Human Factors II. De Belichaming "Embodiment" van Objecten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Human Factors II. De Belichaming "Embodiment" van Objecten"

Transcriptie

1 Human Factors II De Belichaming "Embodiment" van Objecten 6 maart 2007 Antal Haans

2 Belichaming van objecten inhoud Twee vormen van belichaming Opname van object in lichaamsschema Wat is het lichaamsschema? Twee voorbeelden Neuropsychologische studies Zelf-attributie richting een object De rubber-hand illusie Lichaamsbeeld als mentale constructie Sensormotorische wetmatigheden Visuele overeenkomsten Wat is nodig voor zelf-attributie?

3 Belichaming van objecten: Twee vormen van belichaming Opname van het object in het lichaamsschema "body-schema" Lichaam maakt zich klaar voor optimaal gebruik van een object Zelf-attributie richting het object Het object als onderdeel van het "zelf"

4 Belichaming van objecten: Twee vormen van belichaming Opname van het object in het lichaamsschema "body-schema" Lichaam maakt zich klaar voor optimaal gebruik van een object Zelf-attributie richting het object Het object als onderdeel van het "zelf"

5 Opname in lichaamsschema: wat is het lichaamsschema? Objectieve eigenschappen van het lichaam (bijv.: de grootte en positie van ledematen) Ondersteunt het onbewust functioneren van het lichaam Onderhevig aan verandering; zowel op lange termijn (groei) als op korte termijn (gebruik van gereedschap)

6 Opname in lichaamsschema: Aantal voorbeelden Spelen van een instrument Auto rijden Stok van blinde of slechtziende personen

7 Opname in lichaamsschema: Stok van een blinde / slechtziende Onderzoeken van de omgeving met een stok: Na enige tijd voelen mensen rechtstreeks wat er aan het uiteinde van de stok gebeurt Zijn zich niet meer bewust van de stok "Distal attributie": sensatie vindt niet plaats aan de huid, maar in de omgeving

8 Opname in lichaamsschema: Tactile Vision Substitution System Mensen "vergeten" de TVSS technologie gaan "zien" wat ze op de tong voelen technologie wordt "transparant"

9 Opname in lichaamsschema: Ver wordt dichtbij Onze hersenen definiëren ruimte als volgt:

10 Opname in lichaamsschema: Ver wordt dichtbij "Spatial neglect of extrapersonal space"

11 Opname in lichaamsschema: Test voor "spatial neglect" Ver wordt dichtbij

12 Opname in lichaamsschema: Ver wordt dichtbij Maar niet wanneer een stok wordt gebruikt

13 Opname in lichaamsschema: Ver wordt dichtbij Onderzoek bij apen naar bi-modale neuronen

14 Opname in lichaamsschema: Distal-attribution Het kruisen van de armen verslechtert "temporal order judgements"

15 Opname in lichaamsschema: Distal-attribution "sensation at the tip of invisible tools"

16 Belichaming van objecten: Twee vormen van belichaming Opname van het object in het lichaamsschema "body-schema" Lichaam maakt zich klaar voor optimaal gebruik van een object Zelf-attributie richting het object Het object als onderdeel van het "zelf"

17 Zelf-identificatie richting het object: De rubber-hand illusie In the rubber-hand illusie wordt een nephand ervaren als lichaamseigen "attribution to the bodily self"

18 De rubber-hand illusie: sensormotorische constructie een mentale constructie op basis van sensormotorische informatie

19 De rubber-hand illusie: sensormotorische wetmatigheden een aantal van de motorsensorische wetmatigheden zijn lichaamspecifiek Het in stand houden van deze lichaamspecifieke wetmatigheden is cruciaal voor de rubber-hand illusie

20 De rubber-hand illusie: sensormotorische wetmatigheden

21 De rubber-hand illusie: sensormotorische wetmatigheden

22 De rubber-hand illusie: Visuele overeenkomsten

23 De rubber-hand illusie: Visuele overeenkomsten

24 De rubber-hand illusie: Visuele overeenkomsten

25 Twee vormen van embodiment: Stelarc's third arm VS. rubber-hand illusie VS.

26 Twee vormen van embodiment: Wat is nodig voor zelf-attributie? Visuele overeenkomsten (rol van top-down "kennis" over het lichaam) Tactiele feedback In stand houden van sensormotorische wetmatigheden

Niet met iemand door één deur kunnen

Niet met iemand door één deur kunnen Niet met iemand door één deur kunnen Verstoorde beleving van lichaamsomvang in anorexia nervosa Anouk Keizer - a.keizer@uu.nl Psychologische Functieleer Lichaamsbeeld stoornis Eerder onderzoek Klinische

Nadere informatie

Vragen naar de naam en de functie van een gereedschap

Vragen naar de naam en de functie van een gereedschap Vragen naar de naam en de functie van een gereedschap Wat is dit? Welk gereedschap is dit? Dat is een Wat kun je er mee doen? Waarvoor dient het? Met een kun je 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Nadere informatie

Veilig in het verkeer

Veilig in het verkeer Veilig in het verkeer Hoe begeeft iemand met een visusbeperking zich in het verkeer en hoe ga je daar als fietser mee om? Met dank aan Blindenzorg Licht en Liefde voor de inbreng en beide personen met

Nadere informatie

Cognitieve screeningsinstrumenten. Ellen De Roeck

Cognitieve screeningsinstrumenten. Ellen De Roeck Cognitieve screeningsinstrumenten Ellen De Roeck Een dementie epidemie Bron: Expertisecentrum dementie Vlaanderen en Alzheimerliga, cijfers van 27/8/2018 3 Vroeg opsporen? Reversibele vormen behandelen

