Sector Score Ontwikkeling Score Ontwikkeling Ontwikkeling inkomen a) inkomen b) marktpositie marktpositie maatschappelijk d)

Transcriptie

1 Tabel 1.1 Economische betekenis van het Nederlandse agrocluster Toegevoegde waarde (mrd. Euro) Werkgelegenheid (1. arbeidsjaren) Agrocomplex totaal 32,3 37,7 41, Aandeel in nationaal totaal (%) 12, 1,6 1,4 11,6 1,5 1,1 Agrocomplex op basis van binnenlandse agrarische grondstoffen 2,2 22,1 23, Primaire productie 8,4 8,5 8, Verwerking 3, 3,6 4, Toelevering 6,5 7, 7, Distributie 2,3 2,9 3, Verwerking, toelevering en distributie van buitenlandse agrarische grondstoffen 11,1 14,3 16, Agrarische dienstverlening, hoveniers en bosbouw 1, 1,4 1, Bron: LEI, 25 Tabel 1.2 Positionering en ontwikkeling van de Nederlandse landbouw in de EU Sector Score Ontwikkeling Score Ontwikkeling Ontwikkeling inkomen a) inkomen b) marktpositie marktpositie maatschappelijk d) Akkerbouw 6-7 c) - + Sierteelt Groenten Fruit / + Melk en zuivel 7-8 -/ + Varkens 6 /- 6 - /+ Totaal agrosector e) 7 -/ 7 -/ + a) op een schaal van (zeer slecht) tot 1 (uitstekend); betreft inkomen van primaire bedrijven b) in vergelijking met begin jaren 9: -- is duidelijke verslechtering ten opzichte van andere EU landen, ++ is duidelijke verbetering t.o.v. andere EU-landen c) betreft met name aardappelen d) dit betreft de vraag of de sector de afgelopen jaren een verbetering scoort op maatschappelijke thema s, ook in EU verband, waarbij per sector/ keten verschillende zaken relevant zijn; in plantaardige sectoren vooral gewasbescherming, in veehouderij mineralen, gezondheid en welzijn dieren e) deze omvat meer dan de hier genoemde sectoren; o.m. ook de verwerking en handel uit het buitenland geïmporteerde agrarische producten zijn van belang bij marktpositie Bron: LEI, 24

2 Tabel 1.3 Ontwikkeling bruto toegevoegde waarde agrocomplex, gemiddelde jaarlijkse groei Retail concentration Food sales of top 1 retailers Gehele complex Primaire sector Toelevering, verwerking en distributie Agrocomplex a) 1,9% -1,4% 3,8% Akkerbouw 3,7%,% 5,% Grondgeb. veehouderij -,6% -5,1% 2,1% Intensieve veehouderij 4,1% -12,2% 6,7% Glastuinbouw 2,9% 4,%,8% Opengrondstuinbouw -,6% -1,%,1% a) op basis van binnenlandse grondstoffen Bron: LNV, 24 Figuur 1.1 Bruto toegevoegde waarde agrocluster 23 Bron: LEI, 24 distributie verwerking toelevering primair miljoen grondgebonden veehouderij intensieve veehouderij akkerbouw glastuinbouw opengrondstuinbouw

3 Retail concentration Figuur 1.2 Retail concentration Food sales of top Verdeling (%) en 1 ontwikkeling retailers van de toegevoegde waarde agrocluster op basis Food sales of top van binnenlandse grondstoffen 1 retailers 1995 Bron: LEI, primaire productie verwerking distributie toelevering % primaire productie verwerking distributie toelevering 25 %

4 Tabel 2.1 Retail Retail concentration concentration Gemiddelde consumptie in kilogram per hoofd per jaar van de wereldbevolking Food sales of top Consumptie Food sales of top retailers1 retailers Granen Wortel- en knolgewassen Suiker Peulvruchten Plantaardige olie Vlees Zuivel Bron: FAO, 22 Figuur 2.1a Ontwikkeling wereldmarktprijzen Bron: OESO, FAO, 25 oliezaden oliezaden tarwe tarwe voedergranen voedergranen plantaardige olie plantaardige olie index 1994=1 index 1994=

