented Deployment per Segment Bottom-Up Take-Up Separate functionality before and behind the Meter DPMS Grid Automation SLEM Smart Home B2B B2C Before Meter BehindMeter 56 LABORELEC
57 Implementation Succes Factors Price structure / Market Model Allocation of Cost vs. Value Creation Business Segments vs. All users Generation - Distribution - Supply - Services - Capacity Market? Interoperability / Cross-Functionality Customer Take-Up - Economical Rationale vs. Blue Ocean ( Must Have )? 57 LABORELEC
58 FIVE REASONS FOR YOU TO CHOOSE LABORELEC One-stop shopping for your energy related services More than 45 years of experience Increased profitability of your installations Independent and confidential advice Recognized and certified laboratory Laborelec Belgium Rodestraat Linkebeek Belgium T F RPR/RPM Brussels BTW/TVA BE info@laborelec.com Laborelec The Netherlands Amerikalaan AE Maastricht-Airport The Netherlands T Laborelec Germany Brombergerstrasse 39-41, Wuppertal Germany T F
59 59 LABORELEC
60 The secret of successful Smart Grids 23 juni 2011, Eandis Leuven 14u15 Thierry Van Craenenbroeck, VREG
61 Gesloten distributienetten Smart Grids Flanders - 23 juni 2011 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
62 Inhoud Europees kader Omzetting in Vlaams Gewest Uitgangspunten Gesloten distributiesysteem Toegelaten privédistributiesysteem Directe lijnen
63 Europees kader Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
64 Aanleiding Citiworks-arrest HvJ 22 mei 2008: Vrije toegang tot transmissie- en distributiesystemen en vrije leverancierskeuze = basisprincipes Elk systeem dat elektriciteit transporteert met het oog op de belevering van afnemers is een distributiesysteem Gevolg: alle vereisten opgelegd aan beheerders van distributienetten uit RL ook van toepassing op beheerders van privédistributienetten Probleem voor hele hoop bestaande privédistributienetten
65 Gesloten distributiesystemen Art. 28 Derde E-RL en 28 Derde A-RL: Lidstaten kunnen bepaalde distributienetten als gesloten distributiesystemen (GDS) classeren met ontheffing van een aantal expliciet opgelegde vereisten voor distributienetbeheerders. Welke netten? De exploitatie van het net of het productieproces van de gebruikers van het net is om specifieke technische of veiligheidsredenen geïntegreerd Betrokken net dient primair voor verdeling van elektriciteit of aardgas aan eigenaar of beheerder van het betrokken net
66 Gesloten distributiesystemen Voorbeelden: aanhef al. 30 Derde E-RL netten op industriële of commerciële locaties of locaties met gedeelde diensten, zoals spoorwegstations, luchthavens, ziekenhuizen, chemische industrielocaties Niet? campings met geïntegreerde faciliteiten woonverkavelingen winkelcentra en kantoorgebouwen
67 Gesloten distributiesystemen Art. 28 Derde E-RL en 28 Derde A-RL: Reden? Aanhef al. 30 E-RL: geen onnodige administratieve lasten opleggen gezien bijzondere band tussen beheerder van GDS en gebruiker van dit net Welke ontheffingen mogelijk? Aankoop energie voor netverliezen en reservecapaciteit volgens transparante, niet-discriminerende en op de markt gebaseerde procedures Goedkeuring van tarieven of tariefmethodes (tenzij op verzoek van gebruiker van het GDS)
68 Gesloten distributiesystemen Interpretative notes Europese Commissie over retail markets : aangezien GDS uit haar aard nooit meer dan afnemers zal tellen, kunnen lidstaten gebruik maken van vrijstelling van ontvlechtingsvereiste, opgenomen in artikel 26 (4) van Derde E-RL
69 Omzetting in Vlaams Gewest Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
70 Omzetting in Vlaams Gewest Ontwerp van decreet Goedgekeurd door Vlaamse regering op 29 april 2011 Ingediend in Vlaams Parlement Gebaseerd op advies VREG
71 Uitgangspunten Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
72 Principe Energiedecreet: Voor elk geografisch gebied wordt een rechtspersoon aangewezen als beheerder van het distributienet voor elektriciteit en/of aardgas Gevolg : Distributienetbeheer is monopolie Aanleg en exploitatie van distributienetten door derden (privédistributienetten) is verboden Reden = veel risico s verbonden aan privédistributienetten
73 Inefficiëntie: Inefficiënt gebruik van de bestaande netinfrastructuur / geen parallelle netten Risico s Inefficiënt gebruik van benodigde bestaande data-infrastructuur Bijkomende drempel voor leveranciers Moeilijker toezicht door regulator als stijgend aantal partijen
74 Risico s Onveiligheid en impact op beheer van publiek distributienet: Expertise inzake veiligheid is nodig Distributienetbeheerder heeft geen zicht op wat gebeurt op privénetten die zijn aangesloten op zijn net (met mogelijke risico s inzake performantie, bijv. op het vlak van de kwaliteit van de spanning en de continuïteit van de levering)
75 Risico s Rechten van afnemers moeilijker te waarborgen Welke rechten? Sociale ODV (afsluiting via LAC, budgetmeters, ) Kwaliteit van dienstverlening bij onderbrekingen Toezicht op hoogte prijzen en tarieven Vrije leverancierskeuze Publieke DNB kent enkel afnemer op zijn net en niet deze op privédistributienet Voor eigenaar privédistributienet vergt dit hoge investeringen
76 Ontwijkingsgedrag Risico s = genieten van de baten van het publieke DN maar zonder of met slechts beperkte vergoeding voor de kosten hiervan = vooral als productie-installatie aangesloten op het privédistributienet + back-up van het publieke distributienet
77 Risico s Ontwijkingsgedrag Betaling transmissie- en distributienettarief enkel voor van distributienet afgenomen elektriciteit Terwijl kosten voor DNB ongeveer gelijk als privaat net met decentrale productie >< rechtstreekse aansluiting decentrale productie-installatie op het distributienet Oplossing: capaciteitstarief
78 Daarom Uitgangspunt ontwerp van decreet omzetting third package (goedgekeurd VR op 29/4/2011): - zeer behoedzaam omgaan met uitzonderingen op monopolie publieke distributienetbeheerders, namelijk enkel voor: - Gesloten distributienetten - Directe lijnen en leidingen - Privédistributienetten - van laadpunten voor elektrische voertuigen - voor distributie als ondergeschikte dienst van bredere dienstverlening
79 Gesloten distributienetten (GDN) Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
80 Definitie GDN Letterlijke overname Europese definitie in ontwerp van decreet Kern: net op geografisch afgebakende industriële of commerciële locatie of locatie met gedeelde diensten géén huishoudelijke afnemers! (behoudens incidenteel) exploitatie of productieproces van afnemers zijn om technische of veiligheidsredenen geïntegreerd OF het net distribueert energie primair naar exploitant van het net
81 Voorstel regeling nieuwe GDN Aanleg en beheer (nieuw) gesloten distributienet op eigen site is toegelaten na voorafgaande melding aan VREG buiten eigen site na voorafgaande toelating door VREG, na advies netbeheerder Eigen site = kadastraal perceel of de aaneensluitende kadastrale percelen van dezelfde natuurlijke persoon of rechtspersoon als eigenaar, opstalhouder of concessiehouder Ratio legis? Groter veiligheidsrisico als overschrijding eigen site Gevaar voor steeds groter wordende GDN ( cherry picking klanten van publiek DN) als buiten eigen site
82 Voorstel regeling nieuwe GDN Beoordelingskader VREG voor toelating als aanleg buiten eigen site: - Kwalificatiecriteria definitie GDN - Risico s inzake inefficiëntie - Risico s inzake veiligheid - Impact op de nettarieven - Waarborg van de rechten van afnemers - Eventuele weigering van aansluiting op het net of gebrek aan aanbod tot aansluiting of toegang op het net tegen redelijke economische of technische voorwaarden
83 Voorstel regeling bestaande GDN Nieuw in te voeren artikel /1 Energiedecreet: Het beheer van een op 1 juli 2011 bestaand distributienet dat voldoet aan de criteria (definitie) van een GDN, is toegestaan mits MELDING aan de VREG, zelfs indien dit net de grenzen van de eigen site overschrijdt
84 Voorstel regeling bestaande GDN Als geen melding aan VREG: nieuw artikel /2 Energiedecreet stelt dan dat beheerder van een dergelijk net dan: Beheer van dit net moet overdragen aan publieke distributienetbeheerder Of alsnog zich moet melden als GDN en moet voldoen aan de vereisten waaraan hij als beheerder van een GDN moet voldoen binnen redelijke termijn zodra een achterliggende afnemer zijn rechten wil uitoefenen
85 Onderlinge verhoudingen Art : GDN is gekoppeld aan publiek distributienet (cf. publieke distributienetten die aan elkaar gekoppeld zijn) Wel relatie tussen: Beheerder GDN en achterliggende afnemer Netbeheerder en beheerder GDN Geen relatie tussen publieke netbeheerder en achterliggende afnemer op GDN
86 Taken beheerder van een GDN Voorstel nieuwe artikelen t.e.m Géén opsomming van vrijstellingen (cfr. Europa) maar opsomming van verplichtingen die wél gelden. Reden: duidelijkheid
87 Taken beheerder van een GDN Art : 1 het beheer van de elektriciteits- of aardgasstromen op zijn net, met daarbij het waarborgen van de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van zijn net, en in dat verband, het instaan voor de nodige ondersteunende diensten; 2 het aanhouden van voldoende netcapaciteit om de redelijke elektriciteits- en aardgasbehoefte te dekken van de afnemers die aangesloten zijn op zijn net en het vervoer van elektriciteit en aardgas naar distributienetten mogelijk te maken; 3 de uitbreiding van zijn net in het geografisch afgebakende gebied waarvoor hij werd aangewezen of, als er nog geen net aanwezig is, de aanleg van het net in dit geografisch afgebakende gebied; 4 de herstelling, het preventieve onderhoud, de vernieuwing en de verbetering van zijn net en de bijbehorende installaties; 5 het herstellen van onderbrekingen en storingen bij de elektriciteits- of aardgastoevoer via zijn net; [ ]
88 Taken beheerder van een GDN [ ] 6 het opstellen, het bewaren en ter beschikking stellen van de plannen van zijn net aan regulator, gebruikers GDN en beheerder van gekoppeld net; 7 het aansluiten, verzegelen, afsluiten en heraansluiten van installaties op zijn net en het verzwaren van de aansluitingen op zijn net; 8 het verlenen van toegang tot zijn net; 9 het beheren van het toegangsregister van zijn net; 10 het ter beschikking stellen, de plaatsing, de activering, de desactivering, het onderhoud en het herstellen van meters en tellers op de toegangspunten op zijn net; 11 het aflezen van de meters en tellers op de toegangspunten op zijn net, de bepaling van de injectie en de afname van de producenten en afnemers die aangesloten zijn op zijn net en de verwerking en de bewaring van die gegevens; 12 het verstrekken van de nodige meetgegevens en andere gegevens aan de producenten, evenwichtsverantwoordelijken, bevrachters, tussenpersonen, leveranciers, afnemers en VREG; 13 het verstrekken van de nodige inlichtingen aan de beheerders van de gekoppelde netten, om een veilige en efficiënte uitbating, een gecoördineerde ontwikkeling en een goede wisselwerking tussen de netten te waarborgen.
