Mr. H van den Brock. Unieke kans. urora '>taat voor een van de grootste u1tdagingcn uit haar ge'>chiedenis De christen-democratie

Transcriptie

1 <( De verbreding van de Europese Unie met Midden- en Oosteuropese staten moet hand in hand gaan met de verdieping. Uitbreiding onder verdieping leidt tot verbrokkeling, tot renationalisatie van beleid, tot meer solitair in plaats van solidair optreden. En een sterk en solidair Europa is juist nu op vele fronten onmisbaar. E urora 'taat voor een van de grootste u1tdagingcn uit haar ge'chiedenis De christen-democratie heeft op dit belangrijke kruisrunt een even onmisbare rol tc vervullen als bij de geboorte van de Eurorese Ccmeenschap Toen was de hootdaak veroening tussen de aartsvijanden. En daarvoor wcrd hct middcl gekoen van de ge.lntcgreerdc economische samenwcrking. Dat was het middcl en niet het doc!. Dec samenwerking hceft ecn ongckende economischc en sociale vooruitgang n1ogelijk gcmaakt en heeft ons cen unieke vijltigjarige peri ode van vredc beorgd Unieke kans We staan nu voor de taak om datgcne wat in al die jaren is opgebouwd te versterken door uitbreiding van de Unie richting hct Oosten. lk denk dat de christen-democratie dee uitbreiding iet als een uniekc kans om de kunstmatige deling van Europa die ons door de Mr. H van den Brock geschiedenis werd opgedrongen ongedaan tc makcn. Dcc heelmaking van Europa moet in de komende periode gerealisecrd worden door het opnemcn van de in hct Oostcn gelcgen Ianden in instellingen als de Europesc Unic, de Westeurorcse Unic en de Noordatlantische Vcrdragsorganisatie (NAVO ). Het is een heel gecompliccerd en tegclijkertijd onontkoombaar rroccs. Wij trachtcn srcciaal daartoc opgcstelde hele bredc san1enwcrk i ng~overecnkomstcn te rcalisercn, eerst met es Ianden en binncnkort met lien. Dee cs Ianden ijn HongariJe, Polen, de Tsjechischc rerubliek, Slowakije, llulgarije, en Roemenie En de vier die cr in ieder geval nog hijkomcn ijn de drie Baltische Rcrubliekcn en Slovenic (behorendc tot het voormalige Joegoslavie). 1\ let hct ondertekencn van dergelijkc Eurora-akkoorden worden dee Ianden opgenomen in de ogenaamde rrc-toetrcdingsstrategic van de Eurorese Unie. Door middel van een

2 heel inten.,icf meerjarenprogramma helpen wij die Ianden om ich voor Le bereiden op hun uiteindelijke toetreding tot de Furope5e llnie. Dee programma'., bevatlen de volgende doelcn: kenhandelsbevorderi ng, opemtelling van markten, economische en technische hulp, samenwerking opal die terreinen die een transnationale, een transeuropese dimemie hebben, oals milieu, energie, transport, communicatie maar ook cultuur. Enorme krachtsinspanning Met al die kandidaat-landen worden owel geamenlijk al5 individueel vcrdere politieke consultaties gehouden en ij worden tevens voorbereid op 5amenwerking op het gebied van de be- 5rrijding van de inlernationalc misdaad, de strijd regen drugs, tegen terrorisme en dergelijke Het lijkt me overbodig om te eggen war een enorme krachtsimpanning dit in feite betekent voor die Ianden en dat die krachtsinspanning daarom ook de nodige tijd al vergen, in weerwil van het ongeduld van die Ianden en in weerwil van de inderdaad indrukwekkende vooruilgang die eker in een aantal van die Ianden intussen is gemaakt Zeker als je er rekening mee houdt vanuit welk 'ysteem e proberen om dit aanpa55ingsprocc5 nu te doen gelukken lk was vorige week in Albanie en sprak daar mel de mini5ter van Buitenlandse Zaken die mij ei dat hij vier jaar geledcn - kort voordar hij aantrad - ijn eer5tc reis naar her buitenland had gemaakt Dit maakt goed duidelijk in wat voor totaal isolement dit land ich jarenlang heeft bevonden en wat een cnorrne