'De veiligheid van de bezoeker gaat boven alles' Nationaal Evenementen Symposium 2014 in de Amsterdam ArenA

Transcriptie

1 'De veiligheid van de bezoeker gaat boven alles' Nationaal Evenementen Symposium 2014 in de Amsterdam ArenA De vierde editie van het Nationaal Evenementen Symposium 2014 op 19 november in de Amsterdam ArenA was zeer succesvol. Bijna driehonderd mensen namen deel aan een inhoudelijk sterk programma over de veiligheid van evenementen anno Na het welkom door Jan Douwe Kroeske vertelde Henk Markerink, CEO van de Amsterdam ArenA, over zijn organisatie. Met een korte film liet hij zien hoe ze het stadion binnen enkele dagen omtoveren van voetbaltempel tot evenementenlocatie, in dit geval voor de Toppers. Daarna volgden 's ochtends plenaire presentaties en discussies, 's middags waren er een tiental deelsessies waarvan iedere bezoeker er twee kon volgen. De dag werd besloten met een plenaire meeting. 'De veiligheid van de bezoeker gaat boven alles' was een van de meest gehoorde uitspraken. Of het nu gaat over monstertrucks, het risico van drank en drugs of het evacueren van een evenemententerrein vanwege noodweer, de veiligheid van de bezoeker is leidend. Maar hoe waarborg je die veiligheid? Wat werkt het beste in de praktijk? Daarover verschillen de meningen en dat is ook logisch. De burgemeester heeft een andere rol dan de festivaldirecteur. De politie kijkt met andere ogen naar crowd management dan de organisator en de beveiliger. Maar op het moment dat al deze partijen vanuit hun specifieke expertise bij elkaar gaan zitten, dan ontstaan er nieuwe inzichten en blijken de overeenkomsten soms ook groter dan de verschillen. Uiteindelijk wil iedereen dat evenementen op een feestelijke manier verlopen en dat de veiligheid van de bezoeker altijd voorop staat. Dat was duidelijk aan het eind van de dag: we kunnen echte winst behalen als alle betrokkenen met elkaar in overleg blijven, als we tot goede afstemming komen tussen publieke en private partijen, als we op een open en slimme manier in discussie gaan en kennis delen, zowel in de voorbereiding, tijdens het evenement als in de evaluatie achteraf. Celebrate Safe! Duncan Stutterheim (ID&T) en Sjoerd Wynia (Club Air, The Good Guyz) lanceerden tijdens NES2014 de campagne Celebrate Safe!, gericht op de veiligheid en gezondheid van het uitgaande publiek. De boodschap is: Feesten is fantastisch, maar zorg wel dat je heelhuids en gezond weer thuiskomt! Een kleine veertig dance events gebruiken het uniforme logo van Celebrate Safe! en geven de bezoeker tien zogeheten "Peilers" mee om veilig te feesten. De toon van de campagne is serieus, de bezoeker wordt gewezen op de eigen verantwoordelijkheid. Directe aanleiding voor Celebrate Safe! is een onderzoek in Amsterdam onder clubbers en ravers waaruit bleek dat 55 procent van hen recent XTC had gebruikt. Dat was in het voorjaar van Normaal stellen events zich terughoudend op als het over drugsgebruik gaat. Zij willen niet met harddrugs geassocieerd worden en ze willen evenmin op de stoel van de wetgever of de politie gaan zitten. De uitkomst van dit onderzoek was een reden om zich toch meer proactief op te stellen. In oktober kwam daar de media-aandacht bij voor de drugsdoden na het Amsterdam Dance Event. Maar Celebrate Safe! gaat over veel meer dan drugs alleen. De belangrijkste Peilers: het gebruik van alcohol en drugs is nooit zonder risico neem voldoende rust