89 Taken beheerder van een GDN Art , laatste lid : Mogelijkheid tot uitbesteding aan beheerder van gekoppeld net van de taken vermeld in punten 9 tot en met 12, waarbij deze de uitvoering van deze taken niet kan weigeren! Het betreft het beheer van toegangsregister en alles inzake meetgegevens. Praktische oplossing voor recht op vrije leverancierskeuze: Netbeheerder voorziet toegangspunt in toegangsregister voor afnemer op GDN die vrije leverancierskeuze wil maken Netbeheerder plaatst meter op GDN voor deze achterliggende afnemer en leest deze uit Netbeheerder beheert gegevens van achterliggende afnemer (meterstanden, leverancier, ) Kosten van netbeheerder worden vergoed door beheerder GDN
90 Taken beheerder van een GDN Art : vrijstelling van ontvlechtingsvereiste Art verbod discriminatie Art : plicht tot vertrouwelijk behandelen van persoonlijke en commerciële gegevens Art : beroepsgeheim Art : bekendmaking aan achterliggende afnemers tarieven en voorwaarden voor aansluiting op zijn net
91 Taken beheerder van een GDN Art 4.6.9: recht op toegang tot GDN Wie? - leveranciers, in naam en voor rekening van hun klanten die aangesloten zijn op het GDN - producenten aangesloten op GDN, in eigen naam en alleen voor hun injectiepunten - achterliggende afnemers - bekendmaking aan achterliggende afnemers van de tarieven en voorwaarden voor toegang tot het GDN - regels inzake weigering van toegang tot het net
92 Niet van toepassing Geen verplichting voor beheerder GDN: Ontvlechtingsvereisten Recht op aansluiting + maximale kost Aansluitbaarheidsgraad gas Investeringsplan Verplichtingen inzake dienstverlening aan afnemer (bij onderbrekingen, ) Sociale en ecologische ODV
93 Rechten voor afnemer op GDN Recht op vrije leverancierskeuze en kosteloze leverancierswissel Recht op toegang tot het GDN Recht op minimumsteun voor productie groene stroom en WKK op GDN: aangepast artikel en Energiedecreet verplichting voor distributienetbeheerder van net waarop GDN is gekoppeld!
94 Rechten voor afnemer op GDN Quotumkorting groene stroom: aangepast art geheel van afnamepunten op bestaand GDN op 1/1/2011 wordt aangezien als één afnamepunt voor quotumverplichting en -korting idem voor geheel van afnamepunten op nieuwe GDN op transmissienet of plaatselijk vervoernet
95 Aandachtspunten Afspraken tussen federaal en gewestelijk niveau voor consistente aanpak Toetsing meldingen van GDN door VREG aan voorwaarden definitie GDN Beoordelingskader voor aanvragen voor toelating door VREG
96 Toegelaten privédistributienetten Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
97 Nieuwe art Energiedecreet De aanleg van een privédistributienet is principieel verboden. Tenzij: 1.Distributie op het net heeft inherent en ondergeschikt karakter ten opzichte van geheel van diensten die door de beheerder van het privédistributienet aan de achterliggende afnemer wordt geleverd vb. garageverhuur, studentenkamer, verblijf in vakantiepark of rusthuis, plaats op markt of kermis,.. 2. Net van laadpunten voor voertuigen
98 Nieuwe art Energiedecreet Geen formaliteiten voor nodig (geen melding of voorafgaande toelating) Zowel voor bestaande als nieuwe netten Enkel contractuele relatie tussen beheerder van privédistributienet en achterliggende afnemer. Geen link tussen achterliggende afnemer en publiek net en (dus) ook geen recht op ODV. Niet op openbaar domein, tenzij toestemming publieke distributienetbeheerder.
99 AS IS TO BE distributienet distributienet appartementsgebouwen, woonwijken, kantoorblokken, privédistributienet gesloten distributienet toegelaten privédistributienetten: - breder dienstverleningspakket - laadpunten voertuigen luchthavens, bepaalde industriële en commerciële sites studentenkamers, recreatieparken, campings, verhuurde garageboxen, rusthuizen, laadpunten voertuigen
100 Directe lijnen en leidingen Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
101 Europees kader Art. 2, 15 Derde E-RL: Directe lijn = elektriciteitslijn die een geïsoleerde productielocatie met een geïsoleerde elektriciteitsafnemer verbindt of een elektriciteitslijn die een elektriciteitsproducent en een elektriciteitsleverancier met elkaar verbindt om hun eigen vestigingen, dochterondernemingen en in aanmerking komende afnemers direct te bevoorraden
102 Art. 34 Derde E-RL: Lidstaten maken het mogelijk dat Europees kader alle producenten en leveranciers hun eigen vestigingen, dochterondernemingen en in aanmerking komende afnemers via een directe lijn kunnen beleveren alle in aanmerking komende afnemers via een directe lijn kunnen worden bevoorraad door een producent of leverancier
103 Art. 34 Derde E-RL: Europees kader Lidstaten leggen criteria vast voor toekenning vergunning voor aanleg directe lijn Vergunning voor aanleg van directe lijn kan afhankelijk worden gesteld van weigering van toegang tot het distributienet Derdentoegang / vrije leverancierskeuze ook op directe lijn
104 Definitie directe lijn Bewust niet Europese definitie één op één overgenomen want te onduidelijk: vb. geïsoleerd = zonder aansluiting op het publieke distributienet? lijn tussen leverancier en producent? Directe lijn = elektriciteitslijn met een nominale spanning die gelijk is aan of minder is dan 70 kv, die een productie-installatie met een afnemer verbindt
105 Voorstel nieuw artikel Energiedecreet Aanleg van (nieuwe) directe lijn op eigen site is toegelaten buiten eigen site na voorafgaandelijke toelating verleend door de VREG, die hiertoe advies inwint bij de betrokken netbeheerder Eigen site = kadastraal perceel of de aaneensluitende kadastrale percelen van dezelfde natuurlijke persoon of rechtspersoon als eigenaar, opstalhouder of concessiehouder
106 Voorstel nieuw artikel Energiedecreet Als aanleg directe lijn buiten eigen site : de VREG houdt bij al of niet toekenning toelating rekening met risico s (idem GDN) Ratio legis? Aanleg directe lijn binnen eigen site (vb zonnepanelen op zijn dak) : geen risico s => dus toegelaten Aanleg directe lijn buiten eigen site doet risico s ontstaan inzake veiligheid, cherry-picking, => daarom wel toelating nodig
107 Directe lijn: een afnemer en een productie-installatie DN of TN
108 Ook meerdere directe lijnen DN of TN toegelaten Gegeven: om veiligheidsredenen slechts 1 verbinding toegestaan met DN of TN Probleem: hoe TPA organiseren?
109 Voorstel nieuw artikel Energiedecreet Art Taken van een beheerder van een directe lijn zijn zeer beperkt (beheer en onderhoud van het net en uitwisseling van gegevens) Artikel = van toepassing op nieuwe directe lijnen ( aanleg van ) Bestaande directe lijnen => geen regels, alleen taken in artikel Energiedecreet ook op hen van toepassing
110 Aandachtspunten Beoordelingskader voor risico s door VREG Praktische regeling derdentoegang cfr. art Energiedecreet ODV voor afnemers op directe lijn => alleen als afnemer op directe lijn aansluiting heeft op publiek distributienet Europese definitie lijkt anachronisme
111 Opmerkingen, vragen? Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
112 The secret of successful Smart Grids 23 juni 2011, Eandis Leuven 14u45 Eefje Peeters, VITO
113 Lokale Intelligente Netwerken en Energie Actieve Regio s 2011 Linear
114 Linear 1. Lokale Intelligente Netwerken en Energie Actieve Regio s : Piloot project over de grootschalige implementatie van actieve vraagsturing op het distributie netwerk. 2. Beslissing van de Vlaamse Overheid dd. 8 mei 2009 VR DOC Officiële start: 1 mei 2009 looptijd van 5 jaar 4. Totaal budget van ongeveer 40M : Vlaamse Overheid: 10M Industrie: 30M (personeel, hardware,...) 5. Uniek in Europa o.w.v.: Grootschallige toepassing van active demand Link met smart metering project DNB s Electriciteit, gas and ICT netwerk Samenwerking met relevante actoren Clustering van expertise 114
115 Consortium Onderzoekspartners Linear acknowledges the Flemish Government for its support Industriële partners Additionele leden van het kerncomité Gebruikersgroep: in samenwerking met SGF 115
116 Werkplan en objectieven Data collection and user acceptance Production and storage Technological breaktrough Impact on electricity, gas and communication networks User profiles and flexibility Combination building function and mobility Integration of all aspects and control strategies Implementation breaktrough Market structure and business cases Research infrastructure Residential pilot VPP Laboratory infrastructure Definition of development needs technology-innovation via additional projects 116
117 Agenda LINEAR Gebruikers Business cases Veldtest 117
118 Gebruiksprofielen en acceptatie Besluiten analyse bestaande meetgegevens en studies: enkele besluiten: Prognoses energieverbuik Vlaanderen niet voldoende gedetailleerd voor modellering verschillende gebruikerstypes Specifieke toestelprofielen zijn bekend. Voor frequentie en timing van het gebruik enkel gemiddelde waarden. Segmentatie in gebruikerstypes en koppeling met het gebruikersprofiel is noodzakelijk Studies rond gebruikersacceptatie uitgevoerd, maar steekproef niet representatief voor Vlaanderen Meestal werden enkel scenario s voorgelegd Bevraging voor acceptatiestudie wordt uitgevoerd na veldtest Eerste segmentatie studie uitgevoerd op basis van SLP data en gebruikersbevraging 118
119 Gebruiksprofielen en acceptatie Populatie: huishoudens waar een SLP-meter hangt (finale bestand: N=1326) Steekproef: 500 huishoudens Methode: kwantitatieve bevraging aan huis Eerste segmentatie < de antwoorden op de attitudestatements: segmentatie 4 groepen met verschillende attitudes ten opzichte van automatisch regelbare toestellen: Aanhangers (36%); Voorstanders (27%); Twijfelaars (25%); Weigeraars (12%). 119
120 Gebruiksprofielen en acceptatie 120
121 Gebruiksprofielen en acceptatie Verdere profilering van de segmenten op basis van: Bezit van huishoudtoestellen en ICT; Frequentie en tijdstip van toestelgebruik; Kenmerken van de woning (type, opp., isolatie,verwarming, ); Mobiliteit En additionele metingen Metingen specifieke profielen, frequentie, timing en koppeling globaal profiel uitgerold, datacollectie is bezig Resultaten worden gebruikt voor: simulaties, potentieelbepaling, rekrutering eindgebruikers 121
122 Agenda LINEAR Gebruikers Business cases en controle mechanismes Veldtest 122
123 Business cases 4 business cases, elk gebaseerd op demand response: Portfolio management (producent retailer - BRP): residentiële eindgebruikers ondersteunen het evenwicht tussen vraag en aanbod door te reageren op variabele day ahead prijzen. Wind balancing (BRP): onbalans t.g.v. afwijkingen t.o.v. windvoorspelling minimaliseren door de flexibiliteit bij residentiële eindgebruikers real time aan te sturen. Controle belastingspatroon distributie transformator (DNB): verminderen van de piekbelasting DT door real time aansturing van de flexibiliteit bij residentiële eindgebruikers Spanningscontrole op LS distributielijnen (DNB): optimalisatie van het spanningsprofiel door real time aansturing van de flexibiliteit bij residentiële eindgebruikers 123
124 Controle mechanismes 4 controle mechanismes: Manuele Time of Use: Variabele day ahead prijzen binnen vaste tijdsloten Webservices en display Incentive gebaseerd op geleverde flexibiliteit Automatische Time of Use: idem voorgaande maar automatische aansturing van de intelligente toestellen Variabele connectie capaciteit: Max verbruik en max injectie per huishouden worden opgelegd (variabel) Intelligente toestellen worden op basis hiervan aangestuurd. Cluster controle: Meerdere huizen worden aangestuurd in een cluster Controle parameter is het totale netto verbruik en/of productie Intelligente toestellen worden op basis hiervan aangestuurd 124
125 Agenda LINEAR Gebruikers Business cases en controle mechanismes Veldtest 125
126 Veldtest houses 2. geographically dispersed 3. geographically concentrated Referentiemeting uitrol Uitvoering veldtestbesluit F1 Referentiemeting uitrol Uitvoering veldtest besluit F2 Referentiemeting uitrol Uitvoering veldtest besluit F3 126
127 Veldtest cases Controle mechanisme Cluster control (automatisch) Fase 2 Fase 3 VCC (automatisch) ToU (automatisch) Fase 1 ToU (manueel) Business case Realtime Uitsluitend via automatische AV 6/24/
128 Veldtest architectuur en toestellen 128
129 Dringend gezocht Bijkomende partners voor: Elektrische boilers + ombouw + nodige certificatie voor behoud van garantie Intelligente warmtepompen 129
130 Bijkomende info: Contact: Coördinator: Veldtest: 130
131 Pauze
132 The secret of successful Smart Grids 23 juni 2011, Eandis Leuven 15u45 Filip Van Bel, Fifthplay
133 COMPANY OVERVIEW YOUR NAME CUSTOMER - DATE
134 OVER FIFTHPLAY Innovatieve dochter van Niko Group uit Sint-Niklaas Ontwikkelde internet based service platform voor partners Creatie van de slimme woning, slimme gebouwen En dit om de levenskwaliteit van miljoenen mensen te vergroten: Mensen langer thuis laten wonen (Health telemonitoring) Energiebewuster leven Efficiënter & kwaliteitsvoller leven Meer directe communicatie met de bewoners
135 FIFTHPLAY TECHNOLOGY SERVICE PARTNER TECHNOLOGY AGGREGATION INTERNET BASED E-SERVICES E-CORE PLATFORM PARTNER MANAGEMENT PLUG&PLAY BEWONER
136 FIFTHPLAY Fifthplay ontwikkelt en produceert vernieuwende technologieën voor energy management in gebouwen en health monitoring van patiënten. We bouwen ook actief mee aan de verdere integratie van technologie in onze gebouwen en steden. Fifthplay maakt deel uit van de Niko Group.