5 Tabel 2.2 Gemiddelde verwachte jaarlijkse groei in periode van 1 jaar Bevolkingsgroei Inkomensgroei Wereld 1,27 1,1 2,62 3,1 Afrika 2,28 1,83 3,37 3,8 Amerika 1,36 1,4 3,2 3,24 Europa,1 -,7 2,13 2,4 Azië 1,29 1,2 2,61 3,56 Oceanië 1,15,73 3,51 3,53 Bron: Wereldbank, 25 Figuur 2.1b Ontwikkeling wereldmarktprijzen Bron: OESO, FAO, 25 pluimveevlees boter pluimveevlees varkensvlees boter kaas varkensvlees kaas index 1994=1 index 1994=

6 Tabel 2.3 Retail concentration Een aantal verbredings- en verdiepingsactiviteiten Food sales of top Activiteiten 1 retailers Aantal bedrijven Aantal bedrijven Agrarisch 23 natuurbeheer Minicamping Zorg Huisverkoop Bron: LEI, 25 Figuur 2.2 Evolutie van de voedselvraag Bron: Rabobank, 24 Voeding Inkomen Kant&klaar, dieet West-Europa Japan Noord-Amerika Vlees, zuivel, olie, suiker Latijns-Amerika India China Oost-Europa Groeimarkten Rijst, brood, bonen Afrika (Sub-Sahara) Overleven Meer koolhydr. Variatie Kwaliteit High tech Consumptiefase

7 Figuur 2.3 Ontwikkeling uitgaven GLB Bron: Europese Commissie, 25 Retail concentration Marktmaatregelen (interventie, exportsubsidies e.d.) Food sales of top Hectaretoeslagen 1 retailers / dierpremies Enkele bedrijfstoeslag (minimum vanaf 23 / 24 hervormingen) miljard Marktmaatregelen (interventie, exportsubsidies e.d.) Hectaretoeslagen / dierpremies Enkele bedrijfstoeslag (minimum vanaf 23 / 24 hervormingen) miljard

8 Figuur 2.4 Vier wereldbeelden op basis van samenhangende politieke en economische kenmerken Bron: RIVM, 24. Globalisering Mondiale markt End of history, Vrijhandel, Hi-tech, Berlijn 1989 Verweving Mondiale solidariteit Our common future, VN-coördinatie, Rio de Janiero, 1992 Efficientie Verdeling Solidariteit Veilige regio, Botsende beschavingen, Culturele verschillen, New York Zorgzame regio No logo, Small is beautiful, Zelfvoorziening Seatle 1999 Regionalisering

9 Figuur 2.5 Retail concentratie: concentration gezamenlijk marktaandeel van de tien grootste retailers in enkele landen Food sales of top Bron: Food M+M sales 1 retailers Planet of top Retail, 24 1 retailers Frankrijk Duitsland Denemarken Nederland Tsjechië VK VK Argentinië Thailand VS VS Mexico Polen Brazilië Japan China % % +1% +9% +6% +8% +31% +2% +19% +48% % +21% +39% +12% +6% +1% +9% +6% +8% +31% +2% +19% +48% % +21% +39% +12%

10 Figuur 2.6 Retail concentration Retail concentration Private en publieke standaarden in de detailhandel Bron: OECD, 24 Food sales of top 1 Food retailers sales of top 1 retailers significant hoger dan het wettelijke minimum iets significant hoger dan hoger het wettelijke dan het wettelijke minimum minimum hetzelfde iets hoger dan het wettelijke minimum hetzelfde % % 1 1 Voedselveiligheid Voedselveiligheid Dierenwelzijn Dierenwelzijn Mileu Mileu Arbeid Arbeid private standaarden private standaarden publieke standaarden publieke standaarden

11 Figuur 2.7 Figuur 2.7 Milieudruk land- en tuinbouw Bron: CCDM, LEI, CBS, 23 Milieudruk Milieudruk landlanden en tuinbouw tuinbouw index index (198=1) (198=1) Bruto toegevoegde waarde Bruto toegevoegde waarde naar bodem N naar bodem naar bodem P naar bodem NH3 naar lucht NH3 naar lucht index index (198=1) (198=1)