Nadere informatie

Zelfkennis als fundament voor loopbaanontwikkeling Bouwen op een onbetrouwbare

Zelfkennis als fundament voor loopbaanontwikkeling Bouwen op een onbetrouwbare Zelfkennis als fundament voor loopbaanontwikkeling Bouwen op een onbetrouwbare ondergrond Symposium t.g.v. afscheid Rupert Spijkerman 16 februari 2006 Tom Luken Bouwstenen 1. Probleem: mensen kennen zichzelf

Nadere informatie

L e t s g e t P h y s i c a l

L e t s g e t P h y s i c a l L e t s g e t P h y s i c a l I n h o u d s o p g a v e 2 6-7 4-5 4-5 8-9 10-11 12-13 12-13 3 4 Horen werkw.uitspraak: [hore(n)] Verbuigingen: hoorde (verl.tijd ) Verbuigingen: heeft gehoord (volt.deelw.)

Nadere informatie

Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud

Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud Het traceren van verwerkingsproblemen bij mensen die dit zelf niet kunnen aangeven Hans van der Steen, afdeling neurowetenschappen Sanny van der

Nadere informatie

Citybox : een tactiel communicatiemiddel.

Citybox : een tactiel communicatiemiddel. Citybox : een tactiel communicatiemiddel. Met Citybox bouw je een straat, oversteekplaats of andere verkeerssituatie na in 3D. De persoon met een visuele beperking kan de omgeving aftasten en zo een realistisch

Nadere informatie

Onbeperkt stemmen. Kunnen mensen met een beperking goed meedoen bij het stemmen voor de verkiezingen?

Onbeperkt stemmen. Kunnen mensen met een beperking goed meedoen bij het stemmen voor de verkiezingen? Onbeperkt stemmen Kunnen mensen met een beperking goed meedoen bij het stemmen voor de verkiezingen? Verkiezingen In Nederland kun je vanaf je achttiende jaar stemmen bij verkiezingen. We kiezen dan de

Nadere informatie

Body representation disturbances in anorexia nervosa

Body representation disturbances in anorexia nervosa Body representation disturbances in anorexia nervosa Lichaamsrepresentatie stoornissen in anorexia nervosa (met een samenvatting in het Nederlands) Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor

Nadere informatie

Samenvatting. Exploratieve bewegingen in haptische waarneming. Deel I: de precisie van haptische waarneming

Samenvatting. Exploratieve bewegingen in haptische waarneming. Deel I: de precisie van haptische waarneming Exploratieve bewegingen in haptische waarneming Haptische waarneming is de vorm van actieve tastwaarneming waarbij de waarnemer de eigenschappen van een object waarneemt door het object met zijn of haar

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37862 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Ke Ma Title: Investigating self-representation with virtual reality Issue Date:

Nadere informatie

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD.

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. MS en COGNITIE LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. WOENSDAG 12 OKTOBER 2011, DIACONESSENHUIS, LEIDEN. Mw. drs. M.W. Pleket Gz-/neuropsycholoog

Nadere informatie

jaqueline van der veen 0102829

jaqueline van der veen 0102829 jaqueline van der veen 0102829 Wat is een verstandelijke beperking? Verstandelijke beperking is een naam voor een ontwikkelingsstoornis waarbij de verstandelijke vermogens zich niet met de normale snelheid

Nadere informatie

Iedereen wordt graag respectvol behandeld, dus ook de persoon met een handicap. Enkele algemene tips voor het omgaan met personen met een handicap:

Iedereen wordt graag respectvol behandeld, dus ook de persoon met een handicap. Enkele algemene tips voor het omgaan met personen met een handicap: Gedragscode VAL: omgaan met personen met een handicap (bron: www.parantee.be en www.gripvzw.be) Het is belangrijk dat onze maatschappij toegankelijk is voor iedereen, en iedereen heeft recht om de sport

Nadere informatie

.Lexerim. Plan van Aanpak: Accessibility at Work. Versie 1.1 Raimond van Mouche CMD2a

.Lexerim. Plan van Aanpak: Accessibility at Work. Versie 1.1 Raimond van Mouche CMD2a Plan van Aanpak: Accessibility at Work Versie 1.1 Raimond van Mouche CMD2a - 1318845 Versie datum: 5 april 2016 1 Inleiding In dit document wordt beschreven wat het Accessibility at Work initiatief moet

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling bij kinderen met visuele problemen door stoornissen in hersenfuncties. Informatie voor verwijzers

Onderzoek en behandeling bij kinderen met visuele problemen door stoornissen in hersenfuncties. Informatie voor verwijzers Onderzoek en behandeling bij kinderen met visuele problemen door stoornissen in hersenfuncties Informatie voor verwijzers Zie jij wat ik zie? Kinderen met CVI Visuele problemen en beperkingen in het dagelijks

Nadere informatie

Repareren Tento 10x50 verrekijkers Image alignment (pseudo-collimatie aka voorwaardelijke alignment)

Repareren Tento 10x50 verrekijkers Image alignment (pseudo-collimatie aka voorwaardelijke alignment) Repareren Tento 10x50 verrekijkers Image alignment (pseudo-collimatie aka voorwaardelijke alignment) Liet de verrekijker? Afbeelding nu ziet verdubbeld? Geschreven door: Phil Jones INTRODUCTIE Ik was deze

Nadere informatie

Dit zijn voorbeelden van examenvragen, gekopieerd van de examens van voorgaande jaren.