137 HEALTH MONITORING GEZONDHEIDSUPDATES ZONDER DOKTERSBEZOEK U kent de feiten: mensen leven steeds langer. En terwijl ze ouder worden, kampen ze met steeds meer chronische aandoeningen. Resultaat: gezondheidszorg wordt elk jaar duurder. En omdat onze bevolking ook nog eens vergrijst, kijken we straks aan tegen een structureel tekort aan zorgverleners. Ons antwoord op die evolutie? Health monitoring of zorg op afstand. We geven artsen de instrumenten om hun patiënten te volgen op afstand. Dat bespaart tijd en geld
138 FIFTHPLAY LABS E-SERVICES IN SLIMME GEBOUWEN Fifthplay is permanent op zoek naar nieuwe innovatieve internetoplossingen en technologieën in woningen of gebouwen. Dat kan zowel hardware als software zijn. We onderzoeken ook de technologische en commerciële haalbaarheid van deze projecten in opdracht van de hele Niko Group.
139 WAT WE DOEN SMARTGRIDS: onderzoek naar interactie tussen slimme toestellen in woningen en gebouwen en slimme meters en elektrische netwerken met als doel CO2- neutrale gebouwen te realiseren. SMARTCITIES: onderzoek naar de digitale stad van morgen met een crossmediaal communicatieplatform tussen woning, overheid en handelaars. CONNECTED HOMES: onderzoek naar nieuwe diensten die woningen binnenkomen via het internet.
140 PROJECTEN LINEAR WOONECO INCITYS FLELLAP
141 SMART CITIES OP WEG NAAR DE DIGITALE STAD CO2-neutrale gebouwen die communiceren met een intelligent elektriciteitsnet. Crossmediale communicatie tussen overheid, bewoners, retail en dienstenaanbieders via touch-screens in woningen van stedelingen (zoals Incitys te Sint Niklaas:
142 INCITYS DE DIGITALE STAD VAN MORGEN 1 Stad (Sint-Niklaas) 25 handelaars 72 woningen 250 gebruikers nieuwsberichten op maat en weerinformatie raadplegen diensten van handelaars, verenigingen en serviceverleners opzoeken direct producten en diensten bestellen bij handelaars (bakker, supermarkt,...) stedelijke info raadplegen energieverbruik in huis monitoren
143 FLELLAP GECONTROLEERDE TESTOMGEVING
144 INCITYS INTRA CITY SERVICES THE CITY CLOUD THE CITIZEN CLOUD
145 DOELSTELLING OP WEG NAAR DE DIGITALE STAD Introductie van het 4de scherm ( mijn kiosk functie) van pull info naar push infokiosk Crossmediale communicatie tussen overheid, bewoners, retail en dienstenaanbieders via touch-screens in woningen van stedelingen
146 DOELSTELLING OP WEG NAAR DE DIGITALE STAD C02 en energieverbruik mentaliteitsverandering in het gezin. Vergrijzing van de maatschappij Centrumwinkels versterkend beleid Citymarketing communicatie met de burger (push) Centrale familiekalender
147 INFRASTRUCTUUR
148 INFRASTRUCTUUR
149 INFRASTRUCTUUR
150 INFRASTRUCTUUR
151 DE INHOUSE INFOKIOSK
152 DE INHOUSE INFOKIOSK
153 DE INHOUSE INFOKIOSK
154 DE INHOUSE INFOKIOSK
155 DE INHOUSE INFOKIOSK
156 DE INHOUSE INFOKIOSK
157 DE INHOUSE INFOKIOSK
158
159 FILIP VAN BEL
160 BACKUP SLIDES
161 The secret of successful Smart Grids 23 juni 2011, Eandis Leuven 16u15 Filip Truyens, Infrax
162 MetaPV: Photovoltaics from troublemaker to part of the solution Jan Neyens 23 juni 2011 Filip Truyens
163
164 Infrax territory (123 municipalities)
165 Infrax s activities Activity Municipalities Connections Connections Electricity Gas Cable TV 91 (*) Sewage 80 (**) Employees (*) Only network management, content provision by Telenet (**) Without Riobra
166 Facing network chalenges PHEV Renewables Smart Metering
167 What are smart grids? The whole of technology to answer to the new expectations of the distribution networks Existing technologies: smarter approach, investment optimisation thanks to more knowledge through measurements New technologies: need for standardisation, regulation and testing -> opportunities for industry!
168 Infrax s main concern In Infrax territory: high concentration of dispersed generation. At several places the 2020 targets are already realised and the limits of the existing network are reached Nevertheless Infrax is searching for ways to integrate even more DG cfr. Political goal in province Limburg to become CO 2 - Neutral Need for quick and practical solutions! Use of existing technologies Pragmatic approach, not too academic Real-life implementations
169 From passive to active networks 1. Optimise existing network investments to increase hosting capacity 2. Short term development: smart inverters, adjusted network interface, smart EV chargers Local PCC Tuning of DP, storage and load to the distribution network 3. Long term development: Communication technology, protocols, legislation, pilot projects to test technology in real life situations Global optimisation of energy fluxes over the whole distribution network
170 What is Infrax doing now? Monitoring and measuring: digital protection relais, telemonitoring short circuit indicators, Active network management: real-time control of the MV-network, Distribution management system, advanced automation of MV-network,
171 European demonstration project Meta-PV
172 Project outline Active electrical support of the existing distribution network by decentralised production Large scale demonstration Start october 2009 Duration : 4,5 years Project budget: Innovative part: 9 million euro (partly subsidized) Solar panels: 30 million euro (private investment via LRM)
173 PROJECT PARTNERS
174 META-PV objectives Active network control and active inverters Increase of DG capacity of 50% Investment ~10% of network extension cost Fault ride through No limiting PV in parts of the network Islanding possible Maintaining Power Quality, Safety and reliability of power supply LARGE SCALE demonstration in EXISTING networks 174
175 Meta-PV Concrete Phase 1 : preparation and development from both PV and network point of view Development of new inverters with advanced possibilities Elaboration of improved planning and operation of distribution networks Phase 2 : 2-level demonstration in Limburg LV-level: in existing residential areas: ± 130 PV-systems 3-5 kwp MV-level: existing industrial areas: ± 30 PV-systems 200 kwp 10% with battery storage
176 Project structure
177 Planning... operational in autumn 2011! Months WP 1 Preparation of demonstration Task 1.1 Installation of metering equipment; data collection Task 1.2 Study of potential benefits of PV in supporting secure network operation... Task 1.3 Description of current state-of-the-art of converter and storage systems Task 1.4 Definition of realistic realistic future scenarios Task 1.5 Consolidation of a detailed implementation plan in the demonstration zones Task 1.6 Project development of PV systems for demonstration WP 2 #REF! Task 2.1 Definition of new functions needed for small and large inverters Task 2.2 Development of Pv inverter operation algorithms Task 2.3 #REF! Task 2.4 #REF! Task 2.5 Development of communication interface of inverters Task 2.6 Development of autonomous control ability in new PV inverters WP 3 #REF! Task 3.1 Detailed analysis of the network and quantification of the possible problems Innovative control concepts for active operation of distribution networks with Task 3.2 large amounts of PV generation Task 3.3 Smart planning methods for active networks Task 3.4 Technico-economic evaluation of the new control concepts Task 3.5 #REF! Task 3.6 Interaction of PV with other RES Task 3.7 Development of a network with high PV penetration level Task 3.8 Methodology to allow quantifying non-technical benefits WP 4 #REF! Task 4.1 Installation of small inverters on the PV systems in a residential area Task 4.2 LV network reconfiguration and upgrading as proposed in WP3 Task 4.3 Active voltage regulation with PV inverters Ride through capacity testing with network disturbance of small inverters in Task 4.4 residential areas Task 4.5 Network assymetry mitigation Task 4.6 Tracking power quality improvement 10/ / / / / /2014 PV tendering, development WP 5 #REF! Task 5.1 Installation of large PV inverters and monitoring equipment Task 5.2 Network reconfiguration and upgrading as proposed in WP3 Task 5.3 Fault-ride-through monitoring of large PV inverter with network disturbances Task 5.4 Autonomous operation of power system with PV farms and new inverter Task 5.5 Solar radiation and load forecasting for load shifting Task 5.6 Active and reactive control ability, market valuesof ancillary services Task 5.7 Smart voltage control through active and reactive power management WP6 #REF! Task 6.1 Processing and analysis of monitored and recorded data Task 6.2 Monitoring of power quality improvements Task 6.3 Evaluation of power system performances at demonstration sites Lessons and experiences learnt through development and operation of Task 6.4 demonstration pilot projects WP7 Communication and Dissemination Task 7.1 Project website development and update Task 7.2 Continuous dissemination and dialog with major stakeholders Task 7.3 Organisation of dedicated workshops and events Task 7.4 Publications Task 7.5 Tutorial Installation of PV, PVs, inverters, mesuring measuring equipment equipment WP8 Task 8.1 Task 8.2 Task 8.3 Task 8.4 Task 8.5 Management Consortium management Consortium meetings Internal communication Reporting to the European Commission Advisory Board
