Gemeente Delft. 11 ZVbt?^ VERZONDEN - 3 DEC Geachte r

Transcriptie

1 11 ZVbt?^ Wijk- en Stadszaken Gescand archief datum ï> Retouradres : Wijk- en Stadszaken. Postbus 78, 2600 AH Delft aan de leden van de gemeenteraad Gemeente Delft Economie & Stadsmarketing Martinus Nijhofflaan ES Delft Bankrekening BNG , t.n.v. gemeente Delft Behandeld door H Wensveen Telefoon hwensveen@delft.nl Telefoon Fax Internet VERZONDEN - 3 DEC Datum Ons kenmerk - tttmms Uw brief van Onderwerp congreshotel Uw kenmerk Bijlage Geachte r In 2008 hebben wij u toegezegd de mogelijkheden te onderzoeken naar de realisering van een congreshotel in Delft. Inmiddels is de rapportage 'Marktonderzoek en advies; ontwikkeling congreshotel in Delft' beschikbaar. Wij bieden u deze rapportage bijgaand aan. Op basis van de rapportage kunnen wij u samenvattend het volgende beeld schetsen omtrent de mogelijkheden van het realiseren van een congreshotel in Delft. Potenties verblijfsmarkt Delft is een aantrekkelijke toeristische dagbestemming. Vele rijksmonumenten, musea en aantrekkelijke horecavoorzieningen dragen hieraan bij. De toeristische verblijfsmarkt is echter beperkt. Ook de binnenlandse zakelijke groepsmarkt is beperkt, wat wordt verweten aan een slecht zakelijk imago en onvoldoende bekendheid met de mogelijkheden van de stad. Organisatoren van zakelijke reizen vinden Delft onaantrekkelijk als het gaat om vergader- en congreslocaties en hotels. (Sinds deze constatering in 2008 zijn er overigens wel 3 hotels met vergaderfaciliteiten bijgebouwd in Delft) Door vanuit de marketing in te zetten op de kernwaarden van Delft (technologie, historie, creativiteit en innovatie) wordt de veelzijdigheid van het (toeristisch) profiel van de stad benadrukt en bezoekers verleid langer in de stad te blijven. Aanbod Congresmarkt Zuid-Holland heeft een groot aanbod van congres- en vergaderaccommodaties. Met betrekking tot omvang en samenstelling van het aanbod zijn daarbij de volgende selectie criteria gebruikt: er dienen meer dan 5 zalen te zijn, de totale capaciteit van alle zalen in U-vorm of Carré-opstelling dient meer dan 150 te zijn en er dient minimaal 1 ruimte te zijn, al dan niet door meerdere zalen te koppelen, met een theatercapaciteit van 220. In het stadsgewest Haaglanden zijn 15 van dergelijke accommodaties met een capaciteit van circa bezoekers geïdentificeerd. Het meer en deel

2 Dat " m van dit aanbod ligt in Den Haag. Rotterdam beschikt over 8 accommodaties met p aa t s voor meer ^^ bezoekers. In Delft voldoen alleen het relatief kleinschalige WesCord Hotel Delft met 10 zalen en een totale capaciteit van 553 in theateropstelling en het op onderwijs gerichte en gedateerde TU Aula Congrescentrum aan de selectiecriteria. In totaal beschikt TU Aula Congrescentrum over 4 vergaderzalen met een capaciteit van 102 bezoekers in carré-opstelling, 6 congreszalen (waaronder een auditorium) met een capaciteit van bezoekers in theateropstelling en 5 foyers van m2. Het auditorium heeft een capaciteit van maar (iefst personen in theateropstelling. De totale capaciteit in theateropstelling van TU Aula Congrescentrum bedraagt naar schatting iets meer dan bezoekers. In Stadsgewest Haaglanden en Rotterdam zijn 10 mogelijke toekomstige congreshotels geïdentificeerd, waarvan in Delft het TU congreshotel met 80 kamers en een nog nader te bepalen aantal zalen. In totaal geldt voor beide regio's circa kamers. Hotelmarkt In Stadsgewest Haaglanden, Den Haag en Rotterdam zijn evenals in de gehele Nederlandse Hotellerie de drie- en viersterren hotels het meest vertegenwoordigd. De afgelopen jaren is er in Delft sprake geweest van schaalvergroting door toenemende professionalisering en ketenbinding. Het hotelaanbod is in 2003 en 2009 sterk gestegen. Hoewel het hotelaanbod van gemiddelde omvang is in verhouding tot het aantal dagbezoekers, is het in verhouding tot het aantal banen in de stad relatief groot, zelfs zonder de meest recente uitbreiding. Wel is een gemiddeld Delfts hotel nog altijd klein. Voor een eventueel congreshotel in Delft zijn, in de vorm van (middel)grote congreshotels in SG Haaglanden en Rotterdam, 12 primaire concurrenten met kamer geïdentificeerd. Mogelijk zullen daar nog 405 concurrerende kamers bijkomen. Daarnaast zijn er 5 secundaire concurrenten met 466 kamers in de vorm van (middel) grote zakelijke hotels in Delft. Mogelijk zullen er nog 50 kamers bijkomen. Vraaganalyse Congresmarkt Veel congressen in Delft zijn kleinschalig en vinden plaats op verschillende locaties. Grotere congressen vinden plaats in de Aula. Hoewel er druk ligt op het gebruik van de collegezalen van de Aula, is het auditorium niet vaak vol. Met de internationale (middel)grote congressen van de Aula zou een sterk concurrerend (middel)groot congreshotel ieder jaar 12 keer kunnen zijn volgeboekt. Het aantal geïnventariseerde overnachtingen voortkomende uit de Aula is echter niet bijzonder groot. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de totale congres- en hotelvraag in Delft bestaat uit veel kleine delen. Verwacht wordt dat zonder een gecentraliseerde stimulering van de congresmarkt, vanuit de gemeente en de TU Delft, dit de komende jaren niet noemenswaardig zal veranderen. Erwordt vanuit de congresacquisitie wel geloofd in de toekomstige mogelijkheden van Delft als congresstad. Hotelmarkt De hotelmarkt in Nederland heeft tussen 1998 en 2008 een grote groei in vraag meegemaakt. Het aantal hotelovernachtingen in Delft is tussen elk jaar gemiddeld ruim 1% toegenomen (rekening houdende met de stagnatie van de laatste jaren). Het prijsniveau in de hotelmarkt van Delft lijkt iaag te zijn, met name de lage prijsstelling van sommige nieuwe hotels. Naar schatting ligt het prijsniveau beneden het Nederlandse driesterren 2/4

