Basiscijfers Jeugd. juni informatie over de arbeidsmarkt, het onderwijs en stages en leerbanen in de regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe

Transcriptie

1 juni 2016 Basiscijfers Jeugd informatie over de arbeidsmarkt, het onderwijs en stages en leerbanen in de regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe Een gezamenlijke uitgave van:

2 Samenvatting Inhoudsopgave De Basiscijfers Jeugd is een gezamenlijke uitgave van UWV en SBB. Samenvatting p.2 Thema-artikel p.3 Kansen op de arbeidsmarkt p.4 Vacatures op mbo-niveau p.5 Ontstane vacatures en gerealiseerde plaatsingen p.6 Kans op stage of leerbaan p.7 Leerbedrijven en studenten p.8 Leerbedrijven naar gemeente p.9 Actuele ontwikkelingen p.10 Studenten en gediplomeerden p.12 Jonge werkzoekenden naar gemeente p.13 WW-uitkeringen aan jongeren p.14 De Basiscijfers Jeugd verschijnt twee maal per jaar. Meer informatie is te vinden op en De gegevens uit deze publicatie kunnen met bronvermelding worden overgenomen, met uitzondering van het fotomateriaal. Met de Basiscijfers Jeugd geven UWV en SBB een beeld van de actuele kansen en mogelijkheden voor jongeren op de arbeidsmarkt en stagemarkt. De gegevens in de Basiscijfers Jeugd kunnen het startpunt vormen voor gerichte actie en sectorale verdiepingen in de regio. Zo kunnen de basiscijfers een bijdrage leveren aan de invulling van de regionale Aanpak Jeugdwerkloosheid. UWV en SBB ondersteunen u graag. U vindt alle contactgegevens in het colofon op de achterzijde. Arbeidsmarkt en stagemarkt Studenten die nu starten met een opleiding en deze afronden binnen de normale studieduur, hebben in deze regio een goed baanperspectief als zij aan de slag willen als onder andere manager retail, mbo-verpleegkundige en procesoperator A. In de periode oktober 2014 t/m september 2015 ging het grootste deel van de jongeren die werk vonden na hun WW-uitkering aan de slag via de uitzendbedrijven (28%) en in de gezondheidszorg, welzijn en cultuur (16%). In deze regio zijn in heel 2015 bij bedrijven in de detailhandel de meeste vacatures ontstaan. In de periode van september 2015 tot en met februari 2016 waren er in de regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe en Noordwest Veluwe mbo vacatures. Ten opzichte van dezelfde periode een jaar ervoor is dit aantal gelijk gebleven. Het grootste aantal vacatures op mboniveau is er in de beroepsgroep gastvrijheid, gevolgd door retail. Vergelijken we de verdeling van het aantal vacatures in de regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe met het landelijke beeld, dan blijkt dat er in deze regio relatief veel vacatures zijn in de beroepsgroep gastvrijheid. Voor studenten van de opleidingen in de voeding is er een ruim voldoende tot goede kans op een stage en/of leerbaan. Studenten van de opleidingen carrosserie, zorg en de juridische opleidingen moeten vaak moeite doen om een geschikte stage of leerbaan te vinden. Actueel in de regio Informatie over de stage- en arbeidsmarkt is belangrijk om nieuwe acties op te kunnen zetten in het samenwerkingsprogramma Maak het in de Stedendriehoek. Cijfers maken de kansen in de techniek zichtbaar waar het Techniekpact uitvoering aan geeft. Op basis van recente informatie worden discrepanties zichtbaar die in het nieuw Gelders beleidskader Onderwijs-Arbeidsmarkt aandacht krijgen met cross sectorale oplossingen. In het sectorplan Samen Werk maken van Werk zijn nog tot het einde van het jaar bbl-vouchers beschikbaar. Er zijn al meer dan 100 leerbedrijven geschikt en bereid om jongeren uit het vso of het praktijkonderwijs op te leiden. Jongeren op zoek naar werk Eind maart 2016 zijn in de regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe jongeren tot 27 jaar bij UWV als werkzoekend geregistreerd. Van deze jongeren heeft 53% geen startkwalificatie. Landelijk is dit aandeel kleiner (48%). De groep middelbaar opgeleiden (minimaal mboniveau 2, havo of vwo) heeft in deze regio een aandeel van 40%. Dat is kleiner dan het landelijk gemiddelde (43%). De groep hoogopgeleiden (hbo of wo) heeft in de regio een aandeel van 7%. Dit is kleiner dan het landelijk gemiddelde (9%). Eind maart 2016 zijn er lopende WW-uitkeringen aan jongeren in de regio. Een deel van de werkloze jongeren staat overigens niet ingeschreven bij UWV en heeft geen WWrechten opgebouwd. In de periode oktober 2015 t/m maart 2016 zijn er in totaal nieuwe WWuitkeringen aan jongeren verstrekt. Dit is een afname van 412 (-20%) ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. De daling is het grootst bij jongeren die voor de WW-uitkering in de bouwnijverheid (-40%) werkten. Het aantal nieuwe WW-uitkeringen aan jongeren die in de bedrijfssector Vervoer en opslag werkten daalde het minste (-1%). 2