Dit zijn voorbeelden van examenvragen, gekopieerd van de examens van voorgaande jaren. Dit zijn voorbeelden van examenvragen, gekopieerd van de examens van voorgaande jaren. Inleiding tot de gedragsneurowetenschappen, d.d. 08-09-09 Studentennummer: 1. Het neuraal substraat voor selectieve

Nadere informatie

School Lesbrief 2015

School Lesbrief 2015 School Lesbrief 2015 Weer naar School Na zes weken vrij weer naar school! Weer vroeg opstaan, ontbijten en aankleden En dan naar school: wel op een veilige manier! Hoe zorg je ervoor dat je in het verkeer

Nadere informatie

Definitie. Terminologie. Neglect. Hersenfeest!! Aandacht voor Neglect

Definitie. Terminologie. Neglect. Hersenfeest!! Aandacht voor Neglect Hersenfeest!! Aandacht voor Neglect Paul de Kort Neuroloog St.Elisabeth ziekenhuis Tilburg Neglect Definitie Bij wie? Manifestaties? Hoe toon je neglect aan? Theoretische modellen? Anatomisch substraat?

Nadere informatie

https://commons.wikimedia.org/wiki/file:rubric.jpg

https://commons.wikimedia.org/wiki/file:rubric.jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/file:rubric.jpg Bron: Ministry of education, New Zealand samenwerken presenteren informatievaardigheid Verbeteren Viewbrics : Beeldvorming van vaardigheid? Kwaliteit

Nadere informatie

Revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden

Revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden Revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden informatie voor patiënten Inleiding Het revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden van UZ Leuven biedt gespecialiseerde hulp aan personen met visuele

Nadere informatie

Digital human measurement technology

Digital human measurement technology Digital human measurement technology Philip J. Wijers - 27-3-2002 Samenvatting Digital human measurement technology is sterk in opkomst in Japan. Zoals wel vaker het geval is bij de ontwikkeling van industriële

Nadere informatie

OVER NEURALE PLASTICITEIT EN HET SAMENSPEL TUSSEN ZIEN EN HOREN JOHN VAN OPSTAL AFDELING BIOFYSICA DONDERS INSTITUUT RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN

OVER NEURALE PLASTICITEIT EN HET SAMENSPEL TUSSEN ZIEN EN HOREN JOHN VAN OPSTAL AFDELING BIOFYSICA DONDERS INSTITUUT RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN OVER NEURALE PLASTICITEIT EN HET SAMENSPEL TUSSEN ZIEN EN HOREN JOHN VAN OPSTAL AFDELING BIOFYSICA DONDERS INSTITUUT RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN ONDERZOEK IN MIJN LABORATORIUM Oogbeweging Richting horen

Nadere informatie

Arbeidsrevalidatie bij een Visuele Beperking

Arbeidsrevalidatie bij een Visuele Beperking Arbeidsrevalidatie bij een Visuele Beperking Han Neve, klinisch fysicus HanNeve@visio.org Boodschap Blind of slechtziend worden betekent niet stoppen met werken. Met op arbeid gerichte revalidatie is behoud

Nadere informatie

Dag van intelligentie 2018

Dag van intelligentie 2018 Dag van intelligentie Design 2018 Dr. Marc P.H. Hendriks, Klinisch neuropsycholoog Het Brein achter Intelligentie; Van localisatie naar netwerktheorieën Structuur en Functie De hersenen van boven Structuur

Nadere informatie

Meerdere wegen naar BETERE FOTO S

Meerdere wegen naar BETERE FOTO S Meerdere wegen naar BETERE FOTO S (zonder meer apparatuur te kopen) 2013 Wim Stolwerk Mirror Image Photography, Vinkeveen Geinspireerdop publicaties van Craft& Vision Gespecialiseerde Canadese uitgeverij

Nadere informatie

Zelfstandig van A naar B met een visuele beperking. 5 de Themadag Oog en Werk, 8 maart 2013, Amersfoort Else Havik

Zelfstandig van A naar B met een visuele beperking. 5 de Themadag Oog en Werk, 8 maart 2013, Amersfoort Else Havik Zelfstandig van A naar B met een visuele beperking 5 de Themadag Oog en Werk, 8 maart 2013, Amersfoort Else Havik Waarom is zelfstandige verplaatsing met een beperkte visus zo lastig? Verschil met normaal

Nadere informatie

Waarneming. Waarneming in ASS: Hypopriors. Christian Utzerath Leonid Afremov

Waarneming. Waarneming in ASS: Hypopriors. Christian Utzerath Leonid Afremov Waarneming in ASS: Hypopriors Christian Utzerath Leonid Afremov Waarneming Image credit: University of Minnesota; Taalenhersenen.nl; Scientific American Blog Network; Frontiers Research topic: Oscillations

Nadere informatie

Lijst met websites voor het project Mensen van Alles-in-1

Lijst met websites voor het project Mensen van Alles-in-1 Lijst met websites voor het project Mensen van Alles-in-1 Algemene zoeksites: Denk van tevoren na over het trefwoord waarmee je zoekt. www.netwijs.nl www.meestersipke.nl www.google.nl ook voor afbeeldingen

Nadere informatie

De Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE?

De Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE? De Hersenen Oriëntatie, september 2002 Esther Wiersinga-Post Inhoud college de Hersenen historisch overzicht (ideeën vanaf 1800) van de video PAUZE neurofysiologie - opbouw van neuronen - actie potentialen

Nadere informatie

Op donderdag 19 november jl. was de Samen Wijzerdag, deze keer op de locatie van Bartiméus in Zeist.