178 Considered MV network LOMM Verhoeven Dieprvries kv PowerFactory OS Lommel Belastingen 2009 Projekt: Grafik: Grid Datum: 18/03/2010 Anhang Lastfluss Symmetrisch Knoten Leiter-Leiter Spannung, Betrag [kv] Spannung, Betrag [p.u.] Zweigelemente Wirkleistung [kw] Strom, Betrag [A] Auslastung [%] Exte Wirk Blin Leis LOMM Bio Energy kv LOMM WTP Umicore kv LOMM M.P.I.S. Zonneweelde kv LOMM RMS kv LOMM Eksterhoevestraat kv LOMM Balend. R. Dodoenstr kv LOMM Balend J.Palfijstr kv LOMM Vriesput kv LOMM Wateringstraat kv LOMM Rijtenstraat-Voetbal kv LOMM Wielwaalstraat kv LOMM Slinkerstraat kv LOMM Molenstraat II kv LOMM Klachtloopstr kv LOMM Kerkstraat rail kv p.u. LOMM Buskruitstraat kv LOMM Acaciastraat kv LOMM Gestelse Dijk Brug kv LOMM Weimortels kv LOMM Zonnebaarsstraat LOMM Ekselse Baan kv LOMM Valkstraat kv LOMM Karperstraat kv LOMM Dubbelrij kv LOMM Eltenbosstraat kv LOMM Rijtenstraat kv LOMM Vreyshoringstr rail kv LOMM Breugeldreef kv LOMM Stijn Streuvelsstraat kv LOMM Molenstraat I kv LOMM Jachtstraat kv LOMM Bremstraat kv LOMM Van Hees kv LOMM Kloosterstraat kv LOMM Gestelde Dijk kv LOMM Gagelstraat kv LOMM Verloren Hoek kv LOMM Molse Kiezel kv LOMM Gelderhorsten I kv LOMM Oude Diestersebaan LOMM Sportplein rail kv LOMM Blauwe Kei LOMM Vredestraat rail LOMM Leliestraat EKSE Lommelse Gracht kv LOMM Parelstrand kv LOMM John Cockerillstraat kv LOMM Eurowire kv LOMM Comacc kv Lomm Heidevink kv Lomm Bigili kv LOMM Stedelijke werf kv LOMM Remoplast kv LOMM Maatheide II kv LOMM Bodegraven kv LOMM Waterbehandelingsstation kv LOMM Vecoplast kv LOMM Pompstation LOMM Juma LOMM Fransen kv LOMM Hendrik Heymanstr kv LOMM Balendijk E.Anseelestr kv LOMM Loomans kv LOMM Wijckmans Beton kv LOMM Farmo kv LOMM Farmfrites rail kv LOMM Van Moorsel kv LOMM Farmfrites rail kv LOMM Maatheide I kv LOMM Schippers kv LOMM Waterw. H.S.I LOMM Waterw H.S.II LOMM De Elzen kv LOMM Oude Maai kv LOMMEL Heuvel rail kv LOMMEL Heuvel rail kv LOMM Nieuwe Vosvijvers kv LOMM Tigro kv LOMM Big Media kv NPT kv kV kV LOMM Ravago kv LOMM Balendijk Disp rail kv LOMM Balendijk Disp rail kv LOMM Hoogstraat kv LOMM Pelckmans kv LOMM De vries kv LOMM L.Pasteurstraat kv LOMM WTP Balendijk kv LOMM Bergs kv LOMM Hertog janplein kv LOMM Hezerpad kv LOMM Vetc kv LOMM Mobelix kv LOMM Loomans kv LOMM Hansen Oud kv LOMM Balend G. Mercatorstr kv LOMM L.Deraedtstraat kv LOMM Balendijk Heymansstraat kv LOMM De Withoef kv LOMM Stevensvennen LOMM Balendijk kv LOMM Antoma kv LOMM Tools Bergmans NV kv LOMM Verhoeven Houthandel kv LOMM Vadebo kv LOMM Industrieterrein kv LOMM Westwijk kv EKSE Weyerbrugstraat kv EKSE Kiefhoekstraat kv EKSE Pijnven kv LOMM Kerkbos kv LOMM Korenstraat kv LOMM Agglorex kv LOMM ELEP kv LOMM Gelderhorsten II kv LOMM Polypreen I kv LOMM Duits Kerkhof kv LOMM Driekoyen kv LEOP ST.Amandinastraat LEOP Lemmensraat G LEOP Lommelsesteenweg EKSE Ruitersbaan kv LOMM Morgenstraat kv LOMM Kleuterstraat kv LOMM Kerkhoven kv LOMM Ford kv LOMM Blauwe Meer kv LOMM Kattenbos Disp rail kv LOMM Kattenbos Disp rail kv LOMM Kattenbos lok.cab kv LOMM Hagelkruisstraat kv LOM Eviestraat kv LOMM Station kv LOMM PTS Auditorium kv LOMM Hotel Die Prince kv LOMM P.T.S kv LOMM Roekstraat kv LOMM Rijksweg industriepark G kv LOMM Geelgorsstr rail kv LOMM De Kolken kv LOMM Geelgorsstr rail kv LOMM Buizerdstr kv LOMM Willem Elsschotstraat kv LOMM OCMW Service flats kv LOMM Bejaardentehuis kv LOMM Nopri Heeserbergen kv LOMM JF Willemsstr kv LOMM Windstraat kv LOMM Kliniek LOMM Kikkerstraat kv LOMM Vreyshoringstr. rail LOMM MC Donald's kv LOMM Stationsstraat kv LOMM Delhaize LOMM Leopoldlaan(1) LOMM Kerkstraat rail LOMM Bibliotheek Centrum kv LOMM Alma kv LOMM Einderpad kv LOMM Belgacom Einderpad kv LOMM Rode Kruisstraat kv LOMM Hees kv LOMM Rijksschoolstraat kv LOMM Dorp kv LOMM Lepelstraat kv LOMM Rijsschoolstr Windsor kv LOMM Adelberpark rail kv LOMM Adelbergpark rail kv LOMM Leopoldlaan kv LOMM Lutlommel Centrum LOMM Hanekapstraat LOMM Vredestraat rail kv LOMM Kapelstraat kv LOMM Heidestraat kv LOMM Sportplein rail kv LOMM zwembad kv LOMM Evenementehal kv LOMM De Vossemeren kv LOMM Frigo kv LOMM Jacobs Rubber kv OS Lommel/Rail OS Lommel/Rail PV C kw 4. A PV C kw 52. A PV C A PV C kw 1. A PV C kw 0. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 2. A PV C kw 1. A PV C kw 2. A PV C kw 1. A PV C kw 2. A PV C kw 1. A PV C kw 0. A PV C kw 0. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 0. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 2. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 0. A PV C kw 1. A PV C kw 0. A PV C kw 2. A PV C kw 2. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 0. A PV C kw 2. A PV C kw 1. A PV C kw 3. A PV C kw 1. A PV C kw 0. A PV C kw 2. A C kw 15. A PV C kw 1. A PV C kw 2. A PV C kw 1. A PV C kw 2. A PV C kw 0. A PV C kw 0. A PV C kw 2. A PV C kw 3. A PV C kw 0. A PV C kw 1. A PV C kw 16. A PV C kw 0. A PV C kw 0. A PV C kw 0. A PV C kw 2. A PV C kw 3. A PV C kw 0. A PV C kw 0. A PV C kw 1. A PV C kw 3. A PV C kw 0. A PV C kw 0. A PV C kw 2. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 0. A PV C kw 0. A PV C kw 1. A PV C kw 1. A PV C kw 0. A G ~ 240Al kw 157. A 54. % A 54. % C kw 41. A 631. kw 41. A 14. % kw 41. A 14. % 56. kw 3. A 3. % 105. A -56. kw 3. A 3. % 105. A X240Al kw 177. A 42. % 428. A A 42. % 428. A L.. L.. C kw 7. A G ~ G~ C kw 5. A C kw 9. A X240Al kw 38. A 9. % 428. A 639. kw 38. A 9. % 428. A 0. kw 1. A 0. % 150. A 0. kw 0. A 0. % 150. A X95Al 62. kw 4. A 1. % 256. A -62. kw 4. A 1. % 256. A C kw 11. A C kw 25. A C kw 6. A C kw 11. A C kw 6. A C kw 16. A 240Al kw 31. A 11. % 526. kw 31. A 11. % C kw 23. A kw 137. A 53. % 260. A A 53. % 260. A 95Al A 46. % 185. A kw 86. A 46. % 185. A 185Al kw 29. A 11. % 260. A 487. kw 29. A 11. % 260. A C kw 4. A kw 81. A 77. % 105. A A 77. % 105. A 95Al kw 85. A 46. % 185. A A 46. % 185. A 240Al 476. kw 27. A 9. % kw 27. A 9. % X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A C kw 9. A X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A kvar 1.00 C kw 11. A C kw 26. A C kw 8. A 185Al kw 9. A 3. % 260. A 141. kw 9. A 3. % 260. A X240Al A 21. % 428. A kw 88. A 21. % 428. A X400Cu 50Cu 0. kw 0. A 0. % 150. A 0. kw 0. A 0. % 150. A C C kw 12. A X240Al 0. kw 1. A 0. % 428. A 0. kw 0. A 0. % 428. A X240Al 200. kw 12. A 3. % 428. A kw 12. A 3. % 428. A C kw 12. A C kw 4. A X240Al A 21. % 428. A kw 88. A 21. % 428. A X240Al 407. kw 24. A 6. % 428. A kw 24. A 6. % 428. A X240Al A 21. % 428. A kw 88. A 21. % 428. A X240Al 501. kw 30. A 7. % 428. A kw 30. A 7. % 428. A X240Al 399. kw 24. A 6. % 428. A kw 24. A 6. % 428. A C kw 6. A -39. kw 2. A 1. % 260. A 39. kw 2. A 1. % 260. A 0. kw 0. A 0. % 260. A 0. kw 0. A 0. % 260. A C kw 2. A C kw 125. A A 55. % kw 159. A 55. % 185Al kw 34. A 13. % 260. A 547. kw 34. A 13. % 260. A 185Al kw 28. A 11. % 260. A 435. kw 28. A 11. % 260. A C kw 6. A C kw 20. A 185Al -23. kw 2. A 1. % 260. A 23. kw 1. A 1. % 260. A C kw 7. A 0. kw 0. A 0. % 260. A 0. kw 0. A 0. % 260. A C kw 2. A C kw 7. A 185Al 174. kw 10. A 4. % 260. A kw 10. A 4. % 260. A 290. kw 17. A 6. % kw 17. A 6. % C kw 1. A kw 28. A 10. % 485. kw 28. A 10. % 240Al A 28. % kw 82. A 28. % 240Al A 24. % kw 69. A 24. % C kw 13. A 240Al kw 54. A 19. % 922. kw 54. A 19. % C kw 15. A 240Al kw 30. A 10. % 491. kw 30. A 10. % C kw 25. A 240Al kw 19. A 7. % 328. kw 19. A 7. % C kw 12. A C kw 9. A 240Al 176. kw 10. A 4. % kw 10. A 4. % C kw 381. A 240Al kw 178. A 62. % A 62. % 240Al A 70. % kw 203. A 70. % X400Al kw 203. A 37. % 551. A A 37. % 551. A 240Al kw 184. A 64. % A 64. % A 63. % kw 183. A 63. % C kw 7. A C kw 1. A X400Al kw 235. A 43. % 551. A A 43. % 551. A C kw 59. A C kw 13. A 240Al A 52. % kw 152. A 52. % 185Al kw 12. A 5. % 260. A 204. kw 12. A 5. % 260. A 240Al A 51. % kw 147. A 51. % 185Al A 45. % 260. A kw 116. A 45. % 260. A 185Al 82. kw 5. A 2. % 260. A -82. kw 5. A 2. % 260. A 240Al 0. kw 0. A 0. % 0. kw 0. A 0. % C kw 6. A C kw 5. A 185Al A 24. % 260. A kw 63. A 24. % 260. A 95Al A 33. % 185. A kw 62. A 33. % 185. A C kw 2. A 95Al 88. kw 5. A 3. % 185. A -88. kw 5. A 3. % 185. A C kw 10. A 240Al kw 69. A 24. % A 24. % C kw 10. A C kw 4. A 0. kw 1. A 0. % 185. A 0. kw 0. A 0. % 185. A 134. kw 8. A 4. % 185. A kw 8. A 4. % 185. A C kw 9. A X240Al 154. kw 9. A 2. % 428. A kw 9. A 2. % 428. A C kw 15. A C kw 15. A X240Al 910. kw 54. A 13. % 428. A kw 54. A 13. % 428. A C kw 6. A Hulpdiensten 76. kw 201. A -76. kw 201. A 26. % 77. kw 5. A 26. % 49. kw 0. A 0. % 1. kw 0. A 0. % 42. kw 0. A 0. % -1. kw 0. A 0. % 19. kw 0. A 0. % 0. kw 0. A 0. % kvar 1.00 X240Al 0. kw 0. A 0. % 428. A 0. kw 0. A 0. % 428. A C kw 8. A X240Al 0. kw 0. A 0. % 428. A 0. kw 0. A 0. % 428. A X240Al kw 178. A 42. % 428. A A 42. % 428. A X400Cu 0. kw 1. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A X400Cu kw 462. A 67. % 692. A A 67. % 692. A X240Al kw 178. A 42. % 428. A A 42. % 428. A C kw 0. A C kw 0. A X400Cu 5. kw 0. A 0. % 692. A -5. kw 0. A 0. % 692. A X400Al -5. kw 0. A 0. % 551. A 5. kw 1. A 0. % 551. A C kw 13. A A 56. % 260. A kw 147. A 56. % 260. A kw 134. A 51. % 260. A A 51. % 260. A C kw 10. A X240Al 98. kw 8. A 2. % 428. A -98. kw 8. A 2. % 428. A C kw 9. A X240Al kw 64. A 15. % 428. A A 15. % 428. A X240Al kw 177. A 42. % 428. A A 42. % 428. A C kw 5. A kw 77. A 27. % A 27. % X240Al kw 138. A 32. % 428. A A 32. % 428. A C kw 5. A 0. kw 0. A 0. % 260. A 0. kw 0. A 0. % 260. A 89. kw 5. A 2. % 260. A -89. kw 5. A 2. % 260. A 497. kw 30. A 11. % 260. A kw 30. A 11. % 260. A 584. kw 35. A 13. % 260. A kw 35. A 13. % 260. A C kw 5. A X240Al 0. kw 0. A 0. % 428. A 0. kw 0. A 0. % 428. A X240Al 280. kw 19. A 5. % 428. A kw 20. A 5. % 428. A C kw 20. A 0. kw 13. A 0. kw 13. A 0. kw 13. A 0. kw 13. A G ~ 0. kw 13. A 0.00 kw kvar kvar kw kvar 0.00 X240Al kw 59. A 14. % 428. A A 14. % 428. A 0.00 kw kvar 0.00 C kw 10. A C kw 5. A 185Al kw 21. A 8. % 260. A 357. kw 21. A 8. % 260. A 185Al kw 26. A 10. % 260. A 446. kw 26. A 10. % 260. A C kw 11. A 95Al kw 11. A 6. % 185. A 181. kw 11. A 6. % 185. A C kw 10. A C kw 122. A C kw 463. A C kw 1. A X240Al A 30. % 428. A kw 129. A 30. % 428. A X240Al 13. kw 1. A 0. % 428. A -13. kw 1. A 0. % 428. A C kw 8. A C kw 6. A 240Al A 32. % kw 93. A 32. % 240Al A 31. % kw 88. A 31. % 240Al 0. kw 0. A 0. % 0. kw 0. A 0. % C kw 10. A C kw 10. A C kw 75. A C kw 12. A 95Al 346. kw 21. A 11. % 185. A kw 21. A 11. % 185. A X240Al 708. kw 42. A 10. % 428. A kw 42. A 10. % 428. A C kw 2. A 0. kw 0. A 0. % 105. A 0. kw 0. A 0. % 105. A 240Al kw 58. A 20. % 992. kw 58. A 20. % 931. kw 55. A 19. % kw 55. A 19. % X240Al kw 36. A 8. % 428. A 594. kw 36. A 8. % 428. A C kw 6. A C kw 22. A C kw 4. A C kw 16. A 240Al A 22. % kw 