3 Verdwijnt werkgelegenheid uit het middensegment? Steeds vaker is het al of niet verdwijnen van beroepen in het middensegment een terugkerend thema in diverse media. Verschillende onderzoeken geven aan dat er sprake lijkt te zijn van polarisatie op de arbeidsmarkt. Het Centraal Planbureau (CPB) stelt vast dat het aandeel van beroepsbeoefenaren met een gemiddeld loonniveau in de Nederlandse beroepsbevolking in daalde, evenals in andere Europese landen. Het aandeel met een laag of hoog loon steeg. Dit kan een signaal zijn dat er beroepen in het middensegment verdwijnen (bron: Policy Brief, CPB, 2012). Mogelijke oorzaken Veranderen de beroepen in het middensegment inderdaad? Verschillende aspecten kunnen hierbij een rol spelen: Het CPB constateert dat in 2010 minder werknemers een gemiddeld loon ontvangen dan in Het CPB model gaat ervan uit dat loon bepalend is voor het beroepsniveau. Het bruto loon van starters op de arbeidsmarkt met een mbo4- BOL opleiding groeide van 7,30 in 1998 tot 12,08 in 2009 en daalde daarna via 11,17 in 2010 naar 9,47 in 2013 (bronnen: ROA, Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 1998 en 2014). Loon fluctueert dus nogal tussen de jaren. Dit kan de omvang van het aantal werknemers die tot het gemiddeld loonniveau worden gerekend beïnvloeden. Regelmatig wordt genoemd dat bepaalde banen op mbo-niveau verdwijnen, zoals secretaresse of drukker beide door automatisering. Maar daar staat tegenover dat het aantal werknemers in andere beroepen op het mbo-niveau toeneemt. Zo verwacht onderzoeksinstituut ROA banengroei in mbo-beroepen als transportplanners, timmerlieden en callcentermedewerkers. Ook in de Ict en procestechniek steeg het aantal werknemers op middelbaar niveau de laatste jaren behoorlijk. Het aantal werknemers in beroepen die het meest op middelbaar niveau worden uitgeoefend bleef van min of meer constant. Overigens groeide de werkgelegenheid bij de hoge opleidingsniveaus in deze periode (bron: ROA, Arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2020, 2016). Diverse branches geven aan dat beroepen in hun branche op het bestaande mboniveau blijven. Voorbeelden zijn transport en logistiek (chauffeurs en logistiek medewerkers), mobiliteit (automonteurs), techniek (metaalbewerkers en installateurs) en horeca (koks en gastheer/gastvrouw). Bovendien zijn deze beroepen, naast vele andere, met de bijbehorende salariëring vastgelegd in een cao. In 2012 vielen 6,1 miljoen werknemers onder een cao. Laagopgeleiden hebben gemiddeld een zwakkere positie op de arbeidsmarkt dan middelbaar of hoogopgeleiden. Ze zijn vaker werkloos en werken vaker in laagbetaalde of onzekere banen. In het rapport De onderkant van de arbeidsmarkt in 2025 beschrijven CPB en SCP dat de afstand op de arbeidsmarkt tussen laagen hoogopgeleiden de afgelopen jaren toenam. Zo daalde de vraag naar arbeid van laagopgeleiden door automatisering, robotisering en verplaatsing van werk naar lagelonenlanden. Verder wordt er voor werkende laagopgeleiden minder geïnvesteerd in bijscholing (bron: P. Preenen e.a., Informal learning of temporary agency workers in low-skill jobs, 2015). Het bovenstaande komt tot uitdrukking in de werkloosheid naar opleidingsniveau. Zie onderstaande tabel. Werkloosheid naar opleidingsniveau in % van de beroepsbevolking Opleidingsniveau Laag 9,1% 11,2% Mbo 2,3 5,5% 7,5% Mbo 4 4,0% 5,7% Hbo 3,2% 4,1% Wo 4,1% 3,4% Gemiddeld 5,9% 6,9% Bron: CBS Statline, 2016 Laagopgeleiden kennen de grootste werkloosheid, en deze groeide ook (het sterkst) de afgelopen jaren. Bovendien zijn ze oververtegenwoordigd in de bijstand. Middelbaar opgeleiden nemen een tussenpositie in en hoger opgeleiden kennen de laagste werkloosheid. Op universitair niveau daalde de werkloosheid zelfs in 2015 ten opzichte van Een ander aspect is de concurrentie op de arbeidsmarkt tussen verschillende opleidingsniveaus. Uit onderzoek van het CBS blijkt dat met name hbo ers ook banen verwerven op middelbaar niveau. Middelbaar opgeleiden zijn op hun beurt concurrenten voor lager opgeleiden. In 2014 werkte 17% van de beroepsbevolking op maximaal beroepsniveau vmbo, zij ondervinden concurrentie van middelbaar opgeleiden. De omvang waarin deze verdringing optreedt is niet precies bekend (bron: nieuws/2016/03/vooral-jongerenwerken-onder-hun-niveau). Grootste problemen in het lage segment; middenniveau redelijk constant De grote problemen liggen al met al vooral in het laagste segment van de arbeidsmarkt: daar is de baanonzekerheid het grootst, de lonen het laagst en de werkloosheid het hoogst. Het aantal werknemers in beroepen die het meest op middelbaar niveau worden uitgeoefend, blijft de laatste tien jaar redelijk constant. Ook is de werkloosheid gunstiger dan bij de lagere opleidingsniveaus. 3