om5chakeling het moet betekenen - politiek, economisch maar ook mentaal - om thans in dit ;Jroce<, tc worden opgenomen 1\laar tegelijkertijd kan cr geen twijtcl over bestaan dat de erbij horende vooruitichten door Ianden als Alhanie als een geweldige uitdaging maar ook al5 een geweldige bevrijding worden geien En dat moet de Europese llnie weer aanmoedigen om dat proce5 mogelijk te maken. Veel gevraagd van Unie l:lij de uitbreiding van de Europese llnie al niet aileen van die Ianden vee! worden gevraagd maar ook van de Europese llnie. Het is niet wei denkbaar dat ulke helangrijke tradities als het gemeenschappelijk landbouwbeleid of het structuurfondsenbcleid - waarmee kapitaaloverdrachten van ongeveer!55 miljard ecu in () jaar gemoeid ijn - automati5ch ook getransponeerd kunnen worden op al die nieuwe toetredende Ianden. Een discussie over solidariteit al daaraan vooraf moeten gaan. Want cr ijn natuurlijk maar een aantalmogelijkheden: ofwel, wij wijigen dat beleid eer ingrijpend, ofwel we vragen die Ianden om in enorm lange overgangstcrmijnen ich tenslotte maar aan dat kostbare Europese systeem aan te passen. Die discussie i' bepaald nog niet teneindc. lk ou aileen wei willen eggen - ook naar aanleiding van de di5cussie in Nederland - dat hct wellicht wei erg snel gaat al5 men de uitbreiding absolute prioriteit geeft In dat geval moet het hele gemcenschappelijk landbouwbclcid op ijn kop worden geet en moeten aile subsidies o sncl mogclijk worden afgcschaft De landbouw i5 mecr dan uitsluitend een cconomischc sector. Hier is een bclangrijk <,tukjc weefsel van one Nederlandse samenleving l:loeren ijn bijvoorbceld ook vaak beheerders van one natuurgebieden. i\laar cr al nog vee! meer van de llnie worden gevraagd en nict van de toetre- < ) m m

3 UJ <C dcnde Ianden. Het 'preekt vancll dat al' de uitbrciding oal' geschetst plaatsvindt, en de Unic straks nict 15, maar 25 ot 27!eden al tcllen, ij aan dicping n1oet doen, wil c nict dcsintegrcrcn, verlamd rakcn en haar interne <,amenhang volledig kwijtraken De Europese Unie werk t nog steeds met de structuur die dcstijds voor e<, lidstaten is ontworpcn lafgeien van enkele he 'cheiden aanpa<,<,ingenj. Dat is ook gocd te merken. Volgend jaar vindt 1 ntcrgouvernemcntcle de Conferentie plaats Daar al indringend over het huidige functioncren en de toekomst van de Unie worden gesproken, ook juist met het oog op de toekorn.,tige uitbrciding Fn o li)kt 1996, of wcllicht het jaar daarna, voor Furopa het jaar van de waarheid te worden. Dan al namelijk moetcn blijken ot Furopa haar economi'che spankracht verder kan bundelen in de richting van een cconornische en monetairc Lulie. En daarvoor lijkt het mij in ieder geval noodakelijk dat aan de criteria vastgelcgd in het Verdrag van t daastricht voor toctreding tot de Monctaire Unie, niet wordt getornd. Europees veiligheids- en buitenlands beleid Op de lntcrgouvernementelc Confcrentic al ook mocten blijken of ecn slagvaardig luropees buitenlands- en veiligheid.,beleid mogelijk is. Daarvnor is op ijn min<,t nodig dat hij de hesluitvorming over het huitcnlandse veiligheidsbeleid hct vctorecht wordt Bij besluitvorming wijc waarop de internaover het buitenlandse veiligheidsbeleid moet het vetorecht vervangen worden door die helc belangrijkc herieningsconfcrentic, meerderheidsbesluitvorming. interne vcr<..,terking en vcrvcrvangcn door mccrdcrheid.,hcsluitvormmg. Tevcns dicnt ck Furopc<,e Unie vcrsneld toe te wcrkcn naar cen geamcnlijke eigcn militairc capacitcit voor cri'ishehttr'ing, voor humanitaire actie' en voor vredcstakcn I 111 de ccr'le plaats in Furopa 1. Her hoclt gccn hctoog dat de geloolwaardighcid van de Unic crn<,tig hcclt