12 Figuur 2.8 Figuur 2.6 Gemiddelde nitraatconcentratie in ondiep grondwater, Bron: RIVM, Milieubalans 25 Nitraat in recent gevormd RIVM Milieu en Natuurplanbureau, Agricultural practices and water quality in the Netherlands in grondwater Figuur in 2.6 Nederland the period. Background information for the third Nitrates Directive Member State report. Nitraat in recent gevormd grondwater in Nederland Kleigebieden Rapport nr 532, Bilthoven 24 Zandgebieden Veengebieden Zandgebieden Kleigebieden Veengebieden mg / liter mg / liter EU-norm EU-norm toetsjaar toetsjaar

13 2.9 Figuur 2.9 Verbruik gewasbeschermingsmiddelen Verbruik Bron: Berkhout gewasbeschermingsmiddelen en Van Brughem, 24 Verbruik gewasbeschermingsmiddelen Overige Overige Insectenbestrijding Insectenbestrijding Schimmelbestrijding Schimmelbestrijding Onkruidbestrijding Onkruidbestrijding Grondontsmetting Grondontsmetting miljoen kg miljoen kg (v) (v)

14 Tabel 2.4 Ontwikkeling agrarisch grondgebruik, Areaal Akkerbouw Gras Tuinbouw open grond Figuur 2.1 Toename bebouwing landelijk gebied (ha / km2) Bron: Alterra, 25 < >.1

15 Tabel 3.1 Ontwikkeling van toegevoegde waarde (mrd. euro) en werkgelegenheid (1. aje) van het agrocluster per deelcomplex, 23 en 215 (indices 23=1) Toegevoegde waarde Werkgelegenheid (miljard F) (23=1) (1 aje) (23=1) Totaal agrocomplex 23, ,9 87 Akkerbouwcomplex 4, ,7 85 Opengrondstuinbouwcomplex 2, ,8 97 Glastuinbouwcomplex 4, ,8 95 Grondgebonden-veehouderijcomplex 6, ,3 84 Intensieve-veehouderijcomplex 5, ,3 87 Bron: LEI. 25 Tabel 3.2 Toegevoegde waarde en werkgelegenheid (arbeidsjaren) van het binnenlandse agrocomplex per onderdeel, 23 en 215 Toegevoegde waarde (mln. euro) Werkgelegenheid (aje) 23 % 215 % 23 % 215 % Land- en tuinbouw Verwerking Toelevering Distributie Binnenlandse agrocomplex In % van nationale totaal 5,9 4,2 6,2 5,4 Exportafhankelijkheid (%) 74,6 74,1 74,9 74,3 Bron: LEI. 25

16 Tabel 4.1 Spreiding in gezinsinkomens uit bedrijf per grootteklasse, in Euro, gemiddeld Klein Midden Groot Akkerbouw 4.8 tot tot tot Melkveehouderij 11.5 tot tot tot Varkenshouderij tot tot tot -8.1 Glastuinbouw 32. tot tot tot De weergegeven cijfers zijn de gemiddelde gezinsinkomens uit bedrijf over de periode van respectievelijk de laagte en hoogste 33 procent van de bedrijven in de betrokken klasse. Bron: LEI, 25 Figuur 4.1 De elementen die een rol spelen bij succesvol ondernemerschap. Op basis van LEI, 25 Omgeving ontwikkelingen vragen om keuzes Ondernemer competenties bieden mogelijkheden Visie: wie wil ik zijn - identiteit Doelen: wat wil ik bereiken - ideaalbeeld Onderneming Eigenschappen vormen vertrekpunt Input veranderingen succes of falen

17 Retail Figuur 4.2 concentration Strategieën van genomineerde ondernemers Food Bron: sales LEI, 25 of top 1 retailers Algemene managementstijl Toegevoegde waarde product 1 Bulkproduct Andere structuur 8 6 Economisch efficiënt Wait and see 4 2 Moderniserend Producentensamenwerking Specialisatie Aandacht voor in- en verkoop Omvang productiefactoren Maatsch. verantw. produceren Integratie ketenschakels Locatiekeuze Diversificatie