3 Datum niveau. In Delft komt het merendeel van de vraag voort uit de zakelijke markt. In de weekenden en in de zomermaanden staat een deel van de hotels leeg. Marktruimtebepaling Alle relevante zakelijke partijen zijn van mening dat het huidige aanbod voldoet aan de behoefte. Ook met betrekking tot congresaccommodaties lijkt het aanbod voldoende te zijn voor de vraag, in ieder geval in kwantiteit. Onder de huidige omstandigheden in Delft zal een nieuw congreshotel bestaansrecht hebben als het op grote schaal actief zal zijn. Er is door de onderzoekers een uitgebreid hotelconcept ontwikkeld dat het beste lijkt aan te sluiten op de mogelijkheden van de markt. Zelfs voor een, bij het beeld van Delft aansluitend, thematisch congreshotel wordt verwacht dat in de huidige markt van bezetting pas in het vijfde jaar net boven een stabiele bezetting van 60% uit zal komen. Een nieuw congreshotel met uitgebreide en kostbare faciliteiten zal de eerste drie jaar 44% tot 55% bezettingsgraad moeten trotseren, dit is tegen een bescheiden prijsniveau risicovol. Er wordt aangegeven dat de markt van Delft duidelijke potentie biedt voor een ondernemer, die verstand heeft van het reilen en zeilen in de hotel- en congresmarkt, en met een uniek concept alle pijlen op creatieve en doortastende wijze inzet op de nu nog onbenutte kansen. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat de zwakkere concurrenten in de gevarenzone belanden. Het creëren van een congresklimaat kan er in de toekomst aan bijdragen dat ook ruimte ontstaat vanuit de bestaande markt voor een congreshotel. Belangrijk bij het realiseren van een gezamenlijke en doelgerichte inzet zijn: Draagvlak creëren onder alle relevante partijen, waaronder de TU en TU Aula Congrescentrum, voor de gemeentelijke ambitie voor het uitbouwen van de congresmarkt; - Aanstelling van een congresexpert die de gefragmenteerde congresmarkt van Delft in kaart brengt en ook naar buiten toe als aanspreekpunt dient; Een effectieve en efficiënte samenwerking tussen Delft Marketing, het Team stadsmarketing en de aan te stellen congresexpert; Het opstellen van een doeltreffend marketingcommunicatieplan voor de Nederlandse zakelijke markt om een positievere beeldvorming te scheppen van de mogelijkheden van Delft (tevens voor de toeristische markt). De ontwikkeling van nieuwe hotels zal, zonder dat ze een aanzienlijke hoeveelheid eigen vraag genereren, onder de huidige omstandigheden waarschijnlijk de slagingskansen van een nieuw congreshotel in Delft negatief beïnvloeden. De toekomstige ontwikkeling van een gespecialiseerd congreshotel kan bijdragen aan de congresmarkt van Delft en zodoende aan de ambitie om 'Delft Kennisstad' verder op de kaart te zetten. Effectanalyse De ontwikkeling van een congreshotel kan met betrekking tot de werkgelegenheid en inkomen (53 arbeidsplaatsen en circa 2 miljoen euro per jaar) als ook het bruto regionaal product (circa 4 tot 7 miljoen euro per jaar) een aanzienlijke meerwaarde voor de stad zijn. Aanvullend profiteert de gemeente Delft van onder meer een toename in toeristenbelasting, onroerend zaak belasting. 3/4

4 Datum Locatie eisen j e n aanzien van de locatie voor een nieuw congreshotel in Delft dient aan de volgende criteria te worden voldaan: - Groot genoeg oppervlak om alle functies te herbergen en buitenruimte flexibel te kunnen inzetten: BVO m2 - Ligging met een directe OV verbinding naar luchthavens Amsterdam en Rotterdam en NS Station Delft - Aanrijdroute met zo min mogelijk files - Voldoende ruimte voor 60 parkeerplaatsen Ligging binnen 15 minuten loopafstand van het stadscentrum of ligging met een direct OV verbinding met het centrum van hoogstens 10 minuten - Ligging binnen 15 minuten loopafstand van de Aula of ligging met een directe OV verbinding met de Aula van hoogstens 10 minuten Op basis van de onderzoeksgegevens komen wij tot de volgende conclusies 1. De ambitie van Delft om een congreshotel in de stad te doen vestigen zal, gelet op de marktomstandigheden niet eenvoudig verwezenlijkt kunnen worden, maar moet ook zeker niet als kansloos worden beschouwd. 2. Zolang een congreshotel in het aanbod van Delft ontbreekt, initiatiefnemers voor de vestiging van een nieuw hotel doen bewegen hun plannen zodanig vorm te geven dat het nieuwe initiatief de functionaliteiten krijgt van een congreshotel en als zodanig kan gaan functioneren. 3. Het congresklimaat in Delft kan worden verbeterd door gezamenlijke en doelgerichte inzet van partijen die betrokken zijn bij de organisatie van congressen. Delft wil hieraan haar bijdrage leveren door te bezien in hoeverre er uitbreiding kan worden gegeven aan de inzet van de congresacquisiteur die op dit moment in samenwerking met de gemeente Den Haag de acquisitie voor Delft verzorgt. 4. Wij wijzen een viertal gebieden aan waarvoor wij uitspreken bereid te zijn in planologische zin medewerking te verlenen indien marktpartijen met plannen voor de realisering van een congreshotel zich aandienen - De binnenstad - De spoorzone - Het bedrijventerrein Technopolis - TU Noord gebied Wij hopen en vertrouwen er op dat de keuzes die wij hier voorleggen door u gedeeld worden en door marktpartijen gezien worden als een signaal dat Delft initiatieven die leiden tot het vestigen van een congreshotel in de stad breed zal ondersteunen. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Delft,, burgemeester mr. drs. G.AA Verkerk drs. T.W. Andriessen l.s. 4/4

5 hoor} p J Marktonderzoek en advies ontwikkeling congreshotel in Delft ^ ::yy,j^r ïasssr; / -^s itvii:.! ~<.; (sia.ara ^^^ r--s?,-a. Horwath HTL Hote/, Tourism and Leisure In opdracht van: Juni 2010 Drs E.G. Hoogendoorn Drs. R. Lardenoye MBA

6 Marktonderzoek en advies ontwikkeling congreshotel in Delft Juni 2010 Horwath HTL Hilversum, 9 juni 2010 Drs. E.G. Hoogendoorn Drs. R. Lardenoye MBA

7 H^cwmg* Van Hengellaan AS Hilversum Hotel, rournm and Leiiim T he Netherlands Tel.+31 (0) Fax +31 (0) info@honwath.nl Gemeente Delft De heer W.H.B. Hoondert Postbus ME DELFT Hilversum, 9 juni 2010 Geachte heer Hoondert, Hierbij hebben wij het genoegen u de rapportage aan te bieden aangaande h et marktonderzoek naar en advies over de ontwikkeling van een congreshotel in de gemeentedelft.dezestudieis uitgevoer±onformonzeofferted.d. 14 december 2009 ende aanvullende afspraken per mail d.d. 17 december 2009, welke door u zijn bevestigd d.d. 22 december Alhoewel de in het rapport opgenomen schattingen met zorg zijn opgesteld o p basis van ons onderzoek en de informatie welke op het moment van de studie aan ons ter beschikking werd gesteld, kunnen wij geen garanties geven voor de realisatie ervan. Geen rekening is gehouden met de gevolgen van mogelijke verstoringen voortkomende uit wijzigingen inhet politieke of economische beleid in Nederland, de rest van Europa of elders. Zoals gebruikelijk met betrekking tot marktonderzoek dienen onze conclusies te worden beschouwd als geldig voor een beperkte tijdsperiode en dienen ze te worden onderworpen aan regelmatige herziening. Dit rapport is opgesteld ten behoeve van de voorlichting aan onze cliënt en voor hem betrokken partijen. Het is niet toegestaan dat deze rapportage wordt gepubliceerd, overgenomen of geciteerd, noch gedeeltelijk noch in zijn geheel, zonder onze voorafgaande goedkeuring, welke redelijkerwijs niet zal worden onthouden. Wij hebben de samenwerking met u bij de voorbereiding van dit rapport bijzonder op prijs gesteld en zijn gaarne bereid nadere toelichting te geven. Hoogachtend, HORWATH HTL Drs. E.G. Hoogendoorn

