Drie Pijlers. Derde Pijler. De Derde Pijler: een volwassen pijler met toekomst? een volwassen pijler met toekomst? Drie elementen

Transcriptie

1 8 e Interpolis Pensioenlezing 8 e Interpolis Pensioenlezing De Derde Pijler een volwassen pijler met toekomst? De Derde Pijler: een volwassen pijler met toekomst? 12 december 2008 Universiteit van Tilburg CompetenceCentre for Pension Research Mr. G.M.C.M. Staats CompetenceCentre for Pension Research Moeilijke discussie Drie Pijlers Drie elementen 1. Hoogte inleg/premieaftrek 2. Welke producten 3. Welke afbouwmogelijkheden Overheid Arbeid Prive Derde Pijler Programma Eenvoud? Uitvoerders/kosten Verhouding tot arbeidspensioen Woekerpolissen Fiscale begeleiding? Toegankelijkheid? Beleggingsrisico? Interesse belastingplichtigen Opening Prof. dr. Gerry Dietvorst Introductie thema Mr. Gerard Staats De consument en de derde pijler Mr. Carel van Vredenburch Heden en toekomst van de derde pijler Prof. Dr. Mr. René Niessen Een corporate perspectief op de derde pijler Dr. Jan Snippe Debat Mr. Gerard Staats Afsluiting en borrel 1

2 Vanmiddag: Banksparen vs Beleggingsverzekeringen Interpolis Pensioenlezing, Universiteit van Tilburg 2. Beleggingsverzekeringen - actualiteiten 4. Toekomst mr. Carel van Vredenburch Beleidsadviseur Financiële Dienstverlening Consumentenbond 8 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T Nederlands pensioenstelsel behoort tot beste in Europa 2007, bron: AON consulting Nederlands Pensioen stelsel Nederlands Pensioen stelsel 3e pijler 9 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 10 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T Sparen Sparen en/of Verzekering Banksparen 11 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 12 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 2

3 1. 2. Beleggingsverzekeringen Pensioen Beleggings- Verzekering verzekering 13 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 14 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 2. Beleggingsverzekeringen 2. Beleggingsverzekeringen Feitenrapport AFM Hoge prognose-rendementen Informatieverstrekking: onvolledig ontoereikend totaalbeeld ontbreekt Producten zijn complex en slecht begrepen Beloningsstructuur gebaseerd op afsluitprovisie Uitgebreide marketingcampagnes Kostenstructuur: ingericht op lange looptijd complex meer dan 70% rekent meer dan 2% kosten 15 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 16 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 2. Beleggingsverzekeringen Additionele risico s: productstructuur (univ. life) economische looptijd vs. juridische looptijd huidig economisch klimaat 2. Beleggingsverzekeringen 17 okt 2008 Moody s Investor Services over Nederlandse beleggingsverzekeringsmarkt: De affaire rond de woekerpolissen heeft de Nederlandse markt hard geraakt de uiteindelijke kosten voor de sector zijn nog onzeker. Belangrijker nog is het effect op de verkopen van spaarverzekeringsproducten op de middellange termijn, met name in het aandelengerelateerde segment ( ). 17 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 18 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 3

4 2. Beleggingsverzekeringen 2. Beleggingsverzekeringen Aankomende wetgeving: provisietransparantie kostentransparantie verbod bonusprovisies dienstverleningsdocument uitbreiding complexe producten = wereldveranderend = bedoeld voor goed geïnformeerde consument = helpt mis-selling te voorkomen = Consumentenbond tevreden, voor het moment = maakt zaken transparanter 19 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 20 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T Sparen Sparen Verzekering Verzekering Banksparen Banksparen 21 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 22 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T Sparen Banksparen: bedoeling level playing field meer concurrentie, waardoor lagere tarieven Verzekering eenvoudiger Banksparen 23 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 24 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 4

5 Banksparen: structuren opbouw Eigen woning afbouw 3e pijler sparen en/of beleggen Banksparen lijfrente OPbouw eerste onderzoek naar banksparen, maart 2008 banksparen vs lijfrenteverzekeringen kosten bankspaarproducten ½ beperkingen: aantal fondsen keurslijf (soms) voordelen: duidelijk minder kosten transparanter / eenvoudiger 25 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 26 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T Banksparen vs. verzekeren (06-08): sparen of beleggen? zowel bij 6% als bij 8% bruto fondsrendement is spaarvariant zeer concurrerend t.o.v. beleggen zeker als beleggingsrisico ingeprijsd wordt geldt voor zowel verzekeringsproducten als bankspaarproducten 27 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 28 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T Banksparen lijfrente AFbouw (10-08) storting oud regime kapitaal = verval van rechten tegoed banksparen valt onder depositogarantiestelsel storting gouden handdruk (nog) niet mogelijk geruisloze omzetting (beperkt) mogelijk Banksparen lijfrente AFbouw (10-08) rendement banken beter banksparen nog geen echte concurrent 65jaar Banksparen 79 jaar = 14 jaar = minimaal 20 jaar 29 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 30 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 5