Op donderdag 19 november jl. was de Samen Wijzerdag, deze keer op de locatie van Bartiméus in Zeist. 2015 Op donderdag 19 november jl. was de Samen Wijzerdag, deze keer op de locatie van Bartiméus in Zeist. Thema van deze dag: Wijzer worden op de Samen Wijzerdag De dagvoorzitter, Yvonne Martens (GGMD)

Nadere informatie

Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum

Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Spiegeltherapie Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Plasticiteit v.d. hersenen 7 jarig Turks meisje Op drie-jarige leeftijd oa taalgebieden verwijderd Tweetalig

Nadere informatie

PROJECT G-GOLF GOLF DOET JE HANDICAP VERGETEN. Toegankelijkheid golfclubs

PROJECT G-GOLF GOLF DOET JE HANDICAP VERGETEN. Toegankelijkheid golfclubs PROJECT G-GOLF GOLF DOET JE HANDICAP VERGETEN Toegankelijkheid golfclubs 1. Inleiding Dit document geeft een aantal richtlijnen en tips voor het toegankelijk maken van de infrastructuur van een golfclub

Nadere informatie

AutO-Mobiliteit: Veilig en verantwoord autorijden met maculadegeneratie

AutO-Mobiliteit: Veilig en verantwoord autorijden met maculadegeneratie AutO-Mobiliteit: Veilig en verantwoord autorijden met maculadegeneratie Macula Dag, 6 april 2019, Nieuwegein Bart Melis-Dankers, klinisch fysicus Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en

Nadere informatie

De kanarie in de kolenmijn. Hoe aandacht voor autisme je website kan verbeteren

De kanarie in de kolenmijn. Hoe aandacht voor autisme je website kan verbeteren De kanarie in de kolenmijn Hoe aandacht voor autisme je website kan verbeteren Kennismaken Introductie Mijn achtergrond (Digi)talig Informatievoorziening in de zorg Vanuit de leefwereld kijken naar vakkennis

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER BIJ HET ONDERZOEK GETITELD. Tweelingfamilieonderzoek naar genetische invloeden op lichamelijke en geestelijke gezondheid

INFORMATIEFOLDER BIJ HET ONDERZOEK GETITELD. Tweelingfamilieonderzoek naar genetische invloeden op lichamelijke en geestelijke gezondheid VRIJE UNIVERSITEIT NERDERLANDS REGISTER TWEELINGEN INFORMATIEFOLDER BIJ HET ONDERZOEK GETITELD Tweelingfamilieonderzoek naar genetische invloeden op lichamelijke en geestelijke gezondheid 2 Tweelingfamilieonderzoek

Nadere informatie

Mobiliteit in al haar facetten. Re-integratieteam & sporttherapeuten UZ Leuven

Mobiliteit in al haar facetten. Re-integratieteam & sporttherapeuten UZ Leuven Mobiliteit in al haar facetten Re-integratieteam & sporttherapeuten UZ Leuven I. Inleiding Wat is mobiliteit? ICF: veranderen van lichaamshouding of locatie; van de ene naar andere plaats gaan; dragen,

Nadere informatie

Als u een bepaalde activiteit de afgelopen week niet heeft uitgevoerd, maak dan een zo goed mogelijke schatting hoe goed u dat gekund zou hebben.

Als u een bepaalde activiteit de afgelopen week niet heeft uitgevoerd, maak dan een zo goed mogelijke schatting hoe goed u dat gekund zou hebben. DASH DASH NL VERSIE Instructies: Deze vragenlijst gaat over uw klachten en uw mogelijkheden om bepaalde taken uit te voeren. De vragen gaan over uw situatie van de afgelopen week. Zou u zo vriendelijk

Nadere informatie

Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT

Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT ITON ITON: instituut voor toegepaste neurowetenschappen Hoofddocent: Dr. Ben van Cranenburgh Inhoud presentatie Cijfers t.a.v. CVA Anatomie,informatieverwerking e.d.

Nadere informatie

Human Technology. De duurzame blindenstok. Leereenheid HT 1.4 Werkwijzer

Human Technology. De duurzame blindenstok. Leereenheid HT 1.4 Werkwijzer Human Technology Leereenheid HT 1.4 Werkwijzer De duurzame blindenstok Versie: 16 december 2016 Laatste aanpassing: wijziging na gesprekken docenten Door: Peet Ferwerda Module coördinator: Kerndocenten:

Nadere informatie

HET DOVE BABYBREIN: HANS KLOK ONDER DE ILLUSIONISTEN

HET DOVE BABYBREIN: HANS KLOK ONDER DE ILLUSIONISTEN HET DOVE BABYBREIN: HANS KLOK ONDER DE ILLUSIONISTEN L E Z I N G T H E M A : H E T D O V E B A B Y B R E I N J O H N B O S, M S C N E U R O W E T E N S C H A P P E R N E U R O P S Y C H O L O O G D O C

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén

Nadere informatie

Leer- en leesproblemen

Leer- en leesproblemen Visuele training voor Leer- en leesproblemen De enige manier om informatie op te nemen is via onze zintuigen. De informatie op school/werk wordt tegenwoordig voor het overgrote deel visueel aangeboden