4 Kansen op de arbeidsmarkt Prognose van kansrijke beroepen op mbo-niveau in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe (bron: SBB) In dit overzicht staan mbo-beroepen die in deze regio een ruim voldoende of goede kans op werk bieden voor studenten, die beginnen met de opleiding en deze afronden binnen de normale studieduur. Het gaat om de kans op werk op het niveau en in het verlengde van de opleiding. Het overzicht is een selectie van kansrijke beroepen waarvoor de meeste gediplomeerden waren in het afgelopen schooljaar. Het volledige overzicht en toelichting over kans op werk vindt u op Beroepsgroep Beroep Niv. Metaal en metalektro Eerste monteur elektrotechnische systemen 3 Monteur elektrotechnische systemen 2 Procesindustrie en Procesoperator A 2 laboratoria Procesoperator B 3 Burgerlijke en Allround timmerman 3 utiliteitsbouw Middenkaderfunctionaris bouw 4 Technische installaties Eerste monteur elektrotechnische industriële 3 en systemen installaties en systemen Eerste monteur woning 3 Monteur werktuigkundige installaties 2 Mobiliteit Eerste autotechnicus 3 Transport en logistiek Logistiek medewerker 2 Logistiek teamleider 3 Zorg Mbo-verpleegkundige 4 Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen 4 Verzorgende-ig 3 Beroepsgroep Beroep Niv. Retail Eerste verkoper 3 Manager retail 4 Verkoopspecialist 3 Verkoper 2 Groothandel en (Junior) accountmanager 4 internationale handel Ict Applicatie- en mediaontwikkelaar 4 Ict-beheerder 4 Gastvrijheid Gastheer/-vrouw 2 (Zelfstandig werkend) Kok 2, 3 Groen Medewerker groen en cultuurtechniek 2 Vakbekwaam medewerker dierverzorging 3 Office Managementassistent/directiesecretaresse 4 Orde en veiligheid Aankomend medewerker grondoptreden 2 Aankomend onderofficier grondoptreden 3 Van WW naar werk per sector, oktober 2014 t/m september 2015 in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe (bron: UWV Polisadministratie) Deze grafiek laat het aandeel jongeren zien dat vanuit een WW-uitkering werk vindt in de getoonde bedrijfssectoren. Dit is uitgedrukt als percentage van het totaal aantal werkhervattingen (in alle sectoren). Dit geeft een indicatie van het belang van een bepaalde sector voor jongeren bij het vinden van werk na WW. In de afbeelding zijn de bedrijfssectoren gesorteerd, waarbij de sector met het grootste aandeel bovenaan staat en de sector met het kleinste aandeel onderaan. De rest is gegroepeerd onder overige sectoren. Naast de staven staat het aantal jongeren dat werk heeft gevonden in de bijhorende sector. Uitzendbedrijven Gezondheidszorg, welzijn en cultuur Financiële en overige zakelijke dienstverlening Detailhandel Horeca Industrie, delfstoffen en nutsbedrijven Vervoer en opslag Onderwijs Overige sectoren 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

5 Vacatures mbo-niveau Aantal vacatures in de periode september t/m februari van 2015 en 2016 in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe (bron: Jobfeed, bewerking Panteia en SBB, 2016) Deze figuur toont het aantal ontstane vacatures op mbo-niveau in deze regio. SBB heeft de vacatures gekoppeld aan de mbo-beroepsgroepen en onderliggende kwalificaties. Door weging en ophoging is het mogelijk een betrouwbare inschatting te maken van het werkelijke aantal vacatures waarvoor extern is geworven. Sectorkamer» Beroepsgroep Techniek en gebouwde omgeving Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem Zorg, welzijn en sport Handel Ict en creatieve industrie Voedsel, groen en gastvrijheid Zakelijke dienstverlening en veiligheid Specialistisch vakmanschap Afbouw en onderhoud Burgerlijke en utiliteitsbouw Gespecialiseerde aanneming Hout en meubel Infra Metaal en metalektro Procesindustrie en laboratoria Technische installaties en systemen Carrosserie Luchtvaart Maritiem Mobiliteit Rail Transport en logistiek Assisterende gezondheidszorg Sport en bewegen Uiterlijke verzorging Welzijn Zorg Groothandel en internationale handel Mode, interieur, textiel en tapijt Retail Communicatie, media en design Ict Kunsten en entertainment Gastvrijheid Groen Voeding Winkelambacht Financiële diensten Juridisch Office Orde en veiligheid Creatief vakmanschap Gezondheidstechnisch vakmanschap sep 15 - feb 16 sep 14 - feb

6 Ontstane vacatures en gerealiseerde plaatsingen Aantal vacatures naar gevraagd beroepsniveau, januari t/m december 2015 (bron: UWV) Deze grafiek geeft de totale vacaturemarkt in de regio weer. De staven tonen het aantal nieuwe vacatures per bedrijfssector. De vacatures zijn onderverdeeld naar drie beroepsniveaus: lager, middelbaar en hoger (zie toelichting op de gebruikte begrippen op achterzijde). Hiermee wordt inzichtelijk in welke sectoren veel vraag is naar lager, middelbaar en hoger opgeleiden. Landbouw, bosbouw en visserij Industrie, nutsbedrijven en delfstoffen Bouwnijverheid Detailhandel Groothandel Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële dienstverlening Overige zakelijke dienstverlening Gezondheidszorg, welzijn en cultuur Openbaar bestuur Onderwijs Overige dienstverlening lager middelbaar hoger Gerealiseerde plaatsingen op een stage (bol) en leerbaan (bbl) per sector in de periode september t/m februari van 2016, 2015 en 2014 (bron: DUO en Stagemarkt.nl) In de tabel is het aantal jongeren (<27 jaar) weergegeven dat in de periode van september t/m februari is gestart met een stage (bol) of leerbaan (bbl). Hierbij is onderscheid gemaakt naar jongeren met en zonder startkwalificatie. Per leerweg en sectorkamer is het aantal gestarte stages en leerbanen in de periode september t/m februari voor de jaren 2016, 2015 en 2014 opgenomen. Aantal gerealiseerde plaatsingen bbl bol Plaatsingen zonder startkwalificatie Techniek en gebouwde omgeving Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem Zorg, welzijn en sport Handel Ict en creatieve industrie Voedsel, groen en gastvrijheid Zakelijke dienstverlening en veiligheid Specialistisch vakmanschap Plaatsingen met startkwalificatie Techniek en gebouwde omgeving Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem Zorg, welzijn en sport Handel Ict en creatieve industrie Voedsel, groen en gastvrijheid Zakelijke dienstverlening en veiligheid Specialistisch vakmanschap