2 ga niet achter het stuur zitten met alcohol of drugs in je lijf wees zuinig op je oren, hard geluid kan gehoorschade veroorzaken veilige sex, ook op de camping site wees voorbereid op alle weersomstandigheden de Eerste Hulp is je vriend. Voor dance events is dat laatste een belangrijk aandachtspunt: er moeten niet alleen voldoende EHBO-posten zijn maar die moeten ook open en toegankelijk zijn voor de bezoeker, zodat er geen drempel is om binnen te stappen. De campagne Celebrate Safe! wordt ondersteund door Unity, Event Medical Service en Med Event. Intern evaluatierapport Pinkpop 2014 signaleert 'sleetsheid' Deze zomer werd Pinkpop op de slotavond getroffen door hevig noodweer. Maar ontruiming is nooit een optie geweest, zo bevestigde burgemeester Raymond Vlecken van Landgraaf tijdens het Nationaal Evenementen Symposium 2014 op 19 november in de Amsterdam ArenA. Het binnenterrein van het festival is immers de veiligst mogelijke plek bij noodweer: er zijn geen obstakels, geen bomen en er zijn ruim voldoende bliksemafleiders. Hier kan het publiek geïnformeerd en geïnstrueerd worden. Dit is het evacuatieterrein van Pinkpop. Ontruiming is alleen dan aan de orde wanneer de aard en omvang van het noodweer al duidelijk zijn op een moment dat het publiek nog tijdig het terrein kan verlaten. In dit geval zag het er juist lang naar uit dat het hevigste noodweer niet direct over Landgraaf zou trekken. Uiteindelijk zijn er ook geen gewonden gevallen en was er nauwelijks materiële schade. Niettemin wilde Pinkpop grondig evalueren. Uit handen van festivaldirecteur Jan Smeets kreeg Vlecken tijdens NES2014 het evaluatierapport overhandigd. Het rapport komt tot de conclusie dat in grote lijnen goed is gehandeld maar ziet ook sleetsheid in de organisatie. Pinkpop heeft aan Adviesbureau VDMMP de opdracht gegeven om een rapport samen te stellen over de gebeurtenissen op 9 juni, de wijze waarop de organisatie heeft gehandeld en wat er verbeterd kan worden. Daartoe zijn interne verslagen en notulen ter beschikking gesteld, daarnaast heeft VDMMP met enkele tientallen medewerkers gesproken. Het rapport komt tot vier aanbevelingen en conclusies. 1. Verdere verfijning van het veiligheidsplan is mogelijk. Gebruik functienamen van medewerkers in plaats van eigennamen. Neem een risicoprofiel op in het veiligheidsplan. Beschrijf mogelijke scenario's volgens een vast stramien, zodat de ernst duidelijk is. Maak checklists per scenario en voeg die bij het veiligheidsplan, zodat snel duidelijk is wie wat moet doen in geval van, bijvoorbeeld, noodweer. 2. Zorg voor een scheiding tussen calamiteitenorganisatie en festivalorganisatie. De dagelijkse organisatie runt het festival, de calamiteitenorganisatie gaat over de calamiteit. 3. Verbeter de communicatie waar mogelijk. Zoek oplossingen of alternatieven voor haperende portofoons of (tele)communicatie. Breid het aantal lichtkranten verder uit. Zorg voor geluidsinstallaties die het hele terrein bestrijken.