65. A 22. % 240Al A 23. % kw 67. A 23. % 240Al 86. kw 5. A 2. % -86. kw 5. A 2. % 240Al 0. kw 1. A 0. % 0. kw 0. A 0. % C kw 9. A C kw 3. A C kw 6. A C kw 16. A C kw 5. A X400Cu 95Al 364. kw 22. A 12. % 185. A kw 22. A 12. % 185. A 240Al A 62. % kw 179. A 62. % X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A 240Al 108. kw 7. A 2. % kw 6. A 2. % 240Al 185. kw 12. A 4. % kw 11. A 4. % kw 46. A 25. % 185. A 769. kw 46. A 25. % 185. A C kw 6. A 240Al 0. kw 1. A 0. % 0. kw 0. A 0. % 240Al 74. kw 5. A 2. % -74. kw 5. A 2. % C kw 6. A C kw 5. A C kw 0. A C kw 5. A kw 41. A 22. % 185. A 693. kw 41. A 22. % 185. A C kw 27. A C kw 21. A C kw 1. A 185Al 987. kw 59. A 23. % 260. A kw 59. A 23. % 260. A C kw 3. A C kw 23. A C kw 1. A 240Al kw 81. A 28. % A 28. % 240Al A 38. % kw 110. A 38. % C kw 4. A C kw 9. A 240Al kw 35. A 12. % 582. kw 35. A 12. % C kw 13. A C kw 6. A 95Al 0. kw 0. A 1. % 185. A 0. kw 1. A 1. % 185. A C kw 7. A C kw 10. A C kw 1. A 50Cu kw 18. A 12. % 150. A 311. kw 18. A 12. % 150. A kw 30. A 11. % 493. kw 31. A 11. % A 24. % kw 70. A 24. % C Al 223. kw 14. A 5. % kw 14. A 5. % C C C C kw 7. A C kw 2. A 240Al A 25. % kw 73. A 25. % C kw 10. A C kw 14. A C kw 24. A 50Cu 227. kw 14. A 9. % 150. A kw 14. A 9. % 150. A 240Cu kw 99. A 26. % 385. A A 26. % 385. A 240Cu kw 99. A 26. % 385. A A 26. % 385. A 240Cu kw 99. A 26. % 385. A A 26. % 385. A C kw 6. A C kw 6. A C kw 14. A C kw 5. A C kw 10. A C C kw 4. A C kw 15. A 50Cu kw 15. A 10. % 150. A 245. kw 14. A 10. % 150. A 50Cu 0. kw 0. A 0. % 150. A 0. kw 1. A 0. % 150. A 16Cu 0. kw 0. A 0. % 80. A 0. kw 0. A 0. % 80. A 240Al kw 179. A 62. % A 62. % C kw 6. A C kw 2. A 240Al kw 185. A 64. % A 64. % 240Al A 65. % kw 188. A 65. % C kw 14. A C kw 11. A C kw 16. A C kw 11. A C kw 16. A C kw 8. A 95Al 525. kw 31. A 17. % 185. A kw 31. A 17. % 185. A 50Cu 0. kw 0. A 0. % 150. A 0. kw 1. A 0. % 150. A 95Al 794. kw 50. A 27. % 185. A kw 49. A 27. % 185. A 95Al 906. kw 56. A 30. % 185. A kw 56. A 30. % 185. A 95Al kw 69. A 37. % 185. A A 37. % 185. A 95Al kw 78. A 42. % 185. A A 42. % 185. A C kw 6. A C kw 8. A 95Al -6. kw 6. A 3. % 185. A 6. kw 6. A 3. % 185. A C kw 6. A 185Al kw 146. A 56. % 260. A A 56. % 260. A C kw 21. A C kw 14. A 120Cu kw 12. A 5. % 265. A 206. kw 12. A 5. % 265. A 120Cu 0. kw 0. A 0. % 265. A 0. kw 0. A 0. % 265. A X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A C kw 19. A C kw 6. A C kw 8. A 185Al A 62. % 260. A kw 161. A 62. % 260. A 185Al A 60. % 260. A kw 156. A 60. % 260. A X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A 185Al A 32. % 260. A kw 82. A 32. % 260. A 50Cu kw 28. A 18. % 150. A 465. kw 28. A 18. % 150. A C kw 25. A X400Cu C kw 14. A 185Al kw 69. A 26. % 260. A A 26. % 260. A 50Cu 0. kw 0. A 0. % 150. A 0. kw 0. A 0. % 150. A C kw 28. A C kw 2. A C kw 14. A C kw 11. A C kw 7. A 185Al kw 58. A 22. % 260. A 979. kw 58. A 22. % 260. A 185Al kw 44. A 17. % 260. A 737. kw 44. A 17. % 260. A 185Al kw 42. A 16. % 260. A 701. kw 42. A 16. % 260. A kw 114. A 44. % 260. A A 44. % 260. A C kw 22. A C kw 21. A C kw 13. A C kw 13. A 185Al kw 80. A 31. % 260. A A 31. % 260. A 185Al kw 68. A 26. % 260. A A 26. % 260. A 185Al kw 45. A 17. % 260. A 773. kw 45. A 17. % 260. A 185Al kw 93. A 36. % 260. A A 36. % 260. A C kw 4. A 50Cu kw 9. A 6. % 150. A 147. kw 9. A 6. % 150. A 25Cu 0. kw 0. A 0. % 105. A 0. kw 0. A 0. % 105. A C kw 10. A C kw 10. A C kw 14. A C kw 10. A 185Al 625. kw 37. A 14. % 260. A kw 37. A 14. % 260. A 185Al 428. kw 25. A 10. % 260. A kw 25. A 10. % 260. A 185Al 265. kw 16. A 6. % 260. A kw 16. A 6. % 260. A C kw 14. A 240Al 265. kw 16. A 5. % kw 16. A 5. % 240Al kw 7. A 2. % 116. kw 7. A 2. % 240Al 0. kw 1. A 0. % 0. kw 0. A 0. % C kw 5. A C kw 10. A C kw 9. A C kw 6. A C kw 1. A 240Al kw 145. A 50. % A 50. % C kw 13. A 0. kw 0. A 0. % 105. A 0. kw 0. A 0. % 105. A C kw 13. A C kw 3. A 239. kw 15. A 11. % 130. A kw 15. A 11. % 130. A kw 25. A 23. % 105. A 399. kw 25. A 23. % 105. A 25Cu 807. kw 49. A 47. % 105. A kw 49. A 47. % 105. A X400Cu 95Al kw 9. A 5. % 185. A 147. kw 9. A 5. % 185. A C kw 25. A 95Al 215. kw 13. A 7. % 185. A kw 13. A 7. % 185. A C kw 10. A 95Al 0. kw 0. A 0. % 185. A 0. kw 1. A 0. % 185. A 25Cu kw 61. A 59. % 105. A A 59. % 105. A 50Cu kw 74. A 70. % 105. A A 70. % 105. A X95Al kw 20. A 11. % 185. A 328. kw 20. A 11. % 185. A C kw 12. A C kw 13. A C kw 8. A A 61. % kw 177. A 61. % 95Al kw 16. A 8. % 185. A 260. kw 16. A 8. % 185. A A 56. % kw 161. A 56. % 240Al A 54. % kw 156. A 54. % 185Al 0. kw 0. A 0. % 260. A 0. kw 0. A 0. % 260. A C kw 16. A C kw 5. A C kw 73. A C kw 41. A C kw 59. A C kw 8. A C kw 7. A 185Al A 29. % 260. A kw 75. A 29. % 260. A 185Al kw 17. A 7. % 260. A 293. kw 17. A 7. % 260. A 185Al kw 9. A 3. % 260. A 153. kw 9. A 3. % 260. A X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A 240Al kw 65. A 23. % A 23. % 240Al kw 54. A 19. % 931. kw 54. A 19. % 240Al kw 43. A 15. % 734. kw 43. A 15. % 240Al A 21. % kw 60. A 21. % 240Al kw 39. A 13. % 667. kw 39. A 13. % X400Cu 0. kw 0. A 0. % 692. A 0. kw 0. A 0. % 692. A 50Cu 0. kw 0. A 0. % 150. A 0. kw 0. A 0. % 150. A X240Al 398. kw 24. A 6. % 428. A kw 24. A 6. % 428. A 240Al 0. kw 0. A 1. % 0. kw 2. A 1. % 95Al kw 24. A 13. % 185. A 415. kw 25. A 13. % 185. A A 0. % 95Al kw 12. A 7. % 185. A 212. kw 12. A 7. % 185. A -23. kw 1. A 2. % 80. A 23. kw 1. A 2. % 80. A X400Cu 342. kw 21. A 3. % 692. A kw 21. A 3. % 692. A 185Al kw 36. A 14. % 260. A 604. kw 36. A 14. % 260. A 240Al 162. kw 10. A 4. % kw 10. A 4. % 240Al kw 26. A 9. % 426. kw 26. A 9. % 240Al 316. kw 19. A 7. % kw 19. A 7. % 240Al 398. kw 24. A 8. % kw 24. A 8. % 240Al kw 8. A 3. % 125. kw 8. A 3. % 240Al 0. kw 3. A 1. % 0. kw 0. A 1. % DIgSILENT -Lommel -10kV-net -2 Dispersiecabines -200 cabines - 24 MW DP in dnst - 25 MW DP Studie
179 Dynamic vs local voltage control need Voltage (p.u.) Voltage (p.u.) Distance (km) Distance (km) Dynamic Voltage Control Need Local Voltage Control Need
180 Voltage (p.u.) Lommel: low-load, high DP 1.1 Voltage drop diagram (worst case load flow) Distance (km) Wind CHP PV in LV PV in MV Critical nodes
181 Voltage (p.u.) Lommel: high-load, low DP 1.08 Voltage drop diagram (worst case load flow) Distance (km) Wind CHP PV in LV PV in MV Critical nodes
182 Voltage (p.u.) Lommel: high-load, high DP 1.08 Voltage drop diagram at critical : Distance (km) Wind CHP PV in LV PV in MV Critical nodes
183 Voltage regulation HV Primary control: local Q=f(U) Secondary control: Match P,Q in feeder Tertiary control: Remote optimisation Control Control MV LV
184
185 The secret of successful Smart Grids 23 juni 2011, Eandis Leuven 16u45 Benoît Broos, Ertzberg
186 The secret of successful Smart Grids 23 juni 2011, Eandis Leuven 17u15 Ronnie Belmans, KU Leuven en Guy Vekemans, VITO
187 KIC InnoEnergy CC BeNeLux Intelligent, Energy-Efficient Buildings and Cities Ronnie Belmans en Guy Vekemans
188 Overview Introduction: KIC InnoEnergy & CC BeNeLux CC BeNeLux Innovation programs Strategy in relation with EU Initiatives Focus innovation projects CC BeNeLux Education programs 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 188/44
189 Introducing KIC InnoEnergy Integrating the Knowledge Triangle A new collaboration model promoting crossnational, cross-sectoral & cross-disciplinary approaches to knowledge sharing & transfer for excellence in innovation. For the first time, Higher Education will interact on an equal footing with other partners. 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 189/44
190 Introducing KIC InnoEnergy 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 190/44
191 CC BeNeLux: Partnership 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 191/44
192 CC BeNeLux: Location 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 192/44
193 Overview Introduction: KIC InnoEnergy & CCBeNeLux CC BeNeLux Innovation programs Strategy in relation with EU Initiatives Focus innovation projects CC BeNeLux Education programs 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 193/44
194 Innovation: Vision Urban environments are the key areas in a sustainable future since they account for the major part of the population & the energy use in the EU & worldwide. A new role for cities as centers of excellence is emerging. Highly visible pilots Evolution towards CO2 neutrality is irreversible. The full trias energetica including system integration will form an essential element in this evolution; this includes that energy efficiency of buildings, installations & end-user behaviour are an important starting point. (Sources: SET-plan EII roadmaps smart cities, smart grids, E2B, ) Energy system integration with strong end-user focus 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 194/44
195 Innovation: Vision The EU ambitions towards 80% renewable energy supply requires efforts on all levels, including large integration of local distributed renewables; there is a tendency towards larger electrification of the energy system (e.g. electric transport); integration of different energy sources remains essential. Integration different energy sources All high level roadmaps on sustainable cities integrate transport, buildings & grid aspects. Integration building, transport & grid Visible sustainability & a social attractive living environment are essential for inhabitants; this is possible through a holistic approach where the energy aspect forms an integral part together with urban planning, cradle to cradle approaches, In term integration with other urban aspects (Sources: SET-plan EII roadmaps smart cities, smart grids, E2B, ) 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 195/44
196 Relations with other CC Technology components PV, bio-energy CHP, Integration local, central energy supply, storage, Intelligent and efficient buildings and cities Integration grids from transmission to end-users Integration of multi stakeholder business cases Cradle to cradle Indoor climate Urban planning 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 196/44