7 Kans op stage of leerbaan Kans op stage of leerbaan in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe in 2016 (bron: SBB) In het onderstaande overzicht staan per beroepsgroep de kansen voor studenten om in deze regio een stage of leerbaan te vinden in In de kolom totaal staat de gemiddelde kans op stage of leerbaan voor de totale beroepsgroep. Het gemiddelde is gewogen naar het aantal studenten per opleiding. In de drie kolommen daarnaast staat de kans op stage voor studenten van opleidingen op niveau 2, 3 en 4. Niveau 1 is in het overzicht niet opgenomen, omdat de beroepsgroepen geen opleidingen op niveau 1 hebben. Voor de toelichting over kans op stage en kans op stage per opleiding, ga naar Kans op stage of leerbaan Sectorkamer»Beroepsgroep totaal niveau niveau niveau Techniek en gebouwde omgeving Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem Zorg, welzijn en sport Handel Ict en creatieve industrie Voedsel, groen en gastvrijheid Zakelijke dienstverlening en veiligheid Specialistisch vakmanschap Afbouw en onderhoud Burgerlijke en utiliteitsbouw Gespecialiseerde aanneming Hout en meubel Infra Metaal en metalektro Procesindustrie en laboratoria Technische installaties en systemen Carrosserie Luchtvaart Maritiem Mobiliteit Rail Transport en logistiek Assisterende gezondheidszorg Sport en bewegen Uiterlijke verzorging Welzijn Zorg Groothandel en internationale handel Mode, interieur, textiel en tapijt Retail Communicatie, media en design Ict Kunsten en entertainment Gastvrijheid Groen Voeding Winkelambacht Financiële diensten Juridisch Office Orde en veiligheid Creatief vakmanschap Gezondheidstechnisch vakmanschap Legenda Goede kans Ruim voldoende kans Voldoende kans Matige kans Geringe kans niet van toepassing/ onbekend 7

8 Leerbedrijven en studenten Aantal leerbedrijven en studenten in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe in maart 2016 en september 2015 (bron: DUO en Stagemarkt.nl) Sectorkamer» Beroepsgroep Techniek en gebouwde omgeving Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem Zorg, welzijn en sport Handel Ict en creatieve industrie Voedsel, groen en gastvrijheid Zakelijke dienstverlening en veiligheid Specialistisch vakmanschap Afbouw en onderhoud Burgerlijke en utiliteitsbouw Gespecialiseerde aanneming Hout en meubel Infra Metaal en metalektro Procesindustrie en laboratoria Technische installaties en systemen Carrosserie Luchtvaart Maritiem Mobiliteit Rail Transport en logistiek Assisterende gezondheidszorg Sport en bewegen Uiterlijke verzorging Welzijn Zorg Groothandel en internationale handel Mode, interieur, textiel en tapijt Retail Communicatie, media en design Ict Kunsten en entertainment Gastvrijheid Groen Voeding Winkelambacht Financiële diensten Juridisch Office Orde en veiligheid Creatief vakmanschap Gezondheidstechnisch vakmanschap maart 2016 september 2015 Bedrijven Studenten Bedrijven Studenten Per beroepsgroep is het aantal leerbedrijven en studenten in maart 2016 en september 2015 weergegeven. 8

9 Leerbedrijven per gemeente Aantal leerbedrijven per gemeente en sectorkamer in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe in april 2016 en april 2015 (bron: Stagemarkt.nl) Deze tabel geeft het aantal leerbedrijven per gemeente en sectorkamer weer. Gemeente Techniek en gebouwde omgeving Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem Zorg, welzijn en sport Handel Ict en creatieve industrie Voedsel, groen en gastvrijheid Zakelijke dienstverlening en veiligheid Specialistisch vakmanschap Apeldoorn Brummen Deventer Elburg Epe Ermelo Harderwijk Lochem Nunspeet Olst-Wijhe Putten Voorst Zeewolde Zutphen Totaal Aantal Entree-leerbedrijven per sector in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe april 2016 en april 2015 (bron: Stagemarkt.nl) Leerbedrijven met een erkenning voor een Entree-opleiding bieden studenten op niveau 1 zonder vooropleiding de mogelijkheid een kwalificatie te behalen en daarmee voor te bereiden op een baan of een vervolgopleiding. De Entree-opleiding is niet gekoppeld aan een sectorkamer. Om een beeld te geven van het profiel van de erkenning van Entree-leerbedrijven is onderscheid gemaakt naar de onderwijssectoren Economie, Groene sector, Techniek, Zorg en welzijn. Sector Aantal Entree-leerbedrijven Economie Groene sector Techniek Zorg en welzijn Totaal