8 Samenvatting Achtergrond De gemeente Delft heeft de ambitie om de stad als kennisstad en ontmoetingsplek voor kenniswerkers te versterken. Omdat vanuit de Technische Universiteit Delft (TU) en andere kennisintensieve bedrijven en instituten regelmatig congressen worden georganiseerd, i s de vraag ontstaan of het ontwikkelen van een congreshotel een bijdrage kan leveren aan de ambitie verder te groeien als kennisstad evenals aan de lokale economie. Met betrekking tot de ambitie voor een congreshotel wenst de gemeente antwoord op onder meer de volgende vragen: ITI Biedt de markt van Delft en omstreken ruimte voor de ontwikkeling van een congreshotel en zo ja in welke omvang? D Welke faciliteiten dient een dergelijk congreshotel te bieden, welke voorzieningen dienen er in de omgeving van het congreshotel te zijn en wat maakt een locatie geschikt voor een succesvolle exploitatie van een congreshotel? Cl Welke economische impuls kan er uitgaan van een congreshotel in Delft? In opdracht van degemeente heeft Horwath HTL o nderzoek gedaan naar bovenstaande vragen, waarop in deze rapportage antwoorden worden geleverd. Omgevingsanalvse Delft heeft een centrale ligging in de Randstad en een goede bereikbaarheid vanuit diverse nationale en internationale locaties. In de huidige omstandigheden is, aanvullend op de verkeershinder van omvangrijke werkzaamheden, parkeren inhet centrum een knelpunt. De bereikbaarheid zai n aar verwachting in d e loop van de komende tien j aar verder toenemen. Als drukbevolkte studentenstad heeft Delft te maken met zowel verjonging als met toenemende vergrijzing. In vergelijk! ng met Nederlandse gemiddelden was de werkloosheid de afgelopen jaren relatief hoog, de arbeidsparticipatie relatief laag ende groei in werkgelegenheid relatief traag. Dankzij een sterke groei lag de arbeidsparticipatie in 2008 op een gemiddeld niveau en de verwachting is dat de werkgelegenheidsfunctie de komende jaren zal verbeteren ten opzichte van Nederland. Hoewel ten opzichte van andere grotere Nederlandse gemeenten relatief veel inwoners niet zonder overheidshulp in inkomen kunnen voorzien, bestaat een groot deel van de beroepsbevolking in Delft uit hoogopgeleiden. De zakelijke dienstverlening, die van specifiek belang is voor de hotelmarkt, i s met betrekking t ot werkgelegenheid en bruto toegevoegde waarde sterk vertegenwoordigd. Delft profileert zich sinds de afgelopen vijf a tien jaar steeds succesvoller als Kennisstad. Kenmerkend is het kleinschalige karakter van het bedrijfsleven, met veel hoogopgeleide ZZP-ers die vaak op internationale schaal actief zijn. De afgelopen jaren nam het beschikbare oppervlakte voor bedrijventerreinen en kantoorlocaties in Delft aanzienlijk af, maar hebben er nauwelijks grote opnames plaatsgevonden. Voor de komende jaren bestaan plannen voor revitalisatie van een groot deel van het verouderde bedrijventerrein en ontwikkeling van een nieuw bedrijventerrein. Bovendien dient Science Port Marktonderzoek en advies ontwikkeling congreshotel te Delft - samenvatting

9 \ Horwath HTL Holland/Technopolis met hoogwaardige bedrijfsruimte voor kennisintensieve bedrijven samen m et Science Port Holland/Schieveen een van de belangrijkste kennislocaties van Europa te worden. Echter, recentelijk is besloten de ontwikkelingsactiviteiten van Schieveen uit te stellen. Hoewel Technopolis ook alleen kan zorgen voor aanzienlijke groei in technologische innovatieve bedrijvigheiden inkomen, zal dit tijd vergen. De kantorenmarkt te Delft is relatief klein met ogenschijnlijk weinig ontwikkelruimte. Plannen bestaan voor 50.OOOm 2 nieuw kantooroppervlak rondom Station Delft, waar het stadskantoor een groot deel van inneemt, en 30.OOOm 2 rondom Station Zuid. Deels is nog niet duidelijk of en wanneer deze plannen worden gerealiseerd. Hoewel de economische kracht van Delft jaren onder het Nederlandse gemiddelde lag, was deze er dankzij een sterke groei in 2008 aan gelijk en lijkt de stad relatief weinig te lijden onder de huidige crisis. De verdere economische ontwikkeling is afhankelijk van meerdere factoren en nog onzeker. Met veel rijksmonumenten, musea en hoogwaardige restaurants is Delft een aantrekkelijke toeristische dagbestemming, hoewel het museum aanbod afneemt en er weinig sprake lijkt te zijn van vernieuwing. Mede door bezwaren omtrent ligging, parkeermogelijkheden en studenten, is de toeristische verblijfsmarkt beperkt. Veel bezoekers komen uit de directe omgeving, verblijven kort en besteden weinig. Wel is het weekendtoerisme toegenomen en gaat Delft Marketing zich proactief en doelgericht richten op verlenging van verblijfsduur. De binnenlandse zakelijke groepsmarkt is beperkt, wat naar venwachting te maken heeft met een geobserveerd slecht zakelijk imago. Bezoekers b lijven vooral weg door onvoldoende bekendheid m et de mogeli jkheden van de stad. De gemeente is de uitdaging aangegaan om het toeristische profiel van de stad te koppelen aan zakelijke begrippen. Hoewel het t earn stadsmarketing hieraan kan bijdragen, wordt het profiel richting de drie doelgroepen van stadsmarketing door twee verschillende partijen uitgedragen, beide met een relatief kleine reikwijdte. Aanbodanalvse Congresmarkt De afgelopen jaren was sprake van schaalvergroting en met meer dan 500 zitplaatsen zijn veel congres- en vergaderaccommodaties in Nederland tegenwoordig behoorlijk groot. Het aanbod is geconcentreerd in congres- en vergaderhotels, die doorgaans een grotere capaciteit hebben dan gespecialiseerde accommodaties. In 2006 had een congres- en vergaderhotel gemiddeld 9 zalen en een capaciteit van 600 bezoekers. I n toenemende mate heeft het merendeel van congres- en vergaderhotels een viersterren classificatie. Vanwege een groot aanbod is Zuid-Holland een belangrijke provincie met betrekking tot congres- en vergaderaccommodaties. In Stad sgewest Haaglanden zijn 15 accommodaties met een capaciteit van circa bezoekers geïdentificeerd. Het overgrote deel van het aanbod is gelegen in Den Haag. In Delft voldoen alleen het relatief kleinschalige WestCord Hotel Delft en het op ondenwijs gerichte en gedateerde TU Aula Congrescentrum aan de selectiecriteria. Aanvullend beschikt Rotterdam over 8 accommodaties, met plaats voor meer dan bezoekers. Zowel in Stadsgewest Haaglanden als in Rotterdam hebben gespecialiseerde accommodaties een groter marktaandeel dan hotels. In Stadsgewest Haaglanden en Rotterdam zijn 10 mogelijke toekomstige congreshotels geïdentificeerd, waarvan één in Delft, met in totaal circa kamers. Marktonderzoek en advies ontwikkeling congreshotel te Delft - samenvatting