197 Strategy embedded in EU initiatives 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 197/44
198 EII Roadmap smart cities 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 198/44
199 Energy Efficiency & Smart Cities Roadmap 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 199/44
200 Electricity Grids Roadmap 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 200/44
201 Electricity Grids Roadmap 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 201/44
202 E2B Roadmap 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 202/44
203 Covenant of Mayors The Covenant of Mayors is a commitment by signatory towns & cities to go beyond the objectives of EU energy policy in terms of reduction in CO2 emissions through enhanced energy efficiency & cleaner energy production & use. 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 203/44
204 City Networks Energie-Cités is the association of European local authorities promoting local sustainable energy policies. The association created in 1990 represents now more than 1000 towns & cities in 26 countries. EUROCITIES is the network of major European cities, covering the local governments of more than 140 large cities in over 30 European countries. 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 204/44
205 Joint Program Urban Europe Future cities & transport (FoCit)/Urban Europe The vision of the proposed JPI URBAN EUROPE is to fundamentally rethink & manage the dynamics of urban development in Europe to sustain & enhance urban areas as a place of vitality, liveability & accessibility for future generations. 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 205/44
206 CC BeNeLux: Focus innovation projects Integrating energy storage on local levels TRANSPORT: Individual local transport & impact on grid based energy carriers PR 23: EV City Innovative intelligence for new business cases Heat networks Long/short term storage Compact thermal storage PR 24: Energy storage NETWORKS: Integration energy flows in densily populated area PR 25: KIC ASS Active substations BUILDINGS & DISTRICTS PR 22: Towards energy neutrality with energy efficient & intelligent buildings & districts BUILDINGS DISTRICTS Low cost intelligent Component set Proof of concept in In home interoperability home system with low evaluation service cost sensors Grid operators + system suppliers Building component manufacturers Construction companies URBAN INNOVATION LABS SMART CITY APPLICATIONS Project 23/06/2011 to be defined together Smart with CC s Grids in 2011, Flanders start 2012 Eandis Leuven 206/44
207 CC BeNeLux: Focus innovation projects 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 207/44
208 #22 TENEEB-D Lead: TU/e, The Netherlands + VITO, Belgium By 2050, buildings & districts will become energy neutral (or sometimes energy positive). Energy management (ICT) systems will play a major role in achieving the EU (energy) goals & creating a robust, reliable, flexible & cost-effective energy system. Objectives: City & district level modeling and processes Building level modeling & processes Building high tech components & materials including ICT & sensors End user adaptation of technology & Smart energy city 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 208/44
209 #23 EVCity Lead: VITO, Belgium Reduction of energy use & environmental/health impact of individual transport in urban areas Objectives: Integrated approach for a sustainable electrified transport system Optimal usage of local, renewable energy carriers Development of a user-friendly, grid-efficient & cost-effective integration of vehicles in urban areas Development of business cases & services models 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 209/44
210 #24 Thermal Storage Lead: TNO, The Netherlands Energy storage is a key element in achieving the EU energy goals Needed to create a robust, reliable, flexible & cost-effective energy grid on building & district level Objectives: Development of cost and energy effective storage, energy & control systems for energy balanced buildings & districts Roadmaps to identify gaps & opportunities on different levels (district, building, application) Roads to the market, business models & market strategies Open test infrastructure for education, innovation & research 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 210/44
211 #25 KIC-ASS Lead: K.U.Leuven, Belgium Challenges for the low-voltage distribution grid Aging infrastructure Proliferation of distributed energy resources Proliferation of plug-in (hybrid) electric vehicles Problems must be approached from three sides Prosumer Distribution grid Sub-station The required techniques are broadly the same See Instrumentation Think Automation and control Act Controllable devices 23/06/2011 Communicate Smart Grids Flanders ICT Eandis Leuven 211/44
212 #25 KIC-ASS Main Devices/Services (In Progress On Hold) Observe MV and LV Measurements Short-Circuit indicators Auxiliary Measurements/CBM Think Sub-Station Relay/Controller Grid Operator Support Act Controllable Transformer Smart Breaker/Load Separator Smart LV protection Prototypes of several of devices exist A mobile demonstrator will be build Communicate Sub-Station Relay/Controller Wireless Sensor Networks 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 212/44
213 Overview Introduction: KIC InnoEnergy & CCBeNeLux CC BeNeLux Innovation programs Strategy in relation with EU Initiatives Focus innovation projects CC BeNeLux Education programs 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 213/44
214 EIT KIC Education Principles Integration of knowledge triangle education research innovation Inclusion of Entrepreneurship Joint Summer Course, business involvement, Link to Industry Collaboration in theses, guest lectures,... Compulsory traineeship Compulsory Mobility Attend min. 2 institutions E-learning, guest classes Award special joint diploma 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 214/44
215 EIT-KIC InnoEnergy master programs Four programs started in 2011 SELECT: general energy master program (coordinated by KTH) Energy for Smart Cities (coordinated by K.U.Leuven) Renewable Energy (coordinated by UPC) Sustainable Nuclear (coordinated by INSA/INP) Initial scholarships provided by EIT-KIC 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 215/44
216 EIT-KIC InnoEnergy PhD School Involve industry in research at early stage Support junior doctoral researchers Common selection process, pool of candidates Follow-up on progress Doctoral training Entrepreneurship course Annual doctoral conference Business plan with PhD thesis to valorize results Ccs support research in their speciality Host and train researchers Initial scholarships provided by EIT-KIC 23/06/2011 Smart Grids Flanders Eandis Leuven 216/44
Infrax visie op smart grids. Jan Neyens 12 april 2010 Filip Truyens
Infrax visie op smart grids Jan Neyens 12 april 2010 Filip Truyens Infrax geografisch Belangrijkste nieuwe behoeftes waaraan distributienetten moeten voldoen Integratie van hernieuwbare DP verloopt sneller
Nadere informatieEandis smart metering uitdaging en uitrol
Eandis smart metering uitdaging en uitrol Agenda 2 Visionair Seminarie 2010 10 05 Eandis Cijfers Eandis actief in 239 gemeenten 1.5 milljoen LP gasaansluitingen 2.5 milljoen LV elektriciteitsaansluitingen
Nadere informatieMetamorphosis of Power Distribution The European Meta-PV project
June 1st, 2010 Metamorphosis of Power Distribution The European Meta-PV project System Services from Photovoltaics MetaPV: Project Presentation 1 June 1st, 2010 Project Rationale PV on the Rise MetaPV:
Nadere informatieSmart Wind Farm ConTrol. Frederik Hindryckx - SET5Y 28/01/2014
Smart Wind Farm ConTrol Frederik Hindryckx - SET5Y 28/01/2014 Eandis in de energiemarkt CREG / VREG Producenten elektriciteit Invoerders aardgas Elia Distributienetbeheerders Fluxys Leveranciers Klanten
Nadere informatieJuridisch kader lijnen/netten Vlaanderen - Europa. 28 maart 2019
Juridisch kader lijnen/netten Vlaanderen - Europa 28 maart 2019 Wils Huidig wetgevend kader VL - soorten lijnen of netten 5 vormen van elektrische lijnen of netten Elektriciteitsdistributienet Plaatselijk
Nadere informatieOnderzoeksproject Slimme Meters. VREG Brussel, 12 april 2010
Onderzoeksproject Slimme Meters VREG Brussel, 12 april 2010 Eandis staat voor significante uitdagingen op het niveau van regelgeving, markttendensen en kostenefficiëntie Overzicht uitdagingen organisatie
Nadere informatieWat is VITO. » Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek. » Vision on Technology 01/10/2013 2 2013, VITO NV
Wim Cardinaels Wat is VITO» Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek» Vision on Technology 01/10/2013 2 2013, VITO NV Onderzoek op maatschappelijke uitdagingen Minder afhankelijk fossiele brandstoffen
Nadere informatieEnergiedag voor lokale besturen VVSG. Heidi Lenaerts 26/10/2011
Energiedag voor lokale besturen VVSG Heidi Lenaerts 26/10/2011 Agenda 1. Huidig energiesysteem + evoluties 2. Wat zijn smart grids? 3. Link naar gebruikers & gebouwen 4. Wie is Smart Grids Flanders? Huidig
Nadere informatieShell NL & Shell New Energies
Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer
Nadere informatieWorkshop Decentrale energievoorziening onder lokaal beheer. Géry Vanlommel 30 maart 2009
Workshop Decentrale energievoorziening onder lokaal beheer Géry Vanlommel 30 maart 2009 Taken distributienetbeheerder takenpakket van DNB s niet langer beperken tot louter doorvoeren van elektriciteit
Nadere informatieGesloten industriële netten: begrip en wetgeving
Gesloten industriële netten: begrip en wetgeving Smart Grid School, 9 oktober 2013 Wouter Geldhof (advocaat en partner PG energierecht Stibbe, Ugent) 10/8/2013 8:22:00 AM Agenda I. Europese definitie II.