10 Actuele ontwikkelingen Afbouw en onderhoud Er is een evenwicht tussen het aantal studenten en de beschikbare stages en leerbanen. In de komende periode zal het aantal stages en leerbanen waarschijnlijk toenemen door een groeiende vraag vanuit het bedrijfsleven. Bij de niveau 2 en 3 opleidingen (vakkracht) industrieel lakverwerker, (gezel) schilder en (gezel) dekvloerenlegger is het perspectief op een stage of leerbaan ruim voldoende. Burgerlijke en utiliteitsbouw De groeiende bouwproductie is voornamelijk te danken aan de toename aan woningbouw. De groei van de productie vertaalt zich nog niet naar een toename van het aantal stages en leerbanen. Er is een evenwicht tussen het aantal studenten, stages en leerbanen. Naar verwachting neemt het aantal studenten toe. Deze tendens is al voorzichtig merkbaar. Een remmende factor is de beperkte doorstroom vanuit het vmbo. Gespecialiseerde aanneming Op dit moment zijn er over het algemeen (ruim) voldoende stages en leerbanen. De vraag naar werknemers neemt toe, maar bedrijven nemen nieuwe werknemers vooral op contractbasis aan. De toename van de werkzaamheden vangen bedrijven in eerste instantie op met het doelmatiger inzetten van vast personeel. Daarnaast zetten zij fors in op het uitbreiden van hun flexibele schil. Hout en meubel Er zijn voldoende stages en leerbanen beschikbaar. Er zijn met name goede kansen voor studenten van de niveau 2 en 3 opleidingen (allround) montagemedewerker en (allround) machinaal houtbewerker. Bij de niveau 2 en 3 opleidingen meubelstoffeerder en (allround) meubelmaker moeten studenten meer moeite doen om een stage of leerbaan te vinden. Bedrijven zijn voorzichtig met aanbieden van leerbanen op niveau 4, bedrijven bieden vooral stages aan. Infra De groeiende bouwproductie is voornamelijk te danken aan de toename aan woningbouw. Er is een evenwicht tussen het aantal studenten en beschikbare stages en leerbanen. Een gunstig stage- en leerbaanperspectief is er bij de niveau 3 opleidingen eerste monteur laagspanningsdistributie en middenspanningsdistributie en de niveau 4 opleiding technicus elektrotechniek. Naar verwachting neemt het aantal studenten in de toekomst eerder af dan toe. Metaal en metalektro Er zijn over het algemeen (ruim) voldoende stages en leerbanen beschikbaar. De opleidingen op niveau 3 of 4 bieden een gunstig arbeidsmarktperspectief, vooral voor gediplomeerden in de mechatronica. Voor studenten van de niveau 2 en 3 opleidingen (allround) constructiewerker en de niveau 4 opleiding tekenaar constructeur is het stage- en leerbaanperspectief goed. Procesindustrie en laboratoria In de procesindustrie zijn vraag en aanbod van stages en leerbanen in evenwicht. Het aanbod van stages is steeds vaker gericht op studenten op niveau 3 en 4. Door technologische ontwikkelingen bij bedrijven is een hoger opleidingsniveau vereist. Een gunstig perspectief op een stage of leerbaan is er voor studenten van de niveau 3 opleidingen operationeel technicus en procesoperator B en de niveau 4 opleiding operator C. Er is een tekort aan stages bij opleidingen in de laboratoriumtechniek door onder andere het toenemende aantal studenten dat kiest voor deze opleidingen. Technische installaties en systemen Er zijn voldoende stages en leerbanen beschikbaar. Er is een groeiende behoefte aan studenten die breder of hoger zijn opgeleid, met name op niveau 4. Met de komst van een TechniCampus kent deze regio een flinke toename van het aantal studenten, vooral bbl ers. Goede kansen op een stage of leerbaan zijn er bij de niveau 3 opleiding eerste monteur utiliteit en de niveau 4 opleidingen technicus elektrotechnische industriële installaties en systemen, tekenaar ontwerper elektrotechniek en tekenaar ontwerper werktuigkundige installaties. Carrosserie In de carrosserie hebben studenten over het algemeen voldoende kans om een stage of leerbaan te vinden. Er worden weer leerbanen aangeboden aan bbl ers. Met de komst van een TechniCampus kent deze regio een flinke toename van het aantal studenten, voornamelijk bbl ers. Bedrijven zijn minder op zoek naar personeel op niveau 2 of 3 en kijken steeds vaker naar breed inzetbaar personeel op niveau 4. Luchtvaart Er worden landelijk gezien veel studenten opgeleid voor de arbeidsmarkt in de luchtvaart. Stages zijn geconcentreerd rond de grote luchthavens en zijn voor een deel seizoensgebonden. Strenge selectie van de leerbedrijven brengt met zich mee dat niet iedere student makkelijk een stage vindt. Maritiem In de diverse deelsectoren (Rijn- en binnenvaart, koopvaardij, visserij, waterbouw, scheeps- en jachtbouw) zijn volop kansen op de arbeidsmarkt. Dit wordt onder meer veroorzaakt door vergrijzing en verloop. In de Rijn- en binnenvaart, visserij, waterbouw en scheeps- en jachtbouw is het voor studenten geen probleem om een stage of leerbaan te vinden. In de koopvaardij is dit lastiger. Studenten van een aantal opleidingen (zoals stuurman kleine schepen en stuurman alle schepen) hebben een matige kans op stage. Mobiliteit Het economisch herstel heeft de mobiliteitsbranche nog maar beperkt bereikt. Er is weer een lichte vraag naar studenten, vooral binnen de bedrijfswagenbranche. Er is een evenwicht tussen het aantal studenten, stages en leerbanen. Rail Er zijn weinig studenten die een opleiding volgen binnen de beroepsgroep rail. Deze opleidingen zijn relatief nieuw. Er valt op dit moment nog weinig te zeggen over de ontwikkelingen op de stagemarkt en de arbeidsmarkt. Transport en logistiek In deze regio is de meeste werkgelegenheid te vinden in het beroepsgoederenvervoer en personenvervoer. Naar verwachting groeit de werkgelegenheid licht in Studenten van de niveau 3 opleidingen logistiek teamleider en planner wegtransport hebben een goede kans op een stage en/of leerbaan. Assisterende gezondheidszorg De kans op werk voor toekomstig gediplomeerden doktersassistent is goed. Voor huisartsenposten is 10 het moeilijk om passend personeel te vinden. Voor studenten doktersassistent is de kans op een stage en/of leerbaan gering. Voor studenten tandartsassistent is het arbeidsmarktperspectief redelijk. De kans op een stage en/of leerbaan voor studenten van de opleidingen tandarts- en apothekersassistent is voldoende. Sport en bewegen Het aantal studenten is ongeveer gelijk gebleven. De kans op een baan in het verlengde van de te volgen opleiding is matig. Er is voldoende kans op stage. Voor studenten van de niveau 4 opleiding bewegingsagoog is er een tekort aan stages en leerbanen. Ook de kans op werk is beperkt. Uiterlijke verzorging Binnen de beroepsgroep uiterlijke verzorging is het aantal bedrijven met personeel beperkt en daarmee ook de vervangingsvraag. Voor studenten van de niveau 3 en 4 opleiding (medisch) pedicure is de kans op een stage en/of leerbaan goed. Bij de niveau 3 en 4 opleidingen (allround) schoonheidsspecialist is er een tekort aan stages en/of leerbanen. Veel studenten volgen hun studie in het particulier onderwijs. Onduidelijk is hoe groot dit aantal is, hoe zich dit ontwikkelt en hoeveel stages en leerbanen er nodig zijn. Welzijn Het aantal studenten pedagogisch medewerker op niveau 3 en 4 is teruggelopen. Voor studenten welzijn is de kans op werk gering tot matig. Voor studenten van welzijnsopleidingen is de kans op werk gering tot matig. Uitzondering is de gespecialiseerd pedagogisch medewerker kinderopvang op niveau 4. De branche verwacht over twee tot drie jaar een groei van de werkgelegenheid. Studenten van de niveau 4 opleidingen onderwijsassistent en niveau 3 pedagogisch medewerker kinderopvang hebben voldoende stagemogelijkheden. Het stage- en arbeidsmarktperspectief voor studenten helpende zorg en welzijn is matig. Zorg Werkgevers hebben behoefte aan hoger opgeleid personeel, er is weinig vraag naar laag opgeleid personeel. Voor studenten op niveau 4 is het perspectief beter. Er zijn over het algemeen voldoende stagemogelijkheden, behalve voor studenten van de niveau 2 opleiding helpende zorg en welzijn. Groothandel en internationale handel In deze regio zijn op niveau 1, 2 en 3 voldoende stages en leerbanen beschikbaar voor studenten die een commerciële opleiding volgen in de groothandel. Het perspectief is gunstig voor studenten van de niveau 3 opleiding commercieel medewerkers. Mode, interieur, textiel en tapijt Bij de niveau 4 opleidingen junior stylist, junior productmanager fashion en specialist is er een tekort aan stages en/of leerbanen. De kansen op een baan in deze regio zijn marginaal. Opleidingen in de textielindustrie worden in deze regio niet aangeboden. Retail In de retail zijn er ruim voldoende stages en leerbanen beschikbaar. Een goede kans op een stage- of leerbaan is er niveau 3 opleiding eerste verkoper en de niveau 4 opleiding manager retail. Opleidingen woningstofferen worden in deze regio niet aangeboden.