10 Hotelmarkt Net als in de Nederlandse hotellerie, zijn in de voor Nederlandse begrippen grote hotelmarkten van Stadsgewest Haaglanden, Den Haag en Rotterdam drie- en viersterren hotels het meest vertegenwoordigd. Doordat de budgetmarkt (één- en tweesterren hotels) een kleiner aandeel heeft, terwijl de luxe markt (vijfsterren hotels) juist groter is, hebben de hotelmarkten van Stadsgewest Haaglanden, Den Haag en Rotterdam een relatief hoog niveau. Omdat de omvang van een hotel gemiddeld genomen t oeneemt met de classificatie, is dit ook terug te zien in het grote aantal kamers per hotel. Net als in eerder genoemde hotelmarkten, was de afgelopen j aren in Delft sprake van schaalvergroting door toenemende professionalisering en ketenbinding. Ook had Delft te maken met een bijzonder grote groei in het hotelaanbod. Het aanbod is vooral in 2003 en 2009 sterk gestegen. Hoewel het hotelaanbod van gemiddelde omvang is in verhouding tot het aantal dagbezoekers, is het in verhouding tot het aantal banen relatief groot, zelfs zonder de meest recente uitbreiding. Wel is een gemiddeld Delfts hotel nog altijd klein. De meeste hotels hebben een d riesterren classificatie. In 2010 beschikt Delft over 16 geclassificeerde hotels met 702 kamers en meerdere ongeclassificeerde logementen. Onder meer bestaan plannen voor renovatie en uitbreiding van Hotel Leeuwenbrug met 13 kamers ende ontwikkeling van een nieuw hotel met 80 kamers naast de Sint Sebastiaansbrug. Voor beide is het onduidelijk hoe en wanneer de realisatie zal plaatsvinden. Voor een eventueel congreshotel in Delft zijn, in de vorm van (middel)grote congreshotels in Stadsgewest Haaglanden en Rotterdam, 12 primaire concurrenten met kamers geïdentificeerd. Een eerste concentratie bevindt zich in en om Den Haag en een tweede in Rotterdam. Mogelijk zullen er nog circa 405 concurrerende kamers bijkomen. Aanvullend zijn voor een eventueel congreshotel in Delft 5 secundaire concurrenten met 466 kamers geïdentificeerd, in de vorm van (middel)grote zakelijke hotels in Delft. Waar drie secundaire concurrenten snelweglocaties hebben in de buurt van bedrijvigheid, zijn er twee typische centrumhotels. Drie van de secundaire concurrenten hebben een viersterren en twee een driesterren classificatie. Mogelijk zullen er nog circa 50 kamers bijkomen. Vraaganalyse Congresmarkt Nederland i s op internationale schaal een belangrijk congresland. Met een aandeel van circa 60% vindt het grootste deel van externe congressen en vergaderingen plaats in congres- en vergaderhotels.!n 2006 was het gemiddeld aanta! bijeenkomsten per congres- en vergaderhotel 990. Maar liefst 82% van de bijeenkomsten was met een deelnemersaantal van 0 tot 40 relatief klein. Van de bijeenkomsten in congres- en vergaderhotel was 20% meerdaags, waarvan 90% 1 overnachting betreft. In Stadsgewest Haaglanden liggen de grootste congresmarkten in Den Haag en Delft, welke wederzijds aanvullend zijn. Begin 2009 is Delft o p kleine schaal aangevangen met congresacquisitie, waarmee een begin is gemaakt met het inzichtelijk maken en uitbouwen van de congresmarkt. Veel congressen zijn kleinschalig en vinden plaats op verschillende locaties. Grotere congressen vinden plaats in de Aula. Hoewel er druk ligt op het gebruik van de collegezalen van de Aula, is het auditorium niet vaak vol. Hierdoor zijn de keren dat de Aula een congres niet kan accommoderen sporadisch. Vanuit de Marktonderzoek en advies ontwikkeling congreshotel te Delft - samenvatting

11 /A Horwath HTL internationale (middel)grote congressen van de Aula zou een sterk concurrerend (middel)groot congreshotel ieder jaar 12 keer kunnen zijn volgeboekt. Ten opzichte van andere zakelijke spelers is het totale aantal geïnventariseerde kamernachten van de Aula niet bijzonder groot. Aangezien de Aula wel een van de grotere spelers i s, kan hieruit worden geconcludeerd dat de totale congres- en hotelvraag in Delft bestaat uit veel kleine delen. Hoewel veruit de meeste congressen in Delft zijn gerelateerd aan de TU, is hierbinnen geen sprake van een centrale organisatie. Verwacht wordt dat zonder een gecentraliseerde stimulering van de congresmar kt vanuit onder meer de gemeente en de TU het aantal congressen in Delft de komende jaren niet noemenswaardig zal veranderen. Vanuit de congresacquisitie wordt wel sterk geloofd in de toekomstige mogelijkheden van Delft als congresstad. Hotelmarkt De Nederlandse hotelmarkt heeft inde periode een duidelijke groei in vraag meegemaakt. Vooral blijkt een periode van bloei te zijn geweest, waarna de resultaten van Nederlandse hotels sterk daalden als d irect gevolg van de neergaande economie. In 2004 zette het herstel langzaam in, waarna de opwaartse beweging doorzette tot en met Wederom als gevolg van een economische crisis, kwamen de gemiddelde opbrengsten in 2008 voor het eerst weer lager uit dan het voorgaande jaar. Op basis van de eerste cijfers, wordt voor 2009 verwacht dat de gemiddelde opbrengsten verder zullen zijn gedaald in alle deelmarkten en met name in de luxe markt. Vergeleken met het Nederlandse niveau zijn de resultaten in Stadsgewest Haaglanden, Den Haag en Rotterdam lager, maar ze zijn aanwijsbaar hoger dan de gemiddelde resultaten in Nederland zonder Amsterdam. In de periode is het aantal hotelovernachtingen in Delft met gemiddeld ruim 1% per jaar toegenomen. Dit bescheiden groë cijfer wordt beïnvloed door een stagnatie in vraag in 2007 en 2008 en een afname in Desalniettemin werd onder meer door een toenemende professionalisering tot 2009 een relatief goede bedbezetting behaald. In 2009 en 2010 heeft de hotelmarkt de stagnerende vraag moeten delen met een sterk toegenomen aanbod, waardoor de bezettingsgraad flink is gedaald. Het prijsniveau in de hotelmarkt van Delft lijkt laag te zijn, zeker als rekening wordt gehouden met de bijzonder lage prijsstelling van sommige van de nieuwe hotels. Naar schatting ligt het prijsniveau beneden het Nederlandse driesterren niveau. Vergeleken met gemiddelden in Nederland, Stadsgewest Haaglanden, Den Haag en Rotterdam isde bezettingsgraad van de primai re concurrentieset in de vorm van regionale congreshotels bijzonder laag. Vanwege spreiding in vraag in de Nederlandse hotellerie, is een verdeling met iets meer zakelijke dan toeristische vraag noodzakelijk om tot een goede bezetting te kunnen komen. In Delft komt het merendeel van de vraag voort uit de zakelijke markt. Doordat zakelijke vraag wegvalt en de toeristische markt mager is, staat een groot deel van de hotels in de zomermaanden leeg en gaan sommige zelfs dicht. Ook in de weekenden is sprake van weinig vraag. D it gebrek aan een toeristische verblijfsmarkt zorgt voor een plafond met betrekking tot bezettingsgraden. De segmentatie in de primaire concurrentieset lijkt redelijk in balans te zijn. Marktonderzoek en advies ontwikkeling congreshotel te Delft - samenvatting iv