gelcden onder hct gcbrek aan 'iagkr-acht, besluitvaardighcid en invlocd in de crisi' in voormalig foegoslavic Op de lntcrgouvcrnemcntelc Confcrentie moct ook worden gesproken over de tionalc gcorgoniscerdc misdaad, de drugshandel en het vreemdelingenbclcid gcamcni1jk aangepakt dienen te worden. Vonr dec probleemveldcn waarvan nicrnand bewcert dat ij op nationaal niveau aldocnde kunnen worden aangepakt- is echt Europee., Ook hicr i' bcleid noodakelijk de bcsluitvorming op Europee<, niveau traag en omslachtig en hct ou goed ijn al' wij christen-democraten clkaar cens diepgaand bevragen over die nationalc opvattingen over recht, regelgeving, stratrccht en opspnring'methodcs, die ecn harmoni'cring np internationaal vlak in de weg staan Wij ijn vaak erg ovcrtuigd van on<, eigen gclijk, ot het nu gaat om hct belcid ten aanien van softdrugs of om de vraag welke op<,poringsmethodes de politic wei of nict mag gebruiken ol over de identilicatieplicht WiJ hechten tcrecht eer <;terk aan de hegimclen van one rechtsstaat, maar het i' de vraag waar het va<,thouden aan dat eigcn recht hotst met de noodaak tot harmonisatie, die ich in internationaal

4 verhand <,teeds dringender aftekent Democratisch gehalte van de Unie Op de herieningsconfcrentie al ook gesproken worden over het dcmocratisch gehalte van de Unie, de bevoegdhedcn van het luropees Parlement en de democratische controlc in hct algemeen. lk denk dat men nu a! kan eggcn dat in aile hoofdstedcn en ook bij de instcllingen van de Unie - dus ook in llrussel het gevoel hcstaat dat de hetrokkenheid van de nationalc parlementcn, hii hct Uniehclcid moet worden versterkt. Van helang is ook de vraag hoc het Europese beleid dichter hi) de burger kan worden ingehracht. Het woord suhsidiariteit is nog niet gcvallcn. lk noem het dan maar, en ik vl!ld ook dat op dat gebied duidelijk vooruitgang wordt gebockt. De Europcse C:ommissie is graag bcrcid om een dec! van de vcrantwoording op ich tc ncmcn voor vcrvreemdingsver<,chijnsclcn tus<,en de hurgerij en de Europese Lln1e. Zi1 is ook graag hereid om daarin vcrandcringcn aan tc brcngcn. Het is cchtcr a! te gemakkclijk om met de vingcr naar Brusscl te wijcn. Het mogc duidcli1k ijn dat de commissie cr in de eerstc plaah is om voorstcllcn te doen en dat hct de rcgeringcn van de lidstatcn ijn die tcnslotte bcslisscn. Europees Sociaal Beleid Dan al crop de conlcrentie stcllig ook wo1 den ge<,proken over het sociaal hekid We herinneren ons maar a! te goed de discussics daarover tijdens de voorhcreiding van het Verdrag van Maastricht. lk hoop in iedcr gcval dat we nict opnicuw een dergclijke mociamc disnhsic ullen meemakcn en dat n1ccr vorn1, inhoud en gcicht gcgcvcn al worden aan een Europees Sociaal Beleid_ De christcn-democraten ouden hicrhij een voortrekkersrol moeten spelcn. lnstitutionele vraagstukken h ullcn natuurlijk op de hcricningsconfcrcntie ook imtitutionele vraagstukken aan de orde komen. llijvoorbeeld de vraag of de omvang van de commissie even hard rnoet groeicn als het aantal!eden van de Unic. Ook ullen aan de nrde komen: de verhoudingen tusscn de instcllingen, de balans tussen de Raad van 1\linisters en de Europese Commissic en het luropese l'arlement. llij de hehandeling van dee vraagstukken ou men ervoor moetcn orgen dat die maatregelen gcnomen worden die bij uithreiding de slagkracht van de Llnie niet bclemmeren. Een sterk en solidair Europa Verbreding en verdieping van de Llnie moeten hand in hand gaan. Llitbrciding onder verdicping al gemakkelijk tot vcrbrokkeling leiden, tot renationalisatie van helcid, tot mcer solitair in plaats van solidair optreden. Dat al voor de klcincrc lidstatcn van de Llnie nadcliger ijn