11 Communicatie, media en design Op dit moment zijn er voor studenten van opleidingen in de richting communicatie, media en design voldoende stages en leerbanen beschikbaar. Het aantal stages en leerbanen is afgenomen voor studenten van de opleidingen medewerker dtp en medewerker fotografie (niveau 2). Het werkaanbod bij bedrijven is steeds minder vaak gericht op werkzaamheden op niveau 2. Ict Het stage- en leerbanenperspectief voor studenten van de opleidingen netwerk- en mediabeheerder en applicatie- en mediaontwikkelaar (niveau 4) is ruim voldoende tot goed. Er zijn onvoldoende stages en leerbanen voor studenten van de opleiding medewerker ict (niveau 2) en de opleiding gamedeveloper (niveau 4). Kunsten en entertainment In de beroepsgroep kunsten en entertainment zijn er over het algemeen voldoende stages en leerbanen beschikbaar. Mede door de afhankelijkheid van subsidies is het voor studenten van de opleiding medewerker podium en evenemententechniek (niveau 2) moeilijk een passende stage of leerbaan te vinden. Dit geldt ook voor studenten van de opleiding allround grimeur (niveau 4). Het arbeidsmarktperspectief voor gediplomeerden podium- en evenementtechnicus is matig. Vaak starten gediplomeerden als zzp ers in een zeer concurrerende markt. Gastvrijheid Er zijn over het algemeen voldoende stages en leerbanen beschikbaar in de facilitaire dienstverlening. Dat geldt ook voor de fastservice en leisure. Een deel van de horecabedrijven ziet de omzet weer stijgen. Er zijn ruim voldoende stages en leerbanen beschikbaar op alle niveaus voor de koksopleidingen, fastservice en gastheer/-vrouw. Bij reisbureaus is het aantal stages en leerbanen over het algemeen afgenomen. Voor studenten schoonmaak en glazenwassen zijn er voldoende leerbanen beschikbaar. Groen Bedrijven en instellingen zijn onder meer door bezuinigingen voorzichtig met het aannemen van personeel. Voor bbl ers kan het lastig zijn om een leerbaan te vinden. Er zijn over het algemeen voldoende teeltbedrijven die een stage of leerbaan aanbieden. In de veehouderij zorgt schaalvergroting voor een groeiende vraag naar personeel. Ook zijn er voldoende stages en leerbanen. In de dierhouderij zijn de kans op werk en de kans op stage overwegend matig. Voor dierverzorging geldt dat er veel studenten zijn, maar relatief weinig mogelijkheden voor werk, stages en leerbanen. Voeding Er zijn ruim voldoende beschikbare stages en leerbanen in de regio. Het aantal mbo-studenten is te klein om aan de vraag te voldoen. Door hoge eisen aan het productieproces op het gebied van kwaliteit en hygiëne, is er een grote behoefte aan gediplomeerden op niveau 3 en 4. Daarnaast heeft de branche te maken met vergrijzing. De verwachting is dat de vraag naar jonge, vakkundige arbeidskrachten zal toenemen. Winkelambacht In de versdetailhandel zijn de vraag naar en het aanbod van stages en leerbanen over het algemeen in evenwicht. De kans op een stage of leerbaan voor opleidingen in de bakkerij is ruim voldoende. In de kappersbranche is het aantal zzp ers toegenomen. De vraag naar gediplomeerden op niveau 3 is groter dan die naar gediplomeerden op niveau 2. Dat wringt enigszins omdat de meeste studenten een kappersopleiding op niveau 2 volgen. Financiële diensten De baankansen voor studenten in de richting financieel-administratieve beroepen staan onder druk door toenemende automatisering en digitalisering. Studenten van de niveau 3 opleiding financieel administratief medewerker kunnen moeite hebben om een stage en/of leerbaan te vinden. Bij de opleiding junior assistent-accountant (niveau 4) zijn er minder stages en/of leerbanen dan studenten. In de richting financiële dienstverlening (niveau 4) is het stage- en leerbaanperspectief gunstig. Het gaat dan om de adviseur bancaire diensten, adviseur inkomensverzekeringen, adviseur schadeverzekeringen en adviseur vermogen. Binnen deze richting is de vraag naar gediplomeerden groter dan het aanbod. Juridisch Voor studenten van de opleiding human resource management (niveau 4) is de kans op een stage of leerbaan goed. Voor studenten van de niveau 4 opleiding juridisch-administratief dienstverlener is die kans matig. De structurele bezuinigingen bij overheidsinstanties leiden tot geringere baankansen voor studenten van de juridische beroepen. De kansen binnen de zakelijke dienstverlening zijn iets verbeterd. Office Voor studenten van de niveau 3 opleiding secretaresse en de niveau 4 opleiding directiesecretaresse/ managementassistent is de kans op stage ruim voldoende. Bij de niveau 2 opleidingen medewerker (financiële) administratie en medewerker secretariaat en receptie zijn er minder stagemogelijkheden dan studenten. De baankansen voor studenten van de ondersteunende administratieve en secretariële beroepen staan vooral bij grote bedrijven en instellingen onder druk door toenemende automatisering en digitalisering. Voor studenten van de niveau 4 opleiding medewerker evenementenorganisatie is zowel de kans op stage als de kans op werk matig. Orde en veiligheid Binnen de beroepsgroep orde en veiligheid stabiliseert de werkgelegenheid bij particuliere beveiliging na jaren van krimp. De vraag naar stages en leerbanen in de particuliere beveiliging en de publieke veiligheid is over het algemeen groter dan het aanbod. De beste baankansen zijn er bij defensie. Defensie heeft doorlopend behoefte aan instroom van (geschikte) jongeren, maar deze instroom blijft achter bij de behoefte. Creatief vakmanschap Het aantal studenten van opleidingen binnen het creatief vakmanschap is de afgelopen vijf jaar toegenomen. De kans op stage is over het algemeen voldoende. Het is voor studenten soms lastig om dit te organiseren, o.a. vanwege de reisafstand en het grote aantal eenmansbedrijven. Bij de opleidingen goudsmid, (medewerker) juwelier, pianotechnicus en schoenhersteller op niveau 2 is de kans op stage ruim voldoende. Er dreigt een tekort aan stages bij de opleidingen behoudsmedewerker en zilversmid (beiden niveau 4) en de opleidingen in de uurwerktechniek (niveau 3 en 4). Gezondheidstechnisch vakmanschap Het aantal studenten van opleidingen binnen gezondheidstechnisch vakmanschap is toegenomen. Over het algemeen is de kans op stage matig tot voldoende. Voor studenten die een opleiding in de optiek volgen op niveau 3 is de kans op stage ruim voldoende. Studenten van de orthopedische en tandtechnische opleidingen moeten wat meer moeite doen om een passende stage en/of leerbaan te vinden. Er is over het algemeen ruim voldoende perspectief op werk. 11