Nadere informatieStimuleren van een energienet in evenwicht. Opslag en Demand-side management
Stimuleren van een energienet in evenwicht Opslag en Demand-side management Stimuleren van een energienet in evenwicht I. Context en doelstellingen I. Doelstellingen II. Uitdagingen III. Actief netbeheer
Nadere informatieBeslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
Beslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt van 20 november 2018 met betrekking tot de aanvraag tot toelating van de aanleg van een directe lijn BESL-2018-100 De Vlaamse Regulator
Nadere informatieLokale initiatieven en projecten gelinkt aan Smart Grids: een overzicht. Heidi Lenaerts 20 juni 2011
Lokale initiatieven en projecten gelinkt aan Smart Grids: een overzicht. Heidi Lenaerts 20 juni 2011 Smart Grids Flanders Industrieel platform met als doel commerciële doorbraken & een internationaal competitief
Nadere informatieInnovatief en duurzaam bedrijventerrein Keiberg-Vossem (Tervuren) Agoria Smart Cities Forum, 26 maart 201 Patrick Willems, algemeen directeur
PROJECTONTWIKKELING BEDRIJVENTERREINEN Innovatief en duurzaam bedrijventerrein Keiberg-Vossem (Tervuren) Agoria Smart Cities Forum, 26 maart 201 Patrick Willems, algemeen directeur 2 Interleuven? Dienstverlenende
Nadere informatieUitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK
Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in
Nadere informatieHow will be the journey from corrective maintenance to preventive or even predictive maintenance?
How will be the journey from corrective maintenance to preventive or even predictive maintenance? Corporate movie Bakker Repair.mp4 Ton Klinkenberg Managing Director ton.klinkenberg@bakker-repair.nl Introduction
Nadere informatieAlcohol policy in Belgium: recent developments
1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November
Nadere informatieInvloed (opslag) op het laagspanningsnet
Invloed (opslag) op het laagspanningsnet Waar zorgt de netbeheerder voor? Veiligheid van de netten en de aangesloten installaties Betrouwbaarheid van het net (Belastbaarheid van het net) Kwaliteit van
Nadere informatieEen elektronische meter die energiestromen en aanverwante fysische grootheden meet en registreert en die uitgerust is met een
DIRECTEUR NETBEHEER Een elektronische meter die energiestromen en aanverwante fysische grootheden meet en registreert en die uitgerust is met een tweerichtingscommunicatiemiddel, dat ervoor zorgt dat
Nadere informatieSmart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP
Smart Cities and Communities Initiative Financieringsmogelijkheden binnen 7KP Lut Bollen, 26 oktober 2011 Overzicht Europese beleidskader Smart Cities and Communities Initiative Karakteristieken Bouwstenen
Nadere informatieIWT TETRA-PROJECT NANOGRIDS IN DE PRAKTIJK. Startvergadering 25/03/2013 15u Geel
IWT TETRA-PROJECT NANOGRIDS IN DE PRAKTIJK Startvergadering 25/03/2013 15u Geel Eestermans Bart Lector - Onderzoeker Thomas More Kempen Kenniscentrum Energie 1 Smart Grid Microgrid Nanogrid WHAT'S IN A
Nadere informatieBeslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 15 mei 2012
Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Gratis telefoon
Nadere informatieStudie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen september 2012
Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen 2011-2020 10 september 2012 Agenda Doelstelling en algemene context Methodologie PV WKK Wind Resultaten Aansluiting Transformatiecapaciteit Capaciteit
Nadere informatieFHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC
FHI dag 3 april 2013 Wiep Folkerts, directeur SEAC Innovaties in Zonne-energie ~~~~ een bloeiend stukje Nederlandse kenniseconomie Waarom zonne-energie? Prijsdaling PV modules Average module spot price
Nadere informatieWereld in transitie. Drivers en trends
Wereld in transitie Drivers en trends Batterij vereisten Uitdagingen Veiligheid GRID EV ELECTRONICA Lange levensduur Hoge energiecapaciteit Snel laden Goedkoop Duurzaam 3 @VITO/EnergyVille Missie Doel:
Nadere informatieSamenwerken met de praktijk met multisdiciplinaire studententeams Selficient
Samenwerken met de praktijk met multisdiciplinaire studententeams Selficient Nadia Verdeyen Center of Expertise Smart Sustainable Cities Solar Decathlon & onderwijsinnovatie Een HU interdisplinair studententeam
Nadere informatieIt s all Electric 2018 Slimme laadoplossingen
It s all Electric 2018 Slimme laadoplossingen Amsterdam 4 december 2018 NKL Jeroen Kroonen Programmaleider strategische opgaven NKL jkroonen@nklnederland.nl Sinds 1993 afgestudeerd op EV 2 Versnellen groei
Nadere informatieUsers Group Standpunt betreffende de omzetting van artikel 28 van de Europese Richtlijn 2009/72/EG ( 1 )
Users Group Standpunt betreffende de omzetting van artikel 28 van de Europese Richtlijn 2009/72/EG ( 1 ) 1 Voorwoord De Users Group is een overlegorgaan dat door Elia als beheerder van het Belgische hoogspanningsnet
Nadere informatieLiving Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016
Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living
Nadere informatieVlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium
Vlaams Kenniscentrum water Van projectidee tot projectconsortium ca. 600 calls -> 96 calls Intern gebruik -> nuttig voor Vlaanderen 96 calls -> 34 calls -> 6 thema s o o o o o o Sustainable rural development
Nadere informatieVlaamse Complementariteit. SET5Y Ronnie Belmans
Vlaamse Complementariteit SET5Y Ronnie Belmans EnergyVille en Campus EnergyVille EnergyVille = samenwerking tussen VITO, KUL en IMEC in onderzoek, ontwikkeling en valorisatie Geïmplementeerd via samenwerkingsovereenkomsten
Nadere informatieBeschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel
Compteurs évolués Beschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel Michel Quicheron Seminarie BRUGEL 1 april 2009 01/04/2009 1 Samenvatting 1. De slimme meter (smart meter): definitie, wettelijke
Nadere informatieSlimme microgrids en virtual power plants: bouwstenen van het net van de toekomst
en virtual power plants: bouwstenen van het net van de toekomst dr. ir. Tine Vandoorn Universiteit Gent Vakgroep Elektrische Energie, Systemen & Automatisering (EESA) Laboratorium voor Elektrische Energietechniek
Nadere informatieECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert
ECN Lunchcolloquium EnTranCe: the Energy Transition Centre November 3, 2014 Wim van Gemert HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN General information e Hanze University of Applied Sciences, Groningen was founded in
Nadere informatieContinuous testing in DevOps met Test Automation
Continuous ing in met Continuous testing in met Marco Jansen van Doorn Tool Consultant 1 is a software development method that emphasizes communication, collaboration, integration, automation, and measurement
Nadere informatieBeslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 3 juli 2012
Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Gratis telefoon
Nadere informatieRoger Lemmens Directeur BVZD/ABDH, April 29 th 2014
Roger Lemmens Directeur BVZD/ABDH, April 29 th 2014 Het knooppunt van digitaal onderzoek, innovatie en ondernemerschap in Vlaanderen De troeven van 5 universiteiten! 800+ onderzoekers 3 Een gebalanceerd
Nadere informatieConcept development. Haga Hospital. 17 september 2015
Concept development Haga Hospital 17 september 2015 Marije Talstra 2015 Healthcare consultant at fluent 2003-2015 Healthcare consultant at Twynstra Gudde TUDelft, real estate & housing, urban planning
Nadere informatieFuture of the Financial Industry
Future of the Financial Industry Herman Dijkhuizen 22 June 2012 0 FS environment Regulatory & political pressure and economic and euro crisis 1 Developments in the sector Deleveraging, regulation and too
Nadere informatieSLIMME NETTEN EN SLIMME METERS: KANSEN VOOR PV?
SLIMME NETTEN EN SLIMME METERS: KANSEN VOOR PV? Thong Vu Van BelPV ODE thong.vuvan@ode.be Inhoud Context Uitdagingen met de huidige situatie Transitie naar slimme netten en slimme meters Kansen en uitdagingen
Nadere informatieWelkom. VREG overlegplatform. Voorstelling netbeheerders. 13 december 2010
Welkom VREG overlegplatform Voorstelling netbeheerders 13 december 2010 Agenda Context / Inleiding Gefaseerde aanpak Basis versus optionele diensten Marktprocessen in functie van de tijd Smart Grid & Congestiemanagement
Nadere informatieFeedback WG System Operations 21 November 2012
Feedback WG System Operations 21 November 2012 User Group 06/12/2012 Wim Michiels Content Feedback IGCC Winter action plan Draft ENTSO-E winter outlook 2012 2013 Capaciteit noordgrens Overview of dynamic
Nadere informatieAdvanced Instrumentation. Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet. 10 Oktober 2012
Advanced Instrumentation Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet 10 Oktober 2012 Agenda Wat is Advanced Instrumentation? Hoe past Advanced Instrumentation in de keten van fundamenteel onderzoek
Nadere informatieBehavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal
Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal François J. Dessart, PhD Infosessie gedragsinzichtingen Vlaamse Overheid, Brussel 27 september 2016 Behavioural
Nadere informatieSGF Themagroep Grid Intelligence
SGF Themagroep Grid Intelligence Voornaamste Infrax SG projecten Wim Deprez 11/9/2012 Infrax Hasselt Voornaamste Slimme Netten Projecten Infrax Slimme Netten Projecten MetaPV imove LINEAR Vragen Slimme
Nadere informatievan 6 september 2011
Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Gratis telefoon
Nadere informatieIGOV Onderzoek Retrofit LED oplossingen
IGOV Onderzoek Retrofit LED oplossingen Onderzoeksvragen Onderzoeksvragen: Leveren Retrofit modules eenzelfde kwaliteit licht? Is er een invloed op lichttechnische parameters van de installatie? Is toepassing
Nadere informatieHoorzitting Vlaams energienet in evenwicht
Hoorzitting Vlaams energienet in evenwicht 24.02.2016 Marc Van den Bosch FEBEG Federatie van de Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven Fédération Belge des Entreprises Électriques et Gazières Federation
Nadere informatieThe need for forecasting and flexibility: grid perspectives. Workshop MeteoRES 7 oktober 2013
The need for forecasting and flexibility: grid perspectives Workshop MeteoRES 7 oktober 2013 Agenda Introduction Case Waaslandhaven R3 dynamic profile Conclusions 2 07/10/2013 MeteoRes - Eandis Energy
Nadere informatieARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl
ARTIST Assessment and Review Tool for Innovation Systems of Technologies Koen Schoots, Michiel Hekkenberg, Bert Daniëls, Ton van Dril Agentschap NL: Joost Koch, Dick Both Petten 24 September 2012 www.ecn.nl
Nadere informatieETS 4.1 Beveiliging & ETS app concept
ETS 4.1 Beveiliging & ETS app concept 7 juni 2012 KNX Professionals bijeenkomst Nieuwegein Annemieke van Dorland KNX trainingscentrum ABB Ede (in collaboration with KNX Association) 12/06/12 Folie 1 ETS
Nadere informatieMSS Micro SCADA Systeem
Wijnand van Asseldonk / Alex Otten MSS Micro SCADA Systeem Agenda ICT in een oogopslag Aanleiding ontwikkeling MSS Keuzemogelijkheden Uitwerking van de keuze Aanvullende wensen ICT in een oogopslag Opgericht
Nadere informatieDuurzame Energie, integratie met opslag
Duurzame Energie, integratie met opslag Boudewijn Tjeertes, Business Development Manager Battery, Vattenfall Europe Innovation GmbH Watt Connects, 31 januari 2017 1 INHOUD Toepassingen Ervaring VF/Nuon
Nadere informatieGrootschalige implementatie van zonnestroom in onze steden
29 mei 2008 Grootschalige implementatie van zonnestroom in onze steden Marcel Elswijk Agenda 10:15 EgoN - PV UPSCALE Marcel Elswijk 10:30 Wat hebben de Nederlandse zonnesteden ons geleerd? Jadranka Cace
Nadere informatieEnterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?
Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master
Nadere informatieKlanten en Leveranciers moeten samen groeien voor en succesvol toekomst
Evolving Together Klanten en Leveranciers moeten samen groeien voor en succesvol toekomst Optitrade Van inkooporganisatie naar SAAS provider VAN INKOOPORGANISATIE NAAR SAAS PROVIDER Optitrade Retailgroep
Nadere informatieErvaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems
Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Frans Mofers Nederland cursusmateriaal & CAA's alle cursusmateriaal vrij downloadbaar als PDF betalen voor volgen cursus cursussite
Nadere informatieRoger Lemmens. Directeur 17 Maart 2014
Roger Lemmens Directeur 17 Maart 2014 Het knooppunt van digitaal onderzoek, innovatie en ondernemerschap in Vlaanderen is het onafhankelijk onderzoeks- & expertisecentrum voor digitale zorg & gezondheidsinnovatie,
Nadere informatieSTRATEGO: Coaching session
STRATEGO: Coaching session 19-11-2014 www.warmtebedrijfrotterdam.nl Content Integrated business model al chart Heat chain Sources heating grid Rotterdam Delivery of industrial waste heat History & lessons
Nadere informatieInnovatie door samenwerken - Slim gebruik maken van de aanwezige informatievoorziening - September 2014
Innovatie door samenwerken - Slim gebruik maken van de aanwezige informatievoorziening - September 2014 Wladimir Moen Director Business Development wmoen@agtinternational.com 0031 6 31 95 48 77 A leader
Nadere informatieVMx studiedag mobiliteit. Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen
VMx studiedag mobiliteit Een toekomst voor elektrische mobiliteit in Vlaanderen 05/09/2013, Leuven Carlo Mol Vlaamse Proeftuin Elektrische Voertuigen Agenda» Elektrische Mobiliteit : Wat? Waarom? Wie?
Nadere informatieBeleidsplatform Slimme netten
Beleidsplatform Slimme netten 30 juni 2014 Visie van marktspelers op de wijze waarop de transitie naar een flexibeler gebruik van het net kan worden vormgegeven Agenda 14.00 14.20 15.00 15.40 16.00 16.20
Nadere informatieUrban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey
Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go Peter Vermeij Baerte de Brey 2 Dutch vision Why invest in electric vehicles? Contributes to the economic position of The Netherlands Energy
Nadere informatieOpportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI
Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks
Nadere informatieSmart Grids. Situering Eandis in energiemarkt. Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september Producenten elektriciteit
Hernieuwbare energie voor gebouwen 13 september 2012 Situering Eandis in energiemarkt Producenten elektriciteit CREG / VREG Invoerders aardgas Elia Fluxys Distributienetbeheerders Leveranciers Klanten
Nadere informatieVan Virtualisatie naar Cloud Computing De roadmap voor de toekomst?
Van Virtualisatie naar Cloud Computing De roadmap voor de toekomst? Louis Joosse Principal Consultant Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de inhoud van of voortvloeiende uit dit document
Nadere informatieTestnet Voorjaarsevenement 2019 De Digitale Lente binnen de Manufacturing wereld
Testnet Voorjaarsevenement 2019 De Digitale Lente binnen de Manufacturing wereld Introductie Kevin van den Berg Testmanager: Quality Assurance & Quality Control 2018 CGI Agenda 01 02 03 04 05 Context De
Nadere informatieHoe maak ik mijn datacenterinfrastructuur cloud ready? Door: Bart Nieuwenhuis
Hoe maak ik mijn datacenterinfrastructuur cloud ready? Door: Bart Nieuwenhuis Application: Data Center Fire Pump Controller Chillers Surge Protection Automatic Transfer Switch Uninterruptible Power Supplies
Nadere informatieIntroductie over DC. Door: Harry Stokman
DIRECT CURRENT Introductie over Door: Harry Stokman The revolution has started DIRECT CURRENT Wie is Harry Stokman 25 jaar actief als gelijkspanningsondernemer: Productie (Eigenaar van Hellas Rectifiers
Nadere informatieAnnual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels)
Staten-Generaal Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Subject: Sustainable Flemish SDI Nature: Mobilising, Steering Organisers:
Nadere informatieMaking new energy flow. Eén platform voor jouw energie
Making new energy flow Eén platform voor jouw energie Yuso, een nieuwe kijk op energie management INJECTIE. LEVERING. OPSLAG. YUSO, EEN NIEUWE KIJK OP ENERGIE MANAGEMENT 2012 OPRICHTING YUSO YUSO, EEN
Nadere informatieParkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0. Discussie en vragen
Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0 Discussie en vragen Ambition Document 1.0 2.0 Potention Research Parkstad Limburg Energy Transition (PALET 3.0) Basic principles PALET
Nadere informatieSlimme straatverlichting voor de stad van morgen
Slimme straatverlichting voor de stad van morgen Organisatie van technologisch geïnspireerde bedrijven in België Aeronautics, Space, Security & Defence industries 1800 lidbedrijven in 6 industrieën Building,
Nadere informatieBeslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 30 april 2014
Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Gratis telefoon
Nadere informatieSURFnet User Survey 2006
SURFnet User Survey 2006 Walter van Dijk Madrid, 21 September 2006 Agenda A few facts General picture resulting from the survey Consequences for the service portfolio Consequences for the yearly innovation
Nadere informatieSmart Mobility. Marije de Vreeze Connekt / ITS
Smart Mobility Marije de Vreeze Connekt / ITS Netherlands Samenleving verandert Business modellen veranderen Klimaatverandering Bron: Nico Larco, 2018 Bron: Nico Larco, 2018 Waarom? Economy Accessibility
Nadere informatieSmart Industry Event KPN ervaringen Fokker 4.0 project en next steps
Smart Industry Event KPN ervaringen Fokker 4.0 project en next steps 4 februari 2016 Theater Orpheus - Apeldoorn 1 Agenda Introductie Smart Industry Ervaringen Smart Factory project Fokker 4.0 Aanpak Smart
Nadere informatieFlexibiliteit als alternatief voor bijkomende capaciteit. Smart Energy Solutions 04/12/12
Flexibiliteit als alternatief voor bijkomende capaciteit Smart Energy Solutions 04/12/12 Inhoud Netinvesteringen Netaansluitingen Gesloten distributienetten Directe lijnen Nettoegang Flexibiliteit VREG
Nadere informatieCursus EMC en aardingstechnieken in industriële installaties
Cursus EMC en aardingstechnieken in industriële installaties Aarde en Massa Een tweedaagse cursus voor elektrotechniekers en installatie-ontwerpers, om storingen te voorkomen in moderne, uitgestrekte elektrische
Nadere informatieKabels en toepassingen, VSD, EMC-testen
Kabels en toepassingen, VSD, EMC-testen [ Kabels en toepassingen Kabels volgens hun specifieke bouw en toepassing Indeling van kringen (en kabels) volgens hun stoorgedrag en gevoeligheid Aanbevelingen
Nadere informatieDe Digitale Transformatie en de impact op IT. Capgemini Edwin Leinse
De Digitale Transformatie en de impact op IT Capgemini Edwin Leinse 40+ countries and 120+ nationalities (As of December 31, 2015) North America 16 034 Latin America 9 363 Europe 62 301 Middle-East & Africa
Nadere informatieRisk & Requirements Based Testing
Risk & Requirements Based Testing Tycho Schmidt PreSales Consultant, HP 2006 Hewlett-Packard Development Company, L.P. The information contained herein is subject to change without notice Agenda Introductie
Nadere informatieALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek
ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek Toekomst volgens TenneT Klaas Hommes Arnhem, 25 april 2012 Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen wij uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen:
Nadere informatieVvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013
Kansen zien, kansen pakken! Vvg 13 november 2013 Leven in de stad van de toekomst Louis Bekker City Account Manager Programma manager Onderwijs (PO/MO) Smart Concurrentie Leefbaar Groen Samenwerking Onze
Nadere informatieEnterprise Portfolio Management
Enterprise Portfolio Management Strategische besluitvorming vanuit integraal overzicht op alle portfolio s 22 Mei 2014 Jan-Willem Boere Vind goud in uw organisatie met Enterprise Portfolio Management 2
Nadere informatieBeslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 1 maart 2016
Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Publiekrechtelijk vormgegeven extern verzelfstandigd agentschap Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan 20 bus 19 B-1000 Brussel Gratis telefoon
Nadere informatieHEGRID EIT ICT LABS HEGRID 2013-2014 TNO. Hybrid Energy GRID Management. TNO, Siemens, KIT, Deutsche Telekom, UT, TU/e, VTT, CWI
HEGRID Hybrid Energy GRID Management EIT ICT LABS HEGRID 2013-2014 TNO TNO, Siemens, KIT, Deutsche Telekom, UT, TU/e, VTT, CWI 1 Doel en verwachte resultaten Doel: realiseren van een Open HybridEnergy
Nadere informatieRoadmap naar Smart Grids ECN s visie
Roadmap naar Smart Grids ECN s visie Martin Scheepers Program Manager Intelligent Electricity Grids Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland, Utrecht, 19 oktober 2009 www.ecn.nl Inhoud Waarom slimme
Nadere informatieRE-INVENT OUR REGION
RE-INVENT OUR REGION Future scenario s on the economic development of the South Eastern part of the Netherlands TIM 7 With close guidance on process and methods by Peter Kopeczek* * Re-invent your business
Nadere informatieTest Automatisering? Mislukken Slagen gegarandeerd! Ruud Teunissen - Polteq Test Services BV
Test Automatisering? Mislukken Slagen gegarandeerd! Ruud Teunissen - Polteq Test Services BV Mislukken Slagen gegarandeerd 2 Mislukken Slagen gegarandeerd Management verwacht onmiddellijk R.O.I. Doel:
Nadere informatieBest Practice Seminar 14 NOVEMBER 2013
Best Practice Seminar 14 NOVEMBER 2013 14.00: Welkom Best Practice Seminar 14.10: Centraal PMO als middelpunt van projecten en programma s Yvonne Veenma, Stedin 14.50: Pauze 15.30: Governance in een Enterprise
Nadere informatieAmsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz
RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen
Nadere informatieDE WAARDE VAN OPSLAG IN EEN SLIM ENERGY SYSTEEM. Zoetermeer 1 juni 2017
DE WAARDE VAN OPSLAG IN EEN SLIM ENERGY SYSTEEM Zoetermeer 1 juni 2017 Agenda voor vandaag Introductie Veranderingen in energiemarkt Locale flexibiliteit als game-changer Het energiesysteem USEF en opslag
Nadere informatieSmart Grids, het flexibele energienet van de toekomst? VEB 13 oktober Technopolis Heidi Lenaerts
Smart Grids, het flexibele energienet van de toekomst? VEB 13 oktober 2016 - Technopolis Heidi Lenaerts A. Beleid: Europees niveau 2020 doel - referentie = 1990 2030 Framework Broeikasgassen: - 40% (t.o.v.
Nadere informatieBeslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt
Beslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt van 26 februari 2019 met betrekking tot de aktename van de melding van Ineos nv van het beheer van een gesloten distributienet van
Nadere informatieAgenda. Warmtenet Waterloo
Corporate Agenda Inleiding Veolia in het kort Principe Warmtenet Sleutel op de deur concept Businessplan Warmtenet Waterloo Energieopvolging Veolia Hubgrade Praktische info rondleiding Warmtenet Waterloo
Nadere informatieUpdate Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente
Update Renewable Energy in the Netherlands Maarten Arentsen University of Twente Dutch political climate since late 2010 Right wing coalition in power with passive parliamentary support of popular party
Nadere informatieSmart Grids, toekomst in Vlaanderen? Stroomversnelling 16 juni 2016 Heidi Lenaerts
Smart Grids, toekomst in Vlaanderen? Stroomversnelling 16 juni 2016 Heidi Lenaerts A. Beleid: Europees niveau 2020 doel - referentie = 1990 2030 Framework Broeikasgassen: - 40% (t.o.v. 1990) Efficiëntie:
Nadere informatie