12 De gemiddelde jaarlijkse groei in hotelvraag in de concurrerende markt in de periode 2009 tot en met 2018 is naar verwachting 2,1%, rekening houdend met zowel dal- als groei-jaren. Conceptanalvse Het geadviseerde concept bestaat uit een duurzaam, flexibel, modem, stoer en hightech combinatiehotel met 120 moderne en comfortabele hotelkamers, verdeeld als volgt: D 50 superior kamers van 17m 2 (overeenkomstig met 2/3* niveau) 65 deluxe kamers van 22m 2 (overeenkomstig met 3/4* niveau) n 5 junior suites van 35m 2 (overeenkomstig met 4*/4*+ niveau) Geadviseerd is om als onderdeel van een hightech combinatiehotel aanvullende faciliteiten t e ontwikkelen en het geheel zodanig in te richten dat het hotel voldoende onderscheidend is van de bestaande markt en het een zo goed mogelijke aansluiting vindt op de krachten van Delft. Hierbij dient te worden gedacht aan: n congres- en vergaderfaciliteiten van 900m 2, verdeeld over meerdere kleine zalen D ontvangstruimte van 150m 2, inclusief computers, internet, zitjes en leestafels n verdeelbaar restaurant (150m 2 ) en bar met kleine kaart (100m 2 ) n thematische speelruimte van 200m 2 met Delftse ontwikkelingen n fitness en wellnessfaciliteiten van 200m 2 n 60 parkeerplaatsen De hotellocatie dient te voldoen aan de volgende criteria: D Groot genoeg oppervlak om alle functies te herbergen en buitenruimte flexibel te kunnen inzetten n Ligging met een directe OV verbinding naar luchthavens van Amsterdam en Rotterdam en Station Delft n Aanrijdroute met zo min mogelijk files D Voldoende ruimte voor 60 parkeerplaatsen n Ligging binnen 15 minuten loopafstand van het centrum of ligging met een directe OV verbinding met het centrum van hoogstens 10 minuten D Ligging binnen 15 minuten loopafstand van de Aula of ligging met een directe OV verbinding met de Aula van hoogstens 10 minuten n (goede ligging in relatie tot TU en aanverwante bedrijven zonder TU-stempel) Marktruimtebepaling Tot een paar jaar geleden was aanbod van en vraag naar hotelkamers in Delft goed in balans en leek er zelfs ruimte te bestaan voor uitbreiding. Echter, onder meer door opening van drie middelgrote hotels en een gelijktijdige stagnatie van groei in vraag is de markt aanzienlijk onder spanning komen te staan. In de huidige omstandigheden zal verdere toename van het aanbod, zonder dat veel eigen vraag wordt gegenereerd, mogelijk leiden tot aanzienlijke dalingen in bezettingsgraden en ongezond lage prijzen in de lokale markt. Praktisch alle relevante zakelijke partijen zijn van mening dat het huidige aanbod voldoet aan de behoefte en het voldoet zeker aan de behoeften van de beperkte toeristische verblijfsmarkt. Ook met betrekking tot congresaccommodaties lijkt het aanbod voldoende te zijn voor de vraag, in ieder geval in kwantiteit. Dit komt onder meer doordat de congresmarkt van Delft in de huidige vorm weinig inzichtelijk en georganiseerd is. Marktonderzoek en advies ontwikkeling congreshotel te Delft - samenvatting

13 '/\ Horwath HTL Wil onder de huidige omstandigheden in Delft een nieuw congreshotel een bestaansrecht hebben, zal het hotel dus op grotere schaal actief moeten zijn. Om deze reden is een concurrentieset van regionale (middel)grote congreshotels vastgesteld en bepaald hoe een mogelijk congreshotel te Delft zal presteren in deze markt. Hiervoor is een uitgebreid hotelconcept ontwikkeld dat het beste lijkt aan te sluiten op de mogelijkheden van de markt. Tot 2008 zijn de bezettingsgraden in de concurrerende markt behoorlijk laag geweest en ook hier is spanning ontstaan. Het grote aantal ontwikkelingsplannen doet geloven dat dit de komende jaren zal aanhouden. Ondanks synergie die kan ontstaan uit een thematisch congreshotel in Delft, wordt venwacht dat in de huidige markt de bezetting van een nieuw congreshotel in het stabiele jaar pas in het vijfde jaar net boven de 60% zal uitkomen. Voor een nieuw congreshotel met uitgebreide en kostbare faciliteiten dat de eerste 3 jaar bezettingsgraden van 44% tot 55% moet trotseren lijkt een dergelijke bezettingsgraad tegen een bescheiden prijsniveau risicovol. Vanuit de lokale en regionale markt lijkt de ontwikkeling van een congreshotel in Delft de komende jaren dus niet te worden ondersteund. Wel is gebleken dat de markt van Delft duidelijk potentie biedt voor een ondernemer, die verstand heeft van het reilen en zeilen in de hotel- en congresmarkt, en met een uniek concept alle pijlen op creatieve en doortastende wijze inzet op de nu nog onba utte kansen. Een mogelijke consequentie van een dergelijke ontwikkeling is dat een deel van de vraag wordt weggenomen bij bestaande congres- en vergaderlocaties en hotelaccommodaties, waardoor sommige zwakkere concurrenten in de gevarenzone belanden. Als door alle relevante p artijen in Delft gezamenlijk en op doelgerichte wijze wordt ingezet op bovengenoemde kansen, waardoor het aantal congressanten en hotelgasten in de stad toeneemt, kan in de toekomst ook vanuit de bestaande markt zelf ruimte ontstaan voor een congreshotel. Belangrijk bij het realiseren van een gezamenlijke en doelgerichte inzet zijn: D Draagvlak creëren onder alle relevante partijen, waaronder de TU en TU Aula Congrescentrum, voor de gemeentelijke ambitie voor het uitbouwen van de congresmarkt D Voltijd aanstelling van een congresexpert die de gefragmenteerde congresmarkt van Delft in kaart brengt (waaronder het opstellen van een overzicht van alle in Delft georganiseerde congressen plus organiserende partijen en personen) en ook naar buiten toe als aanspreekpunt dient D Een effectieve en efficiënte samenwerking tussen Delft Marketing, het Team Stadsmarketing en de aan te stellen congresexpert Het opstellen van een doeltreffend marketingcommunicatieplan voor de Nederlandse zakelijke markt om een positievere beeldvorming te scheppen van de mogelijkheden van Delft (dit geldt overigens ook voor de toeristische markt) Vanuit de gemeentelijke ambitie voor een congreshotel, kan de gemeente het als taak zien het bovenstaande te initiëren en er in te coördineren. Het is de verwachting dat de ontwikkeling van nieuwe hotels, zonder dat ze een aanzienlijke hoeveelheid eigen vraag genereren, onder d e huidige omstandigheden de slagingskansen van een nieuw congreshotel te Delft negatief zullen beïnvloeden. De toekomstige ontwikkeling van een gespecialiseerd congreshotel kan bijdragen aan de congresmarkt van Delft en zodoende aan de am bitie om Delft Kennisstad verder op de Marktonderzoek en advies ontwikkeling congreshotel te Delft - samenvatting