12 Studenten en gediplomeerden Aantal studenten in 2015/2016 en gediplomeerden in 2014/2015 per beroepsgroep en leerweg in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe (bron: DUO en SBB) De volgende tabel toont voor deze regio het aantal studenten in het schooljaar 2015/2016 en het aantal gediplomeerden in het schooljaar 2014/2015 per beroepsgroep en leerweg. Sectorkamer» Beroepsgroep Aantal studenten 2015/2016 Aantal gediplomeerden 2014/2015 bbl bol bbl bol extranei Techniek en gebouwde omgeving Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem Zorg, welzijn en sport Handel Ict en creatieve industrie Voedsel, groen en gastvrijheid Zakelijke dienstverlening en veiligheid Specialistisch vakmanschap Afbouw en onderhoud Burgerlijke en utiliteitsbouw Gespecialiseerde aanneming Hout en meubel Infra Metaal en metalektro Procesindustrie en laboratoria Technische installaties en systemen Carrosserie Luchtvaart Maritiem Mobiliteit Rail Transport en logistiek Assisterende gezondheidszorg Sport en bewegen Uiterlijke verzorging Welzijn Zorg Groothandel en internationale handel Mode, interieur, textiel en tapijt Retail Communicatie, media en design Ict Kunsten en entertainment Gastvrijheid Groen Voeding Winkelambacht Financiële diensten Juridisch Office Orde en veiligheid Creatief vakmanschap Gezondheidstechnisch vakmanschap

13 Jonge werkzoekenden naar gemeente Aantal jonge werkzoekenden naar gemeente en opleidingsniveau in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe in maart 2016 (bron: UWV) niveau. Zo kan bijvoorbeeld het aandeel jongeren zonder startkwalificatie in de gemeente of regio vergeleken worden met het landelijk gemiddelde. Jongeren zonder startkwalificatie hebben basisonderwijs, De tabel laat zien hoeveel jonge werkzoekenden (<27 jaar) er bij UWV geregistreerd zijn in Nederland, de arbeidsmarktregio en de bijbehorende gemeenten. Daarnaast is er een verdeling gemaakt naar opleidingsvmbo of mbo-niveau 1 als hoogst afgeronde opleiding. Middelbaar opgeleiden hebben minimaal mbo-niveau 2 of havo/ vwo-niveau behaald en hoger opgeleiden hebben een hbo/wo-opleiding. Gemeente Totaal Opleidingsniveau maart 2016 Geen startkwalificatie Middelbaar Hoog Nederland aandeel opleidingsniveau 100% 48% 43% 9% Stedendriehoek en Noordwest Veluwe en Noordwest Veluwe aandeel opleidingsniveau 100% 53% 40% 7% Apeldoorn % 33% 6% Brummen 80 50% 43% - Deventer % 49% 10% Elburg % 40% - Epe % 34% - Ermelo % 39% - Harderwijk % 44% 8% Lochem % 43% 9% Nunspeet % 33% 10% Olst-Wijhe 42 26% 64% - Putten 90 63% 28% - Voorst 61 31% 61% - Zeewolde % 26% - Zutphen % 45% 3% 13