dan voor de grote. /\1aar ergcr is nog dat in dat geval de Llnie noch voor de cigen burgers noch in hct internatir) nale krachtcnveld de politieke en economische rol al kunnen vcrvullen die van haar mag worden vcrwacht. Een stcrk en solidair Europa is onmisbaar Aileen ccn sterk en solidair Europa al de internationale concurrentie kunnen wcerstaan en daarrnee ook het werkloosheidsproblecm enigsim kunnen vcrlichten. Aileen ecn stcrk en solidair Europa kan stabiliteit en vrijheid garanderen up dit continent. We mogen de Koudc Oorlog ijn kwijtgeraakt Daar staat tegcnover dat de risico's aanienlijk tocgenornen ijn en moeilijk te be- < ) :n :n

5 w <( heersen. Aileen een sterk en solidair Europa kan haar burgers de beschcrming hieden tegen de intcrnationaal georganiseerde misdaad. Aileen een 'terk en solidair Europa al een adequaat antwoord kunnen vindcn op prohlemen waarmec we dagclijks worden geconfronteerd op oek naar een rechtvaardig asielhelcid. Aileen cen sterk en solidair Europa kan een eftecticl grensoverschrijdend milieuhelcid voeren. Aileen een sterk en solidair Europa kan aan effectievc crisisprcventie en ehectief crisismanagcment hijdragen. Aileen een sterk en solidair Europa kan wcrkelijk tegen de schending van fundamentclc mensenrcchten opkomen. Aileen een sterk en solidair Europa kan cen dam opwerpen tegen opkomend nationalisme, intolerantie en vrecmdelingcnhaat. Aileen een sterk en solidair Europa kan trachten armoel 996 of wellicht het de. honger en onderdrukking in Derde Wcreldlanden te jaar daarna lijkt voor Europa het jaar van de waarheid te worden. helpen verhinderen. Aileen cen stcrk en solidair Europa kan in de transatlantische verhoudingen rekencn op cen gedeeld leiderschap met de Verenigde Staten en aldus een stahiliserende invloed uitoefenen op de Russische federatie Euroscepsis tegengaan Vclen ullen het met dee constatcringen in verregaande mate ecns ijn. Niettemin blijft cr cen grote Eurosccpsis aanwcig. De recessic. Jocgoslavic en een ondoorichtige en moeiame besluitvorming rond het Verdrag van Maastricht hehben het vertrouwer1 bij de Europese burger aanienlijk aangetast. Daar moeten we geamenlijk iets aan doen. Het gaat niet in de eerste plaats om het Europa van de politiek of het Europa van het he- drijfsleven, maar om het Europa van de burgers [n ik sluit mij wat dat betrcft graag aan bij wat geegd wordt in het meinummer van Christen ])emocratischc Verkenningen waarin opmerkingen ij n gemaakt door onc jongerenvcrtcgen\voordigerr.;. I ngeborg Stadhouders, vice-vooritter van het CDJA en Diana Kooi. vooritter van de BuitcnlandComrnissie van hct CDIA. schreven dat christen-democraten ich hard moeten maken voor ecn verdergaande verdieping van de Europcse samenwerking, ook al is dat op dit moment 'niet in' 1 Hoe populistisch het ook moge klinken, de tockomst van Nederland ligt in Europa Vcrgaande samenwerking is ook van cruciaal helang voor stabiliteit en welvaart. En wanneer uit onderock blijkt dat hct draagvlak onder de Europese burgers voor Europa afhrokkelt, kan je twce dingcn doen. je kunt meedeinen ot je kunt proberen het tij te keren CDJA-vertegenwoordigers De weigcren mee te gaan in de pessimistische gcdachte dat de negatieve spiraal niet kan worden doorbrokcn. En ik ou cr eit aan willcn toevoegen. Aileen een sterk en solidair C:DA kan de onmisharc inhreng hiervoor leveren. en dus is er niet aileen hoop voor het C:DA. maar ook voor Europa A 1.-. H. 1'1111 den Brock is lrd 1'<111 de Eurofmc Co111111issic Noot 1 [),anj l\.oo1 en lngchorg StacllwudcT<:. Houwcn JJn lt!l o.,anwnlcv1ng \'\lll \\TrcldlmmJJl CJnh/cn/)(')IILlll<i/1<.()'11 \'Cij_,CI!IIIIit/l'll 5 ()5, 2D-}~-J- ( llv 7 s '!5