14 kaart te zetten. Degemeente kan er dus vanuit deze ambitie voor kiezen om voorlopig alleen de ontwikkeling van hotels te faciliteren die congresseren als hoofddoel hebben. Hiervoor kan specifiek hotelbeleid worden geschreven. Effectanalvse Onderstaande tabel toont aan dat de ontwikkeling van een congreshotel zowel met betrekking tot werkgelegenheid en inkomen (53 arbeidsplaatsen en circa 2 miljoen per jaar) als met betrekking tot bruto regionaal product (circa 4 tot circa 7 miljoen per jaar) van aanzienlijke meen/vaarde voor de stad kan zijn. Aanvullend profiteert de gemeente Delft van onder meer een toename in toeristenbelasting, onroerend zaak belasting en/of erfpacht. Tabel A Economische effecten congreshotel Werkgelegenheid Delft* in Omzet hotel Inkoop hotel Bestedingen gasten Bruto regionaal product Bron: Horwath HTL Marktonderzoek en advies ontwikkeling congreshotel te Delft - samenvatting VII

15 Inhoudsopgave SAMENVATTING ACHTERGROND EN METHODE VAN AANPAK ACHTERGROND METHODE VAN AANPAK 1 OMGEVINGSANALYSE LOCATIE INFRASTRUCTUUR DEMOGRAFIE Bevolking Werkgelegenheid ECONOMIE Economische groei Bedrijven en instellingen Bedrijventerreinen en kantoorlocaties TOERISME Toeristisch bezoek Zakelijk bezoek STADSMARKETING CONCLUSIE 14 AANBODANALYSE AANBOD HOTELS EN CONGRESACCOMMODATIES NEDERLAND Hotels Congresaccommodaties AANBOD HOTELS EN CONGRESACCOMMODATIES STADSGEWEST HAAGLANDEN Hotels Congresaccommodaties AANB0D HOTELS DELFT Hotelaanbod Delft vergeleken Hotelaanbod Delft nu Hotelaanbod Delft in de toekomst AANBOD CONCURRERENDE MARKT Primaire concurrenten Secundaire concurrenten CONCLUSIE 28 VRAAGANALYSE VRAAG HOTELS EN CONGRESACCOMMODATIES NEDERLAND Hotels Congresaccommodaties VRAAG HOTELS EN CONGRESACCOMMODATIES DELFT EN OMGEVING Hotels Congresaccommodaties VRAAG HOTELS DELFT EN CONCURRERENDE MARKT Overnachtingen Delft Resultaten Delft MARKTSEGMENTATIE VERWACHTE GROEI CONCURRERENDE MARKT CONCLUSIE 42 Marktonderzoek en advies ontwikkeling cong eshotel in Delft

16 CONCEPTANALYSE RELEVANTE ONTWIKKELINGEN EN TRENDS IN DE HOTELLERIE GEADVISEERD CONCEPT CONGRESHOTEL IN DELFT Invulling congres- en vergaderfaciliteiten Ambitieniveau Kamers Lobby F&B faciliteiten Overige faciliteiten Parkeergelegenheid Globaal programma van eisen LOCATIE-EISEN 55 MARKTRUIMTEBEPALING ANALYSE MOGELIJKE BEZETTINGSGRADEN Achtergrond fair share analyse Fair share analyse Aanvullende vraag ANALYSE MOGELIJKE KAMERPRIJZEN CONCLUSIE MARKTRUIMTE 60 EFFECTANALYSE WERKGELEGENHEID DELFT DIRECTE OMZETTEN DELFT INDIRECTE OMZETTEN DELFT TOTALE ECONOMISCHE EFFECTEN 66 Bijlage I: Onderzoeksmethode en voornaamste observaties Bijlage II: Congresaccommodaties Stadsgewest Haaglanden en Rotterdam Bijlage III: Toekomstige congreshotels Stadsgewest Haaglanden en Rotterdam Bijlage IV: Ontwikkelingen en trends in de Nederlandse hotellerie Marktonderzoek en advies ontwikkeling cong eshotel in Delft

17 /f Horwath HTL 1 Achtergrond en methode van aanpak Dit hoofdstuk is bedoeld om inzicht te geven in de achtergrond en het doel van het onderzoek. De achtergrond wordt beschreven in de eerste paragraaf. In de tweede paragraaf worden de wijze waarop het onderzoek is verricht en de wijze waarop de rapportage is opgebouwd toegelicht. 1.1 Achtergrond De gemeente Delft heeft de ambitie om de stad als kennisstad en ontmoetingsplek voor kenniswerkers te versterken. Vanuit de TU en de vele andere kennisintensieve bedrijven en instituten worden regelmatig congressen georganiseerd in Delft. Onder de huidige omstandigheden lijken congresgangers voor een overnachtingplaats vaak de stad te verlaten. Het ruime aanbod aan hotels in Den Haag en Rotterdam kunnen deze vraag opvangen. Echter, hierdoor wordt de functie van de binnenstad van Delft als ontmoetingsplaats van kenniswerkers onvoldoende benut en lekken inkomsten weg. Inde gemeente Delft is daarom de vraag ontstaan of het ontwikkelen van een congreshotel een bijdrage kan leveren aan de ambitie verder te groeien als kennisstad evenals aan de lokale economie. Onder meer wenst de gemeente antwoord op de volgende vragen: Biedt de markt van Delft en omstreken, mede gelet op de congressen die in de regio Delft plaatsvinden, ruimte voor de ontwikkeling van een congreshotel en zo ja in welke omvang? D Welke faciliteiten dient een dergelijk congreshotel te bieden, welke voorzieningen dienen er in de omgeving van het congreshotel te zijn en wat maakt een locatie geschikt voor een succesvolle exploitatie van een congreshotel? Welke economische impuls kan er uitgaan van een congreshotel in Delft? De gemeente Delft heeft Horwath HTL opdracht gegeven aangaande het onderzoeken en beantwoorden van bovenstaande vragen. 1.2 Methode van aanpak Onderstaand overzicht geeft weer welke analyses deel uitmaken van de rapportage, waarna de diverse analyses in meer detail zijn omschreven: D Omgevingsanalyse D Analyse van de aanbodzijde D Analyse van de vraagzijde D Conceptanalyse congreshotel Delft D Bepaling marktruimte congreshotel Delft Analyse van economische effecten Omgevingsanalvse In de omgevingsanalyse is een beeld geschetst van Delft. Hierbij zijn vooral de huidige en toekomstige infrastructuur en demografische, economische en toeristische kenmerken van de stad besproken. Specifieke aandacht is besteed aan relevante kenmerken voor de congres- en hotelmarkt. Marktonderzoek en advies ontwikkeling cong eshotel in Delft