14 WW-uitkeringen aan jongeren Aantal lopende WW-uitkeringen per gemeente aan jongeren in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe in maart 2016, 2015 en 2014 (bron: UWV) Deze tabel geeft de ontwikkeling van het aantal lopende WW-uitkeringen aan jongeren weer voor Nederland, de arbeidsmarktregio en de bijbehorende gemeenten. WWinformatie is één van de factoren die inzicht geeft in de dynamiek op de arbeidsmarkt. De dynamiek van WW-uitkeringen bij jongeren is groter dan bij ouderen, omdat jongeren vaker beschikken over een flexibel contract en een kort arbeidsverleden. Ouderen worden minder snel ontslagen. Maar als dat eenmaal gebeurt, dan komen ze minder gemakkelijk weer aan het werk. Gemeente mutatie mutatie maart maart maart Nederland % -13% Stedendriehoek en Noordwest Veluwe en Noordwest Veluwe % -13% Apeldoorn % 5% Brummen % -5% Deventer % -33% Elburg % -15% Epe % 9% Ermelo % -9% Harderwijk % -28% Lochem % -36% Nunspeet % -20% Olst-Wijhe % -11% Putten % 31% Voorst % -13% Zeewolde % -36% Zutphen % -7% 14

15 Ontwikkeling WW-uitkeringen aan jongeren in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe, januari 2009 t/m maart 2016 (bron: UWV) Deze grafiek laat de ontwikkeling van het aantal WW-uitkeringen zien. De rode lijn (rechteras) toont het aantal lopende WWuitkeringen. De blauwe staven (linkeras) geven de nieuwe WW-uitkeringen weer. De donkergroene staven (linkeras) tonen de beëindigde WW-uitkeringen Met de Wet werk en zekerheid (Wwz) is er sinds juli 2015 een nieuwe WW-systematiek op basis van inkomstenverrekening. Deze systematiek heeft een structureel verhogend effect op het aantal lopende WW-uitkeringen. Dit komt enerzijds doordat mensen die tegen lager loon gaan werken een aanvulling uit de WW behouden. Anderzijds wordt het recht op de uitkering pas beëindigd nadat gebleken is dat de opgegeven inkomsten overeenkomen met de inkomstenopgave van de werkgever in de Polisadministratie. Dit structureel verhogend effect is bij jongeren sterker zichtbaar dan bij andere groepen. 0 jan 09 jan 10 jan 11 jan 12 jan 13 jan 14 jan 15 jan 16 feb 16 mrt 16 0 nieuw beëindigd lopend nieuwe en beëindigde WW-uitkeringen lopende WW-uitkeringen Nieuwe WW-uitkeringen aan jongeren naar sector in regio Stedendriehoek en Noordwest Veluwe in oktober t/m maart 2016 en 2015 (bron: UWV) Deze afbeelding toont de ontwikkeling van nieuwe WW-uitkeringen aan jongeren per bedrijfssector in de periode oktober 2015 t/m maart 2016, vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder. Zo is te zien in welke sectoren het aantal nieuwe uitkeringen stijgt, daalt of gelijk blijft. Dit geeft een indicatie van de arbeidsmarktontwikkelingen en de kansen voor jongeren in die bedrijfssector. Om een indruk te geven van de omvang, tonen de kolommen rechts naast de afbeelding de bijbehorende aantallen. Sector mutatie oktober 2015 oktober maart maart 2015 Landbouw, bosbouw en visserij Industrie, nutsbedrijven en delfstoffen Bouwnijverheid Detailhandel Groothandel Vervoer en opslag Horeca Financiële en zakelijke dienstverlening waarvan uitzendbedrijven Gezondheidszorg, welzijn en cultuur Openbaar bestuur Onderwijs Totaal < 27 jaar -40% -35% -30% -25% -20% -15% -10% -5% 0%

16 Colofon Uitgave: Redactie: Vormgeving: Foto omslag: Drukwerk: UWV en Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), juni 2016 UWV en SBB SBB The Oddshop/SBB Bestenzet, Zoetermeer Contactpersonen arbeidsmarktinformatie UWV Saskia Grit Marieke Schramm Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) Postbus 7259, 2701 AG Zoetermeer Regionaal adviseur onderwijs arbeidsmarkt Marion Liebregts Toelichting op de gebruikte begrippen Bbl Leerweg in het mbo waarbij het praktijkdeel minimaal 60% groot is en de studebt over het algemeen vier dagen werkt met een arbeidsovereenkomst en één dag naar school. Een leerplaats voor de bbl wordt leerbaan genoemd. Beroepsniveau Voor vacatures op laag beroepsniveau wordt maximaal een vmbo-opleiding gevraagd. Op middelbaar niveau wordt mbo of havo/vwo gevraagd en op hoog niveau hbo/wo. Het beroepsniveau kan verkregen zijn door werkervaring of door opleiding. Bol Leerweg in het mbo waarbij het praktijkdeel tussen 20% en 60% is waarbij meestal geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Een leerplaats voor de bol wordt stage genoemd. Extranei Ingeschreven personen die geen onderwijs volgen, maar wel examen afleggen. Gerealiseerde stages en leerbanen Uitgangspunt is de arbeidsmarktregio waar de student woont. Het gaat om studenten jonger dan 27 jaar die zijn gestart met een stage of leerbaan. Per deelnemer is via Stagemarkt.nl en DUO Groningen het bezit van de startkwalificatie bepaald. Geregistreerde werkzoekende (nww) Een geregistreerde werkzoekende conform de internationale definitie is een bij UWV ingeschreven werkzoekende in de leeftijd tot 75 jaar (nww). Geregistreerde werkzoekenden bestaan uit WW-ers, WWB-ers en werkzoekenden zonder uitkering. Jongeren Personen jonger dan 27 jaar. Sectorkamer In acht sectorkamers maken onderwijs en bedrijfsleven sectorspecifieke afspraken. Dit zijn afspraken over de uitvoering van de wettelijke taken van SBB. De kwalificatiedossiers (uitgezonderd de dossiers van Entree-opleidingen) zijn op inhoud ingedeeld in de sectorkamers. Voor de indelingen van opleidingen in beroepsgroepen en sectorkamers, zie Startkwalificatie Een afgeronde havo- of vwo-opleiding of een basisberoepsopleiding (mbo-2). Totale vacaturemarkt Het totaal aan vacatures per bedrijfssector in een bepaalde periode en in een bepaald gebied.