6 Banksparen lijfrente AFbouw (10-08) Man 65, stort ,- Banksparen lijfrente AFbouw (10-08) Man 65, stort ,- aanbieders Verzekeraar Verzekeraar aanbieders Aanbieder Aanbieder Type uitkering Y Type uitkering Y levenslang met 70% overgang (3,67%) (3,67%) op zijn vrouw Levenslang, zonder overgang (3,06%) (3,23%) levenslang met 70% overgang (3,67%) (3,67%) op zijn vrouw Banksparen (100% overgang) (4,83%) (4,75%) Levenslang, zonder overgang (3,06%) (3,23%) 31 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 32 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 4. Toekomst Conclusies lijfrente AFbouw Uitkering banksparen is lager, maar rendement is hoger => voor mensen met nabestaanden: banksparen => voor mensen zonder nabestaanden: verzekering verschil is groter bij vrouw Doelstellingen: level playing field meer concurrentie, waardoor lagere tarieven eenvoudiger Belangrijke vooruitgang Weg is voorbereid 33 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 34 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 4. Toekomst Dank voor uw aandacht Concrete uitdaging Lijfrente afbouw kansen tussen de oren krijgen producten nog simpeler maken werkelijk onafhankelijk advies promoten aanbieders en adviseurs scherp krijgen Hard werken aan: begrijpelijkheid voor consument Banksparen Beleggings verzekeringen 35 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 36 Interpolis Pensioenlezing 12 december Uv T 6

7 8 e Interpolis Pensioenlezing Wat is De Derde Pijler? Heden en Toekomst van De Derde Pijler Alle vragen bij uw antwoorden Prof. Dr. Mr. R.E.C.M. Niessen Hoge Raad der Nederlanden Radboud Universiteit Individuele toekomstvoorzieningen Hier vooral lijfrente Uitgangspunten van het stelsel Gelijke uitgangspunten voor pensioen en lijfrente Inkomensuitsteltheorie/Omkeerregel Voor ondernemer en DGA soortgelijke oudedagsfaciliteiten als voor werknemers Beperking van de vrije ruimte Wat de 21 e eeuw bracht Natuurlijke personen uitgesloten als verzekeraar, Daarna ook privé-lijfrenterechtspersoon Geen vrije aftrek maar tranchestelsel Aftrek voor specifieke voorzieningen Constructies met afkoop en buitenlandroute afgesneden (?) Revisierente Afbouw faciliteiten voor kapitaalverzekeringen Overgangsrecht premieaftrek geschrapt Afbouw eerste, vrije premietranche Afbouw VUT, prepensioen en overbruggingslijfrente Bijleenregeling Levensloopregeling Banksparen Dus: Individualisering in een keurslijf Problemen Vragen Absurde complexiteit Verschillen tussen 2e en 3e pijler Voor belastingplichtige/consument onontwarbare kluwen Gevaar oneigenlijk gebruik blijft aanwezig FOR-problemen bij staking Regimewisselingen fnuikend voor gezag van de wetgeving Waarom gedetailleerde voorschriften over vormgeving? Wat betekent kredietcrisis voor onderbrenging bij professionele beleggers? Moeten individuele voorzieningen dezelfde faciliteiten krijgen als collectieve? 7

8 Doelstelling Scenario 1: Vlaktaks Eenieder moet fiscaal begeleid een pensioen boven AOW-niveau kunnen opbouwen Zo weinig mogelijk onderscheid tussen collectieve en individuele voorzieningen Proportioneel tarief Weinig aftrekposten en faciliteiten Geen premieaftrek Gewijzigde saldomethode voor uitkeringen Aftrek max. 60% per termijn Vrije invulling oudedagsvoorziening Robuuste eenvoud Voor- en nadelen Scenario 2: Harmoniseren en afslanken Ideaal van de fiscalist: Laag tarief, bijvoorbeeld 25% Minder complex Minder oneigenlijk gebruik (geen buitenlandlek) Minder reparatie Betere concurrentiepositie in globalisering Overgangsproblemen, denivellering Minder sturingsmogelijkheden politiek Iedereen kan oudedagsvoorziening afsluiten bij een pensioenfonds conform de regels die voor pensioen gelden Keuze tussen spaarvorm en verzekeringsvorm Doel: oudedags- en nabestaandenvoorziening met zo weinig mogelijk voorschriften De aftrek is gelimiteerd tot 15% van het box I- inkomen (dus na aftrek hypotheekrente) tot ten hoogste bijv Ruime inhaalregeling Slachtoffers van de harmonisatie Samenvatting Einde bijzondere behandeling van de vrije ondernemersvoorzieningen Derde pijler kan niet worden gemist, maar er is behoefte aan robuuste eenvoud De staat facilieert risicodragende oudedagsvoorziening niet meer De vlaktaks is aantrekkelijk maar politiek voorlopig onhaalbaar Afschaffing van pensioen in eigen beheer Oudedagsreserve Het afslankscenario geeft stof tot nadenken Afschaffing van levensloopregeling 8

9 8 e Interpolis Pensioenlezing Stelling Debat Commerciële verzekeraars dan wel banken zijn niet de juiste uitvoerders voor derde pijler producten Stelling Stelling De toegang tot de derde pijler moet worden verhoogd door een toetsloze aftrek. We moeten, gezien de ervaringen tot op heden, afscheid nemen van de derde pijler in de huidige vorm? Stelling Stelling De Derde Pijler zou collectieve elementen moeten bevatten De complexiteit is veel te groot. Belastingplichtigen zouden gestimuleerd moeten worden meer te investeren in de vrijwillige modules van hun pensioenregelingen? 9

10 Volgende activiteit 8 e Interpolis Pensioenlezing 3 april 2009: European Pension Debate De Derde Pijler een volwassen pijler met toekomst? 12 december 2008 Universiteit van Tilburg CompetenceCentre for Pension Research 10