3 Regel van tevoren een presentator om het publiek te informeren in meerdere talen. Maak vooraf instructiefilmpjes voor het publiek. 4. Haal de 'sleetsheid' uit de organisatie. Op Pinkpop werken vaak al jarenlang dezelfde mensen. Dit is zeer waardevol maar kan ook tot sleetsheid leiden omdat het lezen van veiligheidsplan of draaiboek niet meer voor iedereen vanzelfsprekend is. Organiseer bijeenkomsten om veiligheidsplan en draaiboeken door te nemen. Oefen ieder jaar een scenario. Maak gebruik van de expertise die de diverse partners en leveranciers in huis hebben. Lees hier het volledige evaluatierapport Pinkpop 2014 I Love My Ears Ruben Brouwer (Mojo Concerts) presenteerde de campagne I Love My Ears, bedoeld om het publiek voor te lichten over de risico's van hard geluid. Begin dit jaar is hierover een convenant gesloten tussen evenementen, festivals, poppodia en het Ministerie van VWS. Het convenant loopt tot 2016 en wordt momenteel door de sector geïmplementeerd. Monstertrucks en gemotoriseerde evenementen Naar aanleiding van het fatale ongeluk in Haaksbergen werd tijdens NES2014 gesproken over de veiligheidsmaatregelen rond gemotoriseerde evenementen. Ronnie Degen (organisator Zwarte Cross) en Hèrald van de Bunt (GelreDome, onder andere Monsterjam) gaven toelichting hoe de veiligheid bij dit soort evenementen gewaarborgd wordt: intensieve technische keuring van de voertuigen veilig parcours bouwen, waar nodig de snelheid eruit halen testen van voertuigen en parcours zonder publiek publiek op afstand houden chauffeurs testen op alcohol en drugs voorschriften voor helmen, kleding veilige opslag van de brandstof enzovoort. Hèrald van de Bunt werkt in GelreDome samen met de internationale organisatie die MonsterJam organiseert. "Zij hebben zelf al zulke hoge eisen. Wat wij als locatie vooral heel goed moeten doen is ons in die eisen verdiepen en deze vertalen naar onze locatie. Dat betekent bijvoorbeeld dat we de onderste zeven rijen in het stadion niet verkopen, zodat we altijd voldoende afstand tot het publiek houden." Ronnie Degen heeft bij de Zwarte Cross zeer intensief contact met de plaatselijke overheid. "Wij zitten iedere maand met de overheid aan tafel om te bespreken hoe we ons evenement goed en veilig kunnen organiseren." Hèrald van de Bunt voegt daaraan toe: "Wij willen als organisatoren altijd blijven groeien en vernieuwen, maar we mogen niet van gemeenten verwachten dat ze dat kunnen bijbenen. Als het om de veiligheid van dit soort evenementen gaat, hebben we zelf een heel grote verantwoordelijkheid."

4 Privaat blauw wordt steeds relevanter in de samenleving In deze deelsessie presenteerde criminoloog Eric Bervoets zijn onderzoek onder portiers, stewards en evenementenbeveiligers. Daarna sprak Johan Mandemaker, oud-politieman en veiligheidscoördinator van Amsterdam Nieuw-West, over hoe zijn gemeente omgaat met privaat blauw. Het onderzoek van Eric Bervoets richt zich vooral op het aspect geweld. In de horeca, bij voetbalwedstrijden maar ook bij evenementen kunnen private beveiligers met geweld te maken krijgen. Dat kunnen situaties zijn waarin ze zelf geweld moeten toepassen of situaties waarin ze met geweld bedreigd worden of slachtoffer zijn van geweld. Hoe gaat 'privaat blauw' hiermee om? Om dat te onderzoeken heeft Bervoets veldonderzoek gedaan en meegelopen met zeven bedrijven in de sector. Enkele van zijn conclusies: - De individuele beveiliger beschikt in de praktijk over meer autonomie en handelingsvrijheid dan we vaak denken. - Er mag ook meer dan vaak wordt gedacht ("de kracht van privaatrecht"). - Een van de moeilijkste opgaven voor de beveiliger is het schakelen tussen beveiliging, gastheerschap en hulpverlening. - De kennis over crowd management en stewarding zit op dit moment vooral bij de private sector. - Private beveiliging gaat eerder over tot uitzetting dan tot aanhouding. De politie is daar niet altijd blij mee, maar bij aanhouding blijkt vaak dat het OM het strafrechtelijk toch niet de moeite waard vindt. - Meer operationele kennis van agressie is nodig (bijvoorbeeld geweldsdelier, omgang met mensen