Nadere informatie

NEUROFEEDBACK. Ger Loots

NEUROFEEDBACK. Ger Loots NEUROFEEDBACK Ger Loots Netwerktheorie Theorie (Llinas, 2001) Gedistribueerde localisatie van functie Zelfregulatie (arousalregulatie) Juiste activiteit in situatie Underarousal Overarousal Instability

Nadere informatie

DE MASTEROPLEIDING EDUCATION AND CHILD STUDIES (PER SPECIALISATIE) IN SCHEMA. Child and Family Science (instromen in september)

DE MASTEROPLEIDING EDUCATION AND CHILD STUDIES (PER SPECIALISATIE) IN SCHEMA. Child and Family Science (instromen in september) DE MASTEROPLEIDING EDUCATION AND CHILD STUDIES 2017-2018 (PER SPECIALISATIE) IN SCHEMA Child and Family Science (instromen in september) Internship Child and Family Science Child care, experts, and parents:

Nadere informatie

OUDERE KLEUTERS. Schoolvoorstelling, toonmomenten, schoolfeest, theatervoorstelling, poppenkast

OUDERE KLEUTERS. Schoolvoorstelling, toonmomenten, schoolfeest, theatervoorstelling, poppenkast Een voor technologie in BuBaO JONGSTE KLEUTERS OUDERE KLEUTERS EERSTE TWEEDE DERDE EERSTE So Graag een applausje! Thema Project: circus foto INTEGRATIEMOGELIJKHEDEN Schoolvoorstelling, toonmomenten, schoolfeest,

Nadere informatie

Industrie & Veiligheid Delft 3 november ISO in de praktijk

Industrie & Veiligheid Delft 3 november ISO in de praktijk Industrie & Veiligheid Delft 3 november 2017 ISO 14119 in de praktijk 1 EN-ISO14119 00:00 00:02 Introductie spreker 00:02 00:05 Dit is wat u weet na deze lezing 00:05 00:10 Redundantie is de oplossing

Nadere informatie

The Neurochemical Correlate of Consciousness: Exploring Neurotransmitter Systems Underlying Conscious Vision A.M. van Loon

The Neurochemical Correlate of Consciousness: Exploring Neurotransmitter Systems Underlying Conscious Vision A.M. van Loon The Neurochemical Correlate of Consciousness: Exploring Neurotransmitter Systems Underlying Conscious Vision A.M. van Loon NEDERLANDSE SAMENVATTING Het neurale correlaat van bewustzijn Hoe creëren onze

Nadere informatie

DE MASTEROPLEIDING EDUCATION AND CHILD STUDIES (PER SPECIALISATIE) IN SCHEMA. Child and Family Science*

DE MASTEROPLEIDING EDUCATION AND CHILD STUDIES (PER SPECIALISATIE) IN SCHEMA. Child and Family Science* DE MASTEROPLEIDING EDUCATION AND CHILD STUDIES 2018-2019 (PER SPECIALISATIE) IN SCHEMA Child and Family Science* Practice of empirical research Internship Child and Family Science Internship Child and

Nadere informatie

Getting in touch again, een verrijkte omgeving. Hanne Strauven, Judit Kelchtermans, Ellen Decroos, Greet Gelin

Getting in touch again, een verrijkte omgeving. Hanne Strauven, Judit Kelchtermans, Ellen Decroos, Greet Gelin Getting in touch again, een verrijkte omgeving Hanne Strauven, Judit Kelchtermans, Ellen Decroos, Greet Gelin Inhoud inleiding verzorging is veel meer dan proper maken en calorieën toedienen multi-sensoriële

Nadere informatie

filosofie Het IK en de vrije wil zin en onzin

filosofie Het IK en de vrije wil zin en onzin filosofie Het IK en de vrije wil zin en onzin Het bewustzijn Fasen van het bewustzijn Fysieke sector Mentale sector Verbeeldingen sector Zintuiglijke waarnemingen en impulsen. De ervaren werkelijkheid

Nadere informatie

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Dr. Nienke Jabben Amsterdam 5 november 2011 Academische werkplaats Bipolaire Stoornissen GGZ ingeest n.jabben@ggzingeest.nl Overzicht Wat is cognitief functioneren?

Nadere informatie

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen www.visio.org Volg ons op: Pellentesque ipsum ligula, accumsan nec, elementum

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling bij volwassenen met visuele problemen door hersenletsel. Informatie voor verwijzers

Onderzoek en behandeling bij volwassenen met visuele problemen door hersenletsel. Informatie voor verwijzers Onderzoek en behandeling bij volwassenen met visuele problemen door hersenletsel Informatie voor verwijzers Mijn ogen zijn goed, maar ik zie de stoeprand niet Meer dan 50% van de mensen met niet-aangeboren

Nadere informatie

IOD Crayenestersingel 59, 2101 AP Heemstede Tel: 023 5283678 Fax: 023 5474115 info@iod.nl www.iod.nl. Leiding geven aan verandering

IOD Crayenestersingel 59, 2101 AP Heemstede Tel: 023 5283678 Fax: 023 5474115 info@iod.nl www.iod.nl. Leiding geven aan verandering Leiding geven aan verandering Mijn moeder is 85 en rijdt nog auto. Afgelopen jaar kwam ze enkele keren om assistentie vragen, omdat haar auto in het verkeer wat krassen en deuken had opgelopen. Ik besefte

Nadere informatie

Kijken met je hersenen

Kijken met je hersenen Kijken met je hersenen Prof. Johan Wagemans Laboratorium voor Experimentele Psychologie, KU Leuven Welkom Goed geslapen? Hersenen goed uitgerust? Ogen en oren goed gewassen? Vijf zintuigen? Wat we doen

Nadere informatie

Rol van de leerkracht in exploratie- en redeneerproces van kinderen

Rol van de leerkracht in exploratie- en redeneerproces van kinderen Rol van de leerkracht in exploratie- en redeneerproces van kinderen TalentenKracht in de klas: een coachprogramma TalentenKracht in het Mobiele Planetarium: een implementatietraject Annemie Wetzels en

Nadere informatie

Verslag gehandicaptenplatform van: Lisa de Vente & Tamara van der Stouwe.