18 Analyse van de aanbodzijde Als achtergrondinformatie is in de aanbodanalyse eerst het aanbod aan hotels en aanbieders van zaalruimte voor externe bijeenkomsten in Nederland kort in kaart gebracht, waarna aandacht is besteed aan het regionale aanbod. Vervolgens is een gedetailleerd beeld geschetst van de hotelm arkt van Delft en diens historische en toekomstige ontwikkeling. Tot slot is onderzocht welke bestaande en toekomstige hotels in en om Delft naar verwachting zullen concurreren met een congreshotel in Delft en zijn deze mogelijke concurrenten omschreven met betrekking tot classificatie, hotelkamers, prijzen, faciliteiten en locatie. Analvse van de vraagzijde Ook in de vraaganalyse is eerst de vraag naar hotels en aanbieders van zaalruimte voor externe bijeenkomsten in Nederland in kaart gebracht. Met betrekking tot de hotelmarkt is vooral gekeken naar de ontwikkeling van hotelovernachtingen, hotelbezetting, kamerprijzen en opbrengsten. Met betrekking tot de congresmarkt is vooral gekeken naar de ontwikkeling van zaalbezetting en zaalprijzen. Vervolgens is de vraag in de regionale markt en Delft zo goed mogelijk in kaart gebracht. Tot slot is de concurrerende markt omschreven met betrekking tot bezetting, prijzen, opbrengsten, segmentatie en groeiverwachtingen per doelgroep Conceptanalyse congreshotel Delft Op basis van de hierboven beschreven analyses en conceptuele informatie, is een concept ontwikkeld voor een congreshotel, dat het beste lijkt aan te sluiten op de behoefte vanuit de lokale markt. Een visie is gegeven op de meest geschikte invulling van de congresfaciliteiten van het congreshotel en verder is onder meer ingegaan op classificatie, aantal benodigde kamers, kamergroottes en overige faciliteiten. Het concept is uitgewerkt tot een indicatief Programma van Eisen in vierkante meters. Tot slot is specifiek aangegeven waar tijdens het vinden van een geschikte iocatie aandacht aan dient te worden besteed. Bepaling marktruimte congreshotel Delft Op basis van de bevindingen uit de voorgaande analyses en het ontwikkelde concept, is bepaald of voldoende marktruimte te verwachten is. Dit is uitgedrukt in bandbreedtes van bezettingsgraden en prijzen, die zijn vergeleken met kengetallen om te komen tot een conclusie. Projectie economische effecten congreshotel jn Delft Ineen laatste analyse is beknopt in kaart gebracht wat de economische betekenis zou kunnen zijn van de ontwikkeling van een congreshotel in de gemeente Delft. Op basis van kengetallen is bepaald wat de directe invloed zal zijn van het congreshotel op de werkgelegenheid, directe omzetten, kosten aan onderhoud en indirecte bestedingen. Marktonderzoek en advies ontwikkeling cong eshotel in Delft

19 2 Omgevingsanalyse In dit hoofdstuk is een beeld geschetst van Delft. Hierbij zijn vooral de huidige en toekomstige infrastructuur en demograf ische, economische en toeristische kenmerken van de stad besproken. Specifieke aandacht is besteed aan relevante kenmerken voor de congres- en hotelmarkt. 2.1 Locatie Delft is gelegen in de Randstad, het economische centrum van Nederland, binnen afzienbare afstand van de vier grootste Nederlandse steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. In de Randstad heeft Delft vooral ten opzichte van Den Haag (9 kilometer 1 ) en Rotterdam (14 kilometer 2 ) een centrale ligging. De gemeente is gelegen in de provincie Zuid-Holland en maakt samen met 20 andere gemeenten deel uit van de regio Zuid-Holland West. Deze bestaat uit de regio Holland Rijnland en het Stadsgewest Haaglanden. Samen met Den Haag en zeven andere gemeenten is Delft onderdeel van laatstgenoemde. Degemeente Delft heeft een groot aantal projecten waarin sprake is van regionale samenwerking, veelal binnen het Stadsgewest Haaglanden en in het bijzonder Den Haag, maar soms ook met degemeente of stadsregio Rotterdam 3. Onderstaande figuur toont de ligging van Delft in het kleinere en relatief landelijke Corop-gebied Delft en Westland. 4 Figuur 1. Ligging Delft t.o.v. Corop-gebied en Den Haag/Rotterdam.%..F t R'in / Leidsc-endam ' / < Den Haag >, " y. i»** 1 '^ - p',^- - s>'\'y/ * - * y : " sa ca.- 5." Zoelemieer C32 Lar^irceiiand.vjKJie,- y v^^ C'lSSfZ3. ^~p\.;. ^.' ««G3 ' ' - : Rotterdam : S3 S3' &choajin'». % MIO VWst.-frarrne r!. - iit 1 * '" A'b «'O^v ^4 U Bronnen: Google Maps en Centraal Bureau voor de Statistiek, bewerkt door Horwath HTL % \ -^ 1 Bron: Kerncijfers Gemeente Deltt 2 Bron: Kerncijfers Gemeente Delft 3 Bron: De Kracht van Delft Economische Thermometer 2008 D Kamer van Koophandel Den Haag kantoor Delft en Rabobank Zuid-Holland Midden 4 Bron: website Provincie Zuid-Holland Marktonderzoek en advies ontwikkeling cong eshotel in Delft

20 2.2 Infrastructuur Door de snelweg A13 is Delft direct verbonden met Den Haag, Rotterdam en Rotterdam The Hague Airport envia dea13/a4 heeft de stad tevens een goede aansluiting met Amsterdam en Amsterdam Airport Schiphol. Vanaf stations Delft en Delft Zuid vertrekken treinen naar onder meer Den Haag, Leiden, Haarlem, Amsterdam, Rotterdam, Dordrecht, Eindhoven, Venlo en Roosendaal. Station Delft ligt aan de rand van de historische binnenstad, terwijl Station Delft Zuid is gelegen in het gebied van de Technische Universiteit (TU) Delft. Tabel 1 geeft een overzicht van de afstanden en reistijden van en naar verschillende luchthavens en steden i n de Randstad per openbaar vervoer (OV) en per auto. abel 1. Stad Afstanden en reistijden diverse plekken en steden D Delft Reistijd Afstand in Reistijd in min. km. in min. per OV pèr auto per auto Reistijd auto to.v. OV Rotterdam AP* Amsterdam AP* Den Haag Rotterdam 10 Ki Haarlem 40 6( Utrecht 55 7( Amsterdam Bronnen: Google Maps en bewerkt door Horwath HTL *afstanden en reistijden weergegeven van centrum naar centrum in eenheden van vijf "Rotterdam The Hague Airport ***Amsterdam Airport Schiphol Opvallend aan bovenstaande cijfers is de relatief lange reistijd per OV van Delft naar de luchthaven van Rotterdam, maar de relatief snelle verbinding per OVvan Delft met Den Haag, Rotterdam en Haarlem. Bij dit laatste dient te worden opgemerkt dat de bereikbaarheid per OV wordt bedreigd door het bereiken van de maximale capaciteit van station Delft. Met de ontwikkelingsplannen aangaande de Spoorzone wordt beoogd deze bedreiging weg te nemen. De consequentie van deze ontwikkelingen is dat het centrum van Delft de komende jaren de nodige verkeershinder zal ondervinden, zeker in combinatie met de (benodigde) werkzaamheden aan de Sint Sebastiaansbrug en de Koepoortbrug en de moeilijkheden rondom parkeren inhet centrum 5. De tijdelijke verkeershinder vanwege werkzaamheden daargelaten, lijkt rnel betrekking tot zakelijk verkeer op de wegen in en om Delft relatief weinig sprake te zijn van hinder in vergelijking met andere grotere steden Nederland en met name inde Randstad. Dit blijkt uit een 41 ste plaatop deranglijs/tande 50grootste Nederlandse gemeenten met betrekking tot tijdsverlies van bedrijven per werknemer als gevolg van files 6. Ook kan worden geconcludeerd dat Delft met zowel een internationale als een regionale I uchthaven o p een afstand van maximaal 45 minuten per luchtvervoer goed te bereiken is. 5 Bronnen: Interview Hoteloverleg/Hotel Johannes Vermeer, interview Delft Marketing, schriftelijke reactie Hotel Leeuwenbrug 6 Bron: Atlas voor gemeenten 2009 Marktonderzoek en advies ontwikkeling cong eshotel in Delft