vanuit de psychiatrie). - Het geweldsmonopolie hoort bij de overheid. In grote meerderheid wil men niet meer bevoegdheden of geweldsmiddelen, zoals handboeien. - Zorg voor goede operationele afspraken tussen politie en private beveiliging. - Privaat blauw in de openbare ruimte: altijd onder regie van de politie! Johan Mandemaker legde uit dat gemeenten behoefte hebben aan toezicht op allerlei gebied: parkeren, milieu, openbaar vervoer. Daarvoor kan privaat blauw worden ingezet in de vorm van Bijzondere Opsporingsambtenaren die bij particuliere bedrijven worden ingehuurd. Deze boa's zijn opgeleid voor een specifieke taak en hebben een beperkte bevoegdheid. Maar werken met privaat blauw betekent niet dat je als gemeente achterover kunt leunen: je moet "erbij blijven" en "de tolerantiegrenzen aangeven". Mandemaker hamerde vooral op de noodzaak van kennis en kunde bij de boa's. "Mijn advies aan privaat blauw: laat zien wat je investeert in je mensen, zorg voor goede opleiding en training." In de discussie kwam daar reactie op. "In de huidige markt kunnen bedrijven het zich helemaal niet veroorloven om hun mensen bovenop de basiseisen extra opleiding en training te geven. Je kunt dat wel eisen, maar ben je ook bereid om de prijs te betalen?" Mandemaker maakte duidelijk dat de vergoeding van de gemeente Amsterdam voor de boa's aanzienlijk boven de bodemprijzen ligt die in de zaal werden genoemd. Het veronderstelde gebrek aan kennis en kunde bij de kleinere gemeenten werd door een deskundige in de zaal genuanceerd: de kleinere gemeenten horen bij een veiligheidsregio en daar is die kennis wel degelijk aanwezig. Als het nodig is kan elke gemeente daar een beroep op doen en als private partij kun je dat met succes stimuleren. Het onderzoek Privaat blauw is uitgegeven als nr. 69 in de reeks Politiekunde.

5 "Hier zijn we nog niet klaar mee" - het drugsdebat Debat over drugs onder leiding van Jan Douwe Kroeske, met Sjoerd Wynia (Club Air), Floor van Bakkum (Unity, Jellinek Preventie) en Ninette van Hasselt (Trimbos). Het Trimbos Instituut was niet verrast dat er in oktober doden vielen door XTC-gebruik, zei Ninette van Hasselt. "De prijs is laag en de dosering van de werkzame stof in de pillen is hoog. Dan weet je dat het mis kan gaan." De vraag is vervolgens: wat kun je doen? Floor van Bakkum: "Iedereen wil na zo'n gebeurtenis concrete oplossingen en maatregelen. Veel water drinken, wordt dan geroepen. Of testen van de drugs op locatie. Maar zo eenvoudig ligt het niet. Drugsgebruik is nooit zonder risico. Veel water drinken is geen goed advies, dat kan zelfs gevaarlijk zijn. En het testen van drugs is harm reduction, daar zitten veel haken en ogen aan." Mensen reageren verschillend op XTC en de situatie waarin iemand gebruikt bepaalt deels ook de uitwerking. "Uiteindelijk moet je het toch ontraden", klinkt het vanuit de zaal. Maar drugsgebruik is een realiteit. Je moet dus zorg verlenen als het misgaat. Enkele suggesties: Verplicht evenementen en clubs om op de EHBO-post mensen te hebben die drugs- en drankproblemen herkennen. Zorg dat de EHBO-post open en toegankelijk is. Mensen moeten niet het idee hebben dat ze aan de achterkant gearresteerd worden als ze aan de voorkant naar binnen gaan. De events hebben een verantwoordelijkheid om hun publiek voor te lichten. De organisator van Tomorrowland zegt vanuit de zaal: "De events kennen hun bezoekers en kunnen ze een-op-een wijzen op het risico van drugsgebruik, ook via social media. Doe dat dan ook." Help mythes de wereld uit. Veel water drinken is een fout advies. Floor van Bakkum: "XTC verstoort je waterhuishouding, waardoor je meer water vasthoudt dan normaal. Heel veel water drinken kan dan zelfs gevaarlijk zijn. Ons advies is om normaal te drinken. Een of anderhalf glas per uur." Vertegenwoordigers van alle betrokken partijen zitten in de zaal en nemen aan de discussie deel: events, hulpdiensten (GHOR), gemeenten. Iedereen is het erover eens dat samenwerking binnen die hele keten enorm belangrijk is. Jan Douwe Kroeske sluit af met de enig mogelijke conclusie: "Hier zijn we nog niet klaar mee."