Verslag gehandicaptenplatform van: Lisa de Vente & Tamara van der Stouwe. Verslag gehandicaptenplatform van: Lisa de Vente & Tamara van der Stouwe. Toen jullie in de klas kwamen wisten we nog niet wat voor handicap jullie eigenlijk hadden! Maar later kwamen we er dus achter

Nadere informatie

Refereerbijeenkomst Onderzoeksvoorstellen

Refereerbijeenkomst Onderzoeksvoorstellen Refereerbijeenkomst Onderzoeksvoorstellen Lectoraten Autonomie en Participatie van mensen met een chronische ziekte Zorginnovaties voor kwetsbare ouderen Technologie in de Zorg Programma 12.00 12.05 uur

Nadere informatie

Digitaal lezen! versus lezen van papier

Digitaal lezen! versus lezen van papier Verba volant,! littera scripta manent!! Digitaal lezen! versus lezen van papier Adriaan van der Weel Verba volant, scripta manent Geoffrey Whitney, A choice of emblemes, Leiden, 1586 Verba volant, scripta

Nadere informatie

Workshop. Dataverzameling. Van onderzoeksvraag naar data

Workshop. Dataverzameling. Van onderzoeksvraag naar data Workshop Dataverzameling Van onderzoeksvraag naar data Even voorstellen: Suzanne van de Groep 23 jaar Promovendus (PhD-kandidaat) Universiteit Leiden Hoe komt het dat sommige mensen aardiger zijn dan anderen?

Nadere informatie

Klinische neurofysiologie. EEG,EMG,SSEP,VEP,BAEP, HTG, slaapdeprivatie EEG

Klinische neurofysiologie. EEG,EMG,SSEP,VEP,BAEP, HTG, slaapdeprivatie EEG Klinische neurofysiologie EEG,EMG,SSEP,VEP,BAEP, HTG, slaapdeprivatie EEG Inleiding Binnenkort zal bij u één van de in deze folder vermelde onderzoeken worden verricht. Deze folder is bedoeld om u meer

Nadere informatie

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Neuropsychologisch onderzoek (NPO) na een SAB Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Waarom? Ik wil graag weer aan het werk! Ik ben erg moe en prikkelbaar. Ik kan slecht

Nadere informatie

Workshop 1. Handling op droog wegdek

Workshop 1. Handling op droog wegdek Workshop 1 Handling op droog wegdek Workshop 1: handling op droog wegdek Workshop Handling op droog wegdek, waarbij je de Optimized Construction Technology ervaart Auto 2x Range Rover Velar 380 pk, benzine

Nadere informatie

Neurorevalidatie in de 1 e lijn

Neurorevalidatie in de 1 e lijn Neurorevalidatie in de 1 e lijn Weer thuis en toch problemen Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen Thema s 1. De patiënt met hersenbeschadiging 2. Het lerende brein 3. Het therapeutisch repertoire

Nadere informatie

Lespakket Middenbouw Lesmodule M1 Horen, zien en zwijgen

Lespakket Middenbouw Lesmodule M1 Horen, zien en zwijgen Lespakket Middenbouw Lesmodule M1 Horen, zien en zwijgen Natuurproject SAMEN OP PAD Activiteit ALGEMEEN Versie 1 Horen, zien en zwijgen Doelstelling lesmodule Voorbereiding: Ontdekken van drie zintuigen

Nadere informatie

Heleen Schoots-Wilke

Heleen Schoots-Wilke Heleen Schoots-Wilke Principe 7 Principe 7 Leerlingen: Heb vertrouwen in je zelf Maak het jezelf niet te gemakkelijk Docenten: Geef vertrouwen Zorg voor voldoende uitdaging Stress. 100 biljoen neuronen

Nadere informatie

Competentie: Leergebied: Zuid Nederland. Toepassen

Competentie: Leergebied: Zuid Nederland. Toepassen Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Toepassen Aardrijkskunde Nederland is vol met rivieren. Om de rivier te kunnen oversteken bouwt men bruggen. Dan hoef je niet op

Nadere informatie

DE LOOPFIETS: EEN IDEALE START!

DE LOOPFIETS: EEN IDEALE START! DE LOOPFIETS: EEN IDEALE START! DE LOOPFIETS: EEN IDEALE START 1. Evenwicht centraal in de ontwikkeling 2. De loopfiets voor iedereen! 3. De loopfiets school en verkeer DE LOOPFIETS: EEN IDEALE START!

Nadere informatie

Veilig fietsen in het peloton van Het Gouden Wiel. Vragen en suggesties graag aan het einde van de presentatie a.u.b.