21 // '\ Horwath HTL Ontwikkelingen Spoorzone Het oude treinviaduct van Delft, dat is gelegen langs de historische binnenstad, levert overlast en risico s op en is niet berekend op het toenemende treinverkeer. Ook het station voldoet niet meer aan kwalitatieve en kwantitatieve eisen. Om deze redenen wordt de Spoorzone i n Delft grondig aangepakt. Zoals is weergegeven in onderstaande tabel kent de heront wikkeling van de Spoorzone een aantal belangrijke voordelen. In 2009 is begonne n met de ontwikkeling, welke volgens planning in 2020 wordt afgerond met de oplevering van de laatste woningen. Het plangebied is relatief veelomvattend. Het begint in het noorden op het terrein van DSM, loopt t en westen van het volledige centrum en eindigt in het zuiden o p bedrijventerrein Schieoevers. 7 Tabel 2. Voordelen herontwikkeling Spoorzone Leefbaarheid neemt toe door een afname van overlast van treinverkeer en een natuurlijkere omgeving Capaciteit van treinverkeer neemt toe doordat de spoortunnel ruimte biedt voor een uitbreiding naar vier sporen Er ontstaat een ruim en goed bereikbaar ondergronds treinstation dat voldoet aan alle moderne stationseisen De wijken aan weerszijden van het spoor sluiten beter op elkaar aan De westrand van de binnenstad wordt aantrekkelijker ingericht Er ontstaat ruimte voor ongeveer woningen en m 2 kantoorruimte Bron: Website SpoorzoneDelft Ontwikkelingen IODS Om Delft en de regio per auto beter bereikbaar te maken, is de Integrale Ontwikkeling tussen Delft en Schiedam (IODS) opgestart. Het programma omvat de aanleg en inpassing van de A4 Midden-Delfland in het landschap en een kwaliteitsprogramma voor gebiedsontwikkeling in Midden-Delfland. Naar verwachting wordt het tracébesluit in 2010 genomen en kan de snelweg in 2015 in gebruik worden genomen Demografie Bevolking In 2009 telde Delft ruim inwoners, wat het de 27 sle gemeente van Nederland maakt met betrekking tot inwoneraantal. Ter vergelijking: met nagenoeg inwoners is Rotterdam de 2 de stad van Nederland en Den Haag neemt de 3 de plaats in met ruim inwoners. Den Haag uitgezonderd, heeft Delft de grootste bevolkingsdichtheid van het Stadsgewest Haaglanden Nagenoeg 1 0% van de Delftse bevolking heeft een buitenlandse nationaliteit en bijna 30% een buitenlandse etniciteit 11. Met deze ruime vertegenwoordiging van buitenlandse i nwoners, nam Delft in 2009 met betrekking tot allochtonen de9 de plaats in op de ranglijst van 50 grootste Nederlandse gemeenten 12. Een deel van de buitenlandse bevolking in Delft bestaat uit internationale studenten. Met de 7 Bron: Website SpoorzoneDelft 8 Bron: Website Provincie Zuid-Holland 9 Bronnen: Kerncijfers 2009 Gemeente Delft, Centraal Bureau voor de Statistiek 10 Bron: Atlas voor gemeenten Bron: Statistisch Jaarboek Delft Bron: Atlas voor gemeenten 2009 Marktonderzoek en advies ontwikkeling cong eshotel in Delft

22 historische aanwezigheid van detu is Delft een typische studentenstad. Van de circa studenten inde stad, wordt ongeveer 13% gekwalificeerd als internationale student 13. Bovendien wenst het college van bestuur van detu haar universiteit een internationaler karakter te geven. In vergelijking met Nederland heeft Delft verhoudingsgewijs wel meer personen in de leeftijdsgroep jaar, maar zijn er relatief minder inwoners van Otot 14 jaar en jaar 14. Hierdoor heeft Delft een relatief hoge rang op de indexen van vergrijzing en verjonging. 15 Het inwoneraantal van Delft wordt verwacht in 2020 te zijn toegenomen met ruim 10%. Het aandeel 0-14 jarigen zal verder afnemen, zo ook het aandeel jarigen. Het aandeel inwoners van 65 en ouder daarentegen zal toenemen. Deze ontwikkelingen zullen de vergrijzing verder doen toenemen Werkgelegenheid De werkloosheid i n Delft is de afgelopen periode afgenomen van 8,6% in 2004 tot 4,2% in Vergeleken met de Nederlandse werkloosheid van 4,3% in 2004 en 1,9% in , is de afname in Delft iets lager is dan in Nederland. Mede hierdoor is de werkloosheid in Delft ten opzichte van het landelijke gemiddelde nog altijd vrij hoog. In de periode was de bruto arbeidsparticipatie in Delft aanzienlijk lager dan in Nederland 19. Bovendien is in Delft over het algemeen sprake van een relatief trage groei in werkgelegenheid. Dit blijkt onder meer uit de resultaten van de Enquête beroepsbevolking CBS en uit een 44 s,e plaata/ande 50op deranglijst van werkgelegenheidsgroei en een 37 ste plaats op de ranglijst van stuwende werkgelegenheidsgroei 20. Door een aanzienlijke toename van 7,3 procentpunten lag de bruto arbeidsparticipatie in Delft in 2008 op een gemiddeld niveau vergeleken met Nederland, Zuid-Holland en Stadsgewest Haaglanden 21. De verwachting is dat de werkloosheid minder snel zal stijgen dat in de rest van Nederland en dat de werkgelegenheidsfunctie in Delft ten opzichte van Nederland zal verbeteren door aan de ene kant een minder snel groeiende beroepsbevolking dan gemiddeld en aan de andere kant een kleinere afname van het aantal banen. 22 In 2009 nam Delft de 14 de plaats in van de 50 op de ranglijst van laagopgeleiden, waaruit blijkt dat de beroepsbevolking van Delft uit relatief weinig laagopgeleiden en veel hoogopgeleiden bestaat 23. Dit blijkt ook als het aandeel werknemers met een HBO of WO opleiding van de beroepsbevolking in Delft wordt vergeleken met cijfers over Nederland, Zuid-Holland en Stadsgewest Haaglanden 24. Tabel 3 toont de verdeling van de werkgelegenheid in Delft in Uit het aandeel van 21% van de banen blijkt vooral het belang van de sector zakelijke dienstverlening. Met bijna 1 op de 5 zakelijke verblijfsbezoekers (18%) werkzaam in 13 Bron: Internationale Interactie Wonen, leven en studeren li Delftsch Overleg Bron: Statistisch Jaarboek Delft Bron: Atlas voor gemeenten Bron: Kerncijfers 2009 ngemeente Delft 17 Bronnen: Kerncijfers 2009 ngemeente Delff, Enquête beroepsbevolking CBS 18 Bron: Statline n Centraal Bureau voor de Statistiek 19 Bronnen: Kerncijfers 2009 LiGemeente Delft, Statline UCentraal Bureau voor de Statistiek 20 Bron: Atlas voor gemeenten Bron: Statistisch Jaarboek Delft Bron: De Kracht van Delft Economische Thermometer 2008 il Kamer van Koophandel Den Haag kantoor Delft en Rabobank Zuid-Holland Midden 23 Bron: Atlas voor gemeenten Bron: Statistisch Jaarboek Delft 2009 Marktonderzoek en advies ontwikkeling cong eshotel in Delft