Veilig fietsen in het peloton van Het Gouden Wiel. Vragen en suggesties graag aan het einde van de presentatie a.u.b. Veilig fietsen in het peloton van Het Gouden Wiel tijdens de toertocht in de polder Vragen en suggesties graag aan het einde van de presentatie a.u.b. Veilig fietsen in het peloton van Het Gouden Wiel

Nadere informatie

Social lighting: Burgerparticipatie (en meer) in openbare verlichting

Social lighting: Burgerparticipatie (en meer) in openbare verlichting Social lighting: Burgerparticipatie (en meer) in openbare verlichting Antal Haans / Benedetta Malagoni a.haans@tue.nl / b.malagoni@student.tue.nl Human-Technology Interaction / School of Innovation Sciences

Nadere informatie

Leren en betrokkenheid. dinsdag 6 maart 2012

Leren en betrokkenheid. dinsdag 6 maart 2012 Leren en betrokkenheid H8 Leren? Leren? Marketeers willen de consument iets leren over hun producten/ diensten: hoe te gebruiken, waar te kopen etc. Leren? Marketeers willen de consument iets leren over

Nadere informatie

Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren

Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren Impact van chronische Q-koorts en QVS op Cognitief Functioneren Daphne Reukers, Ellen van Jaarsveld, Joris van Loenhout, Jeannine Hautvast, Koos van der Velden Disclosure belangen spreker Geen (potentiële)

Nadere informatie

Vertalen voor een blind of slechtziend oog

Vertalen voor een blind of slechtziend oog Vertalen voor een blind of slechtziend oog Gent, 25 november 2014, Isabelle Bambust - De ontvangst van gerechtelijke documenten (uit andere landen) en de verschijning voor een (vreemde) rechter roepen

Nadere informatie

Slechtziend zijn. ervaar het maar!

Slechtziend zijn. ervaar het maar! Slechtziend zijn. ervaar het maar! Visuele beperkingen bij ouderen Verenso congres 25-11-2011 Marianne Pietersen ambulant begeleider Bartiméus www.bartimeus.nl Programma Hoe vaak komt een visuele beperking

Nadere informatie

HET BEHOUDEN VAN EEN OPLEIDING

HET BEHOUDEN VAN EEN OPLEIDING LANDELIJKE AANDACHT HET BEHOUDEN VAN EEN OPLEIDING Symposium Participatie door Educatie 11 november 2014 Jolanda Kroes - Veel aandacht binnen politiek en (hogeronderwijs - Uitval aantal studenten met een

Nadere informatie

FIELDLAB VOETBAL PSV INNOVEREN IN DE SPORTPRAKTIJK

FIELDLAB VOETBAL PSV INNOVEREN IN DE SPORTPRAKTIJK FIELDLAB VOETBAL PSV INNOVEREN IN DE SPORTPRAKTIJK SOC 21-3-2015 Ruud van Elk Bewegingswetenschapper PSV Eindhoven 2 FIELDLAB FieldLabs zijn laboratoria in de praktijk, dicht bij de sporters en de sportomgeving.

Nadere informatie

Workshop Zien met één oog WELKOM. Thérèse Beemsterboer, orthoptist, Koninklijke Visio, Nederland

Workshop Zien met één oog WELKOM. Thérèse Beemsterboer, orthoptist, Koninklijke Visio, Nederland Workshop Zien met één oog WELKOM Thérèse Beemsterboer, orthoptist, Koninklijke Visio, Nederland Missie van Visio Expertise, revalidatiecentrum voor blinden en slechtzienden om hen zo zelfstandig mogelijk

Nadere informatie

IK, MIJ, ZELF. IDENTITEIT IN TIJDEN VAN HET INTERNET BEATE VOLKER, SOCIOLOGE, UVA BEATEVOLKER.NL

IK, MIJ, ZELF. IDENTITEIT IN TIJDEN VAN HET INTERNET BEATE VOLKER, SOCIOLOGE, UVA BEATEVOLKER.NL IK, MIJ, ZELF. IDENTITEIT IN TIJDEN VAN HET INTERNET BEATE VOLKER, SOCIOLOGE, UVA B.VOLKER@UVA.NL BEATEVOLKER.NL RONDJE LANGS 3 VRAGEN: Bestaat onze identiteit los van een toeschouwer? Is er een harde,

Nadere informatie

HUT test (kanteltafel test)

HUT test (kanteltafel test) HUT test (kanteltafel test) Cardiologie Beter voor elkaar 2 Waarom dit onderzoek Hoe gaat een HUT test? Voorbereiding Na het onderzoek De uitslag Tot slot Waarom dit onderzoek. Een HUT (Head Up Tilt) test

Nadere informatie

HET BEHOUDEN VAN EEN OPLEIDING. Symposium Participatie door Educatie 11 november 2014 Jolanda Kroes

HET BEHOUDEN VAN EEN OPLEIDING. Symposium Participatie door Educatie 11 november 2014 Jolanda Kroes HET BEHOUDEN VAN EEN OPLEIDING Symposium Participatie door Educatie 11 november 2014 Jolanda Kroes LANDELIJKE AANDACHT - Veel aandacht binnen politiek en (hogeronderwijs - Uitval aantal studenten met een

Nadere informatie

Spelletjes: moeilijkheidsgraad makkelijk

Spelletjes: moeilijkheidsgraad makkelijk Spelletjes: moeilijkheidsgraad makkelijk Bewegingsspel vogels Wanneer er KRAAI geroepen wordt, bewegen de kinderen hun armen traag op en neer om de grote krachtige vogel na te bootsen, bij KOOLMEESJE sneller

Nadere informatie

bewustzijn Een neurofenomenologische benadering

bewustzijn Een neurofenomenologische benadering bewustzijn Een neurofenomenologische benadering. Ides Dehaene 22-4-2010 Diagnosis of stupor and coma Plum & Posner 1966 Bewustzijn: wakefulness awareness Coma: toestand van psychologische areactiviteit

Nadere informatie

het lerende puberbrein

het lerende puberbrein het lerende puberbrein MRI / fmri onbalans hersenstam of reptielenbrein automatische processen, reflexen, autonoom het limbisch systeem of zoogdierenbrein cortex emotie, gevoel, instinct, primaire behoeften

Nadere informatie

Slimme pods met virtuele ogen van Jaguar Land Rover doen onderzoek naar vertrouwen in zelfrijdende auto

Slimme pods met virtuele ogen van Jaguar Land Rover doen onderzoek naar vertrouwen in zelfrijdende auto Slimme pods met virtuele ogen van Jaguar Land Rover doen onderzoek naar vertrouwen in zelfrijdende auto Jaguar Land Rover heeft intelligente autonome voertuigen (pods) voorzien van virtuele ogen om het

Nadere informatie

Focusthema: met de auto Rijvaardigheid

Focusthema: met de auto Rijvaardigheid Focusthema: met de auto Rijvaardigheid Dra. Ariane Cuenen Instituut voor Mobiliteit (IMOB) Universiteit Hasselt Maandag 4 mei 2015 Mobiliteitsacademie Themadag: Mobiliteit, seniorproof? VSV, Mechelen Rijvaardigheid

Nadere informatie

hunacturing! Lore Langendries

hunacturing! Lore Langendries hunacturing! Lore Langendries Hedendaagse sieraden en objecten, met een menselijke toets, die het karakter van reproductie in vraagstellen via een samensmelting van natuurlijke materialen en machinale

Nadere informatie

Verwerking van echte en geïmpliceerde beweging

Verwerking van echte en geïmpliceerde beweging Verwerking van echte en geïmpliceerde beweging (Nederlandse samenvatting) Wanneer we een foto van een persoon zien, herkennen de meeste van ons of de persoon op de foto rende terwijl de foto gemaakt werd

Nadere informatie

Workshop neuroblabla

Workshop neuroblabla Workshop neuroblabla De uitspraak de vrije wil bestaat niet, is een voorbeeld van neuroblabla Otto Dellemann, psychiater GGNet het interactieve brein 7 10 11 Geen sprake van belangenverstrengeling inhoudsopgave

Nadere informatie

Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D

Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D Ongeveer 30% van de kinderen met AD(H)D heeft chronische inslaapproblemen. Dit zien we ook vaak bij onder andere kinderen met een ontwikkelingsachterstand, autisme,

Nadere informatie

Woord vooraf 11 Emosan-neurocommunicatie 11 Wat kan u verwachten van Emosan? 13 Emosan. Emoties in verkoop en management 14

Woord vooraf 11 Emosan-neurocommunicatie 11 Wat kan u verwachten van Emosan? 13 Emosan. Emoties in verkoop en management 14 Inhoud Woord vooraf 11 Emosan-neurocommunicatie 11 Wat kan u verwachten van Emosan? 13 Emosan. Emoties in verkoop en management 14 Deel 1: Emosan-respect Wetenschappelijk onderzoek naar de werking van

Nadere informatie

Superkart Team Velsen Nieuwsbrief

Superkart Team Velsen Nieuwsbrief Superkart Team Velsen Nieuwsbrief Gymnasium Felisenum & Technisch College Velsen Juni 2017 Beste lezer, De winterstop zit er alweer bijna op. Nog even en we zullen weer om zeven uur fris en fruitig op

Nadere informatie

10 eenvoudige stappen om een platte windmolen te maken in AI, AD, Drawplus

10 eenvoudige stappen om een platte windmolen te maken in AI, AD, Drawplus 10 eenvoudige stappen om een platte windmolen te maken in AI, AD, Drawplus In deze tutorial maken we een eenvoudige windmolen in een trendy vlakke stijl, in slechts 10 stappen, met behulp van eenvoudige

Nadere informatie

Sensorische Integratie. Betere interactie met jezelf en omgeving door juiste waarneming én beweging. www.stichtingnovo.nl

Sensorische Integratie. Betere interactie met jezelf en omgeving door juiste waarneming én beweging. www.stichtingnovo.nl Sensorische Integratie Betere interactie met jezelf en omgeving door juiste waarneming én beweging www.stichtingnovo.nl Inleiding Deze folder is bedoeld voor ouders, verzorgers en begeleiders van mensen

Nadere informatie

Het Nieuw Leiderschap is het brein managen. Mini masterclass Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk

Het Nieuw Leiderschap is het brein managen. Mini masterclass Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk Het Nieuw Leiderschap is het brein managen Mini masterclass 7-12-2018 Congres interne kwaliteitszorg op school te Affligem Guido de Valk Guido de Valk (1963) Wie ben ik? Trainer, schrijver, spreker Expert

Nadere informatie

Voordelen PDF/X-4 & Testen van Uw Workflow. Didier Haazen, VIGC

Voordelen PDF/X-4 & Testen van Uw Workflow. Didier Haazen, VIGC Voordelen PDF/X-4 & Testen van Uw Workflow Didier Haazen, VIGC Trefpunt Europeion, Campus Blairon +/- 100m Uitgangssituatie Theorie is mooi, maar hoe zit het met de praktijk? Hoe betrouwbaar zijn de voorspellingen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Chapter 9 Nederlandse samenvatting (Dutch Summary) 159 Bijdrage aan de revalidatiezorg: effectiviteit van beeldschermloeptraining bij slechtzienden Wereldwijd wordt het aantal personen met een